HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI

HALK SAĞLIĞI SEÇMELİ STAJI

İNTERN REHBERİ

Nisan 2019

2

İçindekiler ÖNSÖZ ........................................................................................................................................................... 3

TANITIM BİLGİLERİ ................................................................................................................................. 4

STAJIN AMACI ............................................................................................................................................ 7

YETERLİKLER ............................................................................................................................................ 7

EĞİTİM ORTAMLARI ............................................................................................................................... 8

EĞİTİM PROGRAMI .................................................................................................................................. 8

EĞİTİMİN YÜRÜTÜLMESİ .................................................................................................................... 11

Çalışma İlkeleri ............................................................................................................................................. 11

Anabilim Dalı ile ilişkiler .............................................................................................................................. 12

Çalışma Saatleri ............................................................................................................................................. 12

DEĞERLENDİRME ................................................................................................................................... 13

ÖNERİLEN KAYNAKLAR ...................................................................................................................... 13

3

ÖNSÖZ

Değerli internlerimiz,

Halk Sağlığı Anabilim Dalı’na ve Seçmeli Halk Sağlığı Rotasyonu’na hoş geldiniz.

Tıp Fakültelerindeki lisans öğretiminin temel amacı birinci basamak sağlık hizmetlerine nitelikli,

iyi hekimler yetiştirmektir.

İyi hekimlik becerileri ile donanmış olan bu hekimlerin sağlık sisteminin birinci basamağında

öncelikle toplum temelli, kanıta dayalı sağlık hizmeti sunabilmeleri gerekir.

Anabilim Dalımız, Prof. Dr. Nusret Fişek geleneğini sürdürerek, siz intern doktorlarımızı gelecekte

sizleri bekleyen bu hizmet ortamına en iyi şekilde hazırlama azmi ve gayreti içindedir.

Bu rotasyon sırasında halk sağlığını ilgilendiren konularda araştırma yapma, böylece topluma tanı

koyma ve tespit edeceğiniz sorunların çözümü için geliştireceğiniz müdahalelere yönelik kanıt

üretme becerisini kazanacaksınız.

Bu bir aylık rotasyonu hekimlik vasıflarınızı geliştirmek için en iyi şekilde değerlendireceğinize

inanıyor ve başarılar diliyorum.

Prof. Dr. Hakan Altıntaş

Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Başkanı

4

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI

DÖNEM VI HALK SAĞLIĞI SEÇMELİ STAJI

TANITIM BİLGİLERİ

Değerli meslektaşımız,

Dönem VI Halk Sağlığı Seçmeli Stajı’na hoş geldiniz. Sizlerle birlikte staj süresince bu stajın amaç

ve öğrenim hedeflerini gerçekleştirmeye çalışacağız. Öncelikle size bu stajımız hakkında genel

bilgiler vermek istiyoruz.

Halk Sağlığı Anabilim Dalı tarafından yürütülen stajın süresi bir aydır. Bu bir aylık sürede

yapılandırılmış bir programla aşağıda ayrıntıları paylaşılan aktiviteler gerçekleştirilmektedir. Staj

sürecinde yürütülecek aktiviteler bir araştırmanın planlanma, yürütülme, değerlendirme ve

raporlama aşamalarını içermektedir. Bu aktiviteler, Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyeleri,

başasistanlar ve araştırma görevlileri gözetiminde yürütülmektedirler. Staj kapsamında Dekanlık

tarafından iletilen öğrenci listesi çerçevesinde o staj grubu için araştırma başlıkları saptanmakta, staj

grubu bu kapsamda alt gruplara ayrılmakta ve bu alt gruplar staj grubunun kendi tercihleri

gözetilerek oluşturulmaktadır. Bu kapsamda stajın ilk günü staj grubunun alt grupları kendilerinin

oluşturması beklenmekte ve oluşturulan grupların araştırma konusu ve araştırma başlığı

belirlenmektedir.

