o’zbekiston respublikasi oliy va maxsus ta lim vazirligi...
TRANSCRIPT
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM
VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
“ SUG’URTA» FAKULTETI
«FALSAFA va O’DJQNA» KAFEDRASI
A.Raxmanov, A.Abdullaev
“MILLIY G’OYA: ASOSIY TUSHUNCHA VA TAMOYILLAR” fanidan
amaliy mashg’ulot
o’tkazish bo’yicha uslubiy qo’llanma
TOShKENT-2017
A.Raxmanov A.Abdullaev, “Milliy g’oya: asosiy tushuncha va
tamoyillar” fanidan amaliy mashg’ulotlarni o’tkazish bo’yicha uslubiy
qo’llanma. Bakalavriatning barcha ta’lim yo’nalishi talabalari uchun uslubiy
qo’llanma. –T.: TMI, 2017. – 74 b.
Mustaqillik yillarida komil insonni shakllantirish masalasi eng dolzarb
mavzulardan biri bo’lib qolmoqda. Mustaqilligimizning dastlabki davrlaridan
boshlab ta’lim tizimida tubdan yangi islohotlar, jumladan «Milliy g’oya: asosiy
tushuncha va tamoyillar» fanini o’qitish yo’lga qo’yildi. Mazkur fanni o’qitishdan
asosiy maqsad: vatanimiz fuqarolari ilmiy dunyoqarashini shakllantirish, ularni
vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, davrimizning barkamol avlodini shakllantirish,
fuqarolar ongi va qalbiga milliy mafkura g’oyalarini singdirishdan iborat.
Bu fan ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot barpo etayotgan
xalqimizning maqsad-muddaolari va orzu-intilishlarini, bir so’z bilan aytganda.
jamiyatimizning shakllanib kelayotgan milliy istiqlol g’oyasining asosiy tushuncha
va tamoyillarini o’rgatadi.
Milliy istiqlol g’oyasi jamiyatimiz taraqqiyotining mafkuraviy tamoyillarini
ifoda etadi. Shu ma’noda, bu g’oya mamlakatimiz mustaqilligini mustahkamlash.
yurtimizda ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot barpo etishga xizmat
qiladigan mafkura to’g’risidagi yaxlit va izchil ta’limotdir. Bu ta’limot o’z
tushuncha va tamoyillariga, tarixiy, ilmiy, falsafiy, dunyoviy va diniy ildizlariga
ega muayyan tarixiy zarurat mujassami bo’lgan nazariya hamdir. U aynan shunday
nazariya sifatida ijtimoiy voqelikning ifodasi tarzida namoyon bo’ladi, o’ziga xos
shakllanish qonuniyatlari va xususiyatlariga ega umummilliy hodisa hisoblanadi.
“Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanidan amaliy
mashg’ulotlarni o’tish uchun tayyorlangan uslubiy qo’llanmada fan bo’yicha
reyting ishlanma va baholash mezoni, seminar mashg’ulotlar mavzulari, talabalar
mustaqil ish mavzulari, nazorat savollari, testlar, muhokama uchun savollar, o’quv
topshiriqlari fan bo’yicha echimini kutayotgan ilmiy muammolar, asosiy va
qo’shimcha adabiyotlar ro’yxatidan iborat.
Amaliy mashg’ulotlarni o’tish uchun tayyorlangan uslubiy qo’llanmani
tayyorlashda ilmiylik, izchillik, mantiqiylik tamoyillari asosida Respublikamiz
birinchi Prezidenti Islom Karimov asarlari, ma’ruza va nutqlari, shu sohaga oid
adabiyotlar, ilmiy maqolalar hamda internetdan olingan materiallardan
foydalanildi.
Toshkent moliya instituti o’quv uslubiy Kengashida muhokama qilingan va
nashrga tavsiya etilgan. (2017 yil “___”_________dagi № __/__ son qarori).
Taqrizchilar:
TMI, “Falsafa va O’DJQNA” kafedrasi f.f.d.professor
S.Raximov
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o’zbek tili va
adabiyoti Universiteti “Milliy g’oya” kafedrasi f.f.d. professor M.Ortiqov
MUNDARIJA:
Kirish
1. Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar fanining predmeti,
maqsadi va vazifalari
2. Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar fanining tarixiy
ildizlari va shakllanish bosqichlari
3. Milliy g’oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning
o’zaro bog’liqligi
4. G’oyaviy tahdidlarning yo’nalishlari. Mafkuraviy tajovuz va
axborot xavfsizligi
5. Mafkuraviy faoliyat-milliy g’oyani amalga oshirish vositasi
6. Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitetni shakllantirish
vazifalari
7. Jamiyat barqarorligini taminlashning ijtimoiy asoslari
8. Tafakkur o’zgarishi va ma’naviy yangilanishda milliy
g’oyaning roli
9. Milliy g’oyani shakllantirish va rivojlantirishning institutsional
tizimi
Baholash mezoni
Tavsiya etiladigan adabiyotlar
KIRISH
Insoniyat tarixiy taraqqiyotning tsivilizatsiyalashgan davri tajribasi biron-bir
jamiyatning ezgu g’oyalarsiz va sog’lom mafkurasiz rivojlana olmasligini
tasdiqlamoqda. Mustaqillikka erishgan mamlakatimiz rahbarining tashabbusi bilan
o’zbek xalqi ham o’z oldiga ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot barpo
etish kabi buyuk ezgu maqsadlarni qo’ydi. Ana shu ezgu maqsadlarni amalga
oshirish, mamlakatimizda demokratik tamoyillarga asoslangan jamiyatni barpo
etishda, bizga yot va begona mafkuralar tajovuziga qarshi tura oladigan, har
tomonlama barkamol insonlarni voyaga etkazish, g’oyaviy bo’shliq bo’lishiga yo’l
qo’ymaslik va nihoyat, yurtning yuksak taraqqiyotini ta’minlash - milliy istiqlol
g’oyasini shakllantirish ehtiyojini yuzaga keltirdi.
Mustaqillik tufayli O’zbekiston xalqi o’zining milliy-ma’naviy
yangilanishda milliy istiqlol g’oyasiga tayanishga alohida e’tibor berdi. Mustabid
tuzum davrida amal qilib kelingan, xalqimizning milliy-ma’naviy ruhiyatiga
tamomila zid bo’lgan «kommunistik g’oya»dan voz kechildi. O’zbekiston xalqi o’z
milliy g’oyasi negizlariga tayangan holda rivojlanish yo’lini tanladi.
Milliy istiqlol g’oyasi O’zbekiston xalqi hayoti, mamlakat oldida qo’ygan
erkin va farovon hayot, ozod va obod Vatan qurish, maqsadlarini amalga oshirish
uchun ma’naviy-ruhiy kuch-quvvat manbai hisoblanadi. Xalqimizni birlashtirib
turadigan, milliy-ma’naviy qadriyatlarimizni tiklab, unga tayangan holda
O’zbekistonda demokratik, adolatli fuqarolik jamiyatini qurish uchun ilmiy-nazariy
asos bo’lib xizmat qiladi. Mustaqillikni mustahkamlash uchun xalqimizni
birlashtiradigan, uning asriy ezgu maqsadlari bo’lgan «Kelajagi buyuk davlat»ni
barpo etish har bir shaxsning hayotiy manfaatlarini o’zida mujassam etadigan
milliy g’oya va mafkurani yaratish ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy
taraqqiyotimizning muhim shartiga aylanmoqda.
Fan bo’yicha bilim, malaka va ko’nikmaga qo’yiladigan talablar
“Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” o’quv fanini o’zlashtirish
jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida:
— “Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining mustaqil fan
sifatida shakllanishi omillari;
— uning tadqiqot ob’ekti va predmeti, strukturasi va fanlar tizimidagi o’rni;
— Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot qurish g’oyasining ijtimoiy-
ma’naviy mohiyatini yoshlar ongiga singdirish;
— yoshlarning ijtimoiy faoliyatida muqobil g’oya va mafkuralarga oqilona
munosabatni;
— ijtimoiy hayotning dolzarb muammolari;
— xalq orasida milliy g’oyani targ’ib-tashviq qilish malakasini; g’oyaviy
mafkuraviy jarayonlarni tahlil qilish, baholash va ularga mustaqil yondashuvni
shakllantirish haqida tasavvurga ega bo’lishi;
— “Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining turli
yo’nalishlardagi nazariy-metodologik asoslari;
— fanning asosiy tushuncha, kategoriyalari va qonunlari;
— milliy g’oya va mafkuraning mazmun-mohiyatini bilish va ulardan
amaliyotda foydalanish; ;
— milliy g’oyaning tarixiy negizlarini, falsafiy asoslarini o’rganish va
ularning rivojlanish qonuniyatlarini bilish;
— ijtimoiy-siyosiy jarayonlar haqidagi muqobil g’oyalarni qiyosiy tahlil
qilish va ularga mustaqil munosabat bildirish; ijtimoiy hayotda gender
munosabatlari;
— g’oyaviy-mafkuraviy jarayonlarga doir nazariy bilimlarni amaliy hayotda
qo’llash;
— yoshlarda ma’naviy tahdidlarga qarshi kurashish ko’nikmasini
shakllantirishdan iborat malakaga ega bo’lishi lozim;
— jamiyat rivojining asosiy omillarini tasniflay olishni bilishi va ulardan
foydalana olishi;
— zamonaviy jamiyatda ro’y berayotgan ijtimoiy-siyosiy hodisalarni to’g’ri
tavsiflash;
— turli ijtimoiy-madaniy xususiyatda kechayotgan hodisalarni holis qiyosiy
taqqoslash;
— zamonaviy jamiyatdagi mavjud ijtimoiy muammolardan ustuvorlarini
aniqlash va ularni ob’ektiv tahlil qilish;
— muayyan hodisa va voqealarga kishilarning shaxsiy munosabatlarini
o’rganishga qaratilgan empirik tadqiqotlarda ishtirok etish;
ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy sohalarda o’tkazilgan amaliy tadqiqotlar
natijalaridan foydalana olish ko’nikmalariga ega bo’lishi kerak.
1- Mavzu: Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar fanining predmeti,
maqsadi va vazifalari
1.1. Muhokama uchun savollar
1. «G’oya» va «mafkura» tushunchalarining mazmuni.
2. Bunyodkorlik va vayronkorlik g’oyalari, ularning jamiyat hayotidagi o’rni.
3. Milliy istiqlol mafkurasining milliy xususiyatlari.
4. Milliy istiqlol mafkurasini xalqmiz qalbi va ongiga singdirishning asosiy
vositalari
5. G’oya va mafkuraning inson va jamiyat hayotidagi ahamiyati.
6. Milliy mafkura, milliy o’zlikni anglash vositasi.
7. Mustaqil O’zbekistonda milliy g’oya shakllanishining ilmiy- nazariy va tarixiy
asoslari
8. Milliy rivojlanish va milliy g’oya bilan bog’liq konuniyatlarning o’ziga xos
xususiyatlarini o’rganish
9. Yoshlarda milliy g’oyaga ishonch va e’tiqodni shakllantirish masalalari
10. Jamiyat rivojining g’oyalar va mafkuralar bilan bog’liqligi.
11. Globallashuv jarayonining milliy g’oyada aks etishi.
12. Milliy g’oya xar bir xalkning o’zligini saklab qolish va o’ziga xos rivojlanish
extiyoji xamda kafolati ekanligi
13. Yot va begona g’oya va mafkuralarning O’zbekiston taraqqiyotiga ta’sirini
o’rganish
14. Milliy istiqlol mafkurasini shakllantirish va hayotga joriy etish tarixiy zarurat
ekanligi, bu ta’limotning mohiyati va mazmuni
15. O’zbekistonning mustaqil rivojlanish, mamlakatimizda barpo etilayotgan
jamiyat va taraqqiyotning o’zbek modelini amalga oshirish jarayonida paydo
bo’layotgan, qator mafkuraviy sohadagi vazifalari
16. Markaziy Osiyo mintaqasidagi mafkuraviy jarayonlar va ularning mazmun
mohiyati
17. Mafkuraning elementlari: mo’ljal, emotsiyalar, xulq-atvor, ularning individual
va jamoaviy xarakteri.
18. Jamiyatdagi ijtimoiy-siyosiy jarayonlar ta’sirida g’oyalarning
differentsiallashuvi.
19. Milliy g’oya tushunchasi, uning tuzilishi va namoyon bo’lish xususiyatlari.
20. Milliy g’oyada o’z-o’zini anglash, milliy g’urur va iftixorning namoyon
bo’lish xususiyatlari.
21. G’oyaviy-mafkuraviy jarayonlarda demokratik tamoyillarning namoyon
bo’lishi.
Topshiriqlar
Ilova (1.1)
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. “Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining
predmetini ayting?
2. “Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining
maqsad va vazifalari nimadan iborat?
3. Mafkura tushunchasi, uning mazmuni nimadan iborat?
4. I.Karimov asarlarida mafkura tushunchasiga berilgan
ta’rif?
5. Milliy g’oyada o’z-o’zini anglash deganda nimani
tushunasiz?
6. Milliy mafkuraning asosiy g’oyalarini sanab o’ting?
7. Mafkuraning asosiy funktsiyalari nimadan iborat?
8. Mafkuraning elementlari to’g’risida to’xtalib o’ting?
9 G’oyada ehtiyojlar va manfaatlar mutanosibligi deganda
nimani tushunasiz?
Ilova (1.2)
O’quv topshiriq:
“Milliy g’oyaning jamiyat hyotidagi o’rni” mavzusida esse yozib kelish.
Ilova (1.3)
Ilova (1.4)
Milliy goyaning negizlari
g`oyaning turlari
Ilova (1.5)
“Milliy g`oya: asosiy tushuncha va
tamoyillar” fanining predmeti
Milliy g`oyaning tarixiy
asoslari, ilmiy falsafiy
ildizlari
O`rganilayotgan tushuncha
va mavzular
O’rganiladigan
asosiy g’oyalar
Ilova (1.6)
Milliy g’oyaning asosiy maqsadi – ozod va obod
Vatan, erkin va farovon hayot barpo etish
Milliy g’oyaning asosiy g’oyalari
Mustaqil ish mavzulari
1. G’oya va mafkuralarning inson va jamiyat oldiga qo’ygan maqsadlar bilan
mushtarakligi.
2. Milliy g’oya Qonun ustuvorligiga asoslangan demokratik davlat va erkin
fuqarolik jamiyatini barpo etishning asosiy omili.
3. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot qurish — milliy g’oyaning bosh
maqsadi.
4. Yoshlarda O’zbekistonda amalga oshirilayotgan bunyodkorlik g’oyalaridan
faxrlanish tuyg’ularini o’stirish zarurati.
5. Yoshlarning milliy g’urur, or-nomus, qadr-qimmatni anglashning milliy g’oya
bilan bog’liqligi.
6. Yoshlarda milliy g’oyaga ishonch va e’tiqodni shakllantirish.
7. Jamiyat mafkurasining xalqni-xalq, millatni-millat etishdagi o’rni.
8. O’zlikni anglash tarixiy xotirani tiklash omili ekanligi.
9. Yurt tinchligi milliy mafkuraning asosiy g’oyalaridan biri.
10. Mustaqillikni mustahkamlashda milliy g’oyadan ko’zlangan maqsadlar.
11. «Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar» fanining maqsadi va vazifalari.
