SOSYAL POLİTİKA VE SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM ALANINDA İSTİHDAM ALANINDA

TÜRKİYE İLE AB TÜRKİYE İLE AB ARASINDA ARASINDA

MÜZAKERE SÜRECİMÜZAKERE SÜRECİ

Dr. Ali Ercan SUDr. Ali Ercan SU

İÇERİKİÇERİK Tarama toplantıları Tarama toplantıları Tarama sonu raporu Tarama sonu raporu Gerçekleştirilen faaliyetlerGerçekleştirilen faaliyetler Müzakerenin başlama süreciMüzakerenin başlama süreci Müzakerenin başlaması Müzakerenin başlaması Müzakerenin kapatılmasıMüzakerenin kapatılması

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Avrupa Birliği ile müzakerelere Avrupa Birliği ile müzakerelere

başlamadan önce, tarama (steering-ing.) başlamadan önce, tarama (steering-ing.) adı verilen iki toplantı adı verilen iki toplantı gerçekleştirilmektedir. gerçekleştirilmektedir.

Bu toplantıların ilkinde, Avrupa Bu toplantıların ilkinde, Avrupa Komisyonundan yetkililer, AB Komisyonundan yetkililer, AB müktesebatına ilişkin genel bilgiler müktesebatına ilişkin genel bilgiler vermektedir. vermektedir.

Bu toplantının ardından Avrupa Bu toplantının ardından Avrupa Komisyonu, aday ülkenin temsilcilerine Komisyonu, aday ülkenin temsilcilerine bir dizi soru paketi göndermektedir. bir dizi soru paketi göndermektedir.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Bu sorulara verilen cevaplar ile Bu sorulara verilen cevaplar ile

ayrıntılı tarama olarak adlandırılan ayrıntılı tarama olarak adlandırılan ikinci tarama toplantısı öncesi, Avrupa ikinci tarama toplantısı öncesi, Avrupa Komisyonu aday ülke hakkında ilk Komisyonu aday ülke hakkında ilk bilgilerini toplamaktadır. bilgilerini toplamaktadır.

Ayrıntılı tarama toplantısında sadece Ayrıntılı tarama toplantısında sadece aday ülkenin temsilcileri konuşmakta aday ülkenin temsilcileri konuşmakta ve sunuşlar yapmaktadırlar. ve sunuşlar yapmaktadırlar.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Bu sunuşlar belirlenen bir format üzerinden Bu sunuşlar belirlenen bir format üzerinden

yapılmaktadır. yapılmaktadır. Aday ülke bütün müktesebatı üstleneceğine dair Aday ülke bütün müktesebatı üstleneceğine dair

bir taahhütte bulunmakta fakat müktesebatın bir taahhütte bulunmakta fakat müktesebatın gerek kabul edilmesinde gerekse gerek kabul edilmesinde gerekse uygulanmasında beklenen zorlukları da uygulanmasında beklenen zorlukları da Komisyona iletmektedir. Komisyona iletmektedir.

Sunuşların ardından Avrupa Komisyonu çeşitli Sunuşların ardından Avrupa Komisyonu çeşitli sorularla daha önce gönderilen soru paketindeki sorularla daha önce gönderilen soru paketindeki eksik veya tam anlaşılamayan hususlarda bilgi eksik veya tam anlaşılamayan hususlarda bilgi talep etmektedir. talep etmektedir.

Tüm bu toplantıların ardından, Avrupa Tüm bu toplantıların ardından, Avrupa Komisyonu tarama sonu raporu denilen bir Komisyonu tarama sonu raporu denilen bir belgeyi aday ülkeye göndermektedir. belgeyi aday ülkeye göndermektedir.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Gönderilen rapor, aday ülke tarafından Gönderilen rapor, aday ülke tarafından

incelenmekte ve kendi önerisi Avrupa incelenmekte ve kendi önerisi Avrupa Komisyonuna gönderilmektedir.Komisyonuna gönderilmektedir.

Genellikle Avrupa Komisyonunun Genellikle Avrupa Komisyonunun önerdiği metin kabul edilmektedir. önerdiği metin kabul edilmektedir.

Türkiye’de 3 Ekim 2005 tarihinden Türkiye’de 3 Ekim 2005 tarihinden itibaren müzakere sürecine başlamış itibaren müzakere sürecine başlamış bir ülke olarak yukarıda anlatılan bu bir ülke olarak yukarıda anlatılan bu süreçten geçmiştir. süreçten geçmiştir.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI İlk tanıtıcı tarama toplantısı 08-10 Şubat 2006 tarihleri İlk tanıtıcı tarama toplantısı 08-10 Şubat 2006 tarihleri

arasında Brüksel’de gerçekleştirilmiştir. arasında Brüksel’de gerçekleştirilmiştir. Toplantılara Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Toplantılara Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

(Türkiye İş Kurumu ile Sosyal Güvenlik Kurumu da (Türkiye İş Kurumu ile Sosyal Güvenlik Kurumu da dahil) yetkililerinin yanı sıra, Başbakanlık (İnsan Hakları dahil) yetkililerinin yanı sıra, Başbakanlık (İnsan Hakları Başkanlığı),Başkanlığı), Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Milli Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, DPT Müsteşarlığı, Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, DPT Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Devlet Personel Başkanlığı, Kadın Hazine Müsteşarlığı, Devlet Personel Başkanlığı, Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Araştırmalar Statüsü Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Genel Müdürlüğü, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Genel Müdürlüğü, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Sosyal Genel Müdürlüğü, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, Denizcilik Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, Denizcilik Müsteşarlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, Avrupa Birliği Müsteşarlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği gibi çok sayıda kamu kurumu da Genel Sekreterliği gibi çok sayıda kamu kurumu da katılmıştır. katılmıştır.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Tarama sürecinin bir parçası olarak Tarama sürecinin bir parçası olarak

Müzakere Çerçeve Belgesinin 19.faslı olan Müzakere Çerçeve Belgesinin 19.faslı olan Sosyal Politika ve İstihdam faslına ilişkin Sosyal Politika ve İstihdam faslına ilişkin yapılan tanıtıcı tarama toplantısında yapılan tanıtıcı tarama toplantısında (Explanatory Meeting) İş Hukuku, İş Sağlığı (Explanatory Meeting) İş Hukuku, İş Sağlığı ve Güvenliği, İstihdam Politikası, Sosyal ve Güvenliği, İstihdam Politikası, Sosyal İçerme, Avrupa Sosyal Fonu, Topluluk İçerme, Avrupa Sosyal Fonu, Topluluk Programları, Sosyal Diyalog, Kayıtdışı Programları, Sosyal Diyalog, Kayıtdışı İstihdam, Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşit İstihdam, Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşit Fırsatlar başlığında AB Komisyonu bu Fırsatlar başlığında AB Komisyonu bu alanlardaki AB Mevzuatını ve alanlardaki AB Mevzuatını ve uygulamalarını anlatmıştır.uygulamalarını anlatmıştır.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Komisyon, bu Fasıldaki mevzuatın Komisyon, bu Fasıldaki mevzuatın

temelinin diğer alanlarda olduğu gibi temelinin diğer alanlarda olduğu gibi Kurucu Antlaşmalara dayandığını, bu Kurucu Antlaşmalara dayandığını, bu alanın sadece bir metinler serisi alanın sadece bir metinler serisi olmadığını, uygulamaların, ortak olmadığını, uygulamaların, ortak politikalar üretmenin de önemli politikalar üretmenin de önemli olduğunu, bu faslın Müktesebatın olduğunu, bu faslın Müktesebatın kilit bölümlerinden birisi olduğunu kilit bölümlerinden birisi olduğunu belirtmiştir. belirtmiştir.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI

Bütün direktifler ve ilgili kararlar, tek tek Bütün direktifler ve ilgili kararlar, tek tek Avrupa Komisyonu yetkilileri tarafından Avrupa Komisyonu yetkilileri tarafından açıklanmıştır. açıklanmıştır.

Türk tarafı da direktifte belirtilen fakat Türk tarafı da direktifte belirtilen fakat anlaşılmayan konularda Avrupa Komisyonu anlaşılmayan konularda Avrupa Komisyonu tarafından açıklayıcı bilgi talebinde tarafından açıklayıcı bilgi talebinde bulunmuştur.bulunmuştur.