Araştırma planlama aşamasında, yapılacak araştırmanın konusuna öğretim üyesinin gözetiminde

karar verilmekte, çalışmanın gerekçesi oluşturulmakta, konu ile ilgili amaçlar (uygunsa, hipotezler)

saptanmakta, ayrıntılı bir literatür taraması yapılmakta ve bu tarama ile çalışmanın gereç ve

yöntemine dair ayrıntılar şekillendirilmekte, veri toplama aracı, veri toplama yöntemi, araştırma

grubu belirlenmekte ve gerekli hazırlıklar tamamlanarak, gerekli durumlarda çalışmanın yapılacağı

yerle ilgili olarak izin alınması için başvuruda bulunulmaktadır. Bu hazırlıkların tamamlanacağı

süre olan stajın ilk haftanın son gününde tüm alt grupların, bu alt gruplardan sorumlu öğretim

üyelerinin ve asistanların katıldığı bir oturumda araştırma ön sunumları yapılmakta, yapılan

hazırlıklar tüm katılımcılara sunularak eleştiri ve önerileri alınmaktadır. Bu oturum sonrasında gelen

öneri ve eleştiriler doğrultusunda gerekli değişiklikler yapılarak veri toplama aşamasına

geçilmektedir.

Veri toplama, veri temizliği ve istatistik paket programları kullanılarak yapılan veri analizi aşaması

tamamlandıktan sonra raporlama aşamasına geçilmektedir. Bu aşamada Halk Sağlığı Anabilim Dalı

tarafından belirlenen rapor şablonuna uygun olarak (Bakınız; Halk Sağlığı AD web sayfası seçmeli

staj duyuruları) bir araştırma raporu yazılmaktadır. Rapor, on bölümden oluşmakta ve araştırmanın

amacını, konu ile ilgili genel bilgileri, araştırmanın gereç ve yönteminin ayrıntılı olarak

5

aktarılmasını, araştırma bulgularını, elde edilen sonuçların benzer çalışmalar ve literatür bilgileri ile

karşılaştırılarak irdeleyen tartışma bölümünü, sonuç ve önerileri içermekte ve raporun sonunda 400

kelimelik bir özet yer almaktadır. Raporun kaynak gösterim kuralları ve yazım kuralları web

sayfasında internlerle paylaşılmaktadır. Rapor bölümleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Tablo 1: İntörn araştırmaları raporu bölümleri

Teşekkür

Kısaltmalar Dizini

Tablolar Dizini

Şekiller Dizini (Varsa)

Giriş

Amaçlar

Genel Bilgiler

Gereç ve Yöntem

Bulgular

Tartışma

Sonuç(lar)

Öneriler

Kaynaklar

Özet

Ekler

Ek 1. Veri Toplama Formu

Ek 2. İzin Belgeleri

Ek.3. Varsa Diğer Ek’ler sırası ile

Yazılan rapor, stajın son haftasında tamamlanmakta ve genellikle stajın son günü tüm alt grupların,

bu alt gruplardan sorumlu öğretim üyelerinin ve asistanların katıldığı bir oturumda tüm staj grubuna

sunulmaktadır. Sunum sonrasında yapılan değişiklikler sonrası rapor çıktısı (yazılı ve CD

ortamında), veri toplama formları ve araştırma ile ilgili dokümanlar arşivlenmek üzere grup

sorumlusu öğretim üyesine teslim edilmektedir.

Staj etkinlikleri Halk Sağlığı Anabilim Dalı salonlarında gerçekleştirilmektedir. Ancak yapılan

araştırmanın gerektirmesi halinde araştırma planlama ve veri toplama sürecinde araştırmanın

gerektirdiği mekânlara ve alanlara da gidilebilmektedir. Staj süresince her etkinlikte yoklama

6

alınmaktadır. Stajla ilgili dokümanlar ve staj programı staj başlamadan hemen önce Halk Sağlığı

Anabilim Dalı web sayfasında yer almakta ve internlere duyurulmaktadır.

Halk Sağlığı stajı süresince eğitim verecek anabilim dalı çalışanları aşağıda gösterilmiştir.

