periodni sistem elemenata

1

PERIODNI SISTEM ELEMENATAPERIODNI SISTEM ELEMENATA

Hemijska svojstva svakog elementa zavise Hemijska svojstva svakog elementa zavise od elektronske konfiguracije njegovih od elektronske konfiguracije njegovih atoma.atoma.PeriodiPeriodiččnostnost ili ponavljanje prirode, ili ponavljanje prirode, osobina elemenata rezultira iz naosobina elemenata rezultira iz naččina na ina na koji elektroni popunjavaju koji elektroni popunjavaju ss, , pp, , dd i i fforbitale.orbitale.

NaNaččin raspoređivanja i upisivanja in raspoređivanja i upisivanja elemenata koji pokazuje ovu elemenata koji pokazuje ovu periodiperiodiččnost poznat nost poznat je je kao kao Periodni sistem elementaPeriodni sistem elementa. .

Od 1871. godine Od 1871. godine objavljeno je viobjavljeno je višše od e od 700 verzija periodnog 700 verzija periodnog sistema koji pokazuju sistema koji pokazuju veliku koliveliku količčinu inu informacija o svakom informacija o svakom elementu. elementu.

Svaki horizontalni niz u tablici periodnog Svaki horizontalni niz u tablici periodnog sistema elemenata naziva se sistema elemenata naziva se periodaperioda. . Periode su numerisane od jedan do Periode su numerisane od jedan do sedam, sedam, ššto odgovara sedam energetskih to odgovara sedam energetskih nivoa atoma koji mogu sadrnivoa atoma koji mogu sadržžavati avati elektrone.elektrone.Svaka kolona periodnog sistema naziva Svaka kolona periodnog sistema naziva se se grupagrupa ili ili hemijska porodicahemijska porodica. .

2

Dmitri MendeljejevDmitri Mendeljejev je je zapazio da razlizapazio da različčiti iti ččlanovi jedne grupe lanovi jedne grupe pokazuju slipokazuju sliččno no hemijsko ponahemijsko ponaššanje. anje.

(1834-1907)

1869 – Prve skice Mendeljejeve Tablice

• Mendeljejeva Tablica periodnog sistema objavljena 1872. g.

• Elementi poredani prema porastu atomskih masa.

3

Mendeljejev je predvidio osobine neotkrivenih elemenata

Hemijske reakcije između atoma ukljuHemijske reakcije između atoma uključčuju uju interakcije između elektrona u vanjskim interakcije između elektrona u vanjskim energetskim nivoima. energetskim nivoima. Broj elektrona u ovom vanjskom Broj elektrona u ovom vanjskom elektronskom nivou određuje hemijske elektronskom nivou određuje hemijske karakteristike tog elementa. karakteristike tog elementa. Ovi vanjski elektroni se nazivaju Ovi vanjski elektroni se nazivaju valentni valentni elektroni.elektroni.Svaki Svaki ččlan jedne hemijske porodice ima lan jedne hemijske porodice ima istiisti broj valentnih elektrona. broj valentnih elektrona.

4

Elektronske konfiguracije i Elektronske konfiguracije i Periodni sistem elemenataPeriodni sistem elemenata

s, p, d, i f orbitale (sharp, principal, diffuse, fundamental)

ss orbitaleorbitalepp orbitaleorbitale

dd orbitaleorbitale

ff orbitaleorbitale

5

Danas postoji nekoliko razliDanas postoji nekoliko različčitih sistema za itih sistema za numerisanje grupa ili kolona periodnog numerisanje grupa ili kolona periodnog sistema. sistema. Jedan sistem koji je predloJedan sistem koji je predložžilailaIInternational nternational UUnion of nion of PPure and ure and AApplied pplied CChemistry (hemistry (IUPACIUPAC) numeri) numerišše svaku e svaku kolonu od lijeva na desno koristekolonu od lijeva na desno koristećći se i se brojevima od 1 do 18. brojevima od 1 do 18. NajNajččeeššćći sistem ipak koristi rimske brojeve i sistem ipak koristi rimske brojeve od I do VIII i slova A i B. od I do VIII i slova A i B.

