ö l üm ortopedi ve travmatoloji p b polikliniğindeki ... · • steroid ajan:betametazon,...

29
886 Derman Tıbbi Yayıncılık Özgür Başal, Kemal Çağlar Duran Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri 1. SUBAKROMİYAL ENJEKSİYON EKİPMANLAR: • Povidon iyodür veya klorheksidin • Steril eldiven • 5ml enjektör • Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik) • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ENDİKASYONLAR: • Subakromiyal bursit • Rotator kaf sıkışması • Kalsifik tendinit • Romatoid artrit • Diagnostik enjeksiyon KONTRENDİKASYONLAR: • Septik artrit • Septik bursit • Sepsis • Uygulama alanındaki ciltte patoloji, selülit • Gebelik • Alerji • Kontrol edilemeyen koagülopati K i t a p B ö l ü m ü DERMAN DOI: 10.4328/DERMAN.3575 Received: 03.05.2015 Accepted: 03.05.2015 Published Online: 11.05.2015 Corresponding Author: Özgür Başal, Orthopaedics and Traumatology Department, Süleyman Demirel University, Faculty of Medicine, 32000, Isparta, Turkey. T.: +90 2462119356 GSM: +905413048338 F.: +90 2462112830 E-Mail: [email protected]

Upload: lekiet

Post on 15-Jun-2018

225 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

886 Derman Tıbbi Yayıncılık Derman Tıbbi Yayıncılık 1

Özgür Başal, Kemal Çağlar Duran

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

1. SUBAKROMİYAL ENJEKSİYONEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Subakromiyal bursit• Rotator kaf sıkışması• Kalsifik tendinit• Romatoid artrit• Diagnostik enjeksiyon

KONTRENDİKASYONLAR:• Septik artrit• Septik bursit• Sepsis• Uygulama alanındaki ciltte patoloji, selülit• Gebelik• Alerji• Kontrol edilemeyen koagülopati

Kit

ap B

ölümü

DERM

AN

DOI: 10.4328/DERMAN.3575 Received: 03.05.2015 Accepted: 03.05.2015 Published Online: 11.05.2015Corresponding Author: Özgür Başal, Orthopaedics and Traumatology Department, Süleyman Demirel University, Faculty of Medicine, 32000, Isparta, Turkey. T.: +90 2462119356 GSM: +905413048338 F.: +90 2462112830 E-Mail: [email protected]

Page 2: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 887

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 2

TEKNİK:• Enjeksiyon yapılacak alanın anatomik noktaları belirlenir.• Uygulama alanı steril solüsyonla boyanır• Steril eldivenler giyilerek anestezik ajan ile steroid ajan 5ml lik enjektöre çekilir.• Enjeksiyon noktası olan akromiyonun posterolateral köşesi hissedilerek 5ml lik en-jektördeki karışım subakromiyal mesafeye uygulanır. Uygulama öncesi kibarca aspi-rasyon denenerek damar içinde olunmadığından emin olunur.• Steril gazlı bez ve flasterle uygulama alanı kapatılır.

Şekil 1. Subakromiyal enjeksiyon tekniği

2) AKROMİYOKLAVİKULAR ENJEKSİYON EKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Osteoartrit• Romatoid artrit• Posttravmatik artrit• Distal klavikula osteolizisi• Diagnotik enjeksiyon• Aspirasyon (septik bursit, kristal depo hast.)

KONTRENDİKASYONLAR:• Septik artrit• Septik bursit• Sepsis• Uygulama alanındaki ciltte patoloji, selülit

Page 3: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

888 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 3

• Gebelik• Alerji• Kontrol edilemeyen koagülopati

TEKNİK:• Enjeksiyon yapılacak alanın anatomik noktaları belirlenir.• Uygulama alanı steril solüsyonla boyanır.• Steril eldivenler giyilerek anestezik ajan ile steroid ajan 5ml lik enjektöre çekilir.• Enjeksiyon noktasını tespit etmek için klavikula lateral(yani distal) köşesi palpe edi-lir. Akromiyon ile yaptığı eklem hissedilir.5ml lik enjektördeki karışım artiküler mesa-feye uygulanır. Uygulama öncesi kibarca aspirasyon denenerek damar içinde olun-madığından emin olunur.• 1-2ml yeterli olacaktır.

Şekil 2. Akromiyoklaviküler eklem

3) GLENOHUMERAL EKLEM ENJEKSİYONU VE ASPİRASYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• 20ml ya da daha büyük enjektör(aspirasyon için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10ml ya da 20ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Osteoartrit• Romatoid Artrit (RA)• Adeziv kapsülit• İnternal impingement• Labral lezyonlar• Septik artrit (aspirasyon)

Page 4: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 889

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 4

• Semptomatik efüzyon (aspirrasyon)• Kristal artropati (aspirasyon)• Diagnostik (aspirasyon veya enjeksiyon)

KONTRENDİKASYONLAR:• Septik artrit• Septik bursit• Sepsis• Uygulama alanındaki ciltte patoloji, selülit• Gebelik• Alerji• Kontrol edilemeyen koagülopati• Uygulama alanında aktif osteomyelit

TEKNİK:• Uygulama yapılacak omuz hastaya teyit ettirilir.• Ayakta ya da oturur pozisyonda omuza kolaylıkla uygulanabilir seviyeye ayarlanır.• Omuz iç rotasyon addüksiyona getirilir.• Enjeksiyon yapılacak belirlenir.• Uygulama alanı steril solüsyonla boyanır.• Steril eldivenler giyilerek anestezik ajan ile steroid ajan 5ml lik enjektöre çekilir.• Posterior uygulama: o İğne giriş yeri: Akromiyonun 2 cm inferior ve 1 cm mediali belirlenir.o İğne anteromedial olarak korakoid proçese doğru ilerletilir.o Uygulama esnasında bir elle korakoid palpe edilirek yön belirlenir.• Anterior uygulama:o İğne korakoid proçes ile akromiyonun anterolateral köşesini birleştiren hayali çiz-ginin ortasına yerleştirilir.o İğnenin kapsülü geçtiği hissedildikten sonra posteriora doğru ilerletilir.o Kapsülü geçtiğimizden emin olduktan sonra aspirasyon veya enjeksiyon yapılır.o Anterior uygulamada brakiyel pleksus veya aksiler artere zarar verilmediğinden emin olunmalıdır.o Morbid obezlerde ya da kas hastalarında USG eşliğinde yapılabilir.

