1

Barbara Steblik-Wlaźlak • Lilianna Rzepka

GEOGRAFIA TURYSTYCZNAczęść 1

Poradnik metodyczny dla nauczyciela

Projekt okładki: Joanna Plakiewicz

Redakcja: Barbara Gers

Redaktor prowadzący: Stanisław Grzybek

© Wydawnictwo REA, Warszawa 2010

ISBN 978-83-7544-255-7

Wydawnictwo REA s.j.01-217 Warszawa, ul. Kolejowa 9/11tel./fax: (22) 631-94-23, 632-21-15, 632-69-03, 632-68-82

http://www.rea-sj.ple-mail: handlowy@rea-sj.pl

Podręcznik i wszystkie pomoce dydaktyczne są chronione prawem. Każdorazowe ich wykorzystanie w innych niż zastrzeżone prawem przypadkach wymaga pisemnego zezwolenia wydawnictwa.

Skład: WMC s.c.; Warszawa ul. Frascati 1; wmcsc@wp.pl

3

Spis treściWstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

1. Wskazówki dla nauczyciela . . . . . . . . . . . . . . 6

2. Cele i treści kształcenia z zakresu geografi i i geografi i turystycznej 15

3. Przykładowy rozkład materiału nauczania . . . . . . . . . 18

4. Plan wynikowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

5. Przykładowe scenariusze zajęć . . . . . . . . . . . . . 65

6. Formy sprawdzenia wiedzy i umiejętności . . . . . . . . . 86

7. Formy sprawdzenia wiedzy i umiejętności – klucz odpowiedzi . . 108

Źródła informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

4

5

Wstęp

Poradnik dla nauczyciela powstał na podstawie podręcznika Geografi a tu-rystyczna część 1 i stanowi publikację pomocną w procesie kształcenia w za-wodzie technik obsługi turystycznej.

Poradnik podzielono na pięć części.W pierwszej zamieszczono wskazówki dla nauczycieli, w tym między in-

nymi:• informacje na temat podstawy programowej z zakresu geografi i dla gim-

nazjum,• propozycję rozkładu materiału nauczania zgodnie z treścią podręcznika

Geografi a turystyczna część 1,• przykładowy sprawdzian dla uczniów rozpoczynających naukę geografi i

turystycznej.Część druga zawiera zestawienie celów i treści kształcenia z zakresu geo-

grafi i na poziomie technikum oraz geografi i turystycznej.Plan wynikowy przedstawiony w ujęciu tabelarycznym stanowi kolejny roz-

dział poradnika.W czwartej i piątej części zaproponowano scenariusze wybranych tema-

tów lekcji do wykorzystania lub jako pomoc do własnych inspiracji oraz formy sprawdzenia wiadomości i umiejętności.

Poradnik niniejszy może być wykorzystywany do kształcenia w zakresie geografi i turystycznej w zawodzie technik obsługi turystycznej zarówno na poziomie technikum, jak i szkoły policealnej.

Autorki

6

1. Wskazówki dla nauczycielaSprawdzenie poziomu wiadomości i umiejętności absolwenta gimnazjumNa początku cyklu kształcenia w zakresie geografi i turystycznej w techni-

kum wskazane jest przeprowadzenie sprawdzianu pozwalającego ocenić po-ziom wiadomości i umiejętności absolwenta gimnazjum, uwzględniając pod-stawę programową dla gimnazjum z przedmiotu geografi a.

Sprawdzian umożliwi rozpoznanie różnic i braków w opanowaniu materiału z zakresu geografi i na poziomie gimnazjum.

Podstawa programowa dla gimnazjum z przedmiotu geografi aCele edukacyjne

1. Budzenie zainteresowania szeroko rozumianą przestrzenią geografi czną (własnym regionem, terytorium Polski, Europy, świata) oraz przygoto-wanie do swobodnego poruszania się w niej.

2. Kształtowanie w uczniach:a) poszanowania innych narodów, systemów wartości i sposobów życia,b) poczucia odpowiedzialności za swoje środowisko życia (geografi czne

i społeczne), gotowości uczestniczenia w rozwiązywaniu problemów swojej społeczności.

3. Uświadomienie wartości, jaką jest własny region i kraj oraz ich dziedzic-two kulturowe.

4. Przyswojenie informacji podstawowych umożliwiających realizację ce-lów wymienionych w ust.1 – 3.

Zadania szkoły

Tworzenie uczniom sprzyjających warunków do:1. korzystania z możliwie różnorodnych źródeł wiedzy geografi cznej,

w tym z własnych obserwacji terenowych, ze szczególnym uwzględnie-niem swojej gminy (powiatu),

2. uczenia się czynnego, kształtującego dociekliwość, refl eksyjność, zdro-wy krytycyzm, chęć działania,

3. kształtowania postawy szacunku dla przyrody.

7

Treści nauczania

1. Ziemia jako część wszechświata.2. Ziemia jako środowisko życia, jej historia i obraz współczesny.3. Interakcja ziemia – człowiek.4. Gospodarowanie zasobami naturalnymi ziemi.5. Współczesne przemiany gospodarcze, społeczne i polityczne na konty-

nentach i w wybranych państwach.6. Źródła konfl iktów i próby ich rozwiązywania (na wybranych przykła-

dach).7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski(na treści dotyczące Polski należy przeznaczyć nie mniej niż 1/3 czasu prze-

widzianego na zajęcia z geografi i w gimnazjum).8. Polska na tle Europy i świata.9. Problemy integracyjne na świecie, w Europie i w Polsce.

10. Przykłady ochrony krajobrazu na świecie i w Polsce.

Osiągnięcia

1. Całościowe widzenie regionów i miejsc (Polski i świata).2. Lokalizowanie miejsc na powierzchni ziemi i orientowanie się w ich

wzajemnym położeniu za pomocą map.3. Gromadzenie, interpretowanie i prezentowanie wiedzy geografi cznej.4. Ocenianie w kategoriach geografi cznych działalności gospodarczej, spo-

łecznej i politycznej oraz działań własnych.5. Przewidywanie zmian w przyrodzie i w działaniach ludzi na podstawie

uzyskanych informacji.6. Korzystanie z możliwie różnych źródeł informacji.7. Stosowanie wiedzy geografi cznej w życiu.

8

Sprawdzian oceniający poziom wiadomości absolwenta gimnazjum

1. Rozpoznaj na mapie konturowej Europy państwa oznaczone cyframi 1, 3, 5, 7 oraz podaj nazwy ich stolic.

1 ......................................................................................................................................

3 ......................................................................................................................................

5 ......................................................................................................................................

7 ......................................................................................................................................

2. Wymień nazwy 3 mórz oblewających kontynent europejski.

3. Określ współrzędne geografi czne Warszawy, korzystając z mapy kontu-rowej.

4. Oblicz odległość rzeczywistą między punktami X i Y, jeżeli odległość na mapie w skali 1:50 000 wynosi 5 cm

5. Na poniższym oczku siatki kartografi cznej zaznacz punkt o współrzęd-nych geografi cznych: 680E, 350S

9

6. Narysuj schemat Układu Słonecznego, zaznaczając główne elementy jego budowy.

7. Dopisz nazwy geografi czne:a. najgłębsze jezioro na świecie – d. największe jezioro w Polsce –b. najwyższy szczyt Europy – e. najgłębsze jezioro w Polsce –c. rzeka graniczna na zachodzie Polski – f. najdłuższa rzeka na świecie –

8. Uzupełnij zdania: Największym pod względem powierzchni parkiem narodowym w Polsce

jest ............................................. Najstarszym parkiem narodowym w Polsce jest .....................................................

9. Do poniższych zdań dopisz P – jeżeli zdanie jest prawdziwe, F – jeżeli zdanie jest fałszywe:a. W Polsce do 2010 r. utworzono 23 parki narodowe – …b. Najwyższą formą ochrony przyrody w Polsce są parki narodowe – …c. Teren Polski nie jest zasobny w walory specjalistyczne (łowieckie, ta-

ternickie, speleologiczne itp.) – …d. Na terenie Polski spotkać można m.in. góry zbudowane ze starych skał

– ...........................e. Klimat Polski cechuje się dużą stałością warunków atmosferycznych

– ............................

10. Uzupełnij tabelę:Data rozpoczęcia kalendarzowych pór roku na półkuli południowej

Wiosna Lato Jesień Zima

11. Podaj trzy cechy charakteryzujące położenie geografi czne Polski w Europie.

a. ................................................................................................................................

b. ................................................................................................................................

c. ................................................................................................................................

10

12. Rozpoznaj po opisie formacje roślinne. Wpisz wybrane cyfry od 1 do 6 oznaczające ich nazwy. W kolumnie typ klimatu wpisz oznaczenie li-terowe odpowiadające warunkom klimatycznym, w których występują formacje roślinne.

Cechy charakterystyczne Formacja roślinnaTyp kli-

matuI. Ogromna różnorodność fauny i fl ory; las wiecznie

zielony (nie wykazuje rytmu wegetacyjnego), pię-trowy układ roślinności, liczne liany i epifi ty.

II. Drzewa iglaste (sosna, świerk, jodła, modrzew) z domieszką brzozy i jarzębiny.

Formacje roślinne:1. step 2. tundra 3. makia 4. las równikowy 5. sawanna 6. tajga

Typy klimatu:A. śródziemnomorski. B. umiarkowany chłodny.C. równikowy wybitnie wilgotny. D. subpolarny.

13. Przyporządkuj nazwom miejsc rodzaje obiektu geografi cznego (podane poniżej tabeli). Podaj nazwę kontynentu, na którym są położone.

Nazwa Obiekt geografi czny Kontynent

Grenlandia

Morze Kaspijskie

Mont Everest

Andy

Nil

Morze Czerwone

Rodzaje obiektów geografi cznych: morze, jezioro, szczyt, góry, rzeka, wy-spa.