6

http://www.webelements.com

A grupe sadrA grupe sadržže e reprezentativne ili ili elemente glavnih grupa. . Brojevi od I do VIII na vrhu kolone Brojevi od I do VIII na vrhu kolone oznaoznaččavaju broj valentnih elektrona za avaju broj valentnih elektrona za svaki svaki ččlan grupe. lan grupe.

Elementi B grupa nalaze se u tri reda od po Elementi B grupa nalaze se u tri reda od po deset elemenata u sredini tablice i nazivaju se deset elemenata u sredini tablice i nazivaju se prelazni elementi ili ili prelazni metali. . Oni Oni ččesto pokazuju sliesto pokazuju sliččna hemijska svojstva na hemijska svojstva ne samo unutar grupa, vene samo unutar grupa, većć takođe du takođe dužžperioda. perioda.

7

Prelazni elementi ili prelazni metali

Ova sliOva sliččnost u hemijskom ponanost u hemijskom ponaššanju rezultira iz anju rezultira iz ččinjenice da injenice da se, se, dudužž prelaznih elemenata, prelaznih elemenata, elektroni popunjavaju u nivo najblielektroni popunjavaju u nivo najbližži do vanjskog i do vanjskog radije nego u sam vanjski energetski nivo. radije nego u sam vanjski energetski nivo. (3(3dd orbitale se popunjavaju kod prelaznih orbitale se popunjavaju kod prelaznih elemenata u elemenata u ččetvrtoj periodi, 4etvrtoj periodi, 4dd orbitale u orbitale u prelaznim elementima periode 5, itd.) prelaznim elementima periode 5, itd.)

44

55

Vanjski nivo svakog prelaznog Vanjski nivo svakog prelaznog elementa sadrelementa sadržži samo jedan ili dva i samo jedan ili dva elektrona. Npr. elektrona. Npr. žželjezo (Fe), kobalt eljezo (Fe), kobalt (Co) i nikl (Ni), nalaze se u (Co) i nikl (Ni), nalaze se u ččetvrtom etvrtom nizu periodnog sistema, svi imaju nizu periodnog sistema, svi imaju dva elektrona na istom vanjskom dva elektrona na istom vanjskom energetskom nivou (energetskom nivou (ččetvrtom). etvrtom). Mada oni sadrMada oni sadržže razlie različčit ukupan broj it ukupan broj elektrona, vrlo su slielektrona, vrlo su sliččni po ni po hemijskom ponahemijskom ponaššanju, a anju, a ččesto su esto su upravo zbog toga grupisani upravo zbog toga grupisani zajedno.zajedno.

4

5

6

7

8

Isti broj elektrona u vanjskom Isti broj elektrona u vanjskom energetskom nivou kod prelaznih energetskom nivou kod prelaznih elemenata maskira razliku u broju elemenata maskira razliku u broju elektrona u slijedeelektrona u slijedeććem niem nižžem nivou. em nivou. To je dvostruko taTo je dvostruko taččno za tzv. no za tzv. unutrašnje prelazne metale u zadnja dva niza od po u zadnja dva niza od po 14 elemenata na dnu tablice periodnog 14 elemenata na dnu tablice periodnog sistema. sistema.

Unutrašnji prelazni metali

Svaki od ovih nizova (koji se joSvaki od ovih nizova (koji se jožž nazivaju nazivaju serije serije lantanida i i aktinida) nazvan je ) nazvan je prema elementu koji slijedi u glavnom prema elementu koji slijedi u glavnom dijelu periodnog sistema,dijelu periodnog sistema,

9

Razlike u elektronskom rasporedu Razlike u elektronskom rasporedu unutrašnjih prelaznih elemenata sakrivene su ispod sakrivene su ispod elektronske konfiguracije dvije identielektronske konfiguracije dvije identiččne vanjske ne vanjske ljuske. ljuske. Elektroni u ovim elementima popunjavaju Elektroni u ovim elementima popunjavaju fforbitaleorbitale-- 4f u seriji lantanida i i 5f u seriji aktinida..Kao rezultat toga, ovi elementi imaju vrlo sliKao rezultat toga, ovi elementi imaju vrlo sliččne ne osobine.osobine.

