İSPANYA ÜLKE BÜLTENİ

2

T.C.

MADRİD BÜYÜKELÇİLİĞİ

TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ

İSPANYA

GENEL EKONOMİK DURUM

TÜRKİYE-İSPANYA

TİCARİ ve EKONOMİK İLİŞKİLERİ

2013

NİSAN 2014

Madrid

3

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM I

1 GENEL BİLGİLER

2 ÜLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER

2.1. Ülkenin kısa tarihçesi

2.2. Siyasi ve İdari durum

2.3. Coğrafi bilgiler

2.4 Sosyal göstergeler

3 EKONOMİ

3.1 Ekonomik Görünüm

3.2 Tedbirler, reformlar

4 DIŞ TİCARET

4.1 Genel Durum

4.2 Dış Ticaretin Ülkeler İtibariyle Dağılımı

4.3 Dış Ticaretin Sektörler İtibariyle Dağılımı

4.4 Dış Ticaret Mevzuatı

5 YATIRIMLAR

5.1 İspanya’nın yatırımları

5.2 İspanya’ya yapılan yatırımlar

BÖLÜM II

1 TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ

1.1 Ekonomik İlişkilerin Gelişimi

1.2 İkili Anlaşma ve Protokoller

1.3 Ticari İlişkiler

1.4 Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gerekli Genel Konular

2 FIRSATLAR

2.1 İkili Ticaretin Potansiyel Gelişme Alanları

2.2 Üçüncü Ülkelerde İşbirliği Potansiyel Alanları

3 ÖNEMLİ ADRESLER

4

KAYNAKÇA:

- İspanyol Milli İstatistik Enstitüsü www.ine.es

- İspanya Yatırım Kılavuzu www.interes.org

- İspanya Sanayi Ticaret ve Turizm Bakanlığı www.comercio.es

- ICEX www.icex.es

- Gümrük Departmanı-Dış Ticaret İstatistikleri www.aeat.es

- OECD www.oecd.org

- İspanya Merkez Bankası www.bde.es

- Tarım, Balıkçılık ve Gıda Bakanlığı www.mapya.es

- IMF Dünya Ekonomik Görünümü www.imf.org

- Economist Intelligence Unit www.eiu.com

-Türkiye İstatistik Enstitüsü Kurumu www.tuik.gov.tr

5

BÖLÜM I

1. GENEL BİLGİLER

Devletin Adı İspanya Krallığı

Başkent Madrid

Yönetim Biçimi Parlamenter Monarşi

Resmi Dili İspanyolca (Kastilyana), Katalanca, Galiçyaca, Baskça

Yüzölçümü 505.182 km2

Nüfusu 47,2 milyon

Önemli Şehirler Madrid, Barselona, Valencia, Sevilla, Bilbao, Zaragoza

Başlıca Limanlar ve Sevkiyat Noktaları

Bahia de Algeciras, Valensiya, Vigo, Barcelona, Tarrogona, Bilbao

2. ÜLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER

2.1. Ülkenin Kısa Tarihçesi

İberler, Keltler, Fenikeliler, Yunanlılar ve Kartacalılar İber yarımadasında ilk

yerleşimleri gerçekleştiren kavimler olurken; M.Ö. 200’de Roma İmparatorluğu

Kartacalılarla savaşmak üzere yarımadaya ayak basmış ve sonrasında 300 yıl süren bir

hükümranlık kurmuştur. Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra Hiristiyan

Vizigotlar M.S. 5. ve 8. yüzyılda ülkede egemenlik kurmayı başarmışlar ardından

Arapların İberya’ya ayak basmasıyla ülke M.S. 711’den 1492’ye kadar Arap

egemenliğinde kalmıştır. İspanyol krallıkları ve Araplar arasındaki egemenlik

mücadelesi 1492’de İspanya’daki son Arap emirliği olan Granada Emirliği’nin de

bitirilmesiyle ülkede İspanya Krallığı egemenliğinin kurulması sağlanmıştır. Bu

dönemde Amerika’nın keşfi ile Güney Amerika’da İspanyol Kolonileri de kurulmaya

başlanmıştır.

Katolik Kralların politikaları ve denizlerde kurulan üstünlük sayesinde İspanya

dönemin en önemli imparatorluklarından biri haline gelmiştir. 1713’te İngiltere ile

imzalanan Utrecht Anlaşması ile Cebelitarık’ın yönetimi resmi olarak İngilizlere geçmiş

olup, bugün bile devam etmekte olan bu durum, İspanya ile İngiltere arasındaki tek

anlaşmazlık olarak mevcudiyetini korumaktadır. İspanya, 18. yüzyılın büyük

çoğunluğunu Fransızlarla beraber İngilizlere karşı savaşarak geçirmiş ancak 1789’daki

Fransız devrimiyle beraber Fransa müttefik olmaktan çıkıp düşman halini almış ve

nihayetinde Napolyon İspanya’yı işgal etmiştir. İşgalin ardından 1814’te İspanya

Krallığı yeniden kurulmuştur. 1873’te ülkede ilk defa Cumhuriyet ilan edilmişse de

1875’de monarşi tekrar kurulmuştur. Bu dönemde yeni güçlenen Amerika ile yapılan

savaşlar sonucunda ilk olarak Latin Amerikadaki sömürgeleri Küba, Porto Rico ve

6

Filipinler kaybedilmiş, 1898’de ise İspanya’nın açık denizlerdeki hakimiyeti sona

ermiştir.

1931’deki belediye seçimleri sonrasında Cumhuriyet ve monarşi yanlıları

arasında oluşan gerilimin kan dökülmeden sonuçlandırılması için İspanya Kralı Alfonso

XIII’ün ülkeyi terk etmesi üzerine ülkede Cumhuriyet 2. kez kurulmuştur. Ancak,

Cumhuriyet’in 5 yıllık varlık süreci uzlaştırmacı olmaktan öte bölücü olmuştur. 1936

Temmuzunda ise General Franco önderliğinde yapılan bir askeri darbe ile ülke 3 yıl

sürecek karanlık bir döneme ve iç savaşa sürüklenmiştir. Bu iç savaş sırasında 500.000

kişinin öldüğü tahmin edilmektedir. İspanya, 1975’e kadar 40 yıl diktatörlükle

yönetilmiş ve bu dönemde uluslararası alanda yalnızlığa itilmiştir. Bu dönemde iç

karışıklar içinde bulunan İspanya’nın Avrupa merkezli her iki dünya savaşına da

katılmadığı gözlenmektedir.

General Franco’nun 1975’te ölmesiyle beraber İspanya tarihinin bir dönemi

kapanmış ve Burbon Hanedanı’ndan I. Juan Carlos İspanya Kralı olarak tahta çıkarak

monarşiyi yeniden tesis etmiştir. Daha önce yasaklanmış olan tüm siyasi partilerin

yasallaştırılması ve katılımıyla yapılan ilk demokratik parlamento seçimleri 1977’de

yapılmış ve ülke tarihinde yeni bir sayfa açılmıştır. Uluslararası alanda kabul

görebilmek adına atılan adımlar da ilk olarak bu döneme rastlamış ve 1977’de Avrupa

Konseyi’ne, 1982’de NATO’ya, 1986’da ise Portekiz ile birlikte Avrupa Topluluğu’na

üye olunmuştur. 1982 yılında Felipe Gonzalez’in liderliğindeki İspanyol Sosyalist İşçi

Partisi (PSOE) oyların yaklaşık %48’ini alarak iktidara gelmiş ve 1996’ya kadar

iktidarda kalmıştır.

1996’da yapılan genel seçimleri kazanan merkez sağ Halkçı Parti (PP) lideri

José Maria Aznar 8 yıl boyunca iktidarda kalmış, 2004 yılında yapılan genel seçimleri

José Luis Rodriguez Zapatero liderliğindeki PSOE kazanmıştır. PSOE’nin 7 yıllık

iktidarının ardından 20 Kasım 2011 tarihinde ülkede yapılan son genel seçimleri

Mariano Rajoy başkanlığındaki Halkçı Parti (PP) kazanmış ve hükümeti Mariano

Rajoy kurmuştur.

2.2. Siyasi ve İdari Durum

2.2.1 Yasama ve Yürütme

Yönetim Biçimi : Anayasal Parlamenter Monarşi

Devlet Başkanı : Kral I. Juan Carlos

Yasama : İki Kamaralı Ulusal Meclis (Cortes Generales)

Temsilciler Meclisi (Congreso de los Diputados)

Senato (Senado)

Yürütme : Hükümet Başkanı ve Bakanlar Kurulu

7

İdari Yapı : İspanya’da idari açıdan 17 özerk bölge (Endülüs,

Aragon, Asturya, Kastilya-La Mancha, Valensiya, Extremadura, Galiçya, Rioja,

Madrid, Mursiya, Navarra, Balear Adaları, Bask ülkesi, Kanarya Adaları, Kantabriya,

Kastilya ve Leon ve Katalunya) ile Kuzey Afrika kıyısında 2 özerk şehir (Ceuta ve

Melilla) bulunmaktadır.

