ochendowski eugeniusz - prawo administracyjne

7/25/2019 Ochendowski Eugeniusz - Prawo Administracyjne

1/48

3

Prawo administracyjneEugeniusz Ochendowski

Spis treci:

1. Rozdzia I Administracja publiczna i prawo administracyjneTypowe cechy administracji publicznejWadztwo administracyjneRne postacie administracji publicznejPojecie prawa administracyjnegoRozgraniczenie midzy prawem administracyjnym a innymi gaziami

prawa (prawem konstytucyjnym i cywilnym)

2. Rozdzia II Stosunek administracyjno prawny.Podmioty stosunkuPrzedmiot stosunkuTre stosunku administracyjnoUkad prawnej zalenoci midzy podmiotami stosunku administracyjno

prawnegoRodzaje stosunkw administracyjnoprawnych

3. Rozdzia III rda prawa administracyjnego

Pojecie rde prawa i ich klasyfikacjaPodzia rde prawa administracyjnegorda prawa stanowione przez organy centralneUstawaRola Konstytucji i ustawy w procesie administrowaniaAkty normatywne z moc ustawyUmowy midzynarodowe jako rda prawa administracyjnego, akty

prawa wsplnotowego.RozporzdzeniaPozostae akty normatywne stanowione przez organy centralne

4.

Rozdzia IV Terenowe rda prawa akty prawa miejscowego.PojecieKlasyfikacja terenowych przepisw prawnychObecna regulacja podstawy prawneRodzaje aktw prawnych (na poziomie trzech szczebli samorzduterytorialnego)Charakter statutwAkty wykonawczePrzepisy porzdkowe

Nadzr nad stanowieniem aktw prawa miejscowego i utrata mocyobowizujcej.


2/48

4

5. Rozdzia V Swoiste rda prawaAkty wewntrzneAkty planowania

Normy techniczneZwyczaj i znaczenie orzecznictwa dla administracji publicznej

Ogaszanie aktw normatywnych

6. Rozdzia VI Formy dziaania administracji publicznej.Podzia form dziaania administracjiCzynnoci administracyjno prawne (zewntrzne, wewntrzne, generalne,indywidualne).Akt administracyjny pojcieKlasyfikacja indywidualnych aktw administracyjnychAkty normatywne administracjiDziaania faktyczne w administracjiUmowy jako forma dziaania administracji

7. Rozdzia VII Podmioty administracji publicznejOrgan administracyjnyRzdowa administracja terenowa (oglna, zespolona, niezespolona).UrzdUrzdy centralneKompetencjeWaciwoci organuOrgany centralneOrgany naczelne (w tym Rada Ministrw)Prezes Rady MinistrwWiceprezes Rady MinistrwMinistrowie, resort, dziay administracji publicznejSekretarze i podsekretarze StanuKomitety w strukturze Rady Ministrw

8. Rozdzia VIII Podzia terytorialnyZasadniczyPomocniczySpecjalnyAdministracja rzdowa w wojewdztwie

Administracja samorzdowaGmina, powiat, wojewdztwo, miasta na prawach powiatu

9. Rozdzia IX Kontrola, NadzrWspdziaaniej.s.t.Kontrola pojecie, rodzaje

NadzrKontrola administracjiSystem Kontroli


3/48

5

Rozdzia I Administracja publiczna i prawo administracyjne.

Prawo administracyjne jest to ga prawa, ktra odnosi si do administracjipublicznej. Najoglniej pod pojciem administracji rozumie si wszelk zorganizowandziaalno zmierzajc do osignicia okrelonych celw.Administracja publiczna jest to sprawowana przez pastwo w najszerszym tego sowaznaczeniu, a wic przez organy pastwowe, jak i zwizki publicznoprawne (zwizkisamorzdowe) i inne podmioty administracji. Administracj publiczn mona traktowa jako

pewn cao z punktu widzenia organizacyjnego, funkcjonalnego i prawnego. W teoriiwyrnia si administracj publiczn w ujciu organizacyjnym (podmiotowym), materialnym(przedmiotowym) i formalnym.

Administracj publiczn w ujciu organizacyjnym (podmiotowym) stanowi ogpodmiotw administracji, a wic organy administracji i inne podmioty wykonujce okrelonefunkcje z zakresu administracji publicznej. W art. 20 ust. 2 ustawy z 11 maja 1995 o NSA,organami tymi s: naczelne i centralne organy administracji rzdowej, organy samorzduterytorialnego oraz inne organy w zakresie, w jakim zostay powoane z mocy prawa dozaatwienia spraw z zakresu administracji publicznej.

Administracja publiczna w ujciu materialnym (przedmiotowym) jest taka dziaalnopastwa, ktrej przedmiotem s sprawy administracyjne albo inaczej zadania i kompetencje wzakresie wadzy wykonawczej.

Administracj publiczn w rozumieniu formalnym jest caa dziaalno wykonywanaprzez podmioty administracji bez wzgldu na to, czy ma ona charakter administracyjny czyte nie ma takiego charakteru.

Typowe cechy administracji publicznej

Administracja jest zjawiskiem spoecznym co oznacza, e przedmiotemadministracji jest wspycie. Administracja musi zajmowa si sprawami wsplnotyi czonkami wsplnoty. Z faktu wynika ukierunkowanie administracji na interes publiczny.

Interes publiczny nie jest ustalony raz na zawsze, lecz jest zmienny w czasie, a nawetw danym czasie jest czsto rozumiany niejednolicie. Interes publiczny moe pokrywa sicakowicie lub czciowo z interesami indywidualnymi, ale moe te si im przeciwstawia.

Administracje cechuje aktywno, inicjatywa, dziaalno ukierunkowania naprzyszo. Ta cecha wystpuje wyranie, gdy administracja wykonuje ustawy. To, coustawodawca okrela generalnie i abstrakcyjnie, administracja ma przeksztaciw rzeczywisto. Administracja wykonuje ponadto wiele zada, ktre nie s szczegowoustalone w drodze ustaw, ale wynikaj oglnie z jej zada. Poprzez administracje realizowanes okrelone cele pastwa bd zwizkw publicznoprawnych; ksztatuje przez to przyszo.Zadaniem administracji jest celowa, podejmowana rwnie z wasnej inicjatywy, dziaalnoukierunkowana na przyszo, a wymiar sprawiedliwoci rozpoznaje sprawy wskutek

wnioskw innych podmiotw.


4/48

6

Administracja podejmuje konkretne rodki do uregulowania spraw jednostkowychi urzeczywistnienia okrelonych przedsiwzi.

Wadztwo administracyjne

Jednostka czy grupa jednostek dziaajca jako organ pastwa ma moliwoprzeprowadza swoje zarzdzenia w drodze przymusu pastwowego. Moemy wicstwierdzi, e organy pastwa posiadaj wadztwo. Organy administracyjne mog same, bezingerencji sdw, stosowa przymus dla przeprowadzenia swoich zarzdze. Wadztwo tonazywa si wadztwem administracyjnym. Pod tym okreleniem rozumie naley prawouycia przymusu bezporedniego przez organy administracyjne dla zrealizowania ich

jednostronnych zarzdze (rozstrzygni). Objawy woli organw administracyjnych,a zwaszcza akty administracyjne, korzystaj z domniemania wanoci. Podmiot, ktrego aktdotyczy, jest zobowizany dostosowa si do niego, a jedynie inny organ pastwowy,z reguy wyszego stopnia, posiadajcy odpowiednie kompetencje, moe taki akt znie albozastpi innym aktem, zwalniajc w ten sposb adresata aktu od obowizku zastosowania sido aktu poprzedniego. Administracja publiczna moe dziaa rwnie przy pomocy rodkwdostpnych osobom fizycznym np. przez prawo cywilny lub administracyjny. Przez prawocywilne pastwo moe naby, przez zawarcie stosownej umowy, nieruchomo np.niezbdn pod budow autostrady. Przez narzdzia prawa administracyjnego pastwo nabywanieruchomo w drodze wywaszczenia, a wic z mocy decyzji.

Rne postacie administracji publicznej.

Administracj wadcz (zwierzchni) wyrniamy w przypadku, gdy administracjawydaje akty obowizujce adresatw i gdy w razie potrzeby uywa przymusu dla ichrealizacji. Administracje wadcz charakteryzuje prawo wydawania jednostronnych aktw

prawnych, ktrym suy domniemanie wanoci oraz moliwo zapewnienia ich wykonaniaprzez zastosowanie rodkw przymusu bez ingerencji sdw.

Administracja niewadcza mwimy wwczas, gdy administracja publiczna dziaaprzy pomocy rodkw dostpnych osobom fizycznym. rodkami, ktrymi posuguje siadministracja niewadcza s rodki prawa cywilnego bd dziaania faktyczne.

We wspczesnej doktrynie dokonuje si innego podziau ni administracja wadczai niewadcza. Wyrnia si administracje wadcz i administracj wiadczc.O administracji wadczej mwi si wwczas, gdy administracja wkracza, przy uyciu

rodkw wadczych, ingeruje w sfer prywatn obywatela, ogranicza jego wolno bdwasno, gdy nakada na niego obowizek, w jaki sposb go obcia. Przykadami mog

by np.: regulacje ruchu drogowego, rozwizanie zgromadzenia, wywaszczenie, ustalenieobowizku podatkowego bd wiadcze rzeczowych czy osobowych.

Natomiast administracja wiadczca zapewnia obywatelowi okrelone wiadczenia lubinne korzyci. Do administracji zaliczy naley pomoc spoeczn, ale rwnie subwencje

bd dotacje, oddane do dyspozycji ogu urzdze komunalnych oraz rzeczy publicznych,jak np.: drogi, place publiczne, parki, kpieliska itp. Administracj wiadczc naley

rozumie instrumentalnie jako stosowanie okrelonych rodkw. Wychodzc od rzeczowego(przedmiotowego) podziau zada wyrnia si liczne dziay administracji publicznej, jak np.


5/48

7

administracj budownictwa, owiaty, ochrony zdrowia, spraw socjalnych, bezpieczestwai porzdku publicznego, obrony narodowej, rolnictwa, itd. Z punktu widzenia podmiotowegomona wyrni administracj rzdow i administracj samorzdow, zwaszcza samorzduterytorialnego.

Pojecie prawa administracyjnego

Prawo administracyjne jest zespoem norm, ktre reguluj administracyjn dziaalnopastwa reguluj funkcje administrowania. Wedug J. Starociaka prawo administracyjnestanowi ga prawa, ktra reguluje dziaalno organw pastwowych, podejmowanw celu wykonania ustalonych prawem zada organizatorskich wypenianych w swoistychformach dziaania. Jest to definicja, ktra uwzgldnia trzy elementy: podmiotowy,

przedmiotowy i form dziaania waciwych dla organw administracyjnych.

Normy prawa administracyjnego mog by dzielone na okrelone grupy w zalenoci odprzyjtego kryterium podziau. Zasadniczo normy prawa administracyjnego moemypodzieli na trzy grupy:

1. normy bezporednio dotyczce organizacji aparatu administracyjnego, czyli jakiepodmioty wchodz w skad organu administracyjnego i jakie s relacje midzy nimi;normy te tworz ustrojowe prawo administracyjne.

2. normy bezporednio dotyczce toku dziaania organw administracyjnych normy tetworz procedur administracyjn (postpowanie administracyjne).

3. normy dotyczce konkretnych dziaw administracji publicznej normy te tworztzw. Szczegow cz prawa administracyjnego albo inaczej mwic materialne

prawo administracyjne.Inny podzia norm prawa administracyjnego oparty jest na kryterium charakteru stosunkuczcego organ stosujcy norm z adresem dziaania. Cao norm prawa administracyjnegomona podzieli na dwie grupy norm prawnych:

1. normy regulujce stosunki midzy organami administracyjnymi i innymi podmiotamiadministracji z jednej strony a obywatel i osobami prawnymi z drugiej strony: normyte dotycz tzw. Sfery zewntrznej kontaktw midzy administracj publiczna obywatelem.

2. normy regulujce stosunki, jakie zachodz miedzy organami a instytucjamipastwowymi wzajemnie; np.: midzy ministrem a podlegymi mu organami. Monazatem uzna, e normy te reguluj stosunki wewntrz systemu administracji

publicznej.Rozgraniczenie midzy prawem administracyjnym a innymi gaziami prawa

(prawem konstytucyjnym i cywilnym)

W przypadku prawa konstytucyjnego zwizki z prawem administracyjnym s bardzocise. Prawo konstytucyjne i prawo administracyjne nale do dziedziny prawa publicznego.Pod wzgldem teoretycznym prawo konstytucyjne i administracyjne tworz jedno,

poniewa posuguj si tymi samymi konstrukcjami, metodami i reguami. Konstytucja jestgwnym normatywnym rdem ustroju i dziaa administracji, a take prawn podstawnieustannego wywaania interesw oglnych i indywidualnych, co jest jurydyczn treci

zada wykonywanych przez administracj. Std pojawia si trudno w rozgraniczeniu tych


6/48

8

dwch gazi prawa. Mona jednak stwierdzi, e normy prawa konstytucyjnego stanowipunkt wyjcia dla norm prawa administracyjnego.

