การเตรยมสารสกดจากสมนไพร

องคประกอบทางเคมของพชสมนไพร อลคาลอยด

แทนนน

ไกลโคไซด

น ามนหอมระเหย

ฟลาโวนอยด

ซาโปนน กม และ ลาเทกซ

ไซยาโนเจนก

สารประกอบทางเคมในสมนไพร จ าแนกไดเปน 2 กลม

1.สารโมเลกลขนาดใหญ เชน - โพลแซคคาไรด - โปรตน - ไขมน 2.สารโมเลกลขนาดเลก เชน - เทอรพนนอยด - อลคาลอยด - ฟลาโวนอยล - สารประกอบฟนอลค - ไขมน

ผลตภณฑเครองส ำอำงสมนไพร ไดควำมนยมแพรหลำยเนองจำก ความนยมในการใชสารธรรมชาตมากขน

การหลกเลยงสารสงเคราะห

ประสทธภาพทางเครองส าอางทมสวนผสมของสารสกดสมนไพร

การใชประโยชนสมนไพรทใชในเครองส าอาง แบงตามคณสมบต 1. สารหอม และสารแตงกลนหอม (Fragrance) 2. สารช าระลาง (Cleansing) 3. สารฝาดสมาน (Astringent) 4. สารลดอาการอกเสบ (Anti-inflammatory) 5. สารปรบสภาพผวนมและสารหลอลน 6. สารลบรอยเหยวยน (Anti-wrinkle) 7. สารชะลอวย (Anti-aging) 8. สารชะลอวย (Whitening) 9.สารแตงส (Coloring)

พชสมนไพร ชอวทยาศาสตร สวนทใช คณสมบต

หม Bai Mee

Litsea

glutinoua

(Lour.)

ใบ ตานการเจรญของจลนทรย บ ารงเสนผมกระตนการเจรญเตบโตของเสนผม

อญชน Butterfly

Pea

Clitoria

ternatea Linn.

ดอก กระตนการเจรญเตบโตของเสนผม บ ารงเสนผม ชวยท าใหผมด าเงางาม

มะกรด Kaffir

lime

Citrus hystrix DC.

ผวผล ชวยขจดรงแค บ ารงเสนผม กระตนการเจรญเตบโตของเสนผม

ขง Ginger

Zingiber

officinale Rosc.

เหงา ตานการเจรญของจลนทรย บ ารงเสนผม

พชสมนไพร ชอวทยาศาสตร สวนทใช คณสมบต

ทบทม Pomegran

ate

Punica granatum

Linn.

ผล ชวยท าใหผวขาว/ชะลอวย/ตานอะนมลอสระ/ตานการอกเสบ/ปองกนแสงยว

มะขามปอม Euphorbiac

eae

Phyllanthus emblica

ผล ชวยท าใหผวขาว/ชะลอวย/ตานอะนมล

อสระ/ตานการอกเสบ/ยบยงเชอจลทรย

บวบก Asia

Pennywort

Centella asiatica (L.)

Urb.

ใบ ชะลอวย/กระตนการสงเคราะหคอลลาเจน/

เพมความชมชน

วานหางจระเข Aloe vera

Aloe barbadensis Mill. ใบ ตานการอกเสบ/รกษาอาการแผลเปน/เพมความชมชน

มะดน

Garcinia

Garcinia

schomburgkiana

Pierre.

ผล ตานอะนมลอสระ/ตานการอกเสบ/ยบยงแบททเรย

ประเภทของสำรธรรมชำตทใชเครองส ำอำง แบงไดเปนประเภทตางๆ ดงน

1. สารสกดทงหมด (Total extract)

- สารสกดเหลว (Extraction solvent : Propylene glycol ใชมากสด)

- สารสกดผงแหง (โดยทวไปใชไมเกน 2 % ในสตรต ารบ)

2. สารสกดเฉพาะกลม (Selective active principle)

3. สารบรสทธ (Isolated pure compounds)

- ใชนอยกวา 1% ในสตรต ารบ

คณสมบตของสารสกดจากพชทน ามาใชทางเครองส าอาง

เพมควำมชมชน ชะลอวย ท ำใหชมเยน ปกปองผว ท ำใหผวหนำใสขน ปกปอง คลอลำเจน Etc.