11

Model odpowiedzi i schemat oceniania

Nr zad. Przewidywana odpowiedź

Liczba punk-tów

Kryteria punktacji

1. 1. Rosja – Obwód Kaliningradzki (Moskwa)

3. Białoruś (Mińsk)5. Słowacja (Bratysława)7. Niemcy (Berlin)

0-2 Prawidłowo uzupełnione:dwa wiersze – 1 pktcztery wiersze – 2 pkt

2. Norweskie, Północne, Bałtyckie, Śródziemne, Jońskie, Adriatyckie, Tyrreńskie, Egejskie, Czarne i inne

0-1 Prawidłowe podanie nazw trzech mórz – 1 pkt

3. Warszawa 52013’N,21002’E 0-2 Poprawne określenie:długości geografi cznej – 1 pktszerokości geografi cznej – 1 pkt

4. 2,5 km 0-2 Poprawne obliczenia(ze zgodnością jednostek)i podanie wyniku – 2 pkt

5. Poprawne zaznaczenia punktu 0-2 Prawidłowe zaznaczenie:długości geografi cznej – 1 pktszerokości geografi cznej – 1 pkt

6. Poprawny rysunek: Słońce, Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, planetoidy, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun

0-3 Poprawne narysowanie:czterech elementów – 1 pktsiedmiu elementów – 2 pktwszystkich elementów – 3 pkt

7. a. Bajkałb. Mont Blancc. Odrad. Śniardwye. Hańczaf. Amazonka

0-3 Za każde poprawne podanie dwóch nazw – po 1 pkt

12

8. Największy: Biebrzański Park Narodowy Najstarszy: Białowieski Park Narodowy

0-2 Poprawne podanie każdej na-zwy – po 1 pkt

9. a. Pb. Pc. Fd. Pe. F

0-2 Poprawne określenie zdania prawdziwego lub fałszywego:trzech odpowiedzi – 1 pktwszystkich odpowiedzi – 2 pkt

10. Wiosna – 23 IXLato – 22 XIIJesień – 21 IIIZima – 22 VI

0-2 Poprawne podanie:dwóch dat – 1 pktwszystkich dat – 2 pkt

11. Np.– położenie w środkowej

Europie– położenie nad Bałtykiem,– położenie w klimacie

umiarkowanym ciepłym– położenie w dorzeczu

Wisły i Odryi inne spełniające kryteria

0-1 Poprawne podanie trzech od-powiedzi – 1 pkt

12. I.4 – CII.6 – B

0-2 Prawidłowo uzupełnione:jeden wiersz – 1 pktdwa wiersze – 2 pkt

13. Grenlandia – wyspa – Ameryka PółnocnaMorze Kaspijskie – jezioro – AzjaMont Everest – szczyt – AzjaAndy – góry – Ameryka PołudniowaNil – rzeka – AfrykaMorze Północne – morze – Europa

0-3 Za każde poprawne podanie dwóch odpowiedzi – 1 pkt

Ogółem 27

13

Metody aktywizujące

W procesie dydaktycznym niezmiernie ważne jest stosowanie metod akty-wizujących, co skutkuje zróżnicowaniem form organizacyjnych pracy ucznia i jego roli – od indywidualnej aktywności do pracy jako członka zespołu.

Nauczyciel powinien właściwie dobierać metody nauczania do celów lekcji i tym samym prawidłowo kierować i inicjować ucznia do realizacji działań.

Wskazane jest, aby nauczyciel geografi i turystycznej wśród metod szczegól-nie uwzględniał wykład informacyjny, dyskusję, prezentację, przykłady z ob-jaśnieniami, metody projektów, burzę mózgów, inscenizację, studium przypad-ków, metaplan, fi lm dydaktyczny, wycieczki.

Należy odwoływać się do wiedzy uczniów na temat walorów turystycznych, np. obiektów architektury, imprez kulturalnych czy elementów środowiska przyrodniczego i ochrony krajobrazu w Polsce. Wskazane jest organizowanie wycieczek, które np. jako terenowe zajęcia tematyczne stanowią znakomitą for-mę organizacyjną pracy z uczniami.

Istotne jest umiejętne pokierowanie pracą ucznia podczas realizacji zadań z geografi i turystycznej przy wykorzystaniu zarówno umiejętności przyswa-jania wiedzy teoretycznej z literatury przedmiotu, z czasopism branżowych, z zasobów Internetu, w czasie podróży oraz aktualizowania tej wiedzy i umie-jętności zdobytych podczas praktyki zawodowej.

Szczególną rolę odgrywa praca z mapą, co pozwala kształtować umiejęt-ność korzystania z tego źródła wiedzy w różnych sytuacjach, np. przy progra-mowaniu imprez turystycznych.

Realizując program, należy zwracać uwagę na zagadnienia dotyczące wpły-wu turystyki na środowisko, formy ochrony walorów naturalnych i antropo-genicznych, na przestrzeganie przepisów obowiązujących uczestników ruchu turystycznego podczas pobytu na obszarach prawnie chronionych, jak i na kształtowanie poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni geografi cznej, której standardowe wyposażenie zamieszczono na stronie internetowej Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (www.koweziu.edu.pl). Nauczyciele w miarę możliwości starają się o doposażenie pracowni, naj-częściej w pomoce dydaktyczne, mając na uwadze osiągnięcie jak najlepszych wyników w procesie dydaktycznym.

Wartość pracy nauczyciela zależy od zrozumienia celów kształcenia i umie-jętności ich realizacji. Cele, na które ukierunkowane jest kształcenie w zakresie danego przedmiotu, to zmiany właściwości, jakie nauczyciel chce w uczniach

14

uformować, tj. opanowanie wiadomości i umiejętności, określonych postaw i działań. Takim wynikom ucznia powinny być podporządkowane strategie, metody, formy pracy z uczniami i organizacja pracy nauczyciela.

Prowadzący zajęcia:− stosuje efektywne aktywizujące metody kształcenia;− umożliwia uczniom uczenie się przez działanie, jednocześnie w nim

uczestnicząc;− właściwie organizuje stanowiska pracy uczniów;− kształtuje pozytywne relacje z uczniami;− pogłębia własne kompetencje, rozwija umiejętności;− dba o własny warsztat pracy.

W warsztacie pracy nauczyciela niezbędne są:− pakiet edukacyjny, na który składa się podręcznik dla ucznia i poradnik

dla nauczyciela;− atlas, mapy geografi czne, krajoznawcze, plany miast;− literatura przedmiotu rozszerzająca i uzupełniająca omawiane zagadnie-

nia;− wykaz adresów stron w Internecie dotyczących nauczanych treści;− prasa branżowa;− opisy przypadków, np. z artykułów prasowych;− zestaw narzędzi służących do sprawdzenia i oceny osiągnięć uczniów,

np. testy.

15

2. Cele i treści kształcenia z zakresu geografi i i geografi i turystycznej

Prezentacja celów i treści z geografi i i geografi i turystycznej w ujęciu tabe-larycznym dotyczy całego czteroletniego cyklu kształcenia w technikum lub, w przypadku tylko geografi i turystycznej, także w dwuletniej szkole policeal-nej.

Porównanie szczegółowych treści oraz celów kształcenia z geografi i i geo-grafi i turystycznej ma na celu przedstawienie ich związku i wzajemnych rela-cji. Powinno również uświadomić nauczycielom prowadzącym rolę osiągnięć gimnazjalnych uczniów w dalszej edukacji geografi cznej w aspekcie turystycz-nym.

Warto również zwrócić uwagę na korelację między geografi ą turystyczną a innymi przedmiotami – wiedzą o kulturze, historią, językiem polskim – i in-nymi dyscyplinami, np. zagospodarowaniem przestrzennym, obsługą ruchu turystycznego, rodzajami turystyki, rekreacją i wypoczynkiem czy ochroną środowiska.

Cele i treści kształcenia

Geografi a Geografi a turystyczna

1. Podstawy korzystania z różnorodnych źródeł informacji turystycznej.

2. Funkcjonowanie systemu przyrodniczego ziemi – zjawiska, procesy, wzajemne za-leżności, zmienność środowiska w prze-strzeni i czasie, m.in. zmiany pogody i ich prognozowanie. Klęski żywiołowe. Równowaga ekologiczna.

3. Funkcjonowania i przestrzenne powiąza-nia oraz wzajemne zależności w systemie człowiek – przyroda – gospodarka. Typy gospodarowania w środowisku i ich na-stępstwa na wybranych przykładach, np. stref, kontynentów, krajów, ze szczegól-nym uwzględnieniem Polski.

1. Podstawowe zagadnienia z geografi i turystycznej: podstawowe pojęcia z geografi i turystycznej; kar-tografi czne źródła informacji geografi cznej i tury-stycznej; rodzaje map, mapy turystyczne i pano-ramy regionów górskich; zasady posługiwania się mapami i planami; orientacja mapy w terenie.

2. Walory turystyczne środowiska przyrodniczego Polski: regiony fi zyczno-geografi czne Polski, cechy klimatu Polski; typy pogody; formy ukształtowania powierzchni kraju i ich walory turystyczne; walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie terenu; formy krasu powierzchniowego i podziem-nego; wykorzystanie rzek i akwenów wodnych w turystyce; osobliwości fauny i fl ory oraz kom-pleksów leśnych w Polsce; uzdrowiska polskie.

16

4. Przyczyny i skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności na ziemi.

5. Problemy demografi czne społeczeństw (ze szczególnym uwzględnieniem Polski). Współczesne migracje ludności. Procesy przekształcania sieci osadniczej (wielkie miasta, suburbia, wyludnianie się terenów wiejskich itp.).

6. Świat w fazie przemian społecz-nych, gospodarczych i politycznych. Modernizacja, restrukturyzacja, globa-lizacja. Biedni i bogaci współczesnego świata.

7. Konfl ikty zbrojne i inne zagrożenia spo-łeczno-ekonomiczne. Procesy przecho-dzenia od izolacji do integracji; współ-praca między społecznościami; procesy integracji i dezintegracji w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem Polski; eu-roregiony, miasta (gminy) bliźniacze jako przykład współpracy międzynarodowej na szczeblu regionalnym i lokalnym.

8. Uwarunkowanie i następstwa przyrodni-cze, społeczno-ekonomiczne i kulturowe rozwoju turystyki na świecie.

3. Antropogeniczne walory turystyczne Polski: style w architekturze; zabytki architektury i budownic-twa, muzea i obiekty unikatowe; ośrodki twór-czości ludowej; miejsca kultu religijnego; zabytki działalności gospodarczej i techniki; miejsca i muzea martyrologii; imprezy kulturalne; ośrodki turystyczne.