Przewaajca wikszo norm prawa administracyjnego, zwaszcza prawamaterialnego i procesowego ( postpowania administracyjnego), nie wykazuje tak cisychzwizkw z prawem konstytucyjnym i dlatego do tej grupy norm nie naley odnosi

sformuowania, i stanowi ona skonkretyzowane prawo konstytucyjne.Najtrudniej jest odgraniczy administracj od prawa cywilnego. Wyraone s nawetpogldy, e takie odgraniczenie nie jest teoretycznie moliwe. Problem ten w doktrynieniemieckiej jest ujmowany jako rozgraniczenie prawa publicznego od prawa prywatnego.W doktrynie niemieckiej podkrela si, e ani nauka, ani praktyka nie wyjaniy rnic

pomidzy prawem publicznym a prawem prywatnym. Pojawio si od 20 do 30 rnychteorii, ktre mona uj w trzy grupy:

1. wedug teorii interesu, wywodzcej si z prawa rzymskiego, prawo publiczne suyinteresowi publicznemu, natomiast prawo prywatne urzeczywistnia interesy prywatne.

2. Teoria podporzdkowania jako kryterium rozgraniczenia przyjmuje charakterstosunku prawnego. Gdy wystpuje stosunek prawnej nadrzdnoci pastwa

i podrzdnoci obywatela, to wtedy mamy do czynienia z prawem publicznym, a gdyza pozycja stron stosunku prawnego jest rwna to wtedy chodzi o prawo prywatne.

3. teoria podmiotu inaczej teoria praw specjalnych do prawa publicznego nale normyprawne, ktre uprawniaj lub zobowizuj podmioty dysponujce wadztwempastwowym; za normy prawne, ktre mog uprawnia lub zobowizywa kadegonale do prawa prywatnego.

J. tkowski uwaa, i nie istnieje adna materialne nieprzekraczalna granica midzy prawemcywilnym a administracyjnym, a o kadorazowej kwalifikacji konkretnego stosunku

prawnego powinna decydowa analiza jego treci i przyjtej przez ustawodawc metodyrozwizania na jego tle konfliktw. Nie ma zatem spraw z natury rzeczy cywilnych aniadministracyjnych. Trzeba wic odrzuci przekonanie, e stosunek prawny zawsze musi byalbo prywatno- albo publicznoprawny, nie moe by natomiast nigdy publiczno -i prywatnoprawny cznie.

Rozdzia IIStosunek administracyjno prawny

Stosunek administracyjno prawny gdy podmiot administracji wystpuje wobecinnego podmiotu np. obywatela, wwczas nawizuje si z tym podmiotem stosunek prawy.Stosunki miedzy pastwem, a obywatelami i innymi podmiotami oparte s na normach prawaadministracyjnego i dlatego te stosunki nazywa si stosunkami administracyjno prawnymi.

Elementy skadowe stosunku administracyjnego:1.

Podmioty stosunku podmiotami stosunku s zawsze z jednej strony organ(podmiot) administracji upowaniony do dania okrelonego zachowania si labowiadczenia i podmiot (osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna), do ktregoskierowany jest nakaz, zakaz lub ktry da okrelonego zachowania si organuadministracji. Mwic inaczej podmiotami stosunku administracyjno prawnego sdwie kategorie: podmiotw administracji oraz podmiotu administrowanego.

2. Przedmiot stosunku ley zawsze w sferze prawem okrelonych zachowaadministracji publicznej. Jest on objty kompetencj jednego z podmiotwadministracji. Mona rwnie powiedzie e przedmiotem stosunku s rzeczy lubzachowania ludzi.

3.

Tre stosunku administracyjno prawnego s wyznaczone prawemadministracyjnym obowizki i uprawnienia ktre, bdce treci stosunku


7/48

9

administracyjno prawnego, mog polega na dziaaniu, znoszeniu lub zaniechaniu.O tym jakie obowizki mog by naoone i jakie uprawnienia mog by przyznane,

przesdzaj przepisy prawa materialnego. Wystpuje tu klauzula, ktrej treci jest toe nie moe by tu dowolnoci. Treci mona rwnie nazwa obowizki lubmoliwoci okrelonego dziaania, znoszenia okrelonych stanw lub zaniechania

wynikajce bezporednio z powinnoci lub uprawnie uczestnikw stosunkuadministracyjno prawnego.4. Ukad prawnej zalenoci midzy podmiotami stosunku administracyjno

prawnego w odrnieniu od stosunkw cywilnoprawnych, w ktrych wystpujerwno wszystkich stron stosunku, w stosunkach administracyjno prawnych tarwno jest zatarta. Poniewa jeden z podmiotw reprezentuje wadztwo pastwowe.Ta nie rwnowano podmiotw stosunkw administracyjno prawnych wynika std,e prawo przyznaje jednemu z uczestnikw tego stosunku (organowiadministracyjnemu) prawo orzekania, przesdzania o sprawie w sposb wicyinnych uczestnikw stosunku. W ten sposb organ administracyjny w pewnej mierzedecyduje (orzeka) w swoje sprawie [wbrew zasady nemo iudex indonues in propria

causa nikt nie jest waciwym sdzi we wasnej sprawie].

Nawizanie stosunku administracyjnego

Stosunek administracyjnoprawny moe by nawizany z mocy samej ustawy,w drodze aktu administracyjnego bd umowy administracyjnej oraz wyniku dziaafaktycznych. Z mocy samej ustawy powstaj prawa i obowizki w sferze podatkowej,obowizku szkolnego, uczestnikw ruchu drogowego, itp. Czsto stosunek administracyjno

prawny powstaje w wyniku konkretyzacji uprawnie i obowizkw w drodze aktuadministracyjnego; np. wydanie decyzji na mocy ktrej mona odroczy obowizek szkolny,czy te wyraenie zgody na wczeniejsze przyjcie dziecka do szkoy.

Niektre systemy prawa, jak np.: niemiecki, przewiduje, e organ administracyjnyzamiast wydania aktu administracyjnego moe zawrze umow publicznoprawn z osob,w stosunku do ktrej w innym przypadku musimy wyda akt administracyjny. W naszymsystemie nie przewiduje si takiej umowy. Jednake kodeks postpowania administracyjnegostanowi, e strony o spornych interesach mog zawrze ugod administracyjn, ktra po jejzatwierdzeniu przez organ administracyjny wywiera takie same skutki jak decyzjaadministracyjna. Za rwno umowa publiczno prawa, jak i ugoda administracyjna powodujnawizanie stosunku administracyjnoprawnego.

Stosunek administracyjnoprawny moe zosta nawizany na skutek dziaaniafaktycznego, np.: gdy przez sam fakt dopuszczenia do korzystania z gminnego urzdzenia

publicznego powstaje stosunek prawny z uprawnieniami i obowizkami gminy oraz osobykorzystajcej.Powysze rozwaania dotycz w zasadzie stosunku administracyjnoprawnego wywoujcegoskutki na podstawie norm prawa materialnego.

Rodzaje stosunkw administracyjnoprawnych

Wyrnia si jeszcze stosunki administracyjnoprawne zwizane z postpowaniemadministracyjnym i postpowaniem przed sdem administracyjnym.

Proceduralny stosunek administracyjnoprawny, ktry ma charakter stosunkuczasowego, przejciowego. Stosunek ten nawizywany jest z chwil wszczcia postpowania

administracyjnego, a wygasa z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.Ponadto istnieje jeszcze proceduralny stosunek spornoadministracyjny. Podstaw prawn


8/48

10

takiego stosunku s przepisy prawa dopuszczajce zaskarenie aktw administracyjnych dosdu administracyjnego. Stosunek ten trwa od chwili zaskarenia aktu administracyjnego doczasu wydania orzeczenia (wyroku, postanowienia) przez sd. Charakterystyczne jestzrwnanie pozycji podmiotw stosunku administracyjnoprawnego, ktry umownie nazwijmystosunkiem zwykym, w postpowaniu przed sdem. Organ administracyjny i podmiot

wnoszcy skarg zajmuj przed sadem tak sam pozycj.Z innego punktu widzenia mona wyrni stosunki administracyjne ad hoc i stosunkitrwae. Stosunki administracyjnoprawne ad hoc odnosz si do konkretnego jednorazowegodziaania, jak np.: okazania dokumentu czyli wygasaj przez wykonanie obowizku.

Stosunki administracyjno prawne trwae maj w praktyce wiksze znaczenie prawne.Mog one by zwizane z :

1) prawami osobowymi, jak np. z obowizkiem szkolnym, obowizkiemzasadniczej suby wojskowej, bd suby zastpczej, itp.

2) prawami majtkowymi, jak np.: ze staymi wiadczeniami pomocy spoecznej,z obowizkiem podatkowym itp.;

3) korzystaniem z zakadw uytecznoci publicznej.

W zwizku ze sprawowaniem nadzoru wystpuj, midzy organem nadzorua podmiotem nadzorowanym, stosunki nadzoru, a w toku przymusowego wykonaniaobowizkw administracyjnoprawnych stosunki egzekucyjne, nawizywane miedzyorganem egzekucyjnym a zobowizanym i wierzycielem.

Rozdzia IIIrda prawa administracyjnego

Termin rdo prawa nie jest jednoznaczny. Nadaje mu rne znaczenia. Niekiedyuwaa si, e rdami prawa jest to, z czego mona dowiedzie si, jaka jest tre norm

prawnych. S to tzw. rda poznania.Wedug innego ujcia rdem prawa jest sam akt, w ktrym zawarte s normy prawne. Takrozumiane rda prawa stanowi czynnik porzdkujcy normy prawne, ich wielk liczbi wzajemny stosunek. Przez system rde prawa danego pastwa rozumie si caoksztat jegorde w ich wzajemnym powizaniu, ujmowanym z punktu widzenia tego, co jest imwsplne i co je rnicuje.

Podzia rde prawa administracyjnego

W systemie rde prawa mona wyrni pewne grupy rde:

1)

rda prawa stanowione przez centralne organy pastwa2)

rda prawa stanowione przez organy terenowe.Z innego punktu widzenia rda prawa mona podzieli na:

1) rda prawa powszechnie obowizujcego (art. 87 Konstytucji);2) rda prawa wewntrznego (art. 93 Konstytucji)

W myl art. 87 Konstytucji, przyjto zamknity system rde prawa o powszechnieobowizujcym charakterze. rdami takiego prawa s: Konstytucja, ustawy, ratyfikowaneumowy midzynarodowe, rozporzdzenia i akty prawa miejscowego.

Uregulowania te mog dotyczy obywateli i osb prawnych w ogle bd, oczywicie,okrelonych ich kategorii. Krg adresatw norm prawnych zawartych w tych rdach jestwic szeroki i dlatego naley zaliczy do rde powszechnie obowizujcych.

rda prawa wewntrznego tworz odrbny ukad norm prawnych, skierowanych nie doobywateli i osb prawnych w ogle, ale regulujcych tylko stosunki wewntrz samego


9/48

11

aparatu administracji publicznej, skierowanych do adresatw stanowicych ogniwa, czciskadowe tego aparatu jako takie i std poddanych odrbnym sankcjom. O charakterze

przepisu prawnego nie decyduje jednak jego nazwa, lecz jego tre, charakter w jakimwystpuje adresat normy prawnej oraz charakter sankcji.

rda prawa stanowione przez organy centralne

Konstytucja

Konstytucja jest najwyszym prawem RP, a jej przepisy stosuje si bezporednio,chyba e Konstytucja stanowi inaczej (art. 8). Konstytucja okrela, e ustrj RzeczypospolitejPolskiej opiera si na podziale i rwnowadze wadzy ustawodawczej, wadzy wykonawczej

i sadowniczej (art. 10 ust. 1). Przepis art. 10 Konstytucji nawizuje do przyjtej rwnie przedrzdem ustawy konstytucyjnej z 17 padziernika 1992 o wzajemnych stosunkach midzywadz ustawodawcz i wykonawcz Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorzdzieterytorialnym (tzw. maej konstytucji) zasady trjpodziau wadzy pastwowej, z tym eakcentuje konieczno zachowania midzy nimi rwnowagi, przez co naley rozumiewyznaczenie stosownych zakresw kompetencji organom poszczeglnych wadz.

Szczeglne znaczenie ma art. 2 konstytucji stanowicy e Rzeczpospolita jestdemokratycznym pastwem prawnym, urzeczywistniajcym zasady sprawiedliwocispoecznej oraz art. 7 wedug ktrego Organy wadzy publicznej dziaaj na podstawiei w granicach prawa. Konstytucja okrela kompetencje Prezydenta RP, Rady Ministrw,Prezesa Rady Ministrw oraz ustala pozycj ministrw i innych czonkw rzdu orazwojewodw i samorzdu terytorialnego w systemie organizacji pastwa.Konstytucja nie okrela jednostek zasadniczego podziau terytorialnego pastwa. W art. 15stanowi jednak, e:

1. Ustrj terytorialny RP zapewnia decentralizacje wadzy publicznej.2. Zasadniczy podzia terytorialny pastwa uwzgldniajcy wizi spoeczne,

gospodarcze lub kulturowe i zapewniajcy jednostkom terytorialnym zdolnowykonywania zada publicznych okrela ustawa.