ขอมลทจ าเปนตอการพฒนาผลตภณฑจากสมนไพร

ชอไทย (Thai name)

ชอองกฤษ (English name)

ชอวทยาศาสตร (Scientific name)

ชออน ๆ (Other name)

วงศ (Family)

สวนทใช (Part used)

แหลงทมา (Source)

กรรมวธการผลต (Processing)

สารส าคญ (Active Constituents)

วธวเคราะห (Analytical Method)

สรรพคณทระบในภมปญญา (Traditional and Ethno – medical use)

ประโยชนตอสขภาพ (Health benefit)

ขนาดทใช (Dose)

อาการไมพงประสงค (Adverse effect) ขอควรระวง ค าเตอน

การศกษาในมนษย (Clinical study)

การศกษาทางเภสชวทยา (Pharmacological study)

เอกสารอางอง (Reference)

(เพมเตม) Health Benefit และ ขอมลการใชในอาหาร-เครองส าอาง

ขอมลทจ าเปนตอการพฒนาผลตภณฑจากสมนไพร

วตถประสงค : เพอเรยนร

1. ประเภทของสารสกดสมนไพร

2. วธการแตรยมตวอยางสมนไพร

3. วธการสกดสารจากสมนไพร

4. วธการท าใหสารสกดเขมขนขน

5. วธการควบคมคณภาพ

รปแบบสารสกดจากสมนไพร แบงเปน ได 3 ลกษณะ

1. สารสกดของเหลว คอ สารสกดในรปแบบของเหลวทมตวท าละลายทเหมาะสม เชน น าหรอ

เอทธานอล

2. สารสกดแบบกงของแขง เตรยมจากสารสกดของเหลวโดยการระเหยตวท าละลายออกไป สารสกดจะ

เขมขนขน งายตอการผสมในผลตภณฑ สารสกดประเภทนมกมสเขมมาก ตงแตน าตาลจนถงด า มลกษณะขนเหนยว

3. สารสกดของแขง เปนการน าสารสกดเหลวหรอสารสกดแบบกงของแขง มาท าใหเปนผงแหงโดย

การเตม สารชวย เชน Talcum ลงไป เพอชวยใหสารสกดมลกษณะเปนผงแหง

ประเภทของสารสกดพชซงพบในทองตลาด

สารสกดจากสมนไพร

ขอด: การใชรปแบบสารสกดแทนผงยาสมนไพร - ลดขนำดกำรใชในแตละครง - สำมำรถควบคม คณภำพไดอยำงสม ำเสมอ - ลดกำรปนเปอนจำกจลชพ -ใชกบรปแบบทไมสำมำรถใชเปนผงยำได เชน สำรละลำย ครม เจล ขอดอย : - อำจจะสญเสยสำรส ำคญบำงชนดทมขวตำงจำกตวท ำละลำยทใช - คำใชจำยสง และอำจตองใชเครองมอและเทคโนโลย ในกำรผลต

ขนตอน ตางๆ ของการสกดสารจากสมนไพร - การเตรยมสมนไพรทใชเปนวตถดบ

- การลางท าความสะอาด วตถดบสมนไพร

- การท าใหสมนไพรแหง

- การบดและการยอยขนาด

- การเลอกชนดของตวท าละลายทใชในการสกด

- วธการสกดสารจากสมนไพร

- วธการท าใหสมนไพรเขมขนขน

- การควบคมคณภาพของสารสกดจากสมนไพร

การเตรยมตวอยางสมนไพรทเปนวตถดบ การตรวจสอบชนดของพชใหทถกตอง

สวนทน ามาใช

ฤดทเกบ

อายของวตถดบทใช

การเกบรกษาวตถดบ

การลางท าความสะอาด

- ไมควรแชน ำไวนำนๆ

- กำรลำงตองใชภำชนะตะแกรงปองกนสมนไพรไหลตำมน ำ - สมนไพรบำงชนดไมสำมำรถท ำควำมสะอำดดวยน ำได เชน ดอกทหลดรวงงำย เมลดของพชบำงชนด ใชผำสะอำดเชด

