UKRAYNA ÜLKE BÜLTENİ

1. GENEL BİLGİLER

Başlıca Sosyal Göstergeler

Nüfus 44,6 milyon

Dili Resmi dil: Ukraynaca

Etnik Yapı: Nüfusun % 78'i Ukraynalı, % 17’si Rus, % 5'i ise Belarus

Yönetim Biçimi Yarı Başkanlık tipi Cumhuriyet

Para Birimi Grivna (1 ABD Doları: 26,69 UAH)

Başkent Kiev (2,9 milyon)

Önemli Şehirler Kiev, Kharkiv, Dnipropetrovsk, Odessa, Donetsk

Yüzölçümü 603.550 km2

Üyesi Olduğu Başlıca Uluslararası Kuruluşlar

Birleşmiş Milletler

Bağımsız Devletler Topluluğu

Uluslararası Para Fonu (IMF)

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)

Avrupa Konseyi

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü

Avrasya Ekonomik Topluluğu (gözlemci statüsünde)

Dünya Ticaret Örgütü

EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası)

IFC (Uluslararası Finans Kuruluşu)

CCC (Gümrükler İşbirliği Konseyi)

ECE (Avrupa Ekonomik Komisyonu)

ISO ( Uluslararası Standardizasyon Örgütü)

Coğrafi Konum

Ukrayna eski Sovyetler Birliği'ni oluşturan onbeş cumhuriyet içinde Rusya Federasyonu ve Kazakistan'ın ardından yüzölçümü en büyük üçüncü ülkedir.

Kuzeyde Beyaz Rusya, doğu ve kuzeydoğuda Rusya Federasyonu, kuzeybatıda Polonya, batıda Slovak Cumhuriyeti ve güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova ile sınır komşusudur. Güneyinde Karadeniz ve Azak Denizi bulunmaktadır.

Ukrayna’nın %70’i alçak, %25’i yüksek ve %5’i dağlık arazidir. Ukrayna topraklarının %55’i ekilebilir arazidir.

Ukrayna’da Ocak ayındaki ortalama hava sıcaklığı; kuzey doğuda –8°C, güney batıda –2°C; Kırımın güney kıyılarında +4°C’dir. Temmuz ayındaki ortalama hava sıcaklığı ise; kuzey batıda

+18°C, Kırımın güney kıyılarında +24°C’dir. Yıllar itibariyle en yüksek hava sıcaklığı 36°C ila 42°C arasında, en düşük hava sıcaklığı ise -30°C ila -40°C arasında değişmektedir. Don olmayan günlerin sayısı kuzeyde 160, güneyde ise 250 gün kadardır.

Ülkede uzunluğu 100 km. den fazla 100 den fazla akarsu vardır. Bunların en büyükleri, Dinyeper, Dinyester, Güney Bug, Siverski Donets ve Tisa’dır. Bu nehirlerin hemen hepsi Karadeniz ve Azak Denizi’ne dökülür. Dinyeper gibi gemilerin yüzebileceği büyük nehirler ulaşım açısından çok önemlidir. Dinyeper nehrinin uzunluğu, 981 km.’ si Ukrayna içinde olmak üzere toplam 2.300 km. dir.

Ukrayna’da irili ufaklı 3.000 den fazla tabii göl mevcuttur. Bunlar genellikle Polissia, Kırım ve Karadeniz kıyılarına yakın bölgelerde bulunmaktadır. Ayrıca 22.000 civarında da suni gölet bulunmaktadır.

Siyasi ve İdari Yapı

Ukrayna'nın tarihi, Kiev Rusların 9. yüzyılda kurdukları kent devletine kadar uzanmaktadır. Bu

devlet 13. yüzyılda Tatarlar, daha sonra da Polonya ve Litvanya tarafından işgal edilmiş, 1654

yılında Polonya'dan kaynaklanan tehdit yüzünden Ruslarla bir Anlaşma yapılmış, ancak bu

Anlaşma, ülkenin tamamen Rus İmparatorluğu’nun kontrolüne geçmesine neden olmuştur.

Modern Ukrayna'daki ilk bağımsızlık hareketleri, 1917-1921 yıllarında Rus İmparatorluğu'nun

çökmesi ile ortaya çıkmış, çok kısa bir süre bağımsız kalan ülke, Bolşevik İhtilali'ne karşı

koyamamış ve 1922 yılında SSCB'ne dahil olmuştur. Ancak, ülkenin batısı 1939 yılına kadar

Polonya'nın idaresinde kalmıştır.

Stalin'in devlet başkanlığı döneminde hızla sanayileşen ülke, büyük kömür ve demir rezervleri

sayesinde 1930'lu yıllarda Sovyet sanayileşmesinde merkezi bir duruma gelmiştir. Büyük

oranda köylü nüfusa sahip Ukrayna'da, Stalin'in 1932-1933 yıllarındaki uygulamaları

sonucunda ortaya çıkan açlık felaketi nedeniyle milyonlarca kişi ölmüştür. II. Dünya Savaşı

sırasında, milliyetçi akımlar önem kazanmıştır. Sovyet döneminde milliyetçilik akımının güçlü

olduğu Ukrayna, 1980'li yılların sonuna kadar Komünist Parti tarafından sıkı bir kontrol

altında tutulmuştur.