4. Regiony turystyczne Polski; regiony turystyczne i etnografi czne; urządzenia turystyczne i paratury-styczne; zagospodarowania turystyczne uzdrowisk; tematyczne szlaki turystyczne.

5. Turystyka a ochrona środowiska: polityka państwa i uregulowania prawne dotyczące ochrony środowi-ska; obszary ekologicznego zagrożenia w Polsce; organizacje ochrony przyrody; formy wyróżnienia i ochrony walorów turystycznych.

6. Regiony turystyczne Europy: państwa europejskie; uwarunkowania przyrodniczo-kulturowe rozwoju turystyki w Europie; regiony i miasta – centra tury-styczne.

7. Regiony turystyczne świata: uwarunkowania przy-rodnicze i społeczno-kulturowe rozwoju turystyki na świecie; regiony i ośrodki turystyczne Azji, Afryki, kontynentów amerykańskich, Australii i Oceanii.

Osiągnięcia uczniów

Uczeń powinien umieć:

Geografi a Geografi a turystyczna

1. Rozróżniać podstawowe nauki geogra-fi czne.

2. Znać różnice między poszczególnymi rodzajami map i odwzorowaniami.

3. Posługiwać się źródłami wiedzy geo-grafi cznej.

4. Dokonać pomiarów na mapie, wykonać profi l terenu i krzywą hipsografi czną.

5. Analizować przebieg szlaku turystycz-nego.

6. Scharakteryzować wymiary i dzieje ziemi.

7. Opisać położenie obiektów w sferze niebieskiej i na powierzchni Ziemi.

12. Lokalizować i charakteryzować strefy klimatyczne.

13. Wyjaśnić pochodzenie współczesnej rzeźby powierzchni Ziemi.

1. Wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu geografi i turystycznej.

2. Rozróżnić źródła kartografi czne.3. Odczytać znaki kartografi czne na mapie.4. Scharakteryzować atrakcyjność turystyczną regio-

nu na podstawie źródeł kartografi cznych.5. Posługiwać się różnymi rodzajami map.6. Skorzystać z literatury, informatorów i czasopism

tematycznych podczas programowania imprez turystycznych.

7. Scharakteryzować regiony geografi czne Polski.8. Dokonać klasyfi kacji walorów turystycznych.9. Określić zależność między walorami przyrodni-

czymi a różnymi formami turystyki.10. Określić rodzaje walorów kulturowych.11. Rozróżnić style w architekturze i sztuce.12. Scharakteryzować atrakcyjne obiekty architektu-

ry i budownictwa w Polsce.

17

14. Scharakteryzować siły wewnętrzne i zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi.

15. Wykazać związek biosfery z innymi sferami.

16. Określić powiązania miedzy poszcze-gólnymi elementami środowiska geogra-fi cznego.

17. Wyjaśnić zróżnicowanie krajobrazowe wybranych krain świata.

18. Ocenić zagrożenie klęskami żywiołowy-mi.

19. Scharakteryzować zróżnicowanie języ-kowe, rasowe i religijne na kuli ziem-skiej.

20. Scharakteryzować struktury demogra-fi czne społeczeństw.

21. Wyjaśnić przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności na świecie.

22. Określić typy sieci osadniczej.23. Wskazać czynniki rozwoju rolnictwa,

typy gospodarki rolnej i regiony rolnicze świata.

24. Scharakteryzować czynniki rozwoju przemysłu, okręgi przemysłowe świata.

25. Dokonać analizy bilansu energetycz-nego świata i problemów współczesnej energetyki.

26. Scharakteryzować warunkowania i na-stępstwa rozwoju turystyki na świecie.

27. Wskazać na przykładach przyczyny i skutki dysproporcji w rozwoju społecz-no-gospodarczym państw świata.

28. Analizować współczesne przemiany społeczno-gospodarcze i polityczne.

29. Scharakteryzować wpływ człowieka na środowisko i analizować przyczyny oraz skutki problemów ekologicznych.

30. Scharakteryzować środowisko przyrod-nicze Polski: położenie, budowa geolo-giczna i rzeźba powierzchni, klimat, sieć hydrografi czna, gleby i szata roślinna.

31. Wskazać przykłady działalności czło-wieka w środowisku przyrodniczym, jego przekształcenie i formy ochrony.

32. Scharakteryzować zagadnienia geografi i społeczno-ekonomicznej Polski: struk-turę ludnościową i osadniczą, rolnictwo, przemysł oraz usługi.

33. Określić uczestnictwo Polski w organi-zacjach międzynarodowych.

13. Scharakteryzować regiony turystyczne Polski pod kątem naturalnych i antropogenicznych walorów turystycznych.

14. Określić regiony etnografi czne w Polsce oraz zwy-czaje i tradycje ich mieszkańców.

15. Udzielić informacji o walorach przyrodniczych i kulturowych regionów Polski.

16. Udzielić informacji na temat polskich uzdrowisk.

17. Dokonać analizy zagospodarowania turystycznego kraju.

18. Scharakteryzować szlaki turystyczne reprezenta-tywne dla dziedzictwa kulturowego i przyrodnicze-go bogactwa Polski.

19. Sklasyfi kować formy ochrony przyrody.

20. Określić wpływ turystyki na środowisko przyrod-nicze.

21. Zorganizować różne formy ruchu turystycznego z uwzględnieniem przepisów ochrony środowiska.

22. Scharakteryzować polskie obiekty o szczególnych walorach turystycznych wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO oraz na Listę Rezerwatów Biosfery.

23. Określić walory turystyczne polskich parków narodowych oraz innych form ochrony przyrody.

24. Dokonać analizy walorów turystycznych centrów i regionów Europy.

25. Scharakteryzować najbardziej atrakcyjne obiekty architektury i budownictwa w Europie.

26. Scharakteryzować walory przyrodnicze i an-tropogeniczne Azji, Afryki, Ameryki Północnej i Południowej oraz Australii i Oceanii.

27. Scharakteryzować szczególne walory turystyczne parków narodowych na świecie.

28. Wykorzystać wiedzę na temat walorów przyrodni-czych i kulturowych Polski i świata do programo-wania imprez turystycznych.

29. Dokonać analizy atrakcyjności tras turystycz-nych.

18

3. Przykładowy rozkład materiału nauczania

Ramowy plan nauczania w zawodzie technik obsługi turystycznej (zgodnie z programem 341 [05] 2008.02.07) dla technikum w czteroletnim okresie na-uczania lub szkoły policealnej dla młodzieży w dwuletnim okresie nauczania przewiduje 50 godzin na realizację treści przedmiotów zawodowych, w tym 8 godzin z geografi i turystycznej.

W szkolnych planach nauczania proponuje się na przykład realizację zajęć z geografi i turystycznej w cyklu kształcenia:

• w technikum – 2, 3, 2, 1 godzina – odpowiednio w klasach I – IV (prak-tyka zawodowa w klasach 1, 2, 3 trwająca 1 miesiąc);

• w szkole policealnej dla młodzieży – 5, 3 godziny – odpowiednio w I i II roku nauki (praktyka zawodowa w 1 i 2 roku nauki po 6 tygodni).

Propozycja rozliczenia godzin (treści podręcznika Geografi a turystyczna część 1)

• Technikum: kl. I: 38 tygodni nauki – 4 tygodnie praktyki zawodowej = 34 tygodnie

nauki 2 godziny tygodniowo × 34 tygodnie nauki = 68 godzin

kl. II: 38 tygodni nauki – 4 tygodnie praktyki zawodowej = 34 tygo-dnie nauki 3 godziny tygodniowo × 34 tygodnie nauki = 102 godzinyRazem w klasie I i II – 170 godzin.

• Szkoła policealna dla młodzieży:I rok: 38 tygodni nauki – 6 tygodni praktyki zawodowej = 32 tygodnie nauki 5 godzin tygodniowo × 32 tygodnie nauki = 160 godzin.

19

Propozycja rozkładu materiału nauczania w czteroletnim technikum (do podręcznika Geografi a turystyczna część 1)

Rozkład ten dostosowano do 2 i 3 godzin tygodniowo w I i II klasie (łącznie 170 godzin), uwzględniając miesięczną praktykę w każdej z tych klas.

Treści podręcznika Geografi a turystyczna część 1 dostosowane są do tej liczby godzin i obejmują zagadnienia ogólne z zakresu geografi i turystycznej oraz geografi i turystycznej Polski.

Pozostałe godziny w cyklu kształcenia, tj. 2 i 1 godzina tygodniowo w klasie III i IV, dotyczą realizacji treści zawartych w podręczniku Geografi a turystycz-na część 2 i są związane z geografi ą Europy i innych kontynentów.

Rozkład materiału nauczania

Liczba godzin w czte-

roletnim techni-kum

Numery rozdziałów

w pod-ręczniku Geografi a

turystyczna część 1

GEOGRAFIA TURYSTYCZNA część 1 170

Rozdz. 1. Zagadnienia dotyczące geografi i turystycznej 18 1

1.1. Podstawowe pojęcia z zakresu geografi i turystycznej1. Przedmiot i zakres badań geografi i turystycznej2. Walory turystyczne – podział i klasyfi kacja3. Zagospodarowanie turystyczne4. Pojemność i chłonność turystyczna5. Turystyczne jednostki przestrzenne6. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 1.1.)7. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.1.1.)

1.2. Kartografi czne źródła wiedzy geografi cznej i turystycznej8. Źródła informacji geografi cznej i turystycznej9. Siatka geografi czna i kartografi czna podstawą orientacji na ziemi

10. Współrzędne geografi czne – ćwiczenia11. Elementy, cechy i rodzaje map12. Metody przedstawiania zjawisk na mapie13. Skala mapy – ćwiczenia14. Profi l hipsometryczny terenu i spadek rzeki15. Analiza przebiegu szlaku turystycznego – ćwiczenia16. Orientacja mapy w terenie17. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 1.2.)18. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 1.2.)

71111111

1111111111111

1.1.

1.2.

