شناسایی اهداف محیطی با استفاده از روشmtmf و mnf(مطالعهی...

ی ژئومورفولوژی کاربردی ایراندو فصلنامه

9313 بهار و تابستان، ومس، شماره دوم سال

22/5/93تاریخ پذیرش : 21/3/93تاریخ دریافت :

23 ـ 64صص

(سبزوار غرب جنوب یمورد ی)مطالعهMNFو MTMFشناسایی اهداف محیطی با استفاده از روش

، ايرانسبزوار، حکيم سبزواریدانشگاه کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، ،*مریم بینقی

، ايرانسبزوار، حکيم سبزواریدانشگاه و سنجش دورGIS ، کارشناسی ارشدکاظم علی آبادی

، ايرانسبزوار، حکيم سبزواریدانشگاه ، دانشيار ژئومورفولوژی احمدیابوالقاسم امیر

چکیده

، فراطيفیچند طيفی و هایای حاصل از سنجندههداده امروزه با پيشرفت تکنولوژی و استفاده از

تر از العات دقيقتر آناليز تصاوير سنجش از دور به منظور استخراج اطّهای نوين و پيشرفتهروش

از آناليزهايی که بر روی تصاوير يکیگرفته است. ه قرار فراطيفی مورد توجّچند طيفی و ی هاداده

های آشکارسازی هدف در تصاويرروشاست. "آشکارسازی هدف"شود، فراطيفی انجام می

از گيرد. در اين مقاله ها و اطالعات طيفی صورت میبر اساس ويژگی معمولبه طور فراطيفی،

-کارگيری روش تبديل کسر کمه با ب جهت آشکارسازی طيفی هدف LISSIIIتصوير چند طيفی

.استفاده شده استMTMFهای مخلوط همسانتنظيم پيکسل و روش فيلترMNFترين نويز

دو عمل حذف همبستگی و افزونگی بين باندها و ديگری حذف نويز از تصاوير را MNFالگوريتم

بعد بر روی تصوير با نويز و یدر مرحله MTMFريتم دهد، سپس الگوزمان انجام میبه صورت هم

، مقادير مثبت کاذب ،ها نشان داد که. نتايج ارزيابیسازی شدپياده ،وابستگی طيفی کاهش يافته

د با کنای ايفا میهای ماسهبندی در آشکارسازی تپهت طبقهری در بهبود يا عدم بهبود دقّثّنقش مؤ

بندی تصاوير تری نسبت به روش طبقهروش نتايج قابل قبولحذف مقادير مثبت کاذب در اين

-بندی تصاوير از دقت بيشنسبت به روش طبقه MTMFحاصل شد و مشخص گرديد که روش

-باشد. اختالط عوارض ماسهای میههای ماستری برخوردار بوده و روش مناسبی برای شناسايی تپه

-ز باعث کاهش دقت اين الگوريتم میگياهی ني های ديگر نظير پوششای با هم و با ساير پديده

یشناسی منطقهفولوژی، وضعيت پوشش گياهی و زمينشود. بنابراين آشنايی با عوارض ژئومور

- نویسنده مسئول [email protected] l :Emai

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0

http://journals.hsu.ac.ir/agi/article-1-98-fa.html

33 2393 بهار و تابستان، سوم، شماره دومسال ،ی ژئومورفولوژی کاربردی ایرانامهدو فصلن

سازی فزايش ميزان دقت خواهد شد. پيادهها و امطالعاتی باعث کاهش ميزان خطا در اين الگوريتم

تری نسبت به تصاوير نتايج بهتر و مقبول بر روی تصاوير فراطيفی نيز MNFو MTMFالگوريتم

باشد و کم می LISSIIIکه تعداد باندهای تصاوير نظر به اين همراه خواهد داشت.ه چند طيفی ب

در اين متد ،برای تصاوير فراطيفی طراحی گرديده است؛ در اين مطالعه نيز MNFمتد

نقش خوبی را ايفا نموده است. ،ایهای ماسهآشکارسازی تپه

واژگان کلیدی سبزوار غرب جنوب ، MTMF ،MNFروش ،اهداف محيطی

مقدمه

های فراطيفی بر مبنای مفاهيم فيزيکی مورد توجه در سنجش سنجنده یاساسی طراحی و توسعه یايده

دانيد هر عنصر يا ماده خاص بر طور که میدر مورد طيف الکترومغناطيس شکل گرفته است. همان ،از دور

العمل بازتابی مشخصی به نواحی مختلف طيف الکترومغناطيس س ترکيب و ساختار مولکولی خود، عکساسا

العمل برای عناصر و مواد مختلف در شرايط يکسان، دهد و اين عکسهای گوناگون نشان میموج در طول

باشد: تابش، فراطيفی دارای چهار بخش اصلی می دور سنجی هایاست. به طور کلی سيستم متفاوت بوده

انرژی ،منبع اصلی ،يک سيستم دورسنجی غير فعال برداری و سنسور.درمنبع، راه اتمسفری، سطح تصوير

طيف الکترومغناطيسی به توزيع انرژی تابشی به عنوان تابعی از طول موج در سراسر .تابش خورشيد است

اتمسفر و شدت و توزيع طيفی آن انتشار انرژی خورشيدی از طريق عنوان طيف خورشيدی شناخته می شود.