Siyasi Yapı: General Franco’nun Kasım 1975’de ölümü ile sona eren 36 yıllık

diktatörlükten sonra Devlet Başkanlığına Bourbon Hanedanı’ndan Kral I. Juan Carlos

getirilmiştir. Tüm siyasi partilerin katıldıkları serbest bir seçimin ardından ülkenin yeni

siyasi düzenini belirleyen Anayasa 1978 yılında halkın çoğunluğu tarafından kabul

edilmiş ve Kral’ın onayı ile yürürlüğe girmiştir. Kral’ın yetkileri büyük ölçüde

semboliktir, esas yetki Kral’ın atadığı Hükümete aittir. Ancak, Kral, yasama organını

feshetme ve Anayasa’da belirtilen koşullarda halkoyuna başvurma yetkisine sahiptir.

Kral siyasi ağırlığa sahip olup, yaptığı ince uyarılar kamuoyunda dikkatle

izlenmektedir. Geçmişte ülkenin siyasi istikrarı bakımından bu uyarı ve tavır alışlarının

yararı büyük olmuştur. Diğer taraftan Franco sonrası ve sosyalist iktidarlar döneminde

kayda değer güç kaybına uğramış olsa da Kilisenin İspanyol toplumunda geleneksel

olarak önemli yeri ve rolü bulunmaktadır.

1978 Anayasası İspanya’yı oluşturan etnik grupların ve bölgelerin özerkliğini

tanımakta ve haklarını teminat altına almaktadır. Anayasa’nın ilgili hükümleri dışında,

17 bölgeden her birinin kendisine ait özerklik yasası bulunmaktadır. Söz konusu 17

otonom bölgenin tümü aynı yetki ve sorumluluklara sahip değildir. “Tarihsel

Özyönetimler” olarak da adlandırılan Katalunya, Bask Ülkesi ve Galisya’ya ağırlıkları

nedeniyle daha fazla otonomi tanınmştır. Bölgelerin kendi parlamento ve yürütme

organları vardır. Resmi dil “Castellano” olmakla birlikte, özerk yönetimlerde ikinci bir

resmi dil de kabul edilmekte ve bu yönetimler ulusal bayrak yanında kendi bölgesel

bayraklarını da kullanabilmektedir. Ülkenin toprak bütünlüğünü bozmaya yönelik

emeller beslemelerini önlemek amacıyla, özerk bölgelerin federasyon

oluşturamayacakları hususu Anayasa’da hükme bağlanmıştır.

2011 yılında seçimleri Halkçı Parti’nin kazanmasıyla Başkan Mariano Rajoy

tarafından kurulan yeni hükümetin üyeleri aşağıda belirtilmektedir.

Hükümet Başkanı : Mariano Rajoj

Başbakan Yrdımcısı : Soraya Saez de Santamaria

Ekonomi ve Rekabet Bakanı : Luis de Guindos Jurado

Maliye ve Yerel Yönetimler Bakanı : Cristobal Montoro

Adalet Bakanı : Alberto Ruiz Gallardón

Sanayi, Enerji ve Turizm Bakanı : José Manuel Soria López

Dışişleri Bakanı : Jose Manuel García Margallo

İçişleri Bakanı : Jorge Fernandez Diaz

Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı : Ana Pastor García

Savunma Bakanı : Pedro Morenés

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı : Fátima Bañez

Eğitim, Kültür ve Spor Bakanı : José Ignacio Wert

Tarım ve Çevre Bakanı : Miguel Arias Cañete

Sağlık, Sosyal Hizmetler ve Eşitlik Bakanı : Ana Mato

8

2.2.2. Yargı

Anayasa bağımsız yargıyı öngörmektedir. Ülkedeki adli sistemdeki en üst mercii

Yargıtay’dır (Supreme Court). Bunun yanısıra, bölgesel mahkemeler, eyalet

mahkemeleri, adli mahkemeler ve belediye mahkemeleri de mevcuttur. Anayasa

mahkemesi anayasal sorunlarla ilgili konularda görüş bildirmektedir. 20 üyeden oluşan

Hukuki Genel Konsey, hakimleri atamakta ve hukuki konularda etik standartları

belirlemektedir. Adli sistemin yavaş işlediğine yönelik şikayetler oldukça yaygındır.

2.3. Coğrafi Bilgiler

Yüzölçümü olarak AB’nin en büyük 2. ülkesi konumundaki İspanya,

Avrupa’nın güney batısında yer almaktadır. İspanya, Portekiz ile beraber paylaştığı İber

yarımadası’nın büyük bölümünü kaplamakta ayrıca, Akdeniz’deki Baler adaları,

Atlantik Okyanusu’ndaki Kanarya adaları ile Kuzey Afrika’daki Ceuta ve Melilla

ülkenin sınırları içerisinde yer almaktadır. İspanya’nın en uzun sınırı 1.214 km ile

Portekiz ile olup, diğer sınır komşuları Andorra, Fransa, Cebelitarık ve Ceuta ve Melilla

dolayısıyla da Fas’tır.

İsviçre’den sonra Avrupa’nın en dağlık bölgesi olan İspanya’nın yükseklik

ortalaması 600 metredir. Pirene sıradağları Avrupa kıtası ile sınır oluşturmakta ve 440

km boyunca ortalama yüksekliği 2.000 metre olarak devam etmektedir. Ülkenin en

yüksek noktası kuzeyde Pireneler olurken, güneyde Sierra Nevada’dır. Batısı hariç

çevresi dağlarla çevrili olan ve merkezinde bulunan bir sıradağla bölünen Meseta

Platosu İspanya topraklarının beşte ikisini kaplamaktadır. İspanya’nın başlıca nehirleri,

doğudan batıya doğru, Atlantik Okyanusu’na akmakta olup yalnızca Ebro nehri

Akdeniz’e dökülmektedir. Bu nehirlerden sadece Guadalquivir üzerinde ulaşım

yapılmakta ve buradan Sevilla’ya kadar ulaşılabilmektedir.

Coğrafi konumu itibariyle hem Avrupa ile hem de Güney Amerika ve Afrika ile

oldukça kuvvetli bağları bulunmaktadır. Avrupa açısından bakıldığında İspanya,

Afrika’ya yakınlığı sebebiyle bu kıtayla Avrupa’nın bağlantı noktası olurken, Atlantik

Okyanusu tarafında ise Amerika kıtasına yakınlığı ile dikkat çekmektedir. Özellikle

Güney Amerika ile olan tarihi koloniyel bağları ve aynı dili kullanıyor olmak da

İspanya ya büyük avantaj sağlamaktadır.

2.4 Sosyal Göstergeler

Ortalama Ömür

Kadın

Erkek

81,5

78,5

84,5

Okuma Yazma Oranı (%) 98,3 (2011)

Hastahane Sayısı (2006) Kamu: 410 Özel: 462 Universite: 70

Doktor Başına Düşen Kişi Sayısı 217

Mobil Telefon Kullanım Oranı (2010) % 95,1

Sabit İnternet Bağlantısı % 58,1

9

3.EKONOMİ

3.1 Ekonomik Görünüm

İspanya, konut sektörü ile başlayan ve inşaat sektörüyle derinleşen ekonomik

krizle birlikte başgösteren mali bir kriz içinde bulunmaktadır. Mali ve ekonomik krizin

yanında Avrupa Birliği’nin en yüksek işsizlik oranına da sahip olan İspanya’da mevcut

durumdan çıkış için yollar aranmaktadır. Aslında, tarihsel olarak hep işsizlik problemi

yaşayan İspanya 2000’li yılların başındaki ekonomik patlamayla birlikte 2005 yılında

ilk defa Avrupa Birliği’nin ortalama işsizlik oranının altına düşmüştü. Ancak yukarıda

da belirttiğimiz gibi son dönemde yaşanan ekonomik krizle birlikte Avrupa Birliği’nin

en yüksek işsizlik oranına ulaştı.

Yaşanan ekonomik krizin devam etmesi, kamu borçlarının azaltılması için

uygulanan politikaların daha da sertleşmesine, kesintilerin artmasına ve harcamaların

azalmasına sebebiyet vermiştir.İspanya ekonomisi 2013 yılının ilk çeyreğinde % 0,4

ikinci çeyreğinde %0,1 daraldıktan sonra 2011 yılından beri ilk defa 2013 yılının 3.

çeyreğinde % 0,1 oranında bir büyüme göstermiştir. Devlet Başkanı Mariano Rajoy’un

belirttiği gibi bu sevindirici olmakla birlikte henüz yapılacak çok şey bulunmaktadır.

Rajoy İspanya ekonomisinin resesyondan çıktığını ancak krizin devam ettiğini ifade

etmiştir.

İspanyol hükümetinin bu yılın ikinci yarısındaki senaryosu da, ekonominin iki

temel dengesizliği olan dış açık ile özel ve kamu borçlarını düzeltmek için atacağı

kemer sıkma adımları olacaktır. Bununla birlikte hükümet, 2014 yılında yüksek işsizlik

oranlarına rağmen ekonomide 6 yıllık krizin son bularak göreceli bir düzelme olacağını

öngörmektedir.