Neke grupe u PSE imaju posebne nazive:Neke grupe u PSE imaju posebne nazive:Elementi IA grupe Elementi IA grupe -- alkalni metaliElementi IIA grupe Elementi IIA grupe -- zemnoalkalni metaliElementi VII A grupe Elementi VII A grupe -- halogeniElementi VIIIA grupe Elementi VIIIA grupe -- plemeniti gasovi

Grupa VIII A -Plemeniti gasovi

10

Grupa VIIIA -Plemeniti gasovi

Svi elementi VIII A grupe su nemetali -monoatomarni gasovi.

Izrazito su nereaktivni jer imaju kompletno popunjene s i p orbitale.

Grupa VIIIA -Plemeniti gasoviXe gradi:Xe gradi:

XeFXeF22XeFXeF44XeFXeF66XeOXeO33XeOXeO44

Kr gradi samo jedan Kr gradi samo jedan stabilan spoj :stabilan spoj :

KrFKrF22Nestabilni HArF Nestabilni HArF sintetiziran 2000.g.sintetiziran 2000.g.

Grupa VIIA: Halogeni

11


TipiTipiččni su nemetali. ni su nemetali. Ime dolazi od grIme dolazi od grččkog jezika: kog jezika: haloshalos i i gennao gennao -- ““grade soligrade soli””..Direktno reaguju sa metalima i Direktno reaguju sa metalima i grade metalne halide grade metalne halide (halogenide).(halogenide).

Cl2 Br2 I2


Svi halogeni se sastoje iz diatomarnih molekula, X2.Imaju veliki afinitet prema elektronima i zato lako oksidiraju ostale elemente. Primaju elektrone i stvaraju anione: X2 + 2e- → 2X-


Fluor je jedna od najreaktivnijih poznatih supstanci :2F2(g) + 2H2O(l) →4HF(aq) + O2(g)ΔH = -758.7 kJ

12


Hlor je industrijski najvaHlor je industrijski najvažžniji halogen. niji halogen. Dobiva se elektrolizom NaCl:Dobiva se elektrolizom NaCl:2NaCl(aq) + 2H2O(l) → 2NaOH(aq) +

H2(g) + Cl2(g)Reakcijom između hlora i vode nastaje Reakcijom između hlora i vode nastaje hipohloritna kiselina (HOCl) koja sluhipohloritna kiselina (HOCl) koja služži kao i kao dezinficijens u bazenima za plivanje:dezinficijens u bazenima za plivanje:Cl2(g) + H2O(l) → HCl(aq) + HOCl(aq)

Grupa VIA:

Oksigen, sumpor i selen su Oksigen, sumpor i selen su nemetali.Telur je Telur je metaloid..RRadioaktivni polonijum je adioaktivni polonijum je metal.

Oksigen Dvije alotropske modifikacije:Dvije alotropske modifikacije:O2O3, ozon, ozon

Ozon se moOzon se možže dobiti iz e dobiti iz oksigena:oksigena:

3O2((gg) ) →→ 2O3((gg)) ΔΔH = +284.6 kJH = +284.6 kJTri aniona:Tri aniona:

O2−, oksidoksidO2

2−, peroksidperoksidO2

1−, superoksidsuperoksidPrima elektrone od drugih Prima elektrone od drugih elemenata elemenata -- oksidira ih.oksidira ih.

13

SumporSlabiji oksidirajuSlabiji oksidirajućći agens od oksigena.i agens od oksigena.Najstabilnija alotropska modifikacija Najstabilnija alotropska modifikacija sumpora je sumpora je prstenasta molekulaprstenasta molekula S8..

Alkalni metali

Alkalni metali

U prirodi su naU prirodi su nađeni samo kao spojeviđeni samo kao spojevi. . Imaju niske gustoImaju niske gustoćće i tae i taččke topljenja.ke topljenja.Ime su dobili prema arapskoj rijeIme su dobili prema arapskoj riječči za i za prahprah. .

14

Alkalni metaliSvi alkalni metali su mekani.

Natrijum je alkalni metal koji je tako reaktivan da se mora zaštititi od uticaja zraka i vlage čuvajući ga u nevodenoj tečnosti.