12. Milliy g’oya va mafkuralarning mohiyati va namoyon bo’lish shakllari.
13. Tsivilizatsiyalar tarixi: vayronkor g’oya va mafkuralar
14. Milliy mafkura - xalq va jamiyatni birlashtiruvchi kuch ekanligi.
15. Yoshlarni Vatan ravnaqi, yurt tinchligi, xalq farovonligi kabi oliyjanob g’oyalar
ruxida tarbiyalash.
16. Milliy g’oyani o’rganishning obektiv zarurati.
17. Milliy g’oya fanining boshqa fanlar bilan aloqadorligi.
Testlar
1. “Mafkura” terminini kim birinchi bo’lib fanga kiritgan?
A) J.Baden
B) A.Smitt
S) Dj.Lok
D) D.de-Trassi
2. “Tarixi bor inson - irodali inson”deb I.Karimovning qaysi asarida
yozilgan?
A) “Yuksak ma’naviyat - engilmas kuch”
B) “Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q”
S) “O’zbekiston mustaqilikka erishish ostonasida”
D) “O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari
va taraqqiyot kafolatlari”
3. G‘oya nima?
A) Inson tafakkurida vujudga kelgan, ijtimoiy kuchga ega bo‘lgan, ruhiyatga
kuchli ta'sir o‘tkazib, jamiyat va odamlarni harakatga keltiradigan, ularni maqsad-
muddao sari yetaklaydigan fikr
B) Tarixiy jihatdan zaruriyat hisoblangan g‘oyalar
S) Muayyan guruh qatlamning, millat yoki davlatning ehtiyojlarini, maqsad va
intilishlarini, ijtimoiy-ma'naviy tamoyillarini ifoda etadigan g‘oyalar, ularni
amalga oshirish usul va vositalari tizimi
D) Biron bir mamlakat xalqining tub man-faatlarini ifoda etadigan, uni o‘z oldiga
qo‘ygan maqsadlari sari birlashtiradigan va safarbar etadigan eng ilg‘or
insonparvar fikr majmuasi
4. G‘oyalarning muhim xususiyati qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) Odamlarni maqsad sari yetaklaydi, ularni harakatga keltiradi
B) Odamlarni qiziqtira olish xususiyati
S) Individual xarakteriga egaligi
D) Odamlarni ishontira olishishi
5. Quyida keltirilganlardan qaysi biri mafkuraning maqsadlariga kirmaydi?
A) G‘oya atrofida uyushtirish
B) G‘oyaviy tarbiyani amalga oshirish
S) G‘oyaviy tarqoqlikni vujudga keltirish
D) G‘oyaviy immunitetni shakllantirish
6. “Ma`naviy migratsiya” iborasining ma`nosi?
A) Ma`naviy rag`batlantirish
B) O’z baxtini o’zga yurtlarda izlash
S) O’z mustaqil fikriga ega bo’lish
D) Dunyoqarashni shakllantirish
7. “Milliy istiqlol g`oyasi asoslari” o’quv fani oldida turgan asosiy vazifalar?
A) Iymon - e`tiqodi mustahkam, dunyoni chuqur anglaydigan, davr taraqqiyoti
bilan hamqadam, erkin, ijodkor shaxsni shakllantirish;
B) Diniy bilimni chuqur egallagan shaxsni shakllantirish;
S) YUqori darajadagi siyosiy fikr egasi bo’lgan shaxsni tarbiyalash
D) Kitobxonlar ommasini shakllantirish;
8. «Kuchli davlatdan - kuchli fuqarolik jamiyati sari» konsepsiyasining
moxiyatini aniqlang.
A) Maxalalarning nufuzi va mavqyeining oshishi, ularga ko‘proq xuquqlar
berishi.
B) Partiyalar xuquqini cheklash.
S) Davlatning boshqaruvchilik rolini oshirish.
D) Davlatchilik rivojlangan sari, u uzining funksiyalarini, maxalliy o‘zini-o‘zi
boshqarish organlariga berib borishi.
9. Biz qanday jamiyat barpo etmoqdamiz?
A) bozor iqtisodiyotiga asoslangan demokratik xuquqiy davlat va fuqarolik
jamiyati
B) axborotlashgan jamiyat
S) rivojlangan kapitalistik jamiyat
D) bozor iqtisodiyotiga asoslangan adolatli jamiyat
10. Bunyodkorlik g‘oyalarini toping
A) ozodlik, mustabidlik, irqchilik
B) adolat, tenglik, irqchilik
S) do‘stlik, tenglik, adolat
D) mahalliychilik, do‘stlik, birdamlik
2-Mavzu: “Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fnining tarixiy
ildizlari va shakllanish bosqichlari
2.1. Muhokama uchun savollar
1. Insoniyat tarixida g’oya va mafkuralar namoyon bo’lishining asosiy bosqichlari.
2. Respublikamiz Birinchi Prezidenti Islom Karimovning “Yuksak ma’naviyat-
engilmas kuch” kitobida g’oyalar tarixi va falsafasi, milliy g’oyaning mazmun-
mohiyati, shakllanishi va namoyon bo’lishi haqida.
3. G’arb mamlakatlarida ilk g’oyaviy qarashlar va ularning takomil bosqichlari.
4. Sharq va Markaziy Osiyoda g’oyalarning namoyon bo’lishi, ularning gumanistik
mohiyati.
5. Evropa ilk o’rta asrlar va Renessans davri g’oyalari.
6. XV-XVII asrlardagi ijtimoiy-siyosiy o’zgarishlar va XVIII va XIX asrlardagi
yangi zamon g’oyalarining shakllanishi.
7. O’rta Osiyoda XVI-XVIII asrlardagi xonlik va amirliklar davrida g’oyalar
tizimi.
8. XIX asr oxiri va XX asrning 90 yillarida shakllangan g’oyalar tizimi.
9. Sobiq ittifoq davrida kommunistik partiya g’oyalarining gegemonligi va uning
oqibatlari.
10. XX asrning oxiri va XXI asr boshidagi mafkuraviy jarayonlar.
11. Ma’naviy jasorat-millat g’oyasi va ruhining ifodasi.
12. Insoniyat tarixiga xalqlar va davlatlar, millatlar va jamiyatlarni yuksalishiga
etaklagan yoki ularni halokatga mahkum etgan g’oyalar.
13. G’oyaviy zaiflik va mafkuraviy beqarorlikning millat birdamligi va davlat
qudratining susayishiga ta’siri.
14. Insonga mardlik va jasorat ko’rsatish uchun albatta ulug’vor g’oya kerak
ekaniga ekanligi.
15. G’oyasi etuk, e’tiqodi butun, qadriyatlari yuksak insongina mardlik
namunalarini ko’rsata olishi mumkinligi.
16. Insoniyat tarixi turli g’oyalarning ezgulik va yovuzlik, ozodlik va istibdod,
ma’rifat va jaholatga xizmat qilgan mafkuralar shaklida namoyon bo’lishi.
17. Ijtimoiy hamkorlikka asoslangan, erkin demokratik jamiyat barpo etishni
ko’zlagan davlatlarda milliy mafkura aholining barcha qatlamlarini
jipslashtirishga, umummanfaat va yagona maqsad yo’lida birlashishga chorlashi.
18. Mazmuni va namoyon bo’lish shakliga qarab, goyalarni turlari.
Topshiriqlar
Ilova (2.1)
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. Tarixiy taraqqiyot jarayonida g’oya va mafkuralarning
o’zgaruvchan xarakterini izohlab bering?
2. Milliy g’oyada o’z-o’zini anglash deganda nimani
tushunasiz?
3. G’oyaviy - mafkuraviy jarayonlarda demokratik
tamoyillarning namoyon bo’lishi deganda nimani
tushunasiz”
4. Milliy g’oyaning mazmun va namoyon bo’lish shakliga
ko’ra turlarini sanab o’ting?
5. “Avesto”da keltirilgan g’oyalar va ularning mazmun
mohiyati haqida tushuncha bering?
6. Antik davr Grek mutafakkirlarining g’oyalari va
ahamiyati xususida to’xtalib o’ting?
7. Sharq va Markaziy Osiyoda shakllangan g’oyalarning
gumanistik mohiyati v ajamiyat hayotidagi o’rni
xususida tushuncha bering?
8. O’rta Osiyoda XV-XVII asrlardagi ijtimoiy siyosiy
o’zgarishlar va XVIII-XIX asrlardagi yangi zamon
g’oyalarining shakllanishi to’g’risida tushuncha bering?
9 XX asrning oxiri va XXI asr boshidagi mafkuraviy
jarayonlar to’g’risida to’xtalib o’ting?
O’quv topshiriq: Ilova (2.2)
“Milliy g’oya mohiyatida xalq manfaatining ifodalanishi” mavzusida esse yozib
kelish.
Ilova (2.3)
Insoniyat tarixidagi g’oyalar
shakllari
Bunyodkor g’oyalar Vayronkor g’oyalar
Бунёдкор ғоялар эзгуликга,
чорлаб, тараққиётга хизмат
қилади
Вайронкор ғоялар
жамият, халқ ва
давлатлар таназзулига
сабаб бўлади
Ilova (2.4)
Milliy g’oyaning
umumbashariy
tamoyillari
Mustaqil ish mavzulari
1. XXI asrda g’oyaviy-mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy,
iqtisodiy va siyosiy sabablari.
2. Milliy g’oyaning asosiy negizlari va printsiplari.
3. Inson va jamiyat xayotiiing muayyan fikrlar, g’oyalar, mafkuralar bilan
bogliqligi.
4. Markaziy Osiyo mutafakkirlarining bunyodkorlik g’oyalari.
5. Tarixiy xotira va milliy o’zlikni anglash.
6. Qadimgi Sharq mamlakatlarida paydo bo’lgan g’oyalar va ularning jamiyat
taraqqiyotidagi o’rni
7. «Avesto» da ilgari surilgan ezgulik g’oyalari va ularning mazmun-mohiyati.
8. Mifologiya, teologiya va xalq ma’naviy-madaniy qadriyatlarda milliy g’oya va
mafkuraning ifodalanishi.
9. Sharq va Markaziy Osiyoda g’oyalarning namoyon bo’lishi, ularning
gumanistik mohiyati.
10. Sobiq ittifoq davrida kommunistik partiya g’oyalarining gegemonligi va
uning oqibatlari.
11. Mazmuni va namoyon bo’lish shakliga qarab g’oyalarning turlari.
12. G’oyaning inson hayotidagi o’rni va ahamiyati muhim falsafiy masaladir.
13. Ahmad Yassaviy ta’limotida g’oyalarning jamiyatda yoshlar tarbiyasidagi o’rni
14. Najmiddin Kubro ta’riqatining yoshlarda ma’naviy-axloqiy qarashlarni
shakllantirishdagi o’rni.
15. G’arb mamlakatlarida ilk g’oyaviy qarashlar va ularning takomil bosqichlari.
16. Amir Temur, Ulug’bek, Navoiy, Boburning milliy va umuminsoniy g’oyalar
to’g’risidagi fikrlari.
17. Zaxiriddin Muxammad Boburning milliy va umuminsoniy g’oyalar
to’g’risidagi fikrlari.
18. Alisher Navoiyning milliy va umuminsoniy g’oyalar to’g’risidagi fikrlari.
19. XX asrning oxiri va XXI asr boshidagi mafkuraviy jarayonlar.
20. XIX asr oxiri va XX asrning 90 yillarida shakllangan g’oyalar tizimi.
21. O’rta Osiyoda XVI-XVIII asrlardagi xonlik va amirliklar davrida g’oyalar
tizimi.
Testlar
1. Fuqarolik jamiyati asoslarini barpo etishning eng muhim tarkibiy qismi
bo‘lib nima hisoblanadi?
A) g‘ayriinsoniy g‘oyalar majmui va ularning ijtimoiy hayotda amalga oshishi
B) ma'naviyat va ma'rifat sohasidagi shaxsni muntazam kamol toptirish borasida
uzluksiz ish olib berish
S) ong va tafakkurning shaxsni turli buzg‘unchi g‘oyalardan himoya qila olish
qobiliyati
D) siyosiy mafkuralar to‘g‘nashuvi va ularning jahon maydonlarida namoyon
bo’lishi
2. G’oyalarning mazmuniga ko’ra turlari?
A) diniy, ilmiy, falsafiy, badiiy, ijtimoiy-siyosiy, milliy, umumin-soniy
B) diniy, ilmiy, vayronkor goyalar, zamonaviy, milliy, umuminsoniy
S) diniy, ilmiy, falsafiy, badiiy, tabiiy
D) ijtimoiy fanlarni o‘qitishning davr talablaridan orqada qolganligi
3. Hamma narsani inkor etishiga xech qanday ijtimoiy me'yor qonun-
qoidalarni tan olmaslikka chorlovchi mafkura qanday ataladi?
A) Nigilizm
B) Kosmopolitizm
S) Monizm
D) Shovinizm
4. Jadidchilarning asosiy g‘oyasi nimadan iborat bo’lgan?
A) jamiyatni rivojlantirish
B) jamiyat taraqqiyotidagi asosiy omil ilm-fan, ma'rifat deb bilish
S) moddiy ne'matlar ishlab chiqarishga asosiy omil sifatida qarash
D) geografik muhit-jamiyat taraqqiyotini belgilaydi
5. Jamiyat, xalq va davlatlarning tanazzuliga sabab bo’ladigan, g`ayriinsoniy
maqsadlarga xizmat qiladigan vayronkor g`oyalarga nimalar kiradi?
A) Jaholatparastlik, aqidaparastlik, bag'rikenglik
B) Bosqinchilik, yovuzlik,adolat, aqidaparastlik, bag'rikenglik
S) Millatchilik, irqchilik, ezgulik, aqidaparastlik, bag'rikenglik
D) Millatchilik, irqchilik, Jaholatparastlik, aqidaparastlik, Bosqinchilik, yovuzlik
6. Milliy mafkura quyidagi qaysi javoblarda umumiy manfatlarni ifodalaydi?
A) Barchasida
B) Mamlakatning mustaqilligi xududiy yaxlitligi, sarxadlarning daxlsizligini.
S) Yurtning tinchligi, davlatning xarbiy, iqtisodiy g‘oyaviy, ekologik, informatsiya
taxdidlaridan muxofaza etilishini.
D) Mamlakatning mustaqilligi xududiy yaxlitligi, sarxadlarning daxlsizligini.