کند و منعکس يا برداری برخورد میتوسط اتمسفر اصالح می شود و پس از آن انرژی با مواد سطح تصوير

جايی ،رسدسرانجام به سنسور می ،انرژی ساطع شده يا منعکس شده پس از عبور از طريق جو شود.جذب می

طيفی چند در تصاوير فراطيفی و.(manolakis,2003 :79)شودجا تبديل به اطالعات رقومی میکه در آن

بسيار زياد است. به دليل حساسيت باالی سنجنده های چند طيفی و ،آوری شدهی طيفی جمعحجم داده

گونه اطالعات قبلی د که هيچشودر تصاوير ثبت میی زيادی های ناشناختهسيگنال يفی، به طور معمولفراط

ديداری شناسايی کرد. در اين شرايط شناسايی اين یها را به شيوهتوان آنارد و نمیها وجود ندآن یدرباره

ها بايد در سطح زير پردازش پذير نيست وسازی مبتنی بر پيکسل، امکانهای رايج آشکارعوارض با روش

يکی از (. شناسايی اهداف89:1289های طيفی عوارض انجام گيرد)اکبری،پيکسل و به کمک ويژگی

فاده می های مورد نظر از زمينه استاربردهای تصاوير فراطيفی است و برای جداسازی هدفک

(.3: 1291،نگهبانیشود)

چند طيفی و تصاوير یزمينه به وسيلهای شناسايی اهداف در طبيعت از پسی براهای بسيار پيچيدهتکنيک

های فراطيفی استفاده ازش دادههايی که در پرد(.روشbuganim,2006:2)است فراطيفی توسعه يافته

با توجه به سطح د. براين اساس وگيرهای شناسايی هدف قرار میای مختلف روشهگروه ءد، همگی جزشومی

سايی و تفکيک شنا بندی،از اين دست اشاره کرد: کشف، طبقه هايیتوان به روشدانش به کار رفته، می

جنوب یهای روان در منطقهبرای شناسايی ماسه MTMF شدر اين مطالعه از رو.(89: 1289)اکبری، اشيا

اين منطقه از جمله استفاده شده است.،شودغرب سبزوار که يکی از مناطق بحرانی کشور محسوب می

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0


MTMF . . . 33شناسایی اهداف محیطی با استفاده از روش

ی يک مخاطره ،روب بادیوفرسايش و رفت مناطقی است که همه ساله در معرض فرسايش بادی قرار دارد.

رفولوژی ورود، زيرا نه تنها موجب از دست رفتن منابع خاک و تغييرات مطبيعی در مناطق خشک به شمار می

ها در سطح اراضی زراعی و های روان و تراکم آنشود، بلکه حرکت ماسهسطحی زمين در اين مناطق می

بررسی بنابراين برای شناخت و (.32: 1289کند)يمانی،ها همواره به منابع انسانی خسارت وارد میسکونتگاه

که مطالعات ن گونه مناطق ضروری است که مطالعاتی در اين منطقه صورت گيرد و در اين ميان به دليل ايناي

تری است سعی تر و نتايج قابل قبولکم یسنجی نسبت به مطالعات ميدانی شامل صرف زمان وهزينهدور

مناسبی جهت جلوگيری از هجوم تر راهکارهای ها و اخذ نتايج قابل قبولکارگيری اين روشه شود تا با بمی

آشکارسازی اهداف با یهای زيادی در زمينهپژوهش ها در اين منطقه ارائه شود. تاکنون مطالعات وماسه

جهان صورت گرفته است که در ذيل به چند مورد از اين مطالعات ای در ايران واستفاده از تصاوير ماهواره

شود:اشاره می

ترين ناحيه از کمربند آتشفشانی های دگرسانی هيدروترمال در جنوبیی زونمطالعه( به 3911)1بيران وندپور

های مس ی نهشتهها برای آشکارسازبهره گرفتند. آن EO-Iايران مرکزی پرداختند و از تصاوير ماهواره

قت باالی حاکی از د ،های پردازشی استفاده کردند. نتايج اين مطالعهگيری باندی و روشپروفيری، از نسبت

های دگرسانی اشاره شده با تصاوير مورد استفاده بود.آشکارسازی زون

خاک بر مبنای اختالط مقادير ی ی نقشهتهيه های خاک وای به بررسی ويژگی( در مطالعه3913)3پريهانتارو

طيفی اوير چندو بر اساس استفاده از تصهای زير پيکسلی توانستند با استفاده از روش ها پرداختند وپيکسل

EO1-ALI های خاک را تعيين کنند.ويژگی

های ی کانیی نقشه، به تهيهAVIRISهای ابر طيفی داده و MTMF( با استفاده از روش 3913)2کروز

های منطقه را های طيفی کانیی مرگ اقدام کرد و ويژگیسطحی در سه منطقه نوادا، گولدفيلد و شمال دره

مورد مطالعه قرار داد. 2SWIRو6RVNIی طيفی در دو ناحيه

ASTERهای سنجنده های دگرسانی حاوی طال، از داده( با هدف پيدا کردن زون3911و عامر) 4قوالم

و CEM1ترکيب باندی کاذب ،گيری طيفینسبت ،ای اصلیهتحليل مولفهای ند و به کمک روشاستفاده کرد

های های مبتنی بر ويژگیتيجه رسيدند که روشبه آشکارسازی طال پرداختند و به اين ن MTMFروش

(.32:1283د)گودرزی مهر، کنبعدی بهترين نتيجه را ارائه می Nطيفی در فضای

رنگزن در پژوهشی برای تشخيص گياه نيشکر و تعيين سطح زير کشت اين محصول در منطقه کشاورزی

استفاده کرد. Spectral Angel Mapper(SAM)و روش Hyperionاز تصاوير سنجنده شمال اهواز

ترين مشابهت را با واقعيت زمينی داشته وسطح حاصل از اين روش بيش یمطالعات ايشان نشان داد که نتيجه

هکتار تعيين شد. 142398زير کشت برای گياه نيشکر

1. Beiranvand 1.Prihantarto

2. Kruse

3. Visible Near Inferared

4. Short Wave Inferared

5.Ghulam

6. Constrained Energy Minimized

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



ان ی آتشفشان مزاحم شهر بابک در ايری نواحی دگرسان، از منطقهی نقشهرای تهيهب (1283) گودرزی

ها از تبديل منظور کاهش ابعاد داده سپس بهکرد. استفاده Hyperion ی ابرطيفیمرکزی و تصاوير سنجنده

های حاصل از ی تنظيم اختالط و تحليلی ابردادهکمک فيلتر سازگاريافته سازی نويز روی تصاوير و بهحداقل

کار گرفته و به اين برای استخراج اهداف به های الزمهای فراوانی اهداف و مقادير ناممکن، حد آستانهارزش

ی تنظيم که روش آشکارسازی فيلتر سازگاريافته نتايج نشان داد .دست آمدی نواحی دگرسان بهترتيب نقشه

درصد دقت بهتری نسبت به روش زيرپيکسل طيفی خطی 39ميزان اختالط در قالب الگوريتم مطرح شده، به

ی ها در ناحيهی دگرسانیبندی نشان دادند که بخش عمدهبر اين، نتايج طبقه ونفزا از خود ارائه کرده است.