Alkalni metaliU hemijskim reakcijama gube svoj jedini s elektron:

M → M+ + e-

Reaktivnost se povećava duž grupe odozgo prema dole.Reaguju sa vodom dajući MOH i gasoviti hidrogen :2M(s) + 2H2O(l) → 2MOH(aq) + H2(g)

Alkalni metali

Njihove reakcije sa vodom su egzotermne Njihove reakcije sa vodom su egzotermne i i izuzetno burnizuzetno burnee..

15

Alkalni metali proizvode različite okside kada reaguju sa O2:4Li(s) + O2(g) → 2Li2O(s) (oksid)2Na(s) + O2(g) → Na2O2(s) (peroksid)K(s) + O2(g) → KO2(s) (superoksid)

Alkalni metali

Alkalni metaliAlkalni metali emituju karakteristične blještave boje kada se stave u visokotemperaturni plamen.Njihovi s elektroni se ekscitiraju plamenom I emituju energiju kada se vraćaju u osnovno stanje.

Zemnoalkalni metali

16

Zemnoalkalni metali

Imaju veImaju veććee gustogustoćće i tae i taččke topljenjake topljenja od od alkalnih metala.alkalnih metala.

Zemnoalkalni metali

U hemijskim reakcijama gube svojadva s elektrona:M → M2+ + 2e-.Mg(s) + Cl2(g) → MgCl2(s)2Mg(s) + O2(g) → 2MgO(s)

Be ne reaguje sa ne reaguje sa vodom, vodom, Mg reaguje reaguje samo sa vodenom samo sa vodenom parom, dok ostali parom, dok ostali reaguju lako sa vodom.reaguju lako sa vodom.Ca(s) + 2H2O(l) →Ca(OH)2(aq) + H2(g)Reaktivnost se povećava idući niz grupu prema dole.

Zemnoalkalni metali

17

metalinemetalimetaloidi

RazliRazliččite fiziite fiziččke i hemijske osobine ke i hemijske osobine elemenata omoguelemenata omoguććavaju nam da avaju nam da klasificiramo elemente u periodnom sistemu klasificiramo elemente u periodnom sistemu kaokao::

Metali

Metali su opsu opććenito:enito:sjajnisjajnivelike gustovelike gustoććeekovni (tj. mogu se kovati kovni (tj. mogu se kovati ččekiekiććem em ili izvlaili izvlaččiti u listiiti u listićće)e)rastegljivi (mogu se izvlarastegljivi (mogu se izvlaččiti u iti u žžice)ice)imaju visoke taimaju visoke taččke topljenjake topljenjaodliodliččni provodnici elektriciteta i ni provodnici elektriciteta i toplotetoplotesvi osim svi osim žživeive, , HgHg, , na sobnoj na sobnoj teperaturi teperaturi su su ččvrstivrsti

18

VeVeććina metalnih oksida su bazni: ina metalnih oksida su bazni: metalni oksid + voda metalni oksid + voda →→ metalni hidroksidmetalni hidroksidNaNa22O(O(ss) + H) + H22O(O(ll) ) →→ 2NaOH(2NaOH(aqaq))

Kada metali reaguju sa nemetalima, Kada metali reaguju sa nemetalima, nemetali primaju elektrone. Produkti nemetali primaju elektrone. Produkti reakcije su ionski spojevi tipa soli:reakcije su ionski spojevi tipa soli:metal + nemetal metal + nemetal →→ soso2Al(2Al(ss) + 3Br) + 3Br22((ll) ) →→ 2AlBr2AlBr33((ss))

Metali

Nemetali

Nemetaliimaju nisku gustoimaju nisku gustoććuukrti sukrti sulomljivi kada su u lomljivi kada su u ččvrstom stanjuvrstom stanjuslabi slabi su su provodnici toploteprovodnici toploteosim grafitnog oblika karbona, slabi su osim grafitnog oblika karbona, slabi su provodnici elektricitetaprovodnici elektricitetaveveććina imaju niske taina imaju niske taččke topljenjake topljenjamnogi su gasovi kod sobne temperaturemnogi su gasovi kod sobne temperaturessvi elementi VIIIA grupe su gasovi; drugi gasoviti vi elementi VIIIA grupe su gasovi; drugi gasoviti nemetali su hidrogen, oksigen, fluor i hlor.nemetali su hidrogen, oksigen, fluor i hlor.