Şekil 3. Glenohumeral eklem enjeksiyonu

Page 5: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

890 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 5

4) PREPATELLAR BURSA ENJEKSİYON VE/VEYA ASPİRASYON EKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• 20ml ya da daha büyük enjektör (aspirasyon için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10 ml ya da 20 ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYON:• Akut veya kronik medikal tedaviye rağmen tekrarlayan prepatellar bursit

KONTRENDİKASYON:• İnjeksiyon yerinde bulunan deri lezyonları

TEKNİK:• Hangi dize uygulama yapılacağı tespit edilir• Aspirasyon planlanmışsa 1 enjektörün yetmeme ihtimali düşünülerek yedek şırınga hazırda bulundurulmalıdır.• Hasta supin pozisyonda yatarken dizinin altına konfor ve destek amaçlı küçük bir yastık koyulabilir.• Patellanın önündeki fluktuasyon veren bölge palpe edilebilir.• Prepatellar bursa içine lateral bölgeden direkt olarak girip sıvı aspire edilir. Korti-kosteroid enjeksiyonu için yine aynı bölge kullanılır. Arzu edilirse aspirasyon iğnesi bursa içindeyken şırıngadan ayrılıp kortikosteroid aynı iğneyle uyulanabilir.

Şekil 4. Prepatellar bursa enjeksiyonu

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:• Altta yatan enfeksiyon, patella kırığı, dizin intraartiküler hasarlanmalar• Bursitle ilişkili prepatellar şişlik, diz içi efüzyondan ayırt edilmelidir.

Page 6: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 891

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 6

5) PES ANSERİN BURSA ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5 ml enjektör (anestezi için)• 20 ml ya da daha büyük enjektör (aspirasyon için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10 ml ya da 20 ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Pes anserin bursit

KONTRENDİKASYON:• İnjeksiyon yerinde bulunan deri lezyonları

TEKNİK:• Hastanın doğru ekstremitesi tespit edilip medikasyon hazırlanır.• Hasta supin pozisyonda diz hafif fleksiyonda yatırılır.• Medial hamstring kasının tendon kenarı takip edilerek insersiyon noktası olan pes anserin tespit edilir.• Pes anserin bursası bu alandadır.• Dizin medial yüzü boyunca yaklaşık 2 cm altında kalan alana enjekte edilir.

Şekil 5. Pes Anserin enjeksiyonu

6) İLİOTİBİAL BAND ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10 ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)

Page 7: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

892 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 7

• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• İliotibial band sendromu

KONTRENDİKASYON:• İnjeksiyon yerinde bulunan deri lezyonları

TEKNİK:• Hastanın doğru ekstremitesi tespit edilip medikasyon hazırlanır.• Hastanın dizi 20-30 derece fleksiyonda lateral dekübit pozisyonda yatırılır.• İliotibial bandın uyluk lateralinde uzanımı takip edilirse proksimal tibia üzerideki Gerdy Tüberkülü palpe edilebilir. Bu noktanın maksimal hassaslığı enjeksiyon bölge-si için karar verdiricidir.

Şekil 6. İliotibial band enjeksiyonu

7) DİZ İÇİ ASPİRASYON VE/VEYA ENJEKSİYONEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• 20ml ya da daha büyük enjektör(aspirasyon için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10ml ya da 20ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Aspirasyon:o Eklem enfeksiyon şüphesio Gut atritio Geniş ağrılı efüzyon

Page 8: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 893

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 8

o Efüzyona ikincil hareket kısıtlılığı• Enjeksiyon:o Osteoartrito RAo Pseudo guto Patellar kondromalazi

KONTRENDİKASYONLAR:• Aspirasyon:o Nedeni belli olmayan jeneralize sepsis• Enjeksiyon:o Aktif veya geçirilmiş eklem enfeksiyonuo Deri lezyonuo Cerrahi operasyon planı

TEKNİK:• Büyük bir iğne ve şırınga kullanarak patellanın üst dış kenarından süperolateral cebe girilir.• Eklem kapsülünün geçildiği hissedildiğinde sıvının aspirasyonu için hafif bir şekilde negatif basınç uygulanır.• Aynı lokalizayondan eklem içine hyalüronik asit enjeksiyonu yapılır.

Şekil 7. Diz içi aspirasyon teknikleri, anterolateral ve anteromedial portal

8) DİRSEK İÇİ ENJEKSİYON VE ASPİRASYONEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• 20ml ya da daha büyük enjektör(aspirasyon için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10ml ya da 20ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.

Page 9: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

894 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 9

• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Aspirasyon:o Dirsek içi efüzyon o Sistemik hastalıkların dirsek üzerindeki etkilerinin tanısı• Enjeksiyon:o Hastalıkların dirsek üzerine olan etkilerinin tedavisi o En önemli enjeksiyon artritik durumlara bağlı hastalıkların tedavisinde steroid en-jeksiyonudur.

KONTRENDİKASYONLAR:• Deride yara• Kızarıklık• Aynı ilaç ile daha önce yan etki oluşması• Kontrolsüz diabetes mellitus

TEKNİK:• Giriş yeri olarak genellikle arkada radio-kapitellar eklem ile önde olekranon arasın-daki yumuşak nokta tercih edilir.• Hasta bir sandalyeye oturtulur,dirsek fleksiyonda,önkol nötralde,omuz iç rotasyon-da olmalıdır.• Radiokapitellar eklem ve lateral epikondil palpe edilir.• Radius başı tespiti için önkol nazikçe rotasyona getirilir.• Radius başından, arkadaki olekrana doğru parmağı hareket ettirerek yumuşak nok-ta tespit edilir. Efüzyon genellikle bu bölgededir.• Yumuşak noktadan girildikten sonra iğne anteromediale yönlendirilir.• Aspirasyon ve enjeksiyon bu bölgeden uygulanabilir

Şekil 8. Dirsek içi enjeksiyon ve aspirasyon tekniği

9) LATERAL EPİKONDİLLİT (TENİSÇİ DİRSEĞİ) ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)

Page 10: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 895

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 10

• Enjeksiyon iğnesi ve 10ml ya da 20ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Tenisçi dirseği

KONTRENDİKASYONLAR:• Deride yara• Kızarıklık• Aynı ilaç ile daha önce yan etki oluşması• Kontrolsüz diabetes mellitus• Akut enfeksiyon

TEKNİK:• Hasta bir sandalyeye oturtulur, dirsek fleksiyonda, önkol nötralde, omuz hafif ab-düksiyonda olmalıdır.• Lateral epikondilde palpe edilen nokta brakioradial kasın posterior karnıdır.• Parmak bu noktadan 1 cm distale kaydırılarak hassas nokta tespit edilir.• İğne 45 derece açıyla distalden proksimale hafif anteriora meyilli olarak ilerletilir. Çok fazla anteriora ilerletilirse radial sinir hasarı olacağı unutulmamalıdır.• İğne kemiğe temas ettirilerek gerçek derinlik konfirme edilir.