تر دربرگرفته های کمی دگرسانی با شدتمرکزی آتشفشان مزاحم قرار گرفته و نواحی اطراف آن را دو ناحيه

ای برLISSIII چه ذکر شد هدف اصلی اين تحقيق استفاده از تصاوير چند طيفی با توجه به آن.است

از روش تبديل کسر حداقل باشد که بدين منظورای منطقه جنوب غرب سبزوار میهای ماسهآشکارسازی تپه

( برای شناسايی اهداف در اين مطالعه استفاده MTMF) ( و روش فيلتر تنظيم مخلوط همسانMNFنويز)

-ی استفاده شود و يا اينتواند برای شناسايی اهداف محيططيفی مید تا مشخص شود که آيا تصاوير چندگردي

ای را از ديگر عوارض تفکيک نمود؟های ماسهتوان تپهها می که آيا با استفاده از اين الگوريتم

مورد مطالعه ی منطقههای طبیعی ویژگی

بخشی از جنوب غرب شهرستان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی بين مدارات ،مورد مطالعه یمنطقه

66درجه و 24 تادقيقه 3درجه و 21شمالی و طول جغرافيایی دقيقه 4درجه و 24ه تا دقيق61درجه و 22

درجه 1936ميانگين دمای ماهانه ميليمتر و 399منطقه یمتوسط بارش ساالنه شرقی قرار دارد.ی دقيقه

ايران مرکزی آبريز یاين منطقه جزئی از حوضه باشد.متر می 849گراد و متوسط ارتفاع اين منطقه سانتی

وارد شرق به غرب جريان داشته و در نهايت باشد که ازشور میزهکش اصلی اين دشت رودخانه کال است.

ترين آثار مطالعاتی جزئی از واحد ساختمانی ايران مرکزی است، که قديمی ی شود. محدودهکوير مرکزی می

های آبرفتی و ترين آن پادگانهو جديدشناسی دوران دوم شناسی مربوط به واحدهای زمينواحدهای زمين

وای نيمه بيابانی با اقليم فالت مرکزی و دارای آب و ه است. در تقسيمات اقليمی کشور جزء های بادیتلماسه

یمنطقهجغرافيايی ( موقعيت 1گرم و خشک است. شکل ) ابستان به نسبتسرد و ت زمستان به نسبت

(. 39: 1283دهد)بينقی،مطالعاتی را نشان می

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



ی مورد مطالعهموقعیت جغرافیایی منطقه( 2) شکل

شناسی تحقیقروش

های تکراری و ارزان پوشش یهای سنجش از دور به دليل يکپارچه و وسيع بودن، تنوع طيفی، تهيهداده

ه عامل که امروز ،ای برخوردار استهای ويژههای گردآوری اطالعات از قابليتبودن، در مقايسه با ساير روش

. در اين مطالعه نيز ما با شودآن محسوب می ینخستين در مطالعه سطح زمين و عوامل تشکيل دهنده

جنوب غرب سبزوار یهای روان در منطقهبه بررسی ماسه ،دور های سنجش ازگيری از تکنيکبهره

36و قدرت تفکيک مکانی باند 2با LISSIIIسنجنده IRS یپردازيم. به اين منظور از تصاوير ماهوارهمی

مورد بخش دراين ایحرفه طور به که دور از سنجش افزارهاینرماستفاده شده است. 3994به سالمتر مربوط

ها جهت انجام عمليات و که، از آن ENVI وMATLAB نرم افزار :ازعبارتست قرار گرفته استفاده

های دورسنجی و انجام محاسبات بهره برديم.تکنيک

ش تحقیقرو

2پیش پردازش تصاویرها دريافت طور که از سنسورهای نصب شده بر روی ماهوارههمان، دور های خام سنجش ازکلی داده طور به

های سنجش از دور در داده ،ها. تصحيح اين خطاها و حذف اين نقصستاهايی د، شامل کمبود يا نقصشومی

سازی اطالعات بهينه واقع تصحيح و پردازش درپيش .(Mather،65:1999شود)پردازش ناميده میپيش

Processing-Image Pre -1

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



تصحيح ،سيستماتيک موجود در تصاويرغير خطاهای سيستماتيک و شودباشد. در اين مرحله سعی میمی

توان در موارد زير خالصه کرد:می ها راترين آنکه مهم ،گردد

1اتمسفری اتتصحيح

3راديومتريک حاتتصحي

2هندسی حاتتصحي

کمک شايانی خواهد نمود. ،گونه خطاها به بهبود نتايجحذف اين

تصحیح اتمسفری

کهکسانی برای، زمين است اتمسفر وسطی در مورد شامل اطالعات دوراز سنجش به اين دليل که تصاوير

.است قبل از پردازش گام، اتمسفر نفوذ بردن ازبينند، اين تصاوير کمی در تجزيه و تحليل مندعالقه

با د.کنای حذف میماهوارهتصاوير جوی را درتوسط ذرات تابش پراکندگی و جذب اثرات، مسفریات تصحيح

روش . دو(Ress،1999؛ 14) دوکشف ش تواندبا دقت می انعکاس ، اختالالتاتمسفر ذرات بردن بين از

. يکی روش سريع وجود دارد 2و فراطيفی 6تصحيح اتمسفری برای بازيابی بازتاب طيفی از تصاوير چند طيفی

برای اصالح اثرات FLAASHکه در اين مطالعه از روش .(FLAASH)4ديگری تجزيه و تحليل طيفی و

، 1پارامترهای گوناگونی از قبيل نوع سنجنده، تعداد باندها FLAASHجوی استفاده گرديد. در انجام متد

و 13ها، بازيابی آئروسل11، بازيابی آب19ی، طول و عرض جغرافيايی، ارتفاع زمين8، تاريخ پرواز9پرداخت طيفی