7. Mafkura tushunchasi nimani bildiradi?
A) Biror katta g`oyani amalga oshirish usullari;
B) Insonlarning katta guruhlarini birlashtiruvchi g`oya;
S) Jamiyatning ehtiyojlari, maqsad – muddaolari, manfaatlari, orzu – intilishlari
hamda ularni amalga oshirish tamoyillarini o’zida mujassam etadigan g`oyalar
tizimi va ularni amalga oshirish metodlari;
D) Yo’nalishi va mazmuni bo’yicha turli g`oyalarni o’z ichiga olgan nazariya;
8. Milliy o‘zlikni anglash deganda nimani tushunasiz?
A) insonning o‘ziga yoki o‘z millatiga tegishli moddiy va ma'naviy qadriyatlarning
jamiyat hayotida tutgan mavqeini anglab yetishni
B) mustaqil ravishda iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, madaniy-ma'rifiy tarbiyalarni
amalga oshirishni anglashni
S) har bir fuqaro o‘zi yashab turgan jamiyatida egallagan mavqyei, o‘z qadr-
qimmatini anglab yetish tuyg‘usini
D) o‘z ona tili, milliy qadriyatlari, o‘z tarixiga egalik qilinishi
9. Milliy g’oyaning asosan bosh maqsadi qaysi javobda to’g’ri berilgan?
A) Iqtisodiy va huquqiy davlatni barpo etish
B) Demokratik, islohotlarni yo’lga qo’yish
S) barcha javoblar to’g’ri
D) Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayotni qurish
10. Plyuralizm nima?
A) Milliy-madaniy meros
B) Mustaqillikka erishish
S) Fikrning erkinligi
D) Fikrlar xilma-xilligi
11. Ezgu fikr, ezgu so‘z va ezgu ishlarni yoqlash to‘g‘risidagi g‘oyalar qaysi
manbada o‘z aksini topgan?
A) «Siyosatnoma»
B) «Temur tuzuklari»
S) «Avesto»
D) «Fozil odamlar shaxri»
12. Mafkuraning qanday ildizlari mavjud?
A)Falsafiy, diniy, tarixiy.
B)Tarixiy, falsafiy, milliy.
S)Falsafiy, dunyoviy, umuminsoniy.
D)Milliy, tarixiy, ijtimoiy.
13. Mafkuraning tarixiy ko’rinishlari qaysi javobda to’g`ri ko’rsatilgan?
A)Mifologik, diniy, dunyoviy
B)Diniy, dunyoviy, falsafiy
S)Mifologik, falsafiy, ilmiy
D)Dunyoviy, siyosiy, madaniy
3-Mavzu: Milliy g’oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning
o’zaro bog’liqligi
3.1. Muhokama uchun savollar
1. Milliy g’oya va mafkurani rivojlantirishning ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy,
huquqiy omillari.
2. Milliy g’oyada mentalitetning namoyon bo’lishi.
3. Tarixiy xotira, g’oya va mafkuraning rivojlanishidagi ijtimoiy-ma’naviy omil.
4. Ijtimoiy taraqqiyot va tarixiy jarayonlarning milliy g’oyalar shakllanishi hamda
amal qilishiga ta’siri.
5. Milliy g’oya mohiyatida xalq manfaatining ifodalanishi.
6. Ijtimoiy jarayonlarning yo’nalishlari: iqtisodiy, siyosiy, huquqiy, axloqiy,
estetik, diniy va boshqa g’oyalarning o’zaro munosabati.
7. O’zbekistonning mustaqil taraqqiyoti jarayonida yangi g’oyalarning
takomillashuv jarayoni.
8. Istiqlolga asoslangan yangi g’oyalar tizimini takomillashtirish, uning ma’naviy
ta’sirchanligi va mafkuraviy samarasini oshirish usullari va yo’llari.
9. Axloq va mafkura, din va mafkura, san’at va mafkura mutonosibligi.
10. Milliy g’oyani targ’ibot-tashviqotini tashkil etishda amal qiladigan tamoyillar.
11. Mafkuraviy tarbiyani samarali tashkil etish imkoniyatlari.
12. Milliy g’oyani xalqimiz ongi va qalbiga singdirish zarurati va ustuvor
yo’nalishlari.
13. Yoshlar ruxiyatida milliy g’urur va milliy iftixor fazilatlarining
zarurligi.
14. Milliy g’urur va milliy or-nomus, ularning mazmun va mohiyati.
15. Milliy g’oya erkin va farovon hayot qurish omili sifatida
16. Ma’naviyatni yuksaltirishda milliy g’oyaning axamiyati.
17. Inson va jamiyat xayotiiing muayyan fikrlar, g’oyalar, mafkuralar bilan
bogliqligi.
Topshiriqlar
Ilova (3.1)
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. Ijtimoiy jarayonlarning yo’nalishlari to’g’risida
tushuncha bering?
2. G’oya v amafkuralarning ijtimoiy taraqqiyotdagi o’rni
xususida to’xtaling?
3. Milliy va umuminsoniy g’oyalarning induvalligi va
umumiyligi deganda nimani tushunasiz?
4. Milliy g’oyada mentalitetning namoyon bo’lishi
deganda nimani tushunasiz?
5. Axloq va mafkura, din va mafkura mutanosibligi?
6. Milliy g’oya xalqning tarixiy taraqqiyot asosi ekanligini
tushuntirib bering?
7. Tarixiy taraqqiyot jamiyatning ijtimoiy-siyosiy,
g’oyaviy-mafkuraviy rivojlanishi bilan uzviy
bog’liqligini tushuntirib bering?
8. Milliy taraqqiyot kontseptsiyasida xalqimizning
g’oyaviy-mafkuraviy merosini ijodiy rivojlantirish
masalalari bo’yicha tushuncha bering?
9 O’zbekistonning o’tmish tarixi - gumanizm
g’oyalarining shakllanishi tarixidir degan fikrning
mazmun-mohiyatini tushuntiring?
Ilova (3.2)
O’quv topshiriq:
“Milliy va umuminsoniy g’oyalarning integratsiyasi va differentsiatsiyasi”
mavzusida esse yozib kelish
Ilova (3.3)
Mafkuraning
asosiy
vazifalari
Ilova (3.4)
G’AYRIINSONIY YOT G’OYALARNING ZARARLI
OQIBATLARI
Mustaqil ish mavzulari
1. O’zbekiston Respublikasida ijtimoiy hayotning rivojlanishi, siyosiy institutlar,
mafkuralar va fikrlar xilma-xilligi asosiga tayanishning konstitutsion tamoyillari.
2. Yoshlarning milliy g’urur, or-nomus, qadr-qimmatni anglashning milliy g’oya
bilan bog’liqligi
3. Milliy g’oyada mentalitetning namoyon bo’lishi.
4. Axloq va mafkura, din va mafkura, san’at va mafkura mutanosibligi.
5. Tarixiy xotira g’oya va mafkuraning rivojlanishidagi ijtimoiy ma’naviy
omil.
6. Respublikamiz birinchi Prezidenti I.Karimovning - muayyan davlat va jamiyat
taraqqiyotining har bir bosqichi hayotning o’zi o’rtaga qo’yayotgan shart va
talablarning hisobga olinishini taqozo etadi degan fikrining mazmun va mohiyati
7. Vatan ravnaqi, yurt tinchligi va xalq farovonligi kabi asosiy g’oyalar milliy
mafkuramizning tayanch g’oyalari hisoblanishi.
8. Mustaqillik sharoitida boy o’tmishimiz va milliy madaniyatimizning xolisona,
ilmiy asosda o’rganilishi
9. Milliy mafkuraning ijtimoiy taraqqiyotdagi o’rni va ahamiyati.
10. G’oyalarning milliy, umuminsoniy, mintaqaviy, irqiy, diniy va boshqa turli
shakllarda namoyon bo’lishi.
11. Mustaqillik yillarida mamlakatimizda diniy manfaatlarni o’zida ifoda etuvchi
g’oyalarning mazmunan takomillashuvi.
12. Insoniyatning taraqqiyoti, uning kelajagi mavjud mintaqaviy, irqiy va diniy
manfaatlarni o’zida aks ettiruchi g’oyalarning mutanosibligini ta’minlashga
bog’liqligi.
13. 1X-X11 asrlardagi Sharq O’yg’onish davridagi ma’naviy-mafkuraviy
jarayonlarda milliy mafkuraning ustuvor ko’rinishlari namoyon bo’lganligi.
14. Tsivilizatsiyalar tarixi, bu insoniyat va uning g’oyalari tarixidir.
15. Milliy taraqqiyot kontseptsiyasida xalqimizning g’oyaviy-mafkuraviy merosini
ijodiy rivojlantirish masalalariga alohida e’tibor qaratilganligi.
16. Milliy g’oyaning tub mazmun-mohiyatini aniqlashda g’oya va mafkuralar
shakllanib, rivojlanishining tarixiy davr va bosqichlarini tahlil qilish muhimligi.
17. O’zbekistonda g’oya va mafkuralar rivojlanishini tsivilizatsion yondashuv
asosida o’rganish jihatlari
18. Milliy g’oya jamiyatdagi ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy va huquqiy
munosabatlar tizimiga mutanosib shakllanishining o’ziga xosligi.
19. Ijtimoiy-tarixiy taraqqiyotda har bir davlatning u yoki bu davrdagi siyosati va
uning mafkura bilan o’zaro munosabatlari dolzarb masala bo’lib kelganligi.
20. G’oyaviy-mafkuraviy jarayonlarning axloq, din, san’at bilan o’zaro
munosabatlari masalasi
21. XIX asrning ikkinchi yarmidan jahondagi g’oyaviy- mafkuraviy jarayonlarda
demokratik tamoyillarning shakllanib, rivojlanishi yuz bera boshlashi.
22. G’oyaviy-mafkuraviy jarayonlarni demokratiyalashtirishda mamlakatimizdagi
siyosiy partiyalar, jamoat tashkilotlarining o’rni va ahamiyati.
Testlar
1. Talabalarda milliy istiqlol mafkurasini shakllantirish usullarini ko’rsating
A) Ishonchlilik, asoslanganlik, tarixiy-mantiqiy izchillik
B) Ta`lim va tarbiya, targ`ibot - tashviqot;
S) Uzluksizlik, yangi pedagogik texnologiyalar, ko’rgazmalilik
D) Ilmiylik, maqsadga yo’naltirilganlik, keng qamrovlilik
2. Uzbekistonda nechta millat va elat vakillari yashaydi?
A) 136
B) 125
S) 150
D) 105
3. Milliy mafkurani shakllantirish nimalarga bog‘liq?
A) Jamiyatimiz, millatimiz o‘z oldiga qo‘ygan ezgu mfqsad va vazifalarni aniq,
ravshan belgilab olishga
B) Millatimizning islom diniy ekstremizmi ta'siriga berilmasligiga
S) Kommunistik g‘oya ta'sirini kamaytirishga
D) Qurol-yaroq sotilishining ta'siriga
4. Quyida keltirilganlardan qaysi biri mafkuraning maqsadlariga kirmaydi?
A) G‘oyaviy tarbiyani amalga oshirish
B) G‘oya atrofida uyushtirish
S) G‘oyaviy tarqoqlikni vujudga keltirish
D) G‘oyaviy immunitetni shakllantirish
5. Ijtimoiy hayot nimalar asosida rivojlanadi?
A) siyosiy institutlar asosida;
B) siyosiy institutlar, mafkuralar va fikrlar xilma-xilligi asosida;
S) mafkura va fikrlar xilma-xilligi asosida;
D) mafkuralar asosida
6. Hozirgi davrda mafkuraviy jarayonlar qanday xususiyatlarga ega?
A) integratsiyalashish, globallashish, differentsiyalashish;
B) demokratiyalashish, milliy chegaralar kilib kuymaslik, insonparvarlashish;
S) jamiyat xayotining xamma soxalariga ta’sir kursatish, siyosiylashish;
D) barchasi.
7. Milliy istiklol mafkurasini xalkimiz ongi va qalbiga singdirish usullari
nimalardan iborat?
A) ta’lim-tarbiya, kurgazmalilik, uzluksizlik, yangi pedagogik texnologiyalar;
B) ilgor tajriba, malaka, shaxsiy kobiliyat, kat’iylik;
S) tarixiy-mantikiy izchillik, targibot-tashvikot, keng kamrovlilik, maksadga
yunaltirilganlik, ishonchlilik, ilmiylik;
D) g) a va b.
8. O’zbekiston Respublikasida qaysi mafkura davlat mafkurasi bo’lishi
mumkin?
A) Milliy istiqlol mafkurasi;
B) Hech qaysi mafkura davlat mafkurasi bo’la olmaydi;
S) Jamiyat barcha a’zolarining manfaatlarini ifoda etadigan;
D) Zamonaviy rivojlangan demokratik mamlakatlar mafkurasi.
9. Respublikamiz iqtisodiy mustaqilligini ta’minlashning muhim tayanchi
nima?
A) Respublika chegaralarini mustahkamlash;
B) Markaziy Osiyo hamdo’stligini mustahkamlash;
S) narkotik moddalar ishlab chiqarish va ular bilan savdo qilishni tugatish;
D) iqtisodiyotda chuqur tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish.
10. «Milliy g’urur» nima?
A) Biror millat vakilining millatga tegishli bo’lgan madaniy yodgorliklar, osori-
atiqalar, milliy qahramonlar, tarixiy shaxslar mavjudligidan mamnunlik
xissiyotlari;
B) Biror millatning yoki millat vakilining boshqa bir millatga yoki millat vakiliga
nisbatan afzalligini xis etish;
S) Insonning o’z millati erishgan yutuqlaridan, g’alabalaridan, muvaffaqiyatlaridan
g’ururlanish;
D) Biror millat yashaydigan hududning kattaligi, er osti qazilmalari ko’pligidan
g’ururlanish, iftixor qilish.
4-Mavzu: G’oyaviy tahdidlarning yo’nalishlari. Mafkuraviy tajovuz va
axborot xavfsizligi
4.1. Muhokama uchun savollar
1. Respublikamiz Birinchi Prezidenti Islom Karimovning mafkuraviy tahdidlar,
ularning mazmun mohiyati va asosiy yo’nalishlari haqidagi fikrlari.
2. Mafkuraviy tajovuz va unga qarshi milliy xavfsizlikni ta’minlash zarurati.
3. Geosiyosiy manfaatlar axborot xavfsizligi omili.
4. Axborot xavfsizligining ijtimoiy madaniy meros bilan bog’liqligi va uning yangi
voqelikkka munosabati.
5. Mahalliychilik, millatchilik, urug’ aymoqchilik, korruptsiyaga qarshi kurash
mafkuraviy mustaqillik kafolati.
6. XXI asrda mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy, iqtisodiy,
siyosiy sabablari.
7. Shovinizm, genotsid, fashizm, neofashizm, neokommunizm, irqchilik, diniy
ekstremizm, fundamentalizm, terrorizm g’oyalarining reaktsion mohiyati va ularga
qarshi kurashning tarixiy zaruriyati.
8. Mahalliychilik, millatchilik, urug’ aymoqchilik, korruptsiyaga qarshi kurash
mafkuraviy mustaqillik kafolati.
9. Axborot xavfsizligi va biologik xavfsizlikning mutanosibligi.
10. Internet mafkuraviy xuruj obekti. 11. Mintaqaviy va global axborot xavfsizligi.
12. Terrorizm - Bugungi kunda insoniyatga katta taxdid solayotgan eng yovuz
g’oyalardan biri.
13. Xavfsizlik va barqarorlikka taxdidlar hamda mafkuraviy immunitet.
14. Milliy g’oyani xalqimiz ongi va qalbiga singdirish zarurati va ustuvor
yo’nalishlari.
15. Bugun dunyoning mafkuraviy manzarasining o’z maqsadlari yo’lida o’zgartirmoqchi
bo’layotgan mafkura shakllari barqarorlik va taraqqiyotga tahdid solayotganligi
16. Jahon maydonlarini mafkuraviy jihatdan bo’lib olishga urinishlar
keskinlashayotganligi.