Komisyon, toplantıların bitmesinden sonra bir Komisyon, toplantıların bitmesinden sonra bir soru paketi gönderilmiş ve 150 sayfadan fazla soru paketi gönderilmiş ve 150 sayfadan fazla olan cevaplar Komisyona geri gönderilmiştir. olan cevaplar Komisyona geri gönderilmiştir.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Tanıtıcı tarama toplantılarının arkasından, Tanıtıcı tarama toplantılarının arkasından,

ayrıntılı tarama toplantılarına geçilmiştir. Bu ayrıntılı tarama toplantılarına geçilmiştir. Bu toplantılar ise 20-22 Mart 2006 tarihleri toplantılar ise 20-22 Mart 2006 tarihleri arasında yine Brüksel’de gerçekleştirilmiştir.arasında yine Brüksel’de gerçekleştirilmiştir.

Yine aynı kamu kurumlarının yetkilileri Yine aynı kamu kurumlarının yetkilileri toplantılara katılmıştır. toplantılara katılmıştır.

Türk yetkilileri konu bazında her bir direktife Türk yetkilileri konu bazında her bir direktife karşılık gelecek şekilde sunuşlar yapmışlardır. karşılık gelecek şekilde sunuşlar yapmışlardır.

Bu sunuşlarda, Türk mevzuatı ayrıntılı bir Bu sunuşlarda, Türk mevzuatı ayrıntılı bir şekilde Komisyon yetkililerine anlatılmıştır. şekilde Komisyon yetkililerine anlatılmıştır.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Tutanaklardan bir örnek; Tutanaklardan bir örnek;

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BAŞLIĞI ALTINDAKİ SUNUM;İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BAŞLIĞI ALTINDAKİ SUNUM; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Erhan BATUR tarafından yapılmıştır. Yapılan Genel Müdürü Erhan BATUR tarafından yapılmıştır. Yapılan sunumun ardından Komisyon Yetkilileri tarafından sorulan sunumun ardından Komisyon Yetkilileri tarafından sorulan sorular ve bu sorulara verilen yanıtlar aşağıda belirtilmektedir:sorular ve bu sorulara verilen yanıtlar aşağıda belirtilmektedir:

Komisyon Tarafından Yöneltilen Soru:Komisyon Tarafından Yöneltilen Soru: İş kazaları bakımından en riskli sektörler hangileridir? En çok İş kazaları bakımından en riskli sektörler hangileridir? En çok

kaza hangi sektörlerde ortaya çıkıyor?kaza hangi sektörlerde ortaya çıkıyor? Türk Tarafının Yanıtı: Türk Tarafının Yanıtı: İnşaat ve madencilik kazalar ve ölüm oranı bakımından en riskli İnşaat ve madencilik kazalar ve ölüm oranı bakımından en riskli

sektörlerdir. İnşaat sektöründe bu yıl bazı faaliyetler sektörlerdir. İnşaat sektöründe bu yıl bazı faaliyetler gerçekleştirmeyi öngörüyoruz. 26 Mart’da Bakanımızın gerçekleştirmeyi öngörüyoruz. 26 Mart’da Bakanımızın katılacağı bir törenle bunları başlatacağız. Ayrıca, metal işleri katılacağı bir törenle bunları başlatacağız. Ayrıca, metal işleri sektörü de riskli sektörler arasındadır. Bu husustaki daha sektörü de riskli sektörler arasındadır. Bu husustaki daha ayrıntılı verileri bilahare iletebiliriz.ayrıntılı verileri bilahare iletebiliriz.

TARAMA TOPLANTILARITARAMA TOPLANTILARI Komisyon Tarafından Yöneltilen Soru:Komisyon Tarafından Yöneltilen Soru: Verdiğiniz istatistiklerden, 1990 yılında kazaların çok ciddi biçimde Verdiğiniz istatistiklerden, 1990 yılında kazaların çok ciddi biçimde

düştüğü görülüyor. Bunun nedeni nedir? Özel bir kanun mu düştüğü görülüyor. Bunun nedeni nedir? Özel bir kanun mu çıkarmıştınız o yılda?çıkarmıştınız o yılda?

Türk Tarafının Yanıtı: Türk Tarafının Yanıtı: Özel bir kanun çıkarmadık. 1986 yılında, kapsamlı bir bilinçlendirme Özel bir kanun çıkarmadık. 1986 yılında, kapsamlı bir bilinçlendirme

kampanyasına başlamıştık. Bu sene de benzeri faaliyetler yürüteceğiz. kampanyasına başlamıştık. Bu sene de benzeri faaliyetler yürüteceğiz. Belki, bu da durumu değiştirebilecektir. Belki, bu da durumu değiştirebilecektir.

Komisyon Tarafından Yöneltilen Soru:Komisyon Tarafından Yöneltilen Soru: Önleyici tedbirlere ne kadar ağırlık veriyorsunuz? Kontrol, izleme ve Önleyici tedbirlere ne kadar ağırlık veriyorsunuz? Kontrol, izleme ve

danışmanlık alanında faaliyet gösteren, uzmanlaşmış müfettişleriniz var danışmanlık alanında faaliyet gösteren, uzmanlaşmış müfettişleriniz var mı?mı?

Türk Tarafının Yanıtı: Türk Tarafının Yanıtı: Müfettişlerimizin görevleri hepsinin bir bütünü/karışımı şeklindedir. Müfettişlerimizin görevleri hepsinin bir bütünü/karışımı şeklindedir.

Uzmanlaşma öngörmedik. Buna mukabil, farklı denetim Uzmanlaşma öngörmedik. Buna mukabil, farklı denetim uygulamalarımız var. İlk denetimde, işverene mevzuat ve mevzuat uygulamalarımız var. İlk denetimde, işverene mevzuat ve mevzuat ışığında işyerindeki eksikliklere ilişkin bilgi veriyoruz. İkinci aşamada ışığında işyerindeki eksikliklere ilişkin bilgi veriyoruz. İkinci aşamada bunlar giderilmemişse, ceza uygulamasına geçiyoruz. Kontrol amaçlı, bunlar giderilmemişse, ceza uygulamasına geçiyoruz. Kontrol amaçlı, şikayete bağlı, kaza durumunda yaptığımız soruşturma denetimleri de şikayete bağlı, kaza durumunda yaptığımız soruşturma denetimleri de mevcuttur.mevcuttur.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Yaklaşık 6 ay sonra Sosyal Politika ve Yaklaşık 6 ay sonra Sosyal Politika ve

İstihdam faslına ilişkin Avrupa İstihdam faslına ilişkin Avrupa Komisyonunun rapor taslağı Ülkemize Komisyonunun rapor taslağı Ülkemize gönderilmiştir. Kabul edilen metnin ana gönderilmiştir. Kabul edilen metnin ana başlıkları aşağıda görülmektedir: başlıkları aşağıda görülmektedir:

1. İş Hukuku2. İş Sağlığı ve Güvenliği 3. Sosyal Diyalog 4. İstihdam Politikası 5. Avrupa Sosyal Fonu (ESF) 6. Sosyal İçerme

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU7. Sosyal Koruma 7. Sosyal Koruma 8. Ayrımcılıkla mücadele 8. Ayrımcılıkla mücadele 9. Eşit Fırsatlar 9. Eşit Fırsatlar 10. Uyum ve Uygulama Kapasitesi10. Uyum ve Uygulama Kapasitesi

Sonuç bölümünde de Komisyon, Sonuç bölümünde de Komisyon, sosyal politika ve istihdam faslının sosyal politika ve istihdam faslının açılması için öngördüğü konuları açılması için öngördüğü konuları yazmıştır. yazmıştır.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Konu bazında incelendiğinde; Konu bazında incelendiğinde; İş hukukuİş hukuku İş Kanununun uygulama alanının bazı İş Kanununun uygulama alanının bazı

sektörleri ve kişileri kapsamadığı sektörleri ve kişileri kapsamadığı görülmektedir.görülmektedir.

Örnek olarak; kamu sektörü, 50 veya Örnek olarak; kamu sektörü, 50 veya daha az işçi çalıştıran tarım işletmeleri, daha az işçi çalıştıran tarım işletmeleri, 3 veya daha az işçi çalıştıran esnaf 3 veya daha az işçi çalıştıran esnaf işyerleri gibi..işyerleri gibi..

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Çalışma süreleri konusunda çalışma Çalışma süreleri konusunda çalışma

süresi ve gece (süresi) tanımları yapılmış süresi ve gece (süresi) tanımları yapılmış olmasına rağmen (Devlet Memurları olmasına rağmen (Devlet Memurları Kanunu hariç olmak üzere) gece işçisi, Kanunu hariç olmak üzere) gece işçisi, vardiya çalışması, vardiya işçisi, gezici vardiya çalışması, vardiya işçisi, gezici işçi, kıyı çalışması ve yeterli dinlenme işçi, kıyı çalışması ve yeterli dinlenme tanımları yapılmamıştır. tanımları yapılmamıştır.