شود.در نظر گرفته می 12هاپيکسل یاندازه

بازتاب طیفی قبل از انجام متد(نمودار 1)شکل

FLAASH بازتاب طیفی بعد ازانجام متد(نمودار 3)شکل

FLAASH

2- Atmospheric Correction

ic CorrectionRadiometr -3

Geometric Correction -4

5- Multispectral

6- hyperspectral

8- Fast Line-of-sight Atmospheric Analysis of Spectral Hypercubes

9- Number of bands

Spectral polishing -10

Flight Date -11

Ground Elavation -12

Water Retrieval -13

alAerosol Retriev -14

Pixel Size -15

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



به تغيير مربوط ثارآ تبديل شده و طيفی بازتاب به طيفی تابش مقادير FLAASHبا استفاده از الگوريتم

حاصلی نتيجه و گرددمی حذف، صاويرت روی وهوايی آب شرايط جغرافيايی، عرض فصل، نوردهی، شرايط

و بعد از آنFLAASH سازی الگوريتمی نمودار طيفی قبل از پيادهاست. از مقايسه شده استاندارد نسبت

فزايش يافته است، کهاFLAASH الگوريتم ( پيداست که مقادير بازتاب طيفی پس از انجام 2و 3)اشکال

یست که تمام محدودها اين FLAASHهای متد ژگیاز وي حذف خطاهای اتمسفری است. یدهندهنشان

اشکال فوق نمودار بازتاب طيفی يک پيکسل می باشد که به دلخواه از طيفی را در هر باند اصالح می نمايد.

سطح تصوير انتخاب شده است.

ومتریکتصحیح رادی

در نتيجه افزايش ميزان افزايش وضوح و تصحيحات راديومتريک برای بهبود کيفيت راديومتريک تصاوير،

.(1292ريزی کشور،برنامه باشد)سازمان مديريت وثر میؤم اطالعات قابل استخراج از تصاوير

2بارزسازی تصاویر

اوير به روش گوسين استفاده شد اصطالح در اين مطالعه برای حذف خطای راديومتريک از متد بارزسازی تص

بارزسازی تصاوير به معنی ايجاد تغيير در ظاهر يک تصوير است، به نحوی که مفسر بتواند با استفاده از آن

(.1211:398تر و بهتر از تصوير اصلی استخراج کند)نجفی ديسفانی، اطالعات مورد نياز خود را بيش

فیلترگذاری بريم کار می های روشنايی را برای ايجاد يک تصوير بهاده از آن برخی درجهعمل پردازشی که با استف

که در آن ارزش هر پيکسل ،های طيفی استواقع فيلترکردن نوعی تغيير ارزش در نام دارد. "فيلترکردن"

لی اين آن با تصوير اصتواند تبکه می سازدمیی تصوير جديد و کندش تغيير میانسبت به پيکسل همسايه

(.1293:619،پناه)علویدمتفاوت باش

پردازش رقومی تصاویر

،ها، اشياتحليل هدفمند شناسايی موقعيت يندهای بررسی وآتوان فرای را میپردازش تصاوير ماهواره تفسير و

کامپيوتری توسط متخصصان های آنالوگ وکه از طريق اعمال روش های سطح زمين دانست،پديده عوارض و

ها را بههای حاصله از سنجندهتوان دادهرياضی می آماری و های گرافيکی،يرد. با استناد به روشگصورت می

انسانی اهميت عوارض طبيعی و ،ارزيابی موجوديت ،بندیطبقه گيری،اندازه تشخيص، جو،ومنظور جست

: 1291)رسولی،سازی گرددلمکانی مربوطه مد تغييرهای زمانی و سطح زمين مورد تحليل قرار داد، تا الگوها و

آشکارسازی طيفی هدف گيرد،يکی از آناليزهايی که بر روی تصاوير فراطيفی انجام می .(ص؟

روشی برای تشخيص اهداف مورد نظر از پس ،(. آشکارسازی اهداف در سنجش از دور89:1289است)اکبری،

وجود دارد که در اين مطالعه از دور های متنوعی برای آشکارسازی اهداف در سنجش اززمينه است. روش

يک روش MTMFمورد مطالعه استفاده شد. یهای روان در منطقهبرای شناسايی ماسه MTMFروش

با استفاده از بازتاب ی ترکيبی خطی است کههای پردازش سيگنال و نظريهترکيبی بر اساس ترکيبی از روش

توان اهداف مورد نظر را از پس اين روش می یه وسيلهکند. بديگر تفکيک می از يکها را مواد آن ،طيفی

Images Enhansment -1

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



ه ياز به نقاطی به عنوان نقاط شاهد داريم کسازی اين الگوريتم نا برای پيادهآن شناسايی نمود. در ابتد یزمينه

توان اهداف مورد نظر را شناسايی نمود.د و با استفاده از اين نقاط شاهد میباشمعرف اهداف ما در تصوير می

ROI))2مناطق شاهد یتهیه

سپس ( وROI) شويم هنگام پردازش تصوير ممکن است ما بخواهيم روی يک نقطه يا نقاط خاصی متمرکز

مناطقی تحت عنوان مناطق شاهد بر ،د. در اين مرحله، مشاهده، تجزيه و تحليل شود تعيينتواناين نقاط می

از اين نقاط شاهد مشخص شده، که دارای بازتاب روی تصوير مشخص شد تا در مراحل بعدی با استفاده

ی مناطق شاهد، کاربر اين اجازه به شناسايی اهداف پرداخته شود. با تهيه باشد،می يکسان با اهداف مورد نظر

تری به تجزيه و تحليل تری اطالعات را از تصوير استخراج کرده و با دقت بيش يابد، تا با سرعت بيشرا می

بر اساس شکل اهداف و بازتاب . شناسايی اهداف به طور معمول(ITT،100:2010بپردازد)اطالعات تصوير

برخوردار نيستطيفی وضعيت شکلی ثابتی در تصاوير چند های شنی ازپذيرد، اما چون تپهها انجام میآن

ی ديگر خواهد بود اه گونهها استفاده نمود. در تصاوير فراطيفی روند بها برای شناسايی آنتوان از شکل آننمی

