Önsöz

Göz ayd›nl›¤›m›z olan sevgili yavrular›m›z,

Kalplerimiz, hayat›n ilkbahar›n› ve e¤itim bak›m›n-dan en verimli ça¤›n› yaflayan siz çocuklar›m›z içinsevgiyle titriyor.

Yeni güzellikleri sizinle yakalamak istiyoruz. Yarat›-l›fl›m›z, ‹slâm’la, güzellik ve iyiliklerle bezenmifltir. Allahsevgisi ve ahlâk güzelli¤i e¤itimle hayat›m›za yans›r. An-cak o zaman Allah’a yarafl›r güzel insan oluruz.

Elinizdeki kitap, bu düflüncelerden hareketle ço-cuk yarat›l›fl›m›zdaki güzellikleri ortaya ç›karmak yü-kümlülü¤ü ile haz›rland›. Hacmi küçük olsa da bilgi,duygu ve davran›fl dünyan›za anlaml› bir katk› sa¤laya-ca¤›na inan›yoruz. Çünkü bu kitapta, dinin ö¤retilme-sini istedi¤i faydal› bilgileri bulacaks›n›z. O’nun ad›ylabafllaman›n verdi¤i iç huzuru, selâmlaflman›n yak›nlafl-t›ran gücünü hissedeceksiniz. Söz ve davran›fl bütün-lü¤ü içinde en iyi modeli, aile ve toplum yaflam› içintemel ahlâk ilkelerini ve bir k›sm›n› da merak›n›za b›-rakt›¤›m›z konular› okuyacaks›n›z. ‹nan›yoruz ki okur-ken düflünecek ve duyacak; Rabbimizin yapmam›z› is-tediklerini, hoflunuza giderek yapacaks›n›z. Yapmadediklerinden de sak›nacaks›n›z.

Dile¤imiz, iyiliklere sevinmek, kötülüklerden s›k›n-t› duymak, kalbimizin bir kar›ncay› ezmeyecek kadarhassaslaflmas› ve bütün bunlar› özümsemek. Tercihle-rimizi iyilikten yana kullanabilmek… Bunlar, bizim so-rumluluklar›m›z ve siz de sorumluluk alabilecek du-rumdas›n›z. Size güveniyoruz ve sizi önemsiyoruz.

Sevgiyle büyüyün ve gelece¤e umutla yürüyün.

D‹YANET ‹fiLER‹ BAfiKANLI⁄I

Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›Yay›nlar› : 625

Çocuk Kitaplar› : 159

Metin Yazarlar›

Alparslan Durmufl

Hatice Ifl›lak

‹lyas Aslan

Neriman Gökçegöz Karatekin

Pedagojik Dan›flman

EDAM

Düzelti

Mustafa Kaya

Ramazan Özalpdemir

Bask›

Sistem Ofset

Strazburg Cd. No: 7/A • S›hh›ye/Ankara

Tel : (0.312) 229 18 81 - 395 81 12

Ankara, Temmuz 2005

ISBN : 975-19-3595-4

© Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›

Dini Yay›nlar Dairesi Baflkanl›¤›

‹letiflim Adresleri

Eskiflehir Yolu 9. km. Çankaya / Ankara

Tel : 0(312) 295 73 06 • Faks : 284 72 88

web : www.diyanet.gov.tr

e-mail : diniyayinlar@diyanet.gov.tr

Bu kitap, Din ‹flleri Yüksek Kurulunun

15.07.2004 tarih ve 128 say›l›

karar›yla bas›lm›flt›r.

‹çindekiler

‹MAN 4

I. ÜniteYüce Yarat›c›m›z ve Rabbimiz : Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6

II. Ünite1. Rabbimizin Emrindeki Manevî Görevliler : Melekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112. ‹lâhî Bilgi Kaynaklar› : Kutsal Kitaplar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123. Allah’›n Gönderdi¤i Seçkin Rehberler : Peygamberler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .134. Bu Dünyadan Ötesi : Ahiret Hayat› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .155. Allah’›n fiaflmaz Ölçüsü : Kader ve Kaza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

‹BADET 20

I. ÜniteRabbimizin Huzurunda Günde Befl Kez : Namaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

II. ÜniteKötülüklerden Uzaklaflmay› Ö¤reten : Oruç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

III. Ünite1. Allah’›n Verdiklerinden Onun ‹çin Harcamak : Zekât . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .312. Kutsala Yolculuk : Hac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33

AHLÂK 36

I. Ünite1. ‹slâm Güzel Ahlâkt›r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .382. Ahlâk›n Kayna¤› Olarak Sevgili Peygamberimiz (a.s.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40II. Ünite

Kendimize ve Ailemize Karfl› Görevlerimiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42III. Ünite

Çevremize ve Bütün ‹nsanlara Karfl› Görevlerimiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46

‹MAN

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

4

1. fiu kelimelerin anlamlar›n› ulaflabildi¤inizsözlüklerden araflt›r›p defterinize yaz›n›z:iman, mümin, ‹slâm, Müslüman, vahiy.

2. Günlük dilde s›kl›kla kulland›¤›m›z veiçinde afla¤›daki kelimelerden birisinin bu-lundu¤u birer deyim veya atasözü belirle-meye çal›fl›n›z: Allah, melek, Kur’an, pey-gamber, ahiret, k›yamet. Bu ifadelerin ni-çin kullan›ld›klar›n› arkadafllar›n›zla tart›-fl›n›z.

3. Din kültürü ve ahlâk bilgisi, ders kitab›n›z-dan veya Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›n›n yay›m-lam›fl oldu¤u afla¤›daki kitaplardan imanlailgili bölümleri okuyunuz:

a) ‹nand›m ve Mutluyum, A. Mahir Pekflen.

b) Allah’a ‹nan›yorum, Ramazan At›lgan.

c) Allah’›m Seni Çok Seviyorum, Zarife Canan.

“Ey iman edenler!Allah’a,

Peygamberine,Peygamberine

indirdi¤i kitaba vedaha önce indirdi¤ikitaba iman edin.

Kim Allah’›,meleklerini,kitaplar›n›,

peygamberlerini veahiret gününüinkâr ederse

derin bir sap›kl›¤a düflmüfl olur.”(Nisâ Sûresi, 136)

‹man‹ncele-Araflt›r-Düflün‹ncele-Araflt›r-Düflün

‹man

Allah’›n yaratt›¤› bütün var-l›klar aras›nda insan, ayr›cal›kl›bir yere sahiptir. Ona bu ayr›ca-l›¤› kazand›ran en temel özellikdüflünebilmesidir. ‹nsan düflün-me yetene¤i sayesinde iyi ile kö-tüyü, güzel ile çirkini, do¤ru ileyanl›fl› birbirinden ay›rt eder.‹nsan›n yeme, içme, uyuma gibiçeflitli istek ve ihtiyaçlar› vard›r.Bunlar sa¤lanamazsa bedenkendi ifllevlerini yerine getire-mez, varl›¤›n› sa¤lam bir flekilde sürdüremez. Ayn›flekilde inanma, düflünme, sevme, sevinme, üzül-me, erdemli olma gibi fizyolojik olmayan ihtiyaçla-r› da bulunmaktad›r. ‹nsan›n en çok ihtiyaç duydu-¤u manevî ihtiyac› ise inanmak, iman etmektir. An-cak bu ihtiyaçlar karfl›lan›rsa insan, gerçek anlam-da mutlu ve huzurlu olur.

‹man, bir fleye hiçbir flüphe duymadan inanmakve güven duymak demektir. ‹man eden kifliye demümin denir. Dinimiz ‹slâm’›n inanç (iman) esas-lar› alt› maddede özetlenebilir: Allah’a, melekleri-ne, kitaplar›na, peygamberlerine, ahiret gününe,kaza ve kadere iman etmek. Bunlar “Amentü” diyebilinen metinde s›ralan›r.

5

‹MAN

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUMAmentü’yü bilmiyorsan›z bir büyü¤ünüzden ö¤reniniz.

Yüce Yarat›c›m›z ve Rabbimiz: Allah

“... Kim Allah’a iman ederse, Allah onun kalbinido¤ruya iletir. Allah her fleyi hakk›yla bilendir.”

(Te¤âbun Sûresi, 11)

‹man esaslar›n›n merkezini “Allah’a iman”oluflturur. Allah’a iman, O’nu tan›may› gerekti-rir. Biz O’nunsahip oldu¤uözellikleri, gön-derdi¤i peygam-berlerden veKutsal Kitaplar-dan ö¤renebili-riz. Bu bilgi,O’nun, “esmâ-ihüsnâ” dedi¤i-miz güzel isimle-rinde özetlen-mifltir.

“En güzel isimler

Allah’›nd›r.

O’na o güzel

isimleriyle

dua edin.”

(A’râf Sûresi, 180)

6

‹MAN

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

I. ÜN‹TE

Allah’›n S›fatlar›

‹man edip sevdi¤imizi dile getirdi¤imiz Allah, en güzel ve en üstünözelliklere sahiptir:

Allah, en yüce varl›kt›r. O ezelî ve ebedîdir. Hep vard› ve daima varolacakt›r. Birdir ve benzersizdir. Hiçbir varl›k O’na benzemez. O hiçbirfleye muhtaç de¤ildir. Herkes ve her fley O’na ihtiyaç duyar. Evrende nevarsa hepsinin gerçek sahibi O’dur.

7

‹MAN

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Zâtî S›fatlar

VücûdVard›r.

K›demBafllang›c› yoktur.

BekaSonsuzdur.

VahdaniyetBirdir.

Muhalefetünli’l-Havadis

Yarat›lm›fllara benzemez.

K›yam bi-NefsihiHiçbir fleye ve hiç kimseyeihtiyac› yoktur.

Sübûtî S›fatlar

HayatMutlak diridir.

‹limHer fleyi bilir.

SemiHer fleyi iflitir.

BasarHer fleyi görür.

KelâmDo¤ru ve güzel söz söyler.

‹radeMutlak irade sahibidir.

KudretHer fleye gücü yeter.

TekvinDiledi¤ini yarat›r.

O ölümsüzdür, mutlak diridir. O’ndan baflka

her fley geçicidir. O her fleyi ve herkesi engin bilgi-

siyle bilir. Hiçbir fley O’ndan gizlenemez. Akl›m›z-

dan geçen her fleyden haberdard›r. Nerede olur-

sak olal›m, her sözü iflitir ve her fleyi görür. Dua

eden herkesi duyar ve onlar›n isteklerine karfl›l›k

verir. Emir ve isteklerini peygamberleri arac›l›¤›yla

insanlara bildirir. Ne isterse kimseye muhtaç olma-

dan yapar, kimse O’nun iste¤ine engel olamaz. Di-

ledi¤ini diledi¤i flekilde yarat›r. Bir fleye “Ol!” dedi-

¤inde o fley oluverir. Bütün evreni O yaratm›flt›r.

Yaratt›klar›na bak›l›nca her birinde bir amaç bu-

lundu¤u ve her fleyin birbiriyle uyumlu oldu¤u gö-

rülür.

Çevrenizdeki varl›klar›n niçinyarat›ld›klar›n› düflününüz. Bunlar›n

aras›nda size bofluna yarat›lm›fl gibi görünenlervar m›? Bu konuyu arkadafllar›n›zla tart›fl›n›z.

Her varl›¤›n yarat›l›fl amac›n› keflfetmeye çal›fl›n›z.

8

‹MAN

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

f g o d r h p u i e k m l y w

b

Allah’›n Ad›yla...

Allah’a iman etmek, O’nu sevmeyi gerektirir.Sevmek ise sadece söylemekle olmaz, sevginin dav-ran›fllarla ortaya konmas› gerekir. Allah’a imaneden kiflinin O’nun emir ve isteklerini yerine getir-meye çal›flmas› bundan dolay›d›r. Allah’›n, kendi-sini her an gördü¤ünün bilincinde olan insan bü-tün davran›fllar›nda O’nun hoflnutlu¤unu kazan-ma amac› tafl›r. Bu da Allah’› daima hat›rlamaklaolur. Kiflinin Allah’› hat›rlamas›n›n belirtilerindenbiri de bafllayaca¤› her iflten önce “besmele” çek-mesidir. Besmele çekmek, “Bismillahirrahmanirra-him” cümlesini söylemek demektir. Bu cümleninanlam› fludur: “Rahman Rahim olan Allah’›n ad›y-la.” Bu ifadeyi k›sa olarak “Bismillah” diye de söyle-riz. Bunun anlam› ise “Allah’›n ad›yla” demektir.Bizler, besmele çekerek üç fley yapm›fl oluruz:

• Allah’a olan inanc›m›z› ifade ederiz.

• Bafllayaca¤›m›z iflte Allah’tan yard›m isteriz.

• O’nun her an bizimle oldu¤unu dile getiririz.

9

‹MAN

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Allah’›n güzel isimlerinden yedisini ö¤renip haftan›n

her bir günü bunlardan birisiyle O’na dua ediniz.

Örnek: “Sen Hafîz’sin, koruyans›n; beni tüm kötülerden ve

kötülüklerden koru Allah’›m!”

Bismillahirrahmânirrahîm

Afla¤›da günlük dilde s›k s›k kulland›¤›m›z deyimler ve özdeyifller bulunmaktad›r.Çevrenizdekilere sorarak listeyi geniflletiniz. Dilimizde niçin içinde “Allah” ad› geçen bu

kadar çok deyim ve ifadenin bulundu¤u hakk›nda arkadafllar›n›zla konuflunuz.

