Öğrenci Davranışlarını Etkileyen Sosyal ve Psikolojik Faktörler

Dr. Berna BridgeDokuz Eylül Üniversitesi

Eğitim Fakültesi

Faktörler...

AileOkul arkadaş grubuKitle iletişim araçlarıSosyal çevre

Sonuç: Çok fazla ve çok değişik sorunlar

Disiplin Anlayışındaki Değişmeler

Katı disiplin - Esnek disiplin

Hangisi daha etkili?

Ceza faydalı mı?

Dayak?

Tartışmalar sürmekte…

Bilimsel ve teknolojik gelişmeler yaşanırken neden öğrenci sorunları artıyor?

Disiplin sorunları gittikçe artmakta...

Öğrencinin etkileşim çevresi?

Öğrenci disiplin sorunları, dünya çapında, küresel bir sorun olarak görülmekte…

Farklı yaklaşımlar…

Dış disiplin (diğerlerinin koyduğu disiplin anlayışı)

İç disiplin (Kişinin kendi kendine koyduğu disiplin)

Ailenin Öğrenci Davranışı Üzerindeki Etkileri

Aile toplumsal sistemin en küçük birimi…

Temel eğitim aileden gelir.

Çocuğun davranışları ailede biçimlenir.

Kalabalık aile: Yetersiz ilgi,düşük okul başarısı

Öğrencinin istenmeyen davranışlarının önemli bir nedeni aile ortamında yaşadıklarıdır.

Genellikle bu yetersiz ilgidir.

Kalabalık aile, aktif iş yaşamı, şiddetli geçimsiz-lik, aile içi tartışmalar, geçim sıkıntısı, otoriter tarz, kuşak çatışması, ailenin eğitim düzeyi, TV’nin ailenin yerini almaya başlaması...

Çocuğa sınırlar çizmek kadar etkili iletişim kurmak da önemli…

Çocuğunu okula kaydedip mezun oluncaya kadar okula uğramayan aileler…

Etkili veli öğretmen iletişimi...

Otokratik aile, demokratik aile, şımartan aile, tamamen serbest bırakan aile ?

İletişim Teknolojileri ve Öğrenci Davranışı

Öğrenicinin dünyası yalnızca okul ve aile değildir.

Televizyon, kanal sayısının artması, eğitsel içerikli TV yayınlarının azlığı, bilgisayarların oyun amaçlı kullanımı, CD oyunları, internet, sınıfta açık unutulan cep telefonları, mesajlaşmalar...

Sonuç

Öğrencilerin zamanlarını iyi yönetememeleri

Ders çalışamamaları

Ahlaki açıdan uygun olmayan zararlı internet siteleri

İnternet üzerinden yollanan olumsuz mesajlar

Sanal dünya, sanal kavgalar, hatta sanal cinayetler…

Ev ödevlerinin yapılmaması, sorumlulukların yerine getirilmemesi

Ahlaki çatışmalar yaşanması

Sınıfın doğal dengesinin bozulması, dikkatin olumsuz yönde etkilenmesi

Okulun Fiziki Yapısı

Sınıfın en yakın fiziki çevresi okuldur.

Sosyal bir sistem olarak okul öğrenciyi topluma yetiştirerek sunar.

Sınıfın dışında tenefüs, yemek, spor ve oyun alanları, kütüphane, bilgisayar laboratuvarı gibi okulun fiziki mekanları öğrenci davranışını etkiler.

Okulun Yönetim Biçimi

Otokratik yönetim: Baskıcı, çocuğu önemsemeyen

Demokratik yönetim: Öğrencinin kişiliğine saygı, öğrencinin değerli bir varlık olarak görülmesi, yönetim sürecine katılabilmesi...

Okul Kuralları

Okuldaki tüm öğrencileri kapsar, öğrenciler uymak zorundadırlar.

Katı kurallar: Öğrenciler uymakta zorlu çekerler.