شان استفاده نمود.ها نيز برای شناسايیهای شنی، از شکل آنتوان عالوه بر وضعيت بازتاب تپهکه می

1MNFترین کسر نویز تبدیل کم

اغلب باعث بروز مشکالتی در تجزيه و ،فراطيفی طيفی وهای سنجش از دور در تصاوير چندهحجم وسيع داد

و تصوير مختلط است یزمينههای تصوير با پسگونه تصاوير پيکسلد. در اينشوتحليل اين تصاوير می

بندی يند طبقهه خصوص در فرآد. اين اختالط محقق را بباشبرخوردار نمی ،بنابراين تصاوير از وضوح کافی

های مخلوط نخواهد توانست کالس درست راسازد و محقق در مواجه با پيکسلتصاوير با مشکل مواجه می

های متداول برای د گرفت. يکی از روشمخلوط در کالس اشتباه قرار خواه هایاختصاص دهد و اغلب پيکسل

های در اين مطالعه از اين روش برای رفع مشکل پيکسل ،است که MNFهای مخلوط روش رفع ابهام پيکسل

دست آوردن ه رای بو ب تر هدف مورد نظربرای تشخيص دقيق ،اين مرحلهدرمخلوط استفاده شده است.

اين تبديل يک تبديل خطی است که برای . بر روی تصاوير اعمال شد MNFالگوريتم ،ترقبول ی قابلنتيجه

ی حجم اصلی تصوير، جداکردن نويز از ديگر اطالعات و کاهش ميزان پردازش در مرحله عد ومشخص کردن بُ

نشان داده شده است. (6شود که تصوير آن در شکل)بعد استفاده می

1- Region of Interest

Minimum Noise Fraction Transform-2

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



MNFی مورد مطالعه، پس از اعمال الگوریتمتصویر منطقه( 3)شکل

زرد باشد که دو نقطه روی آن به عنوان نقاط شاهد با رنگ مطالعه می دمور یتصوير منطقه ،تصوير سمت چپ

تصوير سمت باشد. به میMNF تصوير خروجی پس از اعمال الگوريتم ،و تصوير سمت راست مشخص شده

يد، توجه نماياين نقاط وضعيت بازتابی با رنگ زرد برداشت شده و ROIعنوان ه چپ و به مناطقی که ب

ها با وضعيت بازتابی مناطق د که وضعيت بازتاب آنمناطقی وجود دار ،شود که در کل تصويرمشاهده می

در تصوير سمت چپ قابل MNFباشد که، اين مناطق بعد از اعمال الگوريتم يکسان می ROIانتخابی

يد که ويژگی نمايمشاهده میهايی را به رنگ قرمز د. با توجه به تصوير سمت چپ، پيکسلباشمی مشاهده

باشد که اين حکايت از آن دارد که اين الگوريتم در حد يکسان می ROIها با مناطق انتخابی بازتاب آن

ی را که دارای بازتاب يکسان است حتی توان عوارضريتم میيعنی با استفاده از اين الگو پيکسل کارآيی دارد

باشد.های مهم و بارز اين متد مید از ديگر عوارض تفکيک نمود که اين از ويژگیاگر در حد يک پيکسل باش

2MTMFبه کارگیری روش

MTMF خطی است ترکيبیی و نظريه پردازش سيگنال هایروش ترکيبی از بر اساس ترکيبی يک روش.

تئوری مخلوط با یبه وسيله تحميل شده های فيزيکیمحدوديت با فيلترهمسان روش ترکيبی از ين روشا

ينددو فرآ شامل MTMFاست. روش پيکسل مندرج در آن های فردیاز مولفه ترکيب خطی توجه به

با ط کاربرتعريف شده توس اعضای فراوانی برای پيدا کردن، همسان فيلتر ينداولين فرآ ست. درجداگانه ا

های غير پيکسل روی تا حدی فقط، فيلتر همسانطور تکنيکی ه ب باشد.جزء غير مخلوط می استفاده از يک

Mixture Tuned Matched Filtering-1

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



يلتر کردن همسان اين گونه کار روش ف شود.های طيفی هر ماده به کار گرفته می ويژگی مخلوط با شناسايی

.(Weng،169:2007)نمايدمحو می ،کند که اهداف را برجسته و متمايز و پس زمينه رامی

MTMFهای مخلوط است که در آن يک روش نسبی غير مخلوط برای از بين بندی پيکسليک روش طبقه

ها برای مشخص کردن اهداف خاص از تصوير بردن نويزها از پس زمينه و برآورد فراوانی پيکسل

ترين نويز و تبديل کم(کسر 1باشد: روش شامل سه مرحله می(. اين Mitchell،6100:2009باشد)می

( تنظيم مخلوط برای شناسايی 2(فيلتر همسان برای برآورد فراوانی 3 .(Green،69:1998های بازتابی)داده

(. اين الگوريتم به شناسايی نقاطی که بازتاب Boardman،55:1998های مثبت کاذب)غير عملی يا پيکسل

اين بايد در انتخاب نقاط شاهد دقت الزم را به عمل آورد. بنابر .پردازدد میدار مشابه با نقاط شاهد تهيه شده

د اشالبته يکی از معايب اين الگوريتم اين است که نقاطی در تصوير که بازتاب مشابه با هدف مورد نظر داشته ب

د که برای جلوگيری از اين اشتباه يا کاهش آن، ير به عنوان نقاط هدف شناسايی شونيز ممکن است در تصو

يکی از مراحل زير راانتخاب نمود: توانمی

ها استفاده کرد. طيفی استفاده نمود تا بتوان از شکل عوارض در شناسايی آن از تصاوير فرا -1

صورت پراکنده در سطح تصوير افزايش داد. ه ب را ROIمناطق انتخابی -3

توسط اين مدل را کاهش داد. ، سطح بررسی منطقه -2

های تحقیق:یافته

فن کسب اطالعات مفيد از محيط، آگاهی از چگونگی انعکاس ش از دور به عنوان علم واساس سنج پايه و

-ورینگاری تصويری از جمله فنّا برداری فراطيفی يا طيف(. تصوير11:1299باشد)عباسی،ها میطيفی پديده

