Polska szkoła w zwierciadle badań międzynarodowych

Młodzież a rynek pracy w PolsceZamek Książ, 21-22 stycznia 2008

Jerzy Wiśniewski

Zróżnicowanie zarobków w zależności od wykształcenia, 2004 (wykształcenie średnie=100)

-50

-30

-10

10

30

50

70

90

110

Bel

gia

Kan

ada

Cze

chy

Dan

ia

Finl

andi

a

Fran

cja

Nie

mcy

Węg

ry

Irlan

dia

Wło

chy

Now

a Ze

land

ia

Nor

weg

ia

Pol

ska

Por

tuga

lia

His

zpan

ia

Szw

ecja

Szw

ajca

ria

Turc

ja

Wlk

. Bry

tani

a

US

A

wykształcenie poniżej średniego Ukończone studia wyższe

Stopa bezrobocia w zależności od wykształcenia 2005

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Czechy Francja Niemcy Irlandia Korea Polska Portugalia Hiszpania WielkaBrytania

USA Japonia średniaOECD

podstawowe średnie wyższe

Nakłady na edukację rocznie na ucznia (w USD, lewa oś) oraz w stosunku do dochodu narodowego na 1 mieszkańca (%, oś prawa)

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

7 000

8 000

9 000pr

zeds

zkol

a

szko

łypo

dsta

wow

e

gim

nazj

a

szko

łyśr

edni

e

szko

łypo

mat

ural

ne

szko

ływ

yższ

e (b

ezna

kł. n

aba

dani

a)

US

D

0

5

10

15

20

25

30

35

%

Polska średnia OECD Polska średnia OECD

Współdziałanie w heterogenicznych

grupach

Działanie samodzielne i

odpowiedzialne (autonomiczne)

Interaktywne wykorzystywanie

narzędzi(języki,

technologia)

•Umiejętność budowania i rozwijania dobrych relacji z innymi,•Umiejętność współdziałania i pracy zespołowej,•Radzenie sobie z konfliktami i umiejętność ich rozwiązywania.

•Działanie w szerokim kontekście, szerokiej perspektywie, •Określenia i realizowanie osobistych planów, zamierzeń i projektów,•Obrona praw, interesów, określanie granic i potrzeb

•Używanie języków, symboli, tekstów•Wykorzystywanie wiedzy i informacji,•Wykorzystywanie technologii

PISA Uczniowie piętnastoletni Cyklicznie, co trzy lata (2000, 2003, 2006...) Trzy obszary tematyczne:

Czytanie Matematyka Przyroda (science)

Kwestionariusz kontekstowy (szkoła, dom, stosunek do szkoły, strategie uczenia się etc.)

Between Within

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Fin

land

(1-

3)

Kor

ea (

2-5

)

Can

ada

(4-7

)

Net

her

land

s (1

-5)

Jap

an (

2-7

)

Sw

itze

rlan

d (

4-9

)

Bel

gium

(4-8

)

Aus

tral

ia (

7-9

)

New

Zea

land

(7-1

0)

Icel

and (

10-1

3)

Den

mar

k (1

0-1

4)

Cze

ch R

ep. (

9-1

4)

Fra

nce

(11-

15)

Sw

eden

(12

-16)

Aus

tria

(13

-18)

Irel

and (

15-1

8)

Ger

man

y (1

4-1

8)

Slo

vak

Rep

. (16

-21)

Nor

way

(18

-21)

Luxem

bou

rg (

19-2

1)

Hun

gary

(19

-23)

Pola

nd (

19-2

3)

Spa

in (

22-2

4)

Uni

ted S

tate

s (2

2-2

4)

Ital

y (2

5-2

6)

Port

ugal

(25-2

6)

Gre

ece

(27-2

7)

Tur

key

(28-2

8)

Mex

ico

(29-2

9)

Percentage of students at each of the proficiency levels on the mathematics scale

Level 3

Level 1

Below Level 1

Level 6

Level 5

Level 4

Level 2

OECD (2004), Learning for tomorrow’s world: First results from PISA 2003, Table 2.5a, p.354.

- 80

- 60

- 40

- 20

0

20

40

60

80

100

Tur

key

Hun

gary

Jap

an

Bel

gium

Ital

y

Ger

man

y

Aus

tria

Net

her

land

s

Cze

ch R

epub

lic

Kor

ea

Slo

vak

Rep

ublic

Gre

ece

Swit

zerl

and

Luxem

bou

rg

Port

ugal

Mex

ico

Uni

ted S

tate

s

Aus

tral

ia

New

Zea

land

Spa

in

Can

ada

Irel

and

Den

mar

k

Pola

nd

Swed

en

Nor

way

Fin

land

Icel

and

Variation in student performance in mathematics

Variation of performance between

schools

Variation of performance within schools

Variation explained by socio-economic level of students and schools

OECD (2004), Learning for tomorrow’s world: First results from PISA 2003, Table 4.1a, p.383.