Spesifik olarak, denizcilik sektöründe Spesifik olarak, denizcilik sektöründe çalışanlar, karayolu taşımacılığında çalışanlar, karayolu taşımacılığında çalışanlar için kanunlarda değişiklik çalışanlar için kanunlarda değişiklik yapılması gerekmektedir. yapılması gerekmektedir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Hava iş kolunda ve demiryollarında Hava iş kolunda ve demiryollarında

çalışanların çalışma sürelerine ilişkin çalışanların çalışma sürelerine ilişkin kanun bazında bir düzenleme kanun bazında bir düzenleme bulunmadığı ifade edilmektedir. bulunmadığı ifade edilmektedir.

Havacılık sektöründe çalışanlar için Havacılık sektöründe çalışanlar için bir yasal düzenleme taslağının bir yasal düzenleme taslağının bulunduğu ve ilgili AB direktifi ile bulunduğu ve ilgili AB direktifi ile uyumlu olduğu belirtilmektedir.uyumlu olduğu belirtilmektedir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Çalışma koşulları ile ilgili olarak (çalışma Çalışma koşulları ile ilgili olarak (çalışma

süreleri hariç olmak üzere), bir yıl veya daha süreleri hariç olmak üzere), bir yıl veya daha uzun süreli hizmet akitlerinin yazılı yapılması uzun süreli hizmet akitlerinin yazılı yapılması şarttır. Bununla birlikte iş sözleşmesi belirli bir şarttır. Bununla birlikte iş sözleşmesi belirli bir şekle tabi değildir. İş Kanunu tam ve kısmi şekle tabi değildir. İş Kanunu tam ve kısmi süreli iş sözleşmelerine ilişkin hususları süreli iş sözleşmelerine ilişkin hususları düzenlemektedir. AB Müktesebatına uygun düzenlemektedir. AB Müktesebatına uygun olarak belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir olarak belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Çocuk işçiliği ile ilgili olarak; AB Müktesebatına uygun Çocuk işçiliği ile ilgili olarak; AB Müktesebatına uygun

olarak 15 yaşından küçük çocukların çalıştırılmaları olarak 15 yaşından küçük çocukların çalıştırılmaları yasaktır.Bununla birlikte hafif işler için bazı istisnalar yasaktır.Bununla birlikte hafif işler için bazı istisnalar vardır. Çocuğun çalıştırılması, onun okula devamı ve vardır. Çocuğun çalıştırılması, onun okula devamı ve profesyonel eğitim alması gibi hususlarda engelleme profesyonel eğitim alması gibi hususlarda engelleme getirmemektedir. Sanayi işlerinde 18 yaşından küçük getirmemektedir. Sanayi işlerinde 18 yaşından küçük çocukların çalıştırılmaları yasaktır. 14-18 yaş arası çocukların çalıştırılmaları yasaktır. 14-18 yaş arası çocuklar ve gençler için çalıştırılmaya başlamadan çocuklar ve gençler için çalıştırılmaya başlamadan önce ve çalışması süresince 18 yaşını dolduruncaya önce ve çalışması süresince 18 yaşını dolduruncaya kadar 6 ayda bir sağlık muayenesinden kadar 6 ayda bir sağlık muayenesinden geçirilmektedir. Cezalar fiilin şiddetine göre geçirilmektedir. Cezalar fiilin şiddetine göre verilmektedir. 12-17 yaş arasındaki çalışan çocukların verilmektedir. 12-17 yaş arasındaki çalışan çocukların sayısı 2000 yılı Hanehalkı İşgücü Anketine göre 1,3 sayısı 2000 yılı Hanehalkı İşgücü Anketine göre 1,3 milyon iken bu sayı 2003 yılında 700.000’e düşmüştür.milyon iken bu sayı 2003 yılında 700.000’e düşmüştür.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU İşverenin ödeme aczine düşmesi ile İşverenin ödeme aczine düşmesi ile

ilgili olarak, AB müktesebatının ilgili olarak, AB müktesebatının gereklerine uygun olarak ücret gereklerine uygun olarak ücret garanti fonunun kurulmasına ilişkin garanti fonunun kurulmasına ilişkin düzenleme 2004 Ekim ayında düzenleme 2004 Ekim ayında yayınlanmıştır. Fon Türkiye İş Kurumu yayınlanmıştır. Fon Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) tarafından Genel Müdürlüğü (İŞKUR) tarafından yönetilmektedir. Yalnızca son üç aylık yönetilmektedir. Yalnızca son üç aylık net ücret garanti edilmektedir.net ücret garanti edilmektedir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU İşçilerin bilgilendirilmesi ve danışılmasıİşçilerin bilgilendirilmesi ve danışılması toplu işten toplu işten

çıkarmalar ile işyerinin devri halleri Türk hukukunda çıkarmalar ile işyerinin devri halleri Türk hukukunda düzenlenmiştir. Bir toplu işten çıkarmanın 30 gün düzenlenmiştir. Bir toplu işten çıkarmanın 30 gün önceden bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca işveren ve önceden bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca işveren ve işçi temsilcileri arasında danışma düzenlenmiştir. AB işçi temsilcileri arasında danışma düzenlenmiştir. AB Müktesebatının gereklerine uygun olarak işverenin Müktesebatının gereklerine uygun olarak işverenin toplu işten çıkarması, Bölge Müdürlüğüne yaptığı yazılı toplu işten çıkarması, Bölge Müdürlüğüne yaptığı yazılı bildirimden 30 gün sonra hüküm doğurmaktadır. AB bildirimden 30 gün sonra hüküm doğurmaktadır. AB Müktesebatının gereklerine uygun olarak işyerinin Müktesebatının gereklerine uygun olarak işyerinin devri hallerinde iş akitleri tüm hak ve yükümlülükleri devri hallerinde iş akitleri tüm hak ve yükümlülükleri ile birlikte devredilmektedir. Devir tek başına iş akdinin ile birlikte devredilmektedir. Devir tek başına iş akdinin feshedilmesi için sebep olamaz. Toplu iş sözleşmeleri, feshedilmesi için sebep olamaz. Toplu iş sözleşmeleri, işveren değişse bile devam etmektedir. işveren değişse bile devam etmektedir.

İşverenin değişmesi hallerinde İşverenin değişmesi hallerinde işçi temsilciliğininişçi temsilciliğinin bilgilendirilmesi ve danışılmasına ilişkin yasal bir bilgilendirilmesi ve danışılmasına ilişkin yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. düzenleme bulunmamaktadır.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Sosyal diyalogSosyal diyalog;; Özel sektörde, toplu pazarlık ve grev konuları, 1980’li Özel sektörde, toplu pazarlık ve grev konuları, 1980’li

yılların başında çıkarılmış olan ve 2001 yılında küçük yılların başında çıkarılmış olan ve 2001 yılında küçük değişikliklikler yapılan iki Kanunla düzenlenmektedir. Bu değişikliklikler yapılan iki Kanunla düzenlenmektedir. Bu kanunlarda; bir sendikanın işletme düzeyinde toplu kanunlarda; bir sendikanın işletme düzeyinde toplu sözleşme imzalamaya yetkili olması için iki temel koşul söz sözleşme imzalamaya yetkili olması için iki temel koşul söz konusudur. Bunlar; işletmedeki işçilerin en az %50’sini ve konusudur. Bunlar; işletmedeki işçilerin en az %50’sini ve ülke çapında ilgili iş kolundaki işçilerin en az %10’nu temsil ülke çapında ilgili iş kolundaki işçilerin en az %10’nu temsil etmektir. Ayrıca, yürürlükteki mevzuat, işçilerin sendikalara etmektir. Ayrıca, yürürlükteki mevzuat, işçilerin sendikalara üye olması için hantal bir süreç öngörmektedir. üye olması için hantal bir süreç öngörmektedir.