Bu esastan olmak üzere, hükümet büyümeyi desteklemek amacıyla 2014 yılında

bazı reformlar öngörmektedir:

Ekonomi yönetiminin geliştirilmesi amacıyla, mali sorumluluk ve ödeme

yetersizliklerini engellemek için bağımsız bir otoritenin kurulması.

Mali konsolidasyon tedbirlerinin alınması.

Kamu harcamalarının verimliliğinin ve kaltesinin arttırılması.

İşgücü ve vergi kaçakcılığının önlenmesi.

Rekabetçilik ve piyasalar için yeni bir denetim yapısı oluşturulması.

Enerji reformu.

Akaryakıt sektöründe rekabeti teşvik.

Finsansal piyasaların rekabetçiliği ve etkinliğini garanti edecek bir denetim

yapısının oluşturulması.

Demiryolu yolcu taşımacılığının liberalizasyonu.

Kara taşımacılığı düzenlemelerinin iyileştirilmesi.

Havaalanı altyapılarının yönetimi için yeni bir model oluşturulması.

Kısa vadede uygulamaya konulması beklenen diğer hedefler ise şunlardır:

10

Ekonomi ve Rekabetçilik Bakanlığı, büyüme ve iş alanları oluşturmak için küçük ve

orta boy işletmelerin gelişimini desteklemek amacıyla, perakende sektörünün

rekabetçiliğini arttıracak yeni bir plan uygulanmaya başladı. Planın 10 hedefi

bulunmaktadır:

Küçük ve orta ölçekli işlerde inovasyon ve rakebetçilik.

Sehir içindeki yeni alışveriş merkezleri ile geleneksel marketlerin desteklenmesi.

Kredi ve finansal desteğe kolay ve hızlı ulaşım.

Ticaretin ve talebin yeniden hareketlenmesinin teşvik edilmesi.

Yeni şirket kuruluşları ile yeni girişimcilerin desteklenmesi.

Ticaret ve turizm arasındaki sinerjinin desteklenmesi.

Ticarette güvenlik ve gözetim önlemlerinin iyileştirilmesi.

Yeni işe başlamanın kolaylaştırılması ve engellerin ortadan kaldırılması.

İhracatın ve firmaların dışa açılmalarının desteklenmesi.

Ticarette “iş eğitimi ve öğretimi”nin geliştirilmesi.

EKONOMİK GÖSTERGELER

2009 2010 2011 2012 2013* 2014* *Kaynak

(Tahminler)

GSYH (Milyon EUR, Cari

Fiyatlarla)

1.048.060 1.048.883 1.063.355 1.051.204 1.047.404 1.055.783

İspanya

Merkez

Bankası

Kişi Başına Milli Gelir (EUR) 22.800 22.800 23.100 22.700 21.000 21.500 BBVA

GSYH Büyümesi (1) -3,70% -0,30% 0,40% -1,37% -1,40% 0,50% OECD

İşsizlik Oranı (%) 18,80% 20,20% 22,85% 24,83% 27% 26,80% OECD

Para Birimi/Dolar Paritesi 1,42 1,32 1,39 1,28 1,23 1,25

ECB,

Bankinter

Cari İşlemler Dengesi (Milyon

EUR) −50.539 −47.427 −37.497 −8.257,9 2.453 7.974

BBVA

Research

Enflasyon Oranı 0,80% 3% 2,40% 2,90% 2,00% 1,10%

BBVA

Research

Doğrudan Yabancı Sermaye

Girişi (Milyon EUR) 9.941 9.149 19.741 8.717 − −

Yabancı Yatırımlar (Milyon EUR) 12.354 12.217 23.613 11.473 23.000 27.000 Invest in Spain

Toplam Rezervler (Milyon EUR)

19.578 23.905 36.402 38.712 39.463 40.879

İspanya

Merkez

Bankası

Toplam Dış Borç (Milyon EUR) 565.082 644.692 736.468 959.980 1.025.860 1.030.444 OECD

Toplam Dış Borç /GSYH % 53,90% 61,50% 69,30% 86,10% 92,60% 97,60% OECD

Kamu açığı (Milyon EUR) −117.382 −101.741 −99.955 −71.244 −65.986 −62.291

İspanya

Merkez

Bankası

Kamu açığı/GSYH % −11,20% −9,7% −9,4% −6,7% −6,3% −5,9% OECD

11

3.2 Tedbirler, reformlar

Bütçe açıklarının azaltılması: Kısa dönemde gerçekleştirilmek durumundadır.

Kısa dönemde bunu yapmanın tek yolu da kamu harcamalarını azaltmak amacıyla

tasarruf politikaları uygulayarak harcama gelir dengesini sağlamaktır.

Rekabetçiliğin arttırılması: Orta ve uzun dönem amacı olarak

gerçekleştirilmelidir. Orta ve uzun vadede İspanya ekonomisinin rekabetçiliğinin

arttırılması, ekonominin toparlanmasına, canlanmasına, işsizliğin azaltılmasına ve daha

dengeli büyüme modelinin oluşturulmasına büyük katkı sağlayacaktır.

Vergi reformu: 2011 yılında adil vergi ve üretimi arttırıcı bazı vergi

düzenlemeleri yapılsa da hala ekonomik sistemi olumlu etkileyecek ciddi bir vergi

reformu yapıldığı söylenemez

İşgücü piyasası: Yüksek işsizlik oranı İspanya için işgücü piyasasında reform

yapmayı zorunlu hale getirmiştir. Buradaki amaç sadece işsizliği azaltmak değil, geciçi

ve sürekli sözleşmeli işçiler arasındaki farklılıkları azaltmak, sürekli ve düzenli bir

işgücü oluşturmak ve şirketleri küreselleşmeyle birlikte uluslarası piyasalarda da

rekabet edebilir düzeye getirmek olmalıdır. Bu amaçla, son dönemde yapılan bazı

düzenlemelerle, geçici sözleşmelerle çalışma imkanları düzeltilmiş, böylece firmaların

sürekli sözleşme ile çalıştırdıkları ve işten çıkarmalarda ağır yüklerle karşı karşıya

kaldıkları durumların ileriye yönelik olarak azaltılmaya çalışıldığı görülmektedir.

Firmalar işten çıkarmalardaki zorluklar sebebiyle yeni eleman almayı tercih etmezken

yapılan yeni düzenlemelerle firmalara geçici sözleşme ile eleman temin etme imkanı

tanınmış ve işten çıkarmalardaki zorluklar azaltılmıştır.

4. DIŞ TİCARET

4.1. Genel Durum

Değer (Milyon Dolar) DEĞİŞİM

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2012-2103

İhracat 279.257 223.054 247.589 299.581 290.719

310.995 7

İthalat 418.685 287.759 318.230 366.135 331.707

332.343 0,19

Dış Ticaret Hacmi 697.942 510.813 565.819 665.716 622.426 643.338 2

Dış Ticaret Açığı -139.428 -64.705 -70.641 -66.545 -40.988 -21.348 47,92

İhracat/İthalat (%) 66,6 77,5 77,8 81,8 88 93,5 6.77

Kaynak: DATACOMEX İspanya Ekonomi Bakanlığı Veri Sistemi

İspanya’nın 2009 yılındaki düşüş hariç 1995 yılından itibaren sürekli artış

gösteren dış ticareti 2012 yılında derinleşen ekonomik krizle birlikte düşüşe geçmiştir.

2012 yılında toplam dış ticareti bir önceki yıla göre % 8,3 düşüş gösteren İspanya’da

ithalat % 11, ihracat % 4,5 düşüş göstermiştir.

2013 yılında ise İspanya ihracatını arttırmaya başlamış ve % 7 düzeyinde bir

artış yakalamıştır. İthalatında ise 2012 yılı seviyesini korumuştur. Bu durum

12

İspanya’nın dış ticaret açığının da düşmesine sebebiyet vermiştir. 2013 yılında göre

ihracatın ithalatı karşılama oranı % 93,5 a ulaşmıştır

4.2 Dış Ticaretin Ülkeler İtibariyle Dağılımı: Bazı önemli ülkeler itibariyle

İspanya’nın ithalat ve ihracatını gösterir tablolar aşağıda yer almaktadır.