1. การตากแดด โดยน ำสมนไพรใสในภำชนะโปรง เชน ตะแกรง กระจำด หรอกระดง กำรตำกแดดเปนทนยมในกำรใชตำกพชสมนไพรเกอบทกชนด โดยเฉพำะ แกน เปลอก รำก ผล และใบ

การท าใหสมนไพรใหแหง

2. กำรผงในทรม มพชสมนไพรบำงชนดทไมควรตำกแดดโดยตรง เพรำะอำจมสำรส ำคญ ทระเหยไดงำยเมอถกควำมรอนจำกแสงแดด เชน สำรกลมนำมนหอม ระเหย พชสมนไพรกลมน ไดแก ผวมะกรด ใบมะกรด กะเพรำ หอม กระเทยม ยำสบ เปนตน

การท าใหสมนไพรใหแหง

การท าใหสมนไพรใหแหง

3. กำรอบแหง เปนกำรท ำใหพชสมนไพรแหงอยำงรวดเรว และสม ำเสมอ ทงยงสะดวก ในกำรควบคมระดบอณหภมทใชในกำรอบแหง กำรอบแหงจะตอง ก ำหนด ระดบอณหภมใหเหมำะสมกบพชแตละชนด และแตละสวนของ พช

การอบดวยตควบคมอณหภม

การอบดวยตควบคมอณหภม

โรงอบแหงแบบเรอนกระจก

การอบดวยตควบคมอณหภม

การเกบรกษาสมนไพร

การเกบรกษาสมนไพร

อายการเกบรกษาสมนไพร

การบดสมนไพร

11. เครองบดและปนสมนไพรขนาดเลก

คอเครองมอขนาดเลกทใชในครวเรอน สามารถใชในการบด ยอย

เปนผงแหง หรอปนนาสมนไพร เชนขง ขา ขมน กระชาย

บอระเพด ฟาทะลายโจร ยานาง เปนตน ใหเปนผงละเอยด กอน

น าไปสกดเปนผลตภณฑสมนไพร ตอไป

เครองบดแบบคอนเหวยง เครองอำงโมยำใชส ำหรบกำรโมสมนไพรในกำรท ำแคปซน สมนไพร หรอยำ

สมนไพรตำงๆ มหลำยขนำดใหเลอกเพอควำมเหมำะสมส ำหรบกำรใชงำน

เครองบดแบบคอนเหวยง

การสกดสารจากพช เชน การสกดน ามนหอมระเหย , การคน , การสกดดวยตวท าละลาย

- การสกดน ามนหอมระเหย : กำรแยกเอำน ำมนชนดทระเหยไดออกจำกสวนกำกโดยใชควำมรอนน ำใหน ำและน ำมนหอมระเหย ออกมำแลวท ำใหเยนเพอควบแนน น ำและน ำมนหอมระเหยจะกลบเปนของเหลวอกครง หลงจำกตงทงไวน ำและน ำมนหอมระเหยจะแยกตวออกจำกกน สำมำรถแยกไดดวยเครองมอแยก

- การคนน า : กำรคนน ำมะนำว กำรคนน ำสม กำรคนน ำใบเตย - การสกดดวยตวท าละลาย : กำรละลำยสำรตำงๆทอยในพช ออกจำก

เซลลของพช ดวยตวท ำละลำย

การสกดน ามนหอมระเหย

1. การสกดน ามนหอมระเหยโดยใชตวท าละลาย เปนกำรสกดโดยใชตวท ำละลำยทเหมำะสม เชน Benzene , Petroleum ether วธนจะไดน ำมนหอมระเหยทมกลนคงเดม เพรำะ ไมเกดกำรสลำยตว เหมำะส ำหรบ

2. การกลนน ามนหอมระเหย

3. การกลนน ามนหอมระเหยโดยใชน าและไอน า

ภายในหมอกลนจะมตะแกรงส าหรบวางพชไวเหนอระดบน า เมอใหความรอน โดยเปลวไฟ หรอไอน าจากเครองก าเนดไอน า (Boiler) น าภายในหมอกลน จะเดอดกลายเปนไอแลวพาน ามนหอมระเหยออกมาเมอเขาสการควบแนน จะไดสวนของน ามนและน าแยกชนกนอย ขอด พชทใชกลนจะไมสมผสกบความรอนโดยตรง ท าใหคณภาพของน ามนหอมระเหยดกวาวธแรก