17. Insoniyat tarixida mafkuradan ko’zlangan maqsadlar.
Topshiriqlar
Ilova (4.1)
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. G’oyaviy tahdidlar deganda nimani tushunasiz?
2. Virtual mafkuraviy xurujning oqibatlari xususida izoh
bering?
3. Axborot xavfsizligi deganda nimani tushunasiz?
4. Jahon moliyaviy inqirozining mafkuraviy jarayonlarga
ta’sirini tushuntiring?
5. Geosiyosiy manfaatlar deganda nimani tushunasiz?
6. XX asrda mafkuraviy hamkorlikning ahamiyati nimadan
iborat?
7. Axborot xavfsizligining lokal va global ahamiyati
deganda nimani tushunasiz?
8. Axborot xavfsizligi va biologik xavfsizlikning
mutanosibligi nimadan iborat?
9 Evroosiyo va Sharq mafkurasining xususiyatlarini
izohlab bering?
Ilova (4.2)
O’quv topshiriq:
“XXI asrda mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy, iqtisodiy
sabablari” mavzusida esse yozib kelish
Ilova (4.3)
Hozirgi zamonda inson qalbi va
ongi uchun kurash
Ilova (4.4)
Ba’zi g’ayri insoniy g’oyalarning
xususiyatlari
Mustaqil ish mavzulari
1. Mahalliychilik, millatchilik, urug’ aymog’chilik, korruptsiyaga qarshi kurash
mafkuraviy mustaqillik kafoloti.
2. XXI asrda g’oyaviy-mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvi.
3. Shovinizm, genotsid, fashizm, neofashizm, neokommunizm, irqchilik,
g’oyalarining reaktsion mohiyati.
4. Diniy ekstremizm, fundamentalizm, terrorizm g’oyalarining reaktsion
mohiyati.
5. Insoniyat tarixida XX asr misli ko’rilmagan tarixiy voqealarga nihoyatda boy
bo’lganligi.
6. Respublikamiz Birinchi Prezidenti I.Karimovning XXasrning asosiy belgi va
xususiyatlarini tahlil qilib, «O’zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy
istiqbolining asosiy tamoyillari» asarida keltirib o’tgan xulosalari.
7. Elektron pochta, internet, kosmik teleradioaloqa tizimlarining texnik-texnologik
vositalari kuchayib ketishi bilan axborot almashuv, binobarin g’oyaviy ta’sir
o’tkazish imkoniyatlarining kengayib borishi.
8. Aloqa vositalarining rivojlanishi, ularning kompyuterlashtirilishi axborot
almashuv, binobarin g’oyaviy ta’sir o’tkazish imkoniyatlarining kengayib borishi.
9. Hozirgi vaqtda mafkuraviy vositalar orqali o’z ta’sir doirasini kengaytirishga
intilayotgan siyosiy kuchlar va harakatlarning tobora kuchayib borishi.
10. Taraqqiyotga nisbatan xavf-xatar solib turgan buyuk davlatchilik shovinizmi
g’oyasi va uning oqibatlari
11. Mintaqamizda yuzaga kelgan g’oyaviy-mafkuraviy ziddiyatning mohiyati.
12. Markaziy Osiyo mintaqasida mafkuraviy jarayonlarni shartli ravishda ijobiy
ta’sir ko’rsatuvchi va salbiy ta’sir ko’rsatuvchi omillar sirasiga ajratib tahlil qilish
13. Hozirgi davrda geosiyosiy maqsadlar ko’proq mafkuraviy siyosat bilan
hamohangligi masalasi.
14. Respublikamiz Birinchi Prezidenti I.Karimovning” Yadro poligonlaridan ko’ra
mafkuraviy poligonlarning ta’siri kuchayib bormoqda” degan fikrining mazmun va
mohiyati.
15. Hozirgi zamon g’oyaviy-mafkuraviy geosiyosatini demokratik va gumanistik
tamoyillar asosida tashkil qilish dolzarb muammolardan biriga ekanligi.
16. Jahon maydonlarini mafkuraviy jihatdan bo’lib olishga urinishlar.
17. XXI asrda g’oyaviy-mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy,
iqtisodiy va siyosiy sabablari.
18. Mafkuraviy tahdidlarning ochiq va yopiq xarakteri.
19. Mafkuraviy immunitet, xavfsizlik va barqarorlikning o’zaro munosabati.
20. Axborot kommunikatsiyalarida mafkuraviy xurujlarning namoyon bo’lishi va
unga qarshi profilaktika vositalari.
21. Ommaviy axborot vositalari va g’oyaviy tasir ko’rsatish mexanizmlari. (Erkin
va mustaqil OAV totalitar tuzumda OAV, informatsion xuruj tushunchasi).
22. Yoshlar ma’naviyatiga taxdidlar va milliy g’oya.
23. Terrorizm - Bugungi kunda insoniyatga katta taxdid solayotgan eng yovuz
g’oyalardan biri.
24. Jahon hamjamiyatidagi integratsiyalashuvning tarkibiy qismi davlatlarning turli
mintaqaviy birlashmalari bilan aloqalarni rivojlantirishdan iborat ekanligini.
25. Jamiyatning ijtimoiy-siyosiy holati g’oyaviy-mafkuraviy munosabatlar bilan
bevosita bog’liqligi.
26. Bugungi dunyodagi g’oyaviy-mafkuraviy jarayonlar o’zining ijobiy va salbiy
ta’sir ko’rsatishiga qarab guruhlarga bo’linishi.
27. Virtual mafkuraviy xurujning oqibatlari.
28. Mafkuraviy jarayonlar globallashuvning avj olishida xalqaro elektron axborot
tizimi hisoblangan internetning o’rni.
Testlar
1. Milliy g‘oya nima?
A) Komil insonni tarbiyalash g‘oyasi
B) Inson tafakkurida vujudga keladigan, ijtimoiy kuchga ega bo‘lgan fikr
S) Biron bir mamlakat xalqining tub manfaatlarini ifoda etadigan, uni o‘z oldiga
qo‘ygan maqsadlari sari birlashtiradigan va safarbar etadigan eng ilg‘or
insonparvar fikrlar majmuasi
D) O‘zbekiston taraqqiyoti va mafkuraviy muammolar haqidagi tasavvurlar
yig’indisi majmui
2. “Islom birodarlari “ harakati qachon va qaerda vujudga kelgan?
A) 1962 yilda Tunisda
B) 1965 yilda Arabistonda
S) 1967 yilda Eronda
D) 1960 yilda Jazoirda
3. Ma’naviy tahdid nima?
A) Xalqaro miqyosdagi huruj
B) Iqtisodiy va diniy huruj
S) Ijtimoiy-siyosiy huruj
D) Insonning o’zligi va kelajagiga tahdid
4. «Nurchilar» norasmiy siyosiy tashkilotining faoliyati qachondan
bo’shlangan?
A) 1953
B) 1903*
S) 1918
D) 1924
5. Aqidaparastlikning yuzaga kelmasligiga qarshi qanday choralar ko’rilishi
zarur?
A) Islom g`oyalari, shariat ostida faoliyat yurituvchi tizimni shakllantirish
B) Islom dini g`oyalarini soxtalashtirish
S) Sog`lom va bunyodkor g`oyalarni rivojlantirish
D) Ilmiy - texnikaviy rivojini ta`minlash
6. Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to'g'risidagi qonunning yangi taxriri
qachon qabul qilingan?
A) 1994 yil
B) 1991 yil
S) 1998 yil
D) 1992 yil
7. Ekstremizm nima?
A) diniy mafkura shakli
B) ijtimoiy-siyosiy xarakterdagi muammolarni hal etishda o‘ta keskin chora-
tadbirlar fikr va qarashlarni yoqlovchi nazariya va amaliyot
S) diniy davlatni barpo etish harakatlari
D) dunyoviy davlatni barpo etishga qaratilgan chora-tadbirlar
8. G`oyaviy bo’shliq paydo bo’lishiga olib keluvchi sabablar nimalar?
A) Ijtimoiy fanlarni o’qitishning davr talablaridan orqada qolishi
B) Ijtimoiy muammolarning o’z vaqtida ijobiy hal qilinmasligi
S) javoblarning hammasi to’g`ri
D) Jamiyat hayotidagi ayrim muammolarning o’z vaqtida ilmiy echimini topmay
qolishi
9. Hizbut-taxrir” norasmiy siyosiy tashkilotining faoliyati nechanchi yildan
boshlangan
A) 1991
B) 1945
S) 1953
D) 1966
10. Ong va tafakkurni yot g`oyalardan asrash yo’llari?
A) Mafkuraviy profilaktika, mafkuraviy immunitet, bilimlar, qadriyatlar tizimi,
aniq maqsad tizimi
B) Mafkuraviy profilaktika
S) Siyosiy institutlar
D) Nodavlat tashkilotlar
11. Bugungi dunyodagi g`oyaviy-mafkuraviy jarayonlarning reaktsion
yo’nalishlari.
A) Irqchilik, millatchilik, diniy aqidaparastlik, Totalitarizm va mustabidlik g`oyasi,
Egoizm, mahalliychilik
B)Irqchilik, millatchilik, diniy aqidaparastlik, bag’rikenglik
S)Totalitarizm va mustabidlik, tinchlik g`oyasi asosidagi faoliyatlar
D)Egoizm, adolat, mahalliychilik va tor manfaatlar ustuvorligi
5-Mavzu: Mafkuraviy faoliyat – milliy g’oyani amalga oshirish vositasi
5.1. Muhokama uchun savollar
1. Mafkuraviy faoliyatni amalga oshirishning zamonaviy texnologiyalari.
2. Bunyodkor g’oyalarni amalga oshirishga qaratilgan mafkuraviy faoliyat
tamoyillari: yaratuvchanlik, gumanizm, plyuralizm, tolerantlik, ezgulik tomon
harakat.
3. “Mafkuraviy faoliyat” tushunchasi, uning mazmun-mohiyati va namoyon
bo’lish xususiyatlari.
4. Formalizm, kompaniyabozlik, qog’ozbozlik kabilarning ma’naviy-mafkuraviy
oqibatlari.
5. Vayronkor g’oyalar asosidagi buzg’unchilik, aqidaparastlik, ekstremizm va
terrorizmga moyillik kabi mafkuraviy faoliyat tamoyillariga qarshi kurashning
zarurligi.
6. Ommaviy axborot vositalari, internet va boshqa axborot vositalarining
mafkuraviy faoliyatdagi o’rni.
7. Mafkuraviy faoliyatda milliy g’oyani aholi ongiga singdirish, Yurt tinchligi,
Vatan ravnaqi, xalq farovonligi g’oyalarining namoyon bo’lishi.
8. Mafkuraviy faoliyatni tashkil kilishning usullari va yo’llari.
9. G’oyadan mafkuraga, undan amaliy faoliyatga tomon borish dialektikasi.
10. Mafkura tushunchasi va uning mohiyati.
11. Inson va jamiyat xayotiiing muayyan fikrlar, g’oyalar, mafkuralar bilan
bogliqligi.
12. Inson hamda jamiyat hayotida g’oya va mafkuralariing o’rni.
13. Milliy g’oya – O’zbekiston xalqining asosiy maqsad va muddaolarining
ifodasi.
14. Jamiyat barqarorligi - erkin va faravon hayot qurish omili.
15. Milliy g’oya va Vatan ravnaqi, xalq farovonligi.
16. Yoshlar ma’naviyatiga taxdidlar va milliy g’oya.
17. Yoshlar ruxiyatida milliy g’urur va milliy iftixor fazilatlarining
zarurligi.
18. Milliy g’oyani xalqimiz ongi va qalbiga singdirish zarurati va ustuvor
yo’nalishlari.
19. Ommaviy axborot vositalari va g’oyaviy tasir ko’rsatish mexanizmlari.
Topshiriqlar
Ilova (5.1)
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. “Mafkuraviy faoliyat” tushunchasini tushuntirib bering?
2. Bunyodkor g’oyalarni amalga oshirishga qaratilgan
makuraviy faoliyat tamoyillarini tushuntiring?
3. Mafkuraviy faoliyatning o’ziga xos xussusiyatlarini
tushuntirib bering?
4. “Mafkuraviy munosabatlar” tushunchasi, uning mazmun
–mohiyati va namoyon bo’lish xususiyatlari nimadan
iborat?
5. Mafkuraviy faoliyatni amalga oshirishning zamonaviy
texnologiyalari to’g’risida tushuncha bering?
6. Mafkura targ’ibotida yangi texnologiyalarni qullashda
jahoning qator davlatlarida bu borada tuplangan ilg’or
tajribalardan foydalanish to’g’risida tushuncha bering.
7. Ommaviy axborot vositalari va g’oyaviy ta’sir ko’rsatish
mexanizmlari to’g’risida tushuntiring?
8. O’zbekistonda mafkuraviy jarayonlarni tashkil etishning
ustuvor yunalishlari to’g’risida gapiring?
9 Milliy g’oyaning targ’ibot-tashviqotini tashkil etishda
nimalarga e’tibor qaratish lozim?
Ilova (5.2)
O’quv topshiriq:
“Mafkuraviy faoliyatda milliy g’oyani aholi ongiga singdirishda OAVning o’rni”
mavzusida esse yozib kelish
Ilova (5.3)
Milliy g’oyani inson qalbi va ongiga
Singdirish yo’nalishlari
Ilova (5.4)
G’oya ta’sir omillari
G’oyaviy ta’sirda
Vaqt omili
G’oyaviy ta’sir
Yo’nalishlari
G’oyaviy ta’sir
shakllari
G’oyaviy ta’sir
uslublari
Mustaqil ish mavzulari
1. Mafkuraviy faoliyatning o’ziga xos xussusiyatlari
2. Bunyodkor g’oyalarni amalga oshirishga qaratilgan mafkuraviy faoliyat
tamoyillari.
3. Milliy g’oyani aholi ongiga singdirishning ustuvor vazifalari.
4. “Mafkuraviy faoliyat” tushunchasi, ularning mazmun –mohiyati hamda
namoyon bo’lish xususiyatlari.
5. Ommaviy axborot vositalarining mafkuraviy faoliyatdagi o’rni.
6. Mafkuraviy faoliyat dasturlarini milliy istiqlolning bosh g’oyasiga asoslanib
amalga oshirish muhim ahamiyatga ega ekanligi.
7. Milliy g’oyaning targ’ibot-tashviqotini tashkil etishdagi tashkiliy tamoyillar.
8. O’zbekistonda mafkuraviy jarayonlarni tashkil etishning ustuvor yunalishlari.
9. Mafkurani samarali tashkil etish imkoniyatlari.
10. Milliy istiqlol g’oyasini fuqarolar ongini singdirishning shakllari.
11. Ommaviy axborot vositalari va g’oyaviy ta’sir ko’rsatish mexanizmlari.
12. “Mafkuraviy faoliyat” tushunchasi, uning mazmun-mohiyati va namoyon
bo’lish xususiyatlari.
13. Bunyodkor g’oyalarni amalga oshirishga qaratilgan mafkuraviy faoliyat
tamoyillari: yaratuvchanlik, gumanizm, plyuralizm, tolerantlik, ezgulik tomon
harakat.
