بسمه تعالی

ند سـالمت جوانـانسـ94تيرماه

نسخه اول

وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکیمعاونت بهداشت

دفتر سالمت جمعیت، خانواده ومدارساداره سالمت جوانان

مطالب فهرست...................................................................................................................... بیانیه

..................................................................................................................پیشگفتار................................................................................................................................

.واژگان تعریف0...انداز- چشم

...................................................................................................................مأموریت.................................................................................................................... هاارزش

سیاست......................................................................................................................................ها.

راهبرده........................................................................................................................................ا

...............................................................................................................اهداف کلیانجام روش

.................................................................................................................................کار.....................................................................................................های راهبردیبسته

......................................................................ی راهبردی اول- بسیج همگانیبسته.............................................................................................................هدف کالن

...........................................................................................................اهداف ویژه...............................................................................................................راهبردها

................................................................................................................هابرنامه.........................................................................ی راهبردی دوم- سبک زندگیبسته

.............................................................................................................هدف کالن...........................................................................................................اهداف ویژه

...............................................................................................................راهبردها................................................................................................................هابرنامه

................................................................ی راهبردی سوم- سالمت اجتماعیبسته.............................................................................................................هدف کالن

...........................................................................................................اهداف ویژه...............................................................................................................راهبردها

................................................................................................................هابرنامه.................................................................ی راهبردی چهارم- تشکیل خانوادهبسته

.............................................................................................................هدف کالن...........................................................................................................اهداف ویژه

...............................................................................................................راهبردها................................................................................................................هابرنامه

..............................................................ی راهبردی پنجم- نظام ارایه خدماتبسته.............................................................................................................هدف کالن

...........................................................................................................اهداف ویژه...............................................................................................................راهبردها

................................................................................................................هابرنامه..........................................................ی راهبردی ششم- حمل و نقل جادهایبسته

.............................................................................................................هدف کالن...........................................................................................................اهداف ویژه

...............................................................................................................راهبردها................................................................................................................هابرنامه

.................................................................یی راهبردی هفتم- بهداشت باروربسته.............................................................................................................هدف کالن

...........................................................................................................اهداف ویژه...............................................................................................................راهبردها

................................................................................................................هابرنامه...................................................................ی راهبردی هشتم- بهداشت روانبسته

.............................................................................................................هدف کالن...........................................................................................................اهداف ویژه

...............................................................................................................راهبردها................................................................................................................هابرنامه

پیوست ها

بیانیه:

ریزی برای سالمت همه افراد جامعه یکی از قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران برنامه3 اصل 12 و بند 43، 29مطابق اصول های سنی و جنسی جامعه در هر برهه از زمان و مکانهای ویژه گروهترین وظایف دولت است. از اینرو توجه خاص به نیازمندیمهم

جانبه وهای کلی سالمت مبنی بر تحقق رویکرد سالمت همه سیاست2باشد. به عالوه تاکید مقام معظم رهبری در بند الزامی می نگر به مقوله سالمت را به سمت دیدمانی که در آن سالمت دارایبعدیمحور و تکانسان سالم، ضرورت تغییر دیدمان سنتی درمان

کند. شود، ایجاب میماهیتی چندبعدی بوده و همواره بر تحقق تؤاماً ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی آن تاکید می درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است، و نیز20از سویی با توجه به جوان بودن ساختار جمعیتی کشورمان که حدود

ها،سازی اهداف، سیاستروند رو به رشد عوامل خطر محیطی تهدیدکننده سالمت این قشر مهم از جامعه، بازنگری و یکپارچه نگر به مقوله سالمتبخشی و کل سال را با اتخاذ رویکرد بین29تا18های حوزه سالمت جوانان به ویژه گروه سنی راهبردها و برنامه

جانبهنماید. توجه به سالمت جوانان از چند جنبه مهم و اساسی است. اول اینکه برخورداری از سالمت همهبیش از پیش الزامی می گیری بسیاری از عادات و رفتارهای اجتماعی در سنین نوجوانی و جوانی،حق طبیعی جوانان است. دوم اینکه با توجه به شکل

تواند در آینده بیشترین ارزش اقتصادی و اجتماعیمدیریت سالمت جوانان و پاسخگویی شایسته به نیازهای خاص این گروه سنی، می توان از بسیاری از هزینه هایگذاری برای ارتقاء سالمت جوانان میرا برای جامعه به همراه داشته باشد و سوم اینکه با سرمایه

شود، جلوگیریمستقیم و غیرمستقیم سالمت که به دنبال از دست رفتن سال های مفید زندگی به دلیل مرگ و یا ناتوانی حاصل میهای آتی کشور را تضمین نمود. نمود و با تضمین سالمت فرد فرد جوانان کشور، سالمت کل جامعه و نسل

خیزِ سالمت جوانان و اتخاذ تدابیر راهگشا در رابطه با هر حوزه، با نظر به وضعیت کنونیهای کلیدی مسالهاز اینرو شناسایی حوزه تواند مؤثرهای مقدس نظام جمهوری اسالمی ایران میسالمت آنها به لحاظ جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی و نیز اصول و ارزش

باشد. اندرکاران بر آن بوده تا از طریق شناسایی ابعاد مختلف سالمت جوانان و مقتضیات مر بوط به هر یک ازدر سند مذکور، تالش دست

های سالمت مربوط به هر یک از ابعاد مذکور اقدام نمایند. ی مؤثری از راهکارها نسبت به بهبود شاخصها، از طریق ارائه مجموعهآن ها باها، راهبردها و برنامهای منسجم و یکپارچه از اهداف، سیاستدر واقع هدف اصلی از تدوین چنین سندی، تجمیع و تدوین مجموعه

هایگیری از ظرفیتاندکار سند سعی نمود تا با حداکثر بهرهجانبه به سالمت جوانان بوده است. در این راستا تیم دسترویکردی همه

اندرکار در حوزه تأمین، حفظ و ارتقاء سالمت جوانانها و نهادهای دستموجود در بدنه کارشناسی کشور و با مشارکت تمامی دستگاهدر کنار استفاده از شواهد علمی و تجربی متقن و معتبر در داخل و خارج از کشور نسبت به تدوین سند مذکور اقدام نماید.

-سازی تمامی اسناد تولیدگرفته در حوزه سالمت جوانان و یکسانهای صورترو، یکپارچه نمودن تالشاز دیگر اهداف تدوین سند پیش ای از سالمت جوانان پرداخته و با بودند تا به جنبههای مختلف کشور بود که هر یک به نوعی تالش نمودهها و دستگاهشده در بخش

ها را فراهم آورند. هایی زمینه ارتقاء سالمت آنارائه مجموعه توصیه ها در سایراندرکاران نظام سالمت کشور و شرکای آنوقفه و مستمر تمامی دستامید آن است که سند مذکور بتواند با مشارکت بی

جانبهای که هر روز شاهد روند رو به رشد شکوفایی همههای اجرایی به نتایج موردانتظار خود دست یابد. به گونهنهاد و دستگاههای مختلف علمی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی باشیم. جوانان کشورمان در عرصه

-الزم است در این بخش از تمامي دست اندرکاران و متخصصاني كه در مراحل مختلف تدوين سند مشــاركت داشــته و بــا همکــاري بيوقفه خود در طراحي سند نقش داشتند، كمال تشكر را داشته باشم.