Konstytucja przesdza natomiast o istnieniu samorzdu terytorialnego. Wedug art. 16Konstytucji og mieszkacw jednostek zasadniczego podziau terytorialnego stanowiz mocy prawa wsplnot samorzdow.

Art. 17 Konstytucji przewiduje, e: w drodze ustawy mona tworzy samorzdy zawodowe,reprezentujce osoby wykonujce zawody zaufania publicznego i sprawujce piecz nadnaleytym wykonaniem tych zawodw w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony(ust 1). W drodze ustawy mona tworzy inne rodzaje samorzdu.

Ustawa

Po Konstytucji kolejne miejsce w systemie rde prawa powszechnie obowizujcegozajmuje ustawa. W myl art. 120 Konstytucji Sejm uchwala ustawy zwyk wikszocigosw w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw, chyba e Konstytucja

przyjmuje inn wikszo. Sejm jest jedynym organem w naszym pastwie, ktry ma prawo

uchwalania ustawa. Inicjatywa ustawodawcza przysuguje posom, Senatowi, PrezydentowiRP i Radzie Ministrw. Ponadto inicjatywa ustawodawcza przysuguje grupie co najmniej


10/48

12

100000 obywateli majcych prawo wybierania do Sejmu (art. 118 ust. 1 i 2 Konstytucji).Poselskie projekty ustaw mog by wnoszone przez komisj sejmow lub co najmniej 15

posw podpisujcych projekt ustawy. Projekt ustawy skada si w formie pisemnej w rceMarszaka Sejmu. Gdy projekt ustawy wnosi Senat, Prezydent, RM lub komisja sejmowauzasadnienie projektu powinno zawiera stwierdzenie o zgodnoci projektu ustawy z prawem

Unii Europejskiej albo owiadczenie o stopniu i powodach niezgodnoci z tym prawem.RM moe uzna uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjtkiemprojektw ustaw podatkowych, ustaw dotyczcych wyboru Prezydenta, Sejmu, Senatu orazorganw samorzdu terytorialnego, ustaw regulujcych ustrj i waciwo wadz

publicznych, a take kodeksw., Marszaek Sejmu zarzdza dorczenie projektu ustawyposom oraz przesya go prezydentowi. Marszakowi Senatu i Prezesowi RM. Sejm rozpatrujeprojekt ustawy w trzech czytaniach Prawo wnoszenia poprawek do projektw ustaw w czasieich rozpatrywania przysuguje wnioskodawcy projektu, posom i RM. Marszaek Sejmu moeodmwi poddania pod gosowanie poprawki, ktra uprzednio nie bya przedoona komisjisejmowej. Wnioskodawca moe wycofa projekt ustawy w toku postpowaniaustawodawczego w Sejmie do czasu zakoczenia drugiego czytania projektu (art. 119

Konstytucji). Pierwsze czytanie przeprowadza si na posiedzeniu Sejmu lub komisji.Pierwsze czytanie projektu ustawy obejmuje uzasadnienie projektu przez wnioskodawc,

pytania posw i odpowiedzi wnioskodawcy oraz debat w sprawie oglnych zasad projektu.Czytanie to na posiedzeniu plenarnym Sejmu koczy si skierowaniem projektu ustawydo komisji, chyba e sejm odrzuci projekt w caoci. Komisje do ktrych skierowany zosta

projekt ustawy, obraduj nad nim wsplnie. Komisje, do ktrych skierowany zosta projektustawy, przedstawiaj Sejmowi wsplne sprawozdanie o tym projekcje. Sprawozdanie tomusi okreli stanowisko komisji co do projektu. Komisje mog wnioskowa o: przyjcie

projektu bez poprawek, przyjcie projektu z okrelonymi poprawkami w formie jednolitegotekstu, odrzucenie projektu. Na posiedzeniu Sejmu sprawozdanie komisji przedstawiawybrany z ich skadu pose sprawozdawca.

Drugie czytanie projektu ustawy obejmuje: przedstawienie Sejmowi sprawozdaniakomisji o projekcie ustawy, przeprowadzenie debaty oraz zgoszenie poprawek i wnioskw.Poprawki przedstawia si Marszakowi Sejmu na pimie w odpowiedniej formie.Wnioskodawca, posowie i RM mog zgasza poprawki najpniej do czasu zakoczeniadrugiego czytania.

Trzecie czytanie moe mie miejsce bezzwocznie po zakoczeniu 2 czytania, jeliprojekt ustawy nie zosta ponownie skierowany do komisji. 3 czytanie obejmuje: -przedstawienie przez posa sprawozdawc poprawionego sprawozdania komisji, albo, jeliprojekt nie zosta odesany ponownie do komisji, poprawek i wnioskw zgoszonych wtrakcie 2 czytania; - gosowanie. Gosowaniu poddaje si w pierwszej kolejnoci wniosek,

jeli zosta taki zoony, o odrzucenie projektu w caoci. Jeli wniosek taki zostanie przyjtywikszoci gosw, postpowanie legislacyjne z danym projektem ulega zamkniciu. Gdybytakiego wniosku nie byo lub zosta odrzucony, pod gosowanie poddaje si najpierw te

poprawki, ktrych przyjcie lub odrzucenie rozstrzyga o przyjciu innych poprawek, anastpnie, w zalenoci od wynikw tego gosowania, wszystkie pozostae. Poprawki poddajesi gosowaniu kad oddzielnie, chyba e stanowi one nierozerwaln cao. Po przyjciu(odrzuceniu) poprawek pod gosowanie poddaje si cay tekst ustawy wraz z przyjtymi

poprawkami. Marszaek Sejmu moe te, jeli nie zgoszono w tym zakresie sprzeciwu,podda od razu projekt ustawy pod gosowanie wraz z zaproponowanymi poprawkami. 3czytanie koczy postpowanie z projektem ustawy w Sejmie. Od chwili przyjcia projektu wSejmie staje si on ju ustaw.

Postpowanie ustawodawcze w Senacie - uchwalon przez Sejm ustaw Marszaekprzekazuje Senatowi (a. 121). Od dnia przekazania ustawy Senat dysponuje 30 dniami dla jej


11/48

13

rozpatrzenia. Jeli w tym terminie Senat nie podejmie stosownej uchway uwaa si e przyjon ustaw bez poprawek. Postpowanie w Senacie jest nieco podobne do sejmowego. Doustawy ustosunkowuje si odpowiednia komisja senacka, ktra przedstawia Izbiesprawozdanie ze swojej pracy. Komisja moe w nim zaproponowa Senatowi przyjcieustawy bez poprawek, uchwalenie poprawek do ustawy lub przyjcie uchway o odrzuceniu

ustawy w caoci. W przypadku podjcia przez senat uchway o odrzuceniu ustawy albouchwa o wprowadzeniu do niej poprawek, ustawa wraca do Sejmu. Stanowisko senatu jestprzedmiotem debaty w komisji, ktra rozpatrywaa projekt ustawy. Komisja przygotowujesprawozdanie ze swych obrad. Zawarty jest w nim wniosek o przyjcie lub odrzucenieuchway senatu. Jeli w gr wchodz poprawki do ustawy, to komisja moe zaproponowa

przyjcie jednych, a odrzucenie innych. Gosowanie w Sejmie nad uchwa Senatu dot. nie jejprzyjcia, ale odrzucenia. Sejm odrzuca uchwa senatu bezwzgldn wikszoci gosw.Jeli wniosek o odrzucenie uchway senatu nie uzyska takiej wikszoci, uchwa t uwaa siza przyjt (a. 121 u 3). Oznacza to, w zalenoci od sytuacji, albo e ustawa zostajeodrzucona, albo e wchodz do niej uchwalone przez Senat poprawki.

Prezydenta RP w postpowanie ustawodawczym jeli postpowanie w Sejmie i

Senacie zakoczyo si przyjciem ustawy, Marszaek Sejmu przekazuje j Prezydentowi RPdo podpisu (a. 122 u. 1). Podpis Prezydenta RP ma to znaczenie, i potwierdza przyjcieustawy zgodnie z wymogami Konstytucji. Bez podpisu ustawa nie moe by ogoszona, a

przez to nie moe wej w ycie (a. 88 u. 1) i by wykonywana. Na podpisanie ustawyPrezydent RP ma 21 dni od dnia przekazania jej przez Marszaka Sejmu (a. 122 u. 2).Prezydent RP moe odmwi podpisania ustawy, a jeli to uczyni, moe wybra jedno zdwch wyj: albo z umotywowanym wnioskiem skieruje j do ponownego rozpatrzenia

przez Sejm (a. 122 u. 5), albo wystpi z wnioskiem do TK w spr. stwierdzenia zgodnoci tejustawy z Konstytucj (a. 122 u. 3). Wykorzystujc pierwsz z nich Prezydent traci moliwoskorzystania z drugiej i odwrotnie. Wystpienie Prezydenta RP do Sejmu z wnioskiem o

ponowne rozpatrzenie ustawy nosi potoczna nazw weta ustawodawczego. Wetoustawodawcze nie ma charakteru absolutnego (uchylajcego ustaw). Jest to wetozawieszajce, ktre parlament moe odrzuci. Prezydent moe zada, aby Sejm raz jeszcze

przyjrza si ustanowionym przez siebie, a budzcym jego wtpliwoci przepisom. JeliPrezydent skorzysta z weta, wstrzymaniu ulega bieg 21-dniowego terminu do podpisaniaustawy (a. 122 u. 6). Wetujc ustaw Prezydent krytykuje zwykle niektre jej przepisy,rzadko jej tekst w caoci. Mimo to weto obejmuje caa ustaw i jeli nie zostanie odrzucone,oznacza, e ustawa pierwotnie przyjta przez obie Izby, nie dochodzi ostatecznie do skutku.Jeli Sejm odrzucie weto, Prezydent musi w cigu 7 dni podpisa i zarzdzi ogoszenie wDzienniku Ustaw ustaw, ktr Sejm, odrzucajc weto, uchwali ponownie. Drugamoliwo, jaka stoi przed Prezydentem RP, to przed podpisaniem ustawy skierowanie jej do

Trybunau Konstytucyjnego. Prezydent winien korzysta z tej drogi wwczas, gdy podejmieuzasadnione wtpliwoci co do zgodnoci ustawy z Konstytucj. We wniosku do TrybunauPrezydent musi wskaza przepisy ustawy sprzeczne, jego zdaniem, z okrelonymi przepisamiKonstytucji, a take uzasadni swoje stanowisko. Wystpienie Prezydenta do TK wstrzymuje

bieg, 21 dniowego terminu do podpisania ustawy (a. 122 u. 3). Jeeli TK orzeknie, e ustawajest zgodna z Konstytucja, Prezydent musi j podpisa. Jeli Trybuna uzna, i wystpieniePrezydenta jest suszne Prezydent moe odmwi jej podpisania. (a. 122 u. 4 zd. 1). Jeliniezgodno ta dot. poszczeglnych przepisw ustawy, a TK nie orzek, e s onenierozerwalnie zwizane z caa ustaw, Prezydent RP, po zasigniciu opinii MarszakaSejmu, podpisuje t ustaw z pominiciem przepisw ustawy z Konstytucj niezgodnych,albo zwraca j Sejmowi w celu usunicia stwierdzonej przez Trybuna niezgodnoci (a. 122 u.

4 zd. 2). Wtedy ustawa staje si przedmiotem ponownych rozwaa w parlamencie. Przepisyuznane przez TK za niezgodne z Konstytucj zostaj wyczone z tekstu ustawy, przez co


12/48

14

powstaje prnia, ktr naley wypeni. Usunicie niezgodnoci polega na uchwaleniuprzepisw wypeniajcych t prni z zachowaniem dotychczasowego, przedmiotowegozakresu regulacji. Nad tymi przepisami pracuje komisja sejmowa, ktra poprzedniorozpatrywaa projekt ustawy. Sprawozdanie tej komisji, zawierajce propozycje uzupenie,

przedstawione zostaje Sejmowi, ktry je uchwala. W dalszej fazie prac do tekstu przepisw

uzupeniajcych ustosunkowuje si Senat. Po zakoczeniu postpowania majcego na celuusunicie niezgodnoci z Konstytucj zakwestionowanych przez TK przepisw ustawy,marszaek Sejmu przesya Prezydentowi RP tak zmienion ustaw do podpisu.