14. Mafkuraviy faoliyatda milliy g’oyani aholi ongiga singdirishda yurt tinchligi,
Vatan ravnaqi, xalq farovonligi g’oyalarining namoyon bo’lishi.
15. Vayronkor g’oyalar asosidagi mafkuraviy faoliyat tamoyillariga qarshi
kurashning zarurligi
16. Ommaviy axborot vositalari, internet va boshqa axborot vositalarining
mafkuraviy faoliyatdagi o’rni. 17. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik
jamiyatini rivojlantirish kontseptsiyasi.
18. “Xalq bilan muloqat va inson manfaatlari yili” Davlat dasturining jamiyat
hayotidagi o’rni va ahamiyati
Testlar
1. Milliy mafkurani shakllantirish nimalarga bog‘liq?
A) Millatimizning islom diniy ekstremizmi ta'siriga berilmasligiga
B) Kommunistik g‘oya ta'sirini kamaytirishga
S) Jamiyatimiz, millatimiz o‘z oldiga qo‘ygan ezgu mfqsad va vazifalarni aniq,
ravshan belgilab olishga
D) Qurol-yaroq sotilishining ta'siriga
2. Mafkura qanday asosiy maqsadlarni ko’zda tutadi?
A)Safarbar etish, ma`naviy-ruhiy rag`batlantirish
B)G`oyaviy tarbiyalash, g`oyaviy immunitetni shakllantirish
S)Harakat dasturi bo’lish
D) javoblarning hammasi to’g`ri
3. Milliy istiqlol mafkurasining asosiy g’oyalari?
A) komil inson, bagrikenglik, totuvlik;
B) dinlararo bagrikenglik, Vatan ravnaki, yurt tinchligi;
S) xalk farovonligi, ijtimoiy xamkorlik, millatlararo totuvlik, komil inson;
D) b va v.
4. Vayronkor goyalar deganda qanday g’oyalar nazarda tutiladi?
A) mustakillik, millatchilik, boskinchilik;
B) terrorchilik, mustabidlik, jaxolatparastlik, vatansizlik, yovuzlik;
S) akidaparastlik, boskinchilik, irkchilik, maxalliychilik, millatchilik;
D) b va v.
5. Xozirgi davrda mafkuraviy jarayonlar kanday xususiyatlarga ega?
A) integratsiyalashish, globallashish, differentsiyalashish;
B) demokratiyalashish, milliy chegaralar kilib kuymaslik, insonparvarlashish;
S) jamiyat xayotining xamma soxalariga ta’sir kursatish, siyosiylashish;
D) barchasi.
6. Mamlakatimiz xavfsizligiga tahdid solib turuvchi tashqi xavf-xatarlar
deganda eng to’g’ri javob qaysi?
A) Etnik, demografik, yadro urushi xavfi;
B) Mintaqaviy mojarolar, Shovinizm va agressiv millatchilik, ekologik tahlika va
h.k.;
S) Qirg’in qurollar savdosi, rivojlangan va qoloq mamlakatlar o’rtasidagi
keskinlikning avj olishi;
D) Yadro urushi xavfi;
7. Tolerantlik nima?
A) iborat qiluvchi guruhlarning bir turi;
B) borliqni yaratuvchi va boshqaruvchi, adolatning yuksak na’munasi;
S) Tinchlik va barqarorlikning muhim omillaridan biridir;
D) xilma-xil diniy e’tiqodda bo’lgan kishilarning olijanob g’oya yo’lidagi
hamkorligi.
8. Mafkuraviy plyuralizm deganda nimani tushunasiz?
A) turli qatlam, partiya, guruxlar manfaatlarini ifodalovchi g’oyalar, qarashlar,
fikrlar xilma-xilligi;
B) mafkuraviy tahdidning oldini olish, mafkuraviy immunitet hosil qilish bilan
bog’liq masalalar majmui;
S) g’oyaviy - tarbiyaviy, ma’naviy-mafkuraviy ishlar majmui;
D) g’oyaviy qarashlar va mafkuraviy ta’sirlarning faoliyat majmui.
9. Ezgulik haqidagi qaysi tarixiy manba «Hayot yo’riqnomasi» deb ataladi?
A) Avesto;
B) Qur’on;
S) Xadis;
D) Injil.
10. Markaziy Osiyo mamlakatlari darajasidagi integratsiya o’zining qanday
xususiyatlari bilan boshqa xalqaro integratsiyalardan ajralib turadi?
A) bu integratsiya o’z mohiyatiga ko’ra tili, dini va qadriyatlari hamda tarixi bir
bo’lgan xalqlarning jipsligidir;
B) bu xalqlarning iqtisodiy qiyinchiliklarni hamjihatlikda bartaraf etish uchun
jipslashganligidir;
S) bu xalqlar tashqi dushmanga hamkorlikda kurash olib borish uchun
birlashganlar;
D) milliy va jug’rofiy xom ashyo resurslarini saqlab qolish uchun birlashganlar.
11. Diniy ekstremizm nima?
A) Dinning va diniy dunyoqarashning millat va jamiyat
taraqqiyotidagiahamiyatini bo’rttirib ko’rsatish;
B) O’zi e’tiqod qiladigan diniy dunyoqarashni mutlaq haqiqat deb tushunuvchi
kishining mafkurasi;
S) Milliy o’zlikni anglash faqat diniy dunyoqarash orqaligina ro’y beradi deb
tushunish;
D) Hokimiyat uchun zo’rlik bilan kurashuvchi diniy-siyosiy harakat.
6-Mavzu: Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitetni shakllantirish
vazifalari
6.1. Muhokama uchun savollar
1. Bugungi globallashuv jarayonida dunyoning mafkuraviy manzarasi.
2. Inson ongi va qalbi uchun kurashning davom etayotganligi.
3. Respublikamiz Birinchi Prezidenti Islom Karimovning “Mafkuraviy maydon”
tushunchasining shakllanishi va namoyon bo’lish xususiyatlari to’g’risida
4. Mamlakatda iqtisodiy barqarorlikning mafkuraviy immunitetni
shakllantirishdagi o’rni.
5. Mafkuraviy immunitet va siyosiy madaniyat mutanosibligi.
6. O’zbekiston xalqaro mavqeini mustahkamlashning mafkuraviy, ijtimoiy, tarixiy
ahamiyati va zaruriyati.
7. Mafkuraviy jarayonlarning milliy taraqqiyotga ijobiy va salbiy ta’siri.
8. Hozirgi davr globallashuv jarayonida dunyoning mafkuraviy manzarasini va
uning ayrim yo’nalishlarini ko’rsatish.
9. Inson ongi va qalbi uchun kurashning davom etayotganligi.
10. “Ommaviy madaniyat”ning oqibatlariga nisbatan immunitetni
shakllantirishning zaruriyati.
11. Milliy g’oya turli xalqlar, millatlarning o’zligini saqlab qolishi hamda jahon
hamjamiyatida o’z o’rniga ega bo’lish omili ekanligi.
12. “Mafkurviy poligon” tushunchasi, uning namoyon bo’lish xususiyatlari.
13. Mafkuraviy immunitetda aql teranligi va xulq- atvorning namoyon bo’lishi.
14. Globallashuv jarayonida milliy g’oyaga ehtiyoj va uning zarurligi.
15. Mafkuraviy tarbiyani samarali tashkil etish imkoniyatlari.
16. Jamiyat barqarorligi - erkin va faravon hayot qurish omili.
17. Mafkuraviy immunitet – xavfsizlikning ma’naviy asosi.
18. Globallashuv va milliy ma’naviyat.
19. Globallashuv tushunchasi va uning mohiyati.
20. Bunyodkor g’oyalar va mafkuralarning jamiyat hayotidagi ijobiy ta’siri.
21. Vayronkor, yosh g’oya va mafkuralarning jamiyat hayotiga salbiy ta’siri.
Topshiriqlar
Ilova (6.1)
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. Globallashuv tarafdorlari qanday nomlangan?
2. Globallashuv muxoliflari qanday nomlangan?
3. Shovinizmning maqsadini ayting?
4. Panislomizm nima?
5. Panturkizm nima?
6. Mafkuraviy poligon tushunchasi nimani anglatadi?
7. Globallashuvning ijobiy natijalari.
8. Globallashuvning salbiy oqibatlari
O’quv topshiriq: Ilova (6.2)
“Xalq birligi – milliy g’oya tayanchi” mavzusida esse yozib kelish.
Ilova (6.3)
Milliy mafkurani xalqimiz ongi va qalbiga
Singdirish usullari
Ilova (6.4)
MAFKURANING
ASOSIY
MAQSADLARI
Ilova (6.5)
ZARARLI G’OYALARNING OLDINI OLISH YO’LLARI
Testlar
1. Sobiq ittifoq davri mafkurasining inqirozga uchrash sabablari?
A) ishchi dehqonlar mafkurasi bo’lganligi
B) ishchi dehqonlar mafkurasi bo’lganligi
S) G‘oyaviy tarqoqlikni vujudga keltirish
D) mafkuraning zo‘ravonlikka asoslanishi
2. “Ma`naviy migratsiya” iborasining ma`nosi?
A) O’z mustaqil fikriga ega bo’lish
B) O’z baxtini o’zga yurtlarda izlash
S) Ma`naviy rag`batlantirish
D) Dunyoqarashni shakllantirish
3. Ma’naviy tahdid nima?
A) Ijtimoiy-siyosiy huruj
B) Iqtisodiy va diniy huruj
S) Insonning o’zligi va kelajagiga tahdid
D) Xalqaro miqyosdagi huruj
4. “Ommaviy madaniyat” tushunchasiga Respublikamiz Birinchi Prezidenti
I.A.Karimovning qaysi asarida ta`rif berilgan
A) “Yuksak ma`naviyat- engilmas kuch”
B) “Jamiyatimiz mafkurasi halqni-halq, millatni-millat qilishga xizmat etsin”
S) “Milliy istiqlol mafkurasi-halq e`tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir”
D) “O’zbekiston XXI asr bo’sag`asida xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari
va taraqqiyot kafolatlari”
5. Ma’naviy yo’qotish nima?
A) Jamiyatning iqtisodiy tanazzulga uchrashi
B) Milliy, tarixiy xotira va o’zlikni unutish
S) Global muammolar
D) Ma’naviy ongi shakllanmagan yoshlarni yo’ldan urish
6. Bugungi dunyodagi g`oyaviy-mafkuraviy jarayonlarning reaktsion
yo’nalishlari.
A) Egoizm, adolat, mahalliychilik va tor manfaatlar ustuvorligi
B) Totalitarizm va mustabidlik, tinchlik g`oyasi asosidagi faoliyatlar
S) Irqchilik, millatchilik, diniy aqidaparastlik, bag’rikenglik
D) Irqchilik, millatchilik, diniy aqidaparastlik, Totalitarizm va mustabidlik g`oyasi,
Egoizm, mahalliychilik
7. G`oyaviy bo’shliq paydo bo’lishiga olib keluvchi sabablar nimalar?
A) Ijtimoiy muammolarning o’z vaqtida ijobiy hal qilinmasligi
B) Jamiyat hayotidagi ayrim muammolarning o’z vaqtida ilmiy echimini topmay
qolishi
S) Ijtimoiy fanlarni o’qitishning davr talablaridan orqada qolishi
D) javoblarning hammasi to’g`ri
8. G‘ayri insoniy g‘oyalarni xususiyatlarini sanab o‘ting
A) jamiyatda ijtimoiy siyosiy barqarorlikni yoqlash
B) g‘oyaviy yakkahokimlikka intilish, ijtimoiy ziddiyatlarni quvvatlash*
S) demokratiya qadriyatlarini tan olishlik
D) fikrlar plyuralizmini qo‘llab-quvvatlash
9. Globallashuv jarayoni nima?
A) Axborot oqimining tezlashuvi va intensivlashuvi, universal texnologiyalari
bilan bog‘liq umumbashariy jarayonlar
B) Jamiyatning barcha soxalarini rivojlanishi
S) Millat va milliy uzlikning rivojlanish
D) Mamlakatni ijtimoiy iqtisodiy rivojlantirish
10. Hozirgi zamonda insonlarning qalbi va ongini egallashga intilayotgan eng
katta xavf nimadan iborat?
A) mafkuraviy kurash
B) harbiy to‘qnashuvlar
S) urug‘-aymoqchilik
D) ekologik tanglik
11. Mafkuraviy immunitet nima?
A) ong va tafakkurning shaxsni turli buzg‘unchi g‘oyalardan himoya qila olish
qobiliyati
B) jamiyatda dunyoviy dunyoqarashni shakllantirish
S) insonlarni turli kasalliklardan himoya qilish qobiliyati
D)taraqqiyotga olib boruvchi jamiyatni ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni ta’minlovchi
omillar
12. Mafkuraviy immunitet shaxs faoliyatining qanday holatlarida namoyon
bo’ladi?
A) Vatan va xalq manfaatlarini himoya qilishda
B) Oila a`zolari va yaqinlari manfaatlarini himoya qilishda
S) Bilimlarni chuqur egallashda
D) Oila va do’stlariga nisbatan ijobiy munosabatda
13. Mafkuraviy poligon nima?
A) yer yuzining turli mintaqalari xalqlarining ongi va qalbi turli g‘oyalarni sinash
maydoni
B) g‘ayriinsoniy g‘oyalar majmui
S) ong va tafakkurning shaxsni turli buzg‘unchi g‘oyalardan himoya qila olish
qobiliyati
D) mafkuraviy immunitet tizimi
14. Mafkuraviy profilaktika nima?
A) ongdagi mafkuraviy bo‘shliqni to‘ldirishga qaratilgan g‘oyaviy-tarbiyaviy
ma'naviy-
B) mafkuraviy ishlar majmui
S) ong va tafakkurning shaxsni turli buzg‘unchi g‘oyalardan himoya qila olish
qobiliyati
yer yuzining turli mintaqalari xalqlarining ongi va qalbi turli g‘oyalarni sinash
maydoni
D) odamlar ma'naviyatini oshirishga qaratilgan ishlar majmui
Mustaqil ish mavzulari
1. Mafkuraviy immunitetni shakllantirish omillari.
2. Mafkuraviy jarayonlar globallashuvning avj olishida xalqaro elektron axborot
tizimi hisoblangan internetning o’rni
3. Mafkuraviy globallashuvning o’ziga xos salbiy jihatlari
4. Bugungi dunyoning mavkuraviy manzarasi va intensivlashishi.
5. Jahon maydonlarini mafkuraviy jihatdan bo’lib olishga urinishlar
keskinlashayotganligini
6. “Mafkurviy poligon” tushunchasi, uning namoyon bo’lish xususiyatlari.
7. Respublikamiz Birinchi Prezidenti Islom Karimovning “Mafkuraviy maydon”
tushunchasining shakllanishi va namoyon bo’lish xususiyatlari to’g’risidagi fikrlari
8. Globallashuv jarayonida milliy g’oyaga ehtiyoj va uning zarurligi
9. Mafkuraviy tahdidlarga qarshi kurash usullari va vositalari.
10. Milliy g’oya turli xalqlar, millatlarning o’zligini saqlab qolishi hamda jahon
hamjamiyatida o’z o’rniga ega bo’lish omili ekanligi.