Milyon Dolar İHRACAT 2013 Sıra Ülkeler 2009 2010 2011 2012

1 FRANSA 43.106 45.048 51.771 46.424 49.957

2 ALMANYA 24.645 25.971 30.803 29.952 31.285

3 PORTEKİZ 20.528 21.806 24.411 19.607 23.250

4 İTALYA 18.236 21.865 24.426 21.188 21.791

5 İNGİLTERE 14.071 15.310 19.655 17.842 21.028

6 ABD 7.926 8.714 11.033 11.572 11.513

7 HOLLANDA 6.723 7.794 8.824 8.575 9.041

8 BELÇİKA 6.129 6.992 8.466 7.958 8.120

9 FAS 4.303 4.607 5.756 6.803 7.313

10 TÜRKİYE 3.987 4.956 6.220 5.968 6.389

Milyon Dolar İTHALAT

2013 Sıra Ülkeler 2009 2010 2011 2012

1 ALMANYA 38.613 37.351 43.330 34.877 36.868

2 FRANSA 33.737 34.557 39.760 34.235 36.223

3 ÇİN 20.190 25.057 26.035 22.636 23.084

4 İTALYA 20.832 22.491 24.095 20.025 19.390

5 HOLLANDA 12.872 14.165 14.884 14.161 13.102

6 İNGİLTERE 13.841 14.513 15.520 12.909 13.084

7 ABD 11.728 12.790 15.121 12.571 13.586

8 PORTEKİZ 10.230 11.217 12.877 11.177 13.039

9 RUSYA 6.414 8.020 11.860 10.371 10.937

10 NİJERYA 3.925 5.657 8.436 9.035 7.531

4.3 Dış Ticaretin Sektörler İtibariyle Dağılımı:

İspanya’nın ithalatına sektörler itibariyle bakıldığında en önemli kalemin enerji

olduğu görülmektedir. Avrupa’nın önemli otomotiv üreticilerinden olan İspanya 2013

yılında enerji kalemlerinden sonra 32,4 milyar Dolar ile en çok otomotiv ve aksam

parçası ithal etmiştir. İspanya’nın ithalatındaki diğer önemli kalemler sırasıyla makina

aksam ve parçaları, elektronikli makina ve cihazlar ile eczacılık ürünleridir. Bazı önemli

sektörler itibariyle İspanya’nın ithalatını gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.

13

Milyon Dolar İTHALAT

2013 Sıra Fasıl 2009 2010 2011 2012

1 27 Yakıtlar, mineral yağlar 47.389 58.401 78.420 79.655 75.882

2 87

Motorlu kara taşıtları, aksam ve

parçaları

29.966 30.433 35.931 28.294 32.401

3 84 Makinalar, aksam ve parçaları 27.757 28.788 29.826 25.534 26.954

4 85

Elektrikli makina ve cihazlar

25.351 27.578 27.567 21.723 22.477

5 30

Eczacılık ürünleri

15.702 14.690 15.488 14.343 14.502

6 29

Organik kimyasallar

8.325 9.652 10.909 9.853 10.678

7 39

Plastik ve mamulleri

9.177 9.989 11.009 9.529 10.455

8 72

Demir çelik

7.461 10.537 12.775 9.972 9.685

9 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 6.845 7.136 8.107 7.056 7.790

10 90 Optik alet ve cihazlar 6.628 6.892 7.288 6.297 6.795

Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)

İspanya’nın ihracatına sektörler itibariyle bakıldığında en önemli kalemin binek

araçları olduğu görülmektedir. İspanya’nın ihracatındaki diğer önemli kalemler sırasıyla

makinalar, elektrikli makina ve cihazlar ve eczacılık ürünleri olarak sayılabilir. Bazı

önemli sektörler itibariyle İspanya’nın ihracatını gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.

Milyon Dolar İHRACAT

2013 Sıra Fasıl 2009 2010 2011 2012

1 87

Motorlu kara taşıtları, aksam ve parçaları

40.763 43.041 50.708 42.270 48.453

2 84 Makinalar, mekanik cihazlar ve aletler 17.533 18.288 22.691 22.660 25.803

3 27

Yakıtlar, mineral yağlar

10.150 12.751 18.838 21.147 21.451

4 85

Elektrikli makina ve cihazlar

14.331 15.770 18.388 16.272 16.446

5 30

Eczacılık ürünleri

10.273 11.109 12.886 11.991 13.024

6 39

Plastik ve mamulleri

7.905 9.834 11.389 10.538 11.478

7 72

Demir çelik

6.634 9.012 10.919 9.417 8.843

8 8

Meyveler

6.830 7.221 7.848 8.062

9.268

9 73

Demir çelik ürünleri

5.346 6.285 7.891 7.146 8.000

10 7

Sebzeler

5.424 5.426 5.518 5.641 6.368

Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)

4.4 Dış Ticaret Mevzuatı

AB üyesi bir ülke olarak İspanya, diğer üye ülkeler gibi Ortak Ticaret

Politikasının en önemli aracını teşkil eden Ortak Gümrük Tarifesini (OGT)

uygulamaktadır. OGT, halen 2658/87 sayılı Konsey Yönetmeliği çerçevesinde

uygulanmakta, tarifeleri gösterir liste her yıl yenilenmektedir. İspanya üç ayrı gümrük

mevzuatı uygulamaktadır. Bunlar ana kara ve bazı adalarda uygulanan AB mevzuatı,

AB mevzuatına geçiş sürecinde bulunan ve daha önce gümrüksüz bir bölge olan

14

Kanarya Adaları uyum mevzuatı, ve birer gümrük serbest bölgesi olarak değerlendirilen

Ceuta ve Melilla adaları için uygulanan mevzuatdır.

Aşağıda belirtilen ürünlerin İspanya’ya ithalatı yasaktır.

i. Atlantik Kırmızı Tuna (Belize, Panama ve Honduras menşeli)

ii. Bakır Sülfat içeren oyuncaklar

iii. Narkotikler ve uyuşturucular

iv. Asbestos

v. L-trytophane ve bu maddeyi içeren ürünler

vi. Gıda şeklinde kokulu plastik silgiler

vii. Cıvalı tıbbi termometreler

viii. ABD menşeli et hormonları

Yukarıdaki ürünlerden ABD menşeli et ve hormonlar dışında kalan ürünlerin ihracatı da

yasaklanmıştır.

4.4.1 İthalatta Alınan Vergiler

AB üyesi ülkeler haricindeki ülkelerden yapılan ithalatta OGT uyarınca gümrük

vergisi tahsil edilmektedir. Ayrıca, ithalat esnasında ithalatçıdan katma değer vergisi

(IVA) de tahsil edilmektedir. İspanya genelinde, üç ayrı vergi oranı uygulanmaktadır.

Genel IVA oranı % 21, düşürülmüş oran % 10 ve kısıtlı sayıda üründe uygulanmakta

olan en düşük oran ise % 5’tir. Bazı işlemler IVA’dan muaf tutulmuştur. Kanarya

adaları, Ceuta ve Mellila’da IVA uygulanmamaktadır. Kanarya adalarında %4,5’lik bir

dolaylı vergi uygulanırken, Ceuta ve Mellila’da da üretim, hizmetler ve ithalat üzerinde

benzeri bir oran uygulanmaktadır.

1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın kabulü ve 1 Ocak 1996 tarihinde Türkiye ile

AB arasında Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, ülkemiz ve İspanya arasında

gümrük vergileri sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünlerinde sıfırlanmıştır.

KDV oranları aşağıdaki şekilde özetlenebilir;

1. % 21 standart oranı değeri 25 Euro’nun üzerindeki birçok mamül ürüne

uygulanmaktadır.

2. % 10 gıda ürünleri, su, tarımsal kimyasallar, hayvan ilaçları, medikal

ürünler, otel restoran, ulaştırma, inşaat, eğlence, sağlık hizmetleri.

3. % 5 ekmek, süt ürünleri, yumurta, meyve ve sebzeler, kitap ve gazeteler,

ilaçlar, özürlüler için aletler, toplu ulaştırma araçları.

15

4.4.2. Tarife Dışı Engeller

Bazı ürünler menşeine bakılmaksızın AB’nin düzenlemeleri çerçevesinde özel

mevzuata tabi tutulmaktadır.

Gümrük Birliği anlaşmasına konu ürünler için ülkemizden İspanya’ya yapılan

sevkiyatlarda temel olarak ihracatçının sadece ticari fatura ve konşimentoyu gümrüğe

sunması yeterli olmaktadır. Eczacılık ürünleri, bozulabilen gıdalar, canlı hayvanlar ve

bazı tıbbi ürünlerin ithalinde farklı belgelerin de sunulması gerekmektedir.

Bu bağlamda belgelendirme talep edilen temel ürün grupları hakkında genel

bilgiler aşağıda yer almaktadır:

- Canlı bitki, bitki ürünleri ve tohumların ithalinde AB tarafından verilen Sağlık

Belgesi aranmaktadır. Ayrıca, hayvan, deniz memelileri, balıklar ve diğer canlıların

ithalinde de sağlık denetimlerinin yaptırılması şartı aranmaktadır.

- Gıda maddeleri: Sağlık Genel Müdürlüğü gıda maddelerinin hazırlanışı, içeriği

ve depolanışı bakımından insan tüketimine yönelik standartlar oluşturmuştur. Bu

ürünlerin etiketlerinin AB etiketleme düzenlemelerine uyumlu olması ve İspanyolca

olması gerekmektedir. Ayrıca, gıda ve hayvan yemlerinin içeriğinde genleri modifiye

edilmiş organizmaların (GMO) kullanılması halinde, AB’nin 18/4/2004 tarihinde

yürürlüğe giren yönetmeliğine göre, bu ürünlerin etiketlerinde bu bilginin yer alması

ayrıca, GMO’ların ürün zincirinde takip edilebilmesi açısından da bu ürünlerin ilişkin

bilginin ilgili dosyada en az 5 yıl tutulması gerekmektedir.