Allah anal› babal› büyütsün. •Allah bereket versin. •

Allah bir kap›y› kaparsa bin kap› açar. •Allah emek yemez. •

Allah iyili¤ini versin. •Allah korusun. •

Allah rahatl›k versin. •Allah rahmet eylesin. •

Allah dost olduktan sonra k›l›c›n •a¤açtan da olsa keser.

Allah bir, Peygamber hak; pekmez •kara, yo¤urt ak.

• Allah sab›r versin.• Allah sevdi¤ine kavufltursun.• Allah uçamayan kufla alçac›k dal verir.• Allah verirse el getirir, sel getirir, yel getirir.• Allah’a ›smarlad›k.• Allah’›n dedi¤i olur.• Kork Allah’tan korkmayandan!• Söz bir, Allah bir!• Allah insana bir a¤›z iki kulak vermifl,

bir söyleyip iki dinlesin diye.• Allah yard›m ederse kuluna, her ifl

girer yoluna.

Allah’a ‹man Eden ‹nsan…Allah’› sever, Allah’›n da kendisini sevdi¤ini bilir.Allah’›n her fleyi gördü¤ünü ve her sözü iflitti¤ini bildi¤i için yaln›z-ken de, baflkalar›n›n yan›ndayken de dürüst ve erdemli davran›r, içid›fl› bir olur.Allah’›n adil oldu¤unu, adil olanlar› sevdi¤ini bilir; kimseye haks›zl›ketmez ve haks›zl›¤a da boyun e¤mez.Dünyadaki her fleyin Allah taraf›ndan yarat›ld›¤›n› bildi¤inden dola-y› bütün varl›klara sevgi ve merhametle davran›r.Allah’›n bütün dualar› iflitti¤ini bilir; her zaman Allah’a s›¤›n›r ve gü-venir. Böylece her türlü zorlu¤un üstesinden gelme gücü kazan›r.Yarat›l›fl amac›n›, nereden geldi¤ini ve nereye gidece¤ini bilir ve ken-disini güvende hisseder.

10

‹MAN

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

≥

1. Rabbimizin EmrindekiManevî Görevliler : Melekler

Allah’›n nurdan yaratt›¤› ve gözümüzle göreme-di¤imiz varl›klara melek denir. Meleklerin cinsiye-ti yoktur. Onlar yiyip içmezler, Allah’›n emirlerinihiç itiraz etmeden yerine getirirler. Sürekli olarak,gece gündüz Allah’› anarlar. Müminler için duaederler. Her birinin farkl› görevleri olan melekle-rin kesin say›s›n› sadece Allah bilir. Meleklerdendört tanesi Cebrail, Mikail, ‹srafil ve Azrail’dir.

Meleklere ‹man Eden ‹nsan…

Hiçbir zaman yaln›z olmad›¤›n›, koruyucu (ha-faza) melekleri arac›l›¤›yla Allah’›n, kendisinikoruyup kollad›¤›n› bilir.

Yaz›c› meleklerin (kirâmen kâtibîn), kendisininyapt›¤› iyi ve kötü her fleyi kaydettiklerini bilir;davran›fllar›nda daha dikkatli olur.

Meleklerin kendisi için dua ettiklerini bilir; oda hem kendisi hem de di¤er Müslümanlar içindua eder.

“Göklerde veyerdebulunan canl›larve meleklerbüyüklüktaslamadanAllah’aboyun e¤erler…”

(Nahl Sûresi, 49)

11

‹MAN

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

II. ÜN‹TE

2. ‹lâhî Bilgi Kaynaklar› :Kutsal Kitaplar

Kutsal kitaplar, Allah’›n mesaj›n›, emir ve yasak-lar›n› insanlara bildirdi¤i bilgileri içeren kitaplar-d›r. Bunlar, insan›n dünyada iyiyi, do¤ruyu ve gü-zeli bulabilmesi ve kötü fleylerden sak›nmas› içinAllah taraf›ndan insanlara gönderilen yol göstericibirer k›lavuzdur. Bu kitaplar flunlard›r: Tevrat, Ze-bur, ‹ncil ve Kur’an. Kutsal kitaplar farkl› zaman-larda farkl› toplumlara gönderilmifl olsa da hepsiayn› ça¤r›y› yapar: Sa¤lam bir iman, do¤ru bir dav-ran›fl, güzel bir ahlâk. Di¤er kitaplar belirli bir top-luma, son kitap Kur’an ise bütün toplumlara gön-derilmifltir. Allah’›n en son mesaj› Kur’an, dünya-n›n sonuna kadar geçerli olmak üzere sevgili pey-gamberimiz Hz. Muhammed’e (aleyhisselam) in-dirilmifltir. Di¤er kitaplar›n orjinalleri korunma-m›flt›r. Kur’an ise bir harfi bile de¤iflmeden korun-mufltur. K›yamete kadar da hiç de¤iflmeden varl›¤›-n› sürdürecektir. Dünyada en çok okunan kitapKur’an’d›r. Okunmas› da ibadettir.

“…Allah,

müjdeciler ve

uyar›c›lar olarak

peygamberler

gönderdi

ve beraberlerinde,

insanlar›n

anlaflmazl›¤a

düfltükleri fleyler

konusunda,

aralar›nda

hüküm vermek

üzere kitaplar›

hak olarak

indirdi...”

(Bakara Sûresi, 213)

12

‹MAN

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Allah’›n, Kur’an’dan önceki kitaplar›hangi peygamberlere gönderdi¤ini araflt›r›n›z.

Kitaplara ‹man Eden ‹nsan…

Allah’›n, insanlar› dünya hayat›nda rehbersizb›rakmad›¤›n›, onlara yol gösterdi¤ini bilir; Al-lah’a olan güveni artar.

Allah’›n mesaj›n› anlamaya veanlad›klar›n› uygulamaya çal›fl›r.

Allah’›n kitab›n› okur; okudukla-r›n›n gönüllere huzur ve flifaverdi¤ini bilir.

Kur’an-› Kerîm’i eline ald›¤›ndakendisi gibi milyonlarca Müslüman›n ayn› kita-b› okudu¤unu bilir ve böylece birlik ve beraber-lik duygusu geliflir.

3. Allah’›n Gönderdi¤i SeçkinRehberler : Peygamberler

Allah, çeflitli zamanlarda do¤ru yolu göstermeküzere, gönderdi¤i kitaplar› insanlar›n en do¤ru fle-kilde anlamalar› ve uygulamalar› için rehberlergöndermifltir. Bu rehberlere peygamber denir.Peygamberler, Allah’›n mesaj›n› anlatma, ö¤retmeve uygulama görevlerini eksiksiz olarak yerine ge-tirmifllerdir. Onlar hayat›n her alan›nda örnekolurlar. Peygamberler, iman edip iyi ve yararl› iflleryapan insanlara ulaflacaklar› güzel ödülleri müjde-lemifllerdir. Ayr›ca, Allah’›n buyruklar›na uymazsak

“Biz peygamberleri

ancak müjdeleyiciler

ve uyar›c›lar olarak

göndeririz.

Kim iman eder ve

kendini düzeltirse

onlara korku yoktur.

Onlar mahzun da

olacak de¤illerdir.”

(En’âm Sûresi, 48)

13

‹MAN

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Kur’an

karfl›laflaca¤›m›z kötü sonuçlar hakk›nda da bizleriuyarm›fllard›r. Onlar kendi toplumlar›nda dürüst,güvenilir, erdemli, zeki ve günah ifllemeyen kiflilerolarak öne ç›km›fllard›r. Allah insanlara pek çokpeygamber göndermifltir, ancak Kur’an’da sadeceyirmi befl peygamberin ad› geçer.

Allah’›n en son mesaj› Kur’an’› bize ulaflt›ranson rehber ise sevgili peygamberimiz Hz. Muham-med (a.s.)’dir. O, Allah’›n gönderdi¤i peygamber-lerin sonuncusudur. Bütün insanlara bir merha-met kayna¤› olarak gönderilmifltir. O, Kur’an me-saj›n› hayat›na uygulayan örnek insand›r.

Peygamberlere ‹man Eden ‹nsan...

Her alanda onlar› kendisine örnek al›r.

Dürüstlük ve do¤ruluk örne¤i olan peygamber-ler gibi dürüst olmaya çal›fl›r.

Peygamberlerin davran›fl ve uygulamalar›n› ö¤-renir, bunlar› kendi hayat›nda uygulamak içinçaba gösterir.

Peygamberlerin herkese adil davrand›klar›n› bi-lir, kendisi de onlar gibi adil olmaya çal›fl›r.

14

‹MAN

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Kur’an’da ad› geçen peygamberleri ö¤reniniz.Günümüzde bu adlardan hangilerinin kullan›ld›¤›n› araflt›r›n›z.

4. Bu Dünyadan Ötesi : Ahiret Hayat›

Hayat› da ölümü de yaratan Allah’t›r. Canl› olanher fley dünyaya gelmekte, yaflamakta ve ölmektedir.Sonbahar geldi¤inde a¤açlar›n yapraklar› sarar›pdökülmeye bafllar; ilkbaharla birlikte a¤açlar yeflerir,çiçeklenip meyve verir. ‹nsanlar da böyledir. Her in-san bir gün ölecektir. Ancak ölüm bir son de¤il, ye-ni ve farkl› bir hayat›n bafllang›c›d›r.

Her canl›n›n bir sonu oldu¤u gibi içinde yaflad›-¤›m›z evrenin de bir sonu vard›r. Evrenin varl›¤›-n›n son bulup yok olmas›na k›yamet günü denir.K›yametin zaman›n› Allah’tan baflka kimse bile-mez. O ans›z›n gelecektir. K›yametten sonraki dö-nemin ad› ahiret hayat›d›r.

Allah, dünya hayat›n› iyiler ile kötüleri birbirin-den ay›rt etmek üzere bir s›nav yeri olarak var etmifl-tir. Kimseye haks›zl›k etmeyen ve adaletli olan Al-lah, buyruklar›na uyanlar ile uymayanlar› ahiretteadil bir flekilde yarg›layacakt›r. Dünya hayat› ahiretiçin bir haz›rl›kt›r. Bu dünyada yapt›¤›m›z ifller, ahi-rette yolumuzu ya ayd›nlatacak ya da karartacakt›r.

“fiüphesiz Allah’akarfl› gelmektenkaç›nanlar,cennetler içinde vep›narlar bafl›ndad›r.Onlara, ‘Girinoraya esenlikle,güven içinde’ denilir.Biz onlar›nkalplerindekikini söküp att›k.Art›k onlar sedirlerüzerinde, kardefllerolarak karfl›l›kl›otururlar.Onlara oradahiçbir yorgunlukdokunmaz,onlar oradanç›kar›lacak dade¤illerdir.” (Hicr Sûresi, 45-48)

15

‹MAN

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Dilimizde mahflerle ilgili kullan›lan deyimleri belirleyiniz.Arkadafllar›n›zla bunlar›n hangi durumlar için kullan›ld›¤›n› tart›fl›n›z.

Ahiret hayat› herkesin yeniden dirilece¤i veadaletle yarg›lanaca¤› günle bafllayacakt›r. Yarg›-lanma gününde (mahfler) herkes Allah’›n huzuru-na ç›kacakt›r. Sonuçta kim ufac›k iyilik yapm›flsaonu görecek, kim ufac›k kötülük yapm›flsa o daonu görecektir.

Dünya hayat›nda Allah’›n buyruklar›na uygunyaflamayanlar, tövbe edip ba¤›fllanmazsa ceza yeriolarak cehenneme gireceklerdir. Allah’›n buyruk-lar›na uygun yaflayanlar ise efli benzeri olmayan çe-flit çeflit ödüllerin, her türlü meyvenin ve her türlünimetin bulundu¤u cennette yaflayacaklard›r. Ora-da ne yak›c› s›cak, ne dondurucu so¤uk vard›r.Cennette herkese gözünün gördü¤ü ve can›n›nçekti¤i her fley ikram edilecektir.

Ahirete ‹man Eden ‹nsan…‹yi ya da kötü, yapt›¤› hiçbir fleyin karfl›l›ks›z kal-mayaca¤›n› bilir.

Allah’›n cennette kendisi için haz›rlad›¤› nimet-lere kavuflmak için O’nun buyruklar›n› yerinegetirmeye çal›fl›r.

Dünya hayat›n›n bir tarla, ahiretin de ürün top-lama zaman› gibi oldu¤unu bilir; dünyadaki ha-yat›n› en güzel flekilde de¤erlendirmeye çal›fl›r.

Zay›f›n güçlüden hakk›n› alaca¤› bir günün mut-laka olaca¤›n› bilir; kimseye haks›zl›k yapmaz.

16

‹MAN

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM Cennette Allah’›n size ne tür nimetler sunmas›n› istersiniz???