11. Mafkuraviy immunitet va mafkuraviy profilaktika tushunchalari va ularning
mazmun-mohiyati.
12. Yoshlarda mafkuraviy immunitet tushunchasini shakllantirish zaruriyati va
omillari.
13. O’zbekistonda demokratik – huquqiy davlat barpo etishda erishilgan yutuqlar.
14. Bozor iqtisodiyotini rivojlantirishning o’ziga xos xususiyatlari.
15. Globallashuv jarayonlari va ma’naviy tahdidlar.
16. Mafkuraviy immunitet – xavfsizlikning ma’naviy asosi.
17. G’oyaviy bo’shlik tushunchasi, uning namoyon bo’lish xususiyatlari.
18. Mafkuraviy immunitet tizimini shakllantirishda mafkuraviy profilaktikaning
o’rni.
19. “Ommaviy madaniyat”ning oqibatlariga nisbatan immunitetni
shakllantirishning zaruriyati.
20. Mamlakatda iqtisodiy barqarorlikning mafkuraviy immunitetni
shakllantirishdagi o’rni.
7-Mavzu: Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g’oyaviy asoslari
7.1. Muhokama uchun savollar
1. O’zbekistonda jamiyatii islox etishning besh tamoyili.
2. Milliy g’oya – O’zbekiston xalqining asosiy maqsad va muddaolarining ifodasi.
3. Milliy g’oya va Vatan ravnaqi, xalq farovonligi.
4. Milliy g’oyaning millatlararo totuvlik, milliy, diniy bag’rikenglik bilan
mushtarakligi.
5. Millatlararo totuvlik va bag’rikenglikning asoslari.
6. Jamiyat barqarorligini ta’minlashda iqtisodiy-siyosiy, ijtimoiy, ma’naviy
omillarning mushtarakligi.
7. Dunyoda tinchlik o’rnatishda barqaror demokratik taraqqiyot, erkinlik,
ijtimoiy-siyosiy hamkorlik, milliy va diniy totuvlik g’oyalarining ustuvor
ahamiyati.
8. Milliy g’oyaning etnosiyosat va etnomadaniyat rivojiga ta’siri.
9. O’zbekistonda milliy madaniy markazlarning tashkil qilinishi millatlararo
barqarorlikni ta’minlash vositasi.
10. O’zbekistonning xalqaro hamjamiyatga integratsiyalashuvi va siyosiy
mavqeining mustahkamlanishida millatlararo va dinlararo tolerantlikni
mustahkamlash tajribalarining demokratik xarakteri va xalqaro ahamiyati.
11. “Bu muqaddas vatanda azizdir inson”, “Buyuk va muqaddassan mustaqil
Vatan” g’oyalarining ijtimoiy ma’naviy ahamiyati.
12. Dunyoda tinchlik o’rnatishda barqaror demokratik taraqqiyot, erkinlik,
ijtimoiy-siyosiy hamkorlik, milliy va diniy totuvlik g’oyalarining ustuvor
ahamiyati.
13. O’zbekistonda milliy - diniy bag’rikenglik va dunyoviylik.
14. Mustaqillik va huquq, demokratiya va oshkoralik – milliy o’z-o’zini anglash,
axloqiy yangilanish, milliy ma’naviy tiklanishning asosi.
15. Milliy g’oyaning millatlararo totuvlik, milliy, diniy bag’rikenglik bilan
mushtarakligi.
16. O’zbekiston polietnik malakat sifatida turli millatlar manfaatlarini
uyg’unlashtirish, ular orasida totuvlikni ta’minlash taraqqiyotning xal qiluvchi
omillaridan biri hisoblanishi.
17. Millatlararo totuvlik g’oyasi-umumbashariy qadriyat ekanligi.
18. Bugun mustaqil O’zbekistonning ijtimoiy plyuralizm, hayotni erkinlashtirish,
mulkning turli shakllari teng-xuquqligini qonuniy kafolatlash yo’lidan
borayotganligi
Topshiriqlar
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. Millatlararo totuvlik g’oyasi: mohiyati va talqini
2. O’zbekistondagi milliy madaniy markazlarning
faoliyati to’g’risida tushuncha bering?
3. O’zbekistonning xalqaro hamjamiyatga
integratsiyalashuvi va siyosiy mavqeining
mustahkamlanishi
4. Mustaqil O’zbekistonda millatlararo totuvlik va diniy
bag’rikenglikning amalda namoyon bo’lishi
5. “Buyuk va muqaddassan mustaqil Vatan” g’oyalarining
ijtimoiy ma’naviy ahamiyati
6. Mafkuraviy poligon tushunchasi nimani anglatadi?
7. Turli millat vakillariga hurmat milliy g’oyada
gumanistik qadriyatlar ifodasi ekanligi.
8. Dunyoda tinchlik o’rnatishda barqaror demokratik
taraqqiyot, ijtimoiy-siyosiy hamkorlik, milliy va diniy
totuvlik g’oyalarining ustuvor ahamiyati
O’quv topshiriq:
“Yoshlarda O’zbekistonda amalga oshirilayotgan bunyodkorlik g’oyalaridan
faxrlanish tuyg’ularini o’stirish zarurati” mavzusida esse yozib kelish.
Mustaqil ish mavzulari
1. Jamiyat rivoji va bunyodkor g’oyalar.
2. Geosiyosat tushunchasi va geopolitik maqsadlar.
3. O’zbekistonning jahon mamlakatlari o’rtasida obro’ va nufuzning ortib borishi.
4. O’zbekistonda demokratik – huquqiy davlat barpo etishda erishilgan yutuqlar.
5. O’zbekistonda diniy bag’rikenglik g’oyasining namyon bo’lishi.
6. Millatlararo totuvlik g’oyasi va uning jamiyat hayotidagi o’rni.
7. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik
jamiyatini rivojlantirish kontseptsiyasining ishlab chiqilishi va uning jamiyat
hayotidagi o’rni.
8. Davlat hokimiyatini nomarkazlashtirish sharoitida fuqarolar o’zini o’zi
boshqarish organlarining tutgan o’rni.
9. Kuchli ijtimoiy siyosat va aholi ijtimoiy faolligining ortishi.
10. Islohotlarning huquqiy negizini yaratilishi va muhim yo’nalishlari.
11. Milliy g’oya, ta’lim tizimi va ularning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish
strategiyasidagi o’rni.
12. Millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglik g’oyasinnig huquqiy asoslari.
13. Jamiyat barqarorligini ta’minlash omillari.
14. Milliy g’oyaning etnosiyosat va etnomadaniyat rivojiga ta’siri.
15. O’zbekistonda milliy madaniy markazlarning tashkil qilinishi.
16. Barqarorlik - jamiyat taraqqiyotida islohotlarni bosqichma-bosqich amalga
oshirishning asosiy sharti ekanligi.
17. O’zbekistonning jahon xalqlari tinchligi va xavfsizligiga mos bo’lib tushgan
tinchliksevar tashqi siyosati .
18. Respublikamiz Birinchi Prezidenti Islom Karimovning «O’zbekistonda
demokratik o’zgarishlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyati asoslarini
shakllantirishning asosiy yo’nalishlari» nomli ma’ruzasida belgilab olingan
strategik yo’limiz va siyosatimizning ustuvor yo’nalishi va tamoyillari aniq-ravon
ifodalab berilganligi.
19. Respublikamizda aholining siyosiy faolligini kuchaytirish, fuqarolik jamiyatini
shakllantirish, demokratik institutlar faoliyatini kengaytirishga e’tiborning
kuchayganligi.
20. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida va mamlakatimiz qonunlarida
fuqarolarimizning huquqlari to’la kafolatlanganligi.
Testlar
1. Jamiyat taraqqiyotida mafkura qanday rol o’ynaydi?
A) jamiyat a'zolarini jipslashtirib, yagona maqsad sari yunaltirishga yordam beradi,
istiqlolni ta'minlaydi
B) jamiyat a'zolari o‘rtasida nizolar keltirib chiqaradi, jamiyat parchalanib ketishga
sabab bo‘ladi
S) jamiyatni ma'naviy jihatdan yuksaltiradi, siyosiy barqarorlikni ta'minlaydi
D) jamiyatda tub iqtisodiy o‘zgarishlarga olib keladi, jamiyatning moddiy ahvolini
yaxshilaydi
2. Jamiyat taraqqiyotining o’zbek modeli qaysi javobda to’g`ri ko’rsatilgan?
A) Jamiyat hayotini isloh qilishning besh tamoyili
B) “Turkiston – umumiy uyimiz” g`oyasi
S) O’zbekistonda ekologik muammolarni hal etish
D) Kadrlar tayyorlash milliy dasturi
3. Jamiyat, xalq va davlatlarning tanazzuliga sabab bo’ladigan, g`ayriinsoniy
maqsadlarga xizmat qiladigan vayronkor g`oyalarga nimalar kiradi?
A) Bosqinchilik, yovuzlik,adolat
B) Millatchilik, irqchilik, ezgulik
S) Jaholatparastlik, aqidaparastlik, bag'rikenglik
D) Millatchilik, irqchilik, Jaholatparastlik, aqidaparastlik, Bosqinchilik, yovuzlik
4. Jaxon mafkuraviy manzarasining o’zgarishiga sabab bo’lgan omillar?
A) Mamlakatlar orasidagi harbiy mojarolarni to’xtatishda BMTning rolini oshirish;
B) Jahonning turli mamlakatlarida vaqti-vaqti bilan iqtisodiy inqirozlar yuz berib
turishi;
S) Yirik mamlakatlar o’z maqsadlarini harbiy vositalar bilan hal qilish
imkoniyatiga ega emasliklari
D) Mafkuraning asosiy vazifalariga nimalar kiradi?
5. Mafkura tushunchasining ta’rifini aniq ko’rsating?
A) tarixiy jihatdan zaruriyat hisoblangan g‘oyalar yig’indisi
B) muayyan guruh yoki qatlamning, millat yoki davlatning ehtiyojlarini, maqsad
va intilishlarini, ijtimoiy-ma'naviy tamoyillarining ifoda etadigan g‘oyalar, ularni
amalga oshirish usul va vositalari tizimi
S) biron-bir mamlakat xalqining tub man-faatlarini ifoda etadigan, uni o‘z oldiga
qo‘ygan maqsadlari sari birlashtiradigan va safarbar etadigan eng ilg‘or
insonparvar fikr majmui
D) inson tafakkurida vujudga kelajak, ijtimoiy kuchga ega bo‘lgan, ruhiyatga
kuchli ta'sir o‘tkazib, jamiyat va odamlarni harakatga keltiradigan, ularni maqsad-
muddao sari yetaklaydigan fikrlar
6. Mamlakatimizda nechta diniy konfessiya mavjud?
A) 16 ta
B) 21 ta
S) 17 ta
D) 8 ta
7. Millatlararo totuvlik g‘oyasini amalga oshirishga g‘ov bo‘ladigan eng
xatarli to‘siq nima?
A) Tajovvuzkor millatchilik, hur fikrlilik
B) Diniy ekstremizm, toletantlik
S) Tajovvuzkor millatchilik, diniy ekstremizm, g‘oyaviy yakkahokimlikka intilish*
D) G‘oyaviy yakkahokimlikka intilish, plyuralizm
8. Millatning ruhi nimada?
A) Inson xotirasida
B) Ona tili va milliy merosga sodiqlikda
S) Avlodlar munosabatida
D) Ezgu fazilatlarda
9. Milliy siyosat qanday qoidalarga amal qiladi?
A) millatlararo munosabatlar - shaxs va milliy ozchilik huquqlarini ta’minlash
B) shaxs huquqining ustuvorligi
S) milliy huquqlarning ustuvorligi
D) ijtimoiy himoya
10. Nodavlat va jamoat tuzilmalari huquqi va mavqeyini oshirishni ko‘zda
tutish konsepsiyasi qanday nomlanadi?
A) kuchli davlatdan-kuchli jamiyat sari
B) kuch adolatdadir
S) fuqarolarni himoya qilish konsepsiyasi
D) umuminsoniy qadriyatlar
11. O’zbekiston halqini, millatidan qat’iy nazar, O’zbekiston
Respublikasining fuqarolari tashkil etadi. Ushbu fikrlar mustaqil
Konstitutsiyamizning qaysi bob va moddasida keltirilgan?
A) 1-bob, 4-modda
B) 2-bob, 8-modda
S) 8-bob, 32-modda
D) 4-bob, 17-modda
8-Mavzu: Tafakkur o’zgarishi va ma’naviy yangilanishda milliy g’oyaning
roli
8.1. Muhokama uchun savollar
1. Bozor munosabatlariga o’tishning inson tafakkuriga ta’siri.
2. Milliy g’oya qonun ustuvorligiga asoslangan demokratik davlat va erkin fuqarolik
jamiyati barpo etishning asosiy omili.
3. Ijtimoiy ong va tafakkur yangilanishiga milliy taraqqiyot modelining ijobiy ta’siri.
4. Respublikamiz Birinchi Prezident Islom Karimovning asarlari – milliy-ma’naviy
taraqqiyot g’oyasining kontseptual asosi ekanligi.
5. Davlat boshqaruvini demokratlashtirish va jamiyat hayotini modernizatsiyalashning
g’oyaviy asoslari.
6. Tafakkurga jamiyat, maktab, oila va tarbiyani amalga oshiruvchi boshqa omillar
ta’sirining o’zaro nisbati.
7. “O’zbek modeli” - evolyutsion taraqqiyot g’oyasining gumanistik xarakteri.
8. “Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyati sari” tamoyili, uning barcha
sohalardagi ma’naviy yangilanish va tafakkur o’zgarishidagi o’rni va ahamiyati.
9. Barkamol avlod tarbiyasida mafkuraning ta’sirchanlik rolini oshirish vazifalari.
12. Ma’naviy-madaniy hayotni erkinlashtirish va demokratiyalashtirishning g’oyaviy-
mafkuraviy masalalari.
13. Yuksak ma’naviyatni shakllantirishdagi asosiy mezonlar.
14. Islom Karimovning “Yuksak ma’naviyat – engilmas kuch” asarining yangi
dunyoqarash va zamonaviy tafakkurni shakllantirishdagi ahamiyati.
15. Yoshlar ruxiyatida milliy g’urur va milliy iftixor fazilatlarining
zarurligi.
16. Milliy g’oya, demokratiya va milliy rivojlanishning axamiyati.
17. Demokratik rivojlanishida milliy mustaqillik g’oyasi.
18. Sharq mugafakkirlarining ijodida erkin farovon jamiyat g’oyalarining aks
etishi.
19. O’zbekistonda barpo etilayotgan jamiyatiing asosiy tamoyillari.
Topshiriqlar
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. Milliy g’oyaning inson ongi va qalbiga singishi:
yangicha uslublar, yondoshuvlar
2. O’zlikni anglash tarixiy xotirani tiklash omili ekanligi
3. O’zbekistonning xalqaro hamjamiyatga
integratsiyalashuvi va siyosiy mavqeining
mustahkamlanishi
4. “Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyati sari”
tamoyili, uning tafakkur o’zgarishidagi o’rni va ahamiyati.
