Posljednji Balkan - Saetak

Kako se nakon posljednjih ratova rijeiti negativne uzornosti? Rjeenje je polagana gradnja regije Jugoistone Evrope u kojoj e nacionalizmom rascijepljene drave ponovo ivjeti zajedno te postati dio ujedinjene Evrope. U ovom tekstu zanima nas geopolitiki kontekst u kom postoji takva konfiguracija odnosa sila da se veina politikih jedinica okuplja oko dviju od njih koje svojom silom znatno nadmauju silu ostalih jedinica.U JI Evropi male politike jedinice okupljaju se oko SAD-a i E. Te dvije sile upuuju zemlje regije na budunost pripadnost EU. ta predstavlja JI Evropa?To je nesumnjivo regija. Regija tek u XX stoljeu zadobija politiki i pravni znaaj. U okviru teorije regija Cohen razlikuje tri tipa regije: politika, geostrateka i geopolitika regija.Evropsku uniju moemo definirati kao geostrateku regiju u razvoju a JI Evropu kao geopolitiku regiju. Geopolitinost regije opredjeljuje: blizina geografskih faktora politika, kulturna, vojna, ekonomska interakcija historijski razvoj.Balkan je apstraktni simbol nasilja i nestabilnosti, teritorijalno je u Evropi ali ne i ideoloki. To nas upuuje na konstruisanje Balkana kao nesigurne teritorije.Rat je sa svojim nebrojenim implikacijama utjecao na ogromnu proizvodnju loih knjiga, publikacija, tekstova, filmova u kojima se Balkan odreuje kao kognitivno ogranien. To predstavlja oblik topofobije, emocionalnog straha od kulturne geografije Balkana.

Zapad tanije EU, u politikoj sferi, u praktinoj politici kreiranja i donoenja odluka naputa termin Balkan i preko svojih institucionalnih kapaciteta usvaja termin Jugoistona Evropa.S terminom Jugoistona Evropa sve je puno lake jer je u pitanju neutralni, nepolitiki i neideoloki koncept. Pojam nosi politiku i simboliku potenciju, jer upuuje na pripadnost regije evropskoj civilizaciji. Bliskost Jugoslavije Zapadu obnovila je sjeanje na budunost, na mogunost da se konstituira JI Evropa jedna regionalna geopolitika kultura.Geografije pojma JI Evropa Za Vukadinovia, JI Evropa u sebe ukljuuje balkanske zemlje, meu kojima Slovenija, Hrvatska i Rumunija bjee od balkanske sintagme i vide sebe u prostoru Srednje Evrope. U tradicionalistikom tumaenju geografije u JI Evropu ulaze Grka, Albanija, Turska, Bugarska, Rumunija i teritorija bive SFRJ. Najvei politiki intenzitet ima redukcionistiko definiranje ovog pojma kao: biva SFRJ minus Slovenija plus Albanija. Danas je pak definiramo kao: biva SFRJ minus Slovenija plus Albanija plus/minus Hrvatska.Neki naunici, ipak, pojam JI Evrope ne smatraju loginim, prvenstveno jer ono to se smatra JI Evropom nije zaista geografski JI Evropa. JI Evropa upuuje na Zapadni Balkan. Atribut Zapadni nije geografskog nego aksiolokog odreenja i tendira ka Okcidentu (Zapadu) i njegovim drutvenim vrijednostima.Zapadnom Balkanu skloniji su zatoenici povijesti, oni koji u JI Evropi vide obnovu njemakog pohoda na istok. Krajnji cilj je putovanje Zapadnog Balkana u poredak demokracije, ljudskih prava i slobodnog trita. Prisustvo EU na Zapadnom Balkanu i dalje je fokusirano na sigurnosnu sferu regija se smatra postkonfliktnim a ne razvojnim podrujem. Na snazi je geopolitika enlargementa, odnosno irenja evropskog sigurnosnog poretka na prostor izvan EU. Poruka je jasna: JI Evropa je osuena da se samom sobom konstituira kao zapadna vrijednost.Okretanje Balkana na put ka standardima EU zahtijeva aktivnosti u 5 kljunih podruja:1. Ponovna ocjena i pojanjenje ciljeva meunarodne zajednice i reorganizacija meunarodnog prisustva u regiji2. Ustanovljenje vladavine zakona i razvoj sistema krivinog i graanskog pravosua3. Restrukturiranje privrede4. Povratak/preseljenje izbjeglica5. Reforma obrazovanja, aktivno graansko drutvo.Kriza predstavlja nemo i nesposobnost drava JI Evrope da izgrade dobra drutva. S pojmom krize identificirao se srednji sloj stanovnitva. Nacionalizam je s onu stranu krize. On je ne priznaje kao vanrednu situaciju jer bi time i sebe prikazao kao vanrednost. On eli da postoji kao legalna i legitimna politika realnost. Tako je recimo Slobodan Miloevi uveo srpski nacionalizam u institucionalnu arenu, u zonu politikog.Kriza je politikama neprijateljstva prevedena u konflikt. Nakon konflikata Z. Balkan je uao u postkonfliktno stanje ija je osnovna determinacija kriza. Krizom upravljaju SAD i EU. Pored organizacije odbrane i promocije stabilnosti, upravljanje krizom je trea vana dimenzija sigurnosti. Odnosi se na : terorizam, organizirani kriminal, korupciju, proliferaciju, soft kriminal...JI Evropa je regija u nastajanju, Balkan u nestajanju. Odnos nestajanje-nastajanje ovisi o vie rizinih faktora a glavni se tie moi i sposobnosti EU da se konstituira kao geopolitilki entitet sa svim pripadajuim atribucijama narasle geopolitike moi. Mnogi smatraju da e novi svijet JI Evrope nastati sporije i konfliktnije nego to je to bio sluaj s nastankom svijeta Istone Evrope. Zemlje Zap. Balkana imaju ljepe sjeanje na svoju komunistiku prolost nego Poljska, eka, Rumunija itd, a bolje sjeanje usporava putovanje u novo nastajanje.Sljedei progresivan korak tie se proizvodnje regionalnog identiteta. On podrazumijeva snano teorijsko utemeljenje, a mora se zasnovati na sigurnosnom obratu.Sigurnosni obrat je rezultat lingvistikog i prostornog obrata. JI Evropa proizvodi svoj jezik, prostor i svoju sigurnost. Naa regija osuena je na istraivanje svoje vlastitosti. Nije priznata kao druge regije, od strane SAD-a i EU.JI Evropa treba da izgradi vlastiti regionalni transnacionalitet, kako bi postala transnacionalni igra sposoban da upravlja krizama na vlastitom podruju.