های سندرود که ضمن فراهم نمودن بستر اجرا و ارزیابی برنامهکش حوزه سالمت انتظار میدر آخر، از همه دلسوزان و متولیان زحمت بخشی حــوزه ســالمت جوانــان ازدر راستای مأموریت و رسالت سازمانی و نهادی خود، تمام تالش خود را به منظور تحقق اهداف بین

جانبه و مستمر معطوف نمایندطریق مشارکت همهدكترسياري

معاون بهداشت

:پیشگفتار

های نظام سالمت کشوردر راستای تحققتامین ، حفظ و ارتقای سالمت جسمی، روانی ، اجتماعی و معنوی جوانان یکی از ضرورت های کلی سالمت ابالغی مقام معظم رهبری به طور مستقيم وبندهاي قانون اساسی، بنداول ودوم سیاست43 و 29، 10، 3اصول

الذکر و اهداف برنامه برنامه پنچم توسعه است . بدیهی است که تحقق اصول فوق41 سياست ها به طور غير مستقيم وماده 6و5 هایکننده با توجه به چند بعدی بودن ماهیت تعیین1404انداز جمهوری اسالمی ایران در افق های توسعه کشور در راستای چشم

-ها و سازمانسالمت جوانان، از عهده وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به تنهایی خارج بوده و نیازمند مشارکت همه دستگاه ساله است. 18-29اندرکار در تامین، حفظ و ارتقاء سالمت جوانان به ویژه گروه سنیهای ذینفع و دست

ها است که در صورت فراهم شدن بسترها، راهبردها و برنامهای جامع، یکپارچه و پویا از اهداف، سیاستسند سالمت جوانان، مجموعه تواند گام ارزشمندی در تأمین، حفظ و ارتقاءها و نهادهای متولی سالمت کشور، میجانبه دستگاهاجرایی آن با همکاری گسترده و همه

جانبه سالمت جوانان باشد. همه دار سالمت جوانان و چگونگی بهبود و ارتقاء وضعیتهای اولویترو که با هدف پاسخ به دو پرسش اساسی چیستی حوزهسند پیش

فرض کلیدی استوار بود. اول اینکه سالمتشده، تهیه و تدوین شده است، بر چند پیشهای شناساییها در هر یک از حوزهسالمت آن همان طور که در بند دوازدهم از اصل سوم قانون اساسی اشاره شده، حق طبیعی انسان از جمله جوانان کشورمان است، دوم

اینکه بنیان بسیاری از رفتارهای تأثیرگذار بر سالمت و شیوه زندگی افراد در سنین جوانی شکل گرفته و از اینرو اتخاذ شیوه زندگی های مزمن در آینده خواهد داشت. سوم اینکهها به ویژه بیماریو رفتارهای سالم در این دوران تأثیر شگرفی بر کاهش بار بیماری

ها در حوزه سالمت کشور هستند. چهارم اینکه توفیق در ارتقاءترین برنامهاثربخشهای ارتقای سالمت در جوانان از هزینهبرنامه تر بههای کالنهای توسعه کشور را در عرصهکننده سالمت نسل حاضر و آینده کشور بوده و پایداری برنامهسالمت جوانان قطعاً تضمین

توانند بیشترین تأثیر را برهمساالن و اعضایفرض دست اندرکاران تدوین سند این بود که جوانان میدنبال خواهد داشت و پنجمین پیش گذاری به منظور ارتقاء سالمت آنها بسیار باال خواهدخانواده خود داشته باشند و از اینرو نرخ بازگشت مستقیم و غیرمستقیم سرمایه

بود. اندرکار بر رویکردی ترکیبی استوار گشت. به طوری که توجه تواماً به مواردی چون تفاوت دربه لحاظ رویکرد تدوین سند، اجماع دست

های اجتماعی سالمت، تاثیر توسعه اجتماعی بر ارتقاء سالمت جوانان، ارجحیت پیشگیری برکنندههای جنسیتی، تاثیر تعییننیازمندی بخشی در تحقق اهداف سالمت معطوف گردید. ازهای بیندرمان در تمامی ابعاد سالمت جوانان و نهایتاً ضرورت مشارکت و همکاری

های هر حوزه عالوه برخیز کلیدی سالمت جوانان به نحوی عمل شد که برنامهدار و مسالههای اولویتسویی در شناسایی حوزه سالههای توسعه پنجگیری و سیاستگذاری آتی در برنامهپاسخگویی به نیازهای سالمت کنونی کشور، مبنای مناسبی برای تصمیم

کشور قرار گیرد.

های ملی متعددی درها پیش اسناد و برنامهرو، یک سند جدید با محتوای جدید نیست. چون از سالنکته اساسی دیگر این که سند پیش اندرکاران حوزهتحسین دستها و موسسات تحقیقاتی متعدد و با تالش قابلسطح کشور با هدف ارتقاء سالمت جوانان در دستگاه

-سازی و یکپارچهمند و پویا و به منظور یکسانرو سندی است که با اتخاذ رویکردی نظامسالمت تهیه و تدوین شده است. لذا سند پیش روندهاینگاهی به کالنهای محیطِی وضعیت موجود و نیمها، تهدیدات و فرصتها، قوتنمودن محتوای اسناد تولیدشده با نظر به ضعف

های کلی حوزه سالمت جوانان را درگیریمحیطی تأثیرگذار بر سالمت جوانان کشور، تدوین و سازماندهی شده است. تا بتواند جهتتراز خود نشان دهد. راستای اسناد فرادستی و سایر اسناد هم

:با عنایت به مطالب پیشگفت ، محورهای قابل مداخله به طور خالصه به شرح زیر پیشنهاد می گردد .اتخاذ سیاست های حامی سالمت جوانان وایجاد نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری مبتنی بر شواهد-ایجاد شبکه خبرگان علمی پیرامون موضوع-

مراحل انجامایجاد محیط های حامی سالمت جوانان ،توانمندسازی اجتماعی وتوانمندسازی فردی ،بازنگري نظام ارائه خدمت ،تدوین پیش نویس سند به شرح زیر انجام پذیرفت

تدوین مبانی نظری ،تدوین چشم انداز، مأموریت، اهداف کالن و ارزش ها،شناسایی و اولویت بندی مسائل و چالش ها ،تعیین سیاست های کلی و اهداف ،تدوین راهبردها و قدامات ،مرور نظامند مستندات علمی داخلی و خارجی ،مرور کتابخانه ای مستندات پایگاه حوزه ،مرور اسنادی اسناد باالدستی ،مرور اسنادی قوانین و مقررات ،مرور اسنادی آمار و اطالعات در

. دسترس ،مصاحبه با خبرگان تخصصیاهم چالش ها و مسائل استراتژیک پیرامون سالمت جوانان به شرح زیرمی باشد:

نبود نظام فکری منسجم و دانش الزم پیرامون موضوع در چارچوب الگوی پیشرفت کشور-عدم هماهنگی و انسجام دستگاه های ذی ربط در ارتباط با نقش های اجرایی خود پیرامون موضوع- تغییر سبک زندگی جوانان به دلیل صنعتی و مدرنیته شدن و افزايش شيوع عوامل خطر بيماري هاي عير واگير در اين گروه-

سني شامل الگوي تغذيه اي نامناسب، افزايش مصرف دخانيات و سبك زندگي كم تحرك تغییر ساختارهای اجتماعی و عدم تطابق نظام های اجتماعی- اقتصادی موجود مبتنی بر نیازمندي های طبیعی و فیزیولوژی دو-

جنسزیاد بودن فاصله بین بلوغ جنسی، فکری و اجتماعی- - افزايش رفتارهای پرخطر مرتبط با اچ آي وي در جوانان و افزایش تعداد موارد انتقال اچ آي وي از طريق ارتباط جنسي-