19

NemetaliSupstance koje Supstance koje sadrsadržže samo e samo nemetale postoje kao nemetale postoje kao molekularni spojevi.molekularni spojevi.VeVeććina nemetalnih ina nemetalnih oksida su kiselioksida su kiseli::

nemetalni oksid + vodanemetalni oksid + voda→→ kiselinakiselinaPP44OO1010((ss) + H) + H22O(O(ll) ) →→ 4H4H33POPO44((aqaq))

Metaloidi ili polumetali ili semimetali

NNalaze se uz zupalaze se uz zupččastu liniju astu liniju koja razdvaja metale od koja razdvaja metale od nemetalanemetala..Pokazuju osobine i metala i Pokazuju osobine i metala i nemetala (Npr. arsen, As, je nemetala (Npr. arsen, As, je lomljiv sivi lomljiv sivi element, ali kad se element, ali kad se presijepresiječče ima blistav metalni e ima blistav metalni sjaj; u reakciji sa oksigenom sjaj; u reakciji sa oksigenom ponaponašša se kao metal, a sa a se kao metal, a sa hlorom kao nemetal hlorom kao nemetal ))


20

NajvaNajvažžnija fizinija fiziččka osobina metaloida je ka osobina metaloida je njihova sposobnost da provode njihova sposobnost da provode elektricitet. Poelektricitet. Poššto to oni ne rade tako to to oni ne rade tako dobro kao metali, poznati su pod dobro kao metali, poznati su pod nazivom nazivom poluprovodnici. .


Ovo ponaOvo ponaššanje, posebno anje, posebno kod kod silicijasilicija i i germanijagermanija, , dovelo je do razvoja dovelo je do razvoja integralnih kola na integralnih kola na silikonskim silikonskim ččipovima, ipovima, ššto je to je omoguomoguććilo nastanak takvih ilo nastanak takvih elektronskih uređaja kakvi su elektronskih uređaja kakvi su personalni kompjuteri. personalni kompjuteri. SiSi ima metalni sjajima metalni sjaj,, ali je ali je lomljiv i prililomljiv i priliččno no slab slab provodnik elektriciteta.provodnik elektriciteta.

HidrogenHidrogen, na vrhu IA grupe, , na vrhu IA grupe, je jedinstven elementNNe odgovara ni jednoj od podjela na metale i e odgovara ni jednoj od podjela na metale i nemetale. nemetale. PPokazuje nemetalne osobine pod normalnim okazuje nemetalne osobine pod normalnim uslovima, mada konfiguracija njegovog uslovima, mada konfiguracija njegovog valentnog elektrona je ista kao kod metala IA valentnog elektrona je ista kao kod metala IA grupe. grupe. MeđutimMeđutim, n, nađeno je da ađeno je da hidrogen pokazuje pokazuje metalne osobine slimetalne osobine sliččne alkalnim metalima pod ne alkalnim metalima pod izuzetno visokim pritiscima.izuzetno visokim pritiscima.

21

HidrogenNajčešće se javlja kao bezbojni diatomarni gas, H2.Može ili da primi drugi elektron stvarajući hidridni ion, H-, ili gubi svoj elektron pri čemu nastaje H+:2Na(s) + H2(g) → 2NaH(s)2H2(g) + O2(g) → 2H2O(g)

H+ je proton.

PERIODNI ZAKON ili ZAKON PERIODNI ZAKON ili ZAKON PERIODIPERIODIČČNOSTINOSTI

Nekoliko fizičkih i hemijskih osobina atoma mijenjaju se periodično prema njihovim atomskim brojevima.1.1. VeliVeliččina atomaina atoma2.2. Energija ionizacijeEnergija ionizacije3.3. Elektronski afinitetElektronski afinitet

VeliVeliččina atomaina atoma

NemoguNemogućće je izmjeriti stvarnu velie je izmjeriti stvarnu veliččinu inu atoma poatoma poššto ne moto ne možžemo taemo taččno locirati no locirati polopoložžaj elektrona oko nukleusa. aj elektrona oko nukleusa. Atomski radijus je određen uzimanjem Atomski radijus je određen uzimanjem polovine rastojanja između nukleusa polovine rastojanja između nukleusa susjednih atoma u nekom spoju. susjednih atoma u nekom spoju.