5. Ma’naviyatni rivojlantirishning g’oyaviy-mafkuraviy,
ma’naviy-axloqiy negizlari to’g’risida tushuncha bering
6. “O’zbek modeli” - evolyutsion taraqqiyot g’oyasining
gumanistik xarakteri.
7. Jamiyatni demokratlashtirishda har bir davlat va
millatning o’ziga xos xususiyatlari.
8. Barkamol avlod tarbiyasida mafkuraning ta’sirchanlik
rolini oshirish vazifalari to’g’risida tushuncha bering?
O’quv topshiriq:
“Mamlakatimiz milliy tiklanish kontseptsiyasida ma’naviy-ma’rifiy sohadagi
islohotlarni davlat siyosatining ustuvor yo’nalishi sifatida e’tirof etilishi”
mavzusida esse yozib kelish.
Mustaqil ish mavzulari
1. Bozor iqtisodiyotini rivojlantirishning o’ziga xos xususiyatlari.
2. “O’zbek modeli” jamiyat siyosiy, iqtisodiy va ma’naviy taraqqiyotining
strategik yo’li.
3. O’zbekistonda parlament islohotlari va uning xususiyatlari.
4. Jahon moliyaviy – iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf
etishning yo’llari va choralari.
5. Yoshlarda milliy g’oyaga ishonch va e’tiqodni shakllantirish.
6. Milliy g’oya o’zlikni anglash omili.
7. Tarixiy xotira va milliy o’zlikni anglash.
8. Milliy ma’naviy qadriyatlar tushunchasi, uning ta’rifi va tavsifi.
9. Milliy qadriyatlar - milliy g’oyaning ma’naviy negizi.
10. Milliy g’oyaning milliy tamoyillari.
11. Milliy g’oyaning umumbashariy tamoyillari.
12. Milliy urf-odat an’ana va qadriyatlarni mustaxkamlash va rivojlanishiga asos
bo’lish, milliy g’oyaning asosiy tamoyillaridan biri.
13. Sharq mugafakkirlarining ijodida erkin farovon jamiyat g’oyalarining aks
etishi.
14. Yoshlarni milliy qadriyatlarga to’g’ri yo’naltirish bilan bog’liq vazifalar.
15. O’zbekiston yoshlarining tafakkur tarzi.
16. Yoshlar ma’naviyatiga taxdidlar va milliy g’oya.
17. Milliy g’urur va milliy or-nomus.
18. Yoshlar ruxiyatida milliy g’urur va milliy iftixor fazilatlarining
zarurligi.
19. Milliy g’oya qonun ustuvorligiga asoslangan demokratik davlat va erkin fuqarolik
jamiyati barpo etishning asosiy omili.
20. “Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyati sari” tamoyili, uning barcha
sohalardagi ma’naviy yangilanish va tafakkur o’zgarishidagi o’rni va ahamiyati.
21. . Islom Karimovning “Yuksak ma’naviyat – engilmas kuch” asarining yangi
dunyoqarash va zamonaviy tafakkurni shakllantirishdagi ahamiyati.
22. Milliy g’oya - ma’naviy yangilanishning nazariy va amaliy asosi.
Testlar
1. O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A.Karimov
“Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va
fuqarolik jamiyatini rivojlantirish” konsepsiyasi nechta yo’nalishdan iborat?
A) 6ta
B) 4ta
S) 5ta
D) 9ta
2. O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A.Karimov
“Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va
fuqarolik jamiyatini rivojlantirish” mavzusidagi ma’ruzasi qachon bo'lgan?
A) 2010-yil 12-noyabr
B) 2012-yil 10-aprel
S) 2011-yil 9-fevral
D) 2013-yil 16-yanvar
3. O’zbek tiliga davlat tili maqomi kachon berilgan
A) 1989
B) 1998
S) 1992
D) 1991
4. O’zbekiston axolisining necha foizini yoshlar qatlami tashkil etadi?
A) 63
B) 55
S) 59
D) 50
5. Ong va tafakkurni yot g`oyalardan asrash yo’llari?
A) Mafkuraviy profilaktika, mafkuraviy immunitet, bilimlar, qadriyatlar tizimi,
aniq maqsad tizimi
B) Mafkuraviy profilaktika
S) Siyosiy institutlar
D) Nodavlat tashkilotlar
6. Taroqqiyotning “o’zbek modeli”dagi tamoyil qaysi javobda to’g’ri
ko’rsatilgan?
A) Liberal
B) Kuchli ijtimoiy himoya
S) Konservativ
D) Yakka mafkura hukmronligi
7. Milliy goya qanday g’oya?
A) xalkning tub manfaatlarini ifoda etadigan;
B) maksad sari birlashtiradigan;
S) safarbar etadigan;
D) barchasi.
8. O’zbekiston tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy aloqalarni shakllantirishda
qanday tamoyillarga amal qilmoqda?
A) Faqat umuminsoniy manfaatlar inobatga olinadi;
B) Faqat milliy manfaatlar asosida ish yuritiladi;
S) Sinfiy va umuminsoniy manfaatlarga asoslanadi;
D) Umuminsoniy va milliy manfaatlarning mushtarakligi asosida ish yuritiladi.
9. O’zbekiston bozor munosabatlariga o’tishda eng avvalo nimaga e’tibor
berdi?
A) iste’molga;
B) raqobatga;
S) chetdan olingan qarzlarni to’lashga;
D) investitsiyani ko’paytirishga.
10. Respublikamiz iqtisodiy mustaqilligini ta’minlashning muhim tayanchi
nima?
A) Respublika chegaralarini mustahkamlash;
B) Markaziy Osiyo hamdo’stligini mustahkamlash;
S) narkotik moddalar ishlab chiqarish va ular bilan savdo qilishni tugatish;
D) iqtisodiyotda chuqur tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish.
9-Mavzu: Milliy g’oyani shakllantirish va rivojlantirishning institutsional
tizimi
9.1. Muhokama uchun savollar
1. Dunyoning elitar mafkuraviy tizimi.
2. “Mafkuraviy tarbiya” tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo’lish
xususiyatlari.
3. Ijtimoiy institutlarning an’anaviy, individual, jamoaviy, mafkuraviy funktsiyalari.
4. Milliy g’oya va mafkurani targ’ib-tashviq qilishda mutaxassislar roli va mas’uliyati.
5. "O’zbekiston Respublikasi Ta’lim to’g’risidagi Qonuni" va "Kadrlar tayyorlash
milliy dasturi"da belgilangan vazifalarni amalga oshirish masalalari.
6. Ta’lim – tarbiya tizimida adabiyot, san’at, ommaviy axbort vositalari, ma’naviy-
madaniy va ma’rifiy muassasalar faoliyatlarini muvofiqlashtirishning ustuvor
yo’nalishlari.
8. Milliy g’oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlarning, oila, mahalla,
nodavlat-notijorat tashkilotlarning rolini oshirishning ahamiyati.
9. Islom Karimovning “Yuksak ma’naviyat - engilmas kuch” asarida ma’naviy tarbiya
va ezgu g’oyalarga ishonch hamda sadoqatni tarbiyalash masalalari.
10. “Mafkuraviy ta’sir”, “mafkuraviy tarbiya” va “mafkuraviy profilaktika”
tushunchalarining o’zaro aloqadorligi.
11. Inson va jamiyat xayotiiing muayyan fikrlar, g’oyalar, mafkuralar bilan
bog’liqligi.
12. Milliy istiqlol mafkurasini xalqimiz ongi va qalbiga singdirish omillari.
13. Mafkuraviy ta’sir samaradorligini o’lchash mezonlari va mazmun-mohiyati.
14. Mafkuraviy tarbiyaning maqsadi va mazmuni
15. Yoshlarda xuquqiy madaniyatni yuksaltirish mafkuraviy tarbiyaning muhim
shartidir.
16. Oila - haqiqiy ma’naviyat o’chog’i, mafkuraviy tarbiya omili va muhitidir.
17. Har bir oilaviy an’ana va udum mafkuraviy tarbiyaning muhim yo’nalashi
hisoblanishi
Topshiriqlar
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi
№ Savollar Javoblar
1. “Mafkuraviy tarbiya” tushunchasi, uning mazmuni va
namoyon bo’lish xususiyatlari.
2. Milliy g’oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy
tashkilotlarning ahamiyati.
3. " Mafkuraviy tarbiyaning yo’nalishlari va ijtimoiy
funktsiyalari
4. Mafkuraviy poligon nima?
5. Isonga g’oyaviy ta’sir ko’rsatish omillariga nimalar
kiradi?
6. Ma’naviy tiklanish borasida amalga oshirilgan ishlar
haqida qisqacha to’xtalib o’tsangiz?
7. Sharqona demokratiya deganda nimani tushunasiz?
8. Ta’lim – tarbiya tizimida adabiyot, ommaviy axbort
vositalari faoliyatini muvofiqlashtirishning o’rni va
ahamiyati.
O’quv topshiriq:
“Ta’lim-tarbiya tizimida milliy g’oyani rivojlantirish imkoniyatlari.” mavzusida esse
yozib kelish.
Mustaqil ish mavzulari
1. “Mafkuraviy tarbiya” tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo’lish
xususiyatlari.
2. Milliy g’oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlarning ahamiyati.
3. " Mafkuraviy tarbiyaning yo’nalishlari va ijtimoiy funktsiyalari.
4. Ta’lim-tarbiya tizimida milliy g’oyani rivojlantirish imkoniyatlari.
5. O’zbekistonda mafkuraviy tarbiyaning asosiy vazifasi - Ozod va obod
Vatan, erkin va farovon hayot barpo etish ekanligi.
6. Milliy g’oyani amalga oshiruvchi sub’ektlar: oila, mahalla, jamiyat, OAV,
Armiya , demokratik harakatlar.
7. Milliy g’oyani amalga oshirishda uzluksiz ta’lim tizimi va turlari.
8. Shaxs tarbiyasining muhim yo’nalishi – bu g’oyaviy tarbiya ekanligi.
9. Mafkuraviy tarbiyaning eng avvalo yuksak e’tiqod, iymon, Vatan va xalq
oldidagi mas’uliyat, vatanparvarlik, fidoiylik kabi fazilatlarda namoyon bo’lishi.
10. G’oyaviy ta’lim-tarbiya va targ’ibot-tashviqot ishlariga kompleks - tizimli
yondoshish tamoyillari.
11. Mafkuraviy tarbiyaning yo’nalishlari va ijtimoiy funktsiyalari.
12. Milliy g’oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlarning, rolini
oshirishning ahamiyati.
13. Milliy g’oyani rivojlantirishda oila va mahallaning rolini oshirishning ahamiyati.
14. Milliy g’oyani rivojlantirishda nodavlat-notijorat tashkilotlarning rolini
oshirishning ahamiyati.
15. Ta’lim-tarbiya tizimida milliy g’oyani rivojlantirish imkoniyatlari.
16. Ta’lim – tarbiya tizimida adabiyot, san’at, ommaviy axbort vositalari, faoliyatlarini
muvofiqlashtirishning ustuvor yo’nalishlari.
17. Respublikamiz Birinchi Prezidenti I.Karimovning “Yuksak ma’naviyat - engilmas
kuch” asarida ma’naviy tarbiya va ezgu g’oyalarga ishonch hamda sadoqatni
tarbiyalash masalalari.
18. G’oyaviy tarbiyaning axloqiy, siyosiy, huquqiy tarbiya bilan bevosita
mutonosibligi.
19. Milliy g’oyani targ’ibot-tashviqot qilishda O’zbekiston Respublikasi “Ta’lim
to’g’risidagi Qonuni" va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi"da belgilangan vazifalarni
amalga oshirish masalalari.
Testlar
1. "Farzandlarimiz bizdan ko'ra kuchli, bilimli, dono va albatta baxtli
bo'lishlari shart" so'zi kim tomonidan aytilgan?
A) Islom Karimov
B) Al-Buxoriy
S) Abu Ali Ibn Sino
D) Abdullo Avloniy
2. “Ma`rifat” tushunchasi bu...
A) Arabcha so’z bo’lib, bilish, bilim, ma`lumot, tanishdir
B) Arabcha so’z bo’lib, aql, ong, idrok, ichki kayfiyatdir
S) Arabcha so’z bo’lib ma`naviyat degani
D) Forscha so’z bo’lib, kishining ichki ruhiy holatidir
3. Mafkuraviy immunitet nima?
A) ong va tafakkurning shaxsni turli buzg‘unchi g‘oyalardan himoya qila olish
qobiliyati
B) jamiyatda dunyoviy dunyoqarashni shakllantirish
S) insonlarni turli kasalliklardan himoya qilish qobiliyati
D) taraqqiyotga olib boruvchi jamiyatni ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni
ta’minlovchi omillar
4. Mafkuraviy tarbiyani tashkil etishdagi shaxsiy omillarga nimalar kiradi?
A) Bilim, tajriba, malaka, mahorat va ishontira olish qobiliyati
B) Nutqning ta`sirchanligi, ritorika asoslarini egallaganlik
S) Dalil-isbotlarni o’rinli ishlatish, axborot¬larning mazmun–mohiyatini hamda
asosiy maqsadni yaxshi bilish
D) Voizning yoqimtoyligi, tinglovchi qalbiga yo’l topa olishi
5. Mafkuraviy profilaktika nima?
A) ongdagi mafkuraviy bo‘shliqni to‘ldirishga qaratilgan g‘oyaviy-tarbiyaviy
ma'naviy-mafkuraviy ishlar majmui
B) ong va tafakkurning shaxsni turli buzg‘unchi g‘oyalardan himoya qila olish
qobiliyati
S) yer yuzining turli mintaqalari xalqlarining ongi va qalbi turli g‘oyalarni sinash
maydoni
D) odamlar ma'naviyatini oshirishga qaratilgan ishlar majmui
6. I.A. Karimov “Yuksak ma’naviyat - engilmas kuch” asarida buyuk jasorat
bu
A) ma’naviy jasoratdir
B) vatanparvarlikdir
S) fidoiylikdir
D) milliy o’zlikni anglashdir
7. I.Karimov «Bugungi kunda mafkura poligonlari yadro poligonlariga
nisbatan ham ko‘proq kuchga ega» deb qaysi asarida yozgan?
A) «Jamiyatimiz mafkurasi xalqni-xalq, millatni-millat qilishga xizmat etsin»
B) «Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q»
S) «Barkamol avlod - O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori»
D) «O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida . . .»
8. Ta`limni tarbiyadan, tarbiyani esa ta`limdan ajratib bo’lmaydi- bu
sharqona qarash, sharqona hayot falsafasi. I.A. Karimovning ushbu fikrlari
qaysi asarida keltirilgan?
A) Yuksak ma`naviyat-engilmas kuch
B) O’zbekiston mustaqillika erishish ostonasida
S) Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir.
D) Asosiy vazifamiz-vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada
yuksaltirishdir.
9. Fitrat tarbiyani 3 qismga bo'ladi
A) Badan tarbiyasi, aqliy tarbiya, axloq tarbiyasi
B) Jismoniy tarbiya, diniy tarbiya, milliy tarbiya
S) Aqliy tarbiya, axloqiy tarbiya, mexnat tarbiyasi
D) Ruhiy tarbiya, diniy tarbiya, aqliy tarbiya
10. Ta’lim to’g’risidagi qonun nechta moddadan iborat?
A) 40 ta;
B) 46 ta;
S) 34 ta;
D) 32 ta.