5. Allah’›n fiaflmaz Ölçüsü : Kader ve Kaza

Allah, evrende neyin, ne zaman ve ne flekildeolaca¤›n› daha o fleyler olmadan önce s›n›rs›z vemutlak bilgisiyle bilir. Çünkü evreni yaratan ve on-daki her fleye ince ve flaflmaz bir ölçü koyan Al-lah’t›r. Allah, insan› yaratm›fl, davran›fl ve hareket-lerinde onu serbest b›rakm›flt›r. ‹steyen do¤ruyu,isteyen yanl›fl› tercih eder. Allah, insan›n nas›l ha-reket edip hangi sonuçla karfl›laflaca¤›n› da enginilmiyle bilir. Allah’›n her fleye bir ölçü ve düzen be-lirlemesine, her fleyi bilip takdir etmesine kader;vakti gelince bu bilginin gerçekleflmesine ve olayla-r›n meydana gelmesine de kaza denir.

Kadere ‹man Eden ‹nsan…Allah’›n her fleyi bildi¤ine, O’nunbilgisi olmaks›z›n bir yapra¤›n bi-le k›m›ldamad›¤›na inan›r.

Allah’›n evrende var etti¤i denge-yi korumaya ve bozmamaya dik-kat eder.

Allah’›n her fleyi bir düzen için-de yaratt›¤›n› bilir ve bu düzeninbir parças› olarak karfl›laflt›¤› zor-luklarla mücadelede Allah’a gü-venir.

“Hiçbir fley

yoktur ki hazineleri

yan›m›zda olmas›n.

Biz onu ancak

belli bir ölçüyle

indiririz.”

(Hicr Sûresi, 21)

17

‹MAN

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Amentü gemisine binen kurtulur.

©19

94, H

asan

Ayc

›n, B

ocur

gat,

Yedi

Gec

eKita

plar

›

1. Allah’›n mesajlar›n› peygamberlere tafl›y›pbildiren mele¤in ad›.

2. Peygamberlerin, Allah’tan ald›klar› buyruklar›ve yasaklar› insanlara eksiksiz bir flekildeulaflt›rmalar›.

3. Adalet, yi¤itlik, a¤›rbafll›l›k, cömertlik gibi gü-zel özelliklere sahip olan Peygamber Efendi-mizin (a.s.) “seçilmifl” anlam›na gelen ismi.

4. ‹nsanlar›n dünyada yapt›klar›n›n karfl›l›klar›n›görecekleri sonsuz yaflam.

5. Allah’›n “varl›¤›n›n sonu olmamas›, sonsuzolmas›” anlam›ndaki s›fat›.

6. Allah’›n üstün özellikleri ve güzel isimleri an-lam›na gelen ifade.

7. Hiçbir flüpheye yer vermeyecek biçimde iç-ten ve yürekten inanmak.

8. Yüce Allah’›n “her fleyi bilen” anlam›ndaki is-mi.

9. Allah’a, Hz. Peygamber’e ve onun bildirdi¤ifleylere yürekten inanan kimse.

10. Hz. ‹brahim’in, kendisi de peygamber olanbüyük o¤lu.

11. ‹man›n en özlü ve k›sa ifadesi olan “Lâ ilâheillallah Muhammedün Resûlullah” cümlesi-nin ad›.

12. Allah’›n, kullar›na yol göstermek ve onlar› ay-d›nlatmak için, son elçisi Hz. Muhammed’eindirmifl oldu¤u yüce kitab›m›z›n ad›.

13. Yüce Allah’›n “koruyucu, besleyici, e¤itici,efendi” anlamlar›na gelen ismi.

14. Rabbimizin “dost” ve “yard›mc›” anlam›nda-ki ismi.

15. “Yüce Allah’a boyun e¤mek, Hz. Peygam-ber’in din ad›na bildirmifl oldu¤u fleylerinhepsini kalp ile onaylay›p dil ile söylemek,inand›klar›n› yaflamak, bu inanc› benimsedi-¤ini söz ve davran›fllar›yla göstermek” anla-m›na gelen dinimizin ad›.

16. Kur’an’da imanla birlikte bahsedilen, “bilinç-le yap›lan iyi ifl, güzel davran›fl, olumlu ey-lem” anlam›ndaki kavram.

17. Allah’›n bir ve tek olmas›; varl›¤›n›n, s›fatlar›-n›n ve fiillerinin efli, benzeri ve orta¤›n›n bu-lunmamas› anlam›ndaki s›fat›.

18. ‹nan›lmas› zorunlu olan ilke, iman esas›, iti-kat.

19. Allah’›n Hz. ‹sa’ya gönderdi¤i kutsal kitab›nad›.

20. Çeflitli nimetlerle bezenmifl olan ve müminle-rin sonsuza kadar içinde kalacaklar› yer.

18

‹MAN

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

B u l m a c aBulmaca

19

‹MAN

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Rahmâns›n; ayr›m yapmadan merhametini gösterensin, bize merhamet göster. Rahîmsin; seni sevenleri sevginle kuflatans›n, bizi sevdiklerinin aras›na kat. Kuddûssün; her türlü eksiklikten uzaks›n, bizi kirlerimizden temizle. Selâms›n; her türlü tehlikeden korursun, bizi korkular›m›zdan kurtar.Mü’minsin; kalplere güven salans›n, bizi sana olan güvenimizle dinç k›l. Azîzsin; sonsuz ve yüce onur sahibisin, bizi onursuz eyleme.Mütekebbirsin; her fleyden büyüksün, bizi büyüklenmekten koru. Bârîsin; her fleyi birbirine uygun yaratans›n, bizi bu uyumdan uzaklaflt›rma.Musavvirsin; her varl›¤a güzel flekil verensin, bize bu güzelli¤i koruma gücü ver. Gaffârs›n; çok çok affedensin, bizi aff›ndan mahrum etme.Vehhâbs›n; bol bol hediyeler verensin, bizi hediyelerinle sevindir.Rezzâks›n; herkese r›zk›n› verensin, sofram›z› nimetsiz b›rakma.Fettâhs›n; her fleyi sonuna kadar açans›n, yüzümüze kap›n› kapama. Alîmsin; her fleyi hakk›yla bilensin, bizi cahil olmaktan koru.Kâb›ds›n; istedi¤ini daraltans›n, bizi darl›¤a düflürme.Bâs›ts›n; istedi¤ini geniflletensin, bizi genifllikle solukland›r.Hâf›ds›n; diledi¤ini alçaltans›n, bizi küçük düflürme. Râfisin; diledi¤ini yükseltensin, bizi yücelere ç›kar.Muizsin; izzet ve fleref verensin, bize fleref nasip et.Müzilsin; hor ve hakir k›lans›n, bizi hakir k›lma.Semîsin; gizli aç›k her sözü iflitensin, bizi sana seslenmekten uzaklaflt›rma.Basîrsin; her fleyi bütün incelikleriyle görensin, bize inceli¤i görecek göz ver.Adlsin;. adaleti hakk›yla uygulayans›n, bizi zulümden uzak eyle.Latîfsin; lütfu ve keremi bol olans›n, bizi lütuf denizinde yüzdür.Habîrsin; her fleyden haberdar olans›n, bizi kendimizden habersiz eyleme.Halîmsin; yarat›klar›na yumuflak davranans›n, bize yumuflak davranmay› ö¤ret.Azîmsin; azamet ve büyüklük sahibisin, bizi küçük düflürme. Gafûrsun; kullar›n›n günahlar›n› ba¤›fllayans›n, günahlar›m›z› un ufak eyle.fiekûrsün; flükürleri kabul edensin, bize flükretme imkân› ver.Hafîzsin; her fleyi koruyans›n, bizi çirkinliklerden koru.Hasîbsin; her fleye hesap sorans›n, bizi veremeyece¤imiz hesaba düflürme.Kerîmsin; iyilik ve ikram› bol olans›n, bize cömert olmay› ö¤ret.Rakîbsin; bütün varl›klar üzerinde gözcü olans›n, bize gözlendi¤imizi unutturma.Mucîbsin; dualar› kabul edensin, dualar›m›z› karfl›l›ks›z b›rakma.Hakîmsin; her fleyi yerli yerince yapans›n, bizi yarars›z ifllerden uzaklaflt›r. Vedûdsun; kullar›n› çok sevensin, bize sevmeyi ö¤ret.Bâissin; ölüleri diriltensin, bizi mutlu olarak dirilt.fiehîdsin; her fleye flahit olans›n, seni sevdi¤imize flahit ol. Haks›n; tek hakikat sensin, bize hakikatinden ilham et. Vekîlsin; kendisine güvenilensin, bize sana güvenmeyi unutturma.Kavîsin; güç ve kuvvet sahibisin, bizi sevginle güçlendir.Metînsin; hiç sars›lmayans›n, bizi zay›fl›¤›m›zla bafl bafla b›rakma.Velîsin; inananlar›n dostusun, bizi dostlu¤una kabul buyur.Hamîdsin; övgüye lây›k olans›n, bize seni övme zevkini tatt›r.

Alla

h'›m

!

‹ncele-Araflt›r-Düflün‹ncele-Araflt›r-Düflün‹BADET

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

20

1. Kelime-i flehadet, namaz, oruç, zekât ve hac keli-melerinin anlamlar›n› ya da bu ibadetlerle il-gili fliir, öykü, bilmece bilip bilmediklerini bü-yüklerinize sorunuz. Ö¤rendiklerinizi defteri-nize kaydediniz.

2. Bu üniteyi iflleyece¤iniz zaman süresince arka-dafllar›n›zla birlikte karar vererek her bir haf-tay› bir konuya ay›r›n›z: Camiler ve Din Görev-lileri Haftas›, Yoksullar› Gözetme Haftas› gibi.

3. “Allah’›n sevgisini kazanmak için yap›lan her iflibadettir.” sözü üzerine gündelik hayat›n›zdanörnekler vererek arkadafllar›n›zla konuflunuz.

4. Ramazan ay› neden önemlidir ve Kadir Gece-si niçin bin aydan hay›rl›d›r? Arkadafllar›n›zlabilgilerinizi paylafl›n›z.

5. Din kültürü ve ahlâk bilgisi ders kitab›n›zdanveya Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›’n›n yay›mlam›floldu¤u afla¤›daki kitaplardan ibadetle ilgilibölümleri okuyunuz:a) Cep ‹lmihali, Mehmet Soymenb) Ramazan ve Oruç, Seyfettin Yaz›c›c) ‹slam Dininde Haramlar ve Büyük Günahlar,

Lütfi fientürk

“De ki: fiüphesiz benim

namaz›m da,di¤er ibadetlerim de,

yaflamam da,ölümüm de

âlemlerin RabbiAllah içindir.”(En’âm Sûresi, 162)

‹badet‹badet

‹badet, Allah’a gönülden isteyerek yönelmek,boyun e¤mek ve itaat etmek demektir. ‹badet, Ya-ratan’a olan sevginin sonucudur ve sadece Allahiçin yap›l›r. Bütün ibadetlerin temelinde Allah’aiman bulunur.

‹nsan, Yaratan’a olan sevgisini nas›l gösterir?Onun neden hoflnut olaca¤›n› nas›l bilir? Kur’an-›Kerîm’de Peygamber Efendimize (a.s.) insanlaraflu ça¤r›y› yapmas› emredilmifltir: “De ki: E¤er Al-lah’› seviyorsan›z bana uyun ki Allah da sizi sevsin vegünahlar›n›z› ba¤›fllas›n. Çünkü Allah çok ba¤›fllayan-d›r, çok merhamet edendir.” (Âl-i ‹mrân Sûresi, 31)Demek ki gerekti¤i flekilde ibadet etmek, ancakPeygamber Efendimize (a.s.) inan›p onun izindengitmekle mümkündür. Zaten bütün ibadetlerinesas›, Allah’a ve Peygamber Efendimize (a.s.) inan-mak ve ba¤l›l›¤›n› ifade etmektir ki bu da kelime-iflehadette özetlenmifltir:

‹nsan›n, inanc› gere¤i yapt›¤› iyi, olumlu ve fay-dal› her davran›fl› ibadet say›l›r: Allah yolunda ça-ba göstermek, iyili¤i özendirmek, kötülü¤e engelolmak, Kur’an okumak gibi. Namaz, oruç, hac vezekât ise ‹slâm’›n temel ibadetleridir. Bu ibadetle-rin zaman›, yeri, yap›l›fl tarz› ve miktar› dinimizcebelirlenmifltir.

21

‹BADET

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Kabul ederim ki Allah’tan baflka tanr› yoktur.Ve flahidim ki Muhammed O’nun kulu ve elçisidir.

FarzYap›lmas›n› dinimizin kesin bir dille emretti¤i, mükelleflerin yapmalar›zorunlu olan, yapmad›klar›nda da günahkâr say›lacaklar› davran›fllard›r.Sözünde durmak, namaz k›lmak, adaletli davranmak gibi.

HaramYap›lmas›n› dinimizin kesin bir dille yasaklad›¤›, mükelleflerin yapmama-lar› gereken, yapt›klar›nda da günah ifllemifl olacaklar› davran›fllard›r. Ya-lan söylemek, dedikodu yapmak, h›rs›zl›k yapmak gibi.

SünnetPeygamberimizin yapt›¤› ve yap›lmas›n› tavsiye etti¤i davran›fllard›r. Gü-ler yüzlü olmak, diflleri f›rçalamak, güzel giyinmek gibi.

MekruhDinimizce kesin olmayan bir delil ile yap›lmas› yasaklanan davran›fllard›r.Yerlere çöp atmak, namaz k›larken etraf›yla ilgilenmek gibi.

MübahDinimizin mükellefleri yap›p yapmamakta serbest b›rakt›¤› davran›fllar-d›r. Yiyip içmek , gezip dolaflmak, israfa kaçmadan al›fl verifl yapmak gibi.