Anabilim Dalı Başkanı : Prof. Dr. Hakan Altıntaş

ÖĞRETİM ÜYE ve GÖREVLİLERİ (Unvan ve soyadı alfabetik sıralaması)

Prof. Dr. Levent AKIN

Prof. Dr. Dilek ASLAN

Prof. Dr. Banu ÇAKIR

Prof. Dr. Nesrin ÇİLİNGİROĞLU

Prof. Dr. Bahar GÜÇİZ DOĞAN

Prof. Dr. Şevkat BAHAR ÖZVARIŞ

Prof. Dr. Hilal ÖZCEBE

Prof. Dr. Ali Naci YILDIZ

Doç. Dr. Nüket PAKSOY ERBAYDAR

Doç. Dr. Mahmut S. YARDIM

Doç. Dr. Cavit Işık YAVUZ

Öğr. Gör. Dr. Sema ATTİLA

Öğr. Gör. Dr. A. Tülay BAĞCI BOSİ

Öğr. Gör. Dr. Meltem ŞENGELEN

BAŞ ASİSTANLAR (soyad alfabetik)

Dr. Tuğba Meliha Fatma ERCAN

Dr. Şeyma Aliye KARA

Dr. Ahmet KOÇAK

0 312 3051590 /127

HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI İLETİŞİM BİLGİLERİ

Staj ve saha koordinatörü

Doç. Dr. Cavit Işık YAVUZ

0 312 3051590 /125

cavityavuz@gmail.com

Anabilim Dalı iletişim bilgileri

0 312 3051590

0 312 3051595

Elektronik posta halksagligi@hacettepe.edu.tr

Web adresi www.halksagligi.hacettepe.edu.tr

7

STAJIN AMACI

Dönem 6 halk sağlığı seçmeli stajının amacı, hekim adaylarının; toplumda öncelikli bir sağlık

sorunu/durumu ile ilgili seçilen bir konuda bilimsel bir araştırmayı kanıta dayalı zeminde

planlayabilme, uygulayabilme, değerlendirebilme, raporlama ve sunma konularında beceri

kazanmalarını sağlamaktır.

Staj kapsamında 18 farklı konu özelinde araştırma yapmak mümkündür (Tablo 2). Staja başlayacak

öğrenci sayısına göre 5-6 seçmeli staj konusu başlığı (Toplum Beslenmesi, Çevre Sağlığı, Makale

Hazırlama vb.) belirlenir, staja başlayan öğrenciler gruplara ayrılarak hangi başlıkta araştırma

yapılacağı seçilir ve bu alanda bir araştırma yaparlar.

YETERLİKLER

Halk sağlığı seçmeli stajı internlük eğitiminde hekim adaylarına Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi

Çekirdek Eğitim Programı’nda (ÇEP) belirtilen ikinci ve üçüncü grup yeterlikler arasında yer

alanlar arasından staj amacına uygun olarak belirtilen yeterliliklerin kazandırılması

amaçlanmaktadır. ÇEP’te yer alan ikinci grup yeterlikler, mezunların tıbbi bilgi temeline, karar

verme ve eleştirilen düşünme gibi bilişsel-metabilişsel becerilere ve bilimsel yaklaşıma ve

araştırmaya yönelik yeterliklerdir. Bu yeterliklerle amaçlanan, mezunun hekimlik uygulamalarını

yeterli bilgi temeli üzerinde, süreci etkin bir şekilde yöneterek ve bilimsel yaklaşım sergileyerek

kanıta dayalı yapmasıdır.

Bu kapsamda Halk sağlığı seçmeli stajında aşağıdaki yeterliliklerin kazandırılması

amaçlanmaktadır. Staj sonunda internler;

Bilgiye ulaşır ve yönetebilir.

Temel, klinik ve sosyal-davranışsal bilgileri kavrayabilir, entegre edebilir, karşılaşılan

durumlara uygulayabilir, bu süreçte etkili karar verme ve eleştirel düşünme

gerçekleştirebilir.

Bilimsel ilke, yöntem ve becerileri kullanarak alanıyla ilgili kanıtları değerlendirebilir.

Araştırma planlayabilir.

Bilimsel yaklaşım sergileyerek hekimlik süreçlerinde kanıta dayalı olarak yürütebilir.