การเตรยมกระบวนการสกดจากสมนไพร

การสกดสารส าคญจากสมนไพร - เพอแยกเอาสารส าคญออกจากสมนไพร

- เพอใหไดสารสกด ทมปรมาณของสารส าคญทสงขน

- ลดขนาดของการใชสมนไพร ใหอยในปรมาณทเหมาะสม

สารสกดหยาบ (crude extract) - องคประกอบเคมทมฤทธทางชวภาพ

- องคประกอบเคมทไมมมฤทธทางชวภาพ

การเลอกตวท าละลาย มสำมำรถสกดสำระส ำคญจำกพช ตำมทเรำตองกำรได มควำมคงตวด มรำคำถกหำงำย จดเดอดต ำ ระเหยงำย ไมเปนพษ

ตวท าละลายทใชในการสกดสารกลมตางๆ จากพช

ชนดของตวท ำละลำย ทใชในกำรสกด สำรกลมตำงๆ ในสมนไพร

ตวท าละลายทนยมใชไดแก 1. น ำ รำคำถก หำไดงำย น ำทใชเตรยมตองเปนน ำบรสทธ 2. เอทำนอล ขอดของเอทำนอล คอ ยำเตรยมทเตรยมสำมำรถเกบไวไดนำน

เนองจำกเอทำนอลสำมำรถยบย งกำรเจรญเตบโตของเชอจลนทรยตำงๆ ได 3. กลเซอรน เปนตวท ำละลำยทสำมำรถเขำไดกบน ำและแอลกอฮอล ในควำม

เขมขนสงจะมคณสมบตเปนสำรกนบดได และเปนของเหลวทมลกษณะหนด จงชวยใหยำเตรยมหนดตดผวไดดและสะดวกนำใช

4. โพรพลนกลยคอล เปนตวท ำละลำยทสำมำรถเขำไดกบตวท ำละลำยอนๆ ไดแก น ำ แอลกอฮอล อะซโตน และคลอโรฟอรม สำมำรถใชเปนสำรเพมควำมชมชน (humectant), เปนตวท ำละลำย และยงใชยบย งกำรเจรญของเชอรำ และเปนสำรทชวยใหวตำมนตำงๆ คงตว

ตวท ำละลำยทใชในเครองส ำอำงคอ

1. น ำ 2. เอธลแอลกอฮอล (Ethyl alcohol) 3. กลเซอรนจำกพช (Glycerin) 4. สำรผสมระหวำงน ำและตวท ำละลำยอน 5. น ำมนจำกพช (Fixed oil)

น า : เปนตวท าละลายทนยมใชในการสกด กลมสารส าคญทสามารถละลายไดในน าไดแก

กลมคารโบไฮเดรต เชน สารเมอกในวนวานหางจรเข เมอกในเนอทหมเมดมะขามเปยก

กลมอนทรย : น าตาล เกลออทรย และเกลออนนทรย เชน กรดซตรกในมะนาว

สารกลมกลยโคไซด : สารกลมนมแบงเปนหลายกลมยอยและทกกลมยอยละลายน าไดใน ตวอยางสารในกลมยอยไดแก

สารกลมแอนทราควโนนกลยโคไซด ในใบชมเหดเทศ

สารกลมแทนนน จากใบฝรง หรอเปลอกมงคด

สารกลมแอนโทไซยานน จากดอกอญชน

ขอดของสารสกดน า

รำคำถก ใชเครองมออยำงงำย ท ำใหเขมขนไดแก เครององไอน ำ ซงลงทนนอยและสำมำรถทท ำใหแหงโดยใชเครอง Spray Dry หรอ Freeze Dry

ขอเสยของสารสกดน า

บดเสยหรอขนรำ ไดงำย เพรำะในน ำละลำยสำรกลมแปงหรอน ำตำลไดด ท ำใหเปนอำหำรเลยงเชออยำงด

กำรแกปญหำจงมกใชกลเซอรนเตมลงในน ำคน เพอตกตะกอนโปรตน คำรโบไฮเดรต เพอลดอำกำรบดเนำ เสย