Şekil 9. Lateral ve medial epikondilit enjeksiyon lokalizasyonu

10) MEDİAL EPİKONDİLLİT (GOLFÇÜ DİRSEĞİ) ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10ml ya da 20ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

Page 11: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

896 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 11

ENDİKASYONLAR:• Golfçü dirseği

KONTRENDİKASYONLAR:• Deride yara• Kızarıklık• Aynı ilaç ile daha önce yan etki oluşması• Kontrolsüz diabetes mellitus• Akut enfeksiyon• Ulnar sinirin transpozisyonları

TEKNİK:• Anatomik olarak medial epikondilin distalinden orijin alan fleksör-pronator kasa en-jekte edilir.• Hasta bir sandalyeye oturtulur. Dirsek fleksiyonda, önkol supinasyonda, omuz eks-ternal rotasyonda olmalı• Medial epikondil ve unlar sinir palpe edilir.• Parmak medial epikondilden 1 cm distale kaydırılarak hassas nokta tespit edilir.• Bu alanda tipik olarak fleksör pronator kas grubu bulunur ve medial epikondillitte hassastır.• İğne 45 derece açıyla distalden proksimale hafif anteriora meyilli olarak medial epikondile ilerletilir.• İğne medial epikondile temas ettirilir ve hafifçe geri çekerek enjeksiyona başlanır.• Önde median sinir arkada ulnar sinir hasarından kaçınılmalı• Cilt ve cilt altı dokuya enjeksiyon yapılmamalıdırŞekil 9 da medial epikondilin lokalizasyonu görülmektedir(bakınız, üstte).

11) OLEKRANON BURSA ENJEKSİYON VE/VEYA ASPİRASYONUEKİPMANLAR:o Povidon iyodür veya klorheksidino Steril eldiven o 5ml enjektör (anestezi için)o 20ml ya da daha büyük enjektör(aspirasyon için)o Enjeksiyon iğnesi ve 10ml ya da 20ml lik enjektöro Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)o Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.o Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• İnflamasyon• Septik olaylar

KONTRENDİKASYONLAR:• Olekranonda açık yara• Uyumsuz hasta

TEKNİK:• Bursaya yeterince yaklaşabilmek için maksimal fleksiyona getirmeksizin dirsek yak-

Page 12: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 897

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 12

laşık 45 derece fleksiyona getirilir. Maksimal fleksiyonda sıvı bursa içinde yer değiş-tirir ve aspirasyon zorlaşır.• Olekranonun orta hat çizgisine denk gelen proksimal bölgeden giriş yapılır. Bu böl-gede sıvı fluktuasyonu alınabilir.

Şekil 10. Olekranon bursa enjeksiyon ve aspirasyonu

12) DE QUERVAIN TENOSİNOVİTİ ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• Enjeksiyon iğnesi ve 3ml ya da 5ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• 1. Dorsal kompartman tenosinoviti• De Quervain tenosinoviti• Başparmak fonksiyon kaybı

KONTRENDİKASYONLAR:• Önceki enjeksiyona bağlı yağ atrofisi ya da hipopigmentasyon• 3ten fazla nonefektif steroid uygulanması• Steroidlere karşı alerji• Kontrolsüz diabet

TEKNİK:• Başparmak abduksiyona getirtilerek 1. dorsal kompartman tespit edilir.• İğne radial stiloid çıkıntının proksimalinden kolun proksimaline doğru yönlendirile-rek enjeksiyon yapılır.

Page 13: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

898 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 13

Şekil 11. De Quervain tendinit enjeksiyonu

13) GANGLİYON KİST ASPİRASYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• 5ml ya da daha büyük enjektör(aspirasyon için)• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Gangliyon kisti

KONTRENDİKASYONLAR:• Kistin volarde olması• Volar retinaculer bölgedeki kistin 3-4 mm’den küçük olması

TEKNİK:• Kist tespit edilir.• Alan steril edildikten sonra iğne yardımıyla aspire edilir.• Aspire edilemeyen kısım ovularak boşaltılmaya çalışılır.

14) KARPAL TÜNEL ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• Enjeksiyon iğnesi ve 3ml ya da 5ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Şüpheli karpal tünel sendromu ve diagnostik enjeksiyon

Page 14: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 899

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 14

• Ağrı• Başparmakta subjektif uyuşma hissi

KONTRENDİKASYONLAR:• Ön planda cerrahi gerektiren durumlar• Önceki enjeksiyona bağlı yağ atrofisi ya da hipopigmentasyon• 3ten fazla nonefektif steroid uygulanması• Steroidlere karşı alerji• Kontrolsüz diabet

TEKNİK:• İğne el bileği çizgisinin proksimaline yerleştirilir ve 30 derece açıyla distale yönlen-dirilerek enjeksiyon yapılır.

15) KARPOMETAKARPAL ENJEKSİYONEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• Enjeksiyon iğnesi ve 3ml ya da 5ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Karpometakarpal sendrom şüphesi ve diagnostik• Ağrı• Başparmak fonksiyon kaybı• Konservatif tedaviye olumsuz yanıt (split ve terapi)

KONTRENDİKASYONLAR:• Önceki enjeksiyona bağlı yağ atrofisi ya da hipopigmentasyon• 3 ten fazla nonefektif steroid uygulanması• Steroidlere karşı alerji• Kontrolsüz diabet

TEKNİK:• Baş parmak bazalindeki çıkıntının proksimali belirlenir.• Başparmağın metakarpi ile karpal kemik arasındaki ekleme iğne yerleştirilir ve en-jeksiyon uygulanır.