بر ،اههدف آن تشخيص و شناسايی مواد، اهداف و پديده ،شود کههای پيشرفته سنجش از دور محسوب می

چه لذا چنان ،تری از طيف الکترومغناطيسی استی گستردهها در محدودهاساس خصوصيات بازتاب طيفی آن

مشخصی از یهای گوناگون در محدوده برحسب طول موج ،درصد انعکاس يا گسيل انرژی توسط هرماده

که شود. به دليل اينآن ماده ناميده می 1آيد که امضای طيفیطول موج ترسيم شود منحنی به دست می

ها در امضای طيفی از توان مواد را براساس اختالف آنمنحصر به فرد است می ،امضای طيفی برای هر ماده

های منحصر به که ذکر شد اجسام مختلف با توجه به ويژگیطور (. همان1298:42هم تفکيک نمود)خزائی،

های بازتابی خود ای بر اساس ويژگیتصاوير ماهوارهد و بر اين اساس در فرد خود انعکاس طيفی متفاوتی دار

های ها در طول موجهای مختلف در مقايسه با همه و هر يک از آنواکنش طيفی پديده د.باشقابل تفکيک می

سبزوار با استفاده جنوب غرب یهای روان در منطقه. در اين مطالعه به بررسی ماسهدباشمختلف، متفاوت می

اين عوارض از ديگر ،های روانپرداخته شد تا با توجه به ويژگی طيفی ماسه LISSIIIفی طياز تصوير چند

. بسيار مهم است ،طيفی مورد مطالعه یطيفی و واکنش پديده در محدوده یمحدودهعوارض تفکيک شود.

طيفی بازتاب وضعيت ،دهد. در اين منحنیخاک و گياهان را نشان می ،( منحنی بازتاب طيفی آب2شکل )

.است شده داده نشان مختلف هایموج طول در گياه و خاک آب،

Spectralsignature -2

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



منحنی بازتاب طیفی آب و خاک و گیاه(5)شکل

قابل ذکر است: ذيل ( که بر گرفته از تحقيقات گذشته است نکات2شکل) نمودارهایی مقايسه با

.های مختلف، تفاوت داردطول موج های مختلف در مقايسه با هم و هر يک از آن دربازتاب طيفی پديده -الف

. استآب، خاک و گياه به هم نزديک ميکرومتر( برای 6/9 -1/9مرئی ) ی بازتاب در محدوده -ب

ميکرومتر( برعکس هم 4/3و 8/1، 6/1سرخ ميانی و نزديک ) فرو یهای گياه و خاک در دو ناحيهبازتاب -ج

.باشدمی

زايش طول موج، بازتاب خاک نيز افزايش می يابد.طور تقريبی می توان گفت با افه ب -د

باشد و در نتيجه اين خاک و گياه نزديک به هم می، ( انعکاس طيفی آب6/9-1/9يف مرئی)ط یدر محدوده-و

.يستمناسب ن ،محدوده برای تفکيک اين سه ماده

ی بهتر عوارض خاکی مورد مطالعه، تمامی موارد فوق جهت شناساي یاز منطقه RGBدر ايجاد ترکيب رنگی

لحاظ گرديده است.

مواد ميزان خاک، وساختمان بافت رطوبت،باشد: ها تحت تاثير عوامل زير میطور کلی انعکاس طيفی خاکه ب

. استده آلی و رطوبت پايينی برخوردارمناطق خشک و بيابانی از ماهای خاک. نوع و ميزان امالح خاک ،آلی

مانند کوارتز، کلسيت، هايیتر است، ولی در عوض کانیمناطق خشک کمهای آلی در خاک یاگر چه ماده

های کم تحول يافته د. در مجموع خاکهای خاک داراثر قابل توجهی روی بازتاب ،دولوميت و اکسيدهای آهن

د هرچه در يک خاک ميزان های طيفی دارد، اثر قابل توجهی بر بازتابباشکه دارای ماده معدنی بااليی می

تر ازتر است اثر اين دو در انعکاس طيفی بيشتر باشد، ميزان انعکاس طيفی آن کماد آلی و رطوبت بيشمو

.گرددتر میها بيشهای بلندتر برويم انعکاس طيفی خاکهرچقدر به سمت طول موج .بافت خاک است

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



راست و خاک در آن بازتاب ترين طول موج را دابنابراين در اين مطالعه از ترکيب رنگی استفاده شد که بيش

تری دارد.بيش

ی مورد ای منطقهشناسی منطقه و با توجه به تصوير ماهوارهشناسی وخاکهای زمينبا بررسی ويژگی

طور د. همانباشتر است، مناطق رسی نمکی میمناطقی که دارای رنگ روشن ( مشهود است که6مطالعه)شکل

-تری نسبت به خاک بازتاب بيش ی آلی فقير است،اظ رطوبت و مادههايی که از لحخاک ،که در باال ذکر شد

شود. در موجب کاهش بازتاب در بخش مرئی و مادون قرمز می ،رطوبت خاک د.ی آلی دارهای غنی از ماده

کند و شود، با افزايش رطوبت خاک، آب جای هوا را اشغال میفضای بين ذرات با هوا اشغال می ،خاک خشک

. مناطق رسی نمکی استو به همين دليل به رنگ روشن در اين تصوير ظاهر شده يابدکاهش میبازتاب خاک

طور که ذکر شد در ابتدا با انتخاب نقاط شاهد و . هماناستح وسيعی از منطقه را پوشاندهسط ،در اين تصوير

و سپس با ا گشتهجد اهداف مورد نظر از پس زمينه ميزان نويز تصاوير کاهش يافته و MNFاعمال الگوريتم

در پرداختيم. ،داب مشابه با نقاط شاهد ما داربه شناسايی اهداف مورد نظر که بازت MTMFاعمال الگوريتم

دهد که با مشخص سی نمکی را نشان میهای رُشود دقتر ديده میکه به رنگ روشن ای( منطقه6شکل)

ی تصوير جدا اين مناطق از بقيه MTMF اعمال الگوريتم کردن نقاط شاهد بر روی اين مناطق و سپس

