podstawy zarządzania - wykład 2

© Krzysztof Klincewicz© Krzysztof Klincewicz

Podstawy zarządzania- wykład 2

Studia DSM/MSEM Wydziału ZarządzaniaUniwersytetu Warszawskiego

prof. UW dr hab. Krzysztof [email protected]

Zakład Teorii i Metod Organizacji (TiMO) WZ UWwww.timo.wz.uw.edu.pl

mailto:[email protected]

http://www.timo.wz.uw.edu.pl/

© Krzysztof Klincewicz

Rewolucja przemysłowa – maszyna parowa


Rewolucja przemysłowa – organizacja pracy


Rewolucja przemysłowa - mechanizacja


Rewolucja przemysłowa – organizacja pracy


Praca dzieci i wykorzystywanie pracowników


„Ziemia obiecana” – szanse biznesowe w Łodzi na przełomie XIX i XX wieku i eksplotacja pracowników


Rozwój ruchu związkowego i tendencji rewolucyjnych


• Zarządzanie może być „naukowe” – optymalne techniki pracy dobrane w oparciu o badania

• Interes pracowników - bezpieczeństwo i higiena pracy

• Interes pracodawców – lepsze wyniki pracy

Frederick Taylor – twórca „naukowego zarządzania”


Naukowe zarządzanie:• Poszukiwanie praw „naukowych”

• Zarządzanie jak inżynieria• Pracownik jak robot/maszyna

• Przewidywalność procesów pracy• Kierownik myśli, planuje pracę,

przekazuje polecenia pracownikowi – a pracownik wykonuje te

polecenia


Tayloryzm – podejście oparte na naukowym zarządzaniu Taylora


Dychotomia:• Kierownik / pracownik wykonawczy• Zarządzanie / wykonywanie pracy

• białe kołnierzyki (ang. white collars) a niebieskie kołnierzyki (ang. blue collars)


Naukowe zarządzanie:• Optymalizacja – jak najlepsze

wykorzystanie środków produkcji• Specjalizacja – każdy pracownik

wykonuje jedną czynność, co prowadzi do perfekcji

• Standaryzacja – jednolite zasady pracy ułatwiają pomiar, kontrolę, zwiększają szybkość i zapewniają

powtarzalność


Naukowe zarządzanie:• „One best way” – istnieje najlepszy

sposób wykonania danej czynności, analizy naukowe pozwalają go

zidentyfikować• Racjonalizacja – działania powinny

opierać się na refleksji teoretycznej (kierownika) a nie osobistych preferencjach czy odczuciach (pracownika wykonawczego)


Lilian i Frank Gilbreth – time and motion studies


Lilian i Frank Gilbreth – ruchy elementarne „therbligi”


Lilian i Frank Gilbreth – optymalizacja pracy, ergonomia


Henry Ford – system produkcji masowej („fordyzm”)


Krytyka tayloryzmu i fordyzmu jako dehumanizujących pracę


Współczesny fordyzm? – przemysł tekstylny


Współczesny fordyzm? – centra telefonicznej obsługi klienta


Współczesny fordyzm? – zakłady przetwórstwa mięsnego


Współczesny fordyzm? – fabryka wyrobów metalowych


Problemy tayloryzmu/fordyzmu:• Zmiana procesów pracy – znaczenie

wiedzy, kompetencji, samodzielności pracowników (epoka postindustrialna)

• Wykorzystanie informacji i komputerów

• Automatyzacja pracy – roboty przemysłowe a nie robotnicy

• „Post-fordyzm” we współczesnym biznesie


Post-fordyzm?