Page 15: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

900 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 15

Şekil 12. Karpometakarpal enjeksiyon tekniği

16) TETİK PARMAK ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• Enjeksiyon iğnesi ve 3ml ya da 5ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Tetik parmak ( %90-95 oranında 1 ila 3 enjeksiyon sonrası nonoperatif kür sağla-nır)

KONTRENDİKASYONLAR:• Bilinen veya şüpheli süpüratif fleksör tenosinovit

TEKNİK:• Palmar çizginin proksimal radial tarafı ve distal ulnar tarafında bulunan pulleylere (makaralara) enjeksin yapılır.(A1 pulley)

Şekil 13. Tetik parmak enjeksiyon noktaları

Page 16: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 901

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 16

17) TROKANTERİK BURSA ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Kalça bölgesi entezopatileri

KONTRENDİKASYONLAR:• Uygulanan ajana karşı spesifik alerji• Uygulama alanında deri lezyonları• Kontrolsüz diabet• Koagülopati

TEKNİK:• Hasta uygulama alanı üstte olacak şekilde lateral dekübit yatırılır.• En hassas bölge işaretlenir.• Trokanter major palpe edildikten sonra iğne deriye dik şekilde yerleştirilir.• Enjeksiyondan önce damar içinde olunmadığından emin olmak için hafifçe aspi-re edilir.• Ardından hazırlanan ilaç enjekte edilir.

18) BAKER KİST DRENAJIEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5ml enjektör (anestezi için)• 20ml ya da daha büyük enjektör (aspirasyon için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10 ml ya da 20 ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Baker kisti(Popliteal kist)

KONTRENDİKASYONLAR:• Cilt üzerinde lezyon • Koagülopati

TEKNİK:• Dizin posteromedialinden kalın bir iğneyle girilir ve sıvı aspire edilir.• Gerek görülürse steroid enjeksiyonu uygulanabilir.

Page 17: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

902 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 17

Şekil 14. Baker kist drenajı

19) AYAK BİLEĞİ ENJEKSİYON VE ASPİRASYON TEKNİKLERİEKİPMANLAR:• Povidon iyodür veya klorheksidin• Steril eldiven • 5 ml enjektör (anestezi için)• 20 ml ya da daha büyük enjektör (aspirasyon için)• Enjeksiyon iğnesi ve 10 ml ya da 20 ml lik enjektör• Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)• Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.• Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Aspirasyon:o Eklem enfeksiyonu şüphesio Guto Ağrılı efüzyono Efüzyona sekonder hareket kaybı• Enjeksiyon:o Osteoartrito RAo Kristaloid depo hastalığı

KONTRENDİKASYONLAR:• Aspirasyon:o Eklem enfeksiyonu kanıtı olmayan jeneralize sepsis• Enjeksiyono Geçirilmiş veya aktif eklem enfeksiyonuo Uygulama alanında deri lezyonu olmasıo Cerrahi operasyon planlanıyor olması

Page 18: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 903

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 18

TEKNİK:• Ayak bileğine giriş için güvenli olan bölgeler medialde medial malleol ile tibialis an-terior kasının tendonu arasıdır. Lateralde ise lateral malleol ile peroneus tertius ten-donu arasıdır.• Enjeksiyon ve aspirasyon bu bölgelerden yapılır.

Şekil 15. Ayak bileği enjeksiyon ve aspirasyon tekniği

20) TARSAL TÜNEL ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:o Povidon iyodür veya klorheksidino Steril eldiven o 5ml enjektör (anestezi için)o Enjeksiyon iğnesi ve 10ml lik enjektöro Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)o Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb.o Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• Tarsal tünel sendromu• Noninvaziv tedaviye yanıtsız tarsal tünel sendromu

KONTRENDİKASYONLAR:• MR ile gösterilmiş Tarsal tunel içinin dolu olması• Aktif enfeksiyon , selülit veya sepsis• Ceraahi planlanıyor olması

TEKNİK:1. Hasta supin pozisyonda ve uygulama yapılacak ekstremite eksternal rotasyonda, medial malleol ve posterior nörovasküler yapılar kolayca görülebilecek şekilde yatı-rılır.2. Medial malleol belirlenir ve 2 parmak proksimalinden geçen horizontal bir çizgi çe-kilir.3. Bu çizginin, aşil tendonunun medialiyle kesiştiği nokta işaretlenir.4. Bu noktadan enjeksiyon uygulanır.

Page 19: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

904 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 19

21) PLANTAR FASİA ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:1. Povidon iyodür veya klorheksidin2. Steril eldiven 3. 5 ml enjektör (anestezi için)4. Enjeksiyon iğnesi ve 10 ml lik enjektör5. Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)6. Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.7. Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:• 8 haftadan uzun süren topuk ağrısı

KONTRENDİKASYONLAR:• Enfeksiyon

TEKNİK:1. En hassas nokta tespit edilip işaretlenir.2. Bu alan genellikle medial plantrar kalkaneus üzerindedir.3. İğne, medial plantar kalkaneal çıkıntıya kadar ilerletilir. Enjeksiyon bu bölgeye uy-gulanır.

22) MORTON NÖROMA ENJEKSİYONUEKİPMANLAR:1. Povidon iyodür veya klorheksidin2. Steril eldiven 3. 5 ml enjektör (anestezi için)4. Enjeksiyon iğnesi ve 10 ml lik enjektör5. Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)6. Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.7. Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:1. Ağrılı interdijital nöroma (Morton nöroma); genellikle medial plantar sinirin 2. ve 2. dalları arasındaki alandadır.

KONTRENDİKASYONLAR:1. Deri lezyonları 2. Enfeksiyon

TEKNİK:1. Ayak dorsofleksiyondayken en hassas nokta tespit edilir.2. Bu nokta genellikle 2. ve 3. metatars başlarının proksimalindedir.3. İğneyi yaklaşık 2- 2,5cm ilerletmek sinire ulaşmak için yeterli olur.