Kişilerarası etkili ilişkiler ve iletişim kurabilir.

Toplumla etkili iletişim ve ilişkiler kurabilir.

Ekip çalışma yapabilir.

Etik ve mesleki değerleri gözeterek, uygun davranış sergileyebilir.

8

EĞİTİM ORTAMLARI

Halk sağlığı seçmeli staj internlüğü staj amaç ve öğrenim hedefleri doğrultusunda gerçekleştirilen

etkinlikler aşağıdaki alanlarda ve ortamlarda sürdürülmektedir.

Eğitim salonları ve öğretim üyesi odaları

Araştırma planlama, veri analizi ve raporlama etkinlikleri için Halk Sağlığı Anabilim Dalı eğitim

salonları ve öğretim üyesi odaları kullanılmaktadır.

Araştırma ön sunumu ve rapor sunumu Halk Sağlığı Anabilim Dalı giriş katında yer alan

eğitim salonlarında yapılmaktadır.

Bu salonlar ve odalar Halk Sağlığı Anabilim Dalı’nın bulunduğu binada yer almaktadır.

Saha

Araştırmanın planlama ve veri toplama aşamasında araştırmanın içeriğine göre sahaya

gidilebilmektedir. Araştırmanın yürütüleceği bu mekânlara ve alanlara ilgili öğretim üyesi ve

araştırma görevlilerinin izni ve bilgisi dâhilinde gidilmektedir.

EĞİTİM PROGRAMI

Halk sağlığı seçmeli stajı internlüğünde yürütülen eğitim programı her staj grubu için aylık olarak

planlanmakta ve Halk Sağlığı Anabilim Dalı web sayfasında paylaşılmakta, ayrıca stajın ilk günü

intern hekimlerle ayrıntılı olarak paylaşılmaktadır. Eğitim süresi bir aydır. Staj grubu Hacettepe

Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı tarafından iletilen listelerden yararlanılarak oluşturulmaktadır.

Staj grubu internlerin kendi aralarında yaptıkları gruplamaya göre alt gruplara ayrılmakta ve her alt

gruba ayrı bir başlıkta araştırma yürütmektedir. Her araştırma grubunun en az bir sorumlu öğretim

üyesi ve araştırma görevlisi bulunmaktadır. Bu kapsamda her alt grup kendi araştırma başlığında

sorumlular gözetiminde ve yönlendirmesinde çalışmaktadır. Araştırma ön sunum ve rapor sunum

etkinlikleri ise ortaktır.

Staj kapsamında eğitim programı aşağıdaki gibi şekillenmektedir:

1. Hafta: Staj etkinliklerinde ilk gün beklentilerin alınması ve staj tanıtımı ile başlamakta ve

sonrasında gruplar danışmanlarıyla tanışmaktadır. Staj etkinliklerinin ilk haftası “araştırma

protokolünün hazırlanması” etkinliklerine ayrılmıştır ve bu aşamada yürütülecek araştırmanın alan

9

ve alana özel konu seçimi ile çalışmanın ayrıntılı planlaması yapılmaktadır. Planlama sonunda

araştırma önerisi sunumları gerçekleştirilmekte, gelen öneriler doğrultusunda araştırma ile ilgili

(varsa) düzeltmelerin yapılması için danışmanlarla çalışılmaktadır.

2. Hafta: Stajın ikinci haftası yapılan planlama ve hazırlık çerçevesinde araştırma ile ilgili veri

toplama sürecini kapsamaktadır.

3. Hafta: Staj etkinliklerinin üçüncü haftası toplanan araştırma verilerinin istatistik paket

programlarında ya da uygun diğer yöntemlerle analizini ve rapor yazımını içermektedir.

4. Hafta: Staj etkinliklerinin dördüncü haftasına araştırma raporu yazımı sürmekte ve raporla ilgili

sunum hazırlama çalışmaları yürütülmektedir. Hazırlanan araştırma raporu tüm alt grupların ve

sorumlularının katıldığı bir ortak oturumda sırayla sunulmakta ve sunulan rapor ile ilgili görüş, öneri

ve eleştiriler paylaşılmaktadır. Genellikle stajın son günü gerçekleşen araştırma sunumları sonrası

raporda gerekli düzeltme ve değişiklikler yapılmakta ve rapor çıktısı ve araştırma verileri öğretim

üyelerine teslim edilmektedir.