22

Radijus atoma Radijus atoma –– r = r = ½½ ddr ~ 0.1 r ~ 0.1 –– 0.3 nm0.3 nm

1 2 3 4 5 6 7


PovePoveććava se ava se S DESNA NA LIJEVO i i ODOZGO PREMA DOLE

Sa samo Sa samo nekoliko nekoliko izuzetaka, izuzetaka, atomski radijus atomski radijus se smanjuje se smanjuje kako se kako se krekreććemo duemo dužžperiode (npr. periode (npr. od Li prema F). od Li prema F).

Atomski radijusi nekih elemenata u pikometrima, pm

23

Ako se krećemo niz grupu, atomski radijus se povećava sa povećanjem atomskog broja. Metalni elementi s lijeve strane periodnog sistema imaju veliki atomski radijus, a nemetali u gornjem desnom uglu tablice imaju mali radijus.



24

Energija ionizacije Energija ionizacije

Energija ionizacije nekog elementa je Energija ionizacije nekog elementa je kolikoliččina energije koja se mora dodati ina energije koja se mora dodati gasovitom atomu da ukloni vanjski gasovitom atomu da ukloni vanjski elektron (odnosno onaj koji je najslabije elektron (odnosno onaj koji je najslabije vezan). vezan). Ionizaciona energija raste duIonizaciona energija raste dužž periode sa periode sa smanjenjem radijusa. smanjenjem radijusa.

1 2 3 4 5 6 7

PovePoveććava se ava se ODOZDO PREMA GORE i S i S LIJEVA NA DESNO

EEnergija ionizacijenergija ionizacije

DuDužž bilo koje grupe, atomski radijus se bilo koje grupe, atomski radijus se povepoveććava. Tako privlaava. Tako privlaččenje nukleusa enje nukleusa postaje slabije i ionizaciona energija se postaje slabije i ionizaciona energija se smanjuje ako se ide u grupi prema dolje.smanjuje ako se ide u grupi prema dolje.Metali opMetali opććenito imaju nienito imaju nižže energije e energije ionizacije nego nemetali, tako da je lakionizacije nego nemetali, tako da je lakšše e da se uklone valentni elektroni iz metala da se uklone valentni elektroni iz metala nego iz nemetala. nego iz nemetala.

25

Plemeniti gasovi sa njihovom vrlo Plemeniti gasovi sa njihovom vrlo stabilnom konfiguracijom elektrona, imaju stabilnom konfiguracijom elektrona, imaju vrlo visoke energije ionizacije. vrlo visoke energije ionizacije.




26

Elektronski afinitetElektronski afinitetElektronski afinitet je suprotan energiji Elektronski afinitet je suprotan energiji ionizacije.ionizacije.Elektronski afinitet nekog elementa je Elektronski afinitet nekog elementa je kolikoliččina energije koja se oslobađa kada se ina energije koja se oslobađa kada se elektron dovede u neutralni gasoviti atom elektron dovede u neutralni gasoviti atom tog elementa.tog elementa.

Cl(g) + e- → Cl-(g)Primljeni elektron u Cl smjePrimljeni elektron u Cl smješšta se u ta se u 3p3porbitalu stvarajuorbitalu stvarajućći stabilnu i stabilnu 3p3p66 elektronsku elektronsku konfiguraciju.konfiguraciju.

Elektronski afinitet moElektronski afinitet možže biti egzoterman e biti egzoterman (kao na primjeru Cl) ili endoterman:(kao na primjeru Cl) ili endoterman:

Ar(g) + e- → Ar-(g)Treba pogledati elektronsku konfiguraciju Treba pogledati elektronsku konfiguraciju da bi se odredilo da li je elektronski afinitet da bi se odredilo da li je elektronski afinitet pozitivan ili negativan.pozitivan ili negativan.Primljeni elektron u Ar treba da se smjesti Primljeni elektron u Ar treba da se smjesti u u 4s 4s orbitalorbitaluu koja je energetski znatno vikoja je energetski znatno višša a od od 3p3p orbitalorbitalee. .