محافظت نشده و خارج از چارچوب خانواده افزایش مصرف ترکیبات مت آمفتامینی)شيشه( و افزایش رفتارهای جنسی پرخطركاهش سن مصرف مواد مخدر، -

بعد از مصرف آنتهاجم فرهنگی و شکاف بین نسلی -

مند و آگاهانه و در قالب یک چارچوب منسجم و کامالً هدفمندای از اقدامات به صورت نظامشناسی سند، مجموعهبه لحاظ روش نمودن گستره تحت پوشش سند به لحاظ موضوعی، نسبت به تدوینصورت پذیرفت. به این ترتیب که در وهله اول به منظور مشخص

-یک چارچوب عملیاتی به عنوان مبنای نظری و عملی سند، متشکل از ارکان و ابعاد کلیدی مهم حوزه سالمت جوانان )شامل گروه ای و موادمغذی و عوامل محیطی وها، عوامل خطر شامل عوامل متابولیک، تعذیههای در معرض خطر، بار بیماریهای جنسیتی، گروه

نیز وضعیت اجتماعی- اقتصادی جوانان( اقدام شد. برای این کار، الزم بود تا ضمن شناسایی ابعاد کلیدی موردتوجه در اسناد بر منابع علمی موجود و در دسترس1مندنظامهای ملی تدوین شده و ناظر بر حوزه جوانان، مروری نیمهفرادستی ، بخشي و برنامه

پیرامون مداخالت مؤثر در حوزه سالمت جوانان و نیز اسناد راهبردی سایر کشورها صورت پذیرد.در وهله دوم، بعد از استخراج های سالمت متناسب با هر بعد استفاده شد. سپس به منظورچارچوب عملیاتی، از آن به عنوان مبنایی برای استخراج شاخص

شناسایی وضعیت موجود، تیمی متشکل از تعدادی از پژوهشگران خبره حوزه سالمِت جوانان، با مراجعه به آمار موجود و در آوری اطالعات درباره وضعیت موجود جوانان اقدام نمودند. به طوری کهدسترس، گزارشات و سایر مستندات موجود نسبت به جمع

شده در چارچوب عملیاتیکننده وضعیت کنونی سالمت جوانان کشور به لحاظ ابعاد شناساییگزارش وضعیت موجود به خوبی توصیف شده درهای ملی تدوینمند اسناد و برنامهسند بود. همراستا با بررسی وضعیت موجود، تیمی دیگر از پژوهشگران مرور نظام

و مرتبط،2حوزه سالمت جوانان و بعضاً نوجوانان را شروع نمودند. به طوری که پس از شناسایی و گردآوری همه اسناد موجود1 Narrative review

2

عبارتند از: و تحلیلاسناد منتخب موردمطالعه

انداز، مأموریت، سیاست،محتوای هر یک از مستندات بر مبنای چارچوب عملیاتی شناسایی شده و ذیل هشت برچسب هویتِی چشم شده به همراه محتوای تولیدشده دربارهبندیها استخراج و مدون شدند. نهایتاً مفاد استخراج و دستهراهبرد، برنامه و اصول و ارزش

نویس اولیه سندنویس اولیه سند را فراهم نمودند. به طوری که پیشوضعیت موجود سالمت جوانان، خوراک الزم برای تدوین پیش های ناظر بر مسائل هر بسته درهای راهبردی هشت گانه شامل راهبردها و برنامههای کالن و بستهمتشکل از بیانیه مأموریت، سیاست

دار مورد بحث و مذاکره قرارطی هشت نشست تخصصی با حضور جمعی از خبرگان و کارشناسان مربوط به هر حوزه اولویت بخشی و توافق بر سر مفاد سند با مشارکت همه ذینفعان کلیدی از تمامیهای تخصصی مشروعیتگرفت. هدف از برگزاری نشست

شده بود. نهایتاً اینکه پس ازهای شناساییها در اجرای برنامهها و سازماننمودن نقش و سهم هر یک از دستگاهها و نیز مشخصدستگاه های ذینفع، برایهای کارشناسی صورت گرفته، نسخه نهایی سند به منظور تایید و تضمین ضمانت اجرایی از سوی تمامی دستگاهبحث

جانبه و دلسوزانه همه متولیان وها ارسال و تغییرات پیشنهادی در سند لحاظ شد. امید است با کمک خداوند متعال و همکاری همهآن را1404انداز سالمت ایران رو بتواند با تحقق اهداف خود، بستر الزم برای تحقق چشماندرکاران حوزه سالمت جوانان، سند پیشدست

قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران-1404انداز جمهوری اسالمی ایران سند چشم-نقشه تحول نظام سالمت جمهوری اسالمی ایران -سند سالمت زنان-سند سالمت مردان-(88برنامه حفظ و ارتقای سالمت جسمی و روانی جوانان جمهوری اسالمی ایران )مصوب -قوانین برنامه توسعه -سند بهداشت باروری نوجوانان و جوانان جمهوری اسالمی ایران-(90-94سند سالمت نوجوانان و جوانان ایرانی )-نقشه جامع سالمت نوجوانان و جوانان جمهوری اسالمی ایران- قانون برنامه چهارم توسعه156قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت موضوع ماده -مصوبه کمیته دختران-منشور حقوق و مسئوليت هاي زنان در نظام جمهوري اسالمي ايران-مصوبات شورای عالی انقالب فرهنگی-سیاست های تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده در نظام اسالمی-هاي ارتقاء مشاركت زنان در آموزش عاليسياست-دستاوردها، چالش ها و افق هاي پيش روي نظام سالمت جمهوری اسالمی ایران-راهبردهاي كالن سالمت زنان در جمهوري اسالمي ايران-مصوبه شورای عالی جوانان درخصوص اعالم سیاست ها و برنامه های مصوب اوقات فراغت جوانان به سازمان ملی جوانان-سند برنامه جامع ملی ساماندهی امور جوانان-1404انداز سالمت جوانان در افق سند چشم-قانون تسهیل ازدواج جوانان-منشور تربیتی نسل جوان -

اندرکاران و عزیزانی که در تدوین این سند مشارکت نموده و نهایت تالش خود در راستای به ثمرفراهم نماید. در آخر از همه دستنمایم.اند، قدردانی میرسانیدن این مجموعه ارزشمند و اثربخش معطوف نموده

دكترمحمد اسماعيل مطلقمديركل سالمت جمعيت خانواده ومدارس

:تعریف واژگان اندرکاران حوزه اجرایی، مفهوم عملیاتی برخی از واژگان ودر این قسمت به منظور ایجاد ذهنیت مشترک در میان مخاطبان و دست

اند:اصطالحات به کار رفته در سند آورده شده ها، اهداف، راهبردها وای جامع ویکپارچه از بیانیه مأموریت، سیاست- منظور از سند سالمت جوانان، مجموعهسند سالمت جوانان

جانبه جوانان کشور در راستای تحققهای اسالمی-ایرانی و به منظور ارتقاء سالمت همههایی است که با اتکا به اصول و ارزشبرنامه مستندی است مبتنی بر شواهد علمی که در آن مسائل کلیدی حوزه سالمت جواناناست. این سند تدوین شده1404انداز سالمت ایران چشم

کشور در آن شناسایی شده و سیاست ها، راهبردها و اقدامات در آن مشخص گردیده است. رو، وضعیتی است که در آن جوانان از سحطی از آگاهی و توانمندی برخوردارند که- منظور ار سالمت در سند پیشسالمت جوانان