Süt ürünleri, çikolata, margarin ve sabunlar için daha detaylı etiketleme kuralları

getirilmiştir. Şarap ve diğer alkolik içecekler için getirilen standartların da karşılanması

gerekmektedir.

- Tekstil: Etiketlerin İspanyolca olması hususu geçerli olup konuya ilişkin

Mevzuat 5/6/1987 tarihli 928/1987 sayılıdır. Sadece İspanya da tescili yapılmış

markaların etiketlerde kullanılmasına izin verilmektedir.

- İlaçlar, Eczacılık Ürünleri ve Kozmetikler: Bu ürünlerin ülkeye girmeden

önce, Sağlık Genel Müdürlüğü’nün teknik denetiminden geçmesi ve tescil edilmesi

gerekmektedir. İspanyol gümrükleri ürünlerin ithali sırasında Eczacılık Sertifikası

(Pharmaceutical Certificates) aramaktadır. Ayrıca, gıda ürünlerindekine benzer şekilde,

içeriğindeki kimyasal bileşenlerin detaylı olarak yazılmasını da içeren işaretleme ve

etiketleme yükümlülüklerine tabidir.

- Gübreler ve mantarlar: İthal gübrelerin Tarım Bakanlığında kayıt altına

alınması gerekmektedir. İnceleme ve analizler ürünün gümrükten çekilmesinden evvel

gerçekleşmektedir. Tarım Bakanlığı’nın ilgili ürüne ilişkin tüm yazılı reklam ve tanıtım

materyallerini onaylaması, etiketlerin İspanyolca olması ve detaylı uyarılar içermesi

gerekmektedir.

- Silahlar: İspanyol Savunma Bakanlığı’nın bütün silahları kontrol etmesi ve

belgelendirilmesi gerekmektedir.

16

- Metaller: İspanyol Garanti Bürosu değerlendirme hizmeti sağlamakta ve ithal

edilmiş tüm değerli metallere değerlendirme damgası koymaktadır.

- Motorlu Taşıtlar: Bütün araçların motorda ve şaside yer alan seri numaraları

denetlenmektedir. Bunlardan birinin eksik olması halinde İspanyol gümrüğü özel bir

vergi karşılığında bu numarayı vermektedir. Taşıtlar için homologasyon belgesi temin

edilmesi de bir zorunluluktur.

- İç ve Dış Lastikler: Bütün iç ve dış lastiklerin seri numarası olması

gerekmektedir.

- Tarım ürünleri: Etiketlendirme şartları AB etiketlendirme sistemine birebir

uyumlu olmakla birlikte etiketlerin İspanyolca olması zorunluluğu vardır.

- İspanya kullanılmış makina ve malların ülkeye sokulmasına müsade

etmektedir. Ancak, bu ürünlerin de yeni ithal mallarına uygulanan standartlara tabi

tutulması gerekmektedir.

4.4.3 Anti-Damping Uygulamaları

AB üyesi ülkelerde, dampinge karşı önlemler AB Komisyonu tarafından

alınmakta, ülkelerin dampinge karşı uygulama yapan bireysel otoriteleri

bulunmamaktadır. Dolayısıyla, herhangi bir ürüne karşı AB tarafından menşe ülkeye

karşı konulmuş bir dampinge karşı vergi mevcut ise, bahse konu ürünün AB’ye ilk giriş

yerinin İspanya olması halinde, dampinge karşı vergi İspanya gümrüğünde tahsil

edilmektedir. Bunun dışında bireysel dampinge karşı bir uygulama yapılmamaktadır.

4.4.4 Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar

İspanya, AB üyesi olarak, AB’nin üye olduğu tüm uluslararası anlaşmalara

taraftır.

17

5. YATIRIMLAR

5.1 İSPANYA’YA YAPILAN YATIRIMLAR SEKTÖRLER

NET TUTAR BİN AVRO- İLK 40 SEKTÖR SEKTÖRLER 2010 2011 2012 2013 (OCAK-HAZİRAN)

TOPLAM 9.143.506 20.491.959 9.280.930 4.920.318

Finansal Hizmetler ( Bireysel emeklilik haric)

565.245 2.418.790 1.384.872 -282.099

Elektrik,Gaz, Buhar ve Hava 1.281.806 1.633.910 1.158.223 142.379

Demir-Celik -1.073 1.067.542 1.028.946 625.880

Gayrimenkul 1.302.806 1.255.224 968.622 282.845

Motorlu Tasitlar ve Romork 32.744 125.930 716.825 111.695

Metal Olmayan Diger Minerallerin Uretimi 432.479 975.704 602.576 -16.290

Yonetim ve Danismanlik 31.218 130.155 531.408 74.796

Bina Insaati 131.598 535.255 498.105 303.948

Mimarlik 63.555 207.076 414.363 21.705

Uzmanlasmis Insaat Hizmetleri 25.181 170.182 367.412 463.009

Telekomunikasyon 63.123 4.679.626 350.269 9.292

Saglik -58.485 -352.443 334.818 22.182

Insaat Muhenisligi 158.095 8.508 253.658 3.766

Yardimci Finansal Hizmetler -63.938 102.497 246.348 259.232

Motorlu Tasitlar Haric Parekende Satis 290.040 368.791 245.205 66.289

Idari ofis Etkinlikleri 56.744 24.492 236.588 66.884

Ilac Imalati -40.246 96.697 232.004

Kiralama Hizmetleri 136.487 -3.918 207.135 59.302

Kimya Endustrisi 202.129 202.229 168.643 -61.737

Kagit Sanayi 18.165 36.539 167.615 -265

Spor Faaliyetleri 13.790 264.391 162.447 450.331

Bilgisayar Programciligi ve Danismanlik 79.782 54.789 135.722 49.202

Muhasebe ve Hukuk Hizmetleri 3.110 42.236 126.957 61.854

Diger Madenler 28.398 65.759 116.955 1.885

Kaucuk ve Plastik Urunler Imalati 3.461 25.362 109.981 13.780

Elektrikli Urunler 12.156 -11.821 108.100 19.278

Makine Ekipmanlari -42.976 57.760 101.650 24.277

Egitim 13.649 -282 84.638 682

Reklamcilik 677.903 28.239 59.748 -5.670

Depolama ve Ulasim Etkinlikleri 1.794.851 313.649 59.186 65.939

Su Isleri Temizleme ve Dagitimi -4.476 16.002 58.514 3

Motorlu Tasitlar Satis ve Tamiri 5.671 -7.287 56.140 20.934

Balikcilik -1.099 392 44.970 12

Sinema 51.268 267.216 41.974 12.370

Istihdama Iliskin Faaliyetler -6.525 31.095 39.849 80.950

Makine Sanayi Icin Olmayan Metal Uretimi 43.551 -135.795 33.567 29.422

Mesleki,Bilimsel ve Teknik Diger Hizmetler 72.832 65.161 29.562 2.192

Rafine Edilmis Petrol -3 228.595 29.481

Konut Hizmetleri -7.692 248.967 27.372 264.963

Boru -12 136.392 26.047 59.800

18

5.2 İSPANYA’NIN YURT DIŞINA YAPTIĞI YATIRIMLAR

SEKTÖRLER

NET TUTAR BİN AVRO- İLK 40 SEKTÖR

SEKTÖRLER 2010 2011 2012 2013 (ENERO-

JUNIO)

TOPLAM 16.854.115 12.650.949 -1.330.665 3.235.856

Bilgisayar Programciligi ve Danismanlik 20.127 47.567 1.816.298 29.788

Motorlu Tasitlar Haric Toptan Satis ve Diger Ticaret 32.945 1.026.855 958.032 9.322