23) 1.METATARSOFALANGEAL EKLEM ENJEKSİYON/ASPİRASYONUEKİPMANLAR:1. Povidon iyodür veya klorheksidin

Page 20: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 905

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 20

2. Steril eldiven 3. 5 ml enjektör (anestezi için)4. 20 ml ya da daha büyük enjektör (aspirasyon için)5. Enjeksiyon iğnesi ve 10 ml ya da 20 ml lik enjektör6. Lokal anestezik ajan (lidokain ya da prilokain %1 lik)7. Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.8. Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:1. Aspirasyon:2. Eklem enfeksiyonu şüphesi3. Gut4. Ağrılı efüzyon5. Ağrılı hemartroz 6. Enjeksiyon:7. Halluks rijidus8. RA9. Sesamoid10. Pseudogut

KONTRENDİKASYON:1. Aspirasyon:2. Eklem enfeksiyonu kanıtı olmayan jeneralize sepsis3. Radyografide eklem aralığının görüntülenememesi4. Enjeksiyon:5. Radyografide eklem aralığının görüntülenememesi6. Aktif veya geçirilmiş eklem enfeksiyonu7. Deri lezyonu

TEKNİK:1. İğne 1. Mtp eklemin dorsomedialinden kolaylıkla ilerletilebilir.2. Metatars başı konvekstir, falanks proksimali ise konkavdır. Bu yüzden iğne dor-somedial noktadan içeri sokulduktan sonra distale ve laterale doğru ilerletilmelidir.3. Eklem kapsülünün geçildiği hissedildiğinde enjeksiyon veya aspirasyon uygulama-sı yapılabilir.

Şekil 16. Metatarsofalengeal eklem enjeksiyon ve aspirasyon tekniği

Page 21: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

906 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 21

25) TIRNAK ÇEKİMİ Tırnak batması her yaş hasta için ağrı verici ve günlük aktiviteleri ileri seviyede ya-vaşlatacak bir sorundur. Tırnak batmasının en güncel tedavilerinden biri tırnak çeki-midir. Doğru teknikle yapılmadığı taktirde başarılı sonuç alınamayabilir. Dolaşım bo-zukluğu ve diyabet gibi altta yatan, yara iyileşmesini bozacak hastalığı olanlarda ba-sit bir tırnak çekimi parmağın amputasyonuna varabilen sorunlar açabilir. Bu neden-le hasta mutlaka bu konuda aydınlatılmalı ve kontraendike durumlara dikkat edilme-lidir.

EKİPMAN:1. Povidon iyodür veya klorheksidin2. Steril eldiven 3. 10 ml enjektör (anestezi için)4. Delikli steril örtü5. Periost sıyırıcı/ disektör6. 2 adet hemostaz pensi7. 11 ve 15 numara bistüri8. Enjeksiyon iğnesi (25 Ga)9. 2.0 Prolen sutur10. Lokal anestezik ajan(lidokain ya da prilokain %1 lik)11. Steroid ajan: Betametazon, Triamsinolon, Metilprednizolon vb.12. Steril gaz ve flaster

ENDİKASYONLAR:1. Parsiyel çekim 2. Tırnak batması3. Tam çekim 4. Onikogrifozis (deforme, kıvrık ayak tırnağı)5. Onikomikozis (tırnak mantarı)6. Kronik ve tekrarlayan paronişi7. Tırnak yatağı biyopsisi

KONTRAENDİKASYONLAR1. Kanama bozuklukları2. Aktif enfeksiyon, selülit3. Gangrenöz, beslenmesi kötü parmak

TEKNİK:1. Hastaya tüm riskler anlatılır ve onam alınır. 2. Uygulama yapılacak tırnak hastaya teyit ettirilir ve işaret konulur.3. Ayak povidon solüsyonuyla yıkanır ve fırçalanır.4. Dijital blok uygulanır ve anesteziden emin olununca lastik yardımıyla turnike uy-gulanır. 5. Dominant olmayan elle parmak sabitlenir ve disektör yardımıyla tırnak dorsali sıy-rılır.6. Parsiyel çıkarım yapılacaksa sınır belirlenir ve o sınıra kadar tırnak altındaki ya-tak diseke edilir.7. Parsiyel çıkarımda tırnak uygun lateral yüzeyden altına disektör konularak longitu-

Page 22: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 907

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 22

dinal kesilir. Tırnak yatağının hasar görmemesine dikkat edilir.8. Tırnağın proksimalde cilt altında devam eden kısmı mutlaka temizlenir. 9. Tırnak çıkarıldıktan sonra germinal matriksin yok edilmesi gerekir. Bunun için elektrokoter ablasyon veya 15 numara bistüri ağzıyla matrisektomi uygulanır.10. Parsiyel tırnak çekiminde lateral köşeler yaklaştırma sütür ile kapatılır.

Şekil 17. Parsiyel tırnak çekimi, dijital blok noktaları

Not: Matrisektomi ile rekürrens engellenir fakat enfeksiyon oranlarında hafifçe artı-şa neden olur. Matrisektomi sonrası tırnağı olduğunda daha dar olacağı bilinmelidir. Granülasyon dokusu oluşursa debride edilebilir. Oluşacak çukurluğun zamanla dola-cağı hastaya anlatılır.

ÖNERİLER: 1. Pansuman 2- 3 gün sonra açılır.2. Antibiyotik desteği 2 haftaya tamamlanır.3. NSAİİ , ağrı durumunda verilebilir. (asetaminofen , naproksen, deksketoprofen vb) ALÇI VE ATELLEMETravma veya inflamasyonun oluşturduğu kas-iskelet sistemi hasarını kontrol altı-na almak, immobilize etmek ve uzvu korumak için alçı ve ateller kullanılmaktadır. Bu amaçla kullanılacak enstrumanların kullanılma yeri ve tekniğini iyi bilmek gere-kir. Alçı, uzvun çembersel olarak sarılıp immobilize edilmesidir. Atel veya splintler ise ekstremiteyi uzunlamasına birkaç köşeden immobilize etmek için tasarlanmış mater-yallerdir. Alçı ve atel uygularken dikkat edilmesi gereken bazı temel prensipler;Uygulama yapılmadan önce mutlaka hasta onamı alınmalı ve oluşabilecek riskler an-latılmalıdır. Eğer dolaşım takibi yapılamayacaksa redüksiyon alçısından kaçınılmalı-dır.Uygun alçı çorabı seçimi: Kol ya da bacağa uygun çapta , ne gevşek nede sıkı olmalı.Alçı pamuğu kol veya bacağın uzunluğuna uygun çapta olmalı. Alçı pamuğunun orta-lama 3 tabaka olması yeterlidir.Alçı veya sentetik materyal oda sıcaklığındaki suda ıslatılmalıdır. Aşırı sıcak olması hızla sertleşmesine sebep olur.Alçı ya da sentetik materyal uygulama alanında üst üste kıvrılmamalı ve redüksiyon sahasını kaplayacak çaptaki alçılar seçilmelidir.