สำรกลมทไมสำมำรถละลำยน ำไดคอ ไขมน น ำมนพช น ำมนหอมระเหย สำมำรถละลำยในน ำไดเลกนอย

กลเซอรน เปนตวท ำละลำยทเขำกนไดดกบน ำ สำมำรถละลำยสำรทละลำยน ำไดปำนกลำงจะควำมสำมำรถในกำรละลำยอยระหวำงน ำกบแอลกอฮอล

กลมสำรส ำคญท กลเซอรนสำมำรถละลำยออกมำได เชน กรดอนทรย เกลออนทรย เกลออนนทรย สำรกลมกลยโคไซด

ขอดของสำรสกดกลเซอรน

- คงตว ไมบดเสย หรอขนรำ งำย

- มคณสมบตใหควำมชมชน

ขอเสยของสำรสกดกลเซอรน

- ขนเหนยว

- ท ำใหเขมขนไดยำก ไมสำมำรถท ำใหแหงได จงไมนยมใชเปนตวท ำละลำยเดยวแตใชผสมกบน ำเปนสำรละลำยกลเซอรน 50 เปอรเซนตหรอนอยกวำ

แอลกอฮอล (เอทลแอลกอฮอล ความเขมขน 95 – 99 เปอรเซนต)

กลมสำรทสำมำรถละลำยไดในแอลกอฮอล คอ กลยโคไซด อะกลยโคน ฟลำโวนอยล แทนนน กรดอนทรย เกลออนทรย แอลคำลอยด คลอโรฟลด น ำมนหอมระเหย เรซน

กลมสำรทไมสำมำรถละลำยไดในแอลกอฮอล คอ ไขมน น ำมนพช แปง เพคตน เปนตน ขอเสยของสำรสกดแอลกออล กำรระเหยแหงตองใชเครองมอปดสนท เพอกนไมใหแอลกอฮอลระเหยในอำกำศ

น ำมนระเหยยำก (Fixed oil)

เชน น ำมนมะพรำว น ำมนปำลม กลมสำรทสำมำรถละลำยไดในน ำมนคอ เรซน น ำมนหอมระเหย วตำมนทละลำยในไขมน Wax ขอด กำรสกดทท ำไดงำย ไมใชเทคโนโลยยงยำก ใชเวลำนอย ขอเสย มปญหำเรองควำมเหนอะหนะ

ตวท าละลายในการสกดพชทเหมาะสมกบประเภทผลตภณฑเครองส าอาง

วธการสกดสารสมนไพร วธการเตรยมสมนไพรแบบสารสกด สามารถเตรยมไดโดยน าสมนไพรทผานการยอยขนาด แลวน ามาสกด

ส าหรบวธการสกดสมนไพรม 4 วธ คอ

1. การตม 2. การคนน าสด

3. การเคยวดวยน ามน

4. การสกดดวยแอลกอฮอล

หลกในการเลอกวธการสกดและตวท าละลาย กำรเลอกตวท ำละลำยและวธสกดทเหมำะสมนน ตองมขอมลอยำงใดอยำงหนง ซงอำจใชขอมลรวมกนในกำรวเครำะห

1. การใชแบบเดม : องคความรจากแพทยพนบาน

2. องคประกอบทางเคมทพบในสมนไพร

3. งานวจยทเกยวของกบสมนไพรตวทเราสนใจ

1. การตม

1. การตม

2. การคนน าสด

การคนน าสด สารสกดทไดเรยกวา น าสกด หรอน าคน และตองใชสมนไพรสด บบเอาแตน า ซงเหมาะสมกบสมนไพรททนความรอนไมได ซงม