PISA 2006. Nauki przyrodnicze- średni wynik w punktach

563534532531531530527525522519516515513512511510508504503500498496495493490489488488488487479475474473454434424418

FinlandiaKanadaTajwanEstoniaJaponia

Nowa ZelandiaAustraliaHolandia

KoreaSłowenia

NiemcyWielka Brytania

Republika CzeskaSzwajcaria

AustriaBelgia

IrlandiaWęgry

SzwecjaOECD średn.

POLSKADania

FrancjaChorwacja

ŁotwaStany Zjednoczone

SłowacjaHiszpania

LitwaNorwegia

Federacja RosyjskaWłochy

PortugaliaGrecjaIzrael

BułgariaTurcja

Rumunia

PISA 2006. Wyniki polskich uczniów w naukach przyrodniczych na poszczególnych poziomach kompetencji

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

poniżej 1.poziomu

poziom 1. poziom 2. poziom 3. poziom 4. poziom 5. poziom 6.

pro

cen

t u

czn

iów

ogólnie science

umiejętność dostrzegania problemów, które mają charakter naukowy

wyjaśnianie zjawisk

ocena i wykorzystanie danych, informacji i faktów

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Fin

land

Kor

ea

Jap

an

Aus

tral

ia

New

Zea

land

Can

ada

Bel

gium

Swit

zerl

and

Fra

nce

Den

mar

k

Net

her

land

s

Cze

ch R

epub

lic

Ger

man

y

Swed

en

Icel

and

Aus

tria

Hun

gary

Irel

and

Luxem

bou

rg

Slo

vak

Rep

ublic

Nor

way

Pola

nd

Spa

in

Uni

ted S

tate

s

Ital

y

Port

ugal

Gre

ece

Tur

key

Mex

ico

Level 3

Level 2

Level 1

Below Level 1

Percentage of students at each of the proficiency levels in problem solving

OECD (2004), Problem solving for tomorrow’s world: First results from PISA 2003.

PISA 2006. Jak zmieniłby się wynik Polski w naukach przyrodniczych, gdyby zastosowano wskaźniki OECD

498

523

515 514

12

6

8

4

480

490

500

510

520

530

rzeczywistywynik

PKB na głowęmieszkańca

nakłady naucznia 6-15 lat

wskaźnikstatusu społ-

gosp.

punk

ty

0

2

4

6

8

10

12

14

mie

jsce

wynik miejsce w rankingu

Wyniki państw OECD w czytaniu ze zrozumieniem

556

547

527

521

517

513

508

507

507

501

499

498

495

495

494

490

488

484

484

483

482

479

472

469

466

461

460

447

410

0 100 200 300 400 500 600

Korea

Finlandia

Kanada

Nowa Zelandia

Irlandia

Australia

POLSKA

Holandia

Szwecja

Belgia

Szwajcaria

Japonia

Niemcy

Wlk. Brytania

Dania

Austria

Francja

Islandia

Norwegia

Republika Czeska

Węgry

Luxembourg

Portugalia

Włochy

Słowacja

Hiszpania

Grecja

Turcja

Meksyk

Wyniki państw OECD w matematyce

548547531530527523522520520513510506505504502501496495495492491490490480466462459424406

0 100 200 300 400 500 600

Finlandia

KoreaHolandia

Szw ajcaria

Kanada

Japonia

Now a ZelandiaAustralia

Belgia

Dania

Republika Czeska

IslandiaAustria

Niemcy

Szw ecja

Irlandia

FrancjaPOLSKA

Wlk. Brytania

Słow acja

Węgry

NorwegiaLuxembourg

Hiszpania

Portugalia

Włochy

GrecjaTurcja

Meksyk

Unia EuropejskaProgram „Edukacja i Szkolenie 2010”