Kuralsızlık: Öğrenciler kendilerini boşlukta hisseder, mutsuz ve huysuz olurlar.

Kurallar öğrencinin gereksinmelerine uygun olmalıdır.

Fazla miktarda kural öğrencilerin kafasını karıştırabilir.

Az sayıda, mantıklı ve tutarlı kurallar en faydalıdır.

Aşırı Kural Baskısı/Uygulanmayan Kurallar

Öğrenci okula gelmemeye, kaçamaya başlar.

Kurallar uygulanmazsa öğrenci kendi kurallarına göre hareket eder.

Örnek: Duvarlara yazı yazar, kütüphaneden kitap çalar...

Okul Kültürü ve İklimi

Okul kültürü, okuldaki yönetici, öğretmen ve öğrencilerin paylaştığı temel değerler, beklentiler, tutumlar, gelenekler, yazılı olmayan kurallardır. Okulun kişiliğidir.

Tarihçe, yaşanan öyküler, törenler, semboller…

Öğrenciler okul kültürüne uygun davranmaya çalışır, öğrenim gördüğü okulun iklimini soluklar.

Okulda öğretmen ve öğrenciler tarafından paylaşılan güçlü bir kültür okul kuralarının benimsenmesi ve istenmeyen davranışların engellenmesi açısından gereklidir.

Öğrenci toplumsal açıdan saygın olan bir okulun parçası olmaktan gurur duyar. Tersi durumda ciddi disiplin sorunları yaşanır ve öğrenci yüksek doyum sağlamaz.

İçsel denetim güçlü ve paylaşılan bir okul kültürüyle oluşur.

Örneğin, eğer temizlik okulda güçlü bir değer olarak benimsenmişse, öğrenci sınıfını kirli bırakmaz.

Öğretmenin bunu anmsatması bile gerekmez.

Kurallarla yönetmektense, değerlerle yönetmek daha olumludur.

Öğrencileri ortak değerler çevresinde bütünleştirmek daha anlamlıdır.

Sınıf yönetiminde de değerlerle yönetim daha anlamlıdır.

Takım ruhu: Güçlü bir okul iklimine bağlıdır.

Demokratik okul iklimi: Herkes kendi sorumluluğunu yerine getirir, birbirine yardımcı olur. Kurallar bilinir ve yaptırım olmadan herkes o kurallara uyar.

Açık okul iklimi: Samimi ilişkiler

Kapalı okul iklimi: Ciddi sorunlar, yoğun çatışmalar, güvensizlik, şikayet, dedikodu...

Akran Grupları

Öğrencinin arkadaşları onun davranış, tutum, değer ve eğitimini olumlu veya olumsuz bir şekilde etkiler. Öğrenci ait olma duygusunu tatmin eder.

Öğrenci yalnız kalırsa sosyalleşmesi sağlıklı olmaz, istenmeyen davranışları gösterme eğilim artabilir.

Öğretmen olumsuz arkadaş etkilerinin ayrımında olmalıdır.

Düşünme Dünyasındaki Değişimler

Küreselleşme: Bilgi ve düşünme biçimlerinde değişimler…

Ergenlik: Benlik arayışı, düşünce ve ruhsal dünyasında karmaşa, yoğun yaşanan duygular, özerklik gereksinmesi, otoriteyle çatışma...

Satanist gibi yeni akımlar…

Öğrencinin güven duymaya gereksinmesi…

Onu karamsarlıktan kurtarmak, olumlu düşünceye itmek, yaşam sorunlarının üstesinden gelecek güçlü, doğru temelleri vermek gerekir.

Öğrencinin Gereksinmeleri

Gelişim,yaş düzeyine göre farklılıklar gösterir.

Akademik gelişiminin yanında kişisel gelişimine katkıda bulunacak etik değerler, duygularının eğitimi, iletişim, beden dili, yaşamın anlamı, sorun çözme gibi birçok becerileri öğrenciye kazandırmak okulun ve öğretmenin görevidir.