Page 23: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

908 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 23

Alçı pamuğu, alçı veya sentetik materyalleri sararken bir önceki yerin % 50 sini da-hil ederek ilerlenmelidir.Alçıyı sararken en önemli detaylardan biriyse kol veya bacağı sıkma tonusudur. Islak alçıdaki gözeneklerden damlacık oluşturmak yeterlidir.Uyguladığınız sentetik alçının kuruyunca bir miktar büzüşeceğini unutmayın.Alçı sirküler şekilde sarılırken distalden başlayıp proksimale doğru ilerlenmelidir.Yeterli stabilite sağlanabilmesi için atelin 10 - 15 kat olması önerilir. Üst ekstremite-de 10 - 15 cm lik, alt ekstremitede 15 - 20 cm lik alçılar tercih edilir.Redüksiyon verilip alçının mukavemeti sağlanana kadar parmakla lokalize basıdan kaçınılmalıdır. Parmak izi ya da basısı lokal nekroza neden olacaktır.Alçılamada temel prensip; redüksiyon alçılarında bir üst ve bir alt eklemi immobilize ederek redüksiyon kaybı önlenir.Kısa kol atelleri antekübital fossaya kadar uygulanır.Elastik bandaj uygulamalarında kan dolaşımını bozmayacak kadar gerinim uygulan-malıdır.

ATEL VEYA SPLİNT UYGULAMALARI1. ÜST EKSTREMİTE U ATEL/ SUGAR TONG: Uzun kemiklerin nondeplase veya hafif deplase kırıkların-da kullanılabilir. 10 veya 15 cm lik alçı veya kalıplar 8- 10 kat olarak uygulanabilir.

ÜST EKSTREMİTE UZUN KOL DORSAL ATELLERİ: Distal humerus, radius başı ve boynu, proksimal ulna,redükte dirsek çıkıklarında uy-gulanabilir. Kol 90 derece fleksiyonda, el bileği nötral pozisyonda uygulanır.

ÜST EKSTREMİTE VOLAR KISA KOL ATELİ: Parmak kırıklar, metakarpal, karpal yaralanmalar, ön kolun laserasyonu el bileği bur-kulmalarında kullanılabilir. Falanks ve metakarp yaralanmaları ve tendon kesileri ha-ricinde kısa kol atelleri palmar krizi geçmemelidir. Proksimaldeyse dirsek eklem ha-reketlerine engel olmamalıdır.

ÜST EKSTREMİTE BAŞPARMAK KOL ATELİ:Başparmak yaralanmalarında, skafoid ve trapeziumu içeren el bileği yaralanmaların-da ve el bileği burkulmalarında uygulanır.

ÜST EKSTREMİTE ULNAR SANDVİÇ/ GUTTER ATELİ: Yüzük ve 5. parmağın yaralanmalarında, 4 ve 5. metakarpal yaralanmalarda uygula-nır. 4 ve 5. parmaklar birlikte sarılır ve maserasyonu önlemek için aralarına ped/gaz-lı bez konulur. Tırnak yatağındaki dolaşımı görecek şekilde parmak uçları açıkta bı-rakılır. Redüksiyon gereken durumlarda 4 ve 5. metakarpofalangeal eklem 70 derece fleksiyona interfalangeal eklemler ekstansiyona getirilir.

Page 24: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 909

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 24

Şekil 18. Boksör kırığı için uygulanmış ulnar sandviç atel

2. ALT EKSTREMİTE AYAK BİLEĞİ U / SUGAR TONG ATELİ:Ayak bileği burkulma ve gerilmeleri, medial ve lateral malleol yaralanmalarında uy-gulanır. 15 cm lik alçılar tercih edilir. Ayak bileği nötral ( 90 derece dorsifleksiyonu) pozisyonda ayak tabanında tuberositas tibia seviyesine kadar uzanan ‘U’ şeklinde atel uygulanır.

ALT EKSTREMİTE POSTERIOR KISA BACAK ATELİ:Ayak bileği burkulma ve gerilmeleri, ayak bileği çıkıkları, aşil tendon rüptürü, hafif ya da nondeplase tibia ve fibula kırıkları, tarsal yaralanmalar, Lizfrank yaralanmaların-da, metatars yaralanmalarında uygulanır. Ayak bileği 90 derece dorsifleksiyonda uy-gulanır. Metatarsofalangeal eklem seviyesinden başlanarak tuberositas tibiaya ka-dar uzatılır.

ALT EKSTREMİTE POSTERIOR UZUN BACAK ATELİ:Diz yaralanmaları ve çıkığı, stabil olmayan tibia ve fibula kırıklarında uygulanır. Dize 15 - 20 derece fleksiyon, ayak bileğine 90 derece dorsifleksiyon verilir. Ayak bileği ve topuğa daha fazla pamuk desteği basıya bağlı maserasyonu önleyecektir.

ALT EKSTREMİTE POSTEROLATERAL GLUTEAL-İSKİUM DESTEKLİ UZUN BACAK ATELİ:İskelet traksiyonunun uygulanamadığı parçalı femur kırıkları, femur, suprakondiler kı-rıklarında uygulanır. Bacak çapına göre 20 cm lik alçıdan 15- 20 kat olacak şekilde uygulanır. Dize 15 - 20 derece fleksiyon, ayak bileğine 90 derece dorsifleksiyon ve-rilir.

ALÇI UYGULAMALARI:KISA KOL ALÇIMetakarp kırıkları, skafoid ve trapezium u içeren karpal kırıklar, distal radius ve ulna kırıklarının tedavisinde uygulanır. 10 luk ya da 15 lik sargı alçı veya sentetik alçıyla yapılır. Palmar kriz ve antekubital fossa geçilmez. % 50 atlanarak üst üste sargı yapı-lır. Sarmaya 10 cm lik alçıyla el bileğinden başlanır ve palmar bölge desteklenir. El bi-leğini içine alan başparmağın dahil edilmediği alçılarda el 1. web aralığı açık bırakılır.