Postpowanie szczeglne: 1. postpowanie z pilnymi projektami ustawy zgodnie z a.123 Rada Ministrw moe uzna uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny. Instytucja

projektu pilnego wie si z zadaniami realizowanymi przez Rad Ministrw (a. 146) i ma nacelu umoliwienie szybkiego wprowadzenia w ycie rozwiza prawnych, ktre pozwalaj naadekwatn reakcje rzdu na wydarzenia majce miejsce w yciu gospodarczym, spoecznymczy politycznym. Projekt pilny moe by uchwalony (lub odrzucony) ju po kilku tygodniachod wniesienia, podczas gdy inne projekty staj si ustawami zwykle po kilku, a nawetkilkunastu miesicach od prawidowego wniesienia do Laski Marszakowskiej. Jednym z

takich terminw (a. 123 u. 3) jest termin 14 dni na rozpatrzenie projektu przez Senat i 7 dni napodpisanie ustawy przez Prezydenta RP. Projektami pilnymi mog by z woli RM wszystkiewnoszone przez ni projekty z wyczeniem tych, ktre dotycz: wyboru Prezydenta RP,Sejmu, Senatu, organw samorzdu terytorialnego, ustaw regulujcych ustrj i waciwowadz publicznych, a take kodeksw (a. 123 u. 1). 2 postpowanie z projektami ustawbudetowych i pokrewnych podstawowe odstpstwa od oglnych zasad postpowanialegislacyjnego polegaj na tym, e: w odniesieniu do wymienionych wyej projektw ustaw

jedynym uprawnionym wnioskodawc jest RM, co oznacza, e tylko ona moe je skuteczniewnosi do Sejmu (a. 221); projekt ustawy budetowej przedstawia si Sejmowi do 30wrzenia roku poprzedzajcego rok budetowy, ktry rozpoczyna si 1 stycznia rokunastpnego; Sejm i senat nie mog wprowadzi do ustawy budetowej poprawek, ktre byspowodoway powikszenie deficytu budetowego zaplanowanego w projekcie tej ustawy

przez RM (a. 220 u. 1); senat moe uchwali poprawki do ustawy budetowej w cigu 20 dniod dnia przekazania jej Senatowi (a. 223), nie moe jednak podj uchway o odrzuceniu tejustawy w caoci; postpowanie legislacyjne z ustaw budetow w Sejmie i senacie powinnosi zakoczy w cigu 4 m-cy od przedoenia jej projektu Sejmowi pod rygoremewentualnego skrcenia kadencji Sejmu przez Prezydenta RP (a. 225); Prezydent RP

podpisuje ustaw budetow albo ustaw o prowizorium budetowym w cigu 7 dni. Ustawtych Prezydent nie moe zawetowa, cho moe skierowa je przed podpisaniem do TK(a. 224 u. 1). Trybuna musi rozpatrzy wniosek Prezydenta w cigu 2 m-cy od dnia zoenia(a. 224 u. 2). W przypadku nie przedstawienia Prezydentowi do podpisu ustawy budetowej

w terminie 4 miesicy od dnia przedoenia Sejmowi projektu tej ustawy (art. 225Konstytucji). W sprawach o szczeglnym znaczeniu dla pastwa moe by przeprowadzonereferendum. Referendum to ma prawo zarzdzi Sejm lub Prezydent RP, ale za zgod Senatuwyraon bezwzgldn wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy ustawowejliczny senatorw. Jeeli w referendum wemie wicej ni poowa uprawnionych dogosowania wynik referendum jest wicy.

Rola Konstytucji i ustawy w procesie administrowania

Na podstawie Konstytucji nauka prawa konstytucyjnego wyodrbnia i zdefiniowaazasady ustroju Rzeczypospolitej.

1)

Zasad suwerennoci Narodu2) Zasad niepodlegoci i suwerennoci Pastwa


13/48

15

3) Zasad demokratycznego pastwa prawnego4) Zasad hierarchicznego systemu rde prawa5) Zasad spoeczestwa obywatelskiego6) Zasad podziau wadz7) Zasad spoecznej gospodarki rynkowej

8)

Zasad przyrodzonej godnoci czowieka

Wszystkie wyej wymienione zasady maj wysze znaczenie dla ustroju i funkcjonowaniaadministracji publicznej. W tym miejscu na szczegln uwag zasuguje zasadahierarchicznego systemu rde prawa. Zgodnie z t zasad system rde prawa zbudowany

jest wedug hierarchii, przy zapewnieniu konstytucji i ustawom pozycji nadrzdnej. Organywadzy wykonawczej nie maj kompetencji do stanowienia aktw normatywnych z mocustawy, chyba e konstytucja przewiduje wyjtek od tej zasady. Normy konstytucji majnadrzdne znaczenie zarwno dla ksztatowania ustroju administracji publicznej, jak idziaalnoci administracji, podstaw prawnych jej funkcjonowania oraz kompetencji orazkontroli jej dziaania. Ustawa zajmuje szczeglne miejsce w systemie rde prawa.

Administracja publiczna moe tylko wwczas legalnie dziaa, o ile jej dziaanie znajdujepodstawy i uzasadnienie w obowizujcych ustawach. Z powyszego zaoenia wynikajdwie wane dla administracji zasady:

1) zasada nadrzdnoci ustawy w systemie rde prawa, zgodnie z ktr wszystkie innerda prawa musz, nie tylko formalnie, by zgodne z ustawami, lecz rwniematerialnie powinny suy ich wykonaniu, nawet wwczas, gdy tylko konkretyzuj

przepisy ustawowe.2) zasada wycznoci ustawy (wyczonej materii ustawowej) zgodnie z ktr

najwaniejsze dla funkcjonowania pastwa i jego organw oraz dla ycia obywatelisprawy powinny by rozstrzygane wycznie w drodze ustawowej, a nie w drodzeinnych aktw normatywnych.

Realizacji tych podstawowych zasad suy teoria stopniowej (wieloszczeblowej) budowyprawa. Caa budowa prawa jest budowana stopniowo. U gry znajduje si konstytucja.Konstytucja normuje prawne warunki tworzenia ustaw i innych aktw pastwowych i dlategonaley j traktowa jako akt nadrzdny. Ustawy za wykonywane s przez rozporzdzenia,decyzje, wyroki, umowy i inne formy stanowienia prawa; one zawieraj prawne warunkitworzenia tych aktw i dlatego s w stosunku do nich nadrzdne w sensie prawnym.Rozporzdzenia, statuty, regulaminy maj charakter dwoisty: s za rwno aktamiwykonawczymi, jak i normotwrczymi. Akt niszej rangi nie moe by sprzeczny z aktamiwyszej rangi. Jeli taka sprzeczno wystpi to naley j usun.

Akty normatywne z moc ustawy

Organy wadzy wykonawczej uzyskuj prawo stanowienia aktw normatywnychzastpujcych ustawy. Obecnie pod rzdem Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. instytucjarozporzdzenia z moc ustawy moe pojawi si tylko w stanie nadzwyczajnym, amianowicie w czasie stanu wojennego. I tak wedug art. 234 Konstytucji, jeeli w czasie stanuwojennego Sejm nie moe zebra si na posiedzenie, Prezydent RP na wniosek RM wydajerozporzdzenia z moc ustawy. Rozporzdzenia te mog dotyczy zasad dziaania organwwadzy publicznej, ograniczenia wolnoci i praw czowieka i obywatela oraz podstaw,zakresu i trybu wyrwnania strat majtkowych wynikajcych z tych ogranicze.

Rozporzdzenie z moc ustawy, wydawane przez Prezydenta RP maj charakter rdepowszechnie obowizujcego prawa. Rozporzdzenia te podlegaj zatwierdzeniu przez Sejm


14/48

16

na najbliszym posiedzeniu. Odmowa zatwierdzenia przez Sejm bd te nie przedstawieniedo zatwierdzenia na najbliszym posiedzeniu Sejmu pocigaaby za sob utrat mocyobowizujcej tych aktw prawodawczych.

Umowy midzynarodowe jako rda prawa administracyjnego.

Konstytucja z 1997 r. jest pierwsz polsk konstytucj, ktra reguluje zagadnieniaskutecznoci norm prawa midzynarodowego w polskim prawie wewntrznym, a wicrwnie prawie administracyjnym. O tej kwestii przesdza art. 2 Konstytucji stanowicy, ePolska jest demokratycznym pastwem prawnym oraz art. 9 wedug ktrego RzeczpospolitaPolska przestrzega wicego j prawa midzynarodowego. Szerzej za kwestia ta zostaauregulowana w art. 87 91 Konstytucji, w rozdziale rda prawa.

Art. 87 ust 1 Konstytucji zalicza ratyfikowane umowy midzynarodowe do rde

prawa powszechnie obowizujcego. Wedug art. 91 ust 1 ratyfikowana umowamidzynarodowa, po jej ogoszeniu w Dzienniku Ustaw RP, stanowi cz krajowego, a wicwewntrznego porzdku prawnego i jest bezporednio stosowana chyba e jej stosowanie jestuzalenione od wydania ustawy.

Ratyfikacja jest to akt urzdowy polegajcy na potwierdzeniu przez pastwo wobecpozostaych stron umowy, e bierze na siebie wynikajce z niej obowizki i uprawnienia.Winczorek przedstawia w zasadzie dwa rodzaje ratyfikowanej umowy midzynarodowej:ratyfikacja zwyka i kwalifikowana.

Ratyfikacja zwyka jest to ratyfikacjaw zwizku z ktr nie jest wymagana zgodawyraona w ustawie. Tryb tej ratyfikacji jest nastpujcy: po pierwsze Prezes RMzawiadamia Sejmow Komisj Spraw Zagranicznych (SKSZ), ktra informuje go czy

przyjmuje owe zawiadomienie co skutkuje moliwoci przedoenia danej umowy doratyfikacji przez Prezydenta RP. Po drugie jeeli SKSZ nie przyjmie zawiadomienia,sprawozdanie z zastrzeeniami jest przedstawiane Sejmowi. Wwczas sejm decyduje w jakimtrybie dana ratyfikacja zostanie przeprowadzona.

Ratyfikacja kwalifikowana jest to ratyfikacja w zwizku z ktr jest wymaganazgoda w ustawie, ratyfikacja ta ma zastosowanie w sprawach o ktrych mowa w art. 89Konstytucji, w tym przypadku stosuje si tryb uchwalenia ustawy zwykej, gdzie jest moliweweto prezydenta lub skierowanie danego projektu przed podpisaniem do TK. Szczeglnymrodzajem ratyfikacji kwalifikowanej jest ratyfikacja dotyczca spraw zawartych w art. 90ust 1. (przykadem takiej umowy jest traktat akcesyjny Polski do UE), w stosunku do

powyszego art., stosowane s dwa tryby zaakceptowania danej umowy. Pierwszym jest toustawa podjta przez Sejm i Senat bezwzgldn wikszoci 2/3 gosw w obecnoci conajmniej poowy ustawowej liczby posw i senatorw. Drugim trybem jest w myl art. 90ust3 i art. 125 Konstytucji); tryb ten polega na przeprowadzeniu referendum, jego wynik jestwicy jeeli wemie w nim udzia wicej ni poowa obywateli uprawnionych dogosowania. Tryb ten ma szczegln moc poniewa Prezydent nie moe odmwi podpisaniaumowy jeeli zostaa wyraona w sposb prawidowy zgoda Narodu. Jeeli umowaratyfikowana zostaa przyjta za zgod ustawy lub w drodze referendum uznaje si e ma

pierwszestwo przed ustaw, natomiast jest wymagana sytuacja kiedy ustawy nie da si zdan umow pogodzi (art. 91ust 2).

Istniej umowy midzynarodowe zatwierdzane przez RM oraz umowy resortowe,

ktre nie wymagaj ratyfikacji (art. 146 ust. 4 pkt 10). Konstytucja nie okrela jednakstosunku umw nie ratyfikowanych do prawa wewntrznego. Ustawa z 14 kwietnia 2000 o


15/48

17

umowach midzynarodowych (Dz. U. 00.39.443). Ustawa ta wyrnia: umowy ratyfikowanei umowy nie podlegajce ratyfikacji.

Umowy nie podlegajce ratyfikacji wymagaj zatwierdzenia przez RM; rwnoznacznejest udzielenie przez RM zgody na podpisanie umowy midzynarodowej. Zgod t moeuzyska minister kierujcy dziaem administracji rzdowej waciwy do spraw ktrych dot.

umowa midzynarodowa.

Akty prawa wsplnotowego nie wymagaj ratyfikacji przez kraje czonkowskie.Prawo wsplnotowe nie moe by uchylane przez kraje wsplnoty. Prawo to tworzy swoistysystem prawny, poniewa wypywa z autonomicznego rda prawa jakim jest wsplnotaeuropejska. Prawo europejskie nie jest skadnikiem prawa ale z nim wspgra i jest stosowanew stosunkach wewntrznych. Porzdek prawny wewntrzny i porzdek praw europejskich w

pewnych sytuacjach moe doj pomidzy nimi do kolizji. Zasada prymatu prawaeuropejskiego, mwi e aden przepis prawa wewntrznego, nie ma pierwszestwa przed

prawem wsplnotowym. Trybuna Stanu stwierdzi, e prawo wsplnotowe mapierwszestwo nawet przed zasadami konstytucyjnymi.