20

Rozdz. 2. Walory turystyczne środowiska przyrodniczego Polski 22 2

2.1. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego19. Położenie geografi czne Polski z punktu widzenia ruchu tury-

stycznego20. Walory przyrodnicze Polski na podstawie analizy map tematycz-

nych21. Regiony fi zyczno-geografi czne Polski

2.2. Cechy klimatu Polski22. Cechy klimatu Polski23. Analiza mapy synoptycznej.

2.3. Formy ukształtowania powierzchni kraju i ich walory tury-styczne

24. Formy ukształtowania powierzchni kraju25. Zjawiska krasowe w Polsce

2.4. Walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie tere-nu

26. Walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie terenu27. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 2.1.– 2.4.)28. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 2.1.– 2.4.)

2.5. Wykorzystanie rzek i innych akwenów wodnych w turystyce29. Sieć hydrografi czna Polski30. Walory turystyczne Morza Bałtyckiego31. Wykorzystanie obiektów wodnych w turystyce

2.6. Osobliwości fl ory i fauny oraz kompleksów leśnych w Polsce32. Osobliwości fl ory i fauny oraz kompleksów leśnych w Polsce33. Parki narodowe w Polsce

2.7. Polskie uzdrowiska34. Polskie uzdrowiska

2.8. Założenia ogrodowe i parkowe35. Założenia ogrodowe i parkowe

2.9. Ogrody botaniczne i zoologiczne36. Ogrody botaniczne i zoologiczne

2.10. Punkty widokowe37. Punkty widokowe jako przykład walorów przyrodniczych

2.11. Muzea przyrodnicze, geologiczne i geografi czne38. Muzea przyrodnicze, geologiczne i geografi czne39. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 2.5.– 2.11.)40. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 2.5.– 2.11.)

3

1

11

211

211

3111

3111

211

11

11

11

11

3111

2.1

2.2.

2.3.

2.4.

2.5.

2.6.

2.7.

2.8.

2.9.

2.10.

2.11.

21

Rozdz. 3. Antropogeniczne walory turystyczne Polski 24 3

3.1. Style w architekturze i sztuce41.–42. Style w architekturze i sztuce

3.2. Zabytki architektury i budownictwa43.–44. Zabytki architektury i budownictwa45.–46. Zamki, pałace, dwory jako przykład walorów turystycznych

3.3. Muzea i obiekty unikatowe47. Muzea i obiekty unikatowe. Muzea rejestrowane.48. Muzea biografi czne i izby pamięci.49. Atrakcje turystyczne o charakterze archeologicznym.

3.4. Muzea etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludo-wej

50. Regiony etnografi czne Polski. 51. Grupy etnografi czne Polski.52. Obiekty etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludo-

wej53. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 3.1.– 3.4.)54. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 3.1.– 3.4.)

3.5. Miejsca kultu religijnego55. Obiekty i miejsca kultu religijnego

3.6. Zabytki działalności gospodarczej i techniki56.–57. Zabytki działalności gospodarczej i techniki

3.7. Miejsca i muzea martyrologii oraz pamięci narodowej na zie-miach polskich

58. Miejsca i muzea martyrologii oraz pamięci narodowej na zie-miach polskich.

3.8. Cykliczne imprezy kulturalne w Polsce 59. Cykliczne imprezy kulturalne w Polsce

3.9. Turystyczne ośrodki Polski60.–62. Turystyczne ośrodki Polski63. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 3.5.– 3.9.)64. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 3.5.– 3.9.)

22

422

3111

511

111

11

22

1

1

11

5311

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

3.5.

3.6.

3.7.

3.8.

3.9.

22

Rozdz. 4. Regiony turystyczne Polski 98 4

65. Podział Polski na regiony turystyczne.4.1. Region zachodniopomorski

66. Szczecin i wybrzeże zachodnie.67. Walory wypoczynkowe wybrzeża środkowego.

4.2. Region pomorski68.–69. Region pomorski. Trójmiasto i okolice.70. Ciekawe miejsce wschodniej części regionu pomorskiego.71. Pojezierze Kaszubskie – oferta dla turystów.72. Pojezierze Drawskie.

4.3. Region kujawsko-pomorski73. Kujawy – propozycje turystyczne.74. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.1.– 4.3.)75. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.1.– 4.3.)

4.4. Region wielkopolski76.–77. Walory turystyczne Poznania i okolic.78. Pojezierze Wielkopolskie – warunki uprawiania turystyki.

4.5. Region lubuski79. Ziemia lubuska.80. Obszary chronione w regionie lubuskim.81. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.4. - 4.5.)

4.6. Region dolnośląski82.–83. Wrocław i okolice.84. Zamki i inne perły architektury Dolnego Śląska.85.–86. Sudety.87. Kotlina Jeleniogórska.88. Kotlina Kłodzka.89. Chroniona przyroda Dolnego Śląska.90. Podziemne trasy Dolnego Śląska.91. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.6.)92. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.6.)

4.7. Region opolski93. Walory turystyczne regionu opolskiego.

4.8. Region śląski94. Region śląski – co proponuje odwiedzającym?95. Walory poprzemysłowe Górnego Śląska.96. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.7.– 4.8.)97. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.7.– 4.8.)

4.9. Region warmińsko-mazurski98. Pojezierze Mazurskie i jego walory turystyczne.99. Walory turystyczne Suwalszczyzny.100. Walory wypoczynkowe regionu warmińsko-mazurskiego.

4.10. Region podlaski101. Walory turystyczne Podlasia.102. Ochrona przyrody na Podlasiu.103. Powtórzenie wiadomości (Rozdz.4.9.–4.10.)104. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.4.9.–4.10.)

12115211131113213111112121111111141111311141111

4.14.1.

4.1.

4.2.

4.2.

4.2.

4.3.

4.4.

4.4.

4.8.

4.8.

23

4.11. Region mazowiecki105.–106. Warszawa i okolice.107. Atrakcyjne miejscowości Mazowsza.

4.12. Region łódzki108.–109. Walory turystyczne Łodzi i okolic.

110. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.11.– 4.12.)111. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.11.– 4.12.)

4.13. Region świętokrzyski112. Góry Świętokrzyskie.113. Ziemia kielecka.114. Ziemia sandomierska.

4.14. Region lubelski115. Walory Lublina. Zabytki renesansowe ziemi lubelskiej.116. Parki narodowe okolic Lublina.117. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.13.– 4.14.)118. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.13.– 4.14.)

4.15. Region małopolski119. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska.120.–121. Kraków – dziedzictwo kulturowe.122. Małopolskie obiekty wpisane na Listę Światowego

Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO.123.–124. Beskid Śląski i Żywiecki.125. Podhale.126.–127. Tatry – turystyka górska.

4.16. Region podkarpacki128.–129. Podkarpacie i ziemia rzeszowska.130.–131. Bieszczady.132. Drewniana architektura Podkarpacia.133. Parki narodowe Podkarpacia i Karpat.134. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.15.–4.16.)135. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.15.–4.16.)

4.17. Miasta – ośrodki turystyczne Polski136.–137. Turystyczne ośrodki Polski.

4.18. Regiony etnografi czne Polski138. Regiony etnografi czne Polski.139.–140. Muzea etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości

ludowej.141. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.17.– 4.18.)142. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.17.– 4.18.)

4.19. Urządzenia turystyczne i paraturystyczne143. Baza podstawowa.144.–145. Baza towarzysząca oraz inne urządzenia i instytucje.

4.20. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce146.–147. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce.

4.21. Zagospodarowanie turystyczne polskich uzdrowisk148. Działalność uzdrowiskowa w Polsce.149. -150. Charakterystyka wybranych polskich uzdrowisk.151. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.19.– 4.21.)

3214211311141111912

121282211112251

211312225121

4.7.

4.7.

4.5.

4.6.

4.5.

4.5.

3.9.

3.4.

4.9.

4.10.

24

152. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.19.– 4.21.)

4.22. Szlaki turystyczne Polski153. Szlak Piastowski.154. Szlak Orlich Gniazd.155. Szlak Cystersów.156. Szlak Zamków Krzyżackich.157. Szlak Papieski.158. Szlak Tatarski na Podlasiu.159. Szlak Wielkich Jezior.160. Inne szlaki turystyczne w Polsce.161. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.22.)162. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.22.)

1

101111111111

4.11.

Rozdz. 5. Turystyka a ochrona środowiska 8 5

5.1.Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska163. Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska.

5.2. Formy ochrony przyrody a ruch turystyczny164. Formy ochrony przyrody a ruch turystyczny.

5.3. Zagrożenia i degradacja walorów środowiska w Polsce165. Zagrożenia i degradacja walorów środowiska w Polsce.

5.4. Formy wyróżnienia i ochrony walorów turystycznych166. Lista Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO. 167. Lista Pomników Historii.168. Światowa Lista Rezerwatów Biosfery, Ramsar, Dyplom

Europy, Natura 2000.169. Powtórzenie wiadomości (Rozdz.5.)170. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.5.)

11

11

11

5111

11

5.1.

5.2.

5.3.

5.4.

25

Propozycja rozkładu materiału nauczania w dwuletniej szkole policealnej dla młodzieży (do podręcznika Geografi a turystyczna część 1).

Rozkład ten dostosowano do 5 godzin tygodniowo w I roku nauki (łącznie 160 godzin), przy uwzględnieniu 6-tygodniowej praktyki.

Treści podręcznika Geografi a turystyczna część 1 dostosowane są do tej liczby godzin i obejmują zagadnienia ogólne z zakresu geografi i turystycznej oraz geografi i turystycznej Polski.

Pozostałe godziny w cyklu kształcenia, tj. 3 godziny tygodniowo w II roku nauki, dotyczą realizacji treści zawartych w podręczniku Geografi a turystycz-na część 2.

Rozkład materiału nauczania

Liczba godzin w dwu-letniej szkole police-alnej

dla mło-dzieży – I rok

Numery roz-

działów w pod-

ręczniku Geografi a turystycz-na część 1

GEOGRAFIA TURYSTYCZNA Część 1 160

Rozdz. 1. Zagadnienia dotyczące geografi i turystycznej 18 1

1.1. Podstawowe pojęcia z zakresu geografi i turystycznej1. Przedmiot i zakres badań geografi i turystycznej2. Walory turystyczne – podział i klasyfi kacja3. Zagospodarowanie turystyczne4. Pojemność i chłonność turystyczna5. Turystyczne jednostki przestrzenne6. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 1.1.)7. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.1.1.)