วธการเตรยมแยกเปน 2 วธ เลอกใชตามความเหมาะสม

วธท 1: น าคนผลไม เชน น าคนผลสม น าคนผลมะเฟอง

เครองมอ : เครองคนน าผลไม

วธท า : ลางท าความสะอาดผวดานนอก ของผลไม ผาซก บบดวยเครอง

การคนน าสด

วธท 2 : น าคนจากใบหรอหว เชน ขมน ,วานหางจระเข , แครอท

เครองมอ: เครองปนน าผลไม วธท า

-ปนสมนไพรสดกบน าจ านวนครงเทาของน าหนกสมนไพรในเครอง ปนน าผลไม กรองดวยผาขาวบาง

ขอเสย

การสกดแบบโดยวธแบบนสารสกดสมนไพรไมคอยคงตว มกตองใช

สารกนบด ควรเตรยมแลวผลตเครองส าอางทนท หรอแชเยนไว 1 วน

กอนใสใน เครองส าอาง

ขอเสย

การสกดแบบโดยวธแบบนสารสกดสมนไพรไมคอยคงตว มกจะตอง

เตม สารกนบด ควรเตรยมแลวผลตเครองส าอางทนท หรอแชเยนไว

1 วน กอนใสใน เครองส าอาง

การควบคมคณภาพของการสกดแบบคนน าสด

- คดเลอกสมนไพรทมอายและขนาดเทาเดม

- เครองมอทใชตองท าความสะอาดดวยแอลกอฮอล และทงใหแหง กอน

ใชทกครง

- จดน าหนกพชสมนไพรทใชครงแรก จ านวนน าทใชและน าหนกน าท

ไดภายหลงกรอง

- เตมน าภายหลง ใหไดน าหนกประมาณ 30 -50% ของน าหนกสด

(ตองใหไดปรมาณของน าสกดเทาเดมทกครงทสกด เชน น าสกด

น าหนกเปนหนงเทา หรอเทาครง ของสมนไพรสด)

2. การเคยวในน ามน น ำมนทใชควรเปน น ำมนปำลม (ทนควำมรอนไดด) หรอน ำมนมะพรำว สดสวนสมนไพรทใช ใหใชสมนไพรสด หรอแหง 1-2 เทำ ของน ำหนกน ำมนพช

วธท า - ชงน ำหนกสมนไพร - ชงน ำหนกน ำมนพช ยกขนตงไฟปำนกลำง - เมอน ำมนพชรอน ประมำณ 100-150 องศำเซลเซยสใสสมนไพรลงไปท ละนอย ทอดจนกรอบ ตกกำกสมนไพรทง เตมลงไปทละนอย ท ำซ ำ จนหมด

- กรองน ำมนพชดวยผำขำวบำง 3 ชน จงน ำน ำมนทไดไปใช

2. การเคยวในน ามน

4. การสกดดวยแอลกอฮอล

95% เอทลแอลกอฮอล ( Ethyl alcohol) เปนตวท าละลาย ทสามารถสกดสาระส าคญกลมตางๆ ออกจากพช ไดในปรมาณมากทสด

การสกดดวยแอลกอฮอลม 3 วธ คอ

4.1. การหมก ( Maceration)

4.2. การสกดแบบซมไหล (Percolation)

4.3 การสกดแบบตอเนอง (Soxhlet extraction)

4.1 การหมก (Maceration) การสกดสารส าคญจากสมนไพรโดยหมกกบตวท าละลาย

ขอด : อปกรณ ไมซบซอน เหมาะกบพชทไมทนความรอน

ขอจ ากด : ใชเวลานาน ใชตวท าละลายปรมาณมาก

4.2. การหมก ( Maceration) เครองมอ: ขวดแกว, ภาชนะสแตนเลส หรอถงหมกคลาย คลเลอร

1. การหมก ( Maceration)

1. การหมก ( Maceration)

4.1. การหมก ( Maceration)

2. การสกดแบบซมไหล : Percolation

เพอรโคเรชน (percolation ) เปนวธการสกดสารออกฤทธจากพชสมนไพรโดยการปลอยใหตวท า ละลายไหลผานผงสมนไพรชาๆ พรอมกบละลายเอาองคประกอบออกจาก

ผงสมนไพรออกมาโดยใชเครองมอทเรยกวา percolator

ขอเสย คอเปลองน ำยำสกด และใชเวลำสกดนำน

3. Soxhlet extraction

Soxhlet extraction

ขอด เปนวธการสกดสารแบบสมบรณแบบ ไดปรมาณสารสกดมาก

ขอจ ากด ไมเหมาะกบพชทไมทนความรอน

Soxhlet extraction

เมอสกดสารจากพชดวยตวท าละลายทเหมาะสมแลว สารสกดทไดมกจะมปรมาณมากและเจอจาง จงท าใหไมสามารถน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ เพราะเจอจางมากเกนไป จงจ าเปนตองน าสารสกดทได มาท าใหเขมขนขน เสยกอน