Zasada prymatu prawa europejskiego polega na tym, e aden sd czy urzd nie stosujeprawa wewntrznego, ktre koliduje w konkretnym przypadku z unormowaniami prawawsplnotowego. Jest to prymat w zastosowaniu, a nie prymat w wanoci prawaeuropejskiego. Prawo europejskie nie uchyla ale eliminuje zastosowanie prawa wewntrznegow konkretnym przypadku.Przyjto, e wsplnota ma wyczne kompetencje prawodawcze w dziedzinie politykihandlowej i celnej. Pastwa czonkowskie nie mog podejmowa w tej dziedzinie adnejaktywnoci.

Akty prawa wsplnotowego

1. Prawo europejskie dzieli si na prawo pierwotne i pochodne:a)

pierwotne PE ma posta prawa pisanego lub nie pisanego i zajmuje najwyszemiejsce w hierarchii rde prawa wsplnotowego. Zaliczamy do tego: Traktat Paryski 1951 II Traktaty Rzymskie 1957 Cz jednolitych aktw europejskich Traktat z Maastricht 1992 Traktat o UE Traktat Brukselski 1967 (tzw. Traktat Fuzji)

b) Niepisane prawo europejskie obejmuje oglne zasady prawne i prawa zwyczajowe.

Rozporzdzenia

Rozporzdzenia s aktami normatywnymi wydawanymi na podstawie upowanieustawowych przez organy wadzy wykonawczej. Rozporzdzenia jako rda prawa stanowi

przejaw prawodawstwa delegowanego, dekoncentracji prawotwrstwa. Rozporzdzenia swydawane na podstawie upowanie ustawowych o charakterze specjalnym bdgeneralnym. W hierarchii rde prawa rozporzdzenia zawieraj pozycj nisz ni ustawa,chocia zawieraj normy prawne powszechnie obowizujce.

Funkcje i znaczenie rozporzdze

Upowanienie do wydatkowania rozporzdze dla wadzy wykonawczej ma na celu

odcienie ustawodawcy parlamentarnego. Rozporzdzenie nie ma zastpowa ustaw, lecz jodciy od szczegw technicznych, uregulowa zmiennych w czasie, postanowie cile


16/48

18

fachowych o niewielkim znaczeniu politycznym. Z tych przyczyn rozporzdzenie jest dlawadzy wykonawczej niezbdne. Rozsdne zastosowanie instytucji rozporzdzenia nie

prowadzi do utraty wadzy przez parlament; wrcz odwrotnie pozwala mu powici si znaleyt uwag istotnym rozstrzygniciom o wikszej wadze politycznej.

Odgraniczenie rozporzdzenia od aktw pokrewnych.

Organy uprawnione do wydawania rozporzdze mog wydawa uchway (rzd)i zarzdzenia (organy monokratyczne). Rozporzdzenie jest waciw form stanowienia

prawa powszechnie obowizujcego, a uchwaa i zarzdzenie prawa wewntrznego.Uchway i zarzdzenia adresowane s do podlegych organw, innych podmiotwadministracji i pracownikw. Rozporzdzenie jest subsydiarn form stanowienia prawa

przez organy wadzy wykonawczej w sferze, ktra jest zastrzeona do regulacji ustawowej.Do tej strefy nale prawa i obowizki obywateli, ograniczenia praw i wolnoci

obywatelskich, organizacja i kompetencje organw pastwowych. W tej sferze waciwform dla stanowienia przepisw wykonawczych do ustaw moe by tylko rozporzdzenie.

Podmioty do wydawania rozporzdze

Obecnie art. 92 ust 1 Konstytucji stanowi, e rozporzdzenia s wydawane przezorgany wskazane w konstytucji. Konstytucja za przewiduje, e rozporzdzenia wydaj:Prezydent RP (art. 142 ust. 1); Rada Ministrw (art. 146 ust. 4 pkt 2); Prezes RM (art. 148 pkt3); minister kierujcy dziaem administracji rzdowej (art. 149 ust 2); Przewodniczcykomitetu, wchodzcego w skad RM, do ktrego stosuje si odpowiednio przepisy odnoszcesi do ministra kierujcego dziaem administracji rzdowej (art. 149 ust. 3); KRRiT (art. 213ust. 2).

Upowanienia do wydawania rozporzdze

Konstytucja w art. 92 ust 1 stawia wymogi upowanieniu ustawowemu do wydaniarozporzdzenia. Upowanienie to ma by szczegowo zawarte w konstytucji, arozporzdzenie wydane na podstawie tego upowanienia ma suy wykonaniu ustawy.Szczegowo upowanienia polega na tym, e powinno ono m.in. okreli organ waciwydo wydania rozporzdzenia. Art. 92 ust 2 Konstytucji zawiera zakaz subdelegacjikompetencji do wydawania rozporzdze innemu organowi. Przykadem moe by tu

upowanienie do wydania rozporzdzenia Radzie Ministrw, ktra nie moe przekaza swojejkompetencji w tej sprawie ministrowi. Szczegowo upowanienia do wydaniarozporzdzenia polega rwnie na tym, e upowanienie takie musi okrela zakres spraw

przekazanych do uregulowania oraz dotyczce treci aktu.Zasady techniki prawodawczej utrwaliy istniejc ju od lat praktyk udzielania

obligatoryjnych i fakultatywnych upowanie do wydawania rozporzdze i wskazuj nakryterium ich odrnienia. Organ upowaniony ma by zobowizany do wydawaniarozporzdzenia, gdy bez wydania rozporzdzenia nie byoby moliwe wykonanie ustawy. Wtakim przypadku naley stosowa tylko upowanienie obligatoryjne. Upowanieniefakultatywne mona natomiast zastosowa wtedy, gdy podmiotowi upowanionemu

pozostawia si rozstrzygniecie, czy i kiedy zachce wyda rozporzdzenie. Mona udzieli

upowanienia do wydania rozporzdzenia przez dwa lub wicej organw np. dwch


17/48

19

ministrw. Ustawa upowaniajca moe przewidywa, i przy wydaniu rozporzdzenia majwspdziaa rne podmioty.

Przypadkw opiniowania projektw aktw normatywnych, w tym rozporzdze, jestbardzo wiele. Na przykad Rada Gwna Szkolnictwa Wyszego opiniuje projekty aktwnormatywnych dotyczcych bada naukowych, szkolnictwa wyszego oraz stopni naukowych

i tytuu naukowego.Wspdziaanie podmiotu upowanionego do wydania rozporzdzenia z innymipodmiotami moe przewidywa ustawa zawierajce szczegowe upowanienie, ale moe toby uregulowane generalnie co do okrelonego zakresu spraw.

Utrata mocy obowizujcej rozporzdzenia

Utrata mocy obowizujcej rozporzdzenia nie nasuwa adnych wtpliwoci, gdyrozporzdzenie zostao wydane na czas okrelony albo gdy rozporzdzenie w sposb wyranyzostanie uchylone. Na pytanie, czy rozporzdzenie traci moc obowizujc, gdy przestajeobowizywa ustawa zawierajca upowanienie do jego wydania, naley odpowiedzie

twierdzco. W praktyce moliwe s inne rozwizania na pewien okrelony czas. Nowa ustawamoe przewidywa, e stare, dotychczasowe przepisy wykonawcze pozostaj nadal wmocy, tak dugo dopki nie zostan wydane rozporzdzenia do nowej ustawy albo dookrelonej daty bd przez pewien czas (np. przez okres 6 miesicy od dnia wejcia w ycienowej ustawy).

Kontrola legalnoci rozporzdze.

Rozporzdzenia s poddawane zarwno kontroli wewntrzadministracyjnej, jak ikontroli sdowej. Kontrol wewntrzadministracyjn rozporzdze sprawuje RM, ktra nawniosek Prezesa RM, moe uchyli rozporzdzenie.

Natomiast wszystkie rozporzdzenia mog by oddane kontroli abstrakcyjnejTrybunau Konstytucyjnego.. Wedug art. 188 Konstytucji Trybuna Konstytucyjny orzekam.in.: w sprawach zgodnoci przepisw prawa wydawanych przez centralne organy

pastwowe, a wic rwnie zobowiza, z Konstytucj, ratyfikowanymi umowamimidzynarodowymi i ustawami.

Orzeczenia Trybunau Konstytucyjnego maj moc powszechnie obowizujc i sostateczne. Uruchomienie kontroli TK w stosunku do rozporzdze moe nastpi przezwniesienie skargi konstytucyjnej. Wedug art. 79 Konstytucji kady, czyje konstytucyjnewolnoci lub prawa zostay naruszone, ma prawo, na zasadach okrelonych w ustawie, wnieskarg do TK w sprawie zgodnoci z Konstytucj, ustawy lub innego aktu normatywnego, na

podstawie ktrego sd lub organ administracji publicznej orzek ostatecznie o jegowolnociach lub prawach albo o jego obowizkach okrelonych w konstytucji.Skarga konstytucyjna moe by wniesiona po wyczerpaniu toku instancyjnego w cigu dwchmiesicy od dorczenia skarcemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innegoostatecznego rozstrzygnicia. Skarga konstytucyjna musi spenia wymagania pisma

procesowego. Skarga taka musi by sporzdzona przez adwokata lub radc prawnego, chyba,e skarcym jest sdzia, prokurator, notariusz, profesor lub doktor habilitowany nauk

prawnych.Podsumowanie cechy rozporzdzenia

- Rozporzdzenie jest zawsze aktem normatywnym, oglnym, rdem prawa powszechnie

obowizujcego.- Rozporzdzenia s wydawane na podstawie szczegowych upowanie ustawowych.


18/48

20

- Upowanienia do wydawania rozporzdzenia moe mie charakter obligatoryjny lubfakultatywny.

- Rozporzdzenie moe by wydane tylko wwczas, gdy ustawa upowania do regulacjidanej materii w drodze rozporzdzenia.

- Rozporzdzenie musi pozosta w granicach udzielonego upowanienia ustawowego.

Tre i cel rozporzdzenia s zdeterminowane przez cel ustawowy, ktr rozporzdzeniema wykona.- Rozporzdzenie nie ma by sprzeczne z konstytucj i aktami ustawowymi.- Warunkiem wejcia w ycie rozporzdzenie jest jego ogoszenie w sposb prawem

przewidziany. Rozporzdzenia centralnych organw pastwowych podlegaj ogoszeniuw Dzienniku Ustaw RP.

Pozostae akty normatywne stanowione przez organy centralne.

Konstytucja z 1997 r. przesdza o charakterze uchwa RM oraz zarzdze PrezydentaRP, Prezesa RM i ministrw. Akty te maj charakter wewntrzny i obowizuj tylko jednostki

organizacyjne podlege organowi wydajcemu dany akt. Zarzdzenia s wydawane tylko napodstawie ustaw. Uchway i zarzdzenia normatywne mog pochodzi nie tylko odkonstytucyjnych organw pastwa, ale rwnie od innych organw administracji publicznej.

Obecnie do organw wydajcych zarzdzenia naley Prezydent RP, ktry wydaje aktyna zasadach okrelonych w art. 93 Konstytucji (art. 142 Konstytucji). Zarzdzenia Prezydentamaj charakter wewntrzny, mog by wydawane na podstawie ustawy i podlegaj kontrolico do ich zgodnoci z obowizujcym prawem. Wedug art. 144 ust 3 pkt 29 zarzdzeniePrezydenta wydawane na zasadach okrelonych art. 93 Konstytucji nie wymagakontrasygnaty Prezesa RM. W zakresie realizacji pozostaych swoich kompetencji Prezydentwydaje postanowienia (art. 142 ust 2 Konstytucji).

RM, wykonujc ustanowione dla niej w konstytucji i ustawach zadania i kompetencje,rozpatruje sprawy i podejmuje rozstrzygnicia. Te rozstrzygnicia mog byrozporzdzeniami w sytuacjach, o ktrych mowa w art. 92 ust 1 Konstytucji bd innymiuchwaami. Te inne uchway mog mie charakter wewntrznych aktw normatywnych, bdaktw indywidualnych, o ile dotycz konkretnej sprawy i maj indywidualnie okrelonegoadresata.

Gdy chodzi o zarzdzenia, to sytuacja ministrw, kierujcych dziaami administracjirzdowej i przewodniczcych komitetw, podobna jest do sytuacji Prezesa RM. Rnica

polega na tym, e Prezes RM ma prawo zgosi wniosek do RM o uchylenie zarzdzeniaministra bd odpowiednio przewodniczcego komitetu.

Gdy chodzi o KRRiT to organ ten wydaje rozporzdzenia, natomiast uchway

podejmuje w sprawach indywidualnych; takie uchway nie s aktami normatywnymi, nienale do rde prawa (art. 213 ust 3 Konstytucji).Interesujc regulacj zawiera ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o NBP (Dz. U. Nr 140, poz.938). Organy NBP tj. Prezes NBP, Rada Polityki Pieninej i Zarzd NBP podejmujuchway.