22

‹BADET

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Ak›l sahibi, ergenlik ça¤›na ulaflm›fl ve gerekliflartlar› tafl›yan her müslüman bu ibadetleri yerinegetirmekle yükümlüdür. Bu özellikleri tafl›yan in-sanlara mükellef denir. Dinimize göre mükellefle-rin bütün davran›fllar›n›n bir ad› vard›r:

Bir günde k›l›nan befl vakit namaz esnas›nda“Allahu Ekber” sözünü kaç kere tekrarlad›¤›m›z› say›n›z.

Büyüklerinizle bu sözün anlam› ve hayat›m›zdaki yeri üzerine tart›fl›n›z.

“fiüphe yok ki

Ben Allah’›m.

Benden baflka

hiçbir ilâh yoktur.

O hâlde

Bana ibadet et ve

Beni anmak için

namaz k›l.”

(Tâ Hâ Sûresi, 14)

23

‹BADET

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Rabbimizin HuzurundaGünde Befl Kez : Namaz

‹slâm’›n temel esaslar›ndan biri namaz k›lmak-t›r. Namaz, Allah’› anma ve O’na yakarma amac›y-la belirli flart ve hareketlerle günde befl defa yerinegetirilen bir farzd›r. Kifliyi manen Allah’a yükseltir.Namaz, imandan sonra dinin en önemli emridir.

Namaz›n vaktinde k›l›nmas› Allah’›n en sevdi¤idavran›fllar aras›ndad›r. Daha önceki dinlerde denamaz farz k›l›nm›flt›r. Herhangi bir mazeret veyameflru bir gerekçe olmaks›z›n namaz›n terk edil-mesi büyük günaht›r. Su bulunmad›¤›nda teyem-müm yaparak, hasta olundu¤unda oturarak ya dayatarak da olsa namaz k›l›nmas› emredilmifltir.

I. ÜN‹TE

Namaz dinin dire¤i,Müminin mirac›,Gözümüzün nuru,

Cennetin anahtar›d›r.

Namaz›n Farzlar›Namaz›n 12 farz› vard›r. 6’s› namaza bafllamadan önce yap›l›r; bun-

lara namaz›n flartlar› denir. 6’s› da namaz›n içinde uygulan›r; bunlara danamaz›n rükünleri denir.

I. Namaz›n fiartlar›Namaz, insan ile Allah aras›nda bir tür buluflmad›r. Böyle önemli bir

buluflma haz›rl›ks›z olmaz. Namaza bafllamadan önce yerine getirilmesigereken baz› flartlar vard›r:

1. Hadesten taharet: Hükmî kirlilikten temizlenmek demektir. ‹nsan, Ya-ratan’›n karfl›s›na her türlü olumsuzluktan ar›nm›fl ve temizlenmiflolarak ç›kmal›d›r. Abdest ve gusül, namazdan önce pisliklerden te-mizlenmek demektir.

2. Necasetten taharet: Namaz k›l›nacak yerin ve namaz k›lacak kiflininüzerindeki k›yafetlerin temiz olmas› gerekir. Peygamber Efendimiz(a.s.) “Namaz›n anahtar› temizliktir.” buyurmufltur (Ebu Davud, Taha-ret, 31/61)

3. Setr-i avret: Avret yerini örtmek demektir. Namaz k›lacak kiflinin ör-tülmesi gereken yerlerini örtmesi gerekir.

4. ‹stikbal-i k›ble: Kâbe’nin bulundu¤u yöne dönmek demektir. KalbinAllah’a yönelmesi anlam›n› ifade eder.

5. Vakit: Her namaz›n kendine ait bir vakti vard›r ve o vakit-te k›l›n›r. Uyuma ya da unutma durumunda vaktinde k›-l›namayan namazlar en k›sa zamanda kaza edilmelidir.

6. Niyet: Namaz yaln›zca birtak›m flekillerin yerinegetirilmesi de¤ildir. Bu hareket ve flekillerin na-maz amac›yla yap›lmas› flartt›r. Bunu ayr›ca dilile ifade etmek de güzeldir.

24

‹BADET

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

II. Namaz›n RükünleriNamaz›n flartlar›n› yerine getiren kifli art›k na-

maz›n› k›labilir. Namaz esnas›nda da yap›lmas› ge-rekenler vard›r. Bunlara namaz›n rükünleri denir:1. ‹ftitah tekbiri: Her namaza mutlaka Allah’›n yü-

celi¤ini ifade eden “Allahu Ekber” sözüyle bafl-lamakt›r.

2. K›yam: Gücü yetenlerin namaz› ayakta k›lmas›gerekir.

3. K›raat: Kur’an okumakt›r.4. Rükû: Elleri dize koyarak Allah’›n huzurunda

e¤ilmektir.5. Secde: Al›n, burun, iki diz, iki el, iki aya¤› yere

koyarak Allah’›n huzurunda yere kapanmakt›r.6. Ka’de-i ahîre: Namaz›n sonunda Ettehiyyatü du-

as›n› okuyacak kadar oturup beklemektir.Dinin özünde birlik ve beraberlik bulundu¤un-

dan, namazlar›n cemaatle k›l›nmas› özendirilmifltir.Bunun yan› s›ra cemaatle k›l›nmas› zorunlu olannamazlar da vard›r: haftada bir kez cuma namaz› vey›lda iki kez bayram namazlar›.

Peygamberimiz bir

gün arkadafllar›na

“Kap›n›z›n önünden

akan bir nehir olsa

ve günde befl kere

bu nehirde

y›kansan›z sizde hiç

kir kal›r m›?”

diye sormufl,

arkadafllar›n›n

“Hay›r!” cevab›

vermesi üzerine

“‹flte, befl vakit

namaz da böyledir.

Allah, namaz ile

günahlar› siler.”

buyurmufltur.

(Buhari, Mevakit, 6)

25

‹BADET

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

“Kitaptan sana vahyolunan› oku, namaz› da dos-do¤ru k›l. Çünkü namaz, insan› hayas›zl›ktan ve kö-tülüklerden al›koyar. Allah’› anmak elbette en büyükibadettir. Allah yapt›klar›n›z› biliyor.”

(Ankebût Sûresi, 45)

Abdestin Farzlar›1. Ellerimizi ve yüzümüzü y›kamak 2. Kollar›m›z› dirseklerimizle birlikte y›kamak 3. Bafl›m›z›n en az dörtte birini mesh etmek 4. Ayaklar›m›z› küçük topuklar›m›zla birlikte y›kamak

Guslün Farzlar›1. A¤z›m›z› y›kamak 2. Burnumuzun içini y›kamak 3. Bütün bedenimizi y›kamak

Teyemmümün Farzlar›1. Niyet etmek 2. Elleri iki kez temiz topra¤a vurup birinci vuruflta yüzleri, ikinci vurufl-

ta kollar› mesh etmek.26

‹BADET

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Yandakicami plân›n›inceleyiniz.Bir camigörevlisinden,plânda rakamlarlagösterilen k›s›mlar›n isimlerini ö¤renip yaz›n›z.

5

6

2

3

4

1

Namaz K›lan ‹nsan…

Çirkin ve kötü olan her türlü davran›fltan ko-runur.

Allah’›n büyüklü¤ünü tekrar tekrar dile getire-rek O’na olan ba¤l›l›¤›n› kuvvetlendirir.

Daima Allah’› hat›rlar, gün boyu her davran›fl›n-da Allah’›n memnuniyetini kazanmaya çal›fl›r.

Abdest alarak temizli¤ine dikkat eder, temizlikal›flkanl›¤› kazan›r. Ayr›ca abdest, kendisine ma-nevî bir destek sa¤lar.

Belirlenmifl zamanlarda namaz k›lmakla zama-n›n› plânlamay› ö¤renir.

Günlük u¤rafl›lardan, kofluflturma ve telâfltans›yr›larak belirli zaman dilimlerinde Rabbiyleiletiflim kurman›n mutlulu¤unu yaflar.

Yüce Allah’›n “Ey iman edenler! Sabrederek ve na-maz k›larak Allah’tan yard›m dileyin. fiüphe yok kiAllah sabredenlerle beraberdir.” (Bakara Sûresi,153) ça¤r›s›na uymufl olur ve bu sayede güçlük-lere karfl› direnç kazan›r.

K›ld›¤› namazlarla içini ayd›nlat›r, kalbindekinuru art›r›r.

Beden, dil, ak›l, gönül, zaman ve mekân ile ya-p›labilecek bütün teflekkürleri Allah’a sunmaf›rsat› bulur.

27

‹BADET

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

“Ey iman edenler!

Allah’a karfl›

gelmekten

sak›nman›z için

oruç,

sizden öncekilere

farz k›l›nd›¤› gibi,

size de farz k›l›nd›.”

(Bakara Sûresi, 183)

28

‹BADET

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Kötülüklerden Uzaklaflmay› Ö¤reten : Oruç

Ramazan orucu, ‹slâm’›n temel esaslar›ndan bi-ridir. Oruç, mükellef olan erkek ve kad›nlar›n, im-sak vaktinden iftar vaktine kadar, bilinçli olarakhiçbir fley yememesi, içmemesi ve cinsel iliflkide bu-lunmamas›d›r. Oruç, Allah r›zas›n› kazanma ama-c›yla tutulmal›d›r.

Yolculuk ve hastal›k gibi durumlarda oruç tutul-mayabilir. Bu durumlar ortadan kalk›nca kifli oru-cunu kaza eder. Oruç tutmaya engel sürekli birhastal›¤› olan kimseler oruç tutamad›¤› her güniçin bir fidye verir. Oruç tutamayanlar›n, insanlar›ngörece¤i flekilde yiyip içmekten sak›nmalar› oruca,oruçlulara ve Ramazan ay›na sayg›dand›r. Herhan-gi bir fleyi bilerek yemek, içmek ya da cinsel iliflki-de bulunmak orucu bozar.

II. ÜN‹TE

“Oruç tutmak”, “oruç açmak”, “oruç bozmak”ne demektir?

Sözlüklerden bakarak anlam›n› ö¤reniniz.

Oruç Tutan ‹nsan…Ayr›cal›kl› bir ödüle hak kazan›r. Peygamber Efendimiz (a.s.), Allah’›n “OruçBenim içindir, onun karfl›l›¤›n› Ben verece¤im.” buyurdu¤unu (Buhari, Savm,9)haber verir.Arzular›ndan kendi iste¤iyle uzak durarak bir irade e¤itiminden geçer.Açl›k ve susuzluk gibi belirli nimetlerden uzak kalman›n verdi¤i zorlu¤a da-yanarak tahammül ve sab›r s›n›rlar›n› geniflletir. Peygamber Efendimiz (a.s.)“Oruç, sabr›n yar›s›d›r.” der (Ter¤ib ve Terhib, 11/208).Kendi s›n›rs›z istek ve zevklerini dizginler, insanlar aras›nda huzursuzlu¤ayol açan taflk›nl›klar›n›n önüne geçer.Dilini kötü ve çirkin sözlerden korur. Peygamber Efendimiz (a.s.), “Birisi si-ze sataflacak ya da dalaflacak olursa ‘Ben oruçluyum’ deyin.” buyurmufltur (Müs-lim, S›yam,163).Kendisinden daha fazla ihtiyaç içinde olanlar›n hâlini anlar ve onlar›n s›k›n-t›lar›n› giderme yönünde çaba gösterir.‹nanarak ve karfl›l›¤›n› sadece Allah’tan bekleyerek oruç tuttu¤u için geçmiflgünahlar›n›n ba¤›fllanaca¤›n› bilir ve hayat›n›n geri kalan k›sm› için temizbir sayfa açar; kendini kötülüklerden, günahlardan uzak tutar.On bir ay boyunca sürdürdü¤ü gündelik hayat ak›fl›n› de¤ifltirebildi¤ini gö-rür, böylece kendini de iyiye ve güzele do¤ru yönlendirebilece¤ini kavrar.

29

‹BADET

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

‹msak : Oruca bafllama zaman›d›r. fiafa¤›n sökmesinden az önceki vakit olupsabah namaz› vaktinin bafllang›c›d›r.

‹ftar : Orucun sona erdi¤i, güneflin batt›¤› ve akflam namaz› vaktinin girdi¤i za-mand›r.

Kaza : Yolculuk ve hastal›k gibi hâllerden dolay› oruç tutulamad›¤›nda, Ramazanay› d›fl›nda, kiflinin istedi¤i bir zamanda tutmad›¤› gün say›s›nca oruç tutmas›d›r.

Fidye : Vaktinde tutulamayan, devaml› bir mazeret sebebiyle daha sonra da ka-za edilemeyen bir günlük oruca karfl›l›k kiflinin kendi yedi¤i bir günlük yemek tu-tar›n› bir fakire vermesi ya da bir fakiri bir gün doyurmas›d›r.

Afla¤›da bir günlükten al›nm›fl bir bölüm var. E¤lenerek okuyacaks›n›z.Çünkü baz› sözcükler flifrelendi. Bakal›m flifreyi çözebilecek misiniz?