Page 25: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

910 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 25

UZUN KOL ALÇIDistal humerus kırıkları, radius ve ulna şaft kırıkları, proksimal radius ve ulna kırık-ları ve çocuklardaki distal radius ve ulna kırıklarına uzun kol alçı uygulanabilir. ke-mik çıkıntı lara ve epikondillere daha fazla pamuk desteği önerilir. Redüksiyon veya özel pozisyon verilmediği taktirde dirsek 90 derece ve el bileği nötralde olacak şekil-de sirküler alçılama yapılır. Sentetik alçılarda 3 kat kalınlık yeterlidir. Alçılama son-rası mutlaka dolaşım kontrolü ve oluşabilecek komplikasyonlar için önlemler anlatıl-malıdır.

BAŞPARMAK (THUMB SPICA) ALÇISIBaşparmak kırıkları, skafoid ve trapezium kırıklarında başparmak burkulma ve geril-melerinde endikedir. Başparmak kırıklarında el bileği nötralde kısa kol alçı gibi uy-gulanır ve başparmak tırnak yatağına kadar alçıya dahil edilir. Skafoid kırıklarında ise el bileği radial deviasyona ve hafif el dorsifleksiyona getirilerek alçılama yapılır. Bu pozisyon hentbolcu eli olarak benzetilebilir ve skafoid kırığın redüksiyonuna kat-kı sağlar. El ve el bileğinde şekil verebilmek için erişkinde 10 cm lik çocuklarda 5 cm lik alçı tercih edilmelidir. Uygulayan kişi redüksiyon esnasında parmak basısından ka-çınmalıdır.

Şekil 19. Skafoid kırığı için uygulanmış alçı

ULNAR SANVİÇ ALÇISI( ULNAR GUTTER) Yüzük ve serçe parmak kırıkları ve metakarp kırıklarında uygulanır. El bileği hafif eks-tansiyonda, yüzük ve serçe parmak metakarpofalangeal eklemi 70 derece fleksiyon-da ve 4 ve 5 in interfalangeal eklemleri tam ekstansiyonda olmalıdır.

MUENSTER (MODİFİYE UZUN KOL) ALÇISIRadius ve ulnanın distal ve şaft kırıklarında dirsek antekubital bölgesini açık bırakıp posterior, lateral ve medialden destekleyen immobilizasyon alçısıdır[1]. Uzun kol alçı-sı gibi uygulanan bu alçı antekübital bölgede bası oluşturmaz. Pronosupinasyon test-lerinde uzun kol alçısı 11 derece, muenster alçısı ise 35 derece hareket açıklığına se-bep olur. Stabilite açısından uzun kol alçısı üstün olsada Muenster alçısı iyi bir biyo-mekanik destek sağlamaktadır[1].

KISA BACAK ALÇI (yük paylaşımsız)Ayak bileği burkulma ve gerilmesi, ayak bileği çıkığı, aşil tendon rüptürü, distal tibia ve fibula kırıkları, tarsal kırıklar, metatarsal kırıklarda uygulanır. Ayak bileği 90 dere-ce dorsifleksiyonda, ayak MTF eklemden parmakları dahil etmeden popliteal fossa-

Page 26: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 911

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 26

ya kadar uzatılabilen alçıdır.

Şekil 20. Tibia kırığı için uygulanmış kısa bacak alçısı

PELVİPEDAL ALÇIBu konu ortopedi poliklinik uygulamalarından olmasa da acil şartlarda sedasyon al-tında uygulanabilecek bir tedavi olması nedeniyle bu bölümde yer verilmiştir. Çocuk-larda kapalı femur kırıklarının erken standart tedavisi pelvipedal alçılamadır[1]. Açık kırıklar, politravmatize olgu, 2- 3 cm den fazla kısalık oluşması durumunda kontren-dikedir. Sedasyon veya anestezi altında redüksiyon sağlandıktan sonra; Kalçalar 60 - 90 ° fleksiyonda ve 30 ° abduksiyonda, Dizler 90 ° fleksiyonda, Popliteal fossadan traksiyon desteği sağlanır. Rotasyonel deformite mutlaka düzeltilmelidir. Koronal planda < 10° ve sagittal planda < 20° kabul edilebilir.

UZUN BACAK ALÇINondeplase tibia şaft ve tibia distal diafiz kırıklarında, kapalı redükte edilebilen dep-lase tibia kırıklarında uzun bacak alçı uygulanır. Dize 15 - 20 derece fleksiyon, ayak bileğine 90 derece dorsifleksiyon verilir. 4- 6 haftalık bir tedavi konservatif takip için önerilen süredir. Ayak bileği ve topuğa daha fazla pamuk desteği basıya bağlı mase-rasyonu önleyecektir. Non deplase stabil tibia kırıklarında ve postoperatif olgularda breys kullanımı öne-rilmektedir[3].

PTB (PATELLAR TENDON BEARING)Tibia distal diafiz ve şaft kırıklarının uzun bacak alçısıyla 4- 6 haftalık tedavisinden sonra yeterli kaynama görülmeyen olgular sarmiento veya PTB ile kısmı yük verile-rek takip edilir. Hasta bacağını yukardan serbest bırakabilecek yükseklikte bir san-dalyeye oturtulur. Ayak bileğine 90 derece dorsifleksiyonda uygulanan sirküler alçı diz çevresine kadar çıkar. Arkada, popliteal fossada diz fleksiyonunu engellemeyecek seviyeye kadar sarılır. Önde; patellar oluklar desteklenecek şekilde patella ortasına kadar sirküler alçı uy-gulanır. Topukluk aparatı eklenerek yük verme kolaylaştırılır. Bacaktaki kısalığa göre topuk

Page 27: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

912 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 27

seviyesi ayarlanabilir. Yapılan bir çalışmada PTB nin arka ve ayakta plantar basıncı azalttığı ön ayakta ise plantar basınç artışına sebep olduğu rapor edilmiştir[4].

SARMİENTOSarmiento; yumuşak kallus oluşumunu takiben dizilimin kabul edilebilir ölçülerde sağ-landığı olgularda tercih edilir[5]. Uzun kemiklerin kaynatılmasında özellikle humerus ve tibia kırıklarında kullanılan popüler konservatif immobilizasyon yöntemidir[6]. Bir alt ve bir üst eklemi içermeyen, ayarlanabilir ortezler de sarmiento olarak tanımlanır.