Demir-Celik -683.334 1.263.075 928.163 325.402

Ham Petrol ve Dogal Gaz -384.429 -972.445 786.864 256.558

Bina Insaati -71.326 976.860 573.454 550.644

Insaat Muhenisligi 1.462.159 -44.988 271.740 77.545

Sigorta 980.890 2.131.083 268.232 -25.701

Maden Sanayi Destek Faaliyetleri 133.429 13.991 200.127 50

Saglik 0 -10.745 180.549 -9.817

Motorlu Tasitlar ve Romork -25.772 25.393 138.094 3.752

Yardimci Finansal Hizmetler -51.587 270.221 111.195 527.249

Uzmanlasmis Insaat Hizmetleri 181.946 54.637 105.654 -41.646

Kagit Sanayi 66.562 106.528 87.369 52.299

Makine Sanayi Icin Olmayan Metal Uretimi 10.759 77.334 81.505 14.427

Yonetim ve Danismanlik 54.080 240.914 52.029 -3.393

Toplama ve Temizleme 33.115 23.600 50.586 498

Gayrimenkul 250.540 342.775 44.801 89.494

Mesleki,Bilimsel ve Teknik Diger Hizmetler 103.577 14.420 40.992 56

Elektrikli Urunler 41.796 123.865 39.231 7.240

Egitim 5.092 7.033 37.685 922

Mimarlik 53.608 112.227 33.097 882

Kaucuk ve Plastik Urunler Imalati 48.942 36.402 31.886 2.900

Konut Hizmetleri 147.091 -9.478 18.100 -2.006

Mobilya 3 32.178 17.248

Bahis 76.173 5.873 16.860

Tarim,Avcilik ve iliskili Sektorler -11.589 4.829 16.517 156

Denizcilik ve Karadaki Su Yollari 7.094 -66.270 13.268 -9.028

Diger Urunler Uretimi 4.672 6.391 13.246 15.509

Ilac Imalati 16.829 24.626 12.542 54.758

Diger Ulasim Araclari -151.364 38.477 8.270 -160.428

Muhasebe ve Hukuk Hizmetleri 60.254 115.178 5.244 17.230

Cevre Duzenlemesi ve Bina Ici Hizmetler 4.676 3.722 5.119 571.561

Atiksu Aritma 2 -19.094 4.768

Idari ofis Etkinlikleri 5.353 9.411 4.750 -557

Motorlu Tasitlar Satis ve Tamiri 11.680 13.629 4.341

Diger Madenler 215 281 3.388

Arastirma ve Gelistirme -971 -7.044 2.934 590

Deri ve Ayakkabi 0 475 2.885

Makine Tamiri ve Bakimi 393 1.925 2.775 59

Elektronik Uretim Makineleri 1.824 -22.047 2.687 -83.135

19

BÖLÜM II

1. TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ

1.1 Ekonomik İlişkilerin Gelişimi

Türkiye ile İspanya arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin yasal altyapısı

tamamlanmış olup, Ticaret ve Ödeme Anlaşmaları 1951 yılında, Ekonomik ve Sınai

İşbirliği Anlaşması 1992 yılında, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması

Anlaşması 1995 yılında, Ekonomik ve Mali İşbirliği Mutabakat Zaptı 1998 yılında

ve Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 2002 yılında (5 Temmuz 2002, 18

Aralık 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 1/1/2004 tarihi itibariyle yürürlüğe

girmiş) imzalanmıştır.

Türkiye-İspanya Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması 3 Mart 1998

tarihinde Madrid’de imzalanmıştır.

Türkiye-İspanya Karma Ekonomik Komisyonu I. Dönem Toplantısına hazırlık

amacıyla 25-26 Eylül 1998 tarihlerinde Antalya’da bir Ortak Çalışma Grubu Toplantısı

düzenlenmiş ve bu toplantı sonunda 26 Eylül 1998 tarihinde bir Mutabakat Zaptı

imzalanmıştır. 26-28 Ekim 1998 tarihlerinde Madrid’de düzenlenen Türkiye-İspanya

Karma Ekonomik Komisyonu I. Dönem Toplantısı sonunda hazırlanan Mutabakat

Zaptı ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere İlişkin Konularda İşbirliği Mutabakat

Zaptı 28 Ekim 1998 tarihinde imzalanmıştır. İki ülke arasında bu tarihten sonra

herhangi bir KEK toplantısı yapılmamıştır.

1998 yılının Ocak ayında imzalanan ve 2002 yılının Temmuz ayına kadar geçerli

olan İspanyol ve Türk Hükümetleri arasında ‘Ekonomik ve Mali İşbirliği Mutabakat

Zaptı çerçevesinde İspanya tarafından Türk Hükümeti’ne, 400 milyon ABD doları

projelerin finansmanına uygun koşullu kredi olarak, 10 milyon ABD doları ise

projelerin fizibilite çalışmalarına hibe olarak verilmiştir. 2002 yılının Temmuz ayında

kredinin kullanım süresi tamamlanmış ve bu çerçevede uygun koşullu FAD kredileri

(Fondo de Ayuda al Desarrollo-Gelişmeye Yardım Fonu) Konya Atık Su Arıtma Tesisi

İnşaatı, Foça Atık Su ve Deniz Deşarjı Tesisleri Projesi, GAP Bozova Sulama

Sistemleri Ağı, Ankara İstanbul Demiryolu Hattı Rehabilitasyonu Projesi ve İzmir

Aliağa Cumaovası Demiryolu Hattı Elektrifikasyonu Projeleri için kullanılmıştır. 2002

yılının Temmuz ayında kullanım süresi dolan kredi anlaşmasının devamı sayılabilecek

yeni Ekonomik ve Mali İşbirliği Anlaşması 28 Temmuz 2004 tarihinde imzalanmıştır.

Türk-İspanyol İş Konseyi 1989 yılında kurulmuştur. Konseyin Türk tarafını Dış

Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK), İspanyol tarafını ise İspanya Dış Ticaret Enstitüsü

(ICEX) ile İspanya İşverenler ve Sanayiciler Konfederasyonu (CEOE) oluşturmaktadır.

20

13 Ekim 2011 tarihinde İspanya İşverenler ve Sanayiciler Konfederasyonu

(CEOE) ve Türkiye Dış Ekonomik İlişkiler Kurumu (DEIK)’in düzenlediği Türkiye-

İspanya Yatırım Zirvesi Konseyi, Ekonomi Bakanımız Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın

katılımıyla gerçekleştirilmiş, yine aynı akşam İspanya-Türkiye Sanayi ve Ticaret

Odası’nın açılışı Sayın Bakanımızın katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

Öte yandan, Türkiye İspanya Hükümetlerarası Zirve Toplantısının 5 incisi 11

Şubat 2014 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir.

1.2 İkili Anlaşma ve Protokoller

Anlaşmalar:

Ticaret ve Ödeme Anlaşmaları, 1951

Ekonomik ve Sınaî İşbirliği Anlaşması, 1992

Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, 1995

Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması, 03.03.1998

Gümrük Konularında İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması, 04.05.2001

Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması, 2002

Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması, 28.07.2004

Türkiye Cumhuriyeti ile İspanya Krallığı Arasında Ulusal Sürücü

Belgelerinin Karşılıklı Tanınması ve Değişimine İlişkin Anlaşma.

05.04.2009

Protokoller:

Karma Ekonomik Komisyonu 1. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı, 1998

Ekonomik ve Mali İşbirliği Mutabakat Zaptı, 2002

Ekonomik ve Ticari İşbirliği Komisyonu (JETCO) Kurulması Hakkında

Deklerasyon - 2014

1.3 Ticari İlişkiler

İspanya ile olan ikili ticaretimiz 2001 yılından itibaren sürekli gelişme

göstermektedir. Ancak 2009 yılında ortaya çıkan küresel krizle birlikte dış ticaretimizde

bir düşüş yaşanmış, 2010 yılında ise tekrar 2008 yılındaki seviyelerine yaklaşmaya

başlamıştır. Öte yandan, İspanya’da yaşanan ekonomik krize ve piyasaların daralmasına

rağmen 2013 yılında ihracatımız büyük bir başarı gerçekleştirerek % 15’e yakın bir artış

göstermiş, ithalatımız ise sadece % 5 artmıştır.

Değer (Milyon Dolar) Değişim (%)

2009 2010 2011 2012

2013 2011-2012

2012-

2013

İhracat 3.681 4.069 4.770 4.256 4.885 -15 14,76

İthalat 3.987 4.956 6.220 6.084 6.389 -4 5,01

Dış Ticaret Hacmi

7.668 9.024 10.990 10.340 11.274 -9 9,5

Dış Ticaret Açığı -305 -887 -1.451 -1.827 -1.504 24 17,69 Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)

21

İhracatımızın sektörler itibariyle incelenmesinde, ilk sırada tüketim mallarının

yer aldığı görülmektedir. Özellikle tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin başını çektiği

tüketim mallarından sonra otomotiv sanayi ürünleri de ihracatımızın önemli bir

kalemini oluşturmaktadır. Öte yandan, makina ve aksamları, elektrikli makina ve

cihazlar ihracatımızın diğer önemli kalemleridir.

İthalatımızda en önemli kalemin otomotiv sanayi olduğu görülmektedir.

Otomotiv sanayinden sonra demir çelik ve diğer yarı mamul ve sermaye mallarının

önemli ithalat kalemlerini oluşturduğu görülmektedir.

Sektörler itibariye ihracat ve ithalatımızı gösteren tablolar aşağıda yer almaktadır.