“An›lar Defterinde Bir Gül Yapra¤›”25 Aral›kBugün evde farkl› bir heyecan var. Annem ifllerini yap›p alelâcele al›fl verifle

ç›kt›. Dedem babaannemden kahve isteyip duruyor. Babaannem onu uyard›kçaha bire “fiikâyet etme. Senden ay› boyunca kahve istemeyece¤im.”diyor. Dedem kahvesiz yapamaz. Sözünde nas›l duracak bilmiyorum. Bugün ilk

namaz› k›l›nacak, ilk kalk›lacak.

Anneme bu y›l Ramazan’›n bafl›ndan sonuna kadar tutaca¤›m› söyle-dim. Çok sevindi. Akflam yeme¤ini yedikten sonra abdest al›p camiye gittik. Ca-mi t›kl›m t›kl›md›. Namazdan sonra camiden ç›kan insanlar› seyrettim. Coflkuiçindeki insan selini görünce Allah’a flükrettim.

26 Aral›kOkulda bir ara oruçlu oldu¤umu unutup su içtim. Babaannem orucumun

bozulmad›¤›n› söyleyerek bu olay› “Allah seni seviyor. Baksana senin susuzlu¤u-nu gidermek istemifl.” diye yorumlad›. “Ben de Allah’› seviyorum.” dedim. Benac›kt›¤›m› söyleyince dedem “Kendine bir u¤rafl› bul.” dedi. Dedemi de buldu-¤um u¤rafl›ya ortak ettim. Birlikte gazetenin verdi¤i oruç bulmacas›n› çözdük.Ben sorular› okudum, dedem cevaplar› söyledi. fiu dedem ne çok fley biliyor!

Annem Ramazan’a özel bir tatl› yapm›fl. Ramazan’›n gülü güllâç. Tatl› taba-¤›n› önüme çekince, dedem “‹nsan›n kendini terbiye etmesi için sofra-s› iyi bir vakittir.” dedikten sonra bafl›m› okflad›. n›n okunma-s›na az kalm›flt›; ama vakit bir türlü geçmek bilmiyordu. Ezan okundu¤unda“Aman Allah›m, ezan› duymak ne güzel!” dedim. Herkes güldü.

30

‹BADET

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

“Onlar›n mallar›ndan,

onlar› kendisiyle

ar›nd›raca¤›n ve

temizleyece¤in

bir sadaka al ve

onlara dua et...”

(Tevbe Sûresi, 103)

d d d d d d d

“Müminler gerçekten

kurtulufla ermifllerdir.

Onlar ki

namazlar›nda derin

sayg› içindedirler.

Onlar ki faydas›z

ifllerden ve

bofl sözlerden

yüz çevirirler.

Onlar ki

zekât› öderler.”

(Mü’minûn Sûresi, 1-4)

31

‹BADET

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

1. Allah’›n VerdiklerindenOnun ‹çin Harcamak : Zekât

‹slâm’›n temel esaslar›ndan biri olan zekât, mal ileyap›lan bir ibadettir. Zekât, temel ihtiyaçlar karfl›lan-d›ktan sonra, üzerinden bir y›l geçen belirli bir mik-tar mal›n belli bir oran›n›n (genelde k›rkta birinin)y›lda bir kere ihtiyaç sahiplerine verilmesidir. Zekât,Kur’an-› Kerîm’de hemen hemen her yerde namazlabirlikte an›lmaktad›r. Demek ki zekât, Müslümanla-r›n hayat›nda namaz kadar yo¤un bir flekilde yer al-mal›d›r: “...Allah, bana yaflad›¤›m sürece namaz› ve zekâ-t› emretti.” (Meryem Sûresi, 31)

Zekât, zenginin fakire bir lütfu de¤il, fakirin zen-ginin mal›ndaki hakk›d›r. “Mallar›nda (yard›m) iste-yen ve (iffetinden dolay› isteyemeyip) mahrum olanlar içinbir hak vard›r.” (Zâriyât Sûresi, 19) Zengin kifli, zekâ-t›n› verirken karfl›s›ndakini incitmemek için elindengelen gayreti göstermelidir. Çünkü iyilik yap›p da bu-nu insanlar›n bafl›na kakmak, yap›lan iyili¤in bofla git-mesine sebep olur.

Zekât, ilk bak›flta mal›n eksilmesi olarak görülebilir;ancak zekât› verilen mal, Allah’›n bereketlendirmesiy-le art›p ço¤al›r: “Mallar›n› Allah yolunda harcayanlar›ndurumu, yedi baflak bitiren ve her baflakta yüz tane bulunanbir tohum gibidir. Allah diledi¤ine kat kat verir. Allah lüt-fu genifl oland›r, hakk›yla bilendir.” (Bakara Sûresi, 261)

III. ÜN‹TE

Zekât Veren ‹nsan…

Cimrilik, bencillik, gurur gibi kötü huylardan kendini temizler.

Verdi¤i nimetler için Allah’a teflekkür etmesi gerekti¤inin, teflekkürünise sadece söz ile olmad›¤›n›n bilincine var›r.

Zenginler ile fakirler aras›ndaki ekonomik dengesizli¤in giderilmesinekatk› sa¤lar. Böylece zengin ve yoksul aras›nda duygusal yak›nlaflmaya,karfl›l›kl› sayg› ve sevginin geliflmesine, toplumsal bar›fl ortam›n›n olufl-mas›na katk›da bulunur.

Toplumda dilencilik, h›rs›zl›k ve yankesicilik gibi kötü ve yüz k›zart›c›durumlar›n azalmas›na arac›l›k eder.

Toplumsal görevlerinin fark›na var›r, birlik ve beraberlik ruhu kazan›r.Vücudun bir organ› hastaland›¤›nda di¤er organlar›n da rahats›zl›ktanetkilenmesi gibi toplumda var olan sorunlardan ac› duyar ve çözümekendi çap›nda katk› sa¤lar.

Kendisini, sahip oldu¤u para ve eflyan›n kölesi olmaktan kurtar›r; elinde-ki varl›¤›n gerçek sahibinin Allah oldu¤unu ifade etmifl olur.

Verme, paylaflma, yard›mlaflma, bir insan kardeflinin derdine çare olmagibi temel insanî erdemlerle olgunlafl›r ve Peygamber Efendimizin (a.s.)“Veren el alan elden üstündür.” (Buhari, Nefekat,1) müjdesiyle mutlu olur.

32

‹BADET

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Yunus Emre’nin yandaki dört-lü¤ünü zekât aç›s›ndan düflü-nüp görüfllerinizi arkadafllar›-n›zla paylafl›n›z.

Mal sahibi, mülk sahibiHani bunun ilk sahibiMal da yalan, mülk de yalanVar biraz da sen oyalan.

“Az sadaka çok belâ savar.” sözünün anlam›n› arkadafllar›n›zla tart›fl›n›z.

2. Kutsala Yolculuk : Hac

‹slâm’›n temel esaslar›ndan biri olan hac, hem malhem beden ile yap›lan bir ibadettir. Hac, y›l›n belli bir za-man›nda Mekke’de bulunan Kâbe’yi ve belirlenmifl olankutsal yerleri ziyaret etmektir. Irk›, rengi, cinsiyeti, dili,sosyal konumu ve yafl› farkl› insanlar›n birbirleriyle denkbir hâlde bir araya geldikleri y›ll›k bir toplanma an›d›r.

Hac yolculu¤unda Mekke flehrindeki Kâbe baflta ol-mak üzere Safa, Merve, Arafat, Müzdelife ve Mina gibikutsal yerler ziyaret edilir.

“...Yolculu¤agücü yetenlerin Kâbe’yihaccetmesi,Allah’›n insanlarüzerinde birhakk›d›r...” (Âl-i ‹mrân, 97)

33

‹BADET

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Mekke çevresinde, mikat denilen yerler, harem bölgesinin s›n›rlar›n› çizer.Bu s›n›rlara ulafl›ld›¤›nda giysiler, ayakkab› ve çoraplar ç›kar›l›p iki havluya bü-rünülür; hacca niyet edilir ve telbiye getirilir. Böylece ihrama girilmifl ve hac iba-detine bafllanm›fl olunur. Hac aylar› içinde hacc›n di¤er menasiki, usulüne uy-gun olarak yerine getirilir. Hacc› nasip eden Allah’a teflekkürün bir ifadesi ola-rak kurban kesilir ve hac tamamlan›r.

Hacc›n Farzlar›‹hram: Hac yapmaya niyet edip telbiye getiren kiflinin, normal zamanlarda

yapabildi¤i, çiçek koparmak, a¤aç kesmek, saç-sakal t›rafl› olmak, dikiflli elbisegiymek, avlanmak gibi baz› davran›fllardan hac süresince uzak durmas›d›r.

Kâbe’yi Tavaf Etmek : Hacerülesved’in bulundu¤u köfleden bafllayarak Kâ-be’nin etraf›nda usulüne uygun yedi kez dönmektir.

Arafat’ta Vakfe Yapmak: Hac›lar›n, Mekke’nin güney do¤usunda bulunanArafat’a gelerek Kurban Bayram›’ndan bir gün önce bir süre burada kalmalar›d›r.

Çevrenizden hacca giden birine nereleri ziyaret etti¤ini,oralarda neler hissetti¤ini sorunuz.

Hacca Giden ‹nsan…Sade bir k›yafet içinde, di¤er hac›larla ayn› flartlarda hareket ederekeflitlik duygular›n› gelifltirir.Makam, unvan, mal, mülk gibi maddî de¤erlerin bugün var olsa bileyar›n yok olaca¤›n›n fark›na var›r, böylece adalet duygusu geliflir.Irk, renk, cinsiyet, dil, yafl gibi her türden farkl›l›¤›n geçici ve önem-siz oldu¤unu anlar. ‹slâm kardeflli¤i etraf›nda bütün insanlarla tan›-fl›p kaynaflman›n önemini kavrar. Allah’›n huzurunda insanlar›n yapt›klar›n›n hesab›n› verece¤i mah-fler gününü hat›rlar ve ahiret için kendini haz›rlama bilinci kazan›r.Sab›r, zorluklarla bafl edebilme, toplu hâlde hareket edebilme, yar-d›mlaflma, dayan›flma gibi güzel nitelikler kazan›r. Allah’›n kendisine verdi¤i sa¤l›k, yetenek, mal, mülk gibi nimetlereflükretmifl olur.Hz. Peygamber ve arkadafllar›n›n yaflad›¤› yerleri gezip görerek onla-r›n b›rakt›¤› mesaj› daha güçlü sahiplenir.Dinin bireysel yönünün yan› s›ra toplumsal taraf›n›n da bulundu¤u-nu fark ederek toplum içi hak ve görevlere yönelik sorumluluklar›n›üstlenir.

34

‹BADET

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Kurban ibadeti hem birey hem de toplum aç›s›ndan çeflitli yararlar sa¤-layan bir ibadettir. Kurban kesen kifli Allah’a ba¤l›l›¤›n› gösterir, toplumdakardefllik ve dayan›flma duygular›n›n geliflmesine katk›da bulunmufl olur.

TelbiyeEmrin bafl üstüne Allah’›m, bafl üstüne…

Emrin bafl üstüne ey ortaks›z olan! Bafl üstüne…Tek övece¤im Sensin, tüm övgülerim Sana…

Kavufltu¤um nimetlerin hepsi Senindir, her fley de Senin... Yoktur orta¤›n Senin.

1. “Befl çeflit yemifl, / Birbirine de¤memifl. /‹kisi gün görmüfl, / Üçü gün görmemifl.”

2. Ramazan ay›ndan ve bereketinden faydalan-m›fl olman›n teflekkürü olarak ve Allah’›n bi-zi var etmesine duyulan flükran amac›ylaRamazan ay›nda, bayram namaz›ndan önceverilmesi gereken sadaka.

3. Farz olmayan ibadetlere verilen genel ad. 4. Namazlarda da sürekli tekrarlanan, Allah’›n

büyüklü¤ünü ifade eden “Allahu ekber” sö-züne verilen ad.

5. Kur’an-› Kerîm’de bazen zekâtla efl anlaml›olarak kullan›lan, Allah yolunda yap›lan hertürlü harcamay› ifade eden kelime.

6. Namaz›n, bir k›yam, bir rükû ve iki secdeyiiçeren k›sm›.

7. Peygamberimizin bereketli oldu¤unu söyle-di¤i ve imsak vaktinden önce yenilen yemek.

8. Cuma namaz›n›n flartlar›ndan birisi olan,mutlaka Allah’a hamd ile bafllayan, müjdeliveya sak›nd›r›c› ifadeler içeren, müminlereyönelik konuflma.

9. Su bulunmad›¤›nda ya da kullan›lamaz oldu-¤unda, abdest ve gusül yerine geçmek üze-re, ellerle yüzü ve iki kolu toprakla ovmakfleklinde yap›lan sembolik temizlik.

10. Gecenin ortas›nda uykudan uyan›p k›l›naniki, dört ya da sekiz rekâtl›k namaz.

11. Yats› namaz› k›l›nd›ktan sonra sabah na-maz› vaktine kadar k›l›nabilen, üçüncü re-

kât›nda Kunut duas›n›n okundu¤u, üç re-kâtl›k namaz.

12. Yats› namaz› ile vitir namaz›n›n aras›nda k›-l›nan, ramazana özel bir namaz.

13. Ramazan ay›nda, Kur’an’›n indirilmeye bafl-land›¤›, bin aydan daha hay›rl› olan gece.

14. Farz namazlar›n vaktinin geldi¤ini müminle-re bildirmek için sabah, ö¤le, ikindi, akflamve yats› vakitlerinde, günde befl kez tekrarla-nan özel sözler, namaza ça¤r›.