1.2. Kartografi czne źródła wiedzy geografi cznej i turystycznej8. Źródła informacji geografi cznej i turystycznej9. Siatka geografi czna i kartografi czna podstawą orientacji na

ziemi10. Współrzędne geografi czne – ćwiczenia11. Elementy, cechy i rodzaje map12. Metody przedstawiania zjawisk na mapie13. Skala mapy – ćwiczenia14. Profi l hipsometryczny terenu i spadek rzeki15. Analiza przebiegu szlaku turystycznego – ćwiczenia16. Orientacja mapy w terenie17. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 1.2.)18. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 1.2.)

71111111111

1111111111

1.1.

1.2.

26

Rozdz. 2. Walory turystyczne środowiska przyrodniczego Polski 22 2

2.1. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego19. Położenie geografi czne Polski z punktu widzenia ruchu tury-

stycznego20. Walory przyrodnicze Polski na podstawie analizy map tema-

tycznych21. Regiony fi zycznogeografi czne Polski

2.2. Cechy klimatu Polski22. Cechy klimatu Polski23. Analiza mapy synoptycznej

2.3. Formy ukształtowania powierzchni kraju i ich walory tury-styczne

24. Formy ukształtowania powierzchni kraju25. Zjawiska krasowe w Polsce

2.4. Walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie te-renu

26. Walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie tere-nu

27. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 2.1.– 2.4.)28. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 2.1.– 2.4.)

2.5. Wykorzystanie rzek i innych akwenów wodnych w turystyce29. Sieć hydrografi czna Polski30. Walory turystyczne Morza Bałtyckiego31. Wykorzystanie obiektów wodnych w turystyce

2.6. Osobliwości fl ory i fauny oraz kompleksów leśnych w Polsce32. Osobliwości fl ory i fauny oraz kompleksów leśnych w Polsce33. Parki narodowe w Polsce

2.7. Polskie uzdrowiska34. Polskie uzdrowiska

2.8. Założenia ogrodowe i parkowe35. Założenia ogrodowe i parkowe

2.9. Ogrody botaniczne i zoologiczne36. Ogrody botaniczne i zoologiczne

2.10. Punkty widokowe37. Punkty widokowe jako przykład walorów przyrodniczych

2.11. Muzea przyrodnicze, geologiczne i geografi czne38. Muzea przyrodnicze, geologiczne i geografi czne39. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 2.5.– 2.11.)40. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 2.5.– 2.11.)

3

111

2112

113

1113111211111111113111

2.1

2.2.

2.3.

2.4.

2.5.

2.6.

2.7.

2.8.

2.9.

2.10.

2.11.

27

Rozdz. 3. Antropogeniczne walory turystyczne Polski 24 3

3.1. Style w architekturze i sztuce41.– 42. Style w architekturze i sztuce

3.2. Zabytki architektury i budownictwa43. Zabytki architektury i budownictwa44.–45. Zamki, pałace, dwory jako przykład walorów turystycznych

3.3. Muzea i obiekty unikatowe46. Muzea i obiekty unikatowe. Muzea rejestrowane.47. Muzea biografi czne i izby pamięci.48. Atrakcje turystyczne o charakterze archeologicznym.

3.4. Muzea etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludo-wej

49. Regiony etnografi czne Polski. 50. Grupy etnografi czne Polski.51. Obiekty etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludo-

wej52. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 3.1.– 3.4.)53. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 3.1.– 3.4.)

3.5. Miejsca kultu religijnego54. Obiekty i miejsca kultu religijnego

3.6. Zabytki działalności gospodarczej i techniki55. Zabytki działalności gospodarczej i techniki

3.7. Miejsca i muzea martyrologii oraz pamięci narodowej na zie-miach polskich

56. Miejsca i muzea martyrologii oraz pamięci narodowej na zie-miach polskich.

3.8. Cykliczne imprezy kulturalne w Polsce 57. Cykliczne imprezy kulturalne w Polsce

3.9. Turystyczne ośrodki Polski58. Turystyczne ośrodki Polski59. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 3.5.– 3.9.)60. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 3.5.– 3.9.)

22

312

3111

5

11

111

11

11

1

1

11

3111

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

3.5.

3.6.

3.7.

3.8.

3.9.

28

Rozdz. 4. Regiony turystyczne Polski 98 461. Podział Polski na regiony turystyczne

4.1. Region zachodniopomorski62. Szczecin i wybrzeże zachodnie63. Walory wypoczynkowe wybrzeża środkowego

4.2. Region pomorski64.–65. Region pomorski. Trójmiasto i okolice66. Ciekawe miejsce wschodniej części regionu pomorskiego67. Pojezierze Kaszubskie – oferta dla turystów68. Pojezierze Drawskie

4.3. Region kujawsko-pomorski69. Kujawy – propozycje turystyczne70. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.1.– 4.3.)71. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.1.– 4.3.)

4.4. Region wielkopolski72.–73. Walory turystyczne Poznania i okolic74. Pojezierze Wielkopolskie – warunki uprawiania turystyki

4.5. Region lubuski75. Ziemia lubuska76. Obszary chronione w regionie lubuskim77. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.4. – 4.5.)

4.6. Region dolnośląski78.–79. Wrocław i okolice80. Zamki i inne perły architektury Dolnego Śląska81. Sudety82. Kotlina Jeleniogórska83. Kotlina Kłodzka84. Chroniona przyroda Dolnego Śląska85. Podziemne trasy Dolnego Śląska86. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.6)87. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.6.)

4.7. Region opolski88. Walory turystyczne regionu opolskiego

4.8. Region śląski89. Region śląski – co proponuje odwiedzającym?90. Walory poprzemysłowe Górnego Śląska91. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.7.– 4.8.)92. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.7.– 4.8.)

4.9. Region warmińsko-mazurski93. Pojezierze Mazurskie i jego walory turystyczne94. Walory turystyczne Suwalszczyzny95. Walory wypoczynkowe regionu warmińsko – mazurskiego

4.10. Region podlaski96. Walory turystyczne Podlasia97. Ochrona przyrody na Podlasiu98. Powtórzenie wiadomości (Rozdz.4.9.–4.10)99. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.4.9.–4.10)

12115211131113213111112121111111141111311141111

4.14.1.

4.1.

4.2.

4.2.

4.2.

4.3.

4.4.

4.4.

4.8.

4.8.

29

4.11. Region mazowiecki100.–101. Warszawa i okolice102. Atrakcyjne miejscowości Mazowsza

4.12. Region łódzki103. Walory turystyczne Łodzi i okolic104. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.11.– 4.12.)105. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.11.– 4.12.)

4.13. Region świętokrzyski106. Góry Świętokrzyskie107. Ziemia kielecka108. Ziemia sandomierska

4.14. Region lubelski109. Walory Lublina. Zabytki renesansowe ziemi lubelskiej110 Parki narodowe okolic Lublina111. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.13.– 4.14.)112. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.13.– 4.14.)

4.15. Region małopolski113. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska114.–115. Kraków – dziedzictwo kulturowe116. Małopolskie obiekty wpisane na Listę Światowego

Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO 117.–118. Beskid Śląski i Żywiecki119. Podhale120.–121. Tatry – turystyka górska

4.16. Region podkarpacki122. Podkarpacie i ziemia rzeszowska123.–124. Bieszczady125. Drewniana architektura Podkarpacia126. Parki narodowe Podkarpacia i Karpat127. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.15.–4.16.)128. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.15.–4.16.)

4.17. Miasta – ośrodki turystyczne Polski129. Turystyczne ośrodki Polski

4.18. Regiony etnografi czne Polski130. Regiony etnografi czne Polski

131.–132. Muzea etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludowej133. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.17.– 4.18.)134. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.17.– 4.18.)

4.19. Urządzenia turystyczne i paraturystyczne135. Baza podstawowa136. Baza towarzysząca oraz inne urządzenia i instytucje

4.20. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce137.–138. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce

4.21. Zagospodarowanie turystyczne polskich uzdrowisk139. Działalność uzdrowiskowa w Polsce140. Charakterystyka wybranych polskich uzdrowisk141. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.19.– 4.21.)142. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.19.– 4.21.)

321311131114111191

21212712111111512112112241111

4.7.

4.7.

4.5.

4.6.

4.5.

4.5.

3.9.

3.4.

4.9.

4.10.

30

4.22. Szlaki turystyczne Polski143. Szlak Piastowski144. Szlak Orlich Gniazd145. Szlak Cystersów146. Szlak Zamków Krzyżackich147. Szlak Papieski148. Szlak Tatarski na Podlasiu149. Szlak Wielkich Jezior150. Inne szlaki turystyczne w Polsce151. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.22.)152. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.22.)

101111111111

4.11.

Rozdz. 5. Turystyka a ochrona środowiska 8 5

5.1. Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska153. Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska

5.2. Formy ochrony przyrody a ruch turystyczny154. Formy ochrony przyrody a ruch turystyczny

5.3. Zagrożenia i degradacja walorów środowiska w Polsce155. Zagrożenia i degradacja walorów środowiska w Polsce

5.4. Formy wyróżnienia i ochrony walorów turystycznych156. Lista Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO157. Lista Pomników Historii158. Światowa Lista Rezerwatów Biosfery, Ramsar, Dyplom

Europy, Natura 2000159. Powtórzenie wiadomości (Rozdz.5.)160. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.5.)

11

11

11

511

111

5.1.

5.2.

5.3.

5.4.

31

4. Planu wynikowy

Przygotowanie dydaktycznego planu wynikowego jest jednym z wyznacz-ników sztuki kształcenia. Dobrze zaplanowany proces nauczania winien być skierowany na osiąganie określonych celów.

Sprecyzowanie przez nauczyciela oczekiwanych osiągnięć ucznia po każ-dym, nawet najkrótszym etapie nauczania stanowi bardzo ważny element pla-nowania lekcji. Umożliwia wybór odpowiednich treści, form pracy i rozwijanie określonych umiejętności ucznia. Stanowi podstawę nauczania, pozwala zorga-nizować proces dydaktyczny, z wyprzedzeniem zaplanować zajęcia, przygoto-wać pomoce, ćwiczenia.