Milyon Dolar

TÜRKİYE'NİN

İHRACATI

2013 Sıra Fasıl Dönemsel (Ocak-Eylül) 2009 2010 2011 2012

1 61 Örme giyim eşyası 562 669 812 760 853

2 62 Örülmemiş giyim eşyası 606 686 833 706 851

3 87 Motorlu kara taşıtları, aksam ve parçaları 455 722 790 580 655

4 84 Makinalar, bunların aksam ve parçaları 271 287 319 309 348

5 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 322 346 182 244 243

6 29 Organik kimyasallar 43 56 72 103 80

7 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar 40 5 139 99 323

8 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 93 102 119 91 115

9 52 Pamuk, pamuk ipliği 54 62 85 91 94

10 39 Plastikler ve mamulleri 57 62 85 88 100

Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)

Milyon Dolar

TÜRKİYE'NİN

İTHALATI

2013 Sıra Fasıl Dönemsel (Ocak-Eylül) 2009 2010 2011 2012

1 87 Motorlu kara taşıtları, aksam ve parçaları 944 1.399 1.739 1.149 1.573

2 72 Demir çelik 233 335 518 525 493

3 39 Plastik ve mamulleri 207 355 489 450 435

4 84 Makinalar, bunların aksam ve parçaları 315 381 488 435 621

5 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar 44 140 177 368 134

6 74 Bakır ve mamulleri 167 147 223 350 308

7 85

Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve

parçaları

200 276 355 273 387

8 71 Kıymetli taş ve metaller 4 15 54 186 100

9 30 Eczacılık ürünleri 140 171 188 176 193

10 99 Diğer ürünler 133 165 201 174 -

Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)

22

1.4 Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gerekli Genel Konular

1.4.1 Ticari Engeller

İspanya’da tarifeler, gümrük uygulamaları, sağlık denetimleri, miktar

kontrolleri, lisans uygulamaları, standart ve etiket uygulamaları, belgeleme uygulaması

vb. konular bakımından AB üyesi diğer ülkelerden farklı ve özel olarak dikkati çeken,

Türkiye kaynaklı ürünlerin pazara girişi bakımından engel oluşturan bir uygulama

bulunmamaktadır. Bütün diğer AB üyesi ülkeler için geçerli olduğu gibi sağlık,

güvenlik, çevre koruma gibi özellik taşıyan alanlarda, esas itibarıyla AB kuralları

kapsamında getirilen kurallar ve uygulamalar bazı maddelerin İspanya’ya ithalinde

güçlük yaratabilmektedir.

İspanya’da, esasen sağlık, güvenlik amaçlı denetim uygulamalarında, bazı özel

durumlar hariç, pazara girişi baştan engelleyen, büyük ölçüde güçleştiren katı

uygulamalar yerine, genellikle beyan esasına dayalı ve nihai sorumluluğu ithalatçı veya

dağıtıcı kuruluşa bırakan daha esnek bir yaklaşım benimsendiği gözlenmektedir. Ayrıca,

bütün AB ülkeleri özellikle haklı rekabeti destekleyici çeşitli garanti sistemleri getirmek

zorundadırlar. İSO kalite normları 9000 serisi kaliteyi garantileyen ve rekabet faktörünü

ön plana çıkaran bir uygulamadır. Çevre üzerine İSO 14000 serisi ve OHSAS 18001

teknik özelliklerine göre iş kazalarını önleme sertifikası da her geçen gün daha önem

kazanmışlardır.

1.4.2 İthalat Mevzuatı (genel olarak gümrük vergileri, KDV ve diğer

vergileri, genel olarak ticari tanımlama uygulamaları, etiketleme, markalama,

paket ve ambalajlama, ticarette uygulanan standartlar, diğer hususlar)

Ülkenin dış ticaret mevzuatı hakkında önceki bölümlerde ayrıntılı bilgi

verilmişti. Bu bölümde ülkemiz açısından önem arzeden bazı hususlar üzerinde

durulacaktır.

İspanya, 1986 yılında AB’ye üye olmuş, geçiş dönemini tamamladıktan sonra

1993 yılında da tam entegrasyon sağlanmıştır. İspanya, Balear adaları ve, bazı

istisnalarla beraber, Kanarya Adaları AB Gümrük Bölgesinin parçası haline gelmiştir.

Ancak, İspanya’ya ait olan ve Kuzey Afrika’da bulunan Ceuta ve Melilla özerk şehirleri

AB Gümrük bölgesi dahilinde sayılmamaktadır. Bu çerçevede İspanya 3. ülkelere karşı

AB’nin Ortak Gümrük Tarifesini uygulamaktadır.

İspanya 1995 yılından itibaren Dünya Ticaret Örgütünün de üyesidir.

Ülkemiz ile AB arasında imzalanmış olan Gümrük Birliği Anlaşması ile kurulan

Gümrük Birliği çerçevesinde iki taraf arasında sanayi ve işlenmiş tarım ürünleri

ticaretinde gümrük vergisi ve herhangi bir eş etkili vergi uygulanmamaktadır. Tarım

ürünlerinde ise AB’nin Ortak Tarım Politikası çerçevesinde tarifeler uygulanmakta ve

ürünün özelliğine göre ithal esnasında çeşitli belgeler talep edilebilmektedir.

23

İspanya gümrüğüne gelen malların gümrükten çekilmesi için yapılan masraf 3.

ülkeler için, gümrük vergisi, %21 oranında katma değer vergisi, müşavirlik ücretleri,

depolama ve elleçleme giderleriyle beraber ithal edilen ürünün CIF bedelinin yaklaşık

% 20-30’una yaklaşmaktadır. İndirimli oranda katma değer vergisi uygulanan ürünlerde

bu bedel indirim oranında azalmaktadır.

İspanya, AB’nin Fikri Mülkiyet Hakları konusundaki mevzuatını ciddiyetle

uygulamakta, mülkiyet ve kişisel bilgilerin dolaşımı hususunda ciddiyetle çalışmaktadır.

15/1999 nolu Kanun kişisel bilgilerin korunması ile ilgili olarak uygulanmaktadır. Fikri

mülkiyet haklarının korunması 1/1996 sayılı Kararda yer almakta ve fikri mülkiyet

hakları bu mevzuatta, mevcut veya gelecekteki orjinal edebi, sanatsal veya bilimsel

yaratıcılık ürünleri olarak tanımlanmakta ve korumaya tabi oldukları ifade edilerek eser

sahibinin medeni veya ceza hukuku çerçevesinde bu eserlerinin korunması için

mahkemeye başvurabileceği belirtilmektedir.

İspanya’ya ihracat yapmak isteyen üreticilerimizin dikkate alması gereken diğer

bir nokta da İspanya’da satışa sunulacak olan ürünlerin etiketlerinde mutlaka İspanyolca

bilgilerin yer alması gerektiğidir. AB mevzuatı çerçevesinde farklı ürün gruplarına (gıda

maddeleri, tekstil, kozmetik ürünler, tıbbi ürünler, vb.) yönelik olarak etiketlerin

taşıması gereken bilgiler de farklılık göstermektedir.

1.4.3 İthalat Dokümanları

Malların İspanya’ya girişinde istenen genel belgeler, bir adet ticari fatura, bir

yükleme belgesi ve üç adet menşe belgesidir. Bunun dışında talep edilen belgeler

aşağıda özetlenmektedir.

Tarım Dışı Ürünler : 3. ülkelerden yapılan ithalatta ‘Single Administrative

Document’ talep edilmektedir. Ülkemizden AB’ne ve İspanya’ya gerçekleştirilen

ithalatta ise EUR 1 veya ATR belgesi talep edilmektedir. EUR 1 ve ATR belgeleri

Türkiye’de serbest dolaşım hakkına sahip ürünlerin AB’nde de serbest dolaşımına

imkan tanımaktadır.

Kimyasal Ürünler : REACH Avrupa Birliği içerisinde kimyasal maddelerin

üretim ve ticaretini düzenleyen önemli bir reformdur. Haziran 2007’de yürürlüğe giren

olan uygulama ile yılda 1 tonu aşan tüm üretim ve ithalatın Merkezi Avrupa

Kimyasallar Kuruluşuna tescili zorunlu hale getirilmektedir.

Eczacılık Ürünleri :İlaçlar için üretici tarafından hazırlanan ilacın içeriğine

ilişkin belgeler zorunlu olarak talep edilmektedir.

Okyanus Aşan Gemiler : İspanya limanlarına giren gemilerden Ulaştırma

Bakanlığınca Uyum Sertifikası talep edilmektedir.

24

Tarımsal Ürünler : AB mevzuatı gereğince hayvan ve hayvansal ürünler ile bitki

sağlığına ilişkin sertifikalar İspanya’ya girişte talep edilmektedir. Ülkemiz menşeli

balıkçılık ürünleri ile özellikle kuruyemiş (fındık, beyaz leblebi, kuru üzüm ve incir)

ihracatında ürünlerimiz bu sertifikalara sahip olmakla birlikte İspanyol laboratuvar test

sonuçlarının farklı çıkması nedeniyle ülkeye girişine izin verilmemektedir.

Piller ve atık elektrikli ve elektronik malzemelerle ilgili AB mevzuatı bu

ürünlerin ticareti ile ilgili önemli koşullar getirmektedir. Kullanılmış pillerin çevre

kirliliği yartmaması için gerekli önlemlerin alınması sorumluluğu ithalatçıya

getirilirken, atık malzemelerin ülkeye girişi büyük oranda engellenmektedir.