15. Allah’›n hoflnutlu¤unu elde etme amac›ylakiflinin kendi mal varl›¤›ndan karfl›l›ks›z har-cama yapmas›, muhtaçlara yard›mda bulun-mas›; zekât›, fitreyi ve gönüllü olarak yap›lanher türlü hayr› içeren kavram.

16. Farz namazlarda, ezanla vaktin girdi¤i duyu-rulduktan sonra farz namaz›n k›l›nmak üze-re oldu¤unu haber vermek için okunan,“Kad kameti’s-salâh” (namaz bafllad›) cüm-lesinin eklenmesi d›fl›nda sözleri ezanla ayn›olan ça¤r›.

17. “Bir gün vard›r, bilirsiniz, / Pek sever onuhepimiz, / Gümbür gümbür gelir, / Arefesin-den bellidir.”

18. Namaz› birlikte, bir imama uyarak k›lanMüslümanlar›n oluflturdu¤u topluluk.

19. Farzlar›; a¤za su almak, burna su çekmek vebütün vücudu suyla y›kamak olan temizlikflekli; boy abdesti.

20. Cemaatle k›l›nan namaza önderlik eden kimse.

35

‹BADET

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Bulmaca

36

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

‹ncele-Araflt›r-Düflün‹ncele-Araflt›r-Düflün

1. Ahlâk, erdem, fazilet, huy kelimeleri-nin anlamlar›n› sözlüklerden arafl-t›r›n›z.

2. Güzel ahlâkl› olmay› kendimize il-ke olarak edinirsek neler yapma-m›z gerekir?

3. Önemli bir insan›n hayat hikâyesi-ni araflt›r›p örnek davran›fllar›n›arkadafllar›n›za tan›t›n›z.

4. Be¤endi¤iniz en güzel ahlâkî dav-ran›fl›n›z› düflünüp size sa¤lad›¤›yararlar› söyleyiniz.

5. Kendisine ve ailesine karfl› ahlâkîgörevlerinin fark›nda olan birMüslüman neler yapar?

6. Peygamberimizin (a.s.) “Bütün ço-cuklar Müslüman olarak do¤ar”(Müslim, Kader, 25) sözünden neanl›yorsunuz?

7. Çevrenizdekilerle röportaj yapa-rak Peygamberimizin (a.s.) ahlâk›-

n›n onlarda yapt›¤› ça¤r›fl›mlar›söylemelerini isteyiniz.

8. Çevresine ve bütün insanlara karfl›görevlerinin fark›nda olan birMüslüman neler yapar?

9. Peygamberimizin (a.s.) Veda Hut-besi’ni okuyarak ahlâkî ö¤ütlerinibulunuz.

10.Bir arkadafl›n›za güzel ahlâkl› ol-man›n yararlar›n› nas›l anlat›rs›-n›z?

11.Din kültürü ve ahlâk bilgisi ders ki-tab›n›zdan veya Diyanet ‹flleri Bafl-kanl›¤›’n›n yay›mlam›fl oldu¤u afla-¤›daki kitaplardan ahlâkla ilgili bö-lümleri okuyunuz: a) ‹slam Ahlak› ve Manevi Vazifeler,

‹brahim Agâh Çubukçub) ‹yili¤in Mükafat›, Zarife Cananc) Ayet ve Hadislerin Ifl›¤›nda Sevgi

ve Dostluk, ‹smail Karagözd) Model fiahsiyet Olarak Hz. Pey-

gamber ve Hoflgörüsü, Yaflar Yi¤it

AhlâkAhlâk

37

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Hayat›n Yank›s›Bir adam ve o¤lu yürüyüfl yap›yorlard›. Çocuk birden tak›l›p yere

düfltü. “Ah!” diye ba¤›rd›. ‹leride bir da¤›n tepesinden “Ah!” diye birses duyuldu. Çocuk merakla “Sen kimsin?” diye sordu, “Sen kimsin?”karfl›l›¤›n› ald›. Bu kez k›zd› ve “Sen bir korkaks›n!” diye ba¤›rd›. Da¤-dan gelen ses “Sen bir korkaks›n!” oldu. Çocuk babas›na döndü. “Ba-ba, ne oluyor böyle?” Babas› da¤a dönüp “Sana hayran›m.” diye ba¤›r-d›. Gelen cevap “Sana hayran›m.” oldu. Baba tekrar ba¤›rd›. “Senmuhteflemsin!” Gelen cevap “Sen muhteflemsin!” oldu. Çocuk çok fla-fl›rd›; ama hâlâ ne oldu¤unu anlayam›yordu. Babas› aç›klamas›n› yap-t›: “Buna yank› denir. Asl›nda bu hayatt›r. Hayat, daima sana, seninona verdiklerini geri verir.”

‹nsanlar birbirinin aynas›d›r. Hayat›m›z› ve ilifl-ki biçimimizi belirleyen, birbirimize yönelik davra-n›fllar›m›zd›r. Bize nas›l davran›lmas›n› istiyorsak oflekilde davranmal›y›z. Ne görmek istiyorsak onusunmal›y›z: Sevgi bekliyorsak sevgi, flefkat istiyorsakflefkat, sayg› umuyorsak sayg›… Neyle karfl›laflmakistemiyorsak onu da yapmamal›y›z. Düflmanl›klakarfl›laflmamak için düflmanl›ktan, bencillik gör-memek için bencillikten, haks›zl›¤a u¤ramamakiçin haks›zl›ktan kaç›nmal›y›z.

Alt›n Kural:Sana nas›l davran›lmas›n› istiyorsan sen de öyle davran.

SevgiliPeygamberimiz(a.s.) flöylebuyurur:“Sizden birisikendisi içinistedi¤inikardefli için deistemezsegerçekteniman etmiflsay›lmaz.”(Buhari, ‹man, 7)

38

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

1. ‹slâm Güzel Ahlâkt›r

Güzel ahlâk, do¤ru ilkelerin insanda davran›fl hâline gelmesi,do¤ru davran›fllar›n da al›flkanl›¤a dönüflmesidir. ‹slâm’›n enönemli amac›, insanlar›n güzel ahlâk sahibi olmalar› ve olgunlafl-malar›d›r. Peygamber Efendimiz (a.s.) “Ben güzel ahlâk› tamamla-mak için gönderildim.” buyurur (Muvatta, Hüsnü’l-Hulk, 8).

Bir Müslüman’›n de¤eri, ahlâk›n›n güzelli¤i ile ölçülür. Peygam-ber Efendimiz (a.s.), iyi ahlâk sahibi olanlar› sevdi¤ini bildirmifl,“Allah kat›nda en çok sevilen kullar kimlerdir?” sorusuna da “Ahlâ-k› en güzel olanlard›r.” cevab›n› vermifltir (Ter¤ib ve Terhib, 4/182).

‹slâm dini, iman ve ibadet esaslar›yla insanlar›n kötü huy ve al›fl-kanl›klardan kurtulup güzel ahlâk sahibi olmalar›n› hedeflemekte-dir. Önceki bölümlerde, Allah’a, meleklerine, kitaplar›na, peygam-berlerine, ahiret gününe, kaza ve kadere iman eden, namaz k›lan,oruç tutan, hacca giden ve zekât veren bir insan›n kazand›¤› güzelözellikleri gördük. Bunun yan› s›ra kiflinin iman›n›n ve ibadetleri-nin de¤eri de ahlâk›n›n güzelli¤i ile ba¤lant›l›d›r. Allah’›n hoflnut-lu¤unu kazanman›n yolu güzel ahlâktan geçer.

‹man ve ibadet esaslar›n› Kur’an-›Kerîm’den ve Peygamber Efendimi-zin (a.s.) sünnetinden ö¤rendi¤imizgibi neyin iyi, güzel ve faydal› oldu¤u-nu; neyin kötü, yanl›fl ya da zararl› ol-du¤unu da ayn› kaynaklardan ö¤reni-riz. Güzel ahlâka sahip olabilmek için

I. ÜN‹TE

“Kim iyilik yaparak

kendini Allah’a teslim ederse

flüphesiz en sa¤lam

kulpa tutunmufltur.

‹fllerin sonu Allah’a var›r.”(Lokman Sûresi, 22)

Allah’›n emirlerine sar›l›r, yasaklar›ndan kaç›n›r›z. Bu emir ve yasaklar›nhepsi birbirleriyle ba¤lant›l›d›r.

Sahip oldu¤umuz güzel bir al›flkanl›k beraberinde di¤er güzel huylar›getirir, kötü huylardan da uzak kalmam›z› ve kurtulmam›z› sa¤lar. Örne-¤in adaletli olmaya çal›flan bir kifli, baflkalar›n›n haklar›na sayg›l› olur. An-ne babas›na, arkadafllar›na, akrabalar›na, kendinden küçüklere ve büyük-lerine, Allah’›n yaratt›¤› her fleye sayg› gösterir. Allah’a duydu¤u sayg› onasorumluluklar›n› hat›rlat›r.

Kanad› k›r›k bir kufla, köfle bafl›nda a¤layan bir çocu¤a, kendisindenyard›m isteyenlere karfl› sorumluluk duyar. Bencillikten uzaklafl›r, feda-kâr davranmaya bafllar. Çevresine merhamet ve hoflgörüyle bakar ve sa-hip oldu¤u nimetler için Allah’a flükreder. fiükrü iman›n› art›r›r, iman›da cesaretini…

Haks›zl›k ve zulümle cesurca mücadele eder, mücadele ettikçe azmive sabr› geliflir. Sabr› onu kinden uzak tutar; böylece kötülü¤ü iyilik ya-parak önlemeyi ö¤renir. Verdi¤i sözleri tutmayan arkadafl›na, kendisiher verdi¤i sözü yerine getirerek örnek olur.

Sözünü tuttu¤u için sayg› görür, samimi dostluklar kurar. Dostlukonu k›skançl›ktan uzaklaflt›r›r, ona vefal› olmay› ö¤retir. Kendisine vetopluma eme¤i geçenlere de vefa gösterir. Eme¤in k›ymetini bilir, hiçkimseyi ve hiçbir fleyi hor görmez. Allah’›n yaratt›¤› her fleyde bir güzel-lik oldu¤unun fark›na var›r. Hayata iyimser bakar, mutlu olur. Mutlu-lukla selâmlar arkadafllar›n›, mutlulu¤unu çevresindekilerle paylafl›r.

39

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Sevgili Peygamberimiz (a.s.) buyurur:“Küçüklerimize sevgi ve flefkat göstermeyen ve

büyüklerimizin de¤erini bilmeyen bizden de¤ildir.”(Ebu Davud, Edep, 58)

2. Ahlâk›n Kayna¤› OlarakSevgili Peygamberimiz (a.s.)

Peygamber Efendimiz (a.s.) Allah’›n mesaj›n›insanlara iletme görevini yerine getirirken ayn› za-manda bu mesaj›n gerekliliklerini en güzel flekildeyaflayan kifli olmufltur. Onun hayat› nas›l davran-mam›z gerekti¤i konusunda bize en güzel flekilderehberlik eder. ‹çinde bulundu¤umuz durum neolursa olsun onun hayat›ndan bir örnek bulabilirve kendimizi Peygamber Efendimizin (a.s.) reh-berli¤inde flekillendirebiliriz.

O hangi durumda nas›l davranm›flt›? Onun ha-yat›n› ö¤rendikçe size nas›l yol gösterdi¤ini de kefl-fedeceksiniz. Kendi hayat›n›zda karfl›laflaca¤›n›zdurumlarda Peygamber Efendimizin (a.s.) size na-s›l örneklik yapabilece¤ine dair iflte birkaç örnek:

Zengin ve varl›kl› oldu¤unda Peygamber Efen-dimizin (a.s.) ticaretle u¤raflt›¤›, kervanlar› gö-türüp getirdi¤i zamanki cömertli¤ini hat›rla.

Fakir ve yoksul oldu¤unda Peygamber Efendi-mizin (a.s.) vatan›n› ve bütün mal›n› mülkünüterk ederek Mekke’den Medine’ye hicret etti¤izamanki sabr›n› düflün.

S›n›f baflkan› oldu¤unda dönemin ileri gelenlerikendisine itaat etti¤inde Peygamber Efendimizin(a.s.) onlara nas›l adaletli davrand›¤›n› hat›rla.

“Andolsun,Allah’›n Rasûlünde

sizin için; Allah’a ve

ahiret gününekavuflmay› uman,

Allah’› çokzikreden

kimseler için güzel bir örnek

vard›r.” (Ahzâb Sûresi, 21)

40

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Kendini zay›f ve kimsesiz hissetti¤inde Peygamber Efendimizin (a.s.)Mekke’de bafl›na gelen s›k›nt› ve eziyetleri gözünün önüne getir.

Bir iflte galip geldi¤inde Peygamber Efendimizin (a.s.) Bedir, Hu-neyn ve Mekke’de düflmana üstün geldi¤i günlere bakarak onun dav-ran›fllar›ndan kendine ders ç›kar.

Ma¤lup oldu¤unda Peygamber Efendimizin (a.s.) Uhud harbindeflehit ve a¤›r yaral› arkadafllar› aras›nda üzgün bir flekilde dolaflt›¤›n›,ama yine de ümidini yitirmedi¤ini düflün.