Plan wynikowy stanowi bardzo ważny element przedmiotowego systemu oceniania i jest szczególnie przydatny przy opracowaniu różnych form spraw-dzania wiedzy i umiejętności.

W ramach współpracy z innymi pozwala na opracowanie koncepcji korela-cji między przedmiotami, integracji wiedzy i umiejętności, co wciąż przyspa-rza trudności wielu uczniom.

Niejednokrotnie też rodzice uczniów są zainteresowani określonymi w pla-nie wynikowym oczekiwanymi rezultatami, chcąc pomóc w osiągnięciu poda-nego poziomu wiedzy i umiejętności swoich dzieci.

Poniżej zamieszczono propozycję planu dydaktycznego dla czteroletniego technikum (170 godzin, klasa 1 i 2), gdzie w ujęciu tabelarycznym okre-ślono wyniki nauczania, tj. przewidywane osiągnięcia uczniów – wiadomości i umiejętności – na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym.

Poniższa propozycja może stanowić dla nauczyciela inspirację do skonstru-owania planu wynikowego uwzględniającego własny przedmiotowy system oceniania i specyfi kę uczniów.

32

Num

er

lekc

jiTe

mat

lekc

jiW

ymag

ania

Met

ody

nauc

zani

a,

środ

ki d

ydak

tycz

nePo

dsta

wow

eU

czeń

:Po

nadp

odst

awow

eU

czeń

:

Roz

dzia

ł 1. Z

agad

nien

ia d

otyc

zące

geo

grafi

i tu

ryst

yczn

ej

1.1.

Pod

staw

owe

poję

cia

z za

kres

u ge

ogra

fi i tu

ryst

yczn

ej

1.Pr

zedm

iot i

zak

res

bada

ń ge

ogra

fi i

tury

styc

znej

– de

fi niu

je te

rmin

y ge

ogra

fi a i

geog

rafi a

tu

ryst

yczn

a–

doko

nuje

pod

ział

u na

uk g

eogr

afi c

znyc

h–

wym

ieni

a ce

chy

tury

styk

i–

inte

rpre

tuje

skró

t UN

WTO

– ok

reśl

a za

kres

bad

ań n

auk

geog

rafi c

zno-

-tu

ryst

yczn

ych

– ro

zróż

nia

kryt

eria

kla

syfi k

acji

form

tu

ryst

yki

– do

strz

ega

znac

zeni

e st

osow

ania

wie

dzy

geog

rafi c

znej

w p

rakt

yce

– w

yjaś

nia

poch

odze

nie

term

inu

geog

rafi a

– w

skaz

uje

przy

czyn

y w

ystę

pow

ania

w li

tera

-tu

rze

geog

rafi c

znej

i tu

ryst

yczn

ej b

ogac

twa

term

inol

ogii:

geo

grafi

a tu

ryst

yczn

a, g

eogr

a-fi a

tury

styk

i, ge

ogra

fi a tu

ryzm

u itp

.–

poró

wnu

je fu

nkcj

e ge

ogra

fi i i

geog

rafi i

tu

ryst

yczn

ej–

anal

izuj

e po

dzia

ł geo

grafi

i tu

ryst

yczn

ej–

klas

yfi k

uje

wyb

rane

form

y tu

ryst

yki w

g ok

reśl

onyc

h kr

yter

iów

Wyk

ład

info

rmac

yjny

Po

gada

nka

Bur

za m

ózgó

wM

etap

lan

Podr

ęczn

ikPu

blik

acje

tury

styc

zne

(fol

-de

ry, m

apy,

prz

ewod

niki

)

2.W

alor

y tu

ryst

yczn

e –

podz

iał i

kla

syfi -

kacj

a

– de

fi niu

je z

asob

y i w

alor

y tu

ryst

yczn

e–

okre

śla

znac

zeni

a w

alor

ów tu

ryst

ycz-

nych

w ro

zwoj

u tu

ryst

yki

– ro

zpoz

naje

i kl

asyfi

kuj

e w

alor

y tu

ry-

styc

zne

– ro

zróż

nia

kryt

eria

kla

syfi k

acji

wal

orów

tu

ryst

yczn

ych

– do

konu

je p

odzi

ału

wal

orów

w o

parc

iu

o w

ybra

ne k

ryte

ria–

wsk

azuj

e pr

zykł

ady

wal

orów

tury

styc

znyc

h w

swoi

m n

ajbl

iższ

ym o

tocz

eniu

Wyk

ład

info

rmac

yjny

Po

gada

nka

Film

Podr

ęczn

ikPu

blik

acje

tury

styc

zne

(fol

-de

ry, m

apy,

prz

ewod

niki

)

Prop

ozyc

ja na

uczy

cielsk

iego p

lanu

wyn

ikowe

go do

prze

dmio

tu ge

ogra

fi a tu

rysty

czna

oraz

podr

ęczn

ika

Geog

rafi a

tury

stycz

na cz

ęść 1

na po

dsta

wie p

rogr

amu n

aucz

ania:

341[0

5]/M

EN/2

008.

02.07

.

33

3.Za

gosp

odar

o-w

anie

tury

styc

zne

– de

fi niu

je te

rmin

infr

astr

uktu

ra tu

ry-

styc

zna

– w

ymie

nia

przy

kład

y in

fras

trukt

ury

tury

styc

znej

– id

enty

fi kuj

e po

jęci

e do

stęp

ność

kom

uni-

kacy

jna

– w

ymie

nia

czyn

niki

wpł

ywaj

ące

na

atra

kcyj

ność

tury

styc

zną

– do

konu

je p

odzi

ału

infr

astru

ktur

y tu

ryst

ycz-

nej

– kl

asyfi

kuj

e w

ybra

ne e

lem

enty

infr

astru

ktur

y tu

ryst

yczn

ej–

anal

izuj

e re

gion

zam

iesz

kani

a po

d w

zglę

-de

m a

trakc

yjno

ści t

urys

tycz

nej

Wyk

ład

info

rmac

yjny

Po

gada

nka

Ana

liza

sche

mat

uA

naliz

a pr

zypa

dku

Podr

ęczn

ikPu

blik

acje

tury

styc

zne

(fol

-de

ry, m

apy,

prz

ewod

niki

)

4.Po

jem

ność

i ch

łon-

ność

tury

styc

zna

– po

praw

nie

posł

uguj

e si

ę te

rmin

ami

poje

mno

ść tu

ryst

yczn

a i c

hłon

ność

tu

ryst

yczn

a–

wym

ieni

a ce

chy

char

akte

ryst

yczn

e po

jem

nośc

i i c

hłon

nośc

i tur

ysty

czne

j–

rozr

óżni

a w

pływ

chł

onno

ści i

po-

jem

nośc

i tur

ysty

czne

j na

środ

owis

ko

przy

rodn

icze

ora

z ko

mfo

rt w

ypoc

zynk

u tu

ryst

ów

– w

yjaś

nia

znac

zeni

e po

jem

nośc

i i c

hłon

nośc

i tu

ryst

yczn

ej w

asp

ekci

e ru

chu

tury

styc

zne-

go–

form

ułuj

e za

leżn

ość

mię

dzy

dyna

mik

ą ro

z-w

oju

tury

styk

i a p

ojem

nośc

ią i

chło

nnoś

cią

tury

styc

zną

Poga

dank

aA

naliz

a pr

zypa

dku

Gra

dyd

akty

czna

Podr

ęczn

ikPu

blik

acje

tury

styc

zne

(map

a)

5.

Tury

styc

zne

jed-

nost

ki p

rzes

trzen

ne–

wym

ieni

a gł

ówne

cec

hy o

środ

ka, m

iej-

scow

ości

i re

gion

u tu

ryst

yczn

ego

– ro

zróż

nia

tury

styc

zne

jedn

ostk

i prz

e-st

rzen

ne–

okre

śla

znac

zeni

e je

dnos

tek

prze

strz

en-

nych

w ro

zwoj

u zj

awis

k tu

ryst

yczn

ych

– w

skaz

uje

rodz

aje

i kon

kret

ne p

rzyk

łady

tu

ryst

yczn

ych

jedn

oste

k pr

zest

rzen

nych

– ry

suje

sche

mat

regi

onu

tury

styc

zneg

o

Opi

sM

etod

a gr

afi c

zna

Gra

ćw

icze

niow

aPo

dręc

znik

Publ

ikac

je tu

ryst

yczn

e (m

apa)

6.Po

wtó

rzen

ie w

iado

moś

ci (R

ozdz

.1.1

.)

7.

Spra

wdz

enie

wia

dom

ości

i um

ieję

tnoś

ci (R

ozdz

.1.1

.)

34

1.2.

Kar

togr

afi c

zne

źród

ła w

iedz

y ge

ogra

fi czn

ej i

tury

styc

znej

8.Źr

ódła

info

rmac

ji ge

ogra

fi czn

ej

i tur

ysty

czne

j

– w

ymie

nia

źród

ła in

form

acji

geog

rafi c

z-ne

j i tu

ryst

yczn

ej–

wyj

aśni

a po

jęci

e ka

rtog

rafi a

– ok

reśl

a ro

lę S

yste

mu

Info

rmac

ji G

eogr

afi c

znej

we

wsp

ółcz

esny

ch m

e-to

dach

gro

mad

zeni

a i p

rzed

staw

iani

a da

nych

geo

grafi

czn

ych

i tur

ysty

czny

ch

– w

skaz

uje

znac

zeni

e źr

ódeł

wie

dzy

geog

ra-

fi czn

ej i

tury

styc

znej

w tu

ryst

yce

– ro

zróż

nia

pods

taw

owe

źród

ła w

iedz

y ge

o-gr

afi c

znej

i tu

ryst

yczn

ej –

map

ę, p

lan

i szk

ic–

rysu

je sz

kic

najb

liższ

ej o

kolic

y/ob

iekt

u–

prze

dsta

wia

treś

ci tu

ryst

yczn

e na

pla

nie

mia

sta

Poga

dank

aPr

aca

w g

rupa

chPo

dręc

znik

Ana

liza

mat

eria

łów

(map

a,

plan

, szk

ic)

9.Si

atka

geo

grafi

czn

a i k

arto

grafi

czn

a po

dsta

wą

orie

ntac

ji na

zie

mi

– de

fi niu

je p

ojęc

ia d

ługo

ść g

eogr

afi c

zna

i sze

roko

ść g

eogr

afi c

zna

– ro

zróż

nia

siat

kę g

eogr

afi c

zną

i kar

togr

a-fi c

zną

– id

enty

fi kuj

e po

łudn

iki i

rów

nole

żnik

i na

glob

usie

ora

z m

apie

– w

ymie

nia

funk

cje

i zad

ania

GPS

– ro

zpoz

naje

wyb

rane

odw

zoro

wan

ia k

arto

-gr

afi c

zne

– ro

zum

ie z

asad

y w

yzna

czan

ia p

ołoż

enia

pu

nktó

w n

a po

wie

rzch

ni Z

iem

i

Poga

dank

aM

etod

a gr

afi c

zna

Prac

a w

gru

pach

Glo

bus

Podr

ęczn

ikA

tlas g

eogr

afi c

zny

10.