Staj kapsamında araştırma yapılan başlıklar Tablo 2’de, staj programı Tablo 3’de sunulmuştur.

10

Tablo 2: Halk Sağlığı seçmeli stajı araştırma alanlarına ait başlıklar

BAŞLIK KODU ARAŞTIRMA BAŞLIĞI

1. TIP917 MEDİKAL MAKALE YAZMA ve YAYINA HAZIRLAMA

2. TIP918 HALK SAĞLIĞI ALANINDA SAĞLIK HİZMET

ARAŞTIRMALARI

3. TIP919 SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve SAĞLIK EĞİTİMİ ARAŞTIRMALARI

4. TIP920 TOPLUMDA YARALANMA ve ŞİDDET ARAŞTIRMASI

5. TIP921 TOPLUMDA ÇOCUK ve ERGEN SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI

6. TIP922 TÜTÜN KONTROLÜ ARAŞTIRMASI

7. TIP924 HALK SAĞLIĞI ve TOPLUM BESLENMESİNDE ÇALIŞMA

8. TIP925 İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KONUSUNDA ARAŞTIRMA

9. TIP926 TOPLUM SAĞLIĞINI İLGİLENDİREN KONULARDA

ARAŞTIRMA

10. TIP927 YAŞLANAN TOPLUM ve HALK SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI

11. TIP928 AFET SAĞLIK YÖNETİMİ

12. TIP929 BULAŞICI HASTALIK KONTROLÜNDE ARAŞTIRMA

İNCELEME

13. TIP930 HALK SAĞLIĞINDA KANSER KONUSUNDA ARAŞTIRMA

11

14. TIP931 TOPLUMDAKİ SAĞLIKLA İLGİLİ OLAYLARI ARAŞTIRMA

15. TIP932 BULAŞICI OLMAYAN HASTALIK ARAŞTIRMALARI

16. TIP933 SAĞLIK YÖNETİMİ ALANINDA ARAŞTIRMA İNCELEME

17. TIP934 HALK SAĞLIĞI ve ÇEVRE SAĞLIĞINDA ARAŞTIRMA

18. TIP939 KADIN SAĞLIĞI ve ÜREME SAĞLIĞINDA ARAŞTIRMA

Tablo 3: Staj programı

Haftalar Program

Birinci hafta Beklentilerin alınması

Oryantasyon eğitimi

Danışmanlarla tanışma

Araştırma protokolünün hazırlanması

Araştırma önerisi sunumları

Etik Kurul izninin alınması(Yapılamıyor)

İkinci hafta Araştırma verilerinin toplanması

Üçüncü hafta Araştırma verilerinin istatistik paket

programlarında ya da uygun diğer

yöntemlerle analizi

Dördüncü hafta Araştırma raporunun yazılması

Araştırma raporlarının sunumu

Araştırma ile ilgili bütün dokümanların

(rapor, veri seti, vb) danışman öğretim

üyelerine teslimi

EĞİTİMİN YÜRÜTÜLMESİ

Çalışma İlkeleri

Halk sağlığı seçmeli stajı internlüğü döneminde eğitim sürecinin aksamadan sürebilmesi için staja

ilişkin aşağıdaki kural ve yaklaşımlara uyulması beklenmektedir:

1. Programa devam zorunludur.

2. Staj sürecindeki bütün etkinlikler için imza çizelgeleri bulunmaktadır.

12

3. Çalışma gruplarının oluşturulması sürecinde internlerin kendilerinin belirleyici olması ilkesi

benimsenmiştir. Ancak, herhangi bir nedenle gruplar oluşturulamadığında, staj koordinasyon

ekibi bu sorumluluğun yerine getirilmesine destek olacaktır.

4. Program içinde araştırma yapma süreci ile ilgili bazı eğitim toplantıları ve danışman

ziyaretleri entegre bir biçimde yer almaktadır.