Birisine bir fley ö¤retiyorsan Peygamber Efendimizin (a.s.) mescittearkadafllar›na nas›l ö¤retmenlik yapt›¤›n› hat›rla.

Birisinden bir fley ö¤reniyorsan Peygamber Efendimizin (a.s.), Ceb-rail’in karfl›s›nda nas›l diz çöküp ilâhî bilgileri ö¤rendi¤ini düflün.

Hiçbir yard›mc›n olmad›¤› hâlde adaleti gerçeklefltirmek, iyili¤i hay-k›rmak istiyorsan Mekke’deki zay›f hâline ra¤men Peygamber Efen-dimizin (a.s.), hakk› ve adaleti aç›kça ilân etti¤i zaman› hat›rla.

Bir olay ya da oyunda hakem olursan ‹slâm gelmeden önce, Kureyfl reis-leri birbirine girmek üzereyken, Hacerülesved’i yerine koymak için Pey-gamber Efendimizin (a.s.) onlar taraf›ndan niçin hakem kabul edildi¤i-ni ve Peygamber Efendimizin (a.s.) nas›l bir hüküm verdi¤ini düflün.

41

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Arkadafllar›n›zla birlikte bir Müslüman›n kendisine veailesine karfl› görevlerini düflününüz.

Herkes alfabedeki harflerin s›ras›n› gözetereko harfle bafllayan bir cümle söylesin.

Örnek:[A] Allah’a ibadet etmek Müslüman›n görevlerindendir.

[B] Büyüklerine sayg›l› davranmak Müslüman›n görevlerindendir.

S›ra kendisine geldi¤inde uygun bir cümle kuramayanlar oyun d›fl› kals›n.

Kendimize ve Ailemize Karfl›Görevlerimiz

Allah’›n, her zaman her fleyi gördü¤üne, yap›-lanlar› bildi¤ine, gizli-aç›k her fleyden haberdar ol-du¤una inanan bizler, davran›fllar›m›z› bu inançlabiçimlendiririz. Bu inanç, insan›, kendi davran›flla-r›n›n sonuçlar›n› üstlenmeye, görevi olan ifllerihakk›yla yerine getirmeye yöneltir. Buna sorumlu-luk denir. Hem Allah’a, hem di¤er insanlara, hemde bütün yarat›lm›fllara karfl› sorumluluklar›m›z ol-du¤u gibi kendimize ve ailemize karfl› da sorumlu-luklar›m›z vard›r. ‹nsan, baflkalar›na karfl› sorumlu-luklar›n› yerine getirebilmek için de önce kendisi-ne karfl› sorumluluklar›n› yerine getirmelidir.

“Rabbin,

kendisinden baflkas›na

asla ibadet

etmemenizi,

ana-babaya

iyi davranman›z›

kesin olarak emretti.

E¤er onlardan

biri ya da her ikisi

senin yan›nda

ihtiyarl›k ça¤›na

ulafl›rsa sak›n onlara

‘öf!’ bile deme;

onlar› azarlama;

onlara tatl› ve

güzel söz söyle.

Onlara merhamet

ederek tevazu

kanad›n› indir

ve de ki: ‘Rabbim!

T›pk› beni küçükken

koruyup yetifltirdikleri

gibi sen de onlara ac›.”

(‹srâ Sûresi, 23-24)

42

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

II. ÜN‹TE

“Emrolun

du¤un

gibi dosdo¤

ru ol.”

(Hûd Sû

resi, 112

)

“...Kendi kendinizitehlikeye atmay›n›z...”(Bakara Sûresi, 195)

Peygamber Efendimiz (a.s.) “Bütün çocuklar Müslüman olarak do¤ar.”buyurmufltur. Yarat›l›fl›m›zdaki do¤rulu¤u ve temizli¤i korumak kendi-mize karfl› görevlerimizin bafl›nda gelir. ‹nanmak insan›n en temel ihti-yac›d›r. ‹nsan ancak iman ile huzur bulur. Vicdan› ancak iyi ve güzeldavran›fllarla rahata kavuflur.

‹nsan akl›n›n ve zekâs›n›n ihtiyac› ise bilgidir. Bilgi, iman ile birleflti-¤inde insan› her türlü kötülük ve çirkinlikten korur.

Bilgi edinebilme yetene¤i insana verilmifl çok önemli bir nimettir.Bu yetene¤ini kullanmayan insan kendi akl›na ve zekâs›na haks›zl›k et-ti¤i gibi Allah’›n verdi¤i bu nimete de teflekkür etmemifl olur.

‹nsan, bilgi ve iman sahibi oldu¤unda ibadetlerini yerine getirmesigerekti¤inin de fark›na var›r. ‹badetler, Allah’a sayg›n›n ifadesi oldu¤ugibi kiflinin dünya ve ahiret mutlulu¤unun da flart›d›r. Dünya ve ahiretmutlulu¤una kavuflmak isteyen insan›n kendine karfl› görevlerinin enönemlilerinden birisi de ibadetlerini yerine getirmesidir.

Bütün bu görevleri yerine getirebilmek için insan, beden sa¤l›¤›nadikkat etmekle sorumludur. Bedenimiz ve sa¤l›¤›m›z Allah’›n bize ver-di¤i bir emanettir. Hepimiz bu emaneti korumakla sorumluyuz. Pey-gamber Efendimiz (a.s.) “Senin bedeninin sende hakk› vard›r.” buyurmufl-tur (Taç, 2/100).

‹nsan, öncelikli olarak en yak›nlar›na karfl› görevlerini yerine getir-melidir. Bu kiflilerin bafl›nda da anne ve baba yer al›r. Anne ve babam›-z› söz ya da davran›fllar›m›zla, hiçbir flekilde incitmemek, onlara güleryüzlü ve tatl› sözlü davranmak, onlar›n isteklerini yerine getirmeye ça-l›flmak görevlerimiz aras›ndad›r.

43

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

“Allah’›n en sevdi¤i davran›fl vaktinde k›l›nan namaz ileanne ve babaya iyilik yapmakt›r.”

(Tirmizi, Salât, 127/176)

Kendisine ve Ailesine Karfl›Ahlâkî Görevlerinin Fark›nda Olan Bir Müslüman…

Yapt›¤› ifli en iyi biçimde yapmaya çal›fl›r. Çünkü Allah’a ve kendi vic-dan›na hesap vermesi gerekti¤ini düflünür.

Kendisine ö¤retilenleri en güzel flekilde ö¤renmeye çal›fl›r, bilgisiniart›rmak için gayret gösterir.

Sadece baflkalar›na karfl› de¤il, kendisine karfl› da dürüsttür.

Genifllik ve bollu¤a ulafl›rsa flükreder, darl›k ve s›k›nt›ya düflerse y›l-g›nl›k göstermez. Karfl›laflt›¤› her fleyde kendisi için hay›r ve güzellik-ler oldu¤unu bilir.

Kapasitesinin üstünde herhangi bir fleyle sorumlu tutulmad›¤›n› bi-lir. Sorumlu oldu¤u fleylerin gere¤ini yerine getiremeyece¤i endiflesitafl›maz. Çünkü “Allah bir kimseyi ancak gücünün yetti¤i fleyle yükümlük›lar.” (Bakara Sûresi, 286)

‹yi ve kötü bütün davran›fllar›n›n karfl›l›¤›n› görece¤ini bilir ve aileiçindeki sorumluluklar›n› baflkalar›na yüklemeye çal›flmaz.

Bencillikten uzaklafl›r, aile bireylerine sevgisi ve yak›nl›¤› artar, bu-nun da iliflkilerine olumlu katk› sa¤layaca¤›n› bilir.

Peygamber Efendimizin (a.s.) hayat›n› örnek al›r. Ailesiyle ve akraba-lar›yla iliflkilerini onun davran›fllar› ›fl›¤›nda düzenler.

Problemler karfl›s›nda zay›fl›k göstermez, üstesinden gelmeye çal›fl›r.

Cahilce davran›fl›n cesaret de¤il, cür’etkârl›k ve kendini bilmezlik ol-du¤unu bilir.

Her zaman do¤ru olan› yapmaya çal›fl›r.

44

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Kendinizi hayalinizdeki mesle¤e ulaflm›fl bir kifli olarak düflünün.Doktor, mühendis, ö¤retmen, müftü, imam hatip, pilot, mimar…Görevinizi yaparken nelere dikkat etmeniz gerekti¤ini söyleyiniz.

Hiçbir zaman ve hiçbir kimseye karfl› dürüstlü¤ünden ödün vermez.

‹sraf etmez, cimrilikten de kaç›n›r.

Büyüklerine ve küçüklerine flefkatli, sab›rl›, sayg›l› davran›r.

Olumsuz durumlar karfl›s›nda kendisini anl›k tepkilerden korur.Olaylara, acele etmeden, telâfla kap›lmadan, sakinli¤ini koruyarakyaklafl›r. Kararl› ve azimli davran›r.

Hayat›n› Allah’›n koydu¤u ölçülere göre düzenleyerek korkusuzcave dikkatli bir flekilde sonuna kadar, zorluklara direnir.

Kardefllerini yada baflkalar›n› k›skanmaz, herkese karfl› hoflgörülüdür.

Bütün davran›fllar›nda ve sözlerinde samimiyeti hissedilir.45

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Afla¤›daki durumlar› tart›fl›n›z:

• Vücudumuzdaki organlar›n görevlerini düflünün.Organlar›m›zdan biri ifllevini yerine getirmezse ne olur?

• Aile fertlerine düflen görevler nelerdir? Yerine getirilmezse ne olur?

( ) H›rs›zl›k yapmaz.( ) Laf tafl›r, dedikodu yapar.( ) Kumar oynamaz.( ) Bencildir, hep kendini düflünür.( ) Çevresinde ihtiyac› olanlara yard›m eder.( ) Baflkas›n›n mal›n› izinsiz al›r ve kullan›r.( ) Kendi ç›karlar›n› korur, baflkalar›nkini

önemsemez.( ) Kendisine zarar verecek içecekleri kul-

lanmaz.( ) Kendine emanet edilen mal› korumaz.( ) Kul hakk›ndan sak›n›r, kimseye haks›z-

l›k etmez.

( ) Haram yemez, helâl kazanc› gözetir.( ) Sözünde durmaz.( ) Ölçüden ve tart›dan çalar.( ) Yetim ve öksüzleri korur.( ) Sab›rs›z ve acelecidir.( ) Karfl›s›ndakini kand›r›r.( ) Zina yapmaz.( ) Güler yüzlüdür, kimseyi terslemez. ( ) Rüflvet al›p verir.( ) Borcuna sad›k de¤ildir.( ) Yapt›¤› iyili¤i bafla kakar.( ) Her fleye karfl› insafl› ve merhametlidir.( ) Yalan söylemez.

Afla¤›da baz› davran›fl örnekleri verilmifltir. ‹yi bir Müslüman›n yapmas›uygun olan davran›fllara D, yapmas› uygun olmayan davran›fllara Y koyunuz.

“Ey iman edenler!Allah için hakk›

titizlikle ayakta tutan, adalet ile flahitlik

eden kimseler olun. Bir topluma olan

kininiz siziadaletsizli¤e itmesin.

Adil olun. Bu, Allah’a

karfl› gelmektensak›nmaya

daha yak›nd›r.” (Mâide Sûresi, 8)

46

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Çevremize ve Bütün ‹nsanlaraKarfl› Görevlerimiz

‹slâm ahlâk› her insan›n temel haklar›na sayg›göstermeyi gerektirir. Her insan; yaflama, helâl fle-kilde mal mülk edinme, kiflili¤ine karfl› sayg› duyul-ma, di¤er insanlarla eflit muamele görme, özel ha-yat›na kar›fl›lmama, yeme-içme-bar›nma gibi temelihtiyaçlar›n› karfl›lama gibi haklara sahiptir.

Müslümanlar birbirlerinin ve tüm insanlar›nhaklar›na sayg› gösterirler. Bunun ötesinde, kardeflolduklar›n›n bilinciyle, birbirlerinin s›k›nt›lar›n›gidermeyi, yüklerini paylaflmay›, karfl›laflt›klar› güç-lüklerde yard›mlaflmay› görev kabul ederler. Güçduruma düflenin sorununu istekle, içtenlikle, hiç-bir s›k›nt› hissetmeksizin gidermeye çal›fl›rlar. Ken-dilerine bir kötülük yap›ld›¤›nda affederler, kintutmazlar. Ayn› kötülükle bir kez daha karfl›laflma-mak için dikkatli olmay› ve tedbir almay› da ihmaletmezler.

III. ÜN‹TE

Peygamber Efendimize (a.s.)“En hay›rl› insan kimdir?” diye soruldu.