باشد.مورد مطالعه می یبر روی تصوير منطقهMTMF ( تصوير خروجی پس از اعمال روش4. شکل)گشت

رنگ روشن ( به 6صوير)سی نمکی که در تهای رُ( اين نکته مشهود است که دق4( و)6ی شکل )با مقايسه

با دقت بر روی تصوير خروجی حاصل از اعمال .است ( به رنگ قرمز ظاهر شده4صوير)در ت شدديده می

MTMFتصویر خروجی پس ازاعمال الگوریتم( 3) تصویر

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



های تصوير اعمال شده و شويم که محاسبات اين الگوريتم روی تمام پيکسلمتوجه می MTMFالگوريتم

ين الگوريتم از دقت بااليی د اين بيانگر اين مطلب است که اشومز رنگ در تمام تصوير ديده مینقاط قر

توان اهداف مورد نظر را به طور کامل از کند که با استفاده از اين روش میباشد واين مشخص میبرخوردار می

جمله سبی برای شناسايی اهداف محيطی از روش مناMTMF پس زمينه تفکيک نمود. بنابراين روش

دست آمده از اين الگوريتم در مقايسه با ساير ه نتايج ب باشد.های روان میشناسايی مناطق پوشيده از ماسه

های زيرا الگوريتم باشد.تر میرضايت بخش classificationمانند الگوريتم ه های سنجش ازدوری بالگوريتم

MTMF وMNF د و اگر پيکسلی شرايط بازتابی ها اعمال شوپيکسل د که بروی تک تکاين قابليت را دار

د در صورتی که در متدی نظير شومحاسبه و استخراج می د نيزورد نظر را دارا باشه با اهداف ممشاب

classification .اين پيکسل ممکن است در کالس ديگری ادغام گردد

گیرینتیجه

ای بر مبنای استفاده از تصاوير های ماسهی روشی برای آشکارسازی تپهارائه ،که هدف اين پژوهش جايیاز آن

های مربوط به تصاوير خام اين سنجنده از روشزش، بنابراين بعد از انجام پيش پردابود LISSIIIچند طيفی

برای تفکيک MTMF های مخلوط همسانو روش فيلترتنظيم پيکسل MNFترين نويزتبديل کسر کم

هایاستفاده گرديد. بدين منظور پس از بررسی ويژگی جنوب غرب سبزوار یمنطقه ای درهای ماسهتپه

ای طول با توجه به اين که هر پديده های طيفی خاک پرداخته شد.ويژگی یبه مطالعه ،شناسی منطقهزمين

ای را شناسايی کرد که در آن هدف مورد توان محدودهها میموج انعکاسی خاصی دارد با بررسی اين طول موج

ی خاک از قبيل بافت خاک، ويژه خصوصيات نظر حداکثر انعکاس يا حداقل انعکاس را داراست. بدين منظور

به طور مطالعه گرديد. دش موثری در ميزان بازتاب خاک دارنق که ، ميزان مواد آلی و ...ميزان رطوبت خاک

بنابراين در اين مطالعه از ترکيب دهد.تری را از خود نشان میکلی خاک با افزايش طول موج، انعکاس بيش

رطوبت خاک تری دارد. موج را داراست و خاک در آن بازتاب بيشترين طول رنگی استفاده شد که بيش

فضای بين ذرات با هوا اشغال ،شود. در خاک خشکموجب کاهش بازتاب در بخش مرئی و مادون قرمز می

و به همين يابدکند و بازتاب خاک کاهش میجای هوا را اشغال می ،شود، با افزايش رطوبت خاک، آبمی

مناطق رسی نمکی در اين تصوير و ی مورد مطالعه ظاهر شدهای منطقهماهواره در تصويردليل به رنگ روشن

طور که ذکر شد در ابتدا با انتخاب نقاط شاهد و اعمال الگوريتم . هماناستطح وسيعی از منطقه را پوشاندهس

MNF با اعمال الگوريتم و سپس ف مورد نظر از پس زمينه جدا گشتهميزان نويز تصاوير کاهش يافته و اهدا

MTMF د پرداختيم. پس از اعمال ازتاب مشابه با نقاط شاهد ما داربه شناسايی اهداف مورد نظر که ب

مشخص گرديد که مقادير مثبت کاذب MTMFو کاهش مقادير نويز و سپس اعمال روش MNFالگوريتم

د. با حذف کنای ايفا میهای ماسهبندی در آشکارسازی تپهنقش موثری در بهبود يا عدم بهبود دقت طبقه

بندی تصاوير حاصل شد و تری نسبت به روش طبقه مقادير مثبت کاذب در اين روش نتايج قابل قبول

تری برخوردار بوده و بندی تصاوير از دقت بيشنسبت به روش طبقه MTMFمشخص گرديد که روش

اين الگوريتم بر روی تک تک پيکسل های تصوير . زيرا باشدای میهای ماسهروش مناسبی برای شناسايی تپه

های ديگر نظير پوشش گياهی نيز باعث کاهش ای با هم و با ساير پديده. اختالط عوارض ماسهشوداعمال می

چنين مطالعاتی و عوارض ژئومورفولوژی آن و هم یشود. بنابراين آشنايی با منطقهدقت اين الگوريتم می

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



افزايش ميزان دقت ها وشناسی باعث کاهش ميزان خطا در اين الگوريتموضعيت پوشش گياهی و زمين

بر تصاوير فراطيفی نسبت به تصاوير چندطيفی MNFو MTMFسازی الگوريتم چنين پياده خواهد شد. هم

مراه خواهد داشت.ه تری را بهنيز نتايج بهتر و مقبول

منابع

ها بهبود صحت آشکارسازی طیفی بام ساختمان(. 1289) ؛اکبری، داود، همايونی، سعيد، سعادت سرشت، محمد .1

ايران GISی سنجش از دور و، نشريههای تشخیص هدف در تصاویر فرا طیفیاز طریق تلفیق هوشمند روش

.116-81ی دوم، صص سال سوم ، شماره

، ایتصاویر ماهواره ای جنوب غرب سبزوار با استفاده ازهای ماسهآشکارسازی تغییرات تپه( 1283بينقی، مريم ) .3

