14.01.2004

Dagskrá:-Kynning á tilurð verkefnisins, Sigurður Guðni Sigurðsson framkvæmdastjóri Skagans hf.-Staða verkefnisins og helstu niðurstöður geymsluþolsrannsókna,

Emilía Martinsdóttir, deildarstjóri Rf.-Mælingar á nýtingu, hitastigi og afurðaskiptingu hjá Tanga hf.

Þorvaldur Þóroddsson,sjávarútvegsfræðingur Rf. -Uppbygging roðkælivinnslulínunnar,

Einar Brandsson Skaginn hf .-Ávinningur og reynsla af roðkælingu,

Einar Víglundsson framleiðslustjóri Tanga hf. Vopnafirði. -Fyrirspurnir og umræður

Áhrif roðkælingar á gæði fiskflaka.

14.01.2004

Roðkæling

1. Upphafið

• Ársbyrjun 2002

• Fyrstu hugmyndir frá Gylfa Guðfinnssyni

• Febrúar – Apríl 2002 Prófanir

• Apríl 2002 – Formlegt verkefni innan Skagans.

2. Mótun verkefnisins

Maí – Sept. 2002 • Grunnhugmyndir

• Frystar afurðir jafnt sem ferskar

• Roðdráttur í breyttri Baadervél

• Fyrstu mælingar – samvinna við Rf.

• Samvinna við HB frá upphafi.

3.1 Kynning verkefnisinsSjávarútvegssýningin 2002

Flökum haldið aðgreindum þegar þau koma frá flökunarvél.Útlínusnyrting eftir flökun.Sjálfvirk yfirfærsla inn á frysti.Roðfrysting flaka með snertifrystingu á álreim ( 5 – 8 mín. )

Beint úr frystingu í roðdrátt og þaðan sjálfvirkt inn á snyrtilínu.Á snyrtilínunni er beingarðurinn fjarlægður.

Snyrting og þunnildaskurður er framkvæmt með sérhæfðum aðgerðum.

3.2 Hvað var kynntSjávarútvegssýningin 2002

•Ekkert los við roðdrátt•Minna vökvatap

•Gæðin haldast óbreytt•Ný afurðaskipting – aukin verðmæti

•Ný aðferð við að taka beingarð•Hærra hlutfall í ferskvinnslu

•Öll flök nýtast í heilflakavinnslu•Lágt hitastig allan vinnsluferilinn

•Meiri arðsemi vinnslunnar

3.3 Hvað var kynntSjávarútvegssýningin 2002

Flak unnið á hefðbundinn hátt

Flak unnið roðfryst

3.4 Hvað var kynntSjávarútvegssýningin 2002

Venjuleg roðfletting

Roðflett eftir roðfrystingu

Uppþítt hráefni

3.5 Hvað var kynntSjávarútvegssýningin 2002

3.6 Hvað var kynntSjávarútvegssýningin 2002

Taflan sýnir afurðir og meðalverð til framleiðenda. Verð fyrir marning er reiknað út frá beingörðum fyrir vinnslu. Þunnildum er pakkað sér. Verð fyrir A-afurðir er meðaltal af hnakka-, mið- og sporðstykkjum.

Verðmismunurinn er rúmar 26 kr á hráefniskíló roðfrystingunni í hag

AfurðirVerð

ISK/kggr/kg heill

þorskur ISKgr./kg heill

þorskur ISK

Beingarður 90,0 14,0 1,3 25,0 2,3Þunnildi 250,0 62,0 15,5 66,0 16,5

Blokk 360,0 2,0 0,7 112,0 40,3

A - afurð 510,0 401,0 204,5 268,0 136,7Samtals á kg. hráefnis 222,0 195,8

Roðfryst Hefðbundið

3.7 Hvað var kynntNiðurstaða.

Mismunurinn á roðfrystingu og hefðbundinni vinnslu er í aðalatriðum eftirfarandi:1. Hærri heildarnýting næst með roðfrystingunni.2. Hærra hlutfall af fiskinum fer í dýrari afurðir. 3. Við roðfrystingu er fiskurinn kældur niður í upphafi vinnsluferilsins þegar hann aftur á móti hitnar í hefðbundinni vinnslu.4. Roðfrystingu er hægt að nota hvort heldur sem er við afurðir sem á að frysta eða selja ferskar.Mismunur á verðmæti milli aðferða er mismunandi en eykst roðfrystingunni í hag eftir því sem hráefnið er viðkvæmara. Niðurstöður eru byggðar á tilraunum Rannsóknastofnunar Fiskiðnaðarins.

4. Samstarfssamningur

Ársbyrjun 2003Samstarfssamningur milli Skagans, Rf., HB, TROS, síðar bættist Tangi við.

Styrkt af Rannís, MATRA og NSAÞróun og mælingar á vinnslubúnaði

og vinnsluaðferðum.

5. Forsnyrting - Ný kynslóð flæðilína

Ný gerð af snyrtilínu - Steplínan• Beintengd við flökunarvél• Snyrt í roði• Lágmarks meðhöndlun • Aukin afköst• Aukin gæði

Fyrsta línan sett upp hjá FISK í ársbyrjun 2003 og önnur hjá Bakkavík á vormánuðum 2003

6. Ferlið rofið - Krapi

Flökin fara í krapa eftir útlínusnyrtingu• Hreinsar blóð úr holdi

• Býr til möguleika á uppsöfnun afurða

• Stýring á saltinnihaldi, hitastigi og þykkt.

• Neikvætt að auka meðhöndlun.

7. Ný gerð af roðdráttarvél

Vorið 2003 – Hönnun nýrrar roðdráttarvélar• Tölvustýrð vél – Einn snúningur á tromlu fyrir hvert flak• Sporðsnyrting• Beintaka samhliða roðdrætti• Gekk vel á roðfrystum flökum

8. Roðfrystir verður roðkælir

Samningur við Tanga um vinnslulínu í júlí 2003. Gangsetning í sept. 2003

• Undirkæling í stað frystingar• Lenging líftíma ferskra afurða• Beintakan “misheppnast” vegna breytinga frá frystingu í

kælingu.

9. Snyrti og pökkunarlína

Sambyggð snyrtilína og pökkunarlína.

TROS og Tangi• Lágmarks meðhöndlun • Aukin afköst• Aukin gæði

Næstu skref• Þróun á beintöku - 2004• Bætt meðhöndlun á sjó - Kæling• Flutningur á markað 2004 - 2005

Roðkæling

Einar Víglundsson14/0/2004

Reynsla Tanga hf

• Aukin nýting• Aukin afköst• Minni blokk• Minni marningur• Aukning í dýrari

afurðir• Auðveldari ormatínsla

• Aukið geymsluþol• Flutningur á ferskum

fiski með skipum• Unnið eftir skiptikerfi

Vinnutími 7.00-13.00• Roðkælir hægt að nota

sem lausfrystir á smáflök og smærri bita

Afurðarnýting

• Afurðarnýting nálgast 50% án afskurðar• Markmið er 50%

– Til að ná því þarf:• Flokkun • Betri hausun• Bæting á tækni

Afurðarnýting

• Miðað við vinnslu í: Eldri línu

& Roðkælilínu

36,00%38,00%40,00%42,00%44,00%46,00%48,00%50,00%52,00%

Án afskurða

r

Með afskurði

Eldri línaRoðkæling

Afurðarnýting

• Roðkælir og roðrífa ekki í vinnslulínunni. – Flökun og forsnyrting

sú sama– Roðflett með

hefðbundnum hætti– Eftirsnyrting og pökkun

sú sama40,0%42,0%44,0%46,0%48,0%50,0%52,0%

Án Afskurðar

Með Afskurði

Án RoðkælisMeð Roðkæli

Án Roðkælis Með Roðkæli

Þús. Kr % Þús. Kr %Framl. verðmæti 209 100 240 100Meðal verð 435,2 kr/kg 478,1 kr/kgHráefnis kostn 114 54,5 114 47,5Launakostnaður 56 26,9 45 18,7Umbúðarkostn 6 2,9 7 3,0Framlegð 33 15,7 74 30,8

Kostnaður við að slökkva á Roðkælinum er: 41 kr/kg(hráefni)

Mismunur á afurðarnýtingu með og án roðkælis

Afurðarskipting

0,0%10,0%20,0%30,0%40,0%50,0%60,0%70,0%80,0%90,0%

Bitar/f

lökBlok

kÞun

nildi

Mar

ning

ur

Eldri LínaRoðkæling

• Bitar og flök fara úr 65,8% í 83,9%

• Hefðbundin blokk hverfur nánast

• Marningur meira en helmingast

Afurðaskipting

• Blokkin hverfur við Roðkælinguna

• Marningur meira en helmingast.

0,0%2,0%4,0%6,0%8,0%

10,0%12,0%14,0%

Blokk

Þunnild

i

Mar

ningu

r

Eldri LínaRoðkæling

Samanburður árangursEldri Lína Roðkæling

Þús. Kr % Þús. Kr %Framl. verðmæti 187 100 240 100Meðal verð 415,3 kr/kg 478,1 kr/kgHráefnis kostn 114 61 114 47,5Launakostnaður 46 24,5 45 18,7Umbúðarkostn 5 2,9 7 3,0Framlegð 22 11,6 74 30,8

Framlegðarmismunur 52kr/kg hráefnis

Roðkæling: Óverðlagður ávinningur

Aukið geymsluþol: - Sparnaður í flutning (60kr /kr => 15kr/hráefnis kg)

- Verðminni afurðir seldar ferskar

- Lenging á sölutíma => Hækkun á verði?

- Nýjir og betri pökkunarmöguleikar

Reynsla Tanga hf í stuttu máli

Aukin nýting & afköst

Minni blokk & marningur

Hærra verð & hlutfall dýrari afurða

Auðveldari snyrting & ormatínsla

Opnun á þróun nýrra afurða

Aukið geymsluþol

Skipaflutningur á ferskum fiski mögulegur

Unnið eftir skiptikerfi