Kamu sektöründe, 2004 tarihinde değiştirilen 2001 tarihli Kamu sektöründe, 2004 tarihinde değiştirilen 2001 tarihli Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu, bazı kamu Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu, bazı kamu görevlilerinin sendikalara üye olmasını engellemekte ve görevlilerinin sendikalara üye olmasını engellemekte ve toplu pazarlık ve grev hakkına ilişkin önemli sınırlamalar toplu pazarlık ve grev hakkına ilişkin önemli sınırlamalar getirmektedir. Bir grev, milli çıkar ve kamu sağlığı için iki getirmektedir. Bir grev, milli çıkar ve kamu sağlığı için iki ay ve hükümet kararıyla daha uzun bir sure için ay ve hükümet kararıyla daha uzun bir sure için ertelenebilmektedir. ertelenebilmektedir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Türkiye, 87 numaralı Sendika Özgürlüğü ve Türkiye, 87 numaralı Sendika Özgürlüğü ve

Sendikalılaşma Hakkının Korunması ve 98 Sendikalılaşma Hakkının Korunması ve 98 numaralı Örgütlenme ve Toplu Pazarlık numaralı Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkına ilişkin ILO sözleşmelerini imzalamış ve Hakkına ilişkin ILO sözleşmelerini imzalamış ve onaylamıştır. Ancak, ulusal mevzuatımız, henüz onaylamıştır. Ancak, ulusal mevzuatımız, henüz bu sözleşmelerle tam anlamıyla bu sözleşmelerle tam anlamıyla uyumlaştırılmamıştır. Türkiye, Avrupa Sosyal uyumlaştırılmamıştır. Türkiye, Avrupa Sosyal Şartının 5. maddesini (örgütlenme özgürlüğü) Şartının 5. maddesini (örgütlenme özgürlüğü) ve 6. maddesini( grev hakkını da içeren toplu ve 6. maddesini( grev hakkını da içeren toplu pazarlık hakkı) kabul etmemiştir. Türkiye, pazarlık hakkı) kabul etmemiştir. Türkiye, gözden geçirilen Avrupa Sosyal Şartını 2004 gözden geçirilen Avrupa Sosyal Şartını 2004 Ekim’de imzalamıştır, fakat henüz Ekim’de imzalamıştır, fakat henüz onaylamamıştır. onaylamamıştır.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Üçlü sosyal diyalog anlamında, Ekonomik ve Sosyal Üçlü sosyal diyalog anlamında, Ekonomik ve Sosyal

Konsey, 2001 yılının Nisan ayında kurulmuştur. Konsey, 2001 yılının Nisan ayında kurulmuştur. Ekonomik ve Sosyal Konsey, 15 tanesi hükümet Ekonomik ve Sosyal Konsey, 15 tanesi hükümet temsilcisi olmak üzere, toplam 39 üyeye sahiptir. temsilcisi olmak üzere, toplam 39 üyeye sahiptir. Konseyin başkanlığı, Başbakan tarafından Konseyin başkanlığı, Başbakan tarafından yapılmaktadır. Konsey’de bulunan sivil toplum yapılmaktadır. Konsey’de bulunan sivil toplum temsilcilerinin sayılarının artırılması, hükümet temsilcilerinin sayılarının artırılması, hükümet temsilcilerinin sayılarının azaltılması ile Konsey temsilcilerinin sayılarının azaltılması ile Konsey yapısının yeniden şekillendirilmesine yönelik bir yapısının yeniden şekillendirilmesine yönelik bir Kanun tasarısı mevcuttur. Bir diğer üçlü yapı, 1945 Kanun tasarısı mevcuttur. Bir diğer üçlü yapı, 1945 yılında kurulan ve çalışma hayatına ilişkin konuları yılında kurulan ve çalışma hayatına ilişkin konuları ele almak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik ele almak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının girişimi ile toplanan Çalışma Bakanlığının girişimi ile toplanan Çalışma Meclisi’dir. Meclisi’dir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Özerk ikili sosyal diyalog olarak, 1960’lı Özerk ikili sosyal diyalog olarak, 1960’lı

yıllardan bu yana toplu pazarlık yıllardan bu yana toplu pazarlık yapılmaktadır. Ancak, Çin gibi yeni oluşan yapılmaktadır. Ancak, Çin gibi yeni oluşan piyasalardan kaynaklanan artan rekabet piyasalardan kaynaklanan artan rekabet yüzünden, toplu pazarlığın tam anlamda yüzünden, toplu pazarlığın tam anlamda uygulanması, endüstriyel sektörlerin uygulanması, endüstriyel sektörlerin bazılarının direnişi ile karşı karşıyadır.Genel bazılarının direnişi ile karşı karşıyadır.Genel olarak, toplu sözleşmelerin kapsama aldığı olarak, toplu sözleşmelerin kapsama aldığı iş gücü yüzdesi oldukça düşüktür. Özel iş gücü yüzdesi oldukça düşüktür. Özel işletmelerin pek çoğunda, sınırlı sosyal işletmelerin pek çoğunda, sınırlı sosyal diyalog söz konusudur ya da hiç yoktur. diyalog söz konusudur ya da hiç yoktur.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU İstihdam politikasıİstihdam politikası; ; 2004 yılına kıyasla 2005 yılında, işsizlik % 10.3 e 2004 yılına kıyasla 2005 yılında, işsizlik % 10.3 e

gerilerken istihdam oranında küçük bir artış (%43.4) gerilerken istihdam oranında küçük bir artış (%43.4) söz konusuydu. İşgücüne katılım oranı % 48.3 e söz konusuydu. İşgücüne katılım oranı % 48.3 e yükseldi. Kadınların işgücüne katılımı % 26.9 yükseldi. Kadınların işgücüne katılımı % 26.9 oranıyla OECD ülkeleri içinde en düşükler oranıyla OECD ülkeleri içinde en düşükler arasındadır (Eurostat LFS, 2004). arasındadır (Eurostat LFS, 2004).

İşgücü piyasasında, düşük eğitimli kadınların İşgücü piyasasında, düşük eğitimli kadınların tarımda, ücretsiz işlerde ve kayıt dışı faaliyetlerde tarımda, ücretsiz işlerde ve kayıt dışı faaliyetlerde önemli ölçüde toplanmasıyla kısmen kent/kır ayırımı önemli ölçüde toplanmasıyla kısmen kent/kır ayırımı ile çakışan güçlü bir cinsiyet ayrımı vardır. 2005 ile çakışan güçlü bir cinsiyet ayrımı vardır. 2005 yılında genç işsizlik oranı % 19.3 idi. Toplam yılında genç işsizlik oranı % 19.3 idi. Toplam istihdam içerisinde 50 yaş üzeri kişilerin payı % 9.1 istihdam içerisinde 50 yaş üzeri kişilerin payı % 9.1 dir. dir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), Türkiye’de istihdam Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), Türkiye’de istihdam

politikasının geliştirilmesi ve uygulanmasına katkıda politikasının geliştirilmesi ve uygulanmasına katkıda bulunmaktan sorumlu başlıca kuruluştur. Ülke çapında bulunmaktan sorumlu başlıca kuruluştur. Ülke çapında örgütlenmiştir ve il müdürlükleri vasıtasıyla hizmet örgütlenmiştir ve il müdürlükleri vasıtasıyla hizmet vermektedir. 2003 yılındaki sayıdan (1 667) % 40 daha vermektedir. 2003 yılındaki sayıdan (1 667) % 40 daha fazla olmak üzere 2 331 çalışan vardır. Aktif iş piyasası fazla olmak üzere 2 331 çalışan vardır. Aktif iş piyasası önlemleri ile ilgili olarak, İŞKUR işgücünün istihdam önlemleri ile ilgili olarak, İŞKUR işgücünün istihdam edilebilirliğini arttırmak için çeşitli projeler edilebilirliğini arttırmak için çeşitli projeler yürütmektedir. Aktif İş Piyasası Programları Projesi (2003-yürütmektedir. Aktif İş Piyasası Programları Projesi (2003-2006) çerçevesinde, 20 il ofisi binası modernleştirildi ve 2006) çerçevesinde, 20 il ofisi binası modernleştirildi ve İŞKUR hizmetlerini daha etkin ve verimli hale getirmek İŞKUR hizmetlerini daha etkin ve verimli hale getirmek için sekiz ilde pilot ofis projeleri gerçekleştirildi. 1 351 için sekiz ilde pilot ofis projeleri gerçekleştirildi. 1 351 çalışana personel eğitimi verildi. İŞKUR, aynı zamanda, çalışana personel eğitimi verildi. İŞKUR, aynı zamanda, özel istihdam bürolarının kurulması ve işletilmesi ile ilgili özel istihdam bürolarının kurulması ve işletilmesi ile ilgili düzenlemelerin yapılmasından da sorumludur. düzenlemelerin yapılmasından da sorumludur.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Kayıt dışı istihdam oranı 2005 yılında % 50.1 idi. En sorunlu Kayıt dışı istihdam oranı 2005 yılında % 50.1 idi. En sorunlu