Wsp

ółrz

ędne

geo

-gr

afi c

zne

– ćw

icze

nia

– ok

reśl

a lo

kaliz

ację

pun

ktu

na p

odst

awie

w

spół

rzęd

nych

geo

grafi

czn

ych

– ob

licza

rozc

iągł

ość

połu

dnik

ową

i rów

no-

leżn

ikow

ą ob

szar

u–

wyz

nacz

a w

spół

rzęd

ne g

eogr

afi c

zne

obie

ktu

geog

rafi c

zneg

o

Ćw

icze

nia

tem

atyc

zne

Podr

ęczn

ikG

lobu

sA

tlas g

eogr

afi c

zny

11.

Elem

enty

, cec

hy

i rod

zaje

map

– de

fi niu

je p

ojęc

ie m

apa

– w

ymie

nia

pods

taw

owe

cech

y m

apy

– ro

zpoz

naje

ele

men

ty m

apy

– ok

reśl

a sk

alę

map

y–

wys

zcze

góln

ia ro

dzaj

e sk

al

– w

yróż

nia

kryt

eria

kla

syfi k

acji

map

– kl

asyfi

kuj

e m

apy

wg

wyb

rany

ch k

ryte

riów

– w

yjaś

nia

poję

cie

gene

raliz

acja

map

y–

wym

ieni

a pr

zykł

ady

wyd

awni

ctw

kar

togr

a-fi c

znyc

h w

Pol

sce

i na

świe

cie

Wyk

ład

Ana

liza

źród

eł k

arto

grafi

cz-

nych

Podr

ęczn

ikZr

óżni

cow

ane

źród

ła k

arto

-gr

afi c

zne

35

12.

Met

ody

prze

dsta

-w

iani

a zj

awis

k na

m

apie

– w

ymie

nia

rodz

aje

met

od p

reze

ntac

ji zj

awis

k na

map

ie–

rozr

óżni

a zn

aki k

arto

grafi

czn

e st

osow

a-ne

na

map

ach

– ch

arak

tery

zuje

met

ody

ilośc

iow

e i j

ako-

ścio

we

– ro

zróż

nia

met

ody

ilośc

iow

e i j

akoś

ciow

e–

poda

je p

rzyk

łady

map

wyk

onan

ych

za p

o-m

ocą

różn

ych

met

od k

arto

grafi

czn

ych

– an

aliz

uje

cech

y zj

awis

ka n

a po

dsta

wie

map

y te

mat

yczn

ej

Poga

dank

aPr

aca

w g

rupa

ch

Ana

liza

źród

eł k

arto

grafi

cz-

nych

Podr

ęczn

ikZr

óżni

cow

ane

źród

ła k

arto

-gr

afi c

zne

13.

Skal

a m

apy

– ćw

i-cz

enia

– ro

zróż

nia

post

acie

skal

– do

konu

je o

blic

zeni

a od

legł

ości

rzec

zy-

wis

tej n

a po

dsta

wie

pom

iaró

w n

a m

apie

– ob

licza

skal

ę m

apy

na p

odst

awie

da-

nych

odl

egło

ści r

zecz

ywis

tej i

na

map

ie

– sp

orzą

dza

pom

iar p

owie

rzch

ni o

bsza

ru –

wsk

azuj

e na

zal

eżno

ść tr

eści

map

y od

jej

skal

i

Ćw

icze

nia

tem

atyc

zne

Podr

ęczn

ik

Map

a tu

ryst

yczn

aLi

nijk

a

14.

Profi

l hi

psom

etry

cz-

ny te

renu

i sp

adek

rz

eki

– od

czyt

uje

z pr

ofi lu

dan

e do

tycz

ące

uksz

tałto

wan

ia p

iono

weg

o te

renu

– ok

reśl

a zn

acze

nia

profi

lu h

ipso

met

rycz

-ne

go ja

ko ź

ródł

a in

form

acji

geog

rafi c

z-ne

j i tu

ryst

yczn

ej–

uzas

adni

a m

ożliw

ość

stos

owan

ia p

rofi l

u ja

ko u

zupe

łnie

nia

treśc

i map

y

– w

yjaś

nia

zasa

dy k

onst

rukc

ji pr

ofi lu

hip

so-

met

rycz

nego

tere

nu–

dobi

era

do p

rofi l

u sk

alę

pion

ową

i poz

iom

ą –

rysu

je p

rofi l

wyb

rane

go o

bsza

ru w

zdłu

ż w

skaz

anej

lini

i –

pot

rafi

oblic

zyć

spad

ek rz

eki

Poga

dank

aĆ

wic

zeni

a te

mat

yczn

e (g

ra-

fi czn

e)A

naliz

a w

ybra

nego

pro

fi lu

15.

Ana

liza

prze

bieg

u sz

laku

tury

styc

zne-

go –

ćw

icze

nia

– ob

licza

dłu

gość

szla

ku tu

ryst

yczn

ego

– ro

zróż

nia

wys

okoś

ć be

zwzg

lędn

ą i w

zglę

dną

– in

terp

retu

je ró

żnic

e w

ysok

ości

na

plan

o-w

anej

tras

ie

– do

konu

je p

omia

ru n

achy

leni

a te

renu

– ro

zpoz

naje

wkl

ęsłe

i w

ypuk

łe fo

rmy

tere

nu–

anal

izuj

e el

emen

ty śr

odow

iska

geo

grafi

cz-

nego

Ćw

icze

nia

z m

apą

Podr

ęczn

ikZr

óżni

cow

ane

źród

ła k

arto

-gr

afi c

zne

36

16.

Orie

ntac

ja m

apy

w te

reni

e–

rozr

óżni

a ki

erun

ki św

iata

– ok

reśl

a or

ient

acyj

ną o

dleg

łość

mię

dzy

wyb

rany

mi o

biek

tam

i–

odcz

ytuj

e i i

nter

pret

uje

znak

i kar

togr

a-fi c

zne

– id

enty

fi kuj

e w

alor

y i e

lem

enty

zag

ospo

-da

row

ania

tury

styc

zneg

o na

map

ie

– ch

arak

tery

zuje

uks

ztał

tow

anie

tere

nu–

anal

izuj

e el

emen

ty śr

odow

iska

geo

grafi

cz-

nego

z p

unkt

u w

idze

nia

ruch

u tu

ryst

yczn

ego

– pl

anuj

e, k

ontro

luje

i pr

zew

iduj

e ki

erun

ek

mar

szu

– do

konu

je p

omia

ru a

zym

utu

Zaję

cia

tere

now

eM

apa

tury

styc

zna

Kom

pas

Lini

jka

17.

Pow

tórz

enie

wia

dom

ości

(Roz

dz.1

.2.)

18.

Spra

wdz

enie

wia

dom

ości

i um

ieję

tnoś

ci (R

ozdz

.1.2

.)

Roz

dzia

ł 2. W

alor

y tu

ryst

yczn

e śr

odow

iska

prz

yrod

nicz

ego

Pols

ki

2.1.

Ogó

lna

char

akte

ryst

yka

środ

owis

ka p

rzyr

odni

czeg

o

19.

Poło

żeni

e ge

o-gr

afi c

zne

Pols

ki

z pu

nktu

wid

zeni

a ru

chu

tury

styc

zneg

o

– fo

rmuł

uje,

kor

zyst

ając

z m

apy,

pra

wi-

dłow

ości

dot

yczą

ce p

ołoż

enia

geo

gra-

fi czn

ego

Pols

ki–

rozr

óżni

a ko

nsek

wen

cje

przy

rodn

icze

, sp

ołec

zne,

gos

poda

rcze

i po

lityc

zne

wyn

ikaj

ące

z po

łoże

nia

Pols

ki–

doko

nuje

pod

ział

u ad

min

istra

cyjn

ego

Pols

ki

– w

ymie

nia

czyn

niki

maj

ące

znac

zeni

e w

roz-

woj

u tu

ryst

yki n

a te

reni

e Po

lski

– uz

asad

nia

rela

cje

przy

rodn

icze

, spo

łecz

ne,

gosp

odar

cze

i pol

itycz

ne w

ynik

ając

e z

poło

-że

nia

Pols

ki

Poga

dank

aĆ

wic

zeni

a –

prac

a z

map

ąPo

dręc

znik

Map

y te

mat

yczn

e

20.

Wal

ory

przy

rodn

i-cz

e Po

lski

na

pod-

staw

ie a

naliz

y m

ap

tem

atyc

znyc

h

– w

ymie

nia

głów

ne c

zynn

iki w

arun

kują

ce

rozw

ój tu

ryst

yki

– ro

zróż

nia

tury

styc

zne

wal

ory

przy

rodn

i-cz

e i p

ozap

rzyr

odni

cze

– id

enty

fi kuj

e ce

chy

środ

owis

ka p

rzyr

od-

nicz

ego

Pols

ki w

pływ

ając

e na

atra

kcyj

-no

ść tu

ryst

yczn

ą

– pr

opon

uje

dzia

łani

a zm

ierz

ając

e do

racj

o-na

lneg

o w

ykor

zyst

ania

wal

orów

środ

owis

ka

przy

rodn

icze

go w

ybra

nych

regi

onów

Pol

ski

Ćw

icze

nia

– pr

aca

z m

apą

Bur

za m

ózgó

wPo

dręc

znik

Publ

ikac

je tu

ryst

yczn

e (f

ol-

dery

, map

y te

mat

yczn

e)

37

21.