ی کارشناسی ارشد دانشگاه حکيم سبزواری.نامهپايان

انتشارات ( دکتر محمد نجفی ديسفانی یترجمه)، پردازش کامپیوتری تصاویر سنجش ازدور (.1211؛ )ميذر ،امپل .2 صفحه. 662سمت،

، مالحظات آفا در برابر تهدیدات آنتصویر برداری فراطیفی و (. 1298خزائی، صفا، همايونی، سعيد،صفری،عبدالرضا؛ ) .6

.16-42، صص 3ی مجله علمی و پژوهشی علوم و فن آوری های پدافند غير عامل، سال اول، شماره

انتشارات دانشگاه ایدور کاربردی با تاکید بر پردازش تصاویر ماهواره مبانی سنجش از(.1291؛ )رسولی،علی اکبر .2 صفحه. 192تبريز،

ETMای دستورالعمل پردازش رقومی تصاویر ماهواره ضوابط و(. 1292)امه ريزی کشور،برن سازمان مديريت و .4

ی نشريات سازمان برنامه و بودجه و مجموعه پوشش اراضی مطالعات ساماندهی دشت کاربری و ی دراستخراج نقشه .22-1، صص 224ی ی شمارهنظام فنی و اجرايی کشور. نشريه

، ممرز، توسکا، بلوط و انجيلی با استفاده از های راشهای طیفی برگ گونهخصهبررسی مش(. 1299عباسی، مژگان) .1

.ی منابع طبيعی دانشگاه تهرانی کارشناسی ارشد دانشکدهنامهطيف سنجی زمينی، پايان

.619ص انتشارات دانشگاه تهران، ،کاربرد سنجش از دور در علوم زمین(. 1293اظم)پناه،کعلوی .9های دگرسان به روش ی واحهی نقشهتهیه(. 1283پناه، سيد کاظم؛ درويشی بلورانی، علی؛ )علویگودرزی مهر، سعيد؛ .8

ی ، شماره62های جغرافيای طبيعی سال ، پژوهشی تنظیم اختالط با استفاده از تصاویر ابر طیفیفیلتر سازگار یافته

.29-31، صص 1 تهران نشر انتخاب ایتصاویر ماهواره تفسیر ور در تحلیل وکاربرد سنجش از د(.1289؛ )شهريار، علی ؛لرستانی،قاسم .01

صفحه369

، همايش ژئوماتيکهای آشکارسازی درتصاویر فراطیفیالگوریتم (1291)نگهبانی، ساناز؛ ولدان زوج، محمدجواد؛ .11

-http://www.civilica.com/Paper-GEO87 برداری کشور،تهران، سازمان نقشه 1291

GEO87_125.html

ای های ماسهتشکیل و تحول مورفولوژی توده غالب در آیندهایفر(. 1289)يبا؛فر ی،کرم مانی، مجتبی؛.ي13

ی دوم صص مطالعات جغرافيايی مناطق خشک شماره ی موردی: ریگ شمال اهواز(ی خوزستان)مطالعهجلگه

32-63 .

12. Boardman, J.W., (1998), Leveraging the high dimensionality of AVIRIS data for improved subpixel target unmixing and rejection of false positives: mixture tuned matched filtering. In Proceedings of the 5th JPL Geoscience Workshop, R.O. Green (Ed.) (Pasadena, California: NASA Jet Propulsion Laboratory), pp. 55–56

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0



13. Buganim S. and S.R. Rotman* Ben-Gurion University of the Negev, Dept. of Electro-optical Engineering, Beer-Sheva, ISRAEL(2006) Matched filters for multispectral point target detection Proc. of SPIE Vol. 6302 63020Z-1pp7-20

14. Chang, C.I, (2003), HyperspectralImaging:Techniques for spectral Detection andClassification, Orlando, FL: Kluwer AcademicSpringer; 2003 edition 370 pages

15. Ghulam, A., Amer, R., (2010), Mineral Exploration Zone Mapping in Estern Desert of Egypt Using ASTER Data, ASPRS Annual Conference, San Diego, PP.26-30.

16. Green, A.A., Berman, M., Switzer, P. and Craig, M.D., (1988), A transformation for orderingmultispectral data in terms of image quality with implications for noise removal. IEEETransactions on Geoscience and Remote Sensing, 26, pp. 65–74.

17. http://www.exelisvis.comITT.(2010)Introduction to ImageProcessing in IDL

18. kruse, F.A., (2012), Mapping Surface Mineralogy Using Imaging Spectrometry,Geomorphology

Journal, No.137, PP. 41–56.

19. ManolakisDimitris, David Marden, and Gary A. Shaw(2003) Hyperspectral Image Processing for Automatic Target Detection Applications, Lincoln laboratory Journal, volume 14, number 1 Lincoln Laboratory Journal pp 79-116

20. Mather Paul. M. (1999) Computer processing of Remotely-sensed Images 460 pages 21. Mitche LLJ. J Gle NN. N. F. (2009) Subpixel abundance estimates in mixture-tuned

matchedfilteringclassifications of leafy spurge ( Euphorbiaesula L.) International Journal of Remote SensingVol. 30, No. 23, 10 December 2009, 6099–6119

22. Prihantarto, W.A., Nugroho, Y.A., Wicaksono, P., Barianto, B.H. (2012), Soil Prime MineralsMapping Using Linear Spectral Unmixing Technique in Multispectral Imagery Data,Japan Geosciences Union Meeting.May 2025, Makuhari, Chiba, Japan, p.1

23. WengQihao (2007) Remote Sensing of Impervious Surfaces Edition illustrated Publisher CRC Press ISBN 9781420043747 - 488 Pages

24. Rees Gareth (1999), The Remote Sensing Data Book, Cambridge University Press,280 pages 25. http://darram.blogfa.com

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.hsu

.ac.

ir at

16:

56 IR

ST

on

Wed

nesd

ay F

ebru

ary

19th

202

0


شناسایی اهداف محیطی با استفاده از روشmtmf و mnf(مطالعهی...

Documents