Zarzdzenia wydaj nie tylko naczelne organy administracji rzdowej, lecz rwnieorgany centralne nie bdce organami naczelnymi. Stanowisko to znajduje potwierdzenie worzecznictwie Trybunau Konstytucyjnego, ktry uzna, e art. 93 nie dokonawyczerpujcego wyliczenia wszelkich aktw wewntrznych, jakie mog by wydane podrzdami Konstytucji z 1997 r., a wic co do formy i uprawnionych podmiotw nie zamkn

katalogu aktw prawa wewntrznego. Zdaniem Trybunau system aktw prawawewntrznego ma charakter systemu otwartego.


19/48


20/48

22

rzdu moe w zasadzie dwojaki charakter. Jeli chodzi o tre przyznanej kompetencji, toprzepis wyszego rzdu (ustawa) bd reguluje sam tre danej materii, upowaniajc organwydajcy przepisy niszego rzdu do uregulowania samego trybu wykonania tej regulacji,

bd te w okrelonym przedmiocie i okrelonych granicach upowania organ niszy dosamodzielnego regulowania stosunkw w ramach tego upowanienia. Sposb upowanienia

moe by te dwojaki: moe by upowanienie szczegowe albo generalne (oglna normakompetencyjna). W zwizku z powyszym nasuwaj si nastpujce dwa odziay:1) przepisy wydawane przez organu samorzdu terytorialnego, przepisy wydawane przez

organy administracji rzdowej;2) przepisy majce charakter samoistnych norm w ramach upowanie ustawowych,

przepisy wykonawcze.Podziay te mog si wzajemnie krzyowa.

Obecna regulacja podstawy prawne.

Obecnie obowizujca konstytucja zawiera przepisy dotyczce terenowych rde

prawa, ktre Konstytucja nazywa aktami prawa miejscowego. Art. 87 ust. 2 Konstytucjizalicza akty prawa miejscowego do rde prawa powszechnie obowizujcego na obszarzedziaania organw, ktre je ustanowiy.

Wedug art. 94 Konstytucji organy samorzdu terytorialnego oraz terenowe organyadministracji rzdowej, na podstawie i w granicach upowanie zawartych w ustawie,ustanawiaj akty prawa miejscowego obowizujce na obszarze dziaania tych organw, zazasady i tryb wydawania aktw prawa miejscowego okrela ustawa. Wedug konstytucji art.88 ust 1 Konstytucji warunkiem wejcia w ycie aktw prawa miejscowego jest ichogoszenie. Natomiast wedug art. 16 ust 2 Konstytucji samorzd terytorialny uczestniczy wsprawowaniu wadzy publicznej i przysugujc mu istotn cz zada publicznychwykonuje w imieniu wasnym i na wasn odpowiedzialno, a w art. 168 jednostkisamorzdu terytorialnego maj prawo ustalania wysokoci podatkw i opat lokalnych wzakresie okrelonym ustawie. Obecnie nie ma jednej ustawy zwykej, ktra regulowaabyzasady i tryb wydawania aktw prawa miejscowego. Wydawanie takich aktw reguluj

przepisy w kilku ustawach. Uregulowania odnonie aktw prawa miejscowego s zawarte wKonstytucji art. 94 i 88; Ustawie o samorzdzie gminnym gwnie art. 40, 41, 90 (Dz. U.01.142.1591); samorzdzie powiatowym gwnie art. 40, 41, 78 (Dz. U. 01.142.1592);samorzd wojewdztwa art. 89 91 (Dz. U. 01.142.1590), w ustawie z 5 czerwca 1998 oadministracji rzdowej w wojewdztwie; jak rwnie niektre ustawy o organach rzdowejadministracji niezespolonej zawieraj upowanienia do stanowienia aktw prawamiejscowego.

Rodzaje aktw prawa miejscowego.

Na podstawie przepisw uprawniajcych terenowe organy administracji publicznej dostanowienia aktw prawa miejscowego mona wyrni:

1. Akty zawierajce statuty wrd statusw szczegln pozycj naley przypisastatutom samorzdw terytorialnych, a wic gmina powiat i wojewdztwo. Statutwojewdztwa okrela ustrj wojewdztwa jako jednostki samorzdu terytorialnego(art. 7 ust 1 ustawy o samorzdzie wojewdztwa). Uchwalenie statutu wojewdztwanaley do wycznej waciwoci sejmiku wojewdztwa art. 18 ww. ustawy, alewymaga on uzgodnienie z Prezesem Rady Ministrw. Ustawa nie okrela, jaki organ

jest waciwy do rozstrzygnicia ewentualnego sporu midzy sejmikiem wojewdztwaa Prezesem RM co do treci statutu wojewdztwa. Statut i jego zmiany podlegaj


21/48


22/48

24

wydania wykonawczego aktu prawa miejscowego powinno okreli organ waciwydo wydania aktu oraz zakres spraw przekazanych do uregulowania.

3. przepisy porzdkowe, wydawane na podstawie upowanie generalnych. Przepisyporzdkowe mog by wydawane na podstawie generalnego upowanienia zawartego

w ustawach o administracji rzdowej w wojewdztwie art. 40, o samorzdziepowiatowym art. 41; o samorzdzie gminnym art. 40 ust 3 i 4. Przepisy te mog bywydawane tylko w zakresie nie uregulowanym w odrbnych ustawach lub innych

przepisach powszechnie obowizujcych. Wojewoda wydaje przepisy porzdkowe wformie rozporzdze porzdkowych. Akta prawa miejscowego powiatu, a wicrwnie przepisy porzdkowe stanowi rada powiatu w formie uchway. Natomiast art.42 ust 2 ustawy o samorzdzie powiatowym stanowi, e w przypadkach niecierpicych zwoki powiatowe przepisy porzdkowe moe wyda zarzd powiatu. Wtym nadzwyczajnym przypadku powiatowe przepisy porzdkowe wydawane przezzarzd powiatu podlegaj zatwierdzeniu na najbliszej sesji rady powiatu. Ustawa

przewiduje sankcje na wypadek nie przedoenia przepisw porzdkowych do

zatwierdzenia. Sankcj jest utrata mocy obowizujcej. Gminne przepisy porzdkoweustanawia rada gminy w formie uchway. W przypadku nie cierpicym zwoki gminne

przepisy porzdkowe moe wyda wjt, burmistrz lub prezydent w formie uchway.Przepisy porzdkowe wydawane prze organ wykonawczy gminy podlegazatwierdzeniu na najbliszej sesji rady gminy. Konsekwencje nie przedoenia jakodmowa zatwierdzenia s takie same jak w przypadku powiatowych przepisw

porzdkowych. Przepisy porzdkowe nie mog by wydawane, gdy dana materia jesturegulowana w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowizujcych. W

przypadku uregulowania danej materii w rozporzdzeniu porzdkowym wojewody niemona tej samej materii regulowa powiatowymi bd gminnymi przepisami

porzdkowymi. Ustawy upowaniajce do wydawania przepisw porzdkowychuzaleniaj wydanie takich przepisw od ich niezbdnoci do ochrony dbrwymienionych w przepisach tych ustaw. Do gwnych dbr zaliczy mona ochronycia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia bezpieczestwa, porzdku i spokoju

publicznego. Przepisy porzdkowe mog przewidywa za ich naruszenie kargrzywny wymierzon w trybie i na zasadach okrelonych w prawie o wykroczeniach.Dlatego akt prawa miejscowego stanowicy przepisy porzdkowe moe zawiera

przepisy karne, przy czym jedyn sankcj karn moe by kara grzywny w granicachokrelonych przepisami kodeksu wykrocze. Kodeks wykrocze przewiduje, egrzywn wymierza si w wysokoci od 20 do 5000 z. W postpowaniu mandatowymgrzywny wymierza si w wysokoci od 10 z do 500 z. Brak przepisw karnych w

akcie prawa miejscowego, zawierajcego przepisy porzdkowe, oznacza bdzierezygnacj ze stosowania rodkw karnych.

Nadzr nad stanowieniem aktw prawa miejscowego i utrata ich mocy.

Istota nadzoru nad dziaalnoci podmiotw nadzorowanych polega na wykonywaniuprzez organy nadzoru czynnoci kontrolnych oraz podejmowaniu czynnoci prawnychumoliwiajcych korygowanie dziaa nieprawidowych i wadliwych. Nadzr jest inaczejuregulowany co do organw administracji rzdowej, a inaczej wobec jednostek samorzduterytorialnego. Nadzr nad aktami prawa miejscowego sprawuje Prezes RM. Uchwala on, wtrybie nadzoru akty prawa miejscowego, ustanowione przez wymienione organy, jeeli s one

niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania, a wic zrozporzdzeniami. Nadto Prezes RM ma upowanienia do uchylania aktu prawa miejscowego


23/48

25

z powodu niezgodnoci takiego aktu z polityk rzdu lub narusza zasady rzetelnoci igospodarnoci. O tym czy akt uchyli, czy pozostawi jako akt obowizujcy decyduje PrezesRM. Prezes RM ustala, w drodze rozporzdzenia, tryb kontroli aktw prawa miejscowegoustanowionych przez wojewod i organy administracji niezespolonej.

Kady czyj interes prawny lub uprawnienia zostay naruszone przepisem aktu prawa

miejscowego, wdanym w sprawi z zakresu administracji publicznej, moe zaskary przepisdo sdu administracyjnego. Powiatowe przepisy porzdkowe trac moc obowizujc gdyrada odmwi ich zatwierdzenia. Tak samo przepisy porzdkowe wydawane przez organwykonawczy gminy trac moc, gdy rada gminy odmwi ich zatwierdzenia albo gdy niezostan przedstawione do zatwierdzenia na najbliszej sesji rady gminy. Akt prawamiejscowego traci moc obowizujc wskutek upywu czasu, gdy ustanawia przepisy prawnetylko na czas okrelony, a take przez jego uchylenie innym aktem prawa miejscowego.Wykonawcze akty prawa miejscowego mog te traci moc obowizujc w przypadkuuchylenia ustawy, w ktrej zawarte byo upowanienie do ich wydania.

Rozdzia V

Swoiste rda prawa

Akty wewntrzne

Obok norm prawa powszechnie obowizujcego istnieje dziedzina norm prawawewntrznie obowizujcego.W przypadku aktw wewntrznych adresatem zawartych w nim norm s podporzdkowaneorganowi wydajcemu akt jednostki organizacyjne oraz pracownicy tych jednostek bd te w

przypadku zakadw publicznych uytkownicy tych zakadw (np. uczniowie, studenci,pacjenci).rdami prawa wewntrznego mog by uchway organw kolegialnych i zarzdzeniaorganw monokratycznych. Akty wewntrzne nosi mog rne nazwy, jak np. regulamin,instrukcja, pismo oklne itp.W zakadach publicznych wystpuj akty zawierajce przepisy prawa zakadowego, ktreobowizuj uytkownikw i pracownikw zakadw. Akty te mog nosi nazw statutw,regulaminw i inne.Akty wewntrzne reguluj rne materie. Mog one w szczeglnoci nakada na

podporzdkowane organy i jednostki organizacyjne okrelone obowizki, ale mog te by toakty interpretacyjne, a wic nakadajce na podporzdkowanych adresatw obowizekstosowania okrelonych sposobw wykadni przepisw prawa.Cech charakterystyczn aktw wewntrznych jest ich szczeglny krg adresatw. Wyranie

podkreli naley, e mog one by kierowane jedynie do podmiotw podporzdkowanychorganizacyjnie i subowo organowi wydajcemu dany akt. Aktami tymi nie monaregulowa praw i obowizkw obywateli, osb prawnych i ich organizacji, o ile nie znajdujsi oni w zalenoci organizacyjnej lub subowej do organu wydajcego dany akt.Akty wewntrzne wydawane s bd na podstawie przepisw kompetencyjnych, bd na

podstawie szczegowych upowanie ustawowych.Akty wewntrzne poddawane s kontroli organu nadzorujcego dan jednostkorganizacyjn. Moe by wymagane zatwierdzenie aktu wewntrznego przez organ nadzoru.

Akty planowania


24/48

26

W systemie rde prawa wystpuj akty, ktrych charakter prawny nie zawsze atwo jestustali. Dotyczy to zwaszcza aktw planowania, aktw budetowych oraz aktwustanawiajcych normy techniczne.Wedug doktryny niemieckiej normy planu mog mie charakter:

- informacyjny

-

imperatywny- oddziaywujcy.Normy o charakterze informacyjnym zawieraj pewne dane bd prognozy. Mog oneuatwia organom administracji publicznej i obywatelom podejmowanie decyzji w rnychsprawach. Natomiast normy o charakterze imperatywnym wi prawnie adresatw (np.normy planu zagospodarowania przestrzennego). Normy oddziaywujce zajmuj miejsce

porednie midzy informacyjnymi i imperatywnymi. Normy te mog ustanawia pewnebodce czy zacht do okrelonego zachowania si.Plany mog przybiera rne formy nie wyczajc ustawy. Ustaw budetow na dany rokkalendarzowy ktra okrela dochody i wydatki budetu pastwa oraz wiele innych istotnychspraw.