توانند آزادانه به اتخاذ تصمیمات آگاهانه برای آینده خود پرداخته و در این راستابا رویکرد توانمند سازی از سالمت خود به عنوانمیهای فیزیکی، روانی و اجتماعی حداکثر بهره را ببرند. منبعی برای انجام فعالیت

:اندازچشم ، این توانایی و انگیزه را دارد تا با اصالحجسمانیجانبه برخوردار خواهند بود. به طوری که به لحاظ ، از سطح باالیی از سالمت همه1404 در سال جوانان

، توانائی های خود را بشناسد، قادر باشد بر تنش های روانیروانی، به لحاظ روانیها پیشگیری نماید. به لحاظ مستمر سبک زندگی خود از ابتال به انواع بیماری پذیری نسبت به سالمت خود و اطرافیان خود داشته باشد، از توانمندی نسبی برای جستجو و انتخاب خدماتمعمول زندگی غلبه کند ، احساس مسئولیت

به لحاظ اجتماعي قادر خواهند بود رابطه سالم وعاري از خشونتي با اطرافيان و محيطسالمت در سطوح مختلف و متناسب با نیازشان برخوردارند.پيرامون خود داشته وبدين ترتيب باوجودرضايت از زندگي اجتماعي در جهت تعالي ، ترقي و شكوفايي جامعه بالفصل خود تالش و همكاري نمايند.

نوعان خود برخوردار است. توجهی برای برقراری ارتباطات مؤثری با خود، خدا، طبیعت و سایر هم و به لحاظ معنوی از ظرفیت قابل

بخشی که مستمراً درهای بین، نظامی است چابک، پاسخگو در برابر تقاضای محیطی و مبتنی بر همکاری1404 در سال نظام سالمت جمهوری اسالمی ایران کند. و از اینرو جایگاه اول را به لحاظ دارا بودن جوانانی سالم از نظرجانبه شرکای خود تالش میراستای ارتقاء سالمت جوانان کشور با مشارکت همه

برداری عادالنه و آسان از خدمات سالمت بهجسمی، روانی و اجتماعی در سطح منطقه به خود اختصاص خواهد داد. به عالوه با فراهم نمودن امکان بهره بدون هیچ گونه تبعیض طبقاتی، احتمال مواجهه با عواملهای در معرض خطر های مختلف جنسیتی و نیز گروهویژه خدمات سطح اول، برای گروه

های مالی وانسانی خود، درگیری از ظرفیترساند. این نظام با حداکثر بهرهمحیطی تهدیدکننده سالمت جوانان را به حداقل می جانبه جوانانهای عمومی ارتقاء دهنده سالمت جمعیت جوان کشور تالش نموده و در این راه از مشارکت همهراستای تقویت سیاست

های اجتماعی، فرهنگی، علمي و اقتصادی کشور نهایت بهره را خواهد برد. گیریدر تصمیم مند از سطحای است بر محوریت خانواده و برخوردار از جوانانی سالم، آگاه، توانمند و بهره، جامعه1404جامعه ایران در سال

آفرین، از مصونیتهای پشتیبان سالمت و شادیای افراد به ویژه جوانان، بواسطه تقویت محیطباالی سواد سالمت. در چنین جامعه مندیهای اجتماعی و آثار سوء آن بر سالمت جسمانی، روانی و اجتماعی ومعنوی برخوردار بوده و بهرهکامل در برابر هر گونه آسیب

شود. در چنین محیطی امکان برقراری ارتباطات گسترده و کسب دانش بهاز حیات شایسته به عنوان حق آنها به رسمیت شناخته میشود. های محروم جامعه فراهم بوده و روز به روز بر سرمایه اجتماعی جامعه افزوده میویژه برای گروه

ماموریت)رسالت(: رسالت، بیانیه ای است که مشروعیت ایجاد، ادامه و بقاء حوزه فعالیت بخش سالمت را تعیین می کند و به عبارتی فلسفه وجودی و گستره حوزه سالمت و وجه تمایز آن با سایر بخش ها را مشخص کرده و بیانگر تعهدات حاکمیت در بخش سالمت است. اجزا اصلی

مأموریت شامل اهداف، فعالیت و ارزش ها و فلسفه حاکم برآن می باشد. ، نظام جمهوری اسالمی ایران1404انداز سالمت ایران در راستای چشم3جانبه و انسان سالمبه منظور تحقق رویکرد سالمت همه

بخشی و جامعه مدنی راهای بینگردد برای رسیدن به جایگاه برتر منطقه به لحاظ برخورداری از جوانان سالم، بستر مشارکتمتعهد می جانبهگیری و سیاستگذاری حوزه سالمت جوانان فراهم نموده و به این ترتیب موجبات ارتقاء سالمت همههای تصمیمدر تمامی عرصه

هایهای اجتماعی( و حوزههای پشتیبان سالمت )خانه، دانشگاه و مدرسه، محل کار و سایر محیطجوانان در رابطه با هر یک از محیط ای و محیطی، بهداشت باروری و امنیت و سرمایه اجتماعی(دار سالمت )رفتارهای پرخطر و سبک زندگی، عوامل خطر تغذیهاولویت

ای نزدیک شاهد افزایش چشمگیری در کفیت زندگی جوانان کشور در رابطه با تمامی ابعادرود در آیندهایجاد کند. از اینرو انتظار میجسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سالمت باشیم.

های کلی سالمت ابالغ شده از سوی مقام معظم رهبری سیاست2 بند 3

: ارزش ها و جهت گیری ها تالش برای تحول در عرصه های مختلف مؤثر بر سالمت و در مسیر حرکت به طرف جامعه آرمانی )چشم انداز( را مشخص می

نماید. این جهت گیری ها برگرفته از نتایج مطالعات نحوه حرکت برای نیل به چشم انداز هستند. ها، راهبردها وها و تصمیمات اتخاذشده، نقش بسیار مؤثری در درک سیاستها به عنوان مبنا و جزء الینفک سیاستاطالع از ارزش

اندرکاران حوزه اجرا،تواند زمینه ایجاد ذهنیت مشترک میان دستها میها خواهد داشت. به عالوه آگاهی از آن شده از آنهای منتجبرنامه های مرتبط با سالمت جوانان به قرار زیر بودهترین ارزشرو مهمدر رابطه با هر یک از ارکان سند را فراهم نماید. در تدوین سند پیش

است: جانبه، توجه تؤاما به تمامی ابعاد سالمت از جمله سالمت: منظور از سالمت همهجانبه جوانانتوجه به رویکرد سالمت همه.1

جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی و ارتباط متقابل میان عوامل خطر مرتبط با هر بعد سالمت است. به بیان دیگر ارتقاء جانبهمند و همهپذیر خواهد بود که مسائل و مشکالت مربوط به سالمت آنها با نگاهی نظامسالمت جوانان تنها در صورتی امکان

ها و نهادهای مختلفها نگریسته شود. این مهم مستلزم تعامل و مشارکت پایدار دستگاهها و عوامل خطر بیماریکنندهبه تعییناندرکار ارتقاي سالمت جوانان است. دست

ای است که: مفهوم عدالت در سالمت دارای مصادیق بسیار گستردهمندی از خدمات سالمتعدالت در دسترسی و بهره.2 ای( به عنوان یک اصل و ارزش بنیادین بایدای و مراودهتوجه به تمامی ابعاد )افقی و عمودی( و انواع آن )توزیعی، رویه

گیرندگان نظام سالمت قرار گیرد. از جمله مصادیق عدالت در رابطه با سالمتریزان و تصمیمهمواره موردتوجه برنامه توان به دسترسی همه آنها به خدمات سالمت متناسب با نیاز خود در هر زمان و مکان، فراهم نمودن امکان پرداختجوانان می

ها به اطالعات سالمت بهپذیر و نیازهای خاص آنها، تسهیل دسترسی آنهای آسیبهای خدمات سالمت، توجه به گروهبابت هزینههای مختلف آنها. هنگام نیاز و تالش در راستای ارتقاي سطح سواد سالمت متناسب با سطح نیاز گروه

گیری شخصیت،ای در شکلکنندهخانواده به عنوان اولین محیط پشتیبان سالمت جوانان نقش بسیار تعییناصالت خانواده: .3 ها دارد. به طوری که تقویت بنیان خانواده و تاکید بر نقش مؤثر اعضای خانوادهسبک زندگی و رفتارهای اجتماعی سالم در آن

های اجتماعی و اختالالت روحی و روانی جلوگیری نموده و در صورت قرار گرفتن جوانان درتواند از بروز بسیاری از آسیبمیمعرض عوامل خطر متعدد، در اصالح عادات رفتاری موثر واقع شود.

پذیر خواهدهای آینده در صورتی امکان: جوانان امروز، والدین فردا هستند. تضمین سالمت نسلهای آیندهتوجه به سالمت نسل.4 ها دریافته باشد. از سویی با توجه به تاثیر سالمت انسانبود که سالمت جوانان امروز به ویژه در حوزه بهداشت باروری تحقق

تواند استمرار وهای اجتماعی، میجانبه و پایدار جوامع، تالش در راستای ارتقاي سالمت جوانان به عنوان سرمایهتوسعه همههای توسعه ملی را تضمین نماید. پایداری برنامه

: تاکید مقام معظم رهبری بر لزوم توجه به مقوله سالمت درضرورت تعاون و همکاری همگانی در تحقق سالمت جوانان.5 اندرکار در حوزه سالمت در راستای ارتقايها و نهادهای دستها و قوانین خود مؤکد لزوم بسیج همگانی دستگاههمه سیاست

ای است که تمامیت جسمانی با رشد روانی و اجتماعی و تعالی معنوی توأم شود. این مهم برسالمت جوانان به گونهکند. مسئولیت و پاسخگویی همگانی اجتماعی تاکید می

سالمت جوانان،ترین عوامل خطر جدی و تهدیدکننده: یکی از مهمتاکید بر عوامل اجتماعی و محیطی مؤثر بر سالمت.6 ای را در حوزهعوامل خطر محیطی و اجتماعی است که بیش از سایر عوامل خطر زمینه بروز مسائل و مشکالت عدیده

هاای که شناسایی این عوامل و تالش در راستای پیشگیری از مواجهه جوانان با آنسالمت جوانان فراهم نموده است. به گونه های حوزه سالمتها و برنامهترین مواردی است که در تمامی سیاستهای اجتماعی از جمله مهمو نیز کاهش آثار ناشی از آسیب

باید موردتوجه قرار گیرد. گرفته در راستای ارتقاي سالمتهای صورت: تالشتوجه به توانمندی جوانان برای کنترل سرنوشت فردی و اجتماعی خود.7

های الزم بهکردن تواناییجوانان تنها زمانی اثربخش خواهد بود که بتواند در بلندمدت فرهنگ خودمراقبتی مبنی بر نهادینه ها فراهم نموده و احساس هویت ومنظور مراقبت از خود و اطرافیان خود در برابر عوامل خطر فردی و اجتماعی را در آن

تعلق خاطر اجتماعی بر اساس باورهای دینی را در آنها توسعه دهد.

:سیاست هاالف ( استنادبه سياست هاي ابالغي مقام معظم رهبري

( ارتقا پويايي ، بالندگي وجواني جمعيت با افزايش نرخ باروري بيش از حد جايگزين1الف ( رفع موانع ازدواج ، تسهيل وترويج تشكيل خانواده وافزايش فرزند ، كاهش سن ازدواج وحمايت از زوج هاي جوان وتوانمند سازي2الف

آنان در تامين هزينه هاي زندگي وتربيت نسل صالح وكارآمد ايراني ومقابله با ابعاد نامطلوب زندگي غربي– ( ترويج ونهادينه سازي سبك زندگي اسالمي 3الف

( ارتقا اميد به زندگي تامين سالمت وتغذيه سالم جمعيت وپيشگيري از آسيب هاي اجتماعي ، به ويژه اعتياد ، سوانح ، آ؛لودگي هاي4الف زيست محيطي وبيماريها

جلب حمایت سیاستگذاران و مسوولین کشوریب (

ج ( تصمیم گیری مبتنی بر شواهد در زمینه سالمت جوانان کشور د( تأکید بر محیط های حامی سالمت به ویژه در محیط خانواده و مراکز آموزش عــالی، محیــط هــای عمــومی شــهری و تفریح گاه هـا و

مراکز نظامیر( تأکید بر تقویت شبکه های اجتماعی و حمایتی به ویژه روابط خانوادگی، سازمان های مردم نهاد و جوانان

ز( گسترش و ارتقاء مشارکت سازمان یافته بین بخش های مختلــف حــاکمیتی وغــير حــاكميتي جوانــان در ســطوح مختلــف مــداخالتسالمت

خ( تسهیل دسترسی به خدمات سالمت برای جوانان

:راهبردهاارتقاي موازين اخالقی، اجتماعی و قانونی در ارتباطات اجتماعی جوانان -تقویت همکاري بین بخشی براي بازاریابی رفتارهاي اجتماعی سالم در ارتباط با سالمت جوانان کشور-گسترش و ارتقاء نقش نهادهاي مدنی در تحقق اهداف بین بخشی مرتبط با سالمت جوانان- تقویت فعالیت های مردمی در قالب ساختارهای حقوقی مناسب همچون خیریه ها، انجمن ها و سازمان های مــردم نهــاد پــیرامون-

موضوع سالمت جوانان کشورارتقاي سالمت اجتماعی و پیشگیري از آسیب هاي اجتماعی، تقویت مهارت هاي زندگی -نهادینه سازي ساختار و فرآیند مشارکت جوانان در تصمیم گیري ها و سیاستگذاري ها -نهادینه سازي ساختار و فرآیند مشارکت مردمی در برنامه ریزي و اجرا و ارزیابی -

:اهداف کلی های اسالمی- ایرانی بوده وانداز سالمت جوانان است. اهدافی که ناظر بر اصول و ارزشگذاری اولین گام در راستای تحقق چشمهدف گانه مشخص8های های اولویتهای حوزه سالمت جوانان را در هر یک از حوزههای اجرایی، راهبردها و برنامههای آتی سیاستگیریجهتباشند:نماید. اهداف کالن مرتبط با حوزه سالمت جوانان به قرار زیر میمی

جانبه و انسان سالمشناسایی ذینفعان در راستای تحقق رویکرد سالمت همه.1بهبود سبک زندگی جوانان.2ارتقاء سالمت اجتماعی جوانان .3افزایش آگاهی جوانان جهت تضمین ازدواج سالم و تقویت بنیان خانواده .4گسترش پوشش خدمات بهداشت جسمی و روانی متناسب با سطح نیاز جوانان.5ایارتقای ایمنی نظام حمل و نقل جاده.6بهداشت باروری جوانان.7ارتقاي سطح بهداشت روان جوانان.8

: های راهبردیبسته-دار نههای اولویتهای اجرایی ذیل هر یک از اهداف کالن که منطبق بر حوزه اهداف، راهبردها و برنامهبه منظور سازماندهی مجموعه

های ناظر بر مسائل حوزه مربوطه بسته راهبردی شامل هدف کالن، اهداف ویژه، راهبردها و برنامه8گانه سالمت جوانان است، طراحی و تدوین شده است.

دهد تا ضمن برقراری ارتباطات افقی وگیرندگان حوزه اجرا میریزان و تصمیمدر نظر گرفتن چنین ساختاری این امکان را به برنامه گیری بههای قابل اندازهها و سنجه شاخصعمودی میان ارکان سند، میزان دسترسی به اهداف هر حوزه را با استفاده از مجموعه

-های مشخصی از زمان مورد ارزیابی قرار دهند. در واقع هدف اصلی از این نوع تقسیمها و آثار و پیامدهای آن در بازهلحاظ خروجیبندی سهولت در اجرا، پایش و ارزیابی نتایج به دست آمده ذیل هر یک از اهداف کالن حوزه سالمت جوانان بوده است.

ی راهبردی اول- بسیج همگانیبستههدف کالن

جانبه و انسان سالمشناسایی ذینفعان در راستای تحقق رویکرد سالمت همه

اهداف ویژه ها و برقراری هماهنگی بینکاریهای مرتبط با حوزه سالمت جوانان با حذف موازیارتقاي هماهنگی و همکاری گسترده بین بخش.1

های متولیدستگاهراهبردها

ها(همساالن و رسانههای تاثیرگذار بر ابعاد سالمت جوانان )خانواده، مراکز وموسسات آموزش عالی ،گسترش تعامل با کانون.1ها و باورها نسبت به امور جوانان شناسايي به روز نیازهای جوانان درحوزه سالمت و ارتقای سطح آگاهی و اصالح نگرش.2

:هابرنامهها و ...(ها، آموزشگاههای عمومی )محیط کار، پادگانسازی سالمت محیطبهینه.1ها، محیط کار ،محالت و....ها، آموزشگاهها، دانشگاههای مختلف )رسانهارتقاي سالمت جوانان از طریق موقعیت.2ها و نهادها در امور سالمت جوانانتشکیل ساختار اجرایی به منظور هدایت سازمان.3تدوین برنامه مشترک و اختصاصی ارتقای سالمت در آموزشگاه های عالی ، نظامی، ورزشی و حوزوی.4ایهای کالن توسعههای سالمت طرحلحاظ نمودن عوامل خطر تهدیدکننده سالمت جوانان در پیوست.5

ی راهبردی دوم- سبک زندگیبستههدف کالن

بهبود سبک زندگی جواناناهداف ویژه

پیشگیری از رفتارهای پرخطر و عوامل خطرساز بیولوژیکی و اجتماعی و زیست محیطی جوانان.1کاهش بار ناشي از عوامل خطر بيماري هاي تهدیدکننده سالمت جوانان .2پذیر جامعههای آسیبهای خاص اطالعاتی گروهافزایش سطح سواد سالمت در جوانان با تمرکز بر نیازمندی.3افزايش دسترسي به غذاي سالم وداراي ارزش تغذيه اي .4كاهش شيوع سوءتغذيه )ناشي از كاهش ويا اضافه دريافت ريز مغذيها ودرشت مغذيها .5

راهبردها کننده و مثبت سالمت و کاهش عوامل خطر و تهديدکننده سالمتارتقای رفتارهاي سالم با تأکید بر ارتقای فاکتورهاي حمايت.1

جوانانسازي جامعه و نهادهاي تأثيرگذار نسبت به پيآمدهاي مثبت ناشي از بهبود سبک زندگي جوانانحساس.2

آموزش وتوانمند سازی جوانان در محیط های آموزشی ، فرهنگی ،کارومکانهای جمعی .3- افزايش پوشش مراقبت هاي تغذيه اي در افراد در معرض خطر ومبتال به ديابت ، قلبي عروقي و...4- ساماندهي مراكز ارائه دهنده خدمات سالمت به جوانان 5

هابرنامههای مختلف جوانانهای کامل خودمراقبتی ویژه گروهاستقرار نظام خودمراقبتی در جوانان از طریق تدوین بسته.1كنترل وپيشگيري از سوءتغذيه ناشي از كم خوري وپرخوري .2ای ویژه جوانانتدوین و اجرای طرح جامعه ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه.3پيشگيري وكنترل كمبود ريز مغذي هاي شايع در جوانان )آهن ، روي ، ويتامين د ، كلسيم و..(.4 تدوين پروتكل هاي تغذيه در پيشگيري ومراقبت بيماريهاي غير واگير مرتبط با تغذيه )ديابت ،فشارخون باال ، چربي خون باال،.5

سرطان ،بيماريهاي قلبي عروقي( تدوين واجراي برنامه بهبود تغذيه جوانان در مراكز جمعي مربوطه )پادگانها واردوگاه هاي سربازي ، بوفه ها وخوابگاه هاي.6

دانشجويي ومحيط كار بر مبناي سبد غذايي مطلوب ساماندهي ارائه مشاوره تغذيه ورژيم درماني ومكمل هاي تغذيه اي در اماكن ورزشي وبدنسازيها .7توسعه و ترویج فرهنگ ورزش و تحرک بدنی در میان جوانان.8 مصرف مواد ، دخانیات و الکل در میان جوانان با توجه خاصتدوین و اجرای برنامه پیشگیری وکنترل رفتارهای پرخطر مانند سوء.9

پذیر های آسیببه گروهتدوین راهنمای جامع مدیریت و استقرار نظام مراقبت رفتارهای پرخطر در جوانان.10ها ارتقاي دستیابی به فرصت مشاوره در دانشگاه.11و محرك و مشروبات الکلی، قتل و خودکشی در بین جوانان گروه سنی تدوین و اجرای برنامه كاهش اعتیاد به سيگار، مواد مخدر.12

پرخطر و گروه هاي در معرض خطر های سال به ویژه جوانان متعلق به گروه29-18هاي کنترلي)کنترل اعتياد، دخانيات و الکل( تاکید بر عوامل خطر کليدی تهدیدکننده سالمت جوانان در قالب برنامه10 تدوین پروتکل های تغذیه در پیشگیری ومراقبت بیماریهای غیر واگیر مرتبط با تغذیه 11 تدوین واجرای سبد غذایی مطلوب گروه سنی جوان 12

تدوین واجرای سبد غذایی مطلوب گروه سنی جوان13ساماندهی ارائه مکمل ها ی تغذیه ای در اماکن ورزشی وبدنسازی 14

ی راهبردی سوم- سالمت اجتماعیبستههدف کالن

ارتقاي سالمت اجتماعی جواناناهداف ویژه

ايجاد ساختارهاي هماهنگ بين بخشي در جهت ارتقاي سالمت اجتماعي و مديريت آسيبهاي اين حوزه.1تهيه و ارايه پيوست سالمت اجتماعي در تدوين سياستها و برنامه هاي كالن با تاكيد ويژه برحوزه جوانان.2ارتقاي رفتارهاي سالم اجتماعي جوانان.3نهادينه شدن مشاركت ميانجيان مردم در حوزه سالمت اجتماعي جوانان.4ارتقاي سرمايه اجتماعي جوانان.5كاهش شاخص هاي آسيب هاي اجتماعي حوزه جوانان.6

راهبردها

راهبردهابسترسازی به منظور ارتقاء سطح تعلق جوانان به نظام اجتماعی خود.1

کردن حقوق، تکالیف و افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی در جوانان- نهادینه2 - توانمند سازي فردي و اجتماعي جوانان در راستاي ارتقاء شاخصهاي سالمت اجتماعي3-ارايه خدمات و حمايتهاي اجتماعي جامع به جوانان بيكار و جوياي شغل4- حفظ سرمايه هاي انساني كشور و پيشگيري از مهاجرت نخبه ها5

هابرنامههای در سطح محالتگذاریها و سیاستگیریسازی ساختار و فرآیند مشارکت جوانان در تصمیمنهادینه.1 های زندگی توانمندساز و پشتیبان سالمت جوانان با تمرکز خاص بر روی محیط خانواده، محیط آموزش، محیط کارتوسعه محیط.2

های اجتماعی-فرهنگیو سایر محیطشناسایی و هدایت شبكه هاي اجتماعي عمومي در راستاي ارتقاء سالمت جامعه.3هاي اجتماعي حقيقي و مجازي سالم براي جوانانگسترش تعداد و تنوع شبکه.4هاي عموميترويج توجه به عوامل اجتماعي سالمت توسط رسانه.5تدوين برنامه جامع پيشگيري از خشونت اجتماعي.6های مختلف جوانانتدوین و اجرای برنامه کنترل غيرفردي خشونت )شامل کنترل اجتماعی، اقتصادی و محیطی( در گروه.7هاي اجتماعيايجاد نظام يكپارچه پايش و مراقبت آسيب.8هاي زندگيهاي صوتي، تصويري، اينترنتي و متني براي انتقال مفاهيم مهارتحمايت از رسانه.9دهي اوقات فراغت و تفريحات سالم برای جوانانتدوین و اجرای برنامه سامان.10 هاي امن اجتماعي براي گروه هاي سنيافزايش دسترسي به تسهيالت و امکانات ورزشي و گذران اوقات فراغت، در محيط.11

مختلف به ويژه جوانانافزايش فضاهاي تفريحي و ورزشي در شهرها.12هایی به منظور پوشش حداقل نیازهای پایهشغل، شامل برنامهتدوين و اجراي بسته حمايتي از جوانان بي.13تسهيل امکان دسترسي به اشتغال معنادار در محيطي امن و سالم برای جوانان.14 توسعه مهارت ها و ظرفيت هاي شغلي و كسب درآمد به ویژه برای زنان از طريق خود اشتغالي و مشاغل خانگي به ويژه در.15

اقشار آسيب پذير و نيازمند توسط وزارت كار و امور اجتماعي و وزارت رفاه و تأمين اجتماعي.اجراي برنامه ملي جامعه ايمن در محيط هاي مختلف مسكوني، تفريحي، كار و آموزشي شامل مدارس و دانشگاه ها.16های اجتماعی و ارتقاء سالمت جوانانسازماندهی سمن های کشور برای مشارکت در پیشگیری و کاهش آسیب.17تهیه و تدوین بسته های آموزشی حقوق و تکالیف اجتماعی به جوانان.18تهیه و تدوین بسته های آموزشی تعاون اجتماعی به جوانان.19

-اشاعه و ارتقاء رفتارهاي سالم اجتماعي در جوانان20-فراهم ساختن امکانات مشارکت داوطلبانه جوانان در امور خیریه و عام المنفعه21-ایجاد فضاهای مباحثه و گفتگوهای علمی22

هایهای شغلی، صنعتی، تولیدی وخدماتی برای جوانان و درجه بندی میزان مهارت-برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت مهارت23شغلی آنان

-ایجاد فرصت های شغلی موقت و مشاغل حین تحصیل جهت آشنایی با محیط های کار و رفع نیازمندی های اقتصادی جوانان24-مبارزه با قاچاق مواد و محصوالت ضدفرهنگی25-شناسایی و برخورد با شبکه های فساد اخالقی و اجتماعی در چارچوب جنگ نرم و تهاجم فرهنگی26-تا مين بسته هاي حمايتي جوانان در زمان بيكاري و از كار افتادگي27-تامين بورسهاي تحصيلي داخلي و خارجي جهت جوانان مستعد دهك هاي پايين جامعه28-استفاده از ظرفيت سازمانهاي مردمي جهت ارتقاء رفتارهاي سالم اجتماعي جوانان29فراهم آوردن امكان مهاجرت معكوس نخبه ها به كشور-30بررسي ادواري شاخص هاي سالمت اجتماعي جوانان و استقرار نظام ثبت و پايش اين شاخص ها-31

ی راهبردی چهارم- تشکیل خانوادهبستههدف کالن

ازدواج در جوانان اهداف ویژه

سالم افزایش آگاهی جوانان درراستاي ترويج ازدواج .1راهبردها.2

هاي تشويقي اجتماعي و ادارياستفاده از مکانيزم.1سازي جامعه و نهادهاي تأثيرگذار نسبت به پيآمدهاي مثبت ازدوج آگاهانه و به موقع جوانانحساس.2ارتقاء فرهنگ و هنجارهاي جامعه در راستاي تقويت معیارهای عقالیی همسرگزینی در میان جوانان.3

هابرنامهحمايت از ترويج و تسهيل امر ازدواج و تشويق جوانان براي تشكيل خانواده پايدار بر اساس معيارهاي صحيح و مناسب.1پايبندي به چارچوب خانواده و آموزش معیارهای صحیح در همسرگزینی.2

ی راهبردی پنجم- ارتقاي نظام ارائه خدمات بستههدف کالن

گسترش پوشش خدمات بهداشت جسمی و روانی متناسب با سطح نیاز جواناناهداف ویژه

توسعه نظام ارائه خدمت با توجه به تغييرات جمعيتي و همه گير شناختي.1های آسیب پذیرهای اجتماعی و سالمت به منظور ارتقاء حمایت ویژه دولت از اقشار نیازمند و گروهتوسعه کمی و کیفی بیمه.2افزایش انواع خدمات موردنیاز جوانان.3 های جنسیتی در هر يک ازافزايش دسترسي عادالنه همه جوانان به انواع خدمات سالمت متناسب با نیاز خاص هر یک از گروه.4

گانه خدمات سالمت با تمرکز خاص بر خدمات سطح اولسطوح سهراهبردها

های خاص جوانان از طریق نزدیک کردن سازو کارهای ارائه خدمت بهاتخاذ رویکرد فعاالنه در ارائه خدمات سالمت موردنیاز گروه.1ها.محل کار و زندگی آن

ــاناندرکاران و ذيها و توانمندي هاي بخش خصوصي و تقويت همكاري هاي بين بخشي ميان تمامی دستاستفاده از حداکثر ظرفيت.2 نفعهای حوزه سالمت جوانانها و سياستگذاريريزيتأثيرگذار در برنامه

يكپارچه سازي سيستم هاي اطالعات سالمت.3هابرنامه

بازنگری ارائه خدمات ویژه سالمت برای پاسخگویی به نیازهای سالمت جوانان.1استاندارد نمودن خدمات سالمت به ويژه خدمات سطح اول به تفكيك گروه هاي آسيب پذير.2پذیر های آسیبهاي اطالعاتي سالمت جوانان با تمرکز بر گروهشناسايي نيازمندي.3تدوین و اجرای برنامه افزايش بهره مندي جوانان از خدمات سالمت.4 های مختلف جوانانتوسعه نظام مند در سطح مراقبت هاي اوليه سالمت به منظور پايش وضعيت ارائه خدمات سالمت به گروه.5

های در معرض خطربه ویژه جوانان متعلق به گروهادغام نظام مراقبت سالمت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی در نظام سالمت .6

توجه خاص به بيماري ها و معضالت بومي.7ایجاد مرکز ملی اطالعات سالمت جوانان.8ایجاد مراکز تحقیقاتی سالمت جوانان.9شناسايي و کنترل عوامل عمده مرگ و مير در جوانان.10 اعطاي مجوز براي داير نمودن مراكز مشاوره سالمت جوانان )حضوري و غيرحضوري( از سوي وزارت بهداشت، درمان و.11