24 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını kazanan ve 24 bölgeden oluşan Ukrayna’nın

Başkenti Kiev’dir. Ukrayna’nın özerk bölgesi olan Kırım 18 Mart 2014 tarihinde Rusya

Federasyonu tarafından ilhak edilmiştir. Ayrıca, Ukrayna sanayisinin %15’ni, ihracatının

%25’ni gerçekleştirdiği, kömür ve demir rezervlerine sahip Donbas bölgesinin büyük

bölümünün kontrolü Rus ayrılıkçıların idaresine geçmiştir.

Devlet Başkanlığı, Bakanlar Kurulu ve Parlamento, ülke yönetiminde söz sahibi olan üç temel organdır. Bağımsızlığını 1991 yılında ilan eden Ukrayna'nın Anayasası 28 Haziran 1996 tarihinde kabul edilmiştir.

Adli Yargı sistemi üç mahkemeden oluşmaktadır. Yerel Mahkemeler (genel, iş, idare), Temyiz Mahkemeleri (genel istinaf, ticaret, idare) ve Yargıtaydır. En üst mahkeme ise Anayasa Mahkemesidir. (https://court.gov.ua/)

Yasama hizmeti, Parlamento (Verkhovna Rada) tarafından yerine getirilmekte olup, 450 milletvekilinden oluşmaktadır. Görev süresi azami 5 yıldır. En son milletvekili seçimi 2019 yılı Temmuz ayında yapılmıştır. (https://iportal.rada.gov.ua/en)

Yürütmenin başı Cumhurbaşkanıdır. Doğrudan halk tarafından iki turlu sistem kapsamında 5 yıl süre için seçilmektedir. En son cumhurbaşkanlığı seçimi 2019 yılı Nisan ayında yapılmıştır. (https://www.president.gov.ua/en)

Nüfus ve İstihdam

Ukrayna nüfusu 2018 yılı itibarıyla 44,6 milyondur.

istihdam Birim 2008 2018

Toplam Nüfus kişi 46.258.200 44.622.516

Nüfus artış hızı % -0,54 -0,46

0-14 yaş grubu / toplam nüfus % 14 15,8

15-64 yaş grubu / toplam nüfus % 70 67,7

65 üstü yaş grubu / toplam nüfus % 15,9 16,4

Kentleşme oranı % %68 %69

İşgücü (milyon kişi) kişi 21.800.656 20.275.456

Kadın işgücü/toplam işgücü % 48 47

Genel İşsizlik oranı % 6,3 9,4

Kaynak: Dünya Bankası (2020 Ocak)

Nüfusu ve aktif işgücü sayısı son on yıldır azalmaktadır. Nüfus yaşlanmaktadır. Doğum oranı da düşüş eğiliminde olup, 2012 yılındaki %11,2 seviyesinden 2017 yılında %9,4’e gerilemiştir.

Öte yandan ortalama yaşam süresi de (life expectancy) uzamaktadır, 2008 yılında ortalama ömür süresi 67 iken 2017 yılında 72 olmuştur. İşsizlik oranı ise 2008 yılı ile karşılaştırıldığında artış göstermiştir.

Nüfusun %78'i Ukraynalı, %17'si Rus, %5'i ise Beyaz Rus, Rumen, Bulgar, Kırım Tatarları ve diğerleridir. Halkın yaklaşık tamımı Hristiyandır. %1’lik kısmını ise Müslüman ve Yahudi nüfus oluşturmaktadır.

Dünya Bankasına göre nüfusun şehirleşme oranı 2018 yılında %69’dur. En kalabalık şehri başkent Kiev’dir (2,9 milyon). Diğerleri Donetsk, Dnipropetrovsk, Kharkiv, Odessa ve Lviv’dir.

Ukrayna’da okuryazar oranı %99,7’dir.

Doğal Kaynaklar

Ukrayna, güçlü bir sanayi ülkesi, ağır sanayi ve metalürji kuruluşlarının yanı sıra kimya ve petrokimya endüstrisine de sahiptir. Ukrayna, ileri teknoloji ( Hi-Tech ) gerektiren uçak, helikopter, gemi, tank yapan hatta uzay çalışmalarına katkıda bulunan, uzay teknolojisine sahip dünyadaki 5 ülkeden biridir.

Ukrayna, özellikle maden yatakları ve doğal kaynaklar açısından oldukça zengindir. Ülkede petrol ve doğal gaz rezervleri büyük ölçüde azalmış olmasına rağmen 56 bin varil/gün’ lük

ham petrol üretimi ve 39 trilyon feet3 kanıtlanmış doğalgaz rezervine sahip olan Ukrayna, demir cevheri, titanyum, nikel, manganez, madensel tuzlar kömür, hidroelektrik ve nükleer yakıt hammaddesi olarak diğer önemli enerji kaynaklarına da sahiptir.

Ukrayna hem rezervlerinin büyüklüğü bakımından hem de aralığı bakımından dünyanın en önemli maden üreten ülkelerinden biridir. Ukrayna'nın 47.1 milyar tonluk kömür rezervi, 28 milyon ton demir cevheri, 3 milyon ton manganez cevheri, 3 milyon ton, 1,5 milyar ton tebeşir ve kireçtaşı () rezervi olduğu tahmin edilmektedir.

2. GENEL EKONOMİK DURUM

Temel Ekonomik Göstergeler

2014a 2015a

2016a 2017a

2018a 2019a

2020b 2021b

GSYİH (Cari Fiyatlar - 374,42 341,34 353,3 369,04 390,42 409,83 380,55 401,79

SAGP-milyar $)

GSYİH Büyüme (Sabit -6,55 -9,77 2,44 2,53 3,28 3,17 -7,73 3,57

Fiyatlar -%)

Kişi Başına Düşen -1,12 -9,42 2,87 3,01 3,85 3,74 -7,36 3,98

GSYİH'daki Değişim Oranı

(Cari Fiyatlar-SAGP- %)

Tüketici Fiyat Enflasyonu 12,1 48,68 13,91 14,44 10,95 7,89 4,52 7,18

(ort, %)

İşsizliğin Toplam İşgücüne 9,28 9,14 9,45 9,65 9 8,53 10,05 9,32

Oranı (%)

Devletin Genel Net -4,46 -1,16 -2,23 -2,19 -2,15 -2,05 -8,21 -5,25

Borçlanmasının GSYİH'ya

Oranı (%)

Cari Ödemeler Dengesinin -3,92 1,73 -1,49 -2,18 -3,27 -0,69 -2,02 -2,36

GSYİH'ya Oranı (%) *Satın Alma Gücü Paritesi

Kaynak: IMF, a Gerçekleşen, b Tahmin

Ukrayna gelişmekte olan bir serbest piyasa ekonomisi (emerging free market) olarak

tanımlanmaktadır. Ukrayna diğer BDT ülkelerinde olduğu gibi ağır sanayiye dayalı bir

ekonomi miras devralmıştır. 1990’larda üretimdeki düşüşler ve neticesinde yaşanan

ekonomik küçülme ve beraberindeki hiper enflasyon süreci nüfusun büyük bölümünün

yaşam standardını düşürmüştür. Ülke ekonomisinin yeniden yapılandırılmasında ve

reformlarda gecikmeler olmuştur. Sektörlerde çeşitlenme aşamalı olarak gerçekleşmiş, Rusya

ve Asya pazarlarındaki güçlü talebe bağlı olarak metaller ve kimyasallar sektörlerinde oluşan

üretim artışları sayesinde ekonomide düzelme 2000’li yıllarla beraber başlamıştır. Ancak,

özelleştirme ve yabancı sermaye girişi diğer BDT ülkelerine göre yavaş gelişmiştir.

Çelik gibi emtia fiyatlarına ve dış finansmana bağımlı bir ekonomik yapıya sahip olan Ukrayna, 2008 yılında başlayan küresel ekonomik ve mali krizden en fazla etkilenen ülkelerden biri olmuştur. Krize yönelik tedbirlerin yetersiz kalması nedeniyle krizin etkileri öngörülenden daha şiddetli olmuştur.

Takip eden yıllarda ekonomi toparlanma sürecine girmişken, bu defa 2013-2014 döneminde

Rusya ile yaşanan ikili siyasi sorunlar ve diğer iç siyasi sorunlardan olumsuz etkilenen

ekonomi tekrar küçülme yaşamıştır. Milli gelir 2014 yılında %6,5 ve 2015 yılında %9,7

küçülmüştür. Sonraki yıllarda küçük çaplı büyüme rakamları ortaya koyan Ukrayna

ekonomisinin, 2020 yılında Dünya genelinde yaşanan covid-19 pandemisine de bağlı olarak %

7,7 oranında keskin bir daralma yaşayacağı tahmin edilmektedir.

Ülkenin doğusundaki Luhansk ve Donetsk bölgelerindeki çatışmalar birer sanayi bölgesi olan

Ukrayna’nın doğusundaki kesimlerde ciddi ekonomik sorunlar ortaya çıkarmıştır. Ayrıca,

ekonomisinin %3’lük bölümünü oluşturan Kırım’ın Rusya’ya katılması sonrasında AB’nin bu

dönemde Rusya’ya uygulamaya başladığı yaptırımlar da Ukrayna’nın dış talebinde önemli

sorunlar yaratmış, Rusya ile yaşanan çatışmalar ülkenin en önemli ticari partneriyle ilişkilerini

düşük seviyelere indirmiştir.

Küçülmeden sonraki düşük büyümenin yakalandığı dönemlerde ise, ihracat merkezli sanayi üretimindeki artış ve hanehalkı harcamasında yeniden bir artış ekonomik hayatı olumlu etkilemiştir. Nitekim perakende satışlarında ciddi bir artış gözlenmiştir.

Ülkenin IMF ile ilişkileri olumlu seyretmektedir. Bütçe dengeleri ve iç siyasetle ilgili birtakım sorunlar yaşandığı 2009 yılının ardından, IMF ile 2019 yılında da üç yıllık bir dönem için 5,5 milyar Dolar tutarında yeni bir Standby Anlaşması imzalanmıştır.

Ukrayna ekonomisinde verimliliğin artırılması, haksız rekabetin önlenmesinin geliştirilmesi, kamusal faaliyetlerde şeffaflık ve özelleştirme iş/finans dünyasının başlıca beklentileri arasındadır.

İMF verilerine göre 2019 için reel GSYİH büyümesi, % 3,17 olarak gerçekleşen Ukrayna

ekonomisinin 2020 yılında % 7,7 oranında küçüleceği 2021 yılında ise %3,6 oranında artacağı tahmin edilmektedir. Buna bağlı olarak 2019 yılı itibarı ile 3.592 ABD Doları (satın alma gücü

endeksi) olduğu ifade edilen kişi başına düşen milli gelirin, 2020 yılında %7 oranında azalacağı

beklenmektedir.

Ülkenin GSYİH’nın sabit fiyatlara ve satın alma gücü paritesine göre 2020 yılında % 7,7 oranında azalarak 380 milyar dolar 2021 yılında ise% 3,6 oranında artarak 402 milyar dolar olması beklenmektedir. Gürcistan, 2020 yılı itibariyle 194 ülke arasında dünyanın 50. büyük ekonomisidir.

2019 yılında %7,9 olan tüketici fiyatlarına göre yıllık ortalama enflasyon oranının, 2020 yılında %4,5 2021 yılında ise %3,7 olacağı tahmin edilmekte, cari ödemeler dengesinin GSYİH'ya oranının ise 2020 yılında % 2 oranında, 2021 yılında ise % 2,3 oranında açık vermesi beklenmektedir.

3. DIŞ TİCARET

Genel Durum

Ülkenin Dış Ticareti

Ukrayna'nın Dış Ticaret Göstergeleri (milyon dolar)

120000 112167

104522

101202 100000

92868

80000

70350

75643

51078

57187

60737

60000 51430 37516

49439 50124

47335

36122

43428

34228 38127

40000

32040

15775

20000 16265

mily

on

do

lar

490 611

0

2001 2005 -1894 2010 2015 2017 2018 2019

-6011 -954

-9307

-9852

-20000

İhracat İthalat Hacim Denge

Kaynak:Trademap

2019 yılı rakamları değerlendirildiğinde Ukrayna’nın toplam dış ticaret hacminin 101,2 milyar dolara ulaştığı görülmektedir. Buna göre Ukrayna’nın ihracatı 2019 yılında 50,1 milyar dolar, ithalatı ise 51 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

2019 yılında 50 milyar dolarlık (%5 artan) ihracatla dünyada 51. sırada olan Ukrayna’nın ihracat yaptığı başlıca ülkeler Rusya (%9,6), Çin (%9) ve Almanya (%6,4) ’dır. Ülkenin ihracatında Türkiye %5,2 pay ile 6. sırada yer almaktadır.

Ülkenin 2019 yılında ihraç ettiği başlıca ürünler Mısır (%10,4), Demir Cevheri (%8) ve Tohum Yağları (%8).

2019 yılında 51 milyar dolarlık (%1 azalan) ithalatla dünyada 49. sırada yer alan ülkenin ithalat yaptığı başlıca ülkeler arasında Çin %14,4 ile 1. Sırada, Rusya %13 ile 2.sırada, Almanya ve Polonya ise %10,4 ile 3.cü ve 4.cü sırada Türkiye %3,8 ile 8. Sırada yer almaktadır.

2019 yılında ithal ettiği başlıca ürünler ise Otomobiller (%5,1), İlaç (%3,5) ve Taşkömürü

(%3)’dür.

Başlıca Ürünler İtibarı ile Dış Ticaret

İhracat

Ukrayna'nın İhracatında Başlıca Ürün Grupları 2019

(milyar dolar)

mily

ar d

ola

r

14 Hububat

12 Demir ve çelik

12

Hayvansal ve bitkisel katı ve

10 sıvı yağlar

Metal cevherleri, cüruf ve kül

9 9

8

Elektrikli makina ve cihazlar

6 Yağlı tohum ve meyvalar,

saman ve kaba yem

4 4

Gıda sanayii kalıntıları, hayvan

yemleri

4

3

Ağaç ve ahşap eşya, odun

2 2 kömürü

2

Makinalar, mekanik cihazlar ve

1 1 1

aletler

0

İnorganik kimyasallar

Ürün Grupları Diğerleri

Kaynak:Trademap

Detaylı tablo için tıklayınız

İthalat

Ukrayna'nın İthalatında Başlıca Ürün Grupları-2019

(milyon dolar)

20000

18000

16000

14000

12000

10000

8000

6000

4000

2000

0

18934

mily

on

do

lar

6553

5845 5609

4737

2249 2183

1247 1154 984 980

Ürün Grupları

Makinalar, mekanik cihazlar ve aletler

Mineral yakıtlar, yağlar

Elektrikli makina ve cihazlar

Motorlu kara taşıtları

Plastikler ve mamulleri

Eczacılık ürünleri

Muhtelif kimyasal maddeler

Demir ve çelik

Optik, fotoğraf, ölçü, tıbbi alet ve cihazlar

Demir veya çelikten eşya

Diğerleri

Kaynak:Trademap

Detaylı tablo için tıklayınız

Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticaret

İhracat

Ukrayna'nın Ülkelere Göre İhracatı 2019 (milyar dolar, % pay)

Macaristan 2 milyar $ %4

Diğerleri 21 milyar $

%41 Hindistan 2 milyar $

%4

Hollanda 2 milyar $ %5

Mısır 2 milyar $ %5

Rusya 5 milyar $ %10

Türkiye 3 milyar $ %5

İtalya 3 milyar $ Çin 5 milyar $

%6

%9

Polonya 3 milyar $

%6

Kaynak:Trademap

Detaylı tablo için tıklayınız

Almanya 3 milyar $ %6

İthalat

Ukrayna'nın Ülkelere Göre İthalatı 2019 (milyar dolar, % pay)

Diğerleri 15 milyar $ %29

Çin 7 milyar $ %14

Hollanda 1 milyar $

%3

Çekya 2 milyar $ %3

Rusya 7 milyar $ %13

Türkiye 2 milyar $ %4

İtalya 2 milyar $ Almanya 5 milyar $

%10

%4

ABD 2 milyar $ %5

Kaynak:Trademap

Detaylı tablo için tıklayınız

Polonya 5 milyar $

Macaristan 2 milyar %10 $ %5

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR

Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü

19 Mart 1996 tarihinde Ukrayna Parlamentosu, Yabancı Yatırımlar Kanunu'nu kabul etmiştir. Ukrayna kanunları uyarınca kurulan ve kuruluş sermayesinde yabancı yatırım payı en az %10 olan şirket ve yatırımlar ‘’yabancı sermaye yatırımı’’ sayılmaktadır. Ukrayna'da ekonomik ve ticari faaliyetlerde bulunan yabancı yatırımcılar, Ukrayna Kanunlarında ve Ukrayna'nın uluslararası anlaşmalarında aksi belirtilmedikçe, Ukraynalı kişilerin sahip olduğu hak ve sorumluluklara sahiptir. (https://investmentpolicy.unctad.org/investment-laws/laws/253/ukraine-law-on-the-regime-of-foreign-investments)

Ukrayna'da yabancı sermaye yatırımları millileştirmeye tabi değildir. Devlet organları, tabii afet, kaza, salgın hastalık ve salgın hayvan hastalığı durumlarında tahliye tedbirlerinin

alınması durumları haricinde yabancı yatırımları istimlak edemez.

Doğrudan Yabancı Yatırım İstatistikleri, Milyon Dolar

Veriler 2015a 2016a

2017a 2018a

2019b 2020b

2021b 2022b

2023b

Ülkeye giren 3.1 3.4 2.8 2.5 3.0 0.8 2.2 3.8 3.8

DYY

Ülkeye giren

DYY 3,4 3,7 2,5 1,9 2,0 0,6 1,4 2,3 2,1

( % GSYİH)

Ülkeye giren

DYY (Gayrisafi

sabit sermaye 24,7 23,8 16,0 10,7 11,0 3,6 10,2 16,0 14,8

yatırımlarındak

i payı, %)

Ülkeden çıkan 0.0 -0.2 -0.2 -0.1 -0.6 -0.3 -0.4 -0.5 -0.5

DYY

Net DYY 3.0 3.3 2.6 2.4 2.4 0.5 1.8 3.4 3.3

DYY stoğu 38.4 32.1 31.2 31.6 32.9 33.7 35.9 39.7 43.5

Kişi başına DYY 900,6 755,2 737,3 749,3 783,2 805,6 861,8 957,0

1.053,

stoğu ($) 0

DYY stoğu (% 42,1 34,4 27,8 24,1 21,4 23,2 23,6 23,9 24,4

GSYİH)

Ülkeye giren

DYY açısından 0,10 0,13 0,14 0,31 0,28 0,08 0,20 0,34 0,33

dünyadaki payı

(%)

DYY stoğu

açısından 0,15 0,11 0,10 0,10 0,10 0,10 0,10 0,11 0,12

dünyadaki payı

(%)

Kaynak: EIU, a EIU Gerçekleşen, b EIU Tahmin

4. TÜRKİYE ile TİCARET

Genel Durum

2019 yılında Ukrayna’ya ihracatımız bir önceki yıla göre % 31 artış göstermiş ve 1,9 milyar dolar olmuştur. 2019 yılında ülkenin toplam ihracatımızdaki payı % 1 olup 24. sıradadır. 2019 yılında ülkeden ithalatımız ise bir önceki yıla göre % 2 azalarak 2,6 milyar dolar olmuştur. 2019 yılında ülkenin toplam ithalatımızdaki payı % 1 olup 18. sıradadır.

Türkiye-Ukrayna Dış Ticareti

Türkiye'nin Ukrayna ile Ticareti (milyon dolar)

mily

on

do

lar

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0

-1000

-2000

-3000

5093

3833

4570 4158 4112

4511

3472 3448

2817

2651 2646 2589

1922

1047 821

1260 1121 1341 1466

758

289

2001 2005 2010 2015 2017 2018 2019

-468 -667

-1476 -1179

-1830

-2572 -2327

İhracat İthalat Hacim Denge

Kaynak:Trademap

Türkiye’nin Ukrayna’ya İhracatında Başlıca Ürünler

Türkiye'nin Ukrayna'ya İhracatında Başlıca Ürün Grupları

800 2019 (milyon dolar) Makinalar, mekanik cihazlar ve

677

aletler

Demir ve çelik

Elektrikli makina ve cihazlar

600

Motorlu kara taşıtları

do

lar

400

mily

on

200

175

158 150 142 131 124 111

89 80 79

0

Ürün Grupları

Kaynak: Trademap

Detaylı tablo için tıklayınız

Mineral yakıtlar, yağlar

Meyveler ve sert kabuklu meyveler Demir veya çelikten eşya

Plastikler ve mamulleri

Örme giyim eşyası ve aksesuarı

Hava taşıtları

Diğerleri

Türkiye’nin Ukrayna’dan İthalatında Başlıca Ürünler

mily

on

do

lar

Türkiye'nin Ukrayna'dan İthalatında Başlıca Ürün Grupları 2019 (milyon dolar)

800 Demir ve çelik

719

Hububat

700

607

Yağlı tohum ve meyvalar, saman

600

ve kaba yem

Gıda sanayii kalıntıları, hayvan

500 yemleri

447

Metal cevherleri, cüruf ve kül

400

Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü

300 268 Demir veya çelikten eşya

200 193

Plastikler ve mamulleri

100 79

69

Elektrikli makina ve cihazlar

34 27 27 25

0

Meyveler ve sert kabuklu meyveler

Ürün Grupları Diğerleri

Kaynak: Trademap Detaylı tablo için tıklayınız

EKLER:

EK-1: Ukrayna’nın İhracatında Başlıca Ürünler (bin dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2017 2018 2019 Pay (%, Değişim (%, 2019) 2018-2019)

TOPLAM İHRACAT (Diğerleriyle) 43 428 391 47 334 680 50 123 924 100 5,9

1005 Mısır 2 989 133 3 506 065 5 192 685 10,4 48,1

2601 Demir cevherleri ve 2 588 605 2 869 023 4 022 765 8 40,2

konsantreleri

1512 Ayçiçeği, aspir, pamuk 4 309 046 4 113 361 3 992 013 8 -3

tohumu yağları ve bunların

fraksiyonları (kimyasal

olarak değiştirilmemiş)

1001 Buğday ve mahlut 2 759 757 3 004 360 3 181 147 6,3 5,9

7207 Demir veya alaşımsız 2 541 543 3 002 948 2 620 182 5,2 -12,7

çelikten yarı mamuller

7208 Demir veya alaşımsız 1 760 811 2 193 078 1 985 829 4 -9,5

çelikten yassı hadde

ürünleri (genişlik >= 600

mm)

1205 Rep veya kolza tohumları 881 672 1 010 936 1 453 131 2,9 43,7

8544 İzole edilmiş teller, kablolar 1 318 368 1 476 607 1 362 386 2,7 -7,7

ve diğer elektrik iletkenler;

tek tek kaplanmış liflerden

oluşan fiber optik kablolar

2306 Bitkisel yağların 804 943 921 416 1 155 799 2,3 25,4

üretiminden (23.04-05'

hariç)arta kalan küspe ve

katı atıklar

7202 Ferro alyajlar 1 116 054 977 852 991 907 2 1,4

7201 Dökme demir (pik demir) ve 738 085 1 052 588 956 165 1,9 -9,2

aynalı demir (kütle, külçe,

blok veya diğer ilk

şekillerde)

1201 Soya fasulyesi 1 059 549 831 190 753 232 1,5 -9,4

2818 Suni korundum, aluminyum 492 270 572 319 706 841 1,4 23,5

oksit ve aluminyum

hidroksit

2402 Tütün/tütün yerine geçen 293 871 340 776 653 102 1,3 91,7

maddelerden purolar,

sigarillolar ve sigaralar

4407 Uzunlamasına kesilmiş, 460 165 586 141 622 421 1,2 6,2

biçilmiş ağaç; kalınlık > 6

mm

Kaynak: Trademap

EK-2: Ukrayna’nın İthalatında Başlıca Ürünler (bin dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2017 2018 2019 Pay (%, Değişim (%,

2019) 2018-2019)

TOPLAM İTHALAT (Diğerleriyle) 49 439 156 57 187 093 51 078 045 100 -10,7

8703 Otomobiller 2 064 134 2 243 167 2 626 320 5,1 17,1

3004 Tedavide veya korunmada 1 428 454 1 533 373 1 803 247 3,5 17,6

kullanılmak üzere hazırlanan

ilaçlar (dozlandırılmış)

2701 Taşkömürü; taşkömüründen 2 739 788 3 036 385 1 555 645 3 -48,8

elde edilen briketler, topak vb.

katı yakıtlar

2711 Petrol gazları ve diğer gazlı 3 562 742 3 811 946 1 364 353 2,7 -64,2

hidrokarbonlar

8541 Diyodlar, transistörler vb yarı 163 265 661 110 991 888 1,9 50

iletken tertibat; ışık yayan

diyodlar; monte edilmiş piezo

elektrik kristaller

3808 Haşarat öldürücü, dezenfekte 935 097 968 736 816 658 1,6 -15,7

edici, zararlıları yok

edici,sürgünleri önleyici,

bitkilerin büyümesini düzenleyici

ürünler

8517 Telefon cihazları, ses, görüntü 965 339 986 655 755 154 1,5 -23,5

veya diğer bilgileri almaya veya

vermeye mahsus diğer cihazlar

8701 Traktörler 693 126 639 682 590 907 1,2 -7,6

8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve 529 875 607 551 588 515 1,2 -3,1

diğer elektrik iletkenler; tek tek

kaplanmış liflerden oluşan fiber

optik kablolar

2601 Demir cevherleri ve 29 400 8 295 565 419 1,1 6716,4

konsantreleri

3105 Azot, fosfor ve potasyumun 759 728 612 824 546 519 1,1 -10,8

ikisini veya üçünü içeren mineral

veya kimyasal gübreler

8708 Karayolu taşıtları için aksam ve 344 651 407 799 521 989 1 28

parçalar

8471 Otomatik bilgi işlem mak. 525 352 600 754 443 725 0,9 -26,1

bunlara ait birimler; manyetik

veya optik okuyucular, verileri

koda dönüştüren ve işleyen

mak.

7210 Demir veya alaşımsız çelikten 388 562 432 871 426 451 0,8 -1,5

yassı hadde mamulleri, genişlik

≥600 mm (kaplanmış)

8704 Esya taşımaya mahsus motorlu 370 395 385 433 415 773 0,8 7,9

taşıtlar

Kaynak: Trademap

EK-3: Ukrayna’nın Ülkelere Göre İhracatı (bin dolar)

2017 2018 2019 Pay (%, Değişim (%,

2019) 2018-2019)

TOPLAM İHRACAT 43 428 391 47 334 680 50 123 924 100 -3,6

(Diğerleriyle)

1. Rusya 4 912 321 5 461 217 4 834 609 9,6 -11,5

2. Çin 2 326 171 2 635 776 4 503 827 9 70,9

3. Almanya 2 541 542 3 124 263 3 196 860 6,4 2,3

4. Polonya 2 394 179 3 033 059 2 900 607 5,8 -4,4

5. İtalya 2 798 125 3 101 248 2 801 017 5,6 -9,7

6. Türkiye 2 817 133 2 645 555 2 589 282 5,2 -2,1

7. Mısır 2 339 510 2 288 787 2 367 708 4,7 3,4

8. Hollanda 1 697 033 1 568 222 2 293 333 4,6 46,2

9. Hindistan 2 776 172 2 274 195 2 091 748 4,2 - 8

10. Macaristan 1 828 812 1 801 977 1 809 372 3,6 0,4

11. İspanya 1 486 672 1 616 953 1 803 533 3,6 11,5

12. ABD 1 074 454 1 426 096 1 359 509 2,7 -4,7

13. Çekya 963 880 1 186 848 1 210 944 2,4 2

14. Romanya 905 972 989 425 1 044 405 2,1 5,6

15. Endonezya 539 081 822 835 1 008 187 2 22,5

Kaynak: Trademap

EK-4: Ukrayna’nın Ülkelere Göre İthalatı (bin dolar)

2017 2018 2019 Pay (%, Değişim (%,

2019) 2018-2019)

TOPLAM İTHALAT 49 439 156 57 187 093 51 078 045 100 -9,1

(Diğerleriyle)

1. Çin 5 040 557 7 025 517 7 379 260 14,4 5

2. Rusya 7 942 813 9 522 734 6 619 364 13 -30,5

3. Almanya 4 952 074 5 291 511 5 335 474 10,4 0,8

4. Polonya 4 784 484 5 271 783 5 291 726 10,4 0,4

5. Macaristan 1 932 742 2 244 945 2 404 563 4,7 7,1

6. ABD 1 788 516 2 486 186 2 354 827 4,6 -5,3

7. İtalya 1 564 634 1 932 415 1 965 031 3,8 1,7

8. Türkiye 1 340 709 1 466 070 1 921 799 3,8 31,1

9. Çekya 1 214 566 1 509 349 1 524 107 3 1

10. Hollanda 1 009 886 1 214 554 1 347 310 2,6 10,9

11. Litvanya 837 840 1 020 206 1 199 622 2,3 17,6

12. Fransa 958 088 1 012 719 1 180 156 2,3 16,5

13. Kazakistan 1 138 401 1 063 775 962 718 1,9 -9,5

14. Slovakya 657 341 674 049 770 625 1,5 14,3

15. Belçika 743 325 723 244 722 950 1,4

Kaynak: Trademap

Ek-5: Türkiye’nin Ukrayna’ya İhracatında Başlıca Ürünler (bin dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2017 2018 2019 Pay (%, Değişim (%, 2019) 2018-2019)

TOPLAM İHRACAT (Diğerleriyle) 1 340 709 1 466 070 1 921 799 100 31,1

2710 Petrol yağları ve bitümenli 33 742 25 571 130 881 6,8 411,8

minerallerden elde edilen

yağlar

0805 Turunçgiller 68 835 85 591 89 768 4,7 4,9

(taze/kurutulmuş)

8802 Helikopterler, uçaklar vb; 2 588 0 74 027 3,9 0

uzay araçları (uydular dahil),

uzay araçlarını fırlatıcı

araçlar ve yörünge-altı

araçları

7308 Demir veya çelikten inşaat 2 970 11 376 61 142 3,2 437,5

ve inşaat aksamı, inşaatta

kullanılmak üzere

hazırlanmış demir veya

çelikten sac, çubuk, vb.

8703 Otomobiller 49 990 45 013 53 699 2,8 19,3

8517 Telefon cihazları, ses, 5 349 17 257 43 867 2,3 154,2

görüntü veya diğer bilgileri

almaya veya vermeye

mahsus diğer cihazlar

7210 Demir veya alaşımsız 13 770 12 096 43 768 2,3 261,8

çelikten yassı hadde

mamulleri, genişlik ≥600

mm (kaplanmış)

8704 Esya taşımaya mahsus 32 920 36 921 36 528 1,9 -1,1

motorlu taşıtlar

7216 Demir veya alaşımsız 1 046 3 671 30 602 1,6 733,6

çelikten profiller

8418 Buzdolapları, dondurucular 22 277 23 730 30 143 1,6 27

ve diğer soğutucu ve

dondurucu cihazlar ve ısı

pompaları

0702 Domates (taze/soğutulmuş) 14 916 25 302 29 742 1,5 17,5

6006 Diğer örme mensucat 27 357 25 915 28 113 1,5 8,5

7214 İnşaat demiri 2 569 27 268 27 415 1,4 0,5

8503 Sadece veya esas itibariyle 7 14 322 26 999 1,4 88,5

85.01 veya 85.02

pozisyonlarındaki

makinalarda kullanılmaya

elverişli aksam ve parçalar

6110 Kazak, süveter, hırka, yelek 29 428 18 146 26 022 1,4 43,4

vb. eşya (örme)

Kaynak: Trademap

Ek-6: Türkiye’nin Ukrayna’dan İthalatında Başlıca Ürünler (bin dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2017 2018 2019 Pay Değişim (%,

(%, 2018-2019)

2019)

TOPLAM İTHALAT (Diğerleriyle) 2 817 133 2 645 555 2 589 282 100 -2,1

1201 Soya fasulyesi 276 961 305 863 430 760 16,6 40,8

1005 Mısır 52 701 118 807 341 830 13,2 187,7

7208 Demir veya alaşımsız 191 404 334 743 274 540 10,6 -18

çelikten yassı hadde

ürünleri (genişlik >= 600

mm)

1001 Buğday ve mahlut 92 876 51 939 224 324 8,7 331,9

7202 Ferro alyajlar 303 036 216 085 158 308 6,1 -26,7

7207 Demir veya alaşımsız 369 580 358 529 147 043 5,7 -59

çelikten yarı mamuller

2302 Hububat ve baklagillerin 116 306 97 397 109 706 4,2 12,6

kepek, kavuz ve diğer

kalıntıları

2306 Bitkisel yağların 74 479 54 156 91 270 3,5 68,5

üretiminden (23.04-05'

hariç)arta kalan küspe ve

katı atıklar

7201 Dökme demir (pik demir) ve 62 740 132 519 78 136 3 -41

aynalı demir (kütle, külçe,

blok veya diğer ilk

şekillerde)

2601 Demir cevherleri ve 121 713 81 117 69 705 2,7 -14,1

konsantreleri

2304 Soya fasulyesi yağı 6 208 7 969 53 573 2,1 572,3

üretiminden arta kalan

küspe ve katı atıklar

4407 Uzunlamasına kesilmiş, 113 608 80 710 39 210 1,5 -51,4

biçilmiş ağaç; kalınlık > 6

mm

1003 Arpa 25 579 19 420 38 164 1,5 96,5

7304 Demir (dökme demir hariç) 24 818 24 487 33 454 1,3 36,6

ve çelikten ince ve kalın

borular ve içi boş profiller

(dikişsiz)

0802 Diğer kabuklu meyveler 4 296 15 809 25 305 1 60,1

(taze/kurutulmuş) (kabuğu

çıkarılmış/soyulmuş)

Kaynak: Trademap

Kaynak: Ticaret Bakanlığı