sektörler tarım (% 88.2) ve inşaattır (%64.3). Çalışma Bakanlığına sektörler tarım (% 88.2) ve inşaattır (%64.3). Çalışma Bakanlığına göre, kayıt dışı istihdamın gerisinde yatan nedenler, yüksek işsizlik göre, kayıt dışı istihdamın gerisinde yatan nedenler, yüksek işsizlik oranı, tarımsal istihdam oranının yüksekliği, KOBİ’lerdeki yüksek oranı, tarımsal istihdam oranının yüksekliği, KOBİ’lerdeki yüksek istihdam seviyesi, işgücünün düşük öğrenim ve eğitim seviyesi, istihdam seviyesi, işgücünün düşük öğrenim ve eğitim seviyesi, yasaların uygulanmasındaki yetersizlik, ilgili kamu kuruluşları yasaların uygulanmasındaki yetersizlik, ilgili kamu kuruluşları arasında koordinasyon eksikliği, etkin denetimin yetersizliği, arasında koordinasyon eksikliği, etkin denetimin yetersizliği, çalışanların sosyal güvenlik hakları ve yükümlülükleri konusunda çalışanların sosyal güvenlik hakları ve yükümlülükleri konusunda bilinçli olmamaları vs. dir. Geçtiğimiz günlerde, kayıt dışı istihdamla bilinçli olmamaları vs. dir. Geçtiğimiz günlerde, kayıt dışı istihdamla mücadele için birçok önlemler alındı. İşveren ticari işletmesini mücadele için birçok önlemler alındı. İşveren ticari işletmesini bildirmek ve çalışan ise kendisini ilgili sosyal güvenlik merciine bildirmek ve çalışan ise kendisini ilgili sosyal güvenlik merciine bildirmek zorundadır. Esnek çalışma modelleri getirilmiştir ve bildirmek zorundadır. Esnek çalışma modelleri getirilmiştir ve bilinçlendirme aktiviteleri devam etmektedir. Bürokratik işlemler, e-bilinçlendirme aktiviteleri devam etmektedir. Bürokratik işlemler, e-bildirge sistemi (sigortalıların % 96 sı ve işverenlerin % 72 si bildirge sistemi (sigortalıların % 96 sı ve işverenlerin % 72 si tarafından kullanılmaktadır) ve sosyal sigorta ile ilgili tüm işlemleri tarafından kullanılmaktadır) ve sosyal sigorta ile ilgili tüm işlemleri kapsayan tek-durak-ofisler oluşturulması suretiyle basitleştirilmiştir. kapsayan tek-durak-ofisler oluşturulması suretiyle basitleştirilmiştir. 2005 yılında, sosyal sigorta müfettişlerinin sayısı 360 ve sigorta 2005 yılında, sosyal sigorta müfettişlerinin sayısı 360 ve sigorta memurlarının sayısı 326 idi. Sigorta memurlarının sayısının memurlarının sayısı 326 idi. Sigorta memurlarının sayısının arttırılması planlanmaktadır. Kayıt dışı işlerle ilgili idari para arttırılması planlanmaktadır. Kayıt dışı işlerle ilgili idari para cezaları 330 € ile 930 € arasında değişmektedir cezaları 330 € ile 930 € arasında değişmektedir

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Avrupa Sosyal Fonu;Avrupa Sosyal Fonu; Türk makamları, Avrupa Sosyal Fonunun Türk makamları, Avrupa Sosyal Fonunun

(ESF) gelecekteki yönetimine hazırlık (ESF) gelecekteki yönetimine hazırlık yapılması amacıyla IPA 4. Bileşeninin (İnsan yapılması amacıyla IPA 4. Bileşeninin (İnsan Kaynaklarının Gelişimi) yönetimi ve Kaynaklarının Gelişimi) yönetimi ve uygulanması ile ilgili gelecekteki yapılar uygulanması ile ilgili gelecekteki yapılar hakkında Komisyonla ortaklaşa bir düşünceyi hakkında Komisyonla ortaklaşa bir düşünceyi harekete geçirmiştir. Avrupa Komisyonu IPA harekete geçirmiştir. Avrupa Komisyonu IPA uygulama yönetmeliğini yayınladıktan sonra, uygulama yönetmeliğini yayınladıktan sonra, Türk uygulama yapılarına ilişkin resmi bir Türk uygulama yapılarına ilişkin resmi bir kararın kısa bir sürede kabul edilmesi kararın kısa bir sürede kabul edilmesi beklenmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik beklenmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı IPA 4. Bileşeni için yönetici/idari Bakanlığı IPA 4. Bileşeni için yönetici/idari makam olacaktır. makam olacaktır.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Sosyal İçermeSosyal İçerme;; 2004 yılında Türkiye’de yoksulluk oranı % 25.6’dır. 2004 yılında Türkiye’de yoksulluk oranı % 25.6’dır.

Yoksulluğun azaltılmasında sosyal koruma sisteminin Yoksulluğun azaltılmasında sosyal koruma sisteminin ve sosyal harcamaların etkisi oldukça sınırlı ve sosyal harcamaların etkisi oldukça sınırlı kalmaktadır. Sonuç olarak, tüm sosyal harcama ve kalmaktadır. Sonuç olarak, tüm sosyal harcama ve transferlerden sonraki yoksulluk oranı, AB ortalaması transferlerden sonraki yoksulluk oranı, AB ortalaması olan % 15’in oldukça üzerindedir. Yoksulluk, kırsal olan % 15’in oldukça üzerindedir. Yoksulluk, kırsal alanlarda kentlerden daha yüksektir. Bu oran, 15 yaş alanlarda kentlerden daha yüksektir. Bu oran, 15 yaş altı çocuklarda, mevsimlik/geçici olarak çalışanlarda, altı çocuklarda, mevsimlik/geçici olarak çalışanlarda, işsizlerde, gecekonduda yaşayanlarda, okuma yazma işsizlerde, gecekonduda yaşayanlarda, okuma yazma bilmeyenlerde ve kalabalık hanelerde yaşayanlarda en bilmeyenlerde ve kalabalık hanelerde yaşayanlarda en yüksek oranlardadır. yüksek oranlardadır.

Ulusal düzeyde bir sosyal içerme stratejisi Ulusal düzeyde bir sosyal içerme stratejisi bulunmamaktadır. Sosyal içermeye ilişkin idari yapılar bulunmamaktadır. Sosyal içermeye ilişkin idari yapılar oldukça dağınıktır ve faaliyetlerin koordinasyonu oldukça dağınıktır ve faaliyetlerin koordinasyonu yetersizdir. yetersizdir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Sosyal KorumaSosyal Koruma; ; 2005 yılında, Türkiye’nin sosyal güvenlik açığı 2005 yılında, Türkiye’nin sosyal güvenlik açığı

GSYİH’nin % 4.81’ine ulaşmıştır ve bu oran GSYİH’nin % 4.81’ine ulaşmıştır ve bu oran OECD ülkeleri arasındaki en yüksek orandır. Bu OECD ülkeleri arasındaki en yüksek orandır. Bu derece büyük olan açığın temel nedeni, erken derece büyük olan açığın temel nedeni, erken emekliliktir. 2006 yılında, asgari emeklilik yaşı emekliliktir. 2006 yılında, asgari emeklilik yaşı sadece 47’dir ve emeklilerin % 60’ı 60 yaşın sadece 47’dir ve emeklilerin % 60’ı 60 yaşın altındadır. altındadır.