Budet gminy na rok kalendarzowy, program gospodarczy i miejscowy planzagospodarowania przestrzennego s uchwalone przez rade gminy; stanowi wic uchwarady gminy.Szczegln rol w procesie administrowania i podejmowania wanych decyzji spenia planzagospodarowania przestrzennego, ktry odznacza si zarwno cech generalnoci, jak ikonkretnoci. Plan ten stanowi podstaw, obok ustaw zawierajcych normy prawamaterialnego, do wydawania decyzji administracyjnych (np. pozwole na budow, o ktrychstanowi prawo budowlane). Niezastosowanie si do ustale tego planu powoduje, e decyzjeadministracyjne dotknite tak wad s aktami niewanymi.

Normy techniczne

Z normami technicznymi spotykamy si w stosunkach midzynarodowych w dziedzinieprzewozw kolejowych, morskich, lotniczych.Normy techniczne maj szczeglne znaczenie w ochronie rodowiska. W tej dziedziniewydawane s dla ochrony zasobw przyrodniczych, a take dla ochrony czowieka przedtakimi uciliwociami ycia jak haas, wibracje, promieniowanie, gromadzenie odpadw itp.W dziedzinie norm technicznych poczesne miejsce zajmuj Polskie Normy. Okrelaj onewymagania, metody bada oraz metody i sposoby wykonywania innych czynnoci, wszczeglnoci w zakresie:

1. bezpieczestwa pracy i uytkowania oraz ochrony ycia, zdrowia, mienie i

rodowiska, z uwzgldnieniem potrzeb ludzi niepenosprawnych,2.

podstawowych cech jakociowych wsplnych dla asortymentowych grup wyrobw,3. gwnych parametrw i innych charakterystyk technicznych zwizanych z

klasyfikacja rodzajow i jakociow oraz zamiennoci wymiarowa i funkcjonalnwyrobw,

4. projektowania obiektw budowlanych,5. dokumentacji technicznej.

Normy te ustanawia Polski Komitet Normalizacyjny, organ podlegy Prezesowi RadyMinistrw. S one oznaczone numerami i symbolem PN na zasadzie wycznoci (np. PN100/04). Obowizek stosowania Polskiej Normy mog wprowadza ministrowie w sprawachnalecych do zakresu ich dziaania, zwaszcza gdy dotyczy ona ochrony ycia, zdrowia,

mienia, bezpieczestwa pracy i uytkowania, ochrony rodowiska bd wyrobwzamawianych przez organy pastwowe. Stosowanie Polskich Norm jest rwnie


25/48

27

obowizkowe, jeeli normy te zostan powoane w ustawach. Polskie Normy s podstawoceny wyrobw krajowych i importowanych oraz usug mogcych stwarza zagroenie lubktre su ratowaniu ycia, zdrowia i rodowiska. Organem sprawujcym nadzr nad

bezpieczestwem produktw jest Prezes Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw.Zwyczaj i znaczenie orzecznictwa dla administracji publicznej

Prawa zwyczajowego nie mona zalicza do rde prawa administracyjnego. Inn rolnaley przypisa zwyczajom, gdy przepis prawa do nich odsya. Przepisy porzdkoweogasza si w drodze obwieszcze, a take w sposb zwyczajowo przyjty na danym terenielub w rodkach masowego przekazu.Znaczenie orzecznictwa dla administracji mona rozpatrywa w dwojakim aspekcie. Naleyoceni znaczenie orzecze organw administracji publicznej w indywidualnych sprawach dlarozstrzygnicia spraw podobnych, a po drugie znaczenie orzecze NSA i SN. Zarwnoorzeczenia organw administracji jak i orzeczenia sdowe nie s rdami prawaadministracyjnego, nie tworz one prawa. Orzecznictwo administracyjne i sdowe wsprawach administracyjnych ma jednak znaczenie dla wykadni przepisw prawa

administracyjnego i stosowania tych przepisw w praktyce administracyjnej. Jednakepozycja NSA powoduje, e organy administracyjne stosuj wykadni przepisw prawaprzyjt przez sd administracyjny. Uchway SN wi tylko NSA, ale jest oczywiste, ewpywaj take na orzecznictwo organw administracyjnych.

Ogaszanie aktw normatywnych

Promulgacja oznacza oficjalne ogaszanie aktw normatywnych nadajce im mocobowizujc.1. Rodzaje dziennikw urzdowychDziennikami urzdowymi w rozumieniu ustawy z 2000r. o ogaszaniu aktw normatywnych iniektrych innych aktw s:

1. Dziennik Ustaw RP2. Dziennik Urzdowy RP Monitor Polski3. Dziennik Urzdowy RP Monitor Polski B4. dzienniki urzdowe ministrw5. dzienniki urzdowe urzdw centralnych6. wojewdzkie dzienniki urzdowe.

2.Akty podlegajce ogaszaniuW Dzienniku Ustaw RP ogasza si:

1. konstytucj

2.

ustawy3.

rozporzdzenia z moc ustawy wydane przez Prezydenta RP4. rozporzdzenia wydane przez Prezydenta RP, Rade Ministrw, Prezesa RM,

ministrw kierujcych dziaami administracji rzdowej, przewodniczcychokrelonych w ustawach komitetw, bdcych czonkami Rady Ministrw, orazKrajow Rad Radiofonii i Telewizji,

5. teksty jednolite ww. aktw,6. orzeczenia Trybunau Konstytucyjnego dotyczce aktw normatywnych ogoszonych

w Dzienniku Ustaw,7. uchway Rady Ministrw uchylajce rozporzdzenie ministra.

W Dzienniku Urzdowym RP Monitorze Polskim ogasza si:

1.

zarzdzenia Prezydenta RP wydane na podstawie ustawy,2. uchway Rady Ministrw i zarzdzenia Prezesa RM wydane na podstawie ustawy,


26/48

28

3. teksty jednolite ww. aktw,4. orzeczenia Trybunau Konstytucyjnego dotyczcego aktw normatywnych

ogoszonych w Monitorze Polskim lub aktw normatywnych, ktre nie byyogoszone.

W Dzienniku Urzdowym RP Monitor Polski B ogasza si:

1.

sprawozdania finansowe okrelone w przepisach o rachunkowoci,2. ogoszenia i obwieszczenia przedsibiorcw, jeeli odrbne przepisy nie wymagajich ogoszenia w Monitorze Sdowym i Gospodarczym,

3. inne akty prawne, a take informacje, komunikaty, ogoszenia i obwieszczeniaorganw, instytucji i osb, jeeli odrbne ustawy tak stanowi.

W dziennikach urzdowych ministrw oraz w dziennikach urzdw centralnych ogasza si:1. akty normatywne organu wydajcego dziennik urzdowy i nadzorowanych przez

niego urzdw centralnych,2. uchway Rady Ministrw uchylajce zarzdzenia ministra wydajcego dziennik

urzdowy,3. orzeczenia Trybunau Konstytucyjnego w sprawach aktw normatywnych, o ktrych

mowa w pkt 1 i 2.W wojewdzkim dzienniku urzdowym podlegaj ogoszeniu:

1. akty prawa miejscowego stanowione przez wojewod i organy administracjiniezespolonej, jak i przez sejmik wojewdztwa, organ powiatu oraz organy gminy, wtym statuty wojewdztwa, powiatu i gminy,

2. statuty zwizkw midzygminnych oraz statuty zwizkw powiatw,3. akty Prezesa RM uchylajce akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewod i

organy administracji niezespolonej,4. wyroki sdu administracyjnego uwzgldniajce skargi na akty prawa miejscowego,5. porozumienia w sprawie wykonywania zada publicznych zawarte midzy

jednostkami samorzdu terytorialnego i organami administracji rzdowej,6.

uchway budetowe wojewdztwa oraz sprawozdania z wykonania budetuwojewdztwa,

7. obwieszczenia o rozwizaniu sejmiku wojewdztwa, rady powiatu lub rady gminy,8. statut urzdu wojewdzkiego,9. inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogoszenia, jeeli tak

stanowi przepisy szczeglne.

Rozdzia VIPodzia form dziaania administracji

Organy administracji publicznej mog dziaa tylko w relacji do przepisw prawa. Ichdziaania musz by oparte na prawie. Dziaania administracji mog sta si przedmiotemkontroli. Prawo reguluje rodki i sposb postpowania podmiotw administracyjnych.

Naruszenie tych norm moe spowodowa odpowiedzialno np. odpowiedzialnodyscyplinarn. Dziaanie administracji moemy podzieli na:

1. czynnoci prawne czynno ta, polega na objawieniu woli organu administracjiw celu wywoania okrelonych skutkw prawnych, celem czynnoci prawnej jestwywoanie okrelonego skutku prawnego, np. powstania, zmiany lub zniesieniastosunku prawnego. Na tej paszczynie wyrniamy dwie grupy czynnoci prawnychadministracji:

Gdy administracja dziaa wadczo, to wtedy mamy do czynienia

z czynnociami administracyjnoprawnymi, regulowanymi przez prawo


27/48

29

administracyjne; obowizki ustanowione na mocy tych czynnoci mog byegzekwowane w drodze egzekucji administracyjnej.

Gdy administracja nie dziaa wadczo, lecz posuguje si czynnociami(aktami) prawa cywilnego, a wic czynnoci regulowane przez prawo cywilne.

2. inne dziaania administracji, nie polegajce na wydawaniu aktw prawnych, nie

bdce czynnociami prawymi, w odrnieniu od czynnoci prawnych, inne dziaania nie wywouj skutkw prawnych lub skutki te wystpuj rzadko, nie mniej nie jestto ich bezporednim celem. Do innych dziaa administracji publicznej naley:

dziaania spoeczno organizacyjne, ktre polegaj na organizowaniuwszelkiego rodzaju akcji spoecznych, instruktau gospodarczego, bd winnych dziedzinach (np.: sucego ochronie rodowiska); po prostu s tospoeczne formy administrowania, nie poparte przymusem pastwowym.;

dziaania faktyczne, zwane te czynnociami materialno technicznymiewidencji, kartotek, sporzdzanie maszynopisw, itp., s to dziaania wewntrzi na zewntrz urzdu.

dziaania zwyke powiadczenia.

Czynnoci administracyjnoprawne mona podzieli na:1. akty zewntrzne, ktre mog by skierowane do wszystkich obywateli i podmiotw

nie podporzdkowanych organizacyjnie ani nie pozostajcych w szczeglnychstosunkach zalenoci np. zalenoci zakadowej. [art. 3 3 kpa]

2. akty wewntrzne, ktre skierowane s do podmiotw pozostajcych w stosunkupodporzdkowania albo do osb pozostajcych w szczeglnym stosunku zalenoci ipoddanych z tego tytuu szczeglnym stosunkom prawnym (akty wystpujce wukadzie wewntrznym). Chodzi tu o akty skierowane przez organy nadrzdne doorganw podporzdkowanych oraz akty wewntrzzakadowe odnoszce si do

uytkownikw zakadw publicznych i dot. spraw wewntrzzakadowych.3.

akty generalne w ukadnie zewntrznym s rozporzdzenia, za wewntrzadministracyjnym instrukcje, zarzdzenia wewntrzne, w ukadzie zakadowym regulaminy.

4. akty indywidualne w ukadzie zewntrznym s przede wszystkim decyzjeadministracyjne, w ukadzie wewntrz administracyjnym polecenia, rozkazysubowe, a w ukadzie zakadowym polecenia zakadowe dla uytkownikw.

Akt administracyjny

Aktem administracyjnym jest wadcze dziaanie prawne organu administracji

skierowane na wywoanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutkw prawnych.Przez to okrelenie wycza si generalne, oglne akty administracji, takie jak rozporzdzeniai zarzdzenia normatywne. Celem aktu administracyjnego jest wywoanie skutkw prawnych,akt ten tworzy lub znosi prawa i (albo) obowizki bd ustala je w sposb wicy albouznaje stan prawny pewnej rzeczy. Do cech charakterystycznych aktu administracyjnegonaley zaliczy jego wadczo, regulacj konkretnej sprawy i wywoanie skutkw prawnych.Akt administracyjny jest wic szczegln form czynnoci prawnych organwadministracyjnych, regulowan przez przepisy prawa administracyjnego. Prawoadministracyjne reguluje akty administracyjne jako dziaania jednostronne i wadcze, a wictakie, ktre posiadaj wobec adresata moc obowizujc i ktrych wykonanie zapewniaszereg rodkw, ktrymi administracja dysponuje we wasnym zakresie.