11. Mafkuraviy plyuralizm deganda nimani tushunasiz?
A)turli qatlam, partiya, guruxlar manfaatlarini ifodalovchi g’oyalar, qarashlar,
fikrlar xilma-xilligi;
B) mafkuraviy tahdidning oldini olish, mafkuraviy immunitet hosil qilish bilan
bog’liq masalalar majmui;
S) g’oyaviy - tarbiyaviy, ma’naviy-mafkuraviy ishlar majmui;
D) g’oyaviy qarashlar va mafkuraviy ta’sirlarning faoliyat majmui.
Baholash mezoni
JN talabaning fan mavzulari bo’yicha bilim va amaliy ko’nikma darajasini
aniqlash va baholash usuli. Joriy nazorat seminar mashg’ulotlarida og’zaki so’rov,
test o’tkazish, suhbat, nazorat ishi, kollokvium, uy vazifalarini tekshirish va shu
kabi boshqa shakllarda o’tkaziladi. Joriy nazorat fanning amaliy mashg’ulot
darslariga ajratilgan maksimal ballni o’qitiladigan juftliklar soniga bo’lgan holda
shakllantirilib, har darsda guruh jurnali va elektron jurnalida aks ettiriladi.
Talabalarni reyting asosida baholash tizimida “Sotsiologigiya” fanidan amaliy
mashg‘ulotlari uchun har bir semestrda maksimal 36 balldan ajratilgan.
VII semestr uchun reyting nazorati jadvali*
Reyting
nazorati
turlari
Semestr xaftalari
Ball
ar
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 20 A
ttes
tats
iya
(21
-22)
JN 0-18 0-18 0-36
*Izoh:Semestr haftalari soni ta’lim yo‘nalishi(mutaxassislik)ning o‘quv rejasi va o‘quv
jarayoni grafigiga muvofiq belgilanadi va farqlanishi mumkin.
JNda amaliy mashg’ulotlar bo’yicha jadvalda keltirilgan semestr haftalari
kesimida har bir mashg’ulotda talabaning o’zlashtirishiga mos ravishdagi mezon
asosida 0-4, jami 0-36 ballgacha jamlanishi belgilangan. JN bo’yicha 0-4 ballik
tizimdagi mezonlar semestr boshida talabalar e’tiboriga etkaziladi.
Talabalarning amaliy mashg‘ulotlarida o‘zlashtirgan bilimlari saviyasi,
ko‘nikma va malakalarini nazorat qilish 0-36 ballik reyting tizimi asosida
quyidagi mezonlarga muvofiq amalga oshiriladi:
Baholash mezonlari JN
Sotsiologiya fani mashg’ulotlari mavzulari bo’yicha har
tomonlama chuqur va mukammal bilimga ega. Nazariy va amaliy
mashg’ulotlarda iqtisodiy sotsiologiyaga oid masalalar bo’yicha
xulosa va qaror qabul qila oladi, mustaqil mushohada yurita oladi,
amalda qo’llay oladi, mohiyatini tushuntira oladi, aytib beradi,
tasavvurga ega
31-36
Fan mashg’ulotlari mavzulari bo’yicha to’la bilimga ega.
Mashg’ulotlarda sotsial masalalar bilan bog’liq jarayonlar
bo’yicha mustaqil mushohada yurita oladi, amalda qo’llay oladi,
mohiyatini tushuntira oladi, aytib beradi, tasavvurga ega.
26-30
Fan mashg’ulotlari mavzulari bo’yicha qoniqarli bilimga ega.
Amaliy mashg’ulotda sotsial masalalar bilan bog’liq jarayonlar
mohiyatini tushuntira oladi, aytib beradi, tasavvurga ega 20-25
Fan mashg’ulotlari mavzulari bo’yicha qoniqarsiz bilimga ega.
Amaliy mashg’ulotda sotsial masalalar bilan bog’liq jarayonlar
yuzasidan aniq tasavvurga ega emas, bilmaydi. 0-19
Tavsiya etiladigan adabiyotlar:
I.O‘zbekiston Respublikasi qonunlari
1. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. –T.:, “O’zbekiston”, 2017 yil .
2. O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risidagi”gi Qonuni. 1997 yil 29
avgust.
3. “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” to’g’risidagi Qonuni. 1997 yil 29 avgust
4. O‘zbekiston Respublikasining “Yoshlarga oid davlat siyosati to‘g’risida“ gi
Qonuni 2016 yil 15 sentabr
II. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari va qarorlari
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasini yanada
rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g’risida“ gi 2017 yil 7
fevraldagi PF-4947-sonli Farmoni.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Fanlar
Akademiyasining akademiklari faoliyatini yanada takomillashtirish va
rag’batlantirish chora-tadbirlari to‘g’risida“ gi Farmoni
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Fanlar Akademiyasi faoliyati, ilmiy
tadqiqot ishlarini tashkil etish, boshqarish va miliyalashtirishni yanada
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g’risida gi 2017 yil 3 martdagi Qarori.
III. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti asarlari
1. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga
quramiz. – Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017.- 488 b.
2. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik–
har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. – Toshkent:
“O’zbekiston” NMIU, 2017. - 104 b.
3. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda
barpo etamiz. – Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. - 56 b.
4. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt
taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi.
– Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. - 48
IV.Asosiy adabiyotlar:
1. Karimov I.A. O’zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. T 2011.
2. Karimov I.A. "Ona yurtimiz baxtu iqboli va buyuk kelajagi yo’lida xizmat
qilish – eng oliy saodatdir". T 2015.
2. Islom Karimov “O’rta asrlar Sharq allomalari va mutafakkirlarining tarixiy
merosi, uning zamonaviy tsivilizatsiya rivojidagi roli va ahamiyati”
mavzusidagi xalqaro konferentsiyaning ochilish marosimidagi nutqi // “Xalq
so’zi” 2014 yil 15-16may
3. Karimov I.A. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada
chuqurlashtirish va fukarolik jamiyatini rivojlantirish kontseptsiyasi:
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning O’zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining ko’shma
majlisidagi ma’ruza. 12 noyabr. - Toshkent: O’zbekiston, 2010.
4. Karimov I. A. O’zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va itisodiy istiqbolining
asosiy tamoyillari. T.:O’zbekiston. 1995.
5. Karimov I.A. O’zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1- jild. -
T.: O’zbekiston, 1996. - 364 b.
6. Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-jild. - T.: O’zbekiston,
1996. - 380 b.
7. Karimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. 3-jild. - T.: O’zbekiston,
1996. - 366 b.
8. Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash davr talabi. 5-jild. - T.:
O’zbekiston, 1997. -384 b.
9. Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. - Toshkent : Sharq, 1998. – 31 b.
10. Karimov I.A Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo’lidan. 6-jild. - T.:
O’zbekiston, 1998. - 429 b.
11. Karimov I.A. Biz kelajagimizni o’z qo’limiz bilan quramiz. T.7. T.:
O’zbekiston, 1999. 12. Karimov I.A. O’zbekiston buyuk kelajak sari. -T.:O’zbekiston. 1999.
13. Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot - pirovard
maqsadimiz. 8-jild. - T.: O’zbekiston, 2000. - 528 b.
14. Karimov I.A. Biz tanlagan yo’l demokratik taraqqiyot va ma’rifiy dunyo bilan
hamkorlik yo’li. 11- jild. - T.: O’zbekiston, 2003. - 320 b.
15. Karimov I.A. Tinchlik va havfsizligimiz o’z kuch-qudratimizga,
hamjihatligimiz va qat’iy irodamizga bog’liq. 12 - jild. T.: “O’zbekiston”
2004.400 b.
16. Karimov I.A. O’zbek xalqi hech kimga, hech qachon qaram bo’lmaydi. 13-
jild. -
T.: O’zbekiston, 2005.-448 b.
17. Karimov I.A. Jamiyatimizni erkinlashtirish, islohotlarni chuqurlashtirish,
ma’naviyatimizni yuksaltirish va halqimiz hayot darajasini oshirish - barcha
ishlarimizning mezoni va maqsadidir. 15-jild. - T.: O’zbekiston, 2007.-318 b.
18. Karimov I.A. Vatanimizning boskichma-boskich va barqaror rivojlanishini
ta’minlash - bizning oliy maqsadimiz. 17-jild. - T.: O’zbekiston, 2009.-280 b.
19. Karimov I.A. Jahon inqirozining oqibatlarini engish, mamlakatimizni
modernizatsiya kilish va taraqqiy topgan davlatlar darajasiga ko’tarilish sari .
18 -jild. - T.: O’zbekiston, 2010. -280 b.
20. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat - engilmas kuch. - Toshkent: Ma’naviyat,
2008. - 176 b.
21. Karimov I.A. Asosiy vazifamiz - Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz
farovonligini yanada yuksaltirish. -T.: O’zbekiston, 2010
22. Karimov I.A. Bu muqaddas Vatanda azizdir inson. -Toshkent: O’zbekiston,
2010. 23. Karimov I.A. Amalga oshirayotgan islohotlarimizni yanada chuqurlashtirish
va fuqarolik jamiyati qurish – yorug’ kelajagimizning asosiy omilidir. - T.:
O’zbekiston, 2013.
32. Karimov I.A. Asarlar to’plami. 1-22 jildlar. –T.: O’zbekiston, 1996-2014 y.
V.Qo’shimcha adabiyotlar
1. Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. -T.:O’zbekiston,
2000.
2. Nazarov Q. Milliy istiqlol g’oyasining asosiy maqsad va vazifalari. - T.:
Yangi asr avlodi, 2001.
3. Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. (o’kuv ko’llanma).
Nazarov Q tarhiriri ostida. T.: Yangi asr avlodi, 2002
4. Milliy istiqlol g’oyasi: nazariya va amaliyot. -T.: Ijod dunyosi, 2002.
5. Ochildiev A. Milliy g’oya va millatlararo munosabatlar. - T.: O’zbekiston,
2004.
6. Milliy istiqlol g’oyasi (O’zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim bakalavriat
bosqichi uchun darslik). Ergashev I. tahriri ostida. -T.: Akademiya, 2005.
7. Mamashokirov S., Tog’aev Sh. Erkin va farovon hayot qurilishining
g’oyaviy-mafkuraviy masalalari. -T.: Ma’naviyat, 2007.
8. To’raev Sh. Demokratik jarayonlar va milliy g’oya. -T.: Ma’naviyat, 2008.
9. Nazarov Q. G’oyalar falsafasi .- T.: Akademiya, 2011.
10. Xasanov R., Raximov S., Ibragimov K., Maxmudov K. Milliy g’oya: asosiy
tushuncha va tamoyillar. T.: TMI, 2013.
11. Ma’naviyat: asosiy tushunchalar izohli lug’ati. Nazarov Q. tahriri ostida. -T.:
Ma’naviyat, 2009. 12. Milliy g’oya nazariy manbalar. Xrestomatiya. –T.: «Akademiya», 2007.
13. Abilov O’. Milliy g’oya: ma’naviy omillar. T.: Ma’naviyat, 1999.
14. Begmatov A. Ma’naviyat falsafasi yoxud Islom Karimov asarlarida yangi
falsafiy tizimning yaratilishi. -T.: 2000 yil.
15. Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. –T.: O’zbekiston,
2001
16. Gafarli M.M. Kasaev A.Ch. Rivojlanishning o’zbek modeli: tinchlik va
barqarorlik - taraqqiyot omili. -T.: O’zbekiston, 2000.
17. Islomov Z.M. Fuqarolik jamiyati: kecha, bugun, ertaga. -T.: 2002.
18. Millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglik – taraqqiyot omili. –T.: Fan va
texnologialar, 2003.
19. Mamashokirov S. va boshqalar. O’zbekistonda yangi jamiyat qurilishining
g’oyaviy-mafkuraviy masalalari. (O’quv-uslubiy qo’llanma). -T.: 2004.
20. Milliy g’oya: targ’ibot texnologiyalari va atamalar lug’ati. Nazarov Q tahriri
ostida. -T.: Akademiya nashriyoti. 2007.
21. Jo’raev T., Akobirov S. Milliy manfaatlar va milliy xavfsizlik. –T.:
Akademiya, 2007.
22. Otamurodav S., Mamashokirov S., Xolbekov A. Markaziy Osiyo: g’oyaviy
jarayonlar va mafkuraviy tahdidlar.- T.: Yangi asr avlodi, 2001.
23. Milliy istiqlol g’oyasini xalqimiz ongiga singdirish omillari va vositalari. -T.:
2002.
24. Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy xususiyatlari, falsafiy va tarixiy ildizlari. -T.:
2002.
25. B.To’raev, J.Ramatov. Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy xususiyatlari, falsafiy va
tarixiy ildizlari. T., «Ijod dunyosi», 2002.
26. Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushunchalar, tamoyillar va atamalar. (Qisqa
izohli tajribaviy lug’at) -T.: Yangi asr avlodi, 2002.
27. Mustaqillik mafkurasi va O’zbekistonda demokratik jamiyat qurishning
iqtisodiy, ijtimoiy va ma’naviy negizlari. -T.: Universitet, 2001.
28. Mustaqillik: Izohli ilmiy-ommabop lug’at. Xonazarov Q. tahriri ostida. -T.:
Sharq, 2000.
29. Musaev F. Demokratik jamiyat qurishning falsafiy asoslari.-T.: 2008.
30. Ortiqov M., Usmonov M. G’oya va mafkura. -T. :Yangi asr avlodi, 2001.
31. Otamurodov S., Mamashokirov S. Markaziy Osiyoda mafkuraviy jarayonlar.-
T.: 2001.
32. Otamuradov S. Globallashuv va millat. -T.: 2008.
33. Tuychiev B. Politicheskaya kultura i demokratizatsiya obshchestva. -
T.:NUUz, 2010.
34. Falsafa: qomusiy lug’at. Nazarov Q. tahriri ostida. -T.: Sharq, 2004.
35. Erkaev A. Milliy g’oya va ma’naviyat. -T.:Ma’naviyat, 2002.
36. Qahhorova Sh. Global ma’naviyat - globallashuvning g’oyaviy asosi. -
T.:Tafakkur, 2009.
37. Quronov M. Mafkuraviy tahdid va yoshlar tarbiyasi. -T.: Akademiya, 2008. 38. Ochildiev A. Globallashuv va mafkuraviy jarayonlar. –T.: Muharrir, 2009
39. Samarov R. Xavfsizlikning metodologik asoslari. Akademiya, Toshkent,
2010. - 172 b.
40. Samarov R. Axborotning psixologik xavfsizligini ta’minlash mexanizmi
(uslubiy qo’llanma). Toshkent: O’zMU, 2015.-B. 92.
VI. Elektron ta’lim resurslari:
- www.infox XS.uz - “Xalq so’zi” gazetasi
- www.turkiston sarkor.uz. - “Turkiston” gazetasi
- www.uzbekistonovozi.uz - “O’zbekiston ovozi” gazetasi
- www.ma’rifat - inform.uz - “Ma’rifat” jurnali
- www rzult academy freenet uz. -“Jamiyat va boshqaruv” jurnali
- www moziy dostlink.Net - “Moziydan sado” jurnali
- www. Ziyo net.uz.