2006 yılı Nisan ayında Türk sosyal güvenlik 2006 yılı Nisan ayında Türk sosyal güvenlik sisteminin tamamının revize edilmesi amacıyla sisteminin tamamının revize edilmesi amacıyla bir sosyal güvenlik reformu kanunu kabul bir sosyal güvenlik reformu kanunu kabul edilmiştir. Kanun dört bileşenden oluşmaktadır:edilmiştir. Kanun dört bileşenden oluşmaktadır:

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU 1) tüm işçiler, işverenler bağımsız çalışanlar ve 1) tüm işçiler, işverenler bağımsız çalışanlar ve

devlet memurları için sağlık dışında tek bir emeklilik devlet memurları için sağlık dışında tek bir emeklilik sigortası oluşturulması, 2) nüfusun tamamı için bir sigortası oluşturulması, 2) nüfusun tamamı için bir Genel Sağlık Sigortası oluşturulması, 3) sosyal Genel Sağlık Sigortası oluşturulması, 3) sosyal yardımların ve hizmetlerin tarafsız yararlanma yardımların ve hizmetlerin tarafsız yararlanma kriterlerine dayandığı ve kapsamlarının geliştirildiği kriterlerine dayandığı ve kapsamlarının geliştirildiği bir sistemin kurulması, ve 4) yeni bir kurumsal bir sistemin kurulması, ve 4) yeni bir kurumsal yapının kurulması. Sosyal güvenlik sistemi böylece yapının kurulması. Sosyal güvenlik sistemi böylece basitleştirilecek ve bürokrasi azaltılacaktır. basitleştirilecek ve bürokrasi azaltılacaktır. Yardımlar-sorumluluklar herkes için eşit olmalıdır, Yardımlar-sorumluluklar herkes için eşit olmalıdır, ücretsiz sağlık bakımı 18 yaşın altındaki tüm ücretsiz sağlık bakımı 18 yaşın altındaki tüm çocuklara sağlanmalıdır ve emeklilik yaşı kademeli çocuklara sağlanmalıdır ve emeklilik yaşı kademeli olarak 65 yaşa çıkarılacaktır. Yerel düzeyde daha olarak 65 yaşa çıkarılacaktır. Yerel düzeyde daha fazla Sosyal Güvenlik Merkezi açılacaktır fazla Sosyal Güvenlik Merkezi açılacaktır

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Ayrımcılıkla MücadeleAyrımcılıkla Mücadele; ; Türkiye, her türlü ayrımcılıkla mücadelede ayrı bir Türkiye, her türlü ayrımcılıkla mücadelede ayrı bir

kanun yürürlüğe koymamış olmakla birlikte bir çok kanun yürürlüğe koymamış olmakla birlikte bir çok kanunda ayrımcılıkla mücadeleye ilişkin hükümler yer kanunda ayrımcılıkla mücadeleye ilişkin hükümler yer almaktadır. 2003 tarihli Türk İş Kanununda ayrımcılıkla almaktadır. 2003 tarihli Türk İş Kanununda ayrımcılıkla mücadele edilmesine ilişkin hükümler yer almıştır. mücadele edilmesine ilişkin hükümler yer almıştır. Kanunun 5. maddesi, diğerleri yanında ırk ve din Kanunun 5. maddesi, diğerleri yanında ırk ve din esasına dayanılarak yapılan ayrımcılığa karşı koruma esasına dayanılarak yapılan ayrımcılığa karşı koruma getirmektedir. Yaş veya cinsel yönelim esasına getirmektedir. Yaş veya cinsel yönelim esasına dayanılarak yapılan ayrımcılık bakımından hiç bir özel dayanılarak yapılan ayrımcılık bakımından hiç bir özel koruma mevcut bulunmamaktadır. Özürlülük İş koruma mevcut bulunmamaktadır. Özürlülük İş Kanununda yer almamış olmakla birlikte 2005 yılında Kanununda yer almamış olmakla birlikte 2005 yılında kabul edilmiş olan özürlü şahıslarla ilgili Kanununda kabul edilmiş olan özürlü şahıslarla ilgili Kanununda bazı ayrımcılık karşıtı hükümler yer almaktadır bazı ayrımcılık karşıtı hükümler yer almaktadır

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Genel Anayasal Hükümlerden ayrı olarak Genel Anayasal Hükümlerden ayrı olarak

istihdam dışında ırk veya etnik köken istihdam dışında ırk veya etnik köken esasında ayrımcılığı yasaklayan hiç bir esasında ayrımcılığı yasaklayan hiç bir özel yasal önlem mevcut değildir. 2005 özel yasal önlem mevcut değildir. 2005 yılı Haziran ayında yürürlüğe giren Ceza yılı Haziran ayında yürürlüğe giren Ceza Kanunu dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, Kanunu dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, din ve benzeri nedenlere dayanarak din ve benzeri nedenlere dayanarak kişinin ekonomik etkinlikte bulunmasını kişinin ekonomik etkinlikte bulunmasını engelleyen şahıslar için ceza engelleyen şahıslar için ceza öngörmüştür.öngörmüştür.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Ayrımcılıkla mücadele konusunda sorumluluk Ayrımcılıkla mücadele konusunda sorumluluk

sahibi olan farklı insan hakları birimleri sahibi olan farklı insan hakları birimleri mevcuttur. Bu birimler İnsan Hakları Başkanlığı mevcuttur. Bu birimler İnsan Hakları Başkanlığı (Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı), İl İnsan (Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı), İl İnsan Hakları Kurulları (81), İlçe İnsan Hakları Hakları Kurulları (81), İlçe İnsan Hakları Kurulları (850) ve sivil toplum kuruluşları ile Kurulları (850) ve sivil toplum kuruluşları ile ilgili hükümet kuruluşları arasında iletişim ilgili hükümet kuruluşları arasında iletişim sağlanmasından sorumlu İnsan Hakları sağlanmasından sorumlu İnsan Hakları Danışma Kuruludur. Bu alanda yargıda dahil Danışma Kuruludur. Bu alanda yargıda dahil olmak üzere farkındalık artırıcı faaliyetler ve olmak üzere farkındalık artırıcı faaliyetler ve eğitim faaliyetleri yürütülmüştür.eğitim faaliyetleri yürütülmüştür.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Eşit FırsatlarEşit Fırsatlar;;

Türkiye, müktesebatta öngörülen şekilde kadın ve erkekler Türkiye, müktesebatta öngörülen şekilde kadın ve erkekler için için eşit ücret ilkesieşit ücret ilkesinin hukuk tarafından garanti altına nin hukuk tarafından garanti altına alındığını ifade etmiştir. Eşit ücret ilkesi, İş Kanunun alındığını ifade etmiştir. Eşit ücret ilkesi, İş Kanunun kapsamında yer alan bütün işçiler kadar devlet memurlarını kapsamında yer alan bütün işçiler kadar devlet memurlarını ilgilendirmektedir. Bu ilkeye uymama durumunda işverenler, ilgilendirmektedir. Bu ilkeye uymama durumunda işverenler, her işçi için 35 € ile cezalandırılmaktadır. Bununla birlikte her işçi için 35 € ile cezalandırılmaktadır. Bununla birlikte Türkiye’de özel sektörde cinsiyete bağlı ücret farklılığı, % 12 Türkiye’de özel sektörde cinsiyete bağlı ücret farklılığı, % 12 olarak hesaplanmaktadır. olarak hesaplanmaktadır. Kendi nam ve hesabına Kendi nam ve hesabına çalışmayaçalışmaya ilişkin olarak, müktesebatta öngörülen şekilde bir ilişkin olarak, müktesebatta öngörülen şekilde bir şirketin eşler veya evli olmayan kişiler tarafından kurulması şirketin eşler veya evli olmayan kişiler tarafından kurulması arasında herhangi bir farklılık bulunmamaktadır. arasında herhangi bir farklılık bulunmamaktadır.

İstihdam giriş, mesleki eğitim, meslekte ilerleme ve İstihdam giriş, mesleki eğitim, meslekte ilerleme ve çalışma koşullarıçalışma koşulları konusunda, Türk mevzuatında doğrudan konusunda, Türk mevzuatında doğrudan ve dolaylı ayrımcılık, taciz ve cinse taciz için tanım ve dolaylı ayrımcılık, taciz ve cinse taciz için tanım bulunmamaktadır bulunmamaktadır