realizacja Strategii Lizbońskiej Konkurencyjna, innowacyjna

gospodarkaZatrudnienieSpójność społecznaZrównoważony rozwój

Umiejętność uczenia się „Umiejętność uczenia się” to zdolność konsekwentnego i

wytrwałego uczenia się, organizowania własnego procesu uczenia się, w tym poprzez efektywne zarządzanie czasem i informacjami, zarówno indywidualnie, jak i w grupach. Kompetencja ta obejmuje świadomość własnego procesu uczenia się i potrzeb w tym zakresie, identyfikowanie dostępnych możliwości oraz zdolność pokonywania przeszkód w celu osiągnięcia powodzenia w uczeniu się. Kompetencja ta oznacza nabywanie, przetwarzanie i przyswajanie nowej wiedzy i umiejętności, a także poszukiwanie i korzystanie ze wskazówek. Umiejętność uczenia się pozwala osobom nabyć umiejętność korzystania z wcześniejszych doświadczeń w uczeniu się i ogólnych doświadczeń życiowych w celu wykorzystywania i stosowania wiedzy i umiejętności w różnorodnych kontekstach – w domu, w pracy, a także w edukacji i szkoleniu. Kluczowymi czynnikami w rozwinięciu tej kompetencji u danej osoby są motywacja i wiara we własne możliwości.

Kompetencje społeczne i obywatelskie Są to kompetencje osobowe, interpersonalne i

międzykulturowe obejmujące pełny zakres zachowań przygotowujących osoby do skutecznego i konstruktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym, szczególnie w społeczeństwach charakteryzujących się coraz większą różnorodnością, a także rozwiązywania konfliktów w razie potrzeby. Kompetencje obywatelskie przygotowują osoby do pełnego uczestnictwa w życiu obywatelskim w oparciu o znajomość pojęć i struktur społecznych i politycznych oraz poczuwanie się do aktywnego i demokratycznego uczestnictwa.

Kompetencja ta opiera się na współpracy, asertywności i prawości. Osoby powinny interesować się rozwojem społeczno-gospodarczym, komunikacją międzykulturową, cenić różnorodność i szanować innych ludzi, a także być przygotowane na pokonywanie uprzedzeń i osiąganie kompromisu.

Inicjatywność i przedsiębiorczość

Inicjatywność i przedsiębiorczość oznaczają zdolność osoby do wcielania pomysłów w czyn. Obejmują one kreatywność, innowacyjność i podejmowanie ryzyka, a także zdolność do planowania przedsięwzięć i prowadzenia ich dla osiągnięcia zamierzonych celów. Stanowią one wsparcie dla indywidualnych osób nie tylko w ich codziennym życiu prywatnym i społecznym, ale także w ich miejscu pracy pomagając im uzyskać świadomość kontekstu ich pracy i zdolność wykorzystywania szans; są podstawą bardziej konkretnych umiejętności i wiedzy potrzebnych tym, którzy podejmują przedsięwzięcia o charakterze społecznym lub handlowym lub w nich uczestniczą. Powinny one obejmować świadomość wartości etycznych i promować dobre zarządzanie.

wyniki testu klasowego

0

1

2

3

4

5

6

0 do 9 10 do 19 20 do 29 30 do 39 40 do 49 50 do 59 60 do 69 70 do 79 80 do 89 90 do 100

liczb

a u

czn

iów

Grupa A

Grupa B

średnia grupy A = 62,0średnia grupy B = 64,5

Jak „uczyć” kluczowych kompetencjiOrganizacja pracy szkołyPrzygotowanie nauczycieliewaluacja

W krajach, które osiągnęły najlepsze wynikidecentralizacja jest połączona z

mechanizmami zapewniającymi równe szanse

krajowy system standardów jest wspomagany profesjonalną (zewnętrzną) ewaluacją

System egzaminów zewnętrznych uzupełniają indywidualne informacje dla uczniów o ich postępach.

nastawienie do matematyki, szkoły polscy uczniowie nie odbiegają od przeciętnej

OECD w nastawieniu do matematyki. Natomiast plasują się nieznacznie poniżej średniej w ocenie stosunku do szkoły, szczególnie poczuciu przynależności i gotowości pomocy ze strony nauczycieli. Przy czym poczucie przynależności dodatnio wpływa na wyniki polskich uczniów w matematyce w stopniu znacznie wyższym niż przeciętnie w OECD.

strategie uczenia sięSpośród strategii uczenia się w

przypadku naszych uczniów najbardziej skuteczna była strategia opracowywania. Co ciekawe - w innych krajach OECD częstsze wybieranie tej strategii nie przekłada się na wzrost wyników.

Co wpływa na wyniki? Powiązania nastawienia do matematyki z

wynikami badań PISA pokazują, że najsilniejszy wpływ na wyniki mają: przekonanie uczniów, że sobie poradzą z problemami, stres (wpływ negatywny) i samoocena kompetencji matematycznych.

W przypadku Polski wszystkie te powiązania są znacząco silniejsze niż średnio w OECD.