การท าสารสกดใหเขมขน

การระเหยใหแหง (Free evaporation) โดยการตม

เปนการท าใหแหงระเหยใหแหงโดยใชความรอนจาก water bath หรอ hot plate บางครงอาจจะเปาอากาศรอนลงไปในสารสกดดวยเพอใหระเหยไดเรวขน

การท าสารสกดใหเขมขน

การระเหยแบบแหงโดยใชเครองระเหยสญญากาศ (Rotary evaporator)

เปนวธการระเหยแหงการระเหยแหงโดยการกลนตวท าละลายออกทอณหภมต าและลดความดนลงเกอบเปนสญญากาศโดยใช vacuum pump เครองมอนเรยกวา rotary evaporator ประกอบดวย 3 สวน distillation flask , condenser และ receiving flask โดย distillation flask จะหมนอยตลอดเวลาทท างานและแชอยในหมอองไอน าเพอใหการกระจายของความรอนสม าเสมอ

การท าสารสกดใหเขมขน

การท าแหงแบบแชเยอกแขง (Freeze drying ) วธนเหมาะส าหรบตวท าละลายทเปนน าและ

สารส าคญ อาจจะสญเสยไปดวยความรอน

หลกการคอ การท าใหน ากลายเปนของแขง แลวท าให

กลายเปนไอ ภายใตเกอบสญญากาศ จะเหลอแตสาร

สกดแหง

การท าสารสกดใหเขมขน

Freeze dryer

เครองท าแหงแบบพนฝอย( Spray dryer) คอ เครองท าแหง (drier) ทใชท าแหง (dehydration) ส าหรบ สารสกดน าโดยใช

เครองพนละออง (atomizer) ท าใหสารละลายกลายเปนละออง สมผสกบกระแสลมรอนภายในหองอบแหง (drying chamber) ท าใหน าในสารสกดระเหยออกไปอยางรวดเรว สารสกดทไดมลกษณะเปนผงแหง ตกสภาชนะรองรบ) นยมใชในการผลตสารสกดสมนไพรใหมลกษณะเปนผง เชน กาแฟผง

การท าสารสกดใหเขมขน

เครองท าแหงแบบพนฝอย( Spray dryer)

1. การควบคมทางชวภาพ

เปนการควบคมการออกฤทธทางชวภาพ

2. การควบคมทางเคม

เปนการควบคมคณภาพโดยวเคราะหปรมาณสารส าคญ

3. การควบคมทางกายภาพ

โดยควบคมเปนน าหนกแหงของสารสกดทได เชนEthanol Extract Value

การควบคมคณภาพของสารสกดทได

90

• ใชไดกบทงวตถดบและสารสกด

• ตรวจสอบคณภาพเบองตน

• เรวและงาย

Thin Layer Chromatography

• ตรวจสอบปรมาณสารทดดซบแสงชวง UV-Vis

• ใฃงานงายและรวดเรว

• ไมสามารถวเคราหสารบางจ าพวกได และมปญหาในกรณมสของสารอนๆรบกวน

UV-Vis Spectroscopy

• ตวจวเคราะหอยางละเอยด ทงคณภาพและปรมาณวเคราห

• ราคาแพง และตองใชความช านาญในการปฎบต

High Performance Liquid

Chromatography

Gas-Liquid Chromatography

• ตรวจวเคราะหสารทระเหยได เชน น ามนหอมระเหย • ราคาแพงและตองใชความช านาญในการปฎบ ต

เอกสารอางอง

วนด กฤษณพนธ. ยา และผลตภณฑจากธรรมชาต เลม 1. ภาควชาเภสชวนจฉย คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล. พมพครงท 2, คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล: กทม., 2536.

ออมบญ ลวนรตน. การสกด และตรวจสอบสารส าคญจากผลตภณฑธรรมชาต. คณะ

เภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล: กทม., 2536. ภาควชาเภสชเวท คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร. การสกด และตรวจสอบ

เบองตนทางพฤกษเคม.