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Cinsiyete özgü reklama, özel sektörde izin Cinsiyete özgü reklama, özel sektörde izin

verilmektedir ve bazı mesleklere katılmak için verilmektedir ve bazı mesleklere katılmak için özel fiziksel koşullar aranmaktadır. Örneğin, özel fiziksel koşullar aranmaktadır. Örneğin, maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde her yaştaki kadınların çalışılacak işlerde her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır. Ağır ve Tehlikeli İşler çalıştırılması yasaktır. Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği, kadınların çalıştırılamayacağı Yönetmeliği, kadınların çalıştırılamayacağı işleri tanımlamıştır. Kadınların, gece işleri tanımlamıştır. Kadınların, gece vardiyasında 7,5 saatten fazla çalışması, gece vardiyasında 7,5 saatten fazla çalışması, gece vardiyasında hem hamilelik sırasında hem de vardiyasında hem hamilelik sırasında hem de doğumdan sonra 6 aylık sürede çalışması doğumdan sonra 6 aylık sürede çalışması yasaklanmıştır. yasaklanmıştır.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Hamile çalışanlarHamile çalışanlara ilişkin olarak, analık izni (16 hafta a ilişkin olarak, analık izni (16 hafta

zorunlu analık izni: doğumdan önce ve sonra sekizer hafta zorunlu analık izni: doğumdan önce ve sonra sekizer hafta olmak üzere) Türk mevzuatında düzenlenmiştir. Devlet olmak üzere) Türk mevzuatında düzenlenmiştir. Devlet memurlarına, 12 aylık; işçilere ise 6 aylık ücretsiz izin, memurlarına, 12 aylık; işçilere ise 6 aylık ücretsiz izin, ücretli izin süresinin bitiminden sonra isteğe bağlı olarak ücretli izin süresinin bitiminden sonra isteğe bağlı olarak verilmektedir. Müktesebatta öngörülen şekilde, ayrıca verilmektedir. Müktesebatta öngörülen şekilde, ayrıca hamilelik sırasındaki periyodik kontroller için ücretli izin hamilelik sırasındaki periyodik kontroller için ücretli izin sağlanmaktadır. İş Kanununa göre, işveren, biyolojik veya sağlanmaktadır. İş Kanununa göre, işveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında veya uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya veya uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle (doğrudan veya dolaylı) farklı işlem gebelik nedeniyle (doğrudan veya dolaylı) farklı işlem yapamaz.yapamaz.

Gebe veya Emzikli Kadınların Çalıştırılma Şartlarına Dair Gebe veya Emzikli Kadınların Çalıştırılma Şartlarına Dair Yönetmelik, gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçilerin Yönetmelik, gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçilerin çalıştırılamayacağı iş ve işyerlerini belirtmektedir. Türkiye, çalıştırılamayacağı iş ve işyerlerini belirtmektedir. Türkiye, çalışan kadınların analık süresince korunma hakkına ilişkin çalışan kadınların analık süresince korunma hakkına ilişkin Avrupa Sosyal Şartı’nın 8. Maddesini kabul etmemiştir. Avrupa Sosyal Şartı’nın 8. Maddesini kabul etmemiştir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Mevcut durumda Türkiye’de Mevcut durumda Türkiye’de ebeveyn izinebeveyn izin

hakkı bulunmamaktadır. Taslak mevzuat, hakkı bulunmamaktadır. Taslak mevzuat, Parlamento gündeminde yer almaktadır. Parlamento gündeminde yer almaktadır. Zorunlu sosyal güvenlikZorunlu sosyal güvenlik konusunda konusunda kapsam, rejimlere giriş, katkı yükümlülüğü, kapsam, rejimlere giriş, katkı yükümlülüğü, katkıların hesaplanması ve yardımlar katkıların hesaplanması ve yardımlar konusundaki bütün hükümler, kadın ve konusundaki bütün hükümler, kadın ve erkek için aynıdır. Bunun istisnasını, erkek için aynıdır. Bunun istisnasını, emeklilik yaşı oluşturmaktadır (Kadınlar için emeklilik yaşı oluşturmaktadır (Kadınlar için 58, erkekler için 60). Bu hükümler, ayrıca 58, erkekler için 60). Bu hükümler, ayrıca devlet memurlarına da uygulanmaktadır. devlet memurlarına da uygulanmaktadır.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Cinsiyete dayalı ayrımcılık durumunda, Cinsiyete dayalı ayrımcılık durumunda,

İş Kanunu, müktesebatta öngörülen İş Kanunu, müktesebatta öngörülen şekilde işçi bir ihlalin varlığı ihtimalini şekilde işçi bir ihlalin varlığı ihtimalini güçlü bir biçimde gösteren bir durumu güçlü bir biçimde gösteren bir durumu ortaya koyduğunda ortaya koyduğunda ispat ispat yükümlülüğüyükümlülüğünün işverene geçişini nün işverene geçişini sağlamaktadır. Mahkemeler, zararın sağlamaktadır. Mahkemeler, zararın miktarını ve tazminatı belirlemektedir. miktarını ve tazminatı belirlemektedir.

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU Sonuç ve Tavsiyeler bölümünde ise;Sonuç ve Tavsiyeler bölümünde ise; Yukarıda ve özellikle III. Bölümde ifade edilen Yukarıda ve özellikle III. Bölümde ifade edilen

hususların ışığında Türkiye’nin bu fasılda hususların ışığında Türkiye’nin bu fasılda yapılacak müzakerelere yeterince hazır olduğu yapılacak müzakerelere yeterince hazır olduğu söylenemez. Bu sebeple Komisyon şu aşamada söylenemez. Bu sebeple Komisyon şu aşamada 19- Sosyal Politika ve İstihdam faslında 19- Sosyal Politika ve İstihdam faslında müzakerelerin açılmasını önermemektedir.müzakerelerin açılmasını önermemektedir.

Sosyal Diyalog ve kayıtdışı istihdamla ilgili bazı Sosyal Diyalog ve kayıtdışı istihdamla ilgili bazı “özel uyum boşlukları” mevcuttur. Yukarıdaki “özel uyum boşlukları” mevcuttur. Yukarıdaki bölümlerde anlatılan mevcut durumla ilgili bölümlerde anlatılan mevcut durumla ilgili değerlendirmeler karşısında aşağıdaki değerlendirmeler karşısında aşağıdaki koşulların karşılanması halinde bu fasılla ilgili koşulların karşılanması halinde bu fasılla ilgili müzakerelerin açılması tavsiye edilmektedir;müzakerelerin açılması tavsiye edilmektedir;

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU   Türkiye, özellikle örgütlenme, grev ve toplu Türkiye, özellikle örgütlenme, grev ve toplu

pazarlık haklarıyla ilgili AB standartları ve ILO pazarlık haklarıyla ilgili AB standartları ve ILO Sözleşmeleri ışığında, tüm sendikal hakları Sözleşmeleri ışığında, tüm sendikal hakları sağlamalıdır. Bunun için Türkiye, mevcut sağlamalıdır. Bunun için Türkiye, mevcut kısıtlamaları kaldırmak ve hem özel hem de kısıtlamaları kaldırmak ve hem özel hem de kamu sektöründe yeniden gözden geçirilmiş bir kamu sektöründe yeniden gözden geçirilmiş bir mevzuat kabul etmek durumundadır. mevzuat kabul etmek durumundadır.

Türkiye, Komisyona kayıtdışı çalışmayı da Türkiye, Komisyona kayıtdışı çalışmayı da içerecek şekilde bütün işgücüne yönelik olarak içerecek şekilde bütün işgücüne yönelik olarak bu fasıldaki mevzuatın tüm ülkede etkili bir bu fasıldaki mevzuatın tüm ülkede etkili bir biçimde yürürlüğe girmesi ve aşamalı olarak biçimde yürürlüğe girmesi ve aşamalı olarak uygulanmasına yönelik bir “Eylem Planı” uygulanmasına yönelik bir “Eylem Planı” sunmalıdır. sunmalıdır.

  

TARAMA RAPORUTARAMA RAPORU   Bu eylem planı şunları içermelidir:Bu eylem planı şunları içermelidir:

a)Türkiye’deki kayıt dışılıkla ilgili  ekonomik ve sosyal a)Türkiye’deki kayıt dışılıkla ilgili  ekonomik ve sosyal analiz,analiz,

b)Öngörülen önlemlere ilişkin takvim, b)Öngörülen önlemlere ilişkin takvim,  c)Ayrılacak kaynakların belirlenmesi,c)Ayrılacak kaynakların belirlenmesi, d) katılım sağlayacak kurumların ve sosyal tarafların d) katılım sağlayacak kurumların ve sosyal tarafların

belirlenmesibelirlenmesi

Yukarıda belirtilen adımlar atılırken kadınların katılımı Yukarıda belirtilen adımlar atılırken kadınların katılımı gözardı gözardı

edilmemeli ve kadınların işgücüne katılımlarına özel dikkat edilmemeli ve kadınların işgücüne katılımlarına özel dikkat gösterilmelidir gösterilmelidir

TARAMA SONRASITARAMA SONRASI Şu anda Ülkemiz müzakerelerin Şu anda Ülkemiz müzakerelerin

açılabilmesi için çalışmalara 2006 açılabilmesi için çalışmalara 2006 yılının sonlarından itibaren başlamıştır. yılının sonlarından itibaren başlamıştır.