1.4.4 Standartlar ve Teknik Koşullar

AB yükümlülükleri uyarınca tüketici emniyeti ve sağlığının korunması

kapsamında AB’nin teknik mevzuatı ve Genel Ürün Emniyeti Direktifleri

uygulanmaktadır. Topluluk önlemlerinin bulunmadığı durumlarda Üye Devletler kendi

sınırları dahilinde düzenlemeler yapmakta serbesttirler. Üye Devletler, CE işareti

taşıyan ürünlerin uygulanan CE direktiflerinin bütün hükümleri ile uyumlu olduklarını

kabul etmek zorundadırlar. Bu nedenle, Üye Devletler, CE işareti ile ilgili hükümler

yanlış uygulanmadıkça, kendi sınırları içinde CE işareti taşıyan ürünlerin piyasaya

sürülmesini veya hizmete sokulmasını yasaklayamaz, kısıtlayamaz veya

engelleyemezler. AB’deki bir çok standart Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) gibi

uluslararası kuruluşlardan alınmakla birlikte, AB’deki standart oluşturma sürecinde sivil

toplum örgütleri de etkin rol oynayabilmektedirler.

Tarımsal ürünlerin sertifikalandırılması ve test edilmesi ile ilgili 1 Ocak 2005

tarihinde yürürlüğe giren AB mevzuatı aşamalı olarak tamamen benimsenmiştir.

Herhangi bir AB ülkesine giriş koşullarını yerine getiren ürünün İspanya’ya girişinde

ilave testler aranmamaktadır.

İspanya Sanayi, Ticaret ve Turizm Bakanlığı sanayi ürünlerinin (demir ve çelik

ürünleri, otomotiv) homologasyon, kalite kontrol ve sertifikasyonu ile ilgili konulardaki

uygulamaları belirlemekte ve yönetmektedir.

İspanya’da standart geliştirme ve uygunluk değerlendirme alanlarında faaliyet

gösteren kuruluşlar AENOR (Asociacion Espanola de Normalizacion y Certificacion-

İspanyol Standart ve Belgelendirme Kurumu) ve ENAC (National Accreditation Entity-

Milli Akreditasyon Kurumu)’dur. AENOR’un faaliyet alanı, gönüllü standartlar ve

belgelendirme programları iken, ENAC Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları’nı

denetlemektedir.

AB teknik mevzuatı AB Resmi Gazetesinde yayımlanırken, İspanyol mevzuatı

ve yönetmelikler de İspanyol Resmi Gazetesi olan Boletin Oficial del Estado (BOE)’da

yayımlanmaktadır. BOE aylık olarak Sanayi Bakanlığı tarafından onaylanmış olan tüm

yeni teknik düzenlemelerin listesinin yanısıra teknik mevzuatlarda olan değişiklikleri

veya yürürlükten kaldırılan mevzuatları da yayımlamaktadır. Ancak, BOE’de teknik

düzenlemelerin tam metni yer almamakta, tam netinler için AENOR’a başvurmak

gerekmektedir.

25

AB içinde standartlar ISO gibi önemli uluslararası standart kuruluşlarından

adapte edilmektedir. AB standartlarının bu çerçevede oluşturulması ise üç önemli

standart kuruluşu tarafından gerçekleştirilmektedir. Komiteler AB üyesi ülkelerin

standardizasyon kuruluşlarından oluşmaktadır.

CENELEC, Elektroteknik Avrupa Komitesi,

(http://www.cenelec.org/Cenelec/Homepage.htm)

ETSI, Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü

(http://www.etsi.org/)

CEN, Avrupa Standartlar Komitesi

(http://www.cen.eu/cenorm/homepage.htm)

1.4.5 Pazarlama ve hizmetler (perakende piyasası, dağıtım, satış kanalları

ve başlıca yayın kuruluşları, acente ve distributörlerin kullanımı)

İspanyol ekonomisinde dağıtım tüketicilere ulaşmak açısından hayati önem

taşımaktadır. Toptancıların geleneksel dükkanlara ve bu dükkanların da müşteriye

ulaştığı geleneksel dağıtım yöntemlerinden, büyük uluslararası süpermarketler ve ana

satın alma birimleri gibi daha yeni yöntemlere kadar çok çeşitli dağıtım kanalları

mevcut bulunmaktadır. Otonom bölgelerde pazarlamada geleneksel yöntemler

kullanılırken büyük şehirlerde büyük uluslararası marketler ve daha karmaşık pazarlama

yöntemleri dikkat çekmektedir.

Fiyat, ödeme koşulları ve satış sonrası hizmetler bir firmanın pazardaki başarısı

açısından büyük rol oynamaktadır. Ancak fiyat ve markanın İspanya pazarına girişte en

önemli faktörler olduğu değerlendirilmektedir. Ancak 2008 yılından itibaren başlayan

ekonomik krizle birlikte fiyatın satın almalarda en önemli etken haline geldiği

görülmektedir. İspanya’da satışa sunulan bütün teknik ürünlerin ve bazı tüketici

ürünlerinin satış sonrası hizmet/müşteri destek hattı olması gerekmektedir.

İspanyol firmalarının alım kararları tekliflerin firmanın daha alt üzeydeki

uzmanları tarafından yapılan incelemenin ardından gerçekleşmekte bu yüzden verilen

cevap oldukça zaman almaktadır. Yabancı dillerin kullanımının yaygın olmadığı ülkede

pazara girişte tüm dökümanların İspanyolca olması ve İspanyolca dilinin kullanılması

önemli bir avantaj olarak ortaya çıkmaktadır.

İspanya, başta Madrid ve Barselona merkezli olmak üzere bir çok bölgesel

pazardan oluşmaktadır. Ülkede çeşitli derecelerde özerk ve kültürel farklılıklar gösteren

17 otonom bölge bulunmaktadır. Otonom Bölgelere yönelik ayrıntılı ticari ve ekonomik

bilgilerehttp://www.investinspain.org/icex/cda/controller/interes/0,5464,5296169_6215

605_6255455_0,00.html adresinden ulaşma imkanı bulunmaktadır. Acentalar,

dağıtıcılar, yabancı firmalar ve hükümet bağlantılı kuruluşlar temel olarak Madrid ve

Barselona’da faaliyet göstermektedir. Ülkenin diğer yerlerindeki şubeler, satıcılar ve

hükümet ofisleri de doğrudan ithalat yapmak yerine bu merkezlerdeki bağlantı

26

noktalarından almayı tercih etmektedirler. Yabancı bir firmanın satış başarısı

yakalayabilmesi açısından en önemli noktalardan biri de dolayısıyla Madrid veya

Barselona’da yetkili bir acenta, dağıtıcı veya bağlantılı ofis oluşturmaktır. Diğer

taraftan, son yıllarda çeşitli özerk bölgeler de kendi yatırım tanıtım organlarını kurmaya

başlamışlar ve yabancı yatırımları kendi bölgelerine çekmek için çalışmalar yapmaya

başlamışlardır. Bu çerçevede Valencia, Murcia ve Bilbao’nun yeni merkezler olarak

ortaya çıktığı gözlenmektedir. Sonuç olarak, bazı yabancı firmalar üretimlerini daha az

gelişmiş alanlara kaydırmaya başlamışlardır.

Kanarya Adaları Fas’ın Güney Batı Afrika sahiline 100 km uzaklıkta 7 adadan

oluşan bir ada grubudur. İspanya nın bir parçası olsalarda otonom yapısını sürdürmekte,

AB’den farklı bir mevzuat uygulamaktadır. Sınırlı miktarda üretim faaliyetinin

bulunmadığı ada turistik öneminin de etkisiyle gıda ve içecek sektörü için önemli bir

potansiyel pazardır. İki milyon nüfusu bulunan ada yaz aylarında 10 milyona yakın

turist çekmektedir.

Yabancı firmaların İspanyol piyasasında mallarını satabilmeleri ve dağıtım

yapabilmeleri açısından çok çeşitli anlaşma tipleri bulunmaktadır. Bu anlaşmalardan

dağıtım anlaşmaları temelde satıcı ve malı perakendecilere satan dağıtıcı arasında bir

ticari ilişki tesis etmektedir. Bu anlamda bir dağıtım anlaşmasının malların satış şartları,

üretilen ürünün lisanslandırılması, bölgesel pazarlama, reklam, maliyet ve sağlanacak

hizmetlere ilişkin hükümler taşıması gerekmektedir. Daha önce bu tip anlaşmalara

ilişkin İspanyol mevzuatında kesin hükümler yer almazken, 16/4/2003 tarihinde AB’nin

2790/1999 sayılı düzenlemelerini üstlenmek üzere yürürlüğe koymuş olduğu 378/2003

sayılı yeni yönetmelik ile bu alanda da düzenlemeler yapılmıştır.

Diğer bir anlaşma tipi olan acentalık anlaşmalarında acenta, ana firmaya bağlı

olarak faaliyet göstermekte ve ana firmanın işini büyütmek ya da riski üstlenmeden ana

firma adına işlemleri yapