Ölçme ve değerlendirme kpss

7/29/2019 lme ve Deerlendirme KPSS

1/113

1

2010 2011 ETM RETM YILI KPSS DERS NOTLARI

LME VE DEERLENDRME

Bir dersin retiminde rencilerin belirlenen programn hedeflerine ulap ulamadklarlme ve deerlendirme ile ortaya karlr.

LME: Belli bir nesnenin belli bir zellie sahip olup olmadnn; sahipse sahip oluderecesinin gzlenip, gzlem sonularnn say ve sembollerle ifade edilmesidir. lme birbetimleme iidir.

rnekler: * renci devlerine puan vermek. * Odann scakl 22 Cdir

* Bizim kursun rencilerinin %80nini kz renciler oluturmaktadr.* Bu takm elbisenin fiyat 250 YTLdir, * Beden eitimi dersinde rencileri boy srasna gre sralamak, * renci devlerine puan vermek, * Bayramda hava scakl 21 derece olacak.* Seminer salonu azna kadar doluydu. * Seherin salarnn rengi sardr.

* Park yerinde 30 araba var.Tanmda da belirtildii zere lmenin temel zellii vardr:1) llecek bir niteliin olmas, 2) Niteliin gzlenebilmesi, 3) Amaca uygun say ve sembollerle gsterilmesi,

NESNELERN


2/113

2

VARLIKLARIN

OLAYLARIN

zellikleri

Grld zere lme ileminde llmek isten niteliin ne olduu belirlenir ve buniteliin hangi say ve sembollerle ifade edilecei kararlatrlr.

NOT: lme iinde lme konusu olan ey bir zelliktir. zellie sahip olup olmama sahip oluderecesi nesneden nesneye, durumdan duruma, ayn nesne iinde zamandan zamana yada yerden yere deiebilir. Cinsiyet, medenidurum, arlk kiiden kiiye: scaklk zamandan zamana yada yerden yere deiebilir. Belli bir zellie sahip olmama veya sahip olma derecesi bakmndanbireyler arasnda farkllklar vardr. te bu farkllklar lme iin temeldir. Eer btn insanlar ayn uzunlukta olsayd ya da scaklk her zaman ve her yerde ayn olsayd bu deerlerin llmesidiye bir durum sz konusu olmazd.

LME ETLER:1) DORUDAN (TEMEL) LME: llmek istenen zellik yada nesnenin evrende var

olduu ekliyle kendi cinsinden bir birimle llmesidir. rn: Boyun metre ile arln terazi ile llmesi gibi. Yani arln bir baka arlk ileuzunluun bir baka uzunluk ile llmesidir. Dorudan lmede geerlii ve gvenirlii yksek olan bir lme elde edilir. Arlk, uzunluk, renkvb. dorudan llebilir.

RNEKLER: * Boy uzunluunun llmesi * Arkada saysnn belirlenmesi * Devam edilen ders says * Sahip olunan kitap saysnn belirlenmesi * Ayenin ka kardeinin olduunun belirlenmesi

2) DOLAYLI LME: llmek istenen zellik ile lmede kullanlan aracn zelliibirbirinden farkl ise bu tr lmelere dolayl lme ad verilir. zellik kendisine ait olmayanbaka bir arala llr.Geerlilik ve gvenirlik dktr.ETMDEK LMLERN BYK BR KISMI DOLAYLI LMDR .Eitimde genellikle lme konusu olan davran deil onunla ilgili olduu sanlan davranlagzlenip, gzlem sonucu asl lme konusu olan davrana yklenir. Eitimdeki lmelerin genellikle dolayl olmas eitimdeki lme sonularna daha ok hatannkarmas ihtimalini arttrr. Zek, baar, kiilik, akademik baar vb. zellikler dolayl lme ile llr.

RNEKLER

GZLEM SAYI YA DA SEMBOLLERLEFADE

LME =

2002 KPSS


3/113

3

* rencinin zek dzeyinin llmesi, * rencinin yeteneklerinin ve kiilik zelliklerinin llmesi, * Bir odann scaklnn termometre ile llmesi * Tutum lmek

2008 KPSS: Aadakilerden hangisi llrken dolayl lme yaplr? A) Park yerindeki aralarn says B) Bilgisayar masasnn ykseklii C) Bir sepet elmann ktlesi D) rencilerin drt ilembecerileriE) Koridorun uzunluu

3) TRETLM LME: ki deiken arasnda aritmetik bir ilemle elde edilen

lmeye tretilmi lme denir. rnein bir cismin hacmi ktlesine blnrse younluu bulunur.Dolaysyla iki lme arasnda aritmetiksel bir ilem yaplmas bir lme ilemini yani tretilmilmeyi ifade eder. Bir otomobilin hzn bulmak iin nce otomobilin ald yolu ve bu yolu nekadar zamanda ald tespit edilir. Daha sonra arabann hzn bulmak iin alnan yol zamanablnr. Yine aritmetiksel ilem yapld iin yaplan lme tretilmitir.

LMEDE BRM: lme ileminin sonucunu saysal olarak ifade edebilmek iin bir birime ihtiya duyulur. Metre, kilogram, kilowatt, derece, saat, lira, puan, adm, kar vb. eitlilme aralarna ilikin lme birimleridir. Sonular ifade edilirken bu birimler kullanlr. 20renci, 25 derece gibi Birimler 2 trldr:

* DOAL BRM: Bir deikenin hangi niteliine ya da miktarna bir birim denileceinintanmlanmam olduubirimlerdir.

rn: Snftaki renci saysn sayarken 1 renci 1 birim olarak kabul edilir. * TANIMLANMI BRM: Deikenin ne kadarlk miktarna 1 birim denilecei

uzmanlarca tanmlanm birimlerdir. rn: Saat, metre, kilogram vb

lme ileminde kullanlacak birimlerde zelliin bir arada bulunmas nemlidir:1)Birimlerin Eitlii: lme aracn oluturan birimlerin eit dilimler halinde olmasdr. YaniKullanlan lme aracndaki birimlerin lme ilemi boyunca deimemesi ve birbirine eiolmasdr. rn: Kilogramda her bir gram 1 birime eittir. 2)Birimlerin Genellii: lmede ayn birimleri kullanan herkesin o birimi ayn anlamdakullanmasdr.

rn: Baz insanlarn uzunluklar metre ile, baz insanlarn kula kullanarak lmeleri birimleringenelliinibozar, veya arlk lmede kullanlan kilogram dnyann her yerinde kabul edilen genel


4/113

4

bir birim iken gemite kullanm olan okka gnmzde herkes tarafndan kullanlmad iingenel bir birim deildir. 3)Birimlerin Amaca Uygunluu: lme amacmza uygun birimlerin seilmesidir. rn: Kayseri-Sivas arasn metreyle deil de kilometre ile ifade etmek.Mesela Sivas Kayseriarasn 196 km demek yerine 196.000 m demek zorunda kalrdr.

rn: nsanlarn arlnn ton ile deil de kilo ile ifade edilmesi

LM: lme sonucudur. Baka bir ifade ile lme ilemi sonucunda elde edilen say veyasemboldr.rn: Bir rencinin bir snavdan alm olduu puan bir lm ifade etmektedir. Yanilm lme ilemi bittikten sonra elde edilen niceliktir.

LMEDE SIFIR NOKTASI: llecek deikenin sfr deerinin tayinedilebilmesi ve lmede bu deerin sfr says ile gsterilebilmesi ok istenen bir zelliktir. Bazdeikenlerin doal (gerek) sfr noktas vardr. Bir kursa devam eden rencileri sayyorsak,

hibir rencinin gelmedii bir gnde devam eden renci says sfrdr ve sfr doaldr. Doal

sfr deerine mutlak sfr da denilmektedir.

Baz deikenlerin doal sfr deeri bulunmaz. rn; scaklk lmekte kullanlan

santigrat ve fahr enheit derecelerinin sfrlar itibaridir (baldr). Bir uzunluk iin yksekliin

doal sfr anlaml olduu halde, yeryzndeki corafi yksekliklerin llmesinde kullanlan sfr

itibari yani baldr. Eitimde ska kullanlan baar lmede takdir edilen notun sfr itibari yanibaldr.2007 KPSS: Aadaki rneklerin hangisinde sz edilen lme ileminde bal (keyf, itibarisfr sz konusu deildir?

A) Ankara ili ankaya ilesinin deniz seviyesinden ykseklii 870 metredir.B) rencilerin felsefe dersine kar tutum puanlar ortalamas 207 dir.C) Tarih sorularndan en az drt tanesine doru cevap veremeyenler sfr puan almtr.D) Bugn hava scakl 15 C dir.E) Bu kitabn ilk 4 sayfasnda kitabn kapsam tantlmaktadr.

LT (kriter, standart, norm): lmler hakknda bir karara varrken kullanlankriterlerdir. rn: Bir rencinin baarl saylabilmesi iin istendik davranlarn % 50 sinikazanm olmas, % 30dan fazla devamszlk etmemi olmas ya da geme notu 100 zerinden enaz 45 olanlarn baarl olmas, saylmas gibi lt ikiye ayrlr:


5/113

5

a) Mutlak lt:Deerlendirilecek grup dikkate alnmadan lme ileminden nce belli olanlte mutlak lt ad verilir. Mutlak lt kesindir, gruba ve kiiye gre deimez.RNEK:Cumhuriyet niversitesinde geme notu 60 dr.

Programn hedefleri Askere alnma ya Okula balama ya LES ten 45 ve zeri puan alanlar yksek lisansa bavurabilir.

-Memur olmak iin askerlikle iliiinin olmamas gerekir. -Bu kurumda sigara imenin cezas 69 TL dir. -lme dersini gemek iin sorularn %75 ini yapmak gerekir. -lme dersinden 50 ve zerinde puan alan renciler baarl saylacaktr. - Yksek lisansa bavurabilmek iin en az ALESten 70 almak gerekir.

b) Bal lt:lme ileminden sonra grubun baarsna gre deien lte bal lt adverilir. lt kesin deildir, gruptan gruba ve kiiden kiiye gre deiebilir.

RNEK:Snf ortalamasnn zerinde not alanlar dersten geer. Akademik baars en yksek 20 kii sper liseye alnacakBlgesel normlar Kiisel yetenekler

2009 KPSS SORUSU: Aadaki deerlendirme srelerinin hangisinde bal lt kullanlmtr? A) Mezun ol mak iin diploma notunun 4 zerinden en az 2 olmas B) Ortalamann 10 puan zerinde alanlarn snf gemesi C) Askere arl 150 kg nin altndaki erkeklerin alnmas D) Sorularn % 80 ini doru cevaplayanlarn bilgi yarmas elemelerine katlmas E) Yksek lisansa girebilmek iin yabanc dil snavndan en az 70 puan alnmas

2006 KPSS:

I. Matematik sorularnn %75ini, fizik sorularnn da %60n doru cevaplayan renciler bu

dersleri baarm saylr.

II. lk iki sorudan alnabilecek en yksek puan 25tir. III. Snavda 65in altnda puan alan renciler dersi tekrar ederler. IV. Trke ve matematik derslerinden baarsz olan renciler bir sonraki dneme devam

edemezler.

Yukardakilerden hangileri birer deerlendirme ltn ifade etmektedir?A) Yalnz I B) Yalnz II C) II ve III D) III ve IV E) I, III ve IV


6/113

6

DEERLENDRME: lme sonularn bir ltle karlatrp, bir deer yargsnaoradan da bir karara ulama srecidir.

Aada baz lme sonular verilmitir:

A

Ayhann boyunu ltk ve 164 cm bulduk. B Yeni doan bir bebein arln 1,9 kg olarak tespit ettik. C Bir rencinin A Baar testindeki puann 23 olarak bulduk.

Bu rneklerin her biri bir lme sonucudur. Ama bunlar kendi balarna hi bir ey ifade etmezler.Elde ettiimiz saylarn bizimle konumas, baz fikirler vermesi gerekir. imdi aadaki rnekleri inceleyelim:A Polis okuluna kayt yaptrabilmek iin en az 167 cm boya sahip olunmaldr.

B Yeni doan salkl bir bebein arl 24,5 kg arasnda olmaldr. C A baar testinden geer not alabilmek iin en az 25 almak gerekir.

te imdi yukarda verilen lme sonular bir anlam kazand yani her birisi bize fikirverecek duruma geldi. Grld zere deerlendirme ile lme sonular anlamlandrld.Deerlendirme iin lm, lt ve deer yargsna ihtiya vardr.

LME SONUCU Kriter Deer Yargs Karar

RNEKLER: * deneyimi 6 yl ve zerinde olanlar ie alnmtr.(2003 KPSS)* Hale ortalamann zerinde puan alarak snfn gemitir. (2003 KPSS) * Demet 160n zerinde puan ald iin snav kazand. (2004 KPSS) * Elmas snfn pekiyi ile geerek birinci oldu. (2004 KPSS)

(LM) (lt)

AYHAN 164 cm boyundadr.

Polisokuluna nkayt iin167 cm.

boya sahip

olmak gerekir.

Ayhann boyuksadr.

Polisokulunagiremez.


7/113

7

Deerlendirme srecinde en nemli e kriterdir. Deerlendirme srecinde kullanlankriterlere gre deer yargs ve dolaysyla karar deiecektir. Bir dersin lt alnabilecek ennemli esi hedef ve davranlardr.

2007 KPSS: Deerlendirme yaplrken, lt ile lme sonularnn ayn birimle ifade edilmesi

gerekir. Bunun en nemli amac aadakilerden hangisidir?A) lme aracnn geerliini artrmakB) Karlatrmada doru karar verilmesini salamakC) lme aracnn gvenirliini artrmakD) Sonularn anlalmasn kolaylatrmakE) ltn uygun olmasn salamak

LME VE DEERLENDRME KAVRAMLARININ KARILATIRILMA lme zelliin miktarn gsterir; deerlendirme ise bu miktarn yeterli olup olmadn ya daamaca uygun olup olmadn belirler. lme, deerlendirmeden nce gelir. lme yapldktan sonra deerlendirmeye geilir bu srahi deimez. lme, objektiftir yani fotoraf eker gibi mevcut durumu ortaya koymaktadr.Deerlendirme ise sbjektiftir. Kiisel kanlara dayanr. lme daha ok gzleme; deerlendirme ise daha ok karlatrmaya, yorum ve yargyadayanr. Deerlendirme lmeyi de iine alan bir kavramdr, dolaysyla lmeye gre daha kapsamldr. RN:rencinin tarih dersinden 70 puan almas birLMEDR . Sadece puanna bakarak tarihdersinden geip gemeyeceine karar vermek olduka zordur. Bu konuda karar iin rencininpuannn bir ltle karlatrlmas gerekir. Eer retmen 70 puann geebilmek iin yeterliolacan nceden belirtmise renci tarih dersinden geebilecektir. Bu durumda renciningeebileceine ilikin karar verilmitir. YaniDEERLENDRME yaplmtr.

LME VE DEERLENDRME KAVRAMLARININ RNEKLERLE KARILATIRILMA

LME DEERLENDRME Bugn hava scaktr. Bugn hava scak olduu iin ma yaplabilir. Fatih matematikten pekiyi ald. Fatih matematikten pekiyi ile geti. Abdulsamet ksa boyludur. Abdulsamet ksa boylu olduu iin kaleci olamaz. Furkan snavdan en yksek puan ald. Furkan en yksek puan alarak snfn geti. Ebubekir iyi bir ocuktur. Ebubekir iyi ocuk olduu iin sevilebilir. Bu gmlek 75 ytl dir. Bu gmlek 50 ytl den fazla olduu iin pahaldr. Aye bayandr. Aye bayan olduu iin manken olabilir.


8/113

8

ETM SREC NDE LME VE DEERLENDRMENN YER VE NEM Eitim sreci iinde lme ve deerlendirme, rencilerimizin hedef davranlarn ne

kadarn gerekletirdiklerini, gerekletirilmeyen amalarn neler olduu, hangi konularn yeterince renilip renilmedii, hangi konularn eksik ya da yanl renildii hakknda bilgi

verir. Yeterince baarl olan renciyi motive eder. renci hakknda verilecek kararlara dayanak olur. retmenin kendi retiminin ne derece etkili olduunu kestirmesine yardm eder. Uygulanan eitim programnn baarl olup olmad hakknda yneticilere ve dier ilgililere bilgiverir.

DEERLENDRME BMLERA) LTE GRE YAPILAN DEERLENDRME 1) MUTLAK DEERLENDRME (Kriter Dayankl Deerlendirme): Mutlak lt kullanlarakhedefe dayal olarak yaplan deerlendirmedir. rn: - ALESten 55 alarak baarl oldu.

-100 metreyi 18 saniye ve daha altnda koanlar okul takmna alnmtr. -Hasan kapal alanda sigara itii iin ceza kesildi.

- Ahmet asker kaa olduu iin memuriyete alnmad. - 50 sorunun 40 tanesini d oru yapan renciler baarl sayld. - lme dersinin hedeflerinin %70 bilen renciler dersi, geti.

Mutlak lte gre yaplan deerlendirmede kriter nceden belirlenmitir. Mutlak deerlendirmede rencinin grup iindeki baarsna baklmaz. Yaniburada birey testtekibaarsna gre testle llmek istenen nitelikler ynnden grup iindeki dier bireylerlekarlatrlmaz. Mutlak deerlendirmede bireyin bireysel baars dikkate alnr. 2) BAIL DEERLENDRME (Norm Dayanakl Deerlendirme): Bal lt kullanlarak,

bireyleri birbirleriyle karlatrarak yaplan deerlendirmedir. Bal ltte rencinin bulunduugrup iindeki greli yeri esas alnr. rn: 100 metre kouda ilk 3 e girerek takma girmeye hak kazand.

Snf ortalamasnn zerinde not alanlar baarl oldu. Norm dayankl deerlendirme bireylerin testteki baarlarn testi alan grubun

istatistiklerine gre belirler ve yerlerini gruptaki dier bireylerle karlatrlr. RNEK:Bir okula renci semek amal olarak yaplan 100 soruluk oktan semeli bir semesnavnda snava giren rencilerin test puanlar ortalamalar alnarak bu ortalama puan zerindepuan alan rencilerin okula kabul edilmesi.


9/113

9

Bal lte gre yaplan deerlendirme sonucunda verilen not rencinin belli bir bilgiveya beceriler toplamndan baka, bir deikene gre ne kadarn rendiinin bir gstergesidir.Bal deerlendirmede kriter grubun baarsna gre belirlenir. RNEK: * Snfn aritmetik ortalamasnn altnda kalanlarn baarsz saylmas.

* 100 metre yarna katlanlar arasnda yar ilk 5'e girerek tamamlayanlarn

okul takmna seilmesi. * Snfn en baarsz % 20lik dilimine giren rencilere ek retimhizmetlerinin sunulmas.

NOT: Aadaki ama iin hangi deerlendirme trleri kullanlr:1) rencilerin birbirine gre baar dzeylerini belirleyerek ileri ve geri renciler iin eknlemler alma: BAIL DEERLENDRME .2) Ders sresince rencilerin renme eksikliklerini belirleyerek bunlar giderme: MUTLAK DEERLENDRME (Hedefe dayal yaplmtr) 3) Dnem sonunda rencilerin dersten alacaklar notu belirlerken snf ortalamasn dikkate alma:BAIL DEERLENDRME Aadakiler Bal deerlendirmedir. a-rencilerin srasna gre deerlendirme yapmak rnein: Okulda ilk 5 giren rencilere bursvermek

b-Normal dalm erisine (an erisine) gre deerlendirme yapmak c-Standart puanlara gre deerlendirme yapmak ( Z ve T puanlar) d-Standart sapmaya gre deerlendirme yapmak e-rencilerin ilk baar durumlar ile son baar durumlar arasnda ki farkn deerlendirmedekullanlmas f- Norma dayal deerlendirme yapmak g-retmenlerin rencilerin yetenek dzeylerine dayal beklentilerine gre deerlendirme yapmalar 2006 KPSS: Aadakilerden hangisi bal deerlendirmede kullanlan bir lt deildir?

A) Snftaki dier rencilerin baars B) zlenen programn hedefleri C) rencinin yetenei D) lke apndaki normlar E) rencinin snf iindeki baar sras

2008 KPSS: Deerlendirme, lme sonularnn bir ltle karlatrlarak bir yargya varlmas

iidir. Aadakilerden hangisimutlak ltn kullanld deerlendirmeye rnektir?

A) Bilgi yarmasnda en az puanla elenen kii olma B) Yksek atlamada en iyi dereceyi yapmaC) Snfta baar asndan ilk yzde yirmilik grupta olma D) 100 sorudan 50sini doru cevaplama E) Grup ortalamasnn zerinde performans gsterme


10/113

10

B) AMACINA GRE YAPILAN DEERLENDRME Eitim retimde temelde ama iin deerlendirme yaplr:1) TANIMA- YERLETRMEYE YNELK (Tanlayc) DEERLENDRME:

rencilerin belli bir kurs, ders ya da nitenin nkoulu niteliindeki giri davranlarna

sahip olma derecesini belirlemek amac ile yaplan deerlendirmedir. Bu deerlendirmedeki ama;lgili kursun gelitirmeyi dnd davranlardan rencilerce nceden edinilenlerin olupolmadn belirlemektir.Bu belirlemeler sonunda retimin balang noktas belirlenir ve eitim renci dzeyine greayarlanr.

Yerletirmeye ynelik deerlendirme ise rencileri eitimsel adan gruplama sorunuylailgilenir.

rn: rencilerin belli niversitelere, bir niversitenin deiik fakltelerine yada bir faklteninfarkl blmlerine yerletirilmeleri, onlarn bu retim kurumlarnda baarl olmak iin gerekliolduu dnlen giri davranlarna sahip olu derecelerine gre yaplr. Bu anlamda yerletirmYORDAMA ile yakndan ilgilidir. Bu deerlendirmede kullanlan lme aralar unlardr: Yetenek testi, tanma testi, yerletirmetesti, muafiyet testi, s eviye tespit snav, hazrbulunuluk testi, NOT: Hazrbulunuluk testi, nkoul bilgileri lme amacyla yaplr. Seme testi ise bireylerinbelli zelliklere sahip olma dzeylerini deerlendirme amacyla yaplr. RN:Snfta ngilizcesi en iyi olan be kiiyi belirlemek(BAIL )RN:Eitim Fakltesine girecek olan rencileri SS ile belirlemek 2009 KPSS SORUSU : Arif retmen, retim ylnn banda, rencilerinin matematik dersine

kar tutumlarnn nasl olduunu belirlemek ve elde edilen sonulardan hareketle retimuygulamalarna yn vermek istemektedir. Bu amala 10 maddeden oluan bir tutum leinirencilerine uygulam ve onlarn matematik dersine kar tutumlarn lmtr. Arif retmen bu uygulamasnda hangi lme ve deerlendirme trlerini kullanmaktadr? A) Dolayl Tanlayc B) Dorudan Biimlendirici C) Tretilmi Tanlayc D) Dolayl Dzey belirleyici E) Dorudan Dzey belirleyici 2) BMLENDRME- YETTRMEYE (FORMATF Deerlendirme , renme EksikliklerininDeerlendirilmesi, zlemeye Dayal Deerlendirme) YNELK DEERLENDRME:

Program srecinde yaplan deerlendirme biimlendirici deerlendirmedir. Budeerlendirmenin ana ilevi, retim srp giderken her bir nitedeki renme eksikliklerini veglklerini belirlemek, bu eksiklik ve yetersizliklerin giderilmesi yani nitenin daha iyirenilebilmesi iin her renciye ayr ayr nerilerde bulunmaktr. Bu deerlendirme programa srekli dnt salamakta ve iyiletirici nlemlerin alnmas iin birkontrol sistemi oluturmaktadr. Ayn zamanda bu deerlendirme yeni bir programn denenmesi vegelitirilmesi ile ilgili olarak uygun kantlar toplama olana verir. Bu kantlara dayanarakprogramda gerekli ve yerinde dzeltmeler yaplabilir.


11/113

11

Biimlendirme- yetitirmeye ynelik deerlendirme maksadyla kullanlan testlereFORMATF TESTLER ya da nite testleri denilmektedir. Bu testler yalnzca belli bir retimNTESNN BTMNDE uygulanr. Bu deerlendirmede kullanlan test eitleri izlenme testleri, ksa snavlar (kuiz), ara snavlar yada aylk snavlardan olumaktadr.

Bu deerlendirmede not verme yaklam uygulanmaz. nk ama nite sonundaki eksikliklebelirlemek ve bunlar gidermektir. NOT: renme glklerinin ve eksikliklerinin nedenleri aratrlarak bir yandan rencilere yardmc olunmaya allmakta te yandan da retim ortam ve yntemleri srekli olarak gzdengeirilmektedir. 3) DEER BMEYE YNELK DEERLENDRME (Sonu Deerlendirmesi, Dzey BelirleyiciDeerlendirme, Summatif- zetleyici Deerlendirme):

Programn sonunda rencilerinkazanlm davran, zellik ve becerilerini lmeye yarayan deerlendirme trdr.

Genellikle retim devresi sonundaprogramn ngrd hedeflere ulalp ulalmadnabaklarak renci, retmen ve programa ilikin yarglarda bulunulur. Yani renci baars verenme dzeyini belirlemek amacyla yaplr. 2008 KPSS: Durum deerlendirme ya da dzey belirleme denen lme ve buna baldeerlendirme srecinde temel ama aadakilerden hangisidir?

A) retim programnda belirtilen kazanmlarn gerekleme derecesini belirlemek B) rencilerin yaadklar renme glklerini ortaya karmak C) rencilerin sosyal, psikolojik ve ekonomik durumlarn belirlemek D) rencileri belli zelliklere gre sralayp ilgili programlara yerletirmek E) rencilerin kavramsal geliim dzeylerini ve kavram yanlglarn tespit etmek Bu tr deerlendirmede kullanlacak veriler; bir kursun tmn ierecek biimde kursun

bitiminde ya da birka niteyi kapsayacak biimde retim dersi iinde u ygulanan testlerle eldeedilir. Bylece bir testin sonular birok bakmdan kullanlacaktr. rencilere not verme,rencilerin gelecek kurslardaki baarsn yordama, bir sonraki kursta retimin balangnoktasn saptama, rencilere ve retmene renmenin yeterliliine ya da retimin etkililiineilikin dnt salama, farkl renci gruplarnn baar durumlarn kararlatrma. rencilerle ilgili olarak verilecek kararlar onlarn bir okuldan mezun olup olmayacana, bir stkurs ya da snfa geip gemeyeceine ya da farkl programlardan hangisine ynelmesi gerektiinedein olabilir.

NOT: Deer bimeye ynelik deerlendirme; retim programlarnn hedeflerine ulama dzeyi,renme dzeyi ve rencilerin baar dzeylerini belirlemek iin yaplr. Erii testi, baar testi,bitirme testi (final), yeterlilik testi ve uzmanlk testleri, vize testi gibi test trleri kullanlr. Erii Testi:Bir retim programnn giri davranlar ile k davranlar arasndaki farkbulmak iin yaplr. Baar Testi:rencinin renme dzeyini belirlemek amacyla yaplr. NOT: Amaca ynelik deerlendirmede: 1) Programa GRTE yaplan deerlendirme Tanlayc Deerlendirme 2)

Program SRECNDE yaplan deerlendirme Biimlendirici Deerlendirme. 3) Programn IKIINDA yaplan deerlendirme DZEY Belirleyici deerlendirmedir.


12/113

12

ETM RETMDE KULLANILAN DEERLENDRME TRLER: 1) HAZIRBULUNULUK DZEYNN DEERLENDRLMES: Bir renme nitesi, kurs vebenzeri etkinliklerin nkoul davranlarnn (giri davranlarnn) belirlenmesi amacna dnktGiri snavlar, n test snavlar, muafiyet snavlar vb 2) GELTRC (FORMATF) DEERLENDRME: renme eksikliklerinin belirlenmesi ve

giderilmesi etkinliklerinde kullanlr. Bu deerlendirmede dersin hedef davranlarnngerekleme dzeyi ve renme eksiklikleri zerinde durulur. Her nitenin sonunda kullanlr. Gelitirici deerlendirmede formatif testler, izleme testleri venite testleri olmak zere balca tr test kullanlr. Bu deerlendirme trnde renmeeksiklikleri ve hedef davranlarn gerekleme dzeyleri belirlenerek gerekli nlemler alnr. 3) ZETLEYC (SUMMATF) DEERLENDRME: Eitimde en ok kullanlan deerlendirmetrdr. Bu deerlendirme ile rencinin baar dzeyi belirlenir. rn: Bu deerlendirmederenci hakknda geti, kald, baarl, baarsz gibi kararlar alnr. Baar, erii ve benzeritestler kullanlr. Dnem ierisinde yaplan ara snavlar ve dnem sonunda yaplan ylsonu snavlarsummatif testler eklinde yaplr.

Bu deerlendirme trnde retim programnn, retmen vb. etkisine baklr ve deerlendirme yaplr. 4) ETM PROGRAMININ DEERLENDRLMES: Eitim programnn bir btn halinde veher bir esinin etkinlii deerlendirilir.NOT: Eitim Programlarnn eleri; hedef davran, ierik, eitim durumlar (renme ilkeleri,stratejileri, yntemler, teknikler, Ara-gere) lme ve deerlendirmeden oluur. 5) RETMENN DEERLENDRLMES: renci ve program deerlendirildikten sonraretmen de deerlendirilir. Eskiden retmenleri sadece mfetti ve idare deerlendirirkenimdi ise performans deerlendirme sistemi uygulanmaktadr. Yani deerlendirmeyeidare,

mfetti, renci, veli ve dier retmenlerde katlmaktadr. NOT: Deerlendirmede bir snflamada deerlendirmeninPLANLANIINA gre yaplr. A) DZENL DEERLENDRME: Belli ltleri, planl ve dzenli gzlemi, kontrollkarlatrmalar, standartlatrlm snama yollarn ieren deerlendirme trdr. B) GELGZEL DEERLENDRME: ltler ya da varlmak istenen son nokta belirgindeildir. Sbjektif yarglar baskn kar. renmedeki yetersizlik ve aksaklklarn kayna tamolarak belirlenemez.

DEERLENDRME VE TEST ETLER TANILAYICI BMLENDRC DZEY BELRLEYC

Tanma Yerletirme MuafiyetSeme Yetenek testleri

Biimlendirici Snav Ksa Snav Ara Snav nite testleri

Bitirme Snav (Final) BAARI YETERLLK

VizeSummatif

GR SRE IKI


13/113

13

LEK: Belirli bir zellii lmek iin hazrlanm ve zerinde birimleri hep ayn cinsten koyulmu

bir lme aracn tanmlar. Yani belli bir balang noktasndan itibaren eit birimlerle

blmelenmi lme aracna lek ad verilmektedir. lek; nesnelere verilen saylarn anlamlarn ya da nesnelere saylar vermede ve verilen saylarn kullanlmasnda uyulmas gereken kurallar vekstlamalar belirtmek iin kullanlr. Balca lek trleri unlardr: 1) SINIFLAMA (Adlandrma- Gruplandrma-Kategorileme- Nominal) LEKLER:Snflamalei nesneleri belli bir ynden benzeyip benzemediklerine gre snflandrmaya dayanr.Nesneler arasndaki farkllklar ve benzerlikler ok kaba biimde belirlenir. Gzlemin en basitbiimidir. Bu lekte nesneler snf, tip ve kategorilere ayrlr. Bu lek eitimde nadirenkullanlr. Baz tanmlayc nitelikler (gz ve sa rengi gibi) insanlarn yaad corafi blgeler,matematiksel olarak yalnzca elimizdeFREKANSLAR VARDIR . statistiksel ilemlerden sadeceMOD bulunabilir.

Dolaysyla frekanslara dayal analizler dnda birok matematiksel ilemi yapmak anlamszdr.

RNEKLER: * nsanlar medeni durumlarna gre evli, bekr, dul, boanm eklindeayrmak

* Cinsiyete gre kadn, erkek * Tenler ine gre esmer, sarn * Derse gelenler, gelmeyenler

* Gzlk takanlar, takmayanlar

* llere plaka numaras verilmesi * Ksa ve uzun boylu rencileri ayrma * Kiileri dinlerine ve mesleklerine gre ayrma.

NOT: Adlandrma leinin balca iki zellii vardr:SMETRKLK - GELLK rn: Bir akraba snfn ele alalm Asl Burakn akrabas ise Burakta Aslnn akrabasdr. BuilikiyeSMETRKLK ad verilir. A = B B = Ate yandan Asl Burakn kardei, Burakta Ceylann kardei ise o zaman Aslda Ceylankardeidir. Yani A = B, B = C A = C Bu ilikiyeGELLK ad verilir. NOT: Her bir grubu bir say ile ifade edersek, rnein kadnlara 1, erkeklere 2 dersek snflamalei ile lme yapm oluruz.

2006 KPSS: birliine dayal bir renme uygulamasnda gruplar rencilerin soyadlarnn ba

harfleri kullanlarak oluturulmutur. Bu uygulamadaki gruplara ayrma, bir lme ilemi olarak kabul edilirse kullanlan lek traadakilerden hangisidir?

A) Sralama B) Eit oranl C) SnflamaD) Dereceleme E) Eit aralkl


14/113

14

2) SIRALAMA (DERECELEME-ORDNAL) LE:Nesneleri belli bir zellie sahip olumiktar bakmndan sraya koymakla elde edilir. Yani bu lek niteliklerin belli bir boyuttabykten ke, kkten bye, iyiden ktye veya ktden iyiye doru sralanmas ile eldeedilir. Bu sralar say ile ifade edilecei gibi birinci, ikinci, nc vb. sfatlarda da ifadeedilebilir; pekiyi, iyi, orta, geer, kalr gibi Bu tr leklerde rencilerin tm grup iindeki yeri belirlenmektedir. Birinci, ikinci, nc gibinumaralar rencilerin grup iindeki yerini belirlemede kullanlabilir. Bu lekte nesnelere verilensemboller (saylar) nesnelerin belli bir zellie, birbirine gre daha az ya da daha ok sahipolduunu belirtir.

Bu lekte balang noktas ve sralar sabit deildir.30 kiilik bir grup baar durumlarnagre sralanm olsa herkesin bir sras olur ; fakat gruba yeni bireyler katlrsa , sralamada kibalang noktasnda ve kiilerin eski sralarnda deime meydana gelir. Fakat sralar gsteren saylar arasndaki farklar zellie sahip oluun ve nesneler arasndakifarkn miktarn yanstmaz.rn: Baar sralamasna gre veya boy uzunluuna gre 2. rencinin

4. renciden 2 birim daha stn olduu sylenemez. Bu yzden bu tip leklerden elde edilenveriler zerinde MOD VE MEDYAN(ORTANCA) bulunabilir. Yzdelik hesaplar yaplabilir, srafarklar korelasyonu da hesaplanabilir. Bu lek trne de drt ilemi uygulamann bir anlam yoktur nk rakamlarn matematikselanlam yoktur. Sadece zelliin azlk-okluk; byklk-kklk srasn verir. Sralamada sfrn anlam yoktur. RNEKLER:

* niversiteyi 1. tercihimde kazandm. * rencilerin boy srasna konulmas * Snav notlarna gre sralama yapma * Snftaki en baarl ilk 5 rencinin belirlenmesi 1. 2. 3. 4. 5. * Okullarn niversiteye giri snav sonularna gre sralanmas,

NOT: Bu lek tryle elde edilen lme sonular arasnda iki trl iliki vardr:GELLK veASMETRKLK RN: Ali Ayeden uzundur diye Aye de Ali den uzundur diyemeyiz. Yani A>B fakat B>Adiyemeyiz. Bu zellie ASMETRKLK ad verilir.RN:Ali Ayeden uzundur. Aye de Ezgiden uzundur. Dolays ile Ali Ezgi den uzundur. Yani A>ve B>C ise A>C dir.

3) ET ARALIKLI (NTERVAL) LEKLER:Nesnelerin belirli bir balang noktasna gre vebelli bir zellie sahip olu derecesi bakmndan eit aralklarla sralanmasdr. Eit aralkl lekbirimlerde eitliin saland ve sfrn tanmlanm olduu lek trdr. rn: Termometre-Takvim-Santigrat- Fahrenayt. Termometre sfr gsterdiinde scaklkgerektende sfr deildir. Aslnda belli bir scaklk vardr ancak hem termometreningelitiricileri hem de kullanclar sfr olarak tanmlanan noktay balang olarak kabuletmilerdir. rn: Sfr noktas olarak kabul ettiimizSA nn doumu aslnda tarihin balang noktas

deildir. Bu nokta herkesin sfr noktas olarak kabul ettii noktadr.


15/113

15

Grld gibi bu lekte balang noktas (0) tanmlanmtr. Sfr noktas keyfidir ve eitaralklarla blmelenmitir. Bu yzden eit aralkl leklerde lmlerin birbirine oranlanmasanlaml deildir yani termometre lei ile 10 C olan scakln 5 C olan bir scaklktan 2 katfazla olduunu sylemenin bir anlam yoktur.

Bu lekte elde edilen veriler zerinde snflama ve sralama leklerinden elde edilen verilerzerine yaplanlara ek olarakARTMETK ORTALAMA, STANDART SAPMA , PEARSON- MOMENTLER ARPIMI KORELSYON KATSAYISI hesaplanabilir.

Eit aralkl lekler zerinde toplam karma ilemleri yaplrken, gerek bir sfr noktasolmad iin arpma blme ilemi yaplamaz. rnein; 20 santigrat 10 santigratn iki katdrdenemez.

RNEKLER: *Termometre, Takvim, Snav * Hava scaklnn 20 C olarak belirlenmesi,

* Bir rencinin eitim dersindeki baars, * Bir rencinin tarih dersine olan tutumu

4) ET ORANLI (RATO) LEKLER:Balang noktas gerek sfr yani yokluu gsteren,birimleri eit ve birimleri arasnda oransal iliki kurulabilen lekler oranl leklerdir. Bu leinncekilerden stnlSIFIR n (0) gerek anlamda yokluu ifade etmesidir. Yani balangnoktas olanSIFIR NOKTASI gerek bir SIFIR NOKTASIDIR . Uzunluun ve arln llmesibu tr leklerle yaplr.RN:Ali 60 kg ve Ayhan 30 kg ise Alinin arl Ayhann arlnn ikikatdr, denilebilir.

lme sonular zerinde her trlMATEMATKSEL LEM yaplabilir.METRE , KLOGRAM gibilme aralar bu tr lek esasna gre gelitirilmitir. 2006 KPSS: Yabanc dil snavnda Duru 80, Berke 40 puan almtr. Duru nun yabanc dil bilgisinin Berke nin yabanc dil bilgisinin iki kat kadar olduunu nesren bir kii, bu lme sonularnn aadaki lek trlerinin hangisiyle elde edildiini kabuetmektedir?

A) Eit aralkl B) Sralama C) DerecelemeD) Snflama E) Eit oranl

rnekler: Metre ile boy lmek, terazi ile arlk lmek, Okulda bulunan renci saysnbelirlemek, Bir rencini arkada saysn belirlemek, NOT: Drt lek trnden en yaygn olarak kullanlanlar eit aralkl ve sralama leklerdir.Eitimsel ve psikolojik lmelerde en ok kullanlan lekler yine sralama ve eit aralklleklerdir. NOT: Bu drt lek grubunu istatistiksel uygulama iin iki grupta toplayabiliriz. Snflayc vesralayc leklerle elde edilen veriler ve deikenlerNTEL ; buna karlk eit aralkl veORANLI leklerle elde edilen veriler ve deikenler iseNCEL olarak snflandrlabilir. NOT: lme dzeyiSINIFLAYICIDAN ORANLI ya doru kuvvetlenmektedir.


16/113

16

LMEDE HATA: llen nesnenin gerek deeri ile gzlem ya da lme sonucundaelde edilen deer arasndaki farka lme hatas denir. rn: Gerek boy uzunluu 180 cm. olan bir insann boyu lm sonucu 177 cm. bulunduysa bu

lmede 3 cm. lme hatas vardr. Kim, hangi zellii hangi ara ile lerse lsn lmede hata yapacaktr. yleyse bir lmesonucundaki hata mikt ar ne kadardr?Sorusu akla gelir. Bir lme sonucundaki hata miktar o lme ileminde kullanlan birimin yars kadardr. Buradan u sonuca ularz: Birim ne kadarklrse hata miktar o kadar azalr. Bu ifadeyi u rnekle aklayabiliriz:RNEK: A Snav: Sadece 1 soru sorulmu, 100 puan zerinden puanlanm,

B Snav: ki soru sorulmu, 50 puan zerinden puanlanm, C Snav: On soru sorulmu, 10 puan zerinden hesaplanm, D Snav: Yz soru sorulmu , 1 puan zerinden hesaplanm,

Yukarda verilen snavlarn sizce en gvenilir olanhangisidir? Bu rnekten unu anlyoruz:Bir lme ileminde kullanlan birim ile lme sonucuna karan hata miktar birbiri ile yakndanilikilidir. Birim kldke hata miktar da azalr.

LMEDE HATA TRLER 1) SABT HATA:Bir lmeden dierine miktar deimeyen hatalardr. Sabit hatada llenzelliin miktar ne olursa olsun hata miktar deimemektedir.

Snav arac, yanl cevap anahtar, sorularn snavda yoklanacak hedef davranlar uygunrneklendirmemesi durumunda ortaya kar. RNEKLER: * Bakkaln terazisinin her lt arl 50 gram fazla gstermesi

* retmenin okuduu her yazl kdna 10 puan fazla vermesi * Bir termometrenin lt her scakl 2 C fazla gstermesi * Bir metrenin lt her uzunluu 3 cm eksik lmesi. * 30 soruluk bir ksa cevapl testteki 15. sorunun okunamamas nedeni ile hibir

renci tarafndan cevaplandrlamamas.* 25 soruluk oktan semeli bir testin 25. sorusu snav sresi yetersiz olduu iin

hibir renci tarafndan cevaplandrlamamsa bu sorudan hibir renci puan alamaz. Bu durumtm rencileri ayn oranda etkilediinden rencilerin puanlarna sabit hata karmtr.

Sabit hatalar he r lme sonucuna ayn ynde ve ayn miktarda kartklar iin standartsapma ve varyans deerlerini etkilemezler. Bu nedenle gvenirlik sabit hatalardan etkilenmez.

2) SSTEMATK (YANLI)HATA: llen bykle, lmeye ve lme koullarna gre miktar farkllk gsteren hatalardr. Sistematik hatada hata miktar lmden lme belli bir orandaartar ya da azalr. Sistematik hata lmeyi yapann yanllndanda kaynaklanr. llenbykle, lmeciye ve llen koullara gre miktar deien bu hatalar puanlaycnn sbjektif davrand hatalardr.Sistematik hatalarda yaplan lmn birden fazla tekrarlanmas gerekir.


17/113

17

rnein; ilk 3 cm lik ksm krk olan 50 cmlik bir cetveli,n byk bir uzunluu lmekamacyla birden fazla kullanlmas durumunda hata miktar cetvelin kullanm saysna bal olaraksistematik bir ekilde artacaktr. RNEKLER: * Bir retmenin rencilerin cinsiyetlerine gre fazla puan vermesi,(Kz r.

10 puan fazla verilmesi)*Yazl snavlarda yaz gzelliine, ifade dzgnlne, tertip ve dzene fazlapuan verilmesi.

* retmenin 50 puan alan kda10, 60 puan kda15, 70 puan alan kda20puan fazla vermesi * Terazinin 1 kg.lk bir ktleyi, 50 gramfazla; 2 kg.lk ktleyi 100 gram fazla, 3kg.lk ktleyi 150 gram fazla gstermesi * retmenin rencilerin alm olduu puanlara %10 ekleme yapmas.

2009 KPSS SORUSU: retmenler genellikle sz dinleyen ve kurallarauygun davranan rencilere sempatiduyarlar. Yaplan aratrmalar, retmenlerin tepkilerinin, rencilerin derslerdeki baarszlklarndan ok,kurallara uymamalarna ynelik olduunu ortaya koymaktadr. rencilere bu konuda bir aklama yaplmasada onlar, kurallara uygun davrandklarnda bunun baar olasln etkileyebileceini, snavda doru yantlarvermeseler de iyi not alabileceklerini dnrler. Bu durumda, kurallara kar ktklarndacezalandrlabileceklerini ya da retmenleri tarafndan dlanabileceklerini renirler.

Kurallara uyan rencilere daha yksek puan vererek gerekletirilen bu lmelerdeaadakilerden hangisi yaplm olur?

A) Rastlantsal hata B) Gzlem yetersizliiC) Sabit hata D) Mantk hatasE) Sistematik hata 3) RASTGELE (TESADF ) HATA: Hatann miktar ve yn llen zelliin miktarndanbamsz olarak ve dzensizce artp azalabilmektedir. Hatann kayna bilinmez. Bu tr hatalarlme sonularna gelii gzel katlr. RNEKLER:* Dikkatsizce puanlanan, okunan vey a doru okunduu halde yanl ka ydedilen notlar.* rencinin snav gn hasta olmas, snav salonunun souk olmas, ans baars, kopya ekenrencinin ald puan. * Terazinin bir lt ktleyi 50 gram fazla gsterirken, bir baka ktleyi 120 gram eksik, bir

dierini 250 gram fazla gstermesi * retmenin bir kda5 puan fazla verirken, farkndaolmadan bir baka kda10 puan eksikvermesi.

2008 KPSS: Bir snavda her renciye 5 puan fazla verilmesi---- hataya rnektir. rencilerin

puanlarn, aldklar puanlarn yzde 10u kadar artrmak ise---- hataya rnek olabilir.

Bu paradaki boluklara, aadakilerin hangisindeki szckler srasyla getirilmelidir? A) rasgele - sabitB) rasgele - sistematikC) sabit - sistematikD) sabit rasgeleE) sistematik - sabit


18/113

18

LMEDE HATAKAYNAKLARI1) LME ARACINDAN KAYNAKLANAN HATALAR:Sorunun yanl olmas, ift seenekliolmas, eksik olmas, yazm hatas, lme aracnda ynerge olmamas, lme aracnn iyi

yaplandrlmam olmas 2) LLENDEN (RENCDEN) KAYNAKLANAN HATALAR: rencinin hasta, ar kaygl,dikkatinin dank, moralinin bozuk olmas, zihinsel, psikolojik ve fiziksel sorununun olmasndankaynaklanan hatalardr. rn: rencinin deildir li sorular dir li grp yanl yapmas, 1.sorununcevabn 6. sorunun cevabna yazmas Sre yetmedii iin birka rencinin son soruyu yantlayamamas 3) LME YNTEMNDEN KAYNAKLANAN HATALAR:llecek zellii en iyi len tekniikullanmamaktan kaynaklanan hatalardr. rn: Knyeyi lmek iinkuyumcu terazisi yerine manavterazisini kullanmak, scaklmetre ile lmek, sreyet medii iin btn rencilerin son soruyu yantlayamamas 4) ORTAMDAN KAYNAKLANAN HATALAR: Ses, k, gzetmenler, havaszlk, sralarnrahatolmamas gibi evresel etkenlerden kaynaklanan hatalardr. 5) LMECDEN (LMEY YAPANDAN)KAYNAKLANAN HATALAR: Bu hata kayna;sonu, puanlama ve deerlendirme aamasnda karmza kar. Yazl yoklamada puanlar eksiktoplama, yanl davranma vs Optik okuyucudan kaynaklanan hata sonu aamasnda karmzakt iin lme aracndan deil lmeciden kaynaklanan bir hatadr.

BR LME ARACINDA BULUNMASI GEREKEN NTELK

1) GVENRLK: Gvenilir bir lme arac ayn zellik ile ilgili olarak arka arkaya yaplan lmelerde yaklak olarak ayn saysal sonucu verir.(tutarllk) Gvenilir bir test ayngruba iki ya da kez uygulandnda gruptaki her bir kii btn uygulamalarda yaklak ayn puanalmaldr. Bir baka deyileGVENRLK lme sonularnn hatalarndan arnklk derecesidir.

lme aracnn duyarllk, tutarllk ve kararllk gibi zellikleri gvenirlikle ilgilidir.lmede gvenirlii belirleyen 2 temel zellik vardr: DUYARLILIK (Hassasiyet) : Ne kadar az hata yaplrsa duyarllk o kadar fazla olur. lmearacnn birimi ne kadar kk olursa o oranda hassas lm yapar. RN: Altn tartarken kg. yerine mg. kullanlmas veya snavda az soru yerine ok soru sorulmasduyarll arttrr. TUTARLILIK (Kararllk): lme aracnn birka kez uygulandnda benzer sonular vermesidzeyidir. RN: Bir zek testinin ilk uygulannda zek blmn 80, ikinci uygulannda 120 ve ncuygulannda 90 buluyorsak yani sonular arasnda tutarlln salanmam olmas bu zektestinin yeterince gvenilir olmadnn bir gstergesidir. OBJEKTFLK: Bir lme ilemini kim yaparsa yaptn lme ilemini yapan kiinin ayn sonucaulamas demektir. rnei, bir matematik retmeni bir rencinin snavdan ald puan 70 olarakhesaplamsa , baka bir retmende ayn rencini puann 70 olarak hesaplyorsa , yaplan lme

ilemi objektif dolaysyla da gvenilirdir.


19/113

19

2009 KPSS SORUSU: Bir okulda, fen bilgisi proje devi verilmitir. rnlerin puanlanmasnnsnfta derse giren retmen yerine, dier snfn retmeni tarafndan yaplmas salanmtr.Projelere kod numaral ar verilmi ve renci isimleri, projeleri deerlendiren retmendengizlenmitir. Ayrca deerlendirme iin (kapsaml, detayl ve ak) bir puanlama rehberioluturulmu, retmenin bu rehbere gre puan vermesi istenmitir. Yukarda anlatlan

ilemler, kullanlan lme aracnn hangi zelliini iyiletirmek amacyla gerekletirilmitir A) Objektiflik B) tutarlk C) KullanllkD) Grn geerliiE) Yap geerlii

* Gvenirlik, saysal deer alan gvenirlik katsays (r) ad verilen bir katsay ile ifade edilir ve 0ile 1 arasnda deer alr. Gvenirlik katsays lmlerdeki hatay deil hataszl belirtir. Yanigvenirlik katsays yksekse lme aracnn hatalardan arnklk derecesinin yksek olduusylenir. Gvenirlik katsaysnn yksek olmas lme hatasnn dk olmasnn ifadesidir. * Gvenilir bir lme aracnn hatas az, gvenilir olmayan lme aracnn hatas daha fazladr.lme hatalarnn kestirilmesi lmlerin tekrar ile mmkndr. Ayn koullar altnda tekrarlananlmler birbirini tutmayan sonular veriyorsa gvenirlikten sz etmek mmkn deildir.

GVENRLL HESAPLAMADA KULLANILAN YNTEMLER: (Gvenirlii Kestirme Yollar) A- BRDEN FAZLA UYGULAMAYLA GVENRLK BELRLEME 1) TEST- TEKRAR TEST YNTEM (tutarlk ve kararllk katsays): Gvenirlii hesaplanacak

olan testin, AYNI GRUBA belirli aralklarla 2 kez uygulanmasdr. ki uygulamann sonulararasndaki korelasyon katsays bulunur. Korelsyon katsays-1.00 ile +1.00 arasnda bir deerdir.Gvenirlik iin korelasyon katsaysnn +1e yaklamas gerekir.

Burada bulunan korelasyon katsays kararllk katsays olarak bilinir. Korelsyon katsaysnn yeteri kadar yksek olmas testten elde edilen lmenin kararlln gsterir. (2004 KPSS )NOT: Bu yntemdaha ok ilgi, tutum, yetenek testlerinde uygulanr. nk ilgi, tutum, yeteneklmden lme deimez. KORELSYON: ki deiken arasndaki iliki miktarn gsterir. Bu iliki miktarn gsterenkatsayya korelasyon katsays ad verilmektedir. Bu katsay-1.00 ile +1.00 arasnda bir deer alr. rn: Aye retmen snfa uygulad testi bellibir zaman sonra tekrar uygula m ve aralarndakigvenirlii tespit etmeye almtr. Aye retmen gvenirlii bulmada hangi yntemi kullanmtr?Test Tekrar Test Yntemi (E)2004 KPSS2007 KPSS: Lisedeki bir rehber retmen rencilerin mesleki ilgilerini belirlemek iin meslekiilgi envanteri gelitirmitir. Gvenirliini belirlemek iin bu envanteri ayn rencilere alt haftaarayla iki kez uygulam ve iki uygulamadan elde edilen ller arasndaki ilikiyi (korelasyon) 0,45bulmutur.Aadakilerden hangisi, bu korelasyon deerinin dkl iin gereke olarakgsterilemez?

A) llen zellik kolay deime gsteren bir yapdadr.B) ki uygulamann koullar birbirinden olduka farkldr.C) renciler maddelere yant verirken gereki davranmamlardr.

D) Sorular her okumada farkl anlamlara gelebilmektedir.E) ki uygulama arasnda geen sre ok ksadr.


20/113

20

2) PARALEL TESTLER YNTEM (EDEER FORMLAR YNTEM) (edeerlik katsays): Bu yntemde bir testin gvenirliinin tahmini iin; bir testin en az iki edeer formunungelitirilmi olmas gerekmektedir. Paralel iki testin edeer olabilmesi iin her iki test iindeki

maddelerin says, nitelii ve ltkleri davranlar bakmndan birbirine denk olmas gerekir. Bu yntemle gvenirliin tahmini iin yaplmas gereken ilemler yledir: Paralel formlarnher ikisi de ayn renci grubuna uygulanr ve rencilerin iki ayr formdan alm olduklar puanlararasndaki korelasyon hesaplanr.

Paralel testler yntemiyle elde edilen gvenirlik katsays +1.00e yakn ise lme aracnnhatalardan arnklnn ve tutarllnn yksek olduu sylenebilir.

Edeer formlar yntemiyle bulunan bu katsayEDEERLK KATSAYISI olarak dabilinir. Genellikle bu yntemle elde edilen gvenirlik katsays dier yntemlerle eldeedilenlerdendaha kk kar. Fakat paralel testler yntemi bir testin tek formunun ayn renci grubuna ikikez uygulanmasndan daha kullanldr. B- TEK UYGULAMAYLA GVENRLK BELRLEME 3) TEST YARILAMA YNTEM (Edeer Yarlar Yntemi)(itutarlk katsays): Testgvenirliini tahmin etmede en ok kullanlan yntemdir. nk bu yntem tek bir test formu, tekbir renci grubu ve tek bir test uygulamas gerektirir.

Bu metott a test maddelerinin yars birine dier yars tekine decek ekilde iki ayrteste ayrlr. ki yar iki ayr test imi gibi kabul edilip, aralarndaki korelasyon hesaplanr. Veelde edilen deer; test yar yarya ksalm olduundan yarlardan birinin gvenirlik katsaysnverir. Testin btnnn gvenirliini tahmin etmede aadakiSPEARMAN-BROWN formlkullanlr.

rx = Elde edilen puanlarn gvenirlik katsays r, = Yar testin gvenirlik katsays

RNEK: Testi yarlama tekniiyle elde edilenbir testin gvenirlik katsays 0,80 kmtr. Testin tmnn gvenirlii katr?

2. r, 2.0,80rx = = = 0,891+r, 1+0,80 Gvenirlii 1'e yaklat iin

yksektir.Bu yntemle elde edilen gvenirlik katsaysnn yksek oluu her iki formun da gvenilir

olduuna; yeteri kadar yksek olmay da her iki formun gvenirliinin dk olduuna iareteder.

Testi yarlarken yle yapabiliriz = 50 sorudan oluan bir matematik testinin sorular 1, 3,5 gibi tek numaral sorular eklinde iki ayr gruba ayrlrsa ve bu iki grup sorudan elde edilenpuanlar arasnda korelasyon hesaplanrsa elde edilen katsay tm testi ikiye blerek eldeettiimiz yarm testlere ait korelasyon katsaysn yani yarm testlerin gvenirliini verecektir.

2.r, rx =

1+ r,


21/113

21

4) TUTARLILIK YNTEM: tutarllk katsays testin bir defa uygulanmas ilegvenirliin kestirilmesini salayan katsaydr. Birtestteki maddelere verilen cevaplar toplamtest puan ile uyumlu ise bu durumda testin i tutarlla sahip olduu sylenebilir. Yani bir testioluturan maddelerin birbiriyle uyumu i tutarll ifade eder. tutarllk anlamnda gvenirliinhesaplanabilmesi iin birden fazla forml bulunmaktadr. Bu formller testi oluturan maddelerinniteliine gre deiir. Buna greKR20, KR21 ve ALPHA GVENRLK katsays ad verilenformller kullanlr. KUDER- RCHARDSON 20 ve 21 FORMLLER (KR20, KR 21)1 ile 0 eklinde puanlanan maddelerden oluan testlerin gvenirlii hesaplanrkenKR20 denilenbir forml kullanlr. Bu forml testteki tm maddelerin ayn psikolojik zellii ltvarsaymdan yola kar.

KR20 gvenirlik katsays bir defada uygulanan bir lme aracnn i tutarlln veren birkatsaydr.Kuder Richardson formlleri testteki her bir maddenin ayn deikeni lt yanitesttin lt eyinHOMOJEN olduu saylt sna dayanr.KR 20 forml sadece doru

cevaplandrlan maddelere 1 puan vererek yanl cevaplandrlan ve bo braklan maddelere ise hipuan verilmeksizin puanlanan testlere uygulanabilir. Eer testteki maddeler farkl arlklarilepuanlanm ise bu forml kullanlmaz. Test ierisindeki her bir maddenin glk derecesi yani herbir maddeye doru cevap veren rencilerin toplam rencilere oran hesaplanan bir testingvenirliini tahmin etmek iinKR20 formln kullanrz. NOT: 1015 civarnda maddeden oluan oktan semeli bir testte 0,50 kadar dk birKR20gvenirlik katsays yeterlidir. Ancak 50 maddenin zerindeki testler iinKR20 deeri en az0,80 olmaldr.

KR20 ile belirlenen gvenirlik katsays yksek ise testle ilgili aadaki yorumlar yaplabilir.

Puanlar tesadf hatalardan arnktr yani duyarldr. Hatas azdr. llen deikenler tek boyutludur. Testi oluturan maddeler homojendir. Yani testteki her bir madde ayn deikeni lmtr ve

maddeler birbiriyle uyumludur.

Grup heterojendir. Yani uygulanan test gruptaki rencileri birbirinden iyi ayrmtr. Testin yap geerlilii yksektir.

NOT: KR20 Forml 1 ile 0 eklinde puanlanan maddeler iin kullanlmaktadr ve bu maddelerfarkl zorluk dzeyine sahiptirler. Baz durumlarda testi oluturan maddelerin zorluk dereceleribirbirine ok yakn olabilir. O zamanKR21 denilen ve KR20 formlnn zel bir durumu olanbaka bir forml kullanlr.

KR-21 ile hesaplanan gvenirlik katsays , KR-20 ile hesaplanan gvenirlik katsaysndanher zaman kktr.( KR21


22/113

22

ALPHA ( ) GVENRLK KATSAYISI:Alpha gvenirlik katsays tek bir uygulama gerektiren gvenirlik bulma tekniklerden

biridir. Arlkl puanlama ve dereceleme yntemiyle puanlama yapld durumlardakullanlabilecek bir gvenirlik bulma tekniidir. Testi oluturan maddelerin dereceleme leinegre puanlanmas (1 den 5e kadar veya 0dan 4e kadar puan verilmesi gibi ) genellikle psikomotorbecerileri lmek amacyla hazrlanan lme aralarnn puanlanmasnda veya tutum leklerininpuanlanmasnda kullanlmakta birlikteKISA CEVAPLI TESTLERN gvenirliinin kestirilmesindekullanlr.

Alpha gvenirlik katsaysKR20 gvenirlik katsaysnn genelletirilmi bir eklidir. Alpha gvenirlik katsays da tpkKR20 gvenirlik katsays gibi bir i tutarllk katsaysdr. 0 ile 1arasnda deer almaktadr.

NOT: Testte llecek olan zellik heterojen bir yapda iseKR20 ya da Alpha gvenirlikkatsaylarnn yerine Testi Yarlama Yntemi kullanlmaldr. Heterojen bir yapda olan test iintesti yarlama ynteminin kullanm daha uygundur ve yksek gvenirlik katsays verir. NOT: KR20 ve KR21 i tutarllk katsaylar 0 ile 1 eklinde puanlanan testlerde kullanlrken

ALPHA gvenirlik katsays ise dereceleme leine gre puanlanmas durumunda kullanlr.rn: 1den 5e kadar veya 0 dan 4e kadar puanlama. Hem KR2021 hem de ALPHA gvenirlik katsays test maddelerinin homojen olduu

durumlarda kullanlr, her lde i tutarllk katsaysn ifade eder. Eer test maddeleri arasndaheterojenlik szkonusu ise TEST YARILAMA yntemi daha gvenilir sonular verir.

LMENN STANDART HATASI: Bir testten elde edilen puanlardakihata miktarn belirten gstergelerden biri de lmenin standart hatasdr. lmenin standarthatas u forml ilehesaplanabilir:

Se = Sx. rx1

Se: lmenin standart hatas Sx: Test puanlarnn standart kaymas (sapmas) rx: Testin gvenirlii

Formlden de anlalaca zere lmenin gvenirlii ile standart hatas arasnda ters ynl bir iliki vardr. Yani standart hata azaldka lmlerin gvenirlii artar.

rnein; gvenirlik 1 ise lmenin standart hatas 0,00 olur. Ki bu lmenin standart hatasnn alabilecei en kk deerdir. Gvenirlik 0,00 ise lmenin standart hatas standartsapmaya eit olur bu lmenin standart hatasnn maksimum deeri olur.

2004 KPSS: Aada standart sapma ve gvenirlik katsaylar verilmitir. Hangisininlmede standart hatas en dktr?

SS GVENRLK A) 2 0,50

B) 4 0,50

C) 5 0,30

D) 2 0,90

E) 5 0,60Gvenirlik katsaysnnyksek olmas bu ktakistandart hatann dk olmasn gstermektedir.


23/113

23

BR TESTN GVENRLN ETKLEYEN BALICA FAKTRLER A) TESTN UZUN OLMASI: Bir testteki soru says arttka testin gvenirliide artar. Bunuyle aklayabiliriz: Semeli testlerden elde edilen puanlara, doru cevabn anslabulunabilmesinden doan ans hatas karr. Test puanlarna ans hatas kart oranda testin

gvenirlii der. Soru ve seenek says arttka doru cevabn bulunma olasl azalr.Dolaysyla testin gvenirlii artar. (soru saysn artrmak gvenirlii artrmann en ncelikliyoludur.)

2003 KPSS: Bir lise retmeni kulland 4 seenekli sorularn seenek saysn artrarak 5seenee kmtr. retmen bu deiiklii aadakilerden hangisini gerekletirmek amacyla

yapmolabilir?A) ans baarsn azaltmak, *B) Testin kapsamn zenginletirmek,

C) Puanlamay kolaylatrmak, D) eldiricilerin ayn derecede almasn salamak, E) Sorular gletirmek,

NOT: Bir testi uzatmakla yani bir teste nceki maddelere benzer yeni maddeler eklemeklegvenirlikteki beklenen art yordamak iin SPEARMAN-BROLUN forml adyla bir formlkullanlr.

n.rs

rn = (n-1). rs+1

rn: Ksa testin n kat uzatlan testin gvenirlik katsays rs: Uzatlacak olan ksa testin gvenirlik katsays n : Ksa test ka kat uzatlmak isteniyorsa o katsays

RNEK: Gvenirlii 0,50 den 0,90a karmak istediimiz bir testi ilk uzunluunun ka katuzatmak gerekir?

n.0,500,90 = = 9 TTest 9 kat uzatlmaldr.

(n-1).0,50+1

Spearman- BROWN FORML =* Teste sonra dan konulan maddelerin nceki maddeler gibi ayndavranlar lt ve yeni maddelerin ortalama glklerinin nceki maddelerin ortalamaglklerine denk olduu. * Test uzamakla birlikte cevaplayclarn ona cevap verme biiminin deimedii saylt larnadayanr.

n= 9


24/113

24

B) TEST YNERGESNN VE TEST MADDELERNN FADES: Snav ynergesi ve sorularne kadar ak ve anlalr olursa gvenirlik o kadar ykselir. Testin banda cevaplayclar iin bir ynerge bulunmaldr. Cevaplama ileminin nasl yaplaca, testin nasl puanlanaca, testte kasoru bulunduu vb. ynergede aka belirtilmi olmaldr.

Testte yer alan sorularn ak ve anlalr olup olmamas da testten elde edilen puanlarngvenirliine etki eder. Anlalmas g ve ne sorduu aka anlalmayan sorulara verilencevaplar gvenilir olmaz. nk bu trsorular ya cevaplayclarn soruya verdii anlama gre yadabsbtn gelii gzel cevaplandrlrlar. Bylesi sorulara deiik zamanlarda verilen cevaplar farklolacandan iinde bu tr sorularn yer ald bir testin gvenirlii dk olur. Bu nedenlebirtestteki maddelerin anlatm yaln ve anlalr olmaldr. C) TEST ERNN BENZEKL (HOMOJENL): ltkleri davran ve konubakmndan homojen maddelerden oluan bir testten elde edilen puanlar heterojen bir testtenelde edilen puanlardan dah a gvenilir olur. Szgelimi 100 maddelik birSOSYOLOJ TEST 100maddelik bir SOSYAL BLMLER testinden daha gvenilirdir.

D) PUANLAMADAK NESNELLK: Bir testin gvenirliini onun puanlamasnn nesnel olupolmay byk lde etkiler. Bir testin deiik kiilerce ya da ayn kii tarafndan deiikzamanlarda pu anlanmasndan elde edilen puanlar arasndaki tutarlla o testinpuanlamagvenirlii denir. Bir testten elde edilen puan puanlaycya veya puanland zamana gredeimiyorsa o testin puanlama gvenirlii yksektir. Puanlama gvenirlii yksek olan bir testingvenirlii de yksek olur. E) SINAVIN YAPILDII ORTAM: Ortamda s, k, havalandrma, nem, gne alma, grlt gibideikenlerin dzenli olmas gvenirlii etkiler. Standart koullar altnda yaplmayan bir lmebireylere daha balangta eit frsatlar tanmadndan gvenirlii drr. F) ZAMAN (SRE): Snava verilen srenin gereinden az olmas veya gereinden fazla olmasgvenirlii etkiler. G) TESTN GLK DZEY: Test maddelerinin ok kolay ya da ok zor oluu testingvenirliini etkiler. Sorular orta glkte olmaldr. H) KOPYA EKME: Kopya ekme davran rencinin gerek bilgisini gstermediinden dolaygvenirlii etkiler. I) LMENN YAPILDII KLER: Bireylerin lmealnd zamanda iinde bulunduklarzel koullar ve geirdikleri olumsuz yaantlar gvenirlii etkiler.rn: rencinin snav gnhasta olmas, hzl okuma becerisinin dk olmas vb

2006 KPSS: Hazrlad testin gvenirliini artrmak isteyen bir retmen ncelikleaadakilerden hangisini salamaya almaldr?

A) Testteki sorularn ve seeneklerin dil bilgisi kurallarna uygun olmasn B) Sorularn ak, net ve anlalr olmasn C) Seenekler ile soru kknn ifade bakmndan birbirleriyle tutarl olmasn D) Test kapsamnda llmek istenilen her zellie ait soru bulunmasn E) Seeneklerin birbirine eit ya da yakn uzunlukta olmasn


25/113

25

LME ARACININ GVENRLN ARTIRACAK GENEL LKELER 1) Soru says arttka snavn gvenirlii artar. nk soru says arttka lme hatas

azalr. 2) Sorular rencilerin dzeylerine uygun hazrlanmaldr. Snav sorular renci seviyesinin

zerinde ya da altnda hazrlanmsa gvenirlik azalr. 3) Cevaplayclarn sorular cevaplama ynnde istekli oluu gvenirlii arttrr. 4) Snav sresinin soru says ve gl ile ilikili olmas gvenirlii etkiler. 5) Sorular bilenle bilmeyeni ayrc nitelikte olmaldr. 6) lme ilemi titizlikle yaplmal, kopya ekilmesi nlenmelidir. 7) Snavda sorulan sorular ak, anlalabilir ve kesin cevaplanabilir nitelikte olmaldr. Bu

durum rencilerin gelii gzel cevaplarn engelledii iin gvenirlii arttrr. 8) Snavn objektif yollarla puanlanmas ve cevap anahtarnn nceden hazrlanmas

gvenirlii arttrr. 9) rencilerin snavlarla ilgili fikirleri ve nyarglar olumsuz ise bu durum gvenirlii

drr. 10) Duyarl yksek bir ara srekli yksek gvenirlik verir.

2008 KPSS: Bir retmen ayn kapsamda ve dzeyde iki ayr snav hazrlam ve ayn gruba

uygulamtr. Bu snavlarn zellikleri yledir: Birinci snavda 25 soru vardr ve her soru 4 puan deerindedir. kinci snavda 10 soru vardr ve her soru 10 puan deerindedir.

Birinci snavdan elde edilen puanlarn gvenirlii daha yksektir.diyen bir kii bu iddiasnaadaki aklamalardan hangisiyle destekleyebilir?

A) Bir snavda yantlarn nasl puanlanaca kullanlan soru tipine gre deiir. B) Puanlamann nesnellii lmeden kaynaklanabilecek hatay azaltr. C) Sorularn ayrt edicilik dereceleri test puanlarnn gvenirliini etkiler.

D) Sorularn glk dereceleri test puanlarnn gvenirliini etkiler.

E) Testteki soru says arttka lme sonularna karan hata miktar azalr.

2) GEERLK:lme aralarnda bulunmas gereken nitelik iinde en nemlisiGEERLK tir.

GEERLK ; bir lme aracnn lmeyi amalad zellii, baka herhangi bir zelliklekartrmadan doru olarak lebilme derecesidir. Baka bir deyile bir lme aracnngelitirilmi bulunduu konuda maksada hizmet etmesidir. RNEK: Uzunluk lmek iin gelitirilmi olan metre kiilerin boylarn lme amacna hizmeteder. Bu demektir ki bir lme arac olan metre, uzunluk lmede geerlidir fakat arlk lmedegeerli deildir.


26/113

26

Bir aracn geerli olmas iin, onun sadece lmek iin dzenlendii zellii lmesi yanionu baka zelliklerle kartrmadan lmesi de gerekir. Mesela; yaz gzellii, ifade biimi, sayfadzeni, yanllk vb. etkenlerin de lmeye karmamas gerekir. Bu etkenlerin lmeye karmasgeerlii drr.

RNEK: Bir retmen yapt bir Biyoloji snavnda yksek bir okuma yetenei ve kelime bilgisigerektirecek sorular sormu ve puanlama yaparken de yaz gzellii, sayfa dzeni vb. zelliklerede fazla puan vermitir. Byle bir test lmeyi amalad zellii baka zellikleri de kartraraklt iin geerlilii dktr. NOT: Bir baar testinin nitelii; llecek olann ne olduuna ve onun nasl lleceinin akabelirlenmi olmasna baldr. Ne llecek sorusunun cevab testin uygunluk ve ilgililik zellii ileilgilidir. Nasl llecek sorusunun cevab byk lde testin gvenirlii ile ilgilidir.

lt eyle ilgili olan ve lt eyi tutarl olarak len bir testGEERLDR . Bu yarggeerliin iki nemli esi olduunu belirtir: UYGUNLUKVE LGLLK: Bir test iin uygunluk onun lmek iin dzenledii zellik yadazelliklerle ilgili olmasdr. Bir testin kapsad maddeler dersin gelitirmek istedii davranlar yanstyor ve onlar yeterince rnekliyorsa o zamandaLGL dir. GVENRLK:Bir testin geerli olmas iin tutarl bir biimde lmde yapmas gerekir. Bunedenle gvenirlik geerliin nemli bir parasdr. Bir test geerli olmak iin gvenilir olmakzorundadr ancak gvenirlik geerlik iin bir nkoul olmasna karn yeterli deildir. Gvenilir olanbir test her zaman geerli olmayabilir. RN: Bir ksm olmayan bir cetvelle bir kitabn boyunu 4 defa lerek ayn sonuca ulaabiliriz.(Gvenilirdir) Fakat bu lme amacna hizmet etmekten uzaktr yani doru lm yapmamaktadr.Dola ysylaGEERL deildir. Yani test tutarl lme yapabilir ama lmek istedii zelliilmeyebilir.

Bir testin ge erlii bir derece sorunudur. Yahep ya hi sorunu deildir. Bir test heptengeerli veya hepten geersiz olmak yerine daha ok veya daha az geerli olabilir. (yksek ortaveya dk)

Bir testin geerlii o testten elde edilen puanlarla belli bir ltler takm arasndaki ilikibakmndan belirlenir. Burada ltler takm olarak neyin alnmas gerektii testin kullanlmaksadna baldr. Test puanlar ile ltler takm arasndaki iliki katsaysnaGEERLK KATSAYISI ad verilir. Geerlik katsays-1.00 ile +1.00 arasnda deiir. Bir test iin geerliliken fazla GVENRLN KAREKKNE ET OLABLR. RN: Gvenirlii 0,81 olan bir testin geerlii en fazla kaolur?

81,0 0,90 GEERLK

ETMDE KULLANILAN TESTLER N SZKONUSU OLAN BALICA GETRLER UNLARDIR:1) KAPSAM GEERL: Bir lme aracndaki en nemli geerlik trdr. Kapsam geerlii birbtn olarak testin ve testteki her bir maddenin maksada ne derce hizmet ettiidir. Bir testinkapsam geerlii:

a) O testteki toplam maddelerin llecek davranlar ve konu ieriini rneklemederecesine ve

b) Testteki her bir maddenin lmek istedii davran ne derece iyi ltne baldr.


27/113

27

Bir testin kapsam geerliine sahip olmas iin bu iki istein birlikte karlanmas gerekir. lme konusu; evreni yeterli ve dengeli olarak rnekleyen ve kapsad maddelerin her biri

lmek istedii davran gerekten len bir test kapsam geerliine sahiptir. Bir testin kapsam geerlii u iki ana yaklamdan birisiyle belirlenebilir: Mantksal yada Rasyonel Yaklam: Mantksal olarak kapsam geerliini belirlemedetestteki her bir maddenin ve bir btn olarak testteki maddelerin dalmnn testin lmeye yneldii davranlarla, konular kapsayp kapsamadna baklr. Bunun iinde; Testteki maddelerin dalmnn belirtke tablosundaki dalma uygun olup olmadna; Her bir maddenin dier maddelerce llenlerden farkl bir davran lmeye ynelip ynelmediini ve lmeye yneldii davran lmedeki elverililiine baklr. Bu konuda bavurulabilecek bir yolda udur: Belirtke tablosuna bal kalarak hazrlanan bir testayn dersi okutan baka retmenlere, testin ilgili olduu konuyu iyi bilen kiilere (konu alanuzmanlarna) ve lme deerlendirme uzmanlarna incelettirilebilir. statistiksel Yaklam:Bir testin geerliini belirlemedeSTATKSEL YAKLAIM da kullanlabilir. Bu yaklamda bir konuya ilikin bir lme arac yeni hazrlanm ise daha ncedehazrlanm ve uygulanm yani geerlii tespit edilmi baka bir arala karlatrlr. Bu ilemer yaplrken u yollar izlenir: Her iki lm arac ayn rencilere uygulanarak rencilerin aldklar puanlar birbirleriylekarlatrlr. Daha sonra korelasyon katsays bulunur ve elde edilen korelasyon katsays ne kadar bykse(yani +1.00a yakn ise) uygulanacak aracn geerlii de o oranda yksek olacaktr. Grld zereKAPSAM GEERL, bir testin lmek istedii davranlar ne kadar kapsadile ilgilidir.2009 KPSS SORUSU: Bir aratrmac oklu zek alanlarn lmek amacyla gelitirdii ok boyutlu testi,dil bilimi, matematik, resim, heykel, mzik, beden eitimi, iletiim, psikoloji blmlerindeki rencilereuygulamtr. Uygulama sonucunda farkl blmlerdeki rencilerin kendi alanyla ilgili sorulardan yksek,dier alanlardaki sorulardan ise daha dk puan aldklarn saptamtr. Buna gre, lme arac iin aadakilerden hangisi sylenebilir? A) Amaca hizmet etme derecesi dktr. B) Hata dzeyi dktr. C) Geerlii yksektir. D) Kullanll yksektir. E) Gvenirlii dktr.

2001 KMS: Bir matematik retmeni derste problem zmeye ynelik akt ivitelere arlk verdiihalde yapt snav daha ok drt ilem yapabilme becerisini len sorulardan olumutur.retmen bu yaklamyla aadakilerden hangisini olumsuz ynde etkilemitir?

A) Puanyla gvenirlii B) Test- tekrar test gvenirlii C) Testin kull anll D) Testin kapsam geerlii*E) Sorularn ayrt edicilii


28/113

28

2003 KPSS: Bir baar testinde kapsam geerlii yksek ise aadaki sonulardan hangisidorudur?

A) Tutarl ve kararl sonular veren bir testten yararland; B) Testteki sorularn pek ounu rencilerin doru olarak yantlayabildikleri, C) Testteki sorularn konu alann iyi bir ekilde rnekledii,D) Testteki sorularn glk dzeylerinin gereklemesi beklenen renme

dzeylerine uygun olduu, E) rencilerin testteki sorular yantlamaya altklar,

2) LT GEERL: kiye ayrlr:a) Yordama geerlii: YORDAMA; statistiksel teknikler kullanlarak ve bilinenlerden yararlanarak bilinmeyen durumlar hakkndaGELECEE YNELK tahminlerde bulunma ilemidir. Yordama bir tahmindir. Ancak her tahmin bir yordama deildir. Bir tahminin yordama olabilmesiiin onun gelecee dnk olmas ve belli bilgiler temelinde baz teknikler kullanlarak yaplmolmas gerekir.

Eitimde kullanlan lme aralarndan bazlar zellikle bireylerin bir okulda yadabir it e gstermeleri gereken baarlarYORDAMAK iin dzenlenmilerdir. Genellikle bireylerinbir programa ya da bir ie alnp alnmamas onlarn bir testten elde ettikleri puanlara veya dahanceki bir programda alm olduklar notlara gre karara balanr. RNEK: Eitim enstitlerine veya niversitelere alnacak rencileri semek iin yaplan snavlar. Yaplacak snavn bir st eitime geebilecek rencileri seebilme dzeyinin incelenmesi de bir

yordama geerliidir. RNEK: rencinin matematik testindeki puann gz nne alarak fizik dersindeki baardurumu hakknda fikir yrtmek. RNEK: Okula daha balamam bir rencinin zek testinden ald puana bakarak okuldakibaar durumunun ne olacan tahmin etmeye ynelik yaplan alma daYORDAMA almasdr. Kiilerin gelecekteki baarlarn yordamak iin kullanlan testlerin bu maksada hizmet etmesi yani yordama geerliine sahip olmas istenir. Bir testin yordama geerlii o testten elde edilenpuanlar ile testin yordamak iin dzenlendii deikenin dorudan ls olan ve daha sonra eldeedilen lt arasndakiKORELSYONDUR .

Bu biimde hesaplanan korelasyon katsaysYORDAMA GEERL katsays olarak adlandrlr.Korelsyon katsaysnn byklYORDAMA geerliinin yksekliine iaret eder.NOT: Genellikle bir zekya da baar testinin yordama geerliini belirlemede lt olarak dersnotlar alnr. Szgelii niversiteler aras seme snavnda alm olduklar puanlara gre,niversitelere girmi olan rencilerin niversitelerde alm olduklar notlar arasndaki korelasyonkatsays niversiteler aras seme snavnnYORDAMA GEERL katsaysdr. Genel bir kuralolarak test puannn elde edilmesi ile lt lsnn (niversitelerde alm olduu puanlar) eldeedilmesi arasnda geen zaman arttka korelasyon der.


29/113

29

2007 KPSS: Pazarlama elemanlar seiminde kullanlmak zere bir test gelitirilmi ve ie

almlarda bu test uygulanmtr. Daha sonra, ie alnan elemanlarn ilk aydaki baarl sat saylar

ile ie girite aldklar test puanlar arasndaki uyum incelenmitir.

Yukarda belirtilen inceleme, uygulanan testin hangi zellii hakknda bilgi verir?A) Yordama geerliiB) Yap geerliiC) Kapsam geerliiD) tutarlE) Puanlayclar aras gvenirlii

b) Uygunluk Geerlii:Yordayc puann sonradan elde edildii geerlik trdr. Yani bu geerliktrnde srece bakp rencinin snav sonucu tahmin edilmektedir.RN:rencinin ilkretimdeki baarsna baklarak OKS puannn tahmin edilmesi

NOT: Yordama geerliinde rencinin snav sonucuna bakp sreteki baars tahmin edilmekteiken; uygunlukgeerliinde sreteki baarsna baklarak snav sonucu tahmin edilmektedir.2003, 2004 KPSS: Aadakilerden hangisinde bir yordama geerlii vardr?

CEVAP: Yaplan bir snavn bir st eitime geebilecek rencileri seebilme dzeyininincelenmesi 3) YAPI GEERL: Birbiriyle ilikili olduu dnlen belli elerin ya da eler arasndakiilikilerin oluturduu btne yap denir. Bir testin iinde yer alan her bir maddenin, testinbtnyle ilikili olmasdr. Testin bir maddesi bile testin btnnden ayr olmamaldr.

Yap geerlii; btne aykr soru sorulduu zaman bozulur. Trke testinin sorular

ierisinde bir Tarih sorusu sorulursa btn bozulmu ve yap geerlii dm olur.Zek, yetenek, kritik dnme gibi zellikler bir yapdr. Mesela; zeknn kendine zg alt eleri vardr ve bu eler birbirleri arasnda ilikilidir. Bu tr yaplarn llmesinde llecek olan yaptanmlanr, bunlardan llebilir davranlar karlr ve bunlar lecek test maddeleri gelitirilir.

Bir testin yap geerliinin allmas testin maddelerinin ilgili olduu alan kapsamasna vemaddeler arasndaki ilikilerin analizine dayanr.

Yap geerlii, bir testin veya lme ileminin teorik bir yapy lp lmediininbelirlenmesidir. (Teorik yap: Kiilik, yaratclk, ilgi, zek, tutum vb) Yap geerliinin temelmant; llmesi planlanan teorik yapya yksek derecede sahip olan bir grupla dkderecede

sahip olan baka bir gruba testi uygulayp testin bu gruplar ne derece uygun olarak ayrpayrmadna bakmaktr. Yap geerliini kantlamada kullanlan en geerli yollar;

* faktr analizi yapmak ( Sorular arasnda ki ilikileri inceleyerek birbirleriyle ok ilikili olansoru gruplar oluturmak demektir.)

*uzman grn almak *Testin bilgili ve bilgisiz renciler arasndaki ayrm yaplabilmesi/ayrt edebilmesi * her sorunun yapnn bir tek blmn ltnn gsterilmesi *Testi ce vaplayanlarla nasl cevapladklar hakknda grlmesi *Testin uzun dnemde kararl olduunun gsterilmesi.


30/113

30

RNEK: 25 maddeden oluan bir testin bir grup renciye uygulandn dnelim. Testin birincimaddesinin testin btnyle ilikili olup olmadn anlamak iin bu maddeye rencilerin verdiklericevaplardan elde edilen puanlar ile bu madde dnda 24 maddeden rencilerin elde ettii puanlararasndaki korelasyona baklr. Birinci maddeden elde edilen puanlar ile dier 24 maddeden eldeedilen puanlar arasndaki korelasyon yksek ise bu maddeYAPI GEERLNE sahiptir. Bu ilemtestte yer alan her bir madde iin ayr ayr gerekletirilerek her bir maddeninYAPI GEERL tespit edilir.

4) GRN GEERL: Bir testin gerekten ne lt ile deil onun ne lyor grndile ilgilidir. Bir testin grn geerlii o testin lmek istedii eyi lyor grnmesidir.Grn geerlii olan bir test kapanda ne yazlysa onu lyor grnr.RNEK: Kapandangilizce testi yazl olan bir testin iinde ngilizce ile ilgili sorular varsa bu testin grngeerlii vardr. NOT: Testin grn geerlii baz durumlarda ykseltilmeli baz durumlarda gizlenmelidir. Eerbir test piyasaya kabul ettirilmek isteniyorsa grn geerlii ykseltilmelidir. Buna karlkKLK TESTLERNN ve kiilik testlerindeki maddelerin grn geerlikleri gizlenmelidir.Yoksa kiiler maddelere doru cevap vermekten kanabilirler. 5) M EVCUT HAL GEERL (hali hazr geerlii):rencinin bugnk durumunu belirlemekamacyla kullanlan lme aracnn sahip olmas gereken bir zelliktir. Daha ok rencinin imdikidavran ile ilgilidir. Eer renciler snava girmeden nce iyi hazrlanmlar ise snavda baarlolacaklardr.NOT: PSKOLOJK TESTLER N NCELKLE YAPI GEERLNE, BAARI TESTLERN KAPSAM GEERLNE, TANIMA VE YERLETRME TESTLER N SE NYORDAMA GEERLNE BAKILMALIDIR. GEERL ETKLEYEN FAKTRLER Gvenirlik:Bir testin gvenilir olmas geerli olmasn etkileyen faktrlerden biridir. Gvenirlikgeerlik iin gerekli ama yeterli bir art deildir. lme Sisteminden Kaynaklanan Hatalar(Sistematik- Yanllk):lme ilemine katlan sabithatalar ile sistematik hatalar geerlii drr. lme Ynteminin Bireyin Alaca Puan Etkilemesi: Bir derste yazl yoklama, oktan semelitest ya da doru- yanl testi gibi yntemlerden birinin kullanlmas rencinin alaca puandakihata miktarn deitirebilir. stenmeyen Deikenlerin lmlere Karmas:Snavn lmeyi hedefledii zelliklerdenbaka zellikleri lmesi geerlii drr. rn: Corafya dersinin snav kdnda yaznngzelliinden veya izilen grafiin dzgnlnden etkilenerek fazla puan verilmesi geerliidrr. Snavda llecek davranlar uygun maddeler ile lmemek geerlii drr. NOT: Bir lme aracnn geerliini artrmak iin alnmas gereken nlemler unlardr: >Dersin kapsamn, hedef davranlar kapsayacak ekilde sorular hazrlanmaldr.(kapsamgeerlii) >lme aracnda yer alan btn sorular llmek istenilen zellik ile ilgili olmaldr. >lme aracnda ok zor ya da ok kolay sorularn olmas geerlii drr. Sorular orta glkte

olmaldr. >Gvenirlii artrc nlemleri uygulamak geerlii de artrr.


31/113

31

>yi bir snav plan hazrlanmaldr. >Snavdan nce rencilere sorular ile ilgili ipular verilmemelidir. >Her snavda rencilere farkl sorular sorulmaldr. >Ayn cevap klar ard ardna konulmamal (rn: a-a-a-a- a) Bu durum geerlii drr. Bunedenle cevap seenekleri soru saysna orantl datlmaldr. GEERLK VE GVENRLK ARASINDAK LK Bir lme arac iin en nemli zellik geerliktir. Yani lme aracnn amaca hizmet etmederecesidir

Gvenirlik geerlik iin bir n kouldur ancak tek bana yeterli deildir. Gvenilir olan bir test her zaman geerli olmayabilir ancak geerli olan bir test mutlakagvenilirdir. Genel anlamda bir lme aracnn gvenirliini salayan btn almalar geerlii de etkiler. Baz durumlarda gvenirlii arttrmaya ynelik bir alma geerlii drebilir.RN: Birtestte ayn zellii tayan sorular oaltlarak (homojenlik) gvenirlik artrlabilir. Ancak buekilde yaplan bir dzenleme de sorular hedef alanlarn ve konular yeterince rnekleyemeyeceiiin testin kapsam geerlii dolays ile geerlii dm olur. Bir lme arac iin geerlik katsays maksimum gvenirlik katsaysnn karekkne eittir.

81,0 0,90 GEERLK

Geerlik gvenirlii de kapsayan daha geni kapsaml bir kavramdr. ans baars ve kopya hem geerlii hem de gvenirlii etkiler. Bir retmenin her yl ayn snav sorularn sormas ncelikle geerlii drr. Sorularn

rencilerin bildii bir kaynaktan aynen alnp kullanlmas, snavdan nce sorularn verilmesi, snavsresi ksa olduu iin baz sorularn yantlanamamas, snav sresinin gereinden uzun olmasnedeni ile kopya ekilmesine frsat verilmesi gibi durumlar geerlii dren nedenlerdir. Gvenirlik sadece tesadf hatalardan etkilenir. Geerlik sabit ve sistematik hatadan dorudan,tesadf hatadan ise dolayl olarak etkilenir.

GVENRLK GEERLK

Tesadf hatalardan etkilenir. Dorudan , sabit ve sistematik hatadan dolaylolarak tesadf hatadan etkilenir

Genellikle lme arac ile ilgilidir. lme ileminin amac ile ilgilidir.

Hatalardan arnklk derecesidir. Amaca hizmet etme derecesidir.

Anahtar kelimeler: Duyarllk, tutarllk,kararllk, ,objektiflik

Anahtar kelimeler: Ama, amaca uygunluk,hedef davran

Gvenilir her test geerli deildir. Geerli test gvenilirdir.

Geerlik iin n kouldur Gvenirlii iine alr

Katsays 0 ile +1 arasndadr Katsays-1 ile +1 arasndadr.


32/113

32

2007 / KPSS

Bir dersteki baary lmek iin gelitirilmi be testle ilgili olarak tablodaki bilgilereldeedilmitir.

TestGvenirlikKatsays

YordamaGeerlii

KapsamGeerlii

OrtalamaGlk

1 0,72 0,45 Orta 0,702 0,65 0,29 Yksek 0,353 0,83 0,64 Yksek 0,584 0,92 0,18 Dk 0,405 0,61 -0.55 Dk 0,50

1. Snfndaki renciler arasnda bu dersteki baars yksek olanlar semek isteyen birretmenin hangi testi kullanmas en uygun olur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2. Bir testin gvenirliinin yksek olmas, geerli bir test elde etmek iin yeterli deildir. yargsn desteklemek iin hangi test rnek gsterilebilir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

3. Dierlerinden daha kolay olduu halde kabul edilebilir dzeyde gvenilir ve geerli olantest hangisidir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

3) KULLANILILIK: Bir testin kullanll gvenirlii ve geerliinden sonra dnlmesi gereken bir

zelliktir. Kullanllk; bir testin kullanlmasndaki kolaylktr. Kullanllk zelliine sahip birtestin uygulanmas emek, para ve zaman gibi faktrler asndan ekonomik saylabilecek snrlariindedir.Kullanlmaszor olan ; ileri derecede uzmanlk gerektiren emek, para, zaman gibi alardan arsaylabilecek gerekeleri olan bir test kullanl deildir.

Bir testin kullanl olabilmesi iin; Hazrlanmasnn kolay, Uygulanmasnn kolay, Puanlanmasnn kolay, oaltlmasnn kolay, Cevaplama ynnden kullanl, Ynergesinin ok iyi, Bask kalitesinin iyi, Ucuza mal edilmi yani ekonomik olmas gerekmektedir.


33/113

33

TESTLER VE TESTLERN SINIFLANDIRILMASI Test: bireylerin belli zelliklerini lmek iin dzenlenen ve onu alan herkes iin ayn olan

sorulardan oluan bir lme aracdr. Testleri lmek istedii zellie gre ikiye ayrabiliriz:1) Tipik Davran Testlerinde: Bu tr testlerde ama, kiinin belli bir durumda nasl davrandnortaya karmaktr. Tutum lekleri, ilgi lekleri ve kiilik lekleri bu gruba girer. 2) Maksimum Yeterlik Testleri: Bir kiinin bir ii belli bir durumdane kadar iyi ya da doru yaplabildii belirlenmeye allr. Bu da kendi ierisinde ikiye ayrlr:

a) Yetenek Testi: Yetenek testlerinin; doutan getirildiine, evre etkileriyle ok azdeitiine ve zellikle belli bir alandaki baarnn belirleyicisi olduuna inanlan bir zihin gcnlt kabul edilir. yleyse yetenek testleri genellikle ileride kiinin kendisine frsatverildiinde, belli bir eyi ne kadar renebileceini yordamada yaniRENME GCN lmede kullanlr. Yetenek testleride kendi iinde ikiye ayrlr:

* Genel Yetenek Testi: Bireyin kaltsal gizil gleriyle evresel etkenlerinetkileimi sonucunda oluan ve kiinin yapmaya alt her iinbaarlmasnda ayn derecede kendini duyuran genel zihin gcn lmekiin hazrlanm testlerdir.RN: LES SINAVI * zel Yetenek Testi: Snrl ve dar bir alanda sahip olunan zihin gcnlmek iin dzenlenmi testlerdir. Mzik yetenei testi gibi.

b) Baar Testi: Kiinin bir eitim sreci iinde yada dah a geni anlamda evre koullaraltnda ne kadar rendiini len testlerdir. Bu testler bireylerin ileride ne kadarrenebileceini deil gemite ne kadar rendiini ortaya karmak iin kullanlr. rn:retmenlerin snflarda uygulad testler baar testidir.

Testler: B ir uygulaycnn bir defada uygulayabildii kii says bakmndan; 1) Bireysel Testler: Bir uygulayc tarafndan bir defada yalnz bir kiiye uygulanabilentestlerdir. Kiinin okuma, konuma durumunu belirlemek iin bireysel testkullanmak zorunludur.Bireysel testlerde rnle birlikte srete gzlenir.Stanford-Binet Zek testi, okuma testlerirnek olarak verilebilir. 2) Grup Testleri: Bir uygulayc tarafndan bir defada birok kiiye uygulanabilir. Bu tr testlerdaha ok okunduunu anlama gcne dayanr. Uygulanmas ve planlanmas olduka kolayve ucuzdur.Bunlarda rn gzlenebilir ancak sre (davrann ortaya kmas) gzlenemez. Snftaretmenlerce kullanlan btn yazl snavlar bu gruba girer. SS snavnda kullanlan testler.

Testler: uygulama zamannn uzunluu bakmndan da ikiye ayrlr: 1) Hz testleri: Hz testlerinde bir iin bitirilme sresi, testten alnan puan belirleyen en nemlietkendir. Hz testleri, zaman yetse btn cevaplayclarn doru cevaplayabilecei kolaylktakimaddelerden oluur. Byle testlerde puan eriebilen soru saysna baldr. Genel yada zel

yetenek testi.

2) G testleri: Tanmlanm bilgi ve beceriler bakmndan kiilerin baar dzeyini lmeye yneliktir. Bu testler gittike gleen bir seri sorudan oluur. G testinde cevaplaycnn hersoruyu cevaplamasna yetecek kadar zaman verilir. Ya da zaman snrlamas hi yoktur. Gtestinde cevaplaycnn hzna deil ka soruyu doru cevapladna baklr. (Baar testleri)


34/113

34

Puanlanlarnda puanlaycnn znel kan ve grlerinin etkisi olup olmamasbakmndan testlerOBJEKTF ve SUBJEKTF olarak ikiye ayrlr:1) Objektif testler: Bir test, testin lt alanda ve uzmanlam olsun ya da olmasn herkesinpuanlayabilecei ve her kim puanlarsa puanlasn bir kiinin alaca puan deimeyecek ekildegelitirilmise o test tamamen objektiftir. Doru- yanl testleri, oktan semeli testler bsbtnobjektiftir. Ksa cevap ya da tamamlama maddelerinin puanlanmas ksmen objektiftir. 2) Subjektif Testler: Kiinin alaca puann testi puanlayann znel kan ve yargsndanetkilendii testleresubjektif testler denir. Szl yoklamalar ve yazl yoklamalarda belli bircevaba verilen puan: puanlaycdan puanlaycya deiir.

Sorularn sorulu biimine ya da cevaplaycdan istenen davrann trne gre testlerikiye ayrlr:1) Dile Dayal Testler: Sorular yazl ya da szl olarak sorulur ve cevaplarda yine szl yada yazl olarak alnr.2) Dile Dayal Olmayan Testler: Sorularn yada ynergelerin sunuluunda yazl ya da szl tekbir szck kullanlmaz. Btn ynergeler demontrasyon ve pandomim ile sunulur. Okuma yazmabilmeyenler, baka bir dil konuanlar ve sarlar iin bu tr testler kullanlmak zorundadr. Performans testleri de d enilen testlerin byk bir ksm, dile dayal olmayan testler grubunagirer. Bu testlerde kiilerden belli bir yol izleyerek belli bir rn ortaya karmalar istenir.Burada kiinin bir ii yap ekli ve o iin kalitesi gzlenmek istenir.

llecek hedefin davransal olarak gzleniine gre testler 4 gruba ayrlr: 1) zde elerTesti: Test durumunda gzlenen davran asl llmesi dnlen davrannkendisidir. Bu tr testlerde llen davranlar dorudan llrler. Performans testleri. 2) lgili Davran Testi: Burada kiiler gerek i koullarna benzetilmi koullar iine sokulur ve yapay durumda gzlenen davranlardan onlarn gerek yaam durumundaki baarlar yordanmay

allr. Tpta kadavra zerinde alma, pilotlarn eitimi rnek olarak verilebilir.3) Szelletirilmi Davran Testi: Baz eitim hedeflerinin llmesi rencilerin okuldanmezun olduktan sonra gerek yaam durumlarnda gzlenmesini ve izlenmesini gerektirir. Mesela;seimde oy kullanma, vergi verme, askerlik grevini yapma gibi davranlar sosyal bilgiler dersindevardr. Ve bu davranlar okul anda hemen llemediklerinden dolay szel olarak llrler.rencilere bir vatanda olarak sorumluluklarnn ne olduu ve bunlar nasl yerine getireceklerisorulabilir.

4) Bilgi Testi: Bilgi testinin kullanlmasyla sahip olunan bilgi llr. Testler retmen yapm testler ve standart testler diye de ikiye ayrlr:

1) retmen Yapm Testler: Snf retmenlerinin kendisinin, snftaki retimin etkinliinilmek ya da artrmak iin gelitirdii testlerdir. 2) Standart Testler: ok daha kapsaml bir kullanl iin genellikle uzmanlarca gelitirilirler.nite testleri gibi.

Testleri snftaki kullanl maksatlarna ya da ilevlerine gre de snflamakmmkndr: 1) retim Testleri: Bu testleri kullanmadaki ama retimi gelitirmedir. rencilerin zayf vegl yanlarn grmelerini salamak, renilecek nemli nokta lar vurgulamak ve pekitirmek iindzenlenirler.


35/113

35

2) Ehliyet Testleri: Bir rencinin rendii esas konu ierii yani daha st dzeydeki ve dahaileri renmeler iin temel olan bilgi ve beceriler orann belirlemek iin kullanlr.rn: renciler daha karmak arpma ve blme ilemlerine gemeden nce arpm tablosunuezberlemi olmaldrlar. 3) lme Testleri: Bir retim birimi sonunda ya da retim srp giderken her bir rencinin

baarsnn kesin lsn elde etmeyi amalar. Deer bimeye ynelik deerlendirmelerindayanaca lmler bu testlerle elde edilir.

SINAV PLANLARI (TEST PLANI)Bir snav plan gerekletireceimiz snava ve bu snavda kullanacamz araca ilikin,

retmenin verecei baz kararlarn kda aktarlmasyla hazrlanr. Bir snav yaplaca zamanbelli bir plana gre hareket etmek gerekir. Planlama yaplmadan hazrlanan lme arac gvenirlik,geerlik, kullanlk ynnden dk seviyede olur. Bir snav plannda bulunmas ve aklakavuturulmas gereken hususlar u ekildedir:1) Testin Kullanlaca Ama Belirlenmelidir: Bu karar snava ilikin verilecek kararlardan daha

nce gelmelidir. nk snavn amacna gre dier hususlar deiecektir.RN: Snavn glkderecesine karar verirken ncelikle snavn amacna baklr. Bir snavn amac unlar olabilir:Seme, yerletirme, renme dzeyini belirleme, geme, kalma kararn verme vb.

2001 KMS: Snavlarn bir plana gre hazrlanmas gerekir. Snav plan ad verilen buhazrlkta ilk olarak aadakilerden hangisibelirlenir?

A) Snavda kullanlacak soru says B) Snavda kapsanacak konular C) Snavn kimlere uygulanaca D) Snavn amac *E) Cevaplar puanlama yntemi

2) llecek Davranlar ve Bu Davranlarn Hangi erikler inde lleceiBelirlenmelidir: Burada ncelikle testte llecek hedef davran kapsam belirlenir. Bundansonra akta yoklanacak hedef davran kalmamas ve sorularn konulara dengeli bir ekildedatlmas iin 3)Belirtke Tablosu Hazrlanmaldr: Belirtke tablosunun hazrlanmas, testin planlanmasndakien nemli etkendir. Belirtke tablosu bir yannda llecek davranlarn teki yannda snavagirecek konularn yer ald iki boyutlu bir tablodur. Bu tablo yardmyla sorulabilecek sorularevrenini temsil edici dengeli ve geerli bir soru rneklemi seilir. Belirtke tablosunda nitenin

konular ile hedefleri bir birine paralel olarak yer alr. Hedeflerin hangi kategoride (bilisel,duyusal, psikomotor) ve hangi dzeyde (bilgi, kavrama) olduklar belirlenir. Bu ekildehedeflerin nite baznda toplam saylar belirlenmi olur.


36/113

36

RNEK:

KONULAR

HEDEFLER

Y.

BLSEL ALAN

BLG KAVRAMA UYGULAMA ANALZ SENTEZ DE.

-Yaadmzevre nitesindegeen kavramlarnanlam bilgisi

*

4)Kullanlacak Soru Tipi Kararlatrlmaldr:Bu madde snavda kullanlacak olan lmearalaryla ilgilidir. (ksa cevapl, oktan semeli) Seilecek olan soru tipi llecek olan hedefdavrana ve konularn ieriine gre deiir. 2003 KPSS: Test plannda yaplmas gereken baz ilemler aada sralanmtr.

1 .

2 . Yoklanacak davranlarn belirlenmesi3 . Belirtke tablosunun hazrlanmas 4 .

5 . Test maddelerinin (sorularn) yazlmas

6 . Maddelerin (sorularn) test dzenine konmas. Bu sralamada 1 ve 4 numaral satrlara hangi ilemler getirilmelidir? A) 1. Snavn amacnn belirlenmesi

4. Kullanlacak madde (soru) trnn belirlenmesi 5) Testte Bulunacak Soru Says Belirlenmelidir: Testle bulunacak soru saysnnbelirlenmesinde birok etken gz nnde bulundurulmaldr. Bunlar snav sresi, kullanlacak sorutipi, sorularn glk derecesi, rencilerin seviyesi, snav sonularna dayal olarak verilecekkararn nemi. Bu faktrler birlikte dikkate alnarak soru says kararlatrlr. 6) Testin Gl ve Testte Bulunacak Sorularn Glk Dalm Kararlatrlmaldr: Testinortalam a glk dzeyi ve testteki maddelerin glk dalm testin kullanl amacna uygunolmaldr. Bunun iin bir testin ortalama gl 0,50 civarnda olmaldr. nk ok g ve kolaytestler ayrt edici deildir. Bir testte ok kolay, kolay, g ve ok g maddeler yer almal fakatorta glkteki maddeler dier glk dzeyindeki maddelerden daha ok olmaldr.

NOT: Bir soruya doru cevap verenleri soruyu cevaplayanlarn saysna blersek o sorunun zorluk(glk) derecesini bulmu oluruz. NOT: Snavdaki sorularn glk dalm ile ilgili genel olarak kabul edilen yaklam u ekildedir:Sorularn % 10u ok kolay; % 20si kolay; % 40 vasat (orta); % 20si zor ve %10u ok zorsorulardan olumaldr. Byle bir baar testi iyi bir lme aracdr.


37/113

37

7) Snavn Sresini Belirleme:Bir snavn amac, soru says, zorluk dzeyi, soru tipi ncelikle vesnava giren rencilerden en zayf olan rencinindurumu dikkate alnarak bir dzenleme yaplr. 8) Soru (madde) Yazm: Bir test planlanrken madde yazma aamasnda, snav sorularnn kimintarafndan yazlaca ve yazlm olan sorulardan hangilerinin snava dahil edilecei belirlenir.

9) Sorularn Gzden Geirilmesi Ve Seilmesi:Hazrlanm olan maddeler; dil, anlatm,davrana uygunluk, imla hatalar vb. alardan gzden geirilir.10) Puanlama Anahtarnn Hazrlanmas: Puanlama cetvelinin hazrlanmasndaki ama, testte yeralan her bir maddenin deerini belirlemektir. Puanlama anahtar puanlaycdan puanlaycyadeiiklik gstermez. Bu durum testin puanlama gvenirliinin yksek olduunun kantdr.11) Sorularn oaltmaya Hazrlanmas:Gzden geirilen ve gerekli dzeltmeler yaplarak testealnmasna karar verilen sorularn testte ya da snav kdnda hangi srada yer alaca ve nasl yazlaca belirlenir.12) Uygulama

13 ) Puanlama ve Puanlamaya likin Baka lemler Belirlenmelidir:* Cevaplarn puanlanmasnn elle mi yoksa makine ile mi yaplaca kararlatrlmaldr. * Soru kdndan veya kitapndan ayr bir cevap kd kullanlp kullanlmayaca kararabalanmaldr. * Testte yer alan maddelerin her birine verilecek puan belirlenmelidir.

* Elde edilen puanlar ans baarsndan artmak iinDZELTME FORML kullanlpkullanlmayaca bir karara balanmaldr. Bunun belirlenmesi zellikle semeli testler iin birzorunluluktur. Semeli testler grubunda yer alan doru- yanl maddeleri ile oktan semelimaddelerde doru cevabn ansla bulunma olasl vardr. Byle maddelerde maddenin yokladbilgiye sahip olmayan bir cevaplayc tahmine bavurarak salt ansla doru cevab bulabilir. Dorucevabn ansla bulunma olasl seenek says azaldka artar. RN: Bir doru yanl testinde doru cevabn ansla bulunma olasl 1/2dir. Be seeneklioktan semeli bir soruda ise bu olaslk 1/5tir. Test puanna ans baarsndan ileri gelen birhata karmsa bu test puannnGEERLN drr. Bir cevaplaycnn semeli testlerdenelde ettii toplam puann ans baarsndan artmak iin dzeltme forml adyla bilinen formlkullanlr. Dzeltme formlnn uygulanp uygulanmayacana ilikin karar test uygulanmadan nce verilmiolmaldr. Bu karar test ynergesinde de belirtilmelidir.

Yanl Dzeltilmi Puan = Doru Says- Seenek Says 1

RNEK: Her biri 5 kl 100 oktan semeli maddeyi kapsayan bir test uyguladmz dnelim.Bir renci bu testte 60 maddeyi doru cevaplandrm, 32 maddeyi yanl cevaplandrm ve 8maddeyi de cevapsz brakm olsun. Bu rencinin dzeltilmi puan katr?

32Bu rencinin dzeltilmi puan = 60 = 52

51Dzeltme formlnn uygulanmas ncelikle testin gvenirliini etkiler.


38/113

38

Ksaca zetlersek bir snav plan aadaki 13basamaktan olumaktadr:1) Snavn amacn belirleme, 2) llecek davranlarn belirlenmesi, 3) Belirtke tablosunun hazrlanmas, 4) Soru tipini belirleme,

5) Soru saysnbelirleme,6) Sorularn glk derecesine karar verme, 7) Snav sresini belirleme, 8) Soru (madde) yazm, 9) Sorularn gzden geirilmesi ve seilmesi, 10) Puanlamaanahtarnn hazrlanmas,

11) Sorularn oaltmaya hazrlanmas, 12) Uygulama,

13) Puanlama ilemleri,

ETMDE KULLANILAN LME ARALARIBLSEL ALANDAK DAVRANILARIN LLMESNDE KULLANILAN A

1) YAZILI YOKLAMALAR (Uzun Yazmal Snavlar Essey Tipi, Klasik Tip Kompozisyon Tipi)Eitimde en sk kullanlan eitim aracdr. Bunun nedeni bu snav trnn hazrlanmasnn

kolay olmas, uzun zaman almamas ve retmenlerce iyi biliniyor olmasdr. Bu tr snavlarsorularn bir ktta yazl olarak verilmesi ve cevaplarn yazl olarak istenmesi eklinde uygulanr.Yazl yoklamalarn en nemli avantaj bilgi dzeyinin stndeki st dzey zihinsel ilemler(uygulama, analiz, sentez, deerlendirme, organize etme, orijinal gr ve rnler ortayakoyabilme ) gerektiren trdeki hedefleri lebilmesidir.

Yazl Yoklamalarn zellikleri:* renci yazl snavlarda cevab kendisi dnp bulmak zorundadr. * Yazl yoklamada renciye cevaplama zgrl tannd iin cevaplar yorumlanarak iirilebilir. * Yazl yoklamada dier snav trlerine gre daha az soru sorulur, nk cevaplar yazl olarakverilmektedir.

* Hazrlanmas kolay, puanlanmas yorucu ve uzun zaman alan sbjektif bir zellie sahiptir. * ans baars yoktur. * Sorulara verilen cevap lar ounlukla tamamen doru ya da yanl olarak deerlendirilemez. * st dzey zihinsel hedef alanlarna (analiz-sentez- deerlendirme) ynelik zelliklerllebilir.


39/113

39

* Bu snav tryle kompozisyon becerileri ya da bilgiyi sentez etme yeteneklerinin llmesidurumunda yazl snavlarn yeri nemlidir.

Yazl Snavlarn KullanlacaDurumlar:* Snav sorularn hazrlamak iin az zaman olduunda, * Dil ve imla bilgileri llmek istendiinde, * rencilerinanaliz-sentez- deerlendirme becerileri llmek istendiinde, * rencilerin kendini ifade

Ölçme ve değerlendirme kpss

Documents