İSKELET TRAKSİYONLARIİskelet traksiyonu birçok kırık tipinde preoperatif distraksiyon, immobilizasyon ve kı-rığın kesin tedavisi için tercih edilen bir başarılı ve hasar koruyucu bir yöntemdir. Ço-cuklarda Kirschner’s teli erişkinlerde ortası yivli Steinmann çivileriyle uygulanır. Ya-tak başı makaralı traksiyon sistemleri kurulabileceği gibi Bohler- Braun tipi ateller-le de uygulanabilir. Preoperatif distraksiyonla kemik fragmanlarının üstüste binmesi önlenir ve daha sonra yapılacak cerrahiyi kolaylaştırır. En sık tercih edilen iskelet traksiyon alanları:1. Distal femur: Eklem kapsülünün üstünden, tahminen diz ekstansiyondayken patel-la üst polüne karşılık gelen transvers çizgi ile fibula başının önünden geçen longitudi-nal çizginin kesişme noktası olarak tarif edilebilir. Ugulama medialden laterale doğ-ru yapılmalıdır. 2. Proksimal tibia: Diz bağ yaralanması yoksa erişkin bir bireyde tuberositas tibia-nın 1.5-2 cm inferioru ve 2 cm posterionu birleştiren noktadan geçilir. Uygulama la-teralden mediale doğru yapılmalıdır. Bu sayede olası peroneal hasarın önüne geçil-miş olur. 3. Olekranon: Olekranon çıkıntının 3 cm distalinden uygulanır. Medialden laterale doğru uygulanır. Bu sayede önce ulnar oluk bulunur ve ulnar sinir trasesinden kaçını-larak güvenli giriş yeri tespit edilir. Kalın bir K teli veya ince Steinmann tercih edilir. 4. Distal tibia ve kalkaneus: Distal tibiada eklem çizgisinin 5 cm proksimalinden, ke-miği ortalayarak uygulanır. Kalkaneal traksiyon pini yerleştirilirken çok dikkatli olun-malıdır. herşeyden önce güvenli bir zon olmadığı bilinmelidir. malleolların posterio-rundan ve subtalar kaçınılmalıdır. Mümkün olduğunca kalkaneusun en posteriorun-dan geçilmelidir. Tahmini olarak lateral malleolun 2 cm altı ve 2 cm arkasındaki ke-sişme noktasından pin yerleştirilir. Medial malleolun ise 3 cm altı ve 3 cm arkası ola-sı pin yeridir. 5. Torakanter major: Torakanter tipinin (prominent) 2.5 cm altından anterior ve pos-terior femur yüzeylerinin ortasında uygulanır. Ucu yivli ‘ T ‘ tipi şanz ile laterale trak-siyon uygulanması amacıyla yapılabilir.6. İkinci ve üçüncü metakarplar: 2. ve 3. metakarp başından 2- 2.5 cm proksimale transvers planda uygulanır.

Komplikasyonlar: Pin dibi enfeksiyonları ve osteomiyelit,Sinir paralizisi,Gevşeme ve kırılmalar,Uygulama esnasında yanlış yerleştirme ve yeni kırık oluşturma örnek verilebilir.

Page 28: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

Derman Tıbbi Yayıncılık 913

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 28

BOHLER -BRAUN ATELİAlt ekstremite kırıklarının tedavisinde kullanılan bir tekniktir. Bu yöntemle genç, kas kuvveti yerinde olan hastalarda iskelet traksiyonu uygulanır. • Endikasyonlar;• Elevasyonun sağlanması, • Kırık deplasmanının önlenmesi, • Dizilimin sağlanması ve oluşması • Muhtemel damar-sinir yaralanmalarının önüne geçilmesi, • Kırığın kesin tedavisi

Şekil 21. Bohler Braun Ateli

SDÜ SELF-TRAKSİYON ATELİ:Süleyman Demirel Üniversitesinde (SDÜ) geliştirilen bu atel bir iskelet traksiyon ateli olup alt ekstremite kırıklarında kullanılmaktadır. Farklı alt ekstremite boylarına göre ayarlanabilir ve herhangi bir ağırlık asılmadan üzerindeki yay –makara mekanizma-sıyla uygulanan traksiyon mekanizması içerir. Şu an sadece kliniğimizde uygulanan bu traksiyon sisteminin Bohler ateline göre daha kullanışlı ve portatif olduğu görül-mektedir.

Şekil 22. SDÜ self traksiyon ateli (Dr. Dovletgeldi Babalyyev’ya ait ilk prototip.)

Page 29: ö l üm Ortopedi ve Travmatoloji p B Polikliniğindeki ... · • Steroid ajan:betametazon, triamsinolon, metilprednizolon vb. • Steril gaz ve flaster ... Korti-kosteroid enjeksiyonu

914 Derman Tıbbi Yayıncılık

Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama PratikleriOrtopedi ve Travmatoloji Polikliniğindeki Uygulama Pratikleri

Derman Tıbbi Yayıncılık 29

Kaynaklar1. Trocchia, A.M., J.C. Elfar, and W.C. Hammert, Biomechanical measurements of forearm pronosupination with common methods of immobilization. J Hand Surg Am, 2012. 37(5): p. 989-94.2. Heffernan, M.J., et al., Treatment of femur fractures in young children: a multicenter comparison of flexible intramedul-lary nails to spica casting in young children aged 2 to 6 years. J Pediatr Orthop, 2015. 35(2): p. 126-9.3. Drakos, M.C. and C.I. Murphy, Bracing versus casting in ankle fractures. Phys Sportsmed, 2014. 42(4): p. 60-70.4. Alimerzaloo, F., et al., Patellar tendon bearing brace: combined effect of heel clearance and ankle status on foot plan-tar pressure. Prosthet Orthot Int, 2014. 38(1): p. 34-8.5. Young, R., R. Kersting, and K. Westermann, [Sarmiento function fracture treatment of the tibia]. Unfallchirurg, 1989. 92(8): p. 394-8.6. Koch, P.P., D.F. Gross, and C. Gerber, The results of functional (Sarmiento) bracing of humeral shaft fractures. J Shoul-der Elbow Surg, 2002. 11(2): p. 143-50.