Post-fordyzm i znaczenie ludzi• Samodzielność w podejmowaniu

decyzji• Zaangażowanie pracowników

• Chęć pracy i motywacja• Udział pracowników wykonawczych w

przygotowywaniu pracy i podejmowaniu decyzji

• Wiedza specjalistyczna


Post-fordyzm a technologie• Informatyzacja

• Automatyzacja przemysłu – w tym robotyka/mechatronika

Post-post-fordyzm?• Sztuczna inteligencja

• Internet rzeczy (Internet of things)• Industry 4.0


Wykorzystanie mechatroniki/robotyki w przemyśle


Urządzenia komunikujące się ze sobą bez udziału człowieka


Industry 4.0 – w pełni zautomatyzowana fabryka, sterowana komputerowo


Nowy tayloryzm?• Zasady Taylora stosowane

współcześnie do sterowania robotami przemysłowymi


Henri Le Châtelier – cykl działania zorganizowanego

1. Określenie

celu

2. Zbadanie potrzebnych środków i warunków

3. Przygotowanie środków i warunków

4. Wykonanie

5. Kontrola


Karol Adamiecki – znaczenie „harmonizacji”

Nie tylko optymalizacja

pracy, ale zapewnienie

zgodności wewnątrz organizacji


Proces a projekt

proces – powtarzalny ciąg

działań, np. produkcja masowa

projekt – jednorazowy zestaw

działań, np. organizacja imprezy

studenckiej


Henry Gantt – harmonogram (wykres Gantta)


Karta przepływu procesu (process chart) – więcej na ćwiczeniach


Henri Fayol – nurt administracyjny w zarządzaniu

• Zarządzanie firmą przypomina administrowanie urzędem

• Taylor racjonalizował i optymalizował pracę fizyczną, Fayol – pracę biurową


Racjonalna organizacja pracy biurowej


Fayol: firma podzielona na piony funkcjonalne

Przedsię-biorstwo

Pion techniczn

y

Pion handlow

y

Pion finansow

o-księgowy

Pion administr

a-cyjny…


Fayol: hierarchia stanowisk i jednoznaczne zależności

Przedsię-biorstwo

Dyrektor pionu technicznego

Dyrektor pionu handlowego

Kierownik działu sprzeda

ży w ParyżuPracownik

działu sprzedaży

w Paryż

u

Kierownik działu sprzeda

ży w MarsyliiPraco

wnik działu sprzedaży

w Marsylii

…


Fayol: utrzymywanie dyscypliny w organizacji


Fayol: podporządkowanie interesu pracownika interesom organizacji


Henri Fayol – 14 zasad zarządzania (patrz: podręcznik!!!), w tym:

• Jedność rozkazodawstwa – każdy pracownik podlega tylko jednemu

kierownikowi• Jednolitość kierownictwa – w każdym

zespole jest jeden kierownik• Wynagradzanie – proporcjonalne do

efektów pracy


Henri Fayol – 14 zasad zarządzania (patrz: podręcznik!!!), w tym:

• Hierarchia – określa drogę służbową (sformalizowany obieg informacji i

poleceń)• Sprawiedliwe traktowanie

• Poczucie wspólnoty personelu (fr. esprit de corps)


• Analiza doświadczeń rzeczywistych przedsiębiorstw i powiązanie teorii z praktyką

• Organizacja zaspokaja potrzeby klientów

• Menedżerowie ponoszą odpowiedzialność za firmę

• Znaczenie definiowania celów w zarządzaniu

Kontynuatorzy i krytycy Fayola – Peter Drucker


• Poszukiwanie zależności między „zmiennymi” w organizacji (np. struktura, cechy wykorzystywanej technologii)

• Początek „podejścia sytuacyjnego” – poszukiwanie „praw” typu: wzrost X o 5% wywoła zmianę Y o 4%

Kontynuatorzy i krytycy Fayola – Joan Woodward i podejście sytuacyjne

(contingency approach)


• Wykorzystanie zaawansowanych technik matematycznych do wspierania procesów podejmowania decyzji w zarządzaniu

Kontynuatorzy i krytycy Fayola – badania operacyjne (operations research)


Za tydzień: teoria organizacji

• Czy można stworzyć doskonałą organizację i zaprojektować wszystko jak w dobrze

naoliwionej maszynie?• Można próbować…

ale wiemy już, że to się nie uda

podstawy zarządzania - wykład 2

Education