İlk olarak sendikal haklarda ve toplu iş İlk olarak sendikal haklarda ve toplu iş sözleşmesi, grev ve lokavt (memurlar sözleşmesi, grev ve lokavt (memurlar dahil) gibi konularda örgütlenme dahil) gibi konularda örgütlenme özgürlüğünün ILO’nun 87 ve 98 sayılı özgürlüğünün ILO’nun 87 ve 98 sayılı Sözleşmelerine uyumlu olarak taslak Sözleşmelerine uyumlu olarak taslak kanun hazırlanması talep etmişlerdir. kanun hazırlanması talep etmişlerdir.

TARAMA SONRASITARAMA SONRASI 2008 yılında Sendikalar Kanunu ile Toplu 2008 yılında Sendikalar Kanunu ile Toplu

İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununda İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununda değişiklik öngören Kanun Tasarısı değişiklik öngören Kanun Tasarısı TBMM’inin gündemine gelmiştir. TBMM’inin gündemine gelmiştir.

Diğer yandan, Kamu Görevlileri Diğer yandan, Kamu Görevlileri Sendikaları Kanun Tasarısı da Sendikaları Kanun Tasarısı da hazırlanmış ve Başbakanlığa hazırlanmış ve Başbakanlığa sunulmuştur.sunulmuştur.

Hazırlanan taslaklar, sosyal taraflarla Hazırlanan taslaklar, sosyal taraflarla beraber hazırlanmıştır. beraber hazırlanmıştır.

TARAMA SONRASITARAMA SONRASI Eylem Planı ise çok kapsamlı ve bir Eylem Planı ise çok kapsamlı ve bir

çok kurumun katılımını gerektirmesi çok kurumun katılımını gerektirmesi nedeniyle uzun bir zaman almıştır. nedeniyle uzun bir zaman almıştır. Plana son hali verilmek üzere Plana son hali verilmek üzere çalışmalar devam etmektedir. çalışmalar devam etmektedir.

MÜZAKERENİN BAŞLAMA MÜZAKERENİN BAŞLAMA SÜRECİSÜRECİ

Sosyal Politika ve İstihdam alanındaki Sosyal Politika ve İstihdam alanındaki hazırlanan Eylem Planının yanı sıra hazırlanan Eylem Planının yanı sıra sözkonusu taslakların TBMM’inde kabul sözkonusu taslakların TBMM’inde kabul edilmesinden sonra, bu metinler Avrupa edilmesinden sonra, bu metinler Avrupa Komisyonunun raporuyla birlikte, Avrupa Komisyonunun raporuyla birlikte, Avrupa Konseyine iletilecektir.Konseyine iletilecektir.

Avrupa Konseyinin onay vermesinin Avrupa Konseyinin onay vermesinin ardından, Türkiye, sosyal politika ve ardından, Türkiye, sosyal politika ve istihdam alanında Müzakere Pozisyon istihdam alanında Müzakere Pozisyon Belgesini sunması için Komisyon Belgesini sunması için Komisyon tarafından çağrıda bulunulacaktır. tarafından çağrıda bulunulacaktır.

MÜZAKERENİN BAŞLAMA MÜZAKERENİN BAŞLAMA SÜRECİSÜRECİ

Türkiye’nin sözkonusu belgeyi Komisyona Türkiye’nin sözkonusu belgeyi Komisyona sunmasının ardından Komisyon, Ortak sunmasının ardından Komisyon, Ortak Müzakere Belgesini hazırlayacak ve Müzakere Belgesini hazırlayacak ve Avrupa Konseyine sunacaktır.Avrupa Konseyine sunacaktır.

Buradan da tekrar onay alması halinde, Buradan da tekrar onay alması halinde, 26 Haziran 2009 tarihinde 26 Haziran 2009 tarihinde Hükümetlerarası Konferans’ta ele Hükümetlerarası Konferans’ta ele alınacak olan sosyal politika ve istihdam alınacak olan sosyal politika ve istihdam faslının müzakerelere açılması konusu faslının müzakerelere açılması konusu oylanacaktır. oylanacaktır.

MÜZAKERE SÜRECİMÜZAKERE SÜRECİ Oylama oybirliği ile alınması Oylama oybirliği ile alınması

gerekmektedir. gerekmektedir. Herhangi bir üye ülkenin itirazı yani Herhangi bir üye ülkenin itirazı yani

vetosu tüm süreci durdurabilmektedir.vetosu tüm süreci durdurabilmektedir. Eğer sürecin açılmasına karar verilirse, Eğer sürecin açılmasına karar verilirse,

müzakerelere geçilecektir. müzakerelere geçilecektir. Yalnız müzakereler, bir çeşit karşılıklı Yalnız müzakereler, bir çeşit karşılıklı

taviz alınıp verilmesi şeklinde cereyan taviz alınıp verilmesi şeklinde cereyan etmeyecektir. etmeyecektir.

MÜZAKERE SÜRECİMÜZAKERE SÜRECİ Sadece Ülkemiz, bir konuda veya bir Sadece Ülkemiz, bir konuda veya bir

direktifle ilgili olarak geçiş süreci direktifle ilgili olarak geçiş süreci talebinde bulunabilecektir.talebinde bulunabilecektir.

Bu nedenle direktiflerin Ülkemiz Bu nedenle direktiflerin Ülkemiz üzerindeki etkisinin çok iyi bilinmesi üzerindeki etkisinin çok iyi bilinmesi gerekmektedirgerekmektedir

MÜZAKERE SÜRECİMÜZAKERE SÜRECİ Geçiş süresi ise Ülkemizin tam üyeliğinin olması Geçiş süresi ise Ülkemizin tam üyeliğinin olması

ile başlayabileceği gibi eğer istenirse daha da ile başlayabileceği gibi eğer istenirse daha da öne çekilebilme imkanına sahiptir.öne çekilebilme imkanına sahiptir.

Fakat müzakere süreci denilen bu dönemde Fakat müzakere süreci denilen bu dönemde özellikle sosyal politika ve istihdam faslında bazı özellikle sosyal politika ve istihdam faslında bazı pürüzlerin olabileceği kabul edilmektedir.pürüzlerin olabileceği kabul edilmektedir.

Bu süreçte, Avrupa Komisyonu, Eylem Planında Bu süreçte, Avrupa Komisyonu, Eylem Planında yer alan hususları tek tek kontrol edecektir. yer alan hususları tek tek kontrol edecektir.

Burada sadece yasaların kabul edilmesi değil, Burada sadece yasaların kabul edilmesi değil, aynı zamanda uygulama da sorgulanacaktır. aynı zamanda uygulama da sorgulanacaktır.

MÜZAKERE SÜRECİNİN MÜZAKERE SÜRECİNİN KAPANIŞIKAPANIŞI

Bütün AB müktesebatının üstlenildiği ve Bütün AB müktesebatının üstlenildiği ve uygulamada da başarılı olunduğuna ve uygulamada da başarılı olunduğuna ve geçiş süreci istenilen konuları da belirten geçiş süreci istenilen konuları da belirten bir rapor Avrupa Komisyonu tarafından bir rapor Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Konseyine sunulduktan sonra, Avrupa Konseyine sunulduktan sonra, müzakere süreci kapatılacaktır. müzakere süreci kapatılacaktır.

Fakat müzakerelerin kapanması için de Fakat müzakerelerin kapanması için de süreç içerisinde çeşitli kriterler süreç içerisinde çeşitli kriterler konulabilir.konulabilir.

MÜZAKERE SÜRECİNİN MÜZAKERE SÜRECİNİN KAPANIŞIKAPANIŞI

Avrupa konseyi faslın kapatıldığına dair Avrupa konseyi faslın kapatıldığına dair onayını verdikten sonra, AB düzeyinde onayını verdikten sonra, AB düzeyinde herhangi yeni bir düzenleme yapılması herhangi yeni bir düzenleme yapılması durumunda fasıl tekrar müzakereler için durumunda fasıl tekrar müzakereler için açılabilir. açılabilir.

Görüleceği üzere, oldukça karmaşık ve Görüleceği üzere, oldukça karmaşık ve uzun bir süreç sadece sosyal politika ve uzun bir süreç sadece sosyal politika ve istihdam faslında değil, bir çok fasıl da istihdam faslında değil, bir çok fasıl da benzer bir durum Ülkemizi benzer bir durum Ülkemizi beklemektedir. beklemektedir.