آموزش پزشكي در تمامی شهرها و استان هاي تابعه سال مبتنی بر شواهد علمی18-29دار در جوانان گروه سنی های اولویتتهیه دستورالعمل پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری.12

متقن و معتبر سال18-29های استخوانی و عضالنی در جوانان گروه سنیتدوین و اجرای برنامه کنترل بیماری.13 سال18-29های اسکلتی و قلبی عروقی در جوانان گروه سنی تدوین و اجرای برنامه کاهش عوامل خطر بیماری.14های در معرض خطر باالهای اختصاصی گروهانجام پیمایش.15های اولویت دار نظام سالمت به سالمت جوانانهای علم و فناوری در حوزهاختصاص تعدادی از مراکز رشد و پارک.16

- پژوهش و نیازسنجی در ابعاد مختلف سالمت جوان17 سال18-29-تدوین و اجرای برنامه کاهش عوامل خطر مرتبط با بيماري هاي رفتاري از جمله ايدز در جوانان گروه سنی 18

وبالیای طبیعی ایی راهبردی ششم- حمل و نقل جادهبستههدف کالن

ایارتقای ایمنی نظام حمل و نقل جادهاهداف ویژه

كاهش بار ناشي از حوادث ترافيكي.1هاي حفظ ايمني خود، همراهان و خودرو ها در رانندگان جوانارتقای سطح آگاهي، نگرش و مهارت.2هاي حفظ ايمني خود، همراهان در زمينه بالياي طبيعيارتقای سطح آگاهي، نگرش و مهارت.3

راهبردها گیری، تصــویب، اجــرا و نظــارت بــرریزی، تصمیماندرکار در برنامههای دستها و دستگاهبخشی میان سازمانهای بینگسترش همکاری.1

ای نظام حمل و نقل جاده منظور تجميــع و پــردازش اطالعــاتبخشي بههاي اطالعاتي ميانيكپارچه سازي نظام هاي اطالعاتي از طريق تشکيل و توسعه شبکه.2

نمودن مبناي موثقي براي اتخاذ تصميمات شايسته در سطح مختلفهاي ذينفع و فراهمدريافتي از نهادها و سازمانفرهنگ سازي و ارتقای رفتارهاي سالم .3

هابرنامهوضع قوانين و پيگيري سخت گيرانه پليس در مورد متخلفان جاده اي.1فرهنگ سازي در زمينه استفاده بهينه از خودرو در حمل و نقل.2 افزايش الزام قوانين و مقررات موجود به ويژه، قوانين مرتبط با سرعت غيرمجاز، رانندگي با وضعیت غيرعادي، بستن كمربند.3

ايمني حين رانندگي، استفاده از مواد روان گردان و استعمال سيگار سال18-29تدوین و اجرای برنامه کنترل حوادث ترافیکی در گروه سنی .4 الزام آور نمودن رفتارهاي حمايت کننده سالمت در ميان جوانان با تمرکز خاص بر مردان )بستن کمربند ايمني، عدم رانندگي در.5

حالت غیر طبیعی و ...(کاهش آسیب ناشی از بالیای طبیعی

اهداف کالن:ارتقای آمادگی و کاهش آسیب پذیری جوانان ایرانی در برابر بالیای طبیعی و انسان ساخت.6

:اهداف ویژهارتقای سطح آگاهی، نگرش و مهارت های حفظ ایمنی خود در برابر بالیای طبیعی و انسان ساخت.7افزایش مشارکت جوانان در راستای اجرای برنامه های سالمت-محور کاهش خطر بالیا .8

راهبردها:توسعه همکاری های درون بخشی و بین بخشی در زمینه آموزش جوانان در برابر بالیای طبیعی و انسان ساخت.1 سال18-29وجود برنامه های آموزشی بالیا و فوریت ها برای گروه سنی .2

ارتقای سطح آگاهی، نگرش جوانان با اجرای برنامه های آموزشی و تمرین های عملیاتی .3برنامه ها:

تدوین و اجرای برنامه ارتقای و آموزش آمادگی و کاهش آسیب پذیری در برابر بالیای طبیعی و انسان ساخت درگروه سنی.1 سال29-18

های کامل خودمراقبتی در برابر بالیا ویژهاستقرار نظام خودمراقبتی در جوانان در حوادث و بالیا از طریق تدوین بسته.2 سال18-29 سنی گروه

برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت آشنایی با مفاهیم و اقدامات ضروری در فاز پیشگیری، آمادگی و پاسخ به بالیا و.3فوریت ها در دانشگاهها

ی راهبردی هفتم- بهداشت باروریبستههدف کالن

بهبود بهداشت باروری جواناناهداف ویژه

باروري در جوانان توانمندسازی نظام سالمت کشور برای ارتقای سالمت.1راهبردها

بازاریابی رفتارهای اجتماعی سالم در ارتباط با بهداشت باروری جوانان کشور.1استخراج و پایش اطالعات پایه بهداشت باروری.2های حامی بهداشت باروریها و محیطهای موثر بر سالمت در راستای اتخاد و ایجاد سیاستحمایت طلبی و هدایت نهادها و سازمان.3توسعه خلق دانش از طريق توجه خاص به پژوهش و تحقيق با محوريت سالمت باروري.4

هابرنامهو پايبندي به چارچوب خانواده سالم ازدواج، افزايش آگاهي جوانان در زمينه همسرگزینی .1

. افزايش آگاهي جوانان در زمينه پيشگيري از رفتارهاي پرخطر مرتبط با ايدز2

ی راهبردی هشتم- بهداشت روانبستههدف کالن

ارتقاي سطح بهداشت روان جوانانارتقاي مهارت های اجتماعی جوانان به منظور تامین سالمت روان جوانان-1

- پیشگیری از شیوع اختالالت روانشناختی/روانپزشکی2راهبردها

پیشگیری از شیوع اختالالت روانی در جوانان.1تاسیس تا تقویت مراکز پژوهشی تخصصی در حوزه سالمت روان .2اصالح ساختار در مراکز بهداشتی درمانی به منظور جذب مناسب کارشناس سالمت روان در این حوزه .3سازي مردم، افراد کلیدی ، رسانه ها و نهادهاي تأثيرگذار نسبت به پيآمدهاي مثبت ارتقاء سالمت روانحساس.4تعريف و توسعه مكانيزم ها و معيارهاي حمايتي مناسب براي پيشگيري و مديريت صحيح استرس در محيط کاروتحصيل.5

هابرنامههاي آموزشي جهت گنجاندن مالحظات سالمت روان در دانشگاه ها، رسانه ها و محل كارطراحي برنامه.1 -اجراي برنامه ملي ارتقاي سالمت روان با تأكيد بر مهارت هاي زندگي، فرزند پروري و روابط خانوادگي، انگ زدايي و حمايت رواني.2

اجتماعي در بالیا، پيشگيري ازرفتارخودكشي و خشونتاجراي برنامه هایی با محور سالمت روان در ميان دانشجويان با تمركز بر مدل آموزش همسانان.3 سال18-29های روانی در جوانان گروه سنی تدوین اجرای برنامه کاهش عوامل خطر بیماری.4تربیت متخصصان سالمت روان با هدف ترویج و افزایش سالمت روان در میان جوانان.5

ها برای مداخالت روانشناختیبسترسازی در خصوص ایجادسطح پوشش خدمات بیمه