28/48

30

Klasyfikacja indywidualnych aktw administracyjnych

Za akt administracyjny indywidualny uwaa si tak opart o przepisy prawa czynnoadministracji publicznej, ktra charakteryzuje si nastpujcymi cechami:

1. podejmowana jest na podstawie przepisw prawa materialnego (np. akt procesowy)

2.

wywouje skutki prawne w dziedzinach uregulowanych prawem administracyjnym, auzupeniajco take w dziedzinach regulowanych przez inne gazie prawa;3. jest czynnoci suc konkretyzacji normy prawnej;4. cechuje ja podwjna konkretno5. jest aktem o charakterze wadczym i jednostronnym.

Dla lepszej charakterystyki aktu administracyjnego, a co za tym idzie decyzjiadministracyjnej mona przedstawi klasyfikacj aktu w oparciu o rne kryteria.

Przy zastosowaniu kryterium tworzenia przez akt stosunkw prawnych wyrniamy:1. Akty konstytutywne maj one charakter twrczy, to znaczy tworz, zmieniaj lub

znosz stosunek prawny, przy czym skutek prawny nastpuje z mocy samego aktu ex

nunc w momencie, w ktrym akt stanie si ostateczny.2. akty deklaratoryjne potwierdzaj istnienie stosunku prawnego, ktry powsta z mocy

przepisw prawa powszechnie obowizujcego, wywieraj one skutki prawne ex tunc od chwili, w ktrej zostay spenione przesanki okrelone w przepisach prawapowszechnie obowizujcego, np.: decyzja stwierdzajca niewano decyzji, decyzjao nabyciu wasnoci ziemi w trybie ustawy z dnia 26 padziernika 1971 r. ouregulowaniu wasnoci gospodarstw rolnych; innym przykadem moe by dyplomukoczenia szkoy wyszej.

W oparciu o kryterium woli adresata aktu wyrniamy:1. akty dochodzce do skutku niezalenie od woli stron np. wywaszczenie2. akty dochodzce do skutku za zgod strony np. akt mianowania na okrelone

stanowisko urzdnika pastwowego, samorzdowego, nauczyciela akademickiego,zgoda moe nawet nastpi ex post (po fakcie)

Przy zastosowaniu kryterium wywoania skutkw w sferze prawa cywilnego moemywyrni:

1. akty wywoujce bezporednio skutki w zakresie prawa cywilnego np. wyganicietrwaego zarzdu nieruchomoci

2. akty wywoujce porednio skutki w sferze prawa cywilnegoUwzgldniajc kryterium skutkw wywieranych przez akt, moemy wydzieli:

1. Akty przyznajce uprawnienia2. akty nakadajce obowizki

Stosujc kryterium stosunku aktu do wniosku strony wyrniamy:1.

akty pozytywne2. akty negatywne

Majc na wzgldzie kryterium stopnia sformalizowania aktu moemy wydzieli:1. akty sformalizowane (wzgldnie) np. decyzja administracyjna2. akty nie sformalizowane (wzgldnie) np. znaki dawne przez organ kontroli ruchu

drogowego.Stosujc kryterium treci rozstrzygnicia moemy wskaza na:

1. akty nakazujce nakazy lub zakazy okrelonego zachowania si2. akty ksztatujce ustanawiaj, tworz lub znosz stosunek prawny, np. nadanie

obywatelstwa, nominacja urzdnika

3.

akty ustalajce ustalaj prawo lub prawnie istotn waciwo okrelonej osoby ustalenie prawa do emerytury.


29/48


30/48

32

ustawach, innych aktach normatywnych, np. zarzdzenie moe by podstaw wydaniainstrukcji.

Dziaania faktyczne administracji

Koncepcja zada faktycznych zakada, e zadania faktyczne s dopuszczaln i nie wadliwprawnie kategori dziaa administracji publicznej uzupeniajc dziaania prawneadministracji. S one podejmowane w trakcie procesw stosowania prawa przezadministracj. Do dziaa faktycznych zalicza si:

1. Ustalenie przez organ administracji celw i zada2. Ustalenie niektrych stanw faktycznych (stan faktyczny jako stan obiektywnej

rzeczywistoci)3. tworzenie sytuacji faktycznych

4.

dokonywanie wyboru przez organ administracji5. projektowanie wariantw dziaa6. tworzenie norm organizacyjnych7. podejmowanie decyzji administracyjnych8. Inne formy tj. dziaania zmierzajce do nawizania dziaa (wsppracy) z ludnoci,

dziaania informacyjne dla dziaania administracji, itp.9. dziaania faktyczne o charakterze materialno technicznym np. odebranie rzeczy

ruchomej przez organ egzekucyjny; blokowanie k pojazdw gdzie parkowanie jestzabronione, odholowywanie pojazdw ktre stoj w miejscach utrudniajcych ruch(czy jako tak).

Technika dokonywania czynnoci materialno technicznych nie musi by i nie jestregulowana przez przepisy, ale przepisy musz uprawnia do wykonania tej czynnoci.

Umowy jako formy dziaania administracji

Umowa musi by rozwaana w dwch aspektach, poniewa moemy wyrni dwa typyumw:

1. Umowy cywilnoprawne s one uregulowane przepisami KC, s to np.: umowysprzeday, dzierawy, najmu, poyczki, uyczenia, dostaw, itp. Zawieranie umwcywilnoprawnych przez organ administracji zwizane jest z dziaalnoci w formieakty administracyjnego, zwizek midzy tymi dwiema formami moe polega na tym

e dopuszczalno zawarcia umowy uwarunkowana jest istnieniem aktuadministracyjnego, ktrego postanowienia umowa cywilnoprawna moe rozwijabd te umowa ta moe by poddana przepisom o nadzorze, ktre umoliwiaj jejzatwierdzenie lub te nie. Inn moliwoci jest wpyw aktu na rejestracj umowy.

2. Umowa administracyjno prawne, nazywa si rwnie publicznoprawnymi w mylrozumienia KPA, forma umowy publicznoprawnej stosowana jest do wykonywaniakompetencji dot. wsppracy organw administracji w okrelonych dziedzinach.Forma umowy publicznoprawnej stosowana jest najczciej do wykonywaniakompetencji, wsppracy i wspdziaania czyli umowy o wsplnym wykonywaniudziaa, porozumienia administracyjne (komunalne, o wykonywaniu zada z zakresuadministracji rzdowej), wspdziaania rnych podmiotw administracji. Zawieranie

umw publicznoprawnych jest najczciej zwizane ze wsplnym wykonywaniemzada z zakresu administracji publicznej. Stronami umw publicznoprawnych s z


31/48

33

reguy organy administracji publicznej ale take mog by z jednej strony organadministracji a z drugiej np. stowarzyszenia

W polskim prawie administracyjnym taki charakter umw moemy przypisa:1. Zwizkom komunalnym ich celem jest wsplne wykonywanie zada publicznych

przez gminy, zwizki te mog by tworzone przez: gminy, powiaty, miasta na

prawach powiatu z gminami.2. Porozumienia komunalne zawierane s przez gminy, powiaty i wojewdztwa w/spowierzenia prowadzenia zada publicznych. Mog by zawierane midzywojewdztwami a powiatami, powiatami i gminami, etc. Stronami porozumienia s z

jednej strony jednostka powierzajca zadania a z drugiej j.s.t. przejmujca zadania.3. Porozumienia o wykonanie zada z zakresu administracji rzdowej zawierane s

przez gminy i powiaty z organami administracji rzdowej w sprawie wykonania zadaz zakresu tej administracji.

4. Kontrakt wojewdzki jest zawierany pomidzy RM a samorzdem wojewdzkim.Podstaw kontraktu woj. Jest ustawa o wspieraniu rozwoju regionalnego. Celem jestokrelenie zakresu, trybu i warunkw realizacji zada okrelonych w programie

rozwoju wojewdztwa.

Rozdzia VIIPodmioty administracji

Organ administracyjny

Organ administracji publicznej to osoba lub grupa osb funkcjonujca w strukturzeorganizacyjnej wadzy publicznej powoanej w celu realizacji norm prawa administracyjnegow sposb ze skutkami waciwymi temu prawu w granicach prawnie przyznanychkompetencji. Jeeli organ spenia niej wymienione warunki to mona nazwa go organemadministracji rzdowej: stanowi wyodrbnion cz aparatu administracji rzdowej; dziaa wimieniu i na rachunek pastwa, uprawniony jest do korzystania ze rodkw wadczych; dziaaw zakresie przyznanych mu kompetencji. Natomiast jeeli chodzi o jednostki samorzduterytorialnego to musz spenia nastpujce warunki: s wyodrbnione organizacyjnie,dziaaj w imieniu i na rachunek danej jednostki samorzdu terytorialnego; korzystaj zerodkw wadczych; dziaaj w zakresie przysugujcych im kompetencji. Organyadministracji publicznej mona definiowa poprzez przedstawienie ich pod rnymikryteriami, np.:

1. Podstawowy podzia organw administracji publiczneja) Organy administracji rzdowej

b)

Organy administracji samorzdowej2.

Podzia na sposb kreowania organua) nominacja powoanie w drodze nominacji jako decyzji administracyjnej

b) powoywanie w drodze aktu organu wadzy np. Prezesa RMc) powoywanie w drodze wyborw np. zarzd powiatu.

3. Pod kontem skadu osobowegoa) jednoosobowe monokratyczne

b) kolegialne4. Terytorialny zakres dziaania

a) organy naczelne i centralneb) organy terenowe

5.

Pod kontem podporzdkowaniaa) zdecentralizowane


32/48


33/48

35

Zakad administracyjny zakad publiczny zakad uytecznoci publicznej pod tyminazwami, czy to synonimami kryj si m.in.: szkoy, szpitale, domy kultury itp.Poza zakadami administracyjnymi naley rozrni wzgldne samodzielne podmiotywyposaone w odpowiednie rodki materialne, ktrego kierownictwo dysponuje wadztwem

zakadowym. Wadztwo zakadowe jest czci wadzy pastwowej, ktra sprowadza si dotego, e osoby znajdujce si na zakadzie musz si dostosowa do regu tamobowizujcych, a okrelonymi regulaminami. Wikszo zakadw charakteryzuje sinastpujcymi cechami:

1. S jednostkami budetowymi, co oznacza, e wydatki zakadu pokrywane s zbudetu pastwa albo z budetu j.s.t i tam s odprowadzane ewentualne wpaty.

2. Zakady mog dziaa jako zakady budetowe, koszty funkcjonowania pokrywane sz dochodw wasnych

Korzystanie z zakadw administracyjnych moe by dobrowolne lub przymusowe.

Waciwoci organu administracyjnego

Waciwo organu administracji naley rozumie przez obowizek, a za razemuprawnienie do rozstrzygania w trybie postpowania administracyjnego, okrelonej kategoriispraw. Zgodnie z art. 19 kpa organy administracji zobowizane s do przestrzegania z urzduswojej waciwoci. Wyrnia si trzy rodzaje waciwoci: rzeczow, miejscow iinstancyjn.Waciwo rzeczowa s to upowanienia danego organu, zawarte w przepisach jegodziaania, do zajmowania si okrelon przedmiotowo kategori spraw. W zasadzie takieupowanienie jaki organ ma wykonywa, prowadzi dan kategori spraw okrelaj ustawydotyczce czy to samorzdu terytorialnego, na szczeblu gminnym powiatowym czywojewdzkim, czy na przykad organw administracji rzdowej (zespolonej czy te nie).Waciwo miejscowa to zdolno realizacji swojej waciwoci rzeczowej na obszarze tej

jednostki podziau terytorialnego pastwa, w ktrej dziaa dany organ administracjipublicznej. Zasady okrelania waciwoci miejscowej zawarte zostay w art. 21 kpa, ktrydokonuje podziau wszystkich rodzajw spraw zaatwianych przez organy administracji

pastwowej na trzy kategorie: sprawy dotyczce nieruchomoci, sprawy zwizane zprowadzeniem zakadu pracy, oraz zbir wszelkich pozostaych spraw. Odnonie ustaleniawaciwoci miejscowej organu administracji w sprawie dot. nieruchomoci decyduje miejsce

jej pooenia. Natomiast w odniesieniu do spraw zwizanych z zakadem pracy decydujemiejsce, w ktrym zakad pracy jest, by lub ma by prowadzony.Waciwo instancyjna jest rodzajem waciwoci rzeczowej. Ustala czy dany organ

uprawniony jest do rozstrzygania sprawy w pierwszej czy w drugiej instancji. O tym, jakiorgan bdzie waciwy instytucjonalnie rozstrzyga art. 17 kpa. Waciwo ta ma charakternienaruszalny, co oznacza, i wyczona jest moliwo ingerencji danego organu w sferwaciwoci innego organu. W stosunku do tej waciwoci niezbdnym si zdaje art. 65 1kpa ktry stanowi o obowizku organu, do ktrego wpyno podanie, a ktry nie jestwaciwy do rozstrzygnicia danej sprawy, przekazanie danej sprawy organowi waciwemuoraz powiado

ochendowski eugeniusz - prawo administracyjne

Documents