Peygamberimiz, “‹nsanlara en faydal› olanlard›r.” buyurdu.(Camiu’s-Sa¤ir, 9/47)

Müslümanlar ayr›ca her zaman nezaketle davra-n›rlar. ‹nsanlarla karfl›lafl›nca selâm verirler, güzelsözlerle konuflurlar. ‹htiyac› olan birini gördükle-rinde baflkas›n›n yard›m etmesini beklemezler,kendileri yard›m ederler. Çevrelerinde olumlu de-¤ifliklikler yapacak gücü her zaman kendilerindebulurlar. Onur, de¤er ve haklar›na bir sald›r› olur-sa bunlarla sonuna kadar mücadele ederler. Hak-s›zl›k kime karfl› yap›lm›fl olursa olsun buna raz› ol-mazlar, haks›zl›¤a u¤rayanlar›n hakk›n› savunur-lar. Kazançlar›n› helâl yoldan elde etmeleri gerek-ti¤ini bilirler, Peygamber Efendimizin (a.s.) “Tica-rette do¤ruluktan ayr›lmayan kimse k›yamet gü-nünde peygamberlerle beraber olacakt›r.” sözünü(Tirmizi, Buyû’, 4) ak›llar›ndan ç›karmazlar. Zen-gin-fakir, güçlü-zay›f fark› gözetmeden herkese eflitdavran›rlar. Güçlünün hakl› de¤il, hakl›n›n güçlüoldu¤u gerçe¤ine inan›rlar. Sahip oldu¤u fleylerinAllah’›n kendisine verdi¤i emanetler oldu¤unu bi-lirler. Yard›m ettikleri kiflinin kendilerine borçluoldu¤unu düflünmezler.

“Ey iman edenler!Sabrederek venamaz k›larakAllah’tan yard›mdileyin.fiüphe yok kiAllah sabredenlerle beraberdir.” (Bakara Sûresi, 153)

47

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

“Özü sözü, içi d›fl› bir olmak” ne demektir? Aç›klay›n›z.??“Onlar Allah’› ve müminleri aldatmaya çal›fl›rlar.

Oysa sadece kendilerini aldat›rlar da fark›nda de¤ildirler.” (Bakara Sûresi, 9)

“Kendini aldatmak” ne demektir? Aç›klay›n›z.

Çevresine ve Bütün ‹nsanlaraKarfl› Görevlerinin Fark›ndaOlan Bir Müslüman…

Sadece kendisi için yaflamad›¤›n› bilir, dün-yadaki tüm insanlar için elinden geleni ya-par.

Dostlu¤a ve arkadafll›¤a önem verir. Arkadafl-lar›na vefal›d›r.

Kendisine bir s›r verildi¤inde bunu saklar.Baflkalar›n›n özel hayat›na sayg› duyar.

Kimsenin arkas›ndan konuflmaz. Kötü zandabulunmaz.

Baflkalar›yla alay etmez. Karfl›s›ndakinin dekendisi gibi bir insan oldu¤unun bilinciylehareket eder.

Sinirlendi¤i zaman öfkesini kontrol etmeyibilir, sonradan piflman olaca¤› bir fleyi yap-mamaya çal›fl›r.

Büyük küçük ayr›m› yapmadan herkese sayg›-l› davran›r.

Zekât, fitre gibi maddî yükümlülüklerini yeri-ne getirmekle kalmaz, gülümsemenin bilebir yard›mlaflma ve paylaflma oldu¤u bilincinitafl›r.

48

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

“Ey iman edenler!Kendi evlerinizden

baflka evlere,geldi¤inizihissettirip

ev sahiplerineselam vermeden

girmeyin.Bu davran›fl sizin

için dahahay›rl›d›r.Düflünüp

anlayas›n›z diyesize böyle

ö¤üt veriliyor.” (Nûr Sûresi, 27)

g g g g g g

“Mal biriktiren veonu durmadan

sayan,insanlar› arkadan

çekifltiren,kafl göz iflaretiyle

alay edenher kiflinin

vay hâline!” (Hümeze Sûresi, 1-2)

Gerçek yard›mlaflman›n sadece iyi ifllerde yar-d›mlaflmak oldu¤unu bilir. Yanl›fl ifller yapan-lara ise onlar› kötülükten al›koymaya çal›fla-rak yard›m eder.

Kendisinden yard›m isteyen kifliye, “‹steyenisak›n azarlama.” (Duhâ Sûresi, 10) ayeti gere-¤ince hiçbir flekilde kötü davranmaz.

Vermekle kendisinden bir fleyin eksilmeyece-¤ini bilir, sahip olduklar›n›n paylaflt›kça be-reketlenece¤ine inan›r.

Birine yard›m etmek istedi¤inde Rabbinin“Sevdi¤iniz fleylerden Allah yolunda harcamad›k-ça iyili¤e asla eriflemezsiniz. Her ne harcarsan›zAllah onu bilir.” (Âl-i ‹mrân Sûresi, 92) buyru-¤unu hat›rlar. Hofllanmad›¤› ve atmak istedi-¤i eflyalar›n› de¤il, güzel olan ve sevdi¤i fleyle-ri verir.

Yard›m›n› güler yüzle yapar, bafla kakmaz.

Yard›m› gösterifl için yapmaz. Öyle ki sa¤ eli-nin verdi¤ini sol eli duymaz.

Yönetti¤i ve birlikte çal›flt›¤› kiflilere insafl› vemerhametli davran›r.

Kimseye haks›zl›k etmemek için titiz davra-n›r.

Taraf tutmaz. Haks›z olan çok yak›n› da olsahakl› olan›n yan›nda yer al›r.

“Ey iman edenler!

Mallar›n›z›

aran›zda

bat›l yollarla

yemeyin.

Ancak karfl›l›kl›

r›za ile

yap›lan ticaretle

olursa baflka.

Kendinizi

helâk etmeyin.

fiüphesiz Allah

size karfl› çok

merhametlidir.”(Nisâ Suresi, 29)

g g g g g g

“fiüphesiz

Rabbimiz Allah’t›r

deyip sonra da

dosdo¤ru olanlara

hiçbir korku yoktur,

onlar

üzülmeyecekler de.

Onlar

cennetliklerdir.

Yapmakta

olduklar›na karfl›l›k

orada sürekli

kalacaklard›r.”(Ahkâf Sûresi, 13-14)

49

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Allah’›n adaletli oldu¤unu bilir ve ona güvenir.

Kimseyi kand›rmaz. Peygamber Efendimiz(a.s.) “Aldatan yahut zarar veren yahut hile ya-pan bizden de¤ildir.” buyurmufltur (Kenzü’l-Ummal, 7825).

Verdi¤i sözde durur. Asla yalan söylemez.

Komflusu açken tok yatmaz.

Hastalar› ziyaret eder.

Yetimleri korur ve gözetir.

50

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

HerhangiBirine Ça¤r›

Öykümüz Herkes, Birisi, HerhangiBiri ve Hiç Kimse adl› dört kifli hakk›ndad›r.

Yap›lmas› gereken önemli bir ifl vard› ve Herkes, Birisi’nin bu ifli yapaca-¤›ndan emindi. Gerçi ifli Herhangi Biri de yapabilirdi, ama Hiç Kimse yap-mad›. Birisi buna çok k›zd›, çünkü ifl Herkes’in ifliydi. Herkes, HerhangiBiri’nin bu ifli yapabilece¤ini düflünüyordu; ama Hiç Kimse, Herkes’inyapamayaca¤›n›n fark›nda de¤ildi. Sonunda Herhangi Biri’nin yapabile-ce¤i bir ifli, Hiç Kimse yapmad›¤› için Herkes, Birisi’ni suçlad›.

De¤erlendirme Sorular›:1. Sorumlulu¤u herkesin bir baflkas›-

na yükledi¤i bir olay yaflad›n›z m›? Ne gi-

bi sorunlar ortaya ç›kt›?2. Çevrenizde “Bana ne, baflkalar› dü-

flünsün.” demeden bireysel ve toplumsal

sorumluluklar›n› yerine getiren kifliler

var m›? Bu kiflilerin toplum hayat›na kat-

k›lar› üzerine arkadafllar›n›zla tart›fl›n›z.

51

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Yard›mlaflma insanlar aras›ndaki toplumsal iliflkileri nas›l etkiler?Arkadafllar›n›zla tart›fl›n›z.

Çevremizdekileri yard›msever olmaya teflvik etmek için neler yapabiliriz?Arkadafllar›n›zla tart›fl›n›z.

Hz. Ömer’in AdaletiHz. Ömer halife oldu¤u dönemde bir akflam çal›fl›yordu. O

esnada bir misafiri geldi ve oturup sohbet etmeye bafllad›. Hz.Ömer hemen aya¤a kalkt› ve yanmakta olan mumu söndürüpbaflka bir mum yakt›. Misafiri flaflk›n gözlerle Hz. Ömer’e bak›-yordu. Hiçbir fley anlamam›flt›. Dayanamay›p sordu:

“O da mum, di¤eri de mum. ‹kisi de ayn› flekilde ayd›nl›kveriyor. Niye birini söndürüp de ötekini yakt›n?”

Hz. Ömer’in cevab› flu oldu:

“Söndürdü¤üm mum, milletin paras› ile al›nm›flt›. Özel ifl-lerimi yaparken, arkadafllar›mla sohbet ederken onu kullan-maya hakk›m yok. Bunun için o mumu söndürdüm ve kendiparamla ald›¤›m mumu yakt›m.”

1. Metne göre adaletsizlik olarak adland›r›lan davran›fl nedir?

2. Küçük bir ihmalin adaletsizli¤e yol açabilece¤i durumlar yafla-d›n›z m›? Bir örnek veriniz.

3. Metni göz önünde bulundurarak bir adalet tan›m› yapmayaçal›fl›n›z.

Yalan söylememek, güler yüzlü olmakbir Müslüman›n çevresine karfl› sorumluluklar›ndand›r.

Siz de Müslümanlar›n çevresine karfl› sorumluluklar›ndanbefl tanesini yaz›n›z.

“Müslüman,Müslüman›n

kardeflidir.Ona hainlik etmez,

onu yaralamaz,küçük düflürmez.”

(Buhari, Mezalim, 3)

g g g g g g

“Mümin,insanlarla uyuflan

ve insanlar›n dakendisi ile

uyuflabildi¤ikimsedir.

Yak›nl›k kurmayanve kendisi ile de

yak›nl›kkurulamayan

insandahay›r yoktur.”

(Ahmed bin Hanbel, 4/271)

52

AHLÂK

D‹N‹M‹

Ö⁄REN‹YORUM

PeygamberEfendimizin (a.s.)

bize ö¤rettiklerinden:

Kim kardeflinin ihtiyac›n› giderirseAllah da onun ihtiyac›n› giderir.

Kim bir Müslüman› bir s›k›nt›dan kurtar›rsaAllah da onu k›yamet gününün

s›k›nt›s›ndan kurtar›r.

Kim bir Müslüman› giydirirse Allah da onuk›yamet günü giydirir.

(Ebu Davud, Edeb, 46)

53

AHLÂK

D‹N‹

M‹

Ö⁄REN‹YORUM

Herkes Yard›m Edecek GüçtedirOkulun duvarlar›nda ve panolarda bofl yer kalmam›flt›. Sosyal Daya-

n›flma ve Yard›mlaflma Kolu geçen hafta komflu flehirde yaflanan depremfelâketine duyarl›l›¤› art›rmak için bütün okulu afifllerle donatm›flt›. Ö¤-renciler, bu afette evleri y›k›lan, yak›nlar›n› kaybeden, yaralanan, aç vesusuz kalan insanlara yard›m etmek için çal›fl›yorlard›. S›k s›k “Herkesyard›m edecek güçtedir.” slogan› duyuluyordu. Hüseyin bu sözün do¤ruolmad›¤›n› düflünüyordu. Ona göre ihtiyac› olanlara yard›m edebilmekiçin zengin olmak gerekirdi. Babas› öldükten sonra ailesinin maddî du-rumu bozulan Hüseyin’in yard›m kampanyas›na verecek paras› yoktu.

Kampanya üç gün sürmüfltü. Sonunda toplanan eflyalar kamyonlara ta-fl›nmak üzere haz›rlan›yordu. Hüseyin çekinerek elindeki paketle kamyo-nun yan›na yaklaflt›. Okul kap›s›nda Osman’la karfl›laflt›. Osman, Hüse-yin’in s›n›f arkadafl›yd›. Onun da maddî durumu iyi de¤ildi. Günlük te-mizli¤e giden annesiyle birlikte yafl›yordu. Kamyona eflyalar› tafl›rken hay-li yorulmufltu. Osman, Hüseyin’i görünce elindeki paketi sordu: “Ne gön-deriyorsun deprem bölgesine?” Hüseyin cevap verdi: “Bu benim çocuklukyorgan›m. Annem ben do¤unca diktirmifl. Kullanmak hiç nasip olmam›fl.Onun hat›ras› diye sakl›yordum. Deprem bölgesinde çad›rlarda kalan ço-cuklar kim bilir ne kadar üflüyorlard›r, de¤il mi Osman? Art›k bu yorganihtiyac› olan birisini ›s›tacak. Asl›nda oraya büyük yard›mlar gitmeli. Böy-le benimki gibi önemsiz fleyler de¤il.”

Osman, arkadafl›na flöyle karfl›l›k verdi: “Hiç de önemsiz oldu¤unudüflünmüyorum. Yard›m›n büyü¤ü küçü¤ü yoktur. Yap›lan her fley yeri-ni ve karfl›l›¤›n› bulur. Benim verecek bir yorgan›m bile yok, ama yard›medemeyece¤imi düflünmedim. Öyle düflünseydim eflyalar› paketleyen,kamyona tafl›yan bir kifli eksik olacak; bu yüzden de kamyon belki de yo-la daha geç ç›kacakt›. Ben, deprem bölgesine eme¤im ve dualar›mla yar-d›m ediyorum.”

Kur’an’da Hz. Lokmân’›n o¤luna flöyle