5. Araştırma veri girişi ve analizi aşamalarında kullanılacak bilgisayar programının

öğrenilmesi için anabilim dalı öğretim üye ve/veya tıpta uzmanlık öğrencileri tarafından gerekli

destek verilecektir.

6. Staj programı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı'nın resmi

web sitesinde staj başlama tarihinden önce paylaşılmaktadır.

(http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/)

7. Seçmeli staj grubu adına bir temsilcinin belirlenerek iletişim bilgilerinin Anabilim Dalımız

koordinasyon ekibine iletilmesi gerekmektedir.

8. Mesai saatleri dışında internlerin Anabilim Dalımızda çalışmaları gerektiğinde ilgili grupta

yer alan tıpta uzmanlık öğrencileri de mutlaka internlerimizle birlikte bulunacaklardır.

9. İnternlerin anabilim dalı web sayfasında (http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/) stajın

son haftasında açılacak olan staj geribildirim formlarını doldurmaları beklenmektedir.

10. Staj sürecinde yaşanılacak herhangi bir aksaklık/sorun için öncelikle grup sorumlularına ya

da Anabilim Dalımız sekreterliği aracılığı ile (312 3244623) başasistanlığa ve koordinasyon

ekibinin herhangi bir üyesine ulaşılabilir.

Anabilim Dalı ile ilişkiler

Staj ile ilgili konular başasistanlığa, staj koordinatörlüğüne ve Anabilim Dalı Başkanlığı’na

iletilir.

Çalışma Saatleri

Halk Sağlığı seçmeli stajı çalışma saatleri genellikle sabah 09.00-12.00, öğleden sonra 13.30-17.00

aralığındadır. Ancak intern hekimler grup sorumlusu öğretim üyelerinin bu saatler dışında yapacağı

programa da uymakla yükümlüdürler. İhtiyaç hâlinde belirtilen mesai saatleri dışında da çalışmaları

gerekebilir. Staj sırasında internlerin mesai saatleri dışında Anabilim Dalımızda çalışmaları hâlinde

ilgili grupta yer alan araştırma görevlileri gözetiminde olmaları gerekmektedir.

Akşam ve hafta sonu her hangi bir staj etkinliği olmamakla beraber öğretim üyelerinin ya da

Anabilim Dalı’nın halk sağlığı internlerinin katılımını uygun gördüğü etkinliklere, intern hekimlerin

katılmaları gerekmektedir.

13

DEĞERLENDİRME

İntörnlerden geri bildirim stajın son haftası alınmaktadır. Bu amaçla Halk Sağlığı Anabilim Dalı

web sayfasına geri bildirim formları konmakta ve internlerin doldurmaları istenmektedir. Gerek bu

geri bildirimler gerekse de zaman zaman açık uçlu alınan geri bildirimler Halk Sağlığı Anabilim

Dalı Akademik Kurulu’nda değerlendirilmektedir.

İntörnlerin yeterlik değerlendirmeleri araştırma planlama ve yürütme, rapor yazımı süreçlerinde

birlikte çalıştıkları öğretim üyeleri tarafından grup sorumlusu uzmanlık öğrencilerinin görüşü

alınarak yapılmaktadır. Değerlendirmede internlerin araştırma sürecinde üstlendiği görevler, ekip

arkadaşlarıyla iletişimi, veri toplama, analiz ve rapor yazım süreçlerindeki performansı, katılımı ve

ilgisi göz önüne alınmaktadır.

ÖNERİLEN KAYNAKLAR

1. Güler Ç, Akın L. (Eds). Halk Sağlığı Temel Bilgiler Hacettepe Üniversitesi Yayınları

2012. ISBN:978-975-491-344-6.

2. Tezcan S. Temel Epidemiyoloji. Hipokrat Yayınevi, 2017. ISBN:978-605-9160-54-4.

3. Bahar Özvarış Ş. Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2.

Baskı, 2016. ISBN:978-975-491-322-4

4. Greenberg R, Daniels S, Flanders W, Eley J. Boring J. Medical Epidemiology (LANGE

Basic Science) 4th Edition, 2013.