Elektronski afinitetElektronski afinitet


27


Elektronski afinitet se poveElektronski afinitet se poveććava sa ava sa lijeva na desno u periodnom sistemu lijeva na desno u periodnom sistemu kada se smanjuje velikada se smanjuje veliččina atoma, a ina atoma, a smanjuje se od vrha prema dnu smanjuje se od vrha prema dnu unutar grupe kako se poveunutar grupe kako se poveććava ava veliveliččina atoma. ina atoma. Metali imaju nizak afinitet, a nemetali Metali imaju nizak afinitet, a nemetali imaju visok elektronski afinitet.imaju visok elektronski afinitet.


Povećava se raste

raste

VeliVeliččina ionaina ionaVeliVeliččina ina ionaiona u u odnosu na odnosu na polopoložžaj aj elemenata u elemenata u PSE.PSE.

28

VeliVeliččina ionaina ionazavisi od:zavisi od:

Nuklearog Nuklearog naboja.naboja.Broja elektrona.Broja elektrona.Orbitala u Orbitala u kojima se kojima se nalaze nalaze elektroni.elektroni.

VeliVeliččina ionaina iona

VeliVeliččina ionaina ionapovepoveććava se duava se dužžgrupegrupe iduidućći prema i prema dole, sa dole, sa povepoveććanjem anjem vrijednosti za vrijednosti za nn..

VeliVeliččina ionaina iona

KationiKationi (+)(+)

gube vanjski gube vanjski ee-- i i odbijanja su odbijanja su smanjensmanjenaa

manji su od manji su od odgovarajuodgovarajuććih ih atomaatoma

AnionAnionii ((––))

primajuprimaju ee-- iiodbijanja su odbijanja su povepoveććanaana

vevećći su od i su od odgovarajuodgovarajuććih ih atomaatoma

29

1 2 3 4 5 6 7

NajveNajvećća je u sredini periodea je u sredini periode

TaTaččka topljenja/Taka topljenja/Taččka kljuka ključčanjaanja

ELEMENTI NEOPHODNI ZA ELEMENTI NEOPHODNI ZA ŽŽIVOTIVOT

ŽŽivi organizmi kao i sva ostala materija na ivi organizmi kao i sva ostala materija na Zemlji sastavljena je od atoma prirodnih Zemlji sastavljena je od atoma prirodnih elemenata. Ali nisuelemenata. Ali nisu svi od svi od 92 ta92 takva kva elementa nađeni u elementa nađeni u žživim organizmima.ivim organizmima.Do danas je poznato svega 25 elemenata Do danas je poznato svega 25 elemenata da su neohodni za da su neohodni za žživotivot::

Procentna zastupljenost ATOMA u ljudskom tijelu

30

Raspodjela elementa u Zemljinoj kori i ljudskom tijelu (MASENI %):

31

Hidrogen (Hidrogen (63%,63%, prema prema broju broju ATOMAATOMA), oksigen ), oksigen ((65%,65%, prema prema MASIMASI), ), karbon i nitrogen su karbon i nitrogen su najzastupljeniji elementi najzastupljeniji elementi u u žživim organizmima. ivim organizmima. Oni Oni ččine do 99.3% svih ine do 99.3% svih atoma atoma u u nnaaššem tijelu, em tijelu, dok preostalih 21 dok preostalih 21 element dolaze u element dolaze u iznosu od svega 0.7%.iznosu od svega 0.7%.

MASENI %

Preostali Preostali 2121 element moelement možže se e se podijeliti u dvije grupepodijeliti u dvije grupe::

makromineralimakrominerali (( KK, , MgMg, , NaNa, , CaCa, , PP, , SS, i , i ClCl))elementi u tragovimaelementi u tragovima

32

Elementi u tragovimaElementi u tragovima

Elementi u tragovimaElementi u tragovima

periodni sistem elemenata

Documents