Reg

iony

fi zy

czno

-ge

ogra

fi czn

e Po

lski

– w

ymie

nia

czyn

niki

dec

yduj

ące

o po

-dz

iale

na

regi

ony

geog

rafi c

zne

– po

daj p

rzyk

łady

regi

onów

wg

regi

onal

i-za

cji p

olsk

i aut

orst

wa

J. K

ondr

acki

ego

– ro

zpoz

naje

na

kont

urow

ej m

apie

fi zy

czne

j Po

lski

wyb

rane

regi

ony

– ch

arak

tery

zuje

prz

ykła

dow

e re

gion

y fi z

ycz-

noge

ogra

fi czn

e Po

lski

Poga

dank

aĆ

wic

zeni

a –

prac

a z

map

ąG

ra d

ydak

tycz

naPo

dręc

znik

Map

y te

mat

yczn

e

2.2.

Cec

hy k

limat

u Po

lski

22.

Cec

hy k

limat

u Po

lski

– zn

a m

asy

pow

ietrz

a i f

ront

y at

mos

-fe

rycz

ne m

ając

e w

pływ

na

pogo

dę

w P

olsc

e–

wym

ieni

a el

emen

ty k

limat

u Po

lski

i ic

h ce

chy

– ok

reśl

a pr

zycz

yny

dyna

mik

i mas

pow

ie-

trza

kszt

ałtu

jący

ch k

limat

Pol

ski

– po

sług

uje

się

popr

awni

e po

jęci

ami

biok

limat

, bod

źcow

ość

klim

atu

– w

yjaś

nia

wpł

yw c

zynn

ików

geo

grafi

czn

ych

na z

mie

nnoś

ć po

gody

w P

olsc

e –

ana

lizuj

e ce

chy

klim

atu

Pols

ki p

od k

ątem

m

ożliw

ości

rozw

oju

ruch

u tu

ryst

yczn

ego

– po

rów

nuje

cec

hy k

limat

u Po

lski

sprz

yjaj

ące

i ogr

anic

zają

ce ru

ch tu

ryst

yczn

y–

rozp

ozna

je re

gion

y Po

lski

po

opis

ie ic

h w

arun

ków

bio

klim

atyc

znyc

h

Wyk

ład

Gra

dyd

akty

czna

Ćw

icze

nia

– pr

aca

z m

apą

Podr

ęczn

ikM

apy

tem

atyc

zne

23.

Ana

liza

map

y sy

n-op

tycz

nej

– ro

zróż

nia

mas

y po

wie

trza

i fro

nty

at-

mos

fery

czne

na

map

ie sy

nopt

yczn

ej–

prog

nozu

je w

arun

ki m

eteo

rolo

gicz

ne n

a po

dsta

wie

map

y sy

nopt

yczn

ej

– an

aliz

uje

wpł

yw p

ogod

y na

zja

wis

ko ru

chu

tury

styc

zneg

o–

oblic

za a

mpl

itudę

tem

pera

tury

i śr

edni

ą te

mpe

ratu

rę d

la w

ybra

nego

obs

zaru

/mie

jsca

Ana

liza

przy

padk

uPr

aca

z m

apą

Ćw

icze

nia

z di

agra

mam

i kl

imat

yczn

ymi

Map

a sy

nopt

yczn

aD

iagr

am k

limat

yczn

yPo

dręc

znik

38

2.3.

For

my

uksz

tałto

wan

ia p

owie

rzch

ni k

raju

i ic

h w

alor

y tu

ryst

yczn

e

24.

Form

y uk

szta

łto-

wan

ia p

owie

rzch

ni

kraj

u

– c

hara

kter

yzuj

e bu

dow

ę ge

olog

iczn

ą Po

lski

– sp

orzą

dza

zest

awie

nie

czyn

nikó

w z

e-w

nętrz

nych

i w

ewnę

trzny

ch w

pływ

a-ją

cych

na

uksz

tałto

wan

ie p

owie

rzch

ni

Pols

ki–

wyj

aśni

a zw

iąze

k m

iędz

y bu

dow

ą ge

o-lo

gicz

ną a

rzeź

bą p

owie

rzch

ni k

raju

– ok

reśl

a ce

chy

rzeź

by st

arog

lacj

alne

j i m

łodo

glac

jaln

ej

– w

skaz

uje

rolę

czy

nnik

ów g

eom

orfo

logi

cz-

nych

w k

szta

łtow

aniu

prz

yrod

nicz

ych

wal

o-ró

w tu

ryst

yczn

ych

– c

hara

kter

yzuj

e pr

oces

y rz

eźbo

twór

cze

kszt

ałtu

jące

rzeź

bę m

łody

ch g

ór, k

otlin

po

dkar

pack

ich,

star

ych

gór i

wyż

yn, n

izin

śr

odko

wop

olsk

ich,

pół

nocn

opol

skic

h i n

ad-

mor

skic

h –

wys

zuku

je p

rzyk

łady

form

i pr

oces

ów

geom

orfo

logi

czny

ch st

anow

iący

ch w

alor

y tu

ryst

yczn

e w

naj

bliż

szej

oko

licy

Prac

a z

map

ami t

emat

ycz-

nym

iPo

gada

nka

Map

a ge

olog

iczn

a i g

eo-

mor

folo

gicz

na P

olsk

iPu

blik

acje

tury

styc

zne

(fol

-de

ry)

25.

Zjaw

iska

kra

sow

e w

Pol

sce

– w

yjaś

nia

mec

hani

zm p

owst

awan

ia z

ja-

wis

k kr

asow

ych

– w

ymie

nia

form

y kr

asu

podz

iem

nego

i p

owie

rzch

niow

ego

– k

lasy

fi kuj

e po

dane

form

y kr

asow

e: p

o-w

ierz

chni

owe

i pod

ziem

ne –

wsk

azuj

e pr

zykł

ady

obsz

arów

o rz

eźbi

e kr

asow

ej n

a ku

li zi

emsk

iej

Film

dyd

akty

czny

Poga

dank

aM

apa

fi zyc

zna

świa

taPo

dręc

znik

2.4.

Wal

ory

spec

jalis

tycz

ne o

bsza

rów

o z

różn

icow

anej

rze

źbie

tere

nu

26.

Wal

ory

spec

jali-

styc

zne

obsz

arów

o

zróż

nico

wan

ej

rzeź

bie

tere

nu

– id

enty

fi kuj

e fo

rmy

rzeź

by te

renu

Pol

ski

z re

gion

aliz

acją

fi zy

czno

geog

rafi c

zną

auto

rstw

a J.

Kon

drac

kieg

o –

rozp

ozna

je o

bsza

ry o

wyb

itnyc

h w

a-lo

rach

tury

styc

znyc

h w

ynik

ając

ych

ze

spec

yfi c

znej

rzeź

by te

renu

– an

aliz

uje

uksz

tałto

wan

ie te

renu

Pol

ski p

od

wzg

lęde

m z

różn

icow

ania

form

tury

styk

i –

okr

eśla

i lo

kaliz

uje

na m

apie

obs

zary

kra

so-

we

w P

olsc

e –

wym

ieni

a at

rakc

je tu

ryst

yczn

e o

char

akte

rze

skal

nym

– w

skaz

uje

wal

ory

spec

jalis

tycz

ne re

gion

u,

w k

tóry

m m

iesz

ka

Poga

dank

aPr

aca

z m

apą

Map

a fi z

yczn

a i g

eom

orfo

-lo

gicz

na P

olsk

iPo

dręc

znik

27.

Pow

tórz

enie

wia

dom

ości

(Roz

dz. 2

.1.-2

.4.)

28.

Spra

wdz

enie

wia

dom

ości

i um

ieję

tnoś

ci (R

ozdz

. 2.1

.-2.4

.)

39

2.5.

Wyk

orzy

stan

ie r

zek

i inn

ych

akw

enów

wod

nych

w tu

ryst

yce

29.

Sieć

hyd

rogr

afi c

zna

Pols

ki –

wyj

aśni

a po

jęci

a: zl

ewis

ko, d

orze

cze,

rz

eka

głów

na, d

opły

w, u

stró

j rze

czny

– w

ymie

nia

i wsk

azuj

e na

map

ie g

łów

ne

dorz

ecza

i zl

ewis

ka–

rozp

ozna

je n

a m

apie

lew

e i p

raw

e do

-pł

ywy

Wis

ły i

Odr

y–

wsk

azuj

e na

map

ie d

omin

ując

e ty

py

jezi

or i

wyj

aśni

a ic

h ge

nezę

– ch

arak

tery

zuje

sieć

rzec

zną

Pols

ki, w

yjaś

nia

przy

czyn

y as

ymet

rycz

nośc

i naj

wię

kszy

ch

dorz

eczy

– kl

asyfi

kuj

e rz

eki i

jezi

ora

pod

wzg

lęde

m

roli,

jaką

odg

ryw

ają

w tu

ryst

yce

(naj

wię

k-sz

e, n

ajdł

uższ

a itp

.)–

okre

śla

znac

zeni

e w

ód p

odzi

emny

ch i

ba-

gien

w ro

zwoj

u ru

chu

tury

styc

zneg

o–

anal

izuj

e zw

iąze

k si

eci h

ydro

grafi

czn

ej

Pols

ki z

rozw

ojem

tury

styk

i

Prac

a z

map

ąPo

gada

nka

Map

y te

mat

yczn

ePo

dręc

znik

30.

Wal

ory

tury

styc

zne

Mor

za B

ałty

ckie

go

– w

ymie

nia

i wsk

azuj

e na

map

ie p

ańst

wa

leżą

ce n

ad M

orze

m B

ałty

ckim

– ch

arak

tery

zuje

Mor

ze B

ałty

ckie

pod

w

zglę

dem

jego

wie

lkoś

ci, u

kszt

ałto

wa-

nia

dna,

tem

pera

tury

, zas

olen

ia i

boga

c-tw

a św

iata

org

anic

zneg

o

– w

yróż

nia

przy

czyn

y i k

onse

kwen

cje

zani

e-cz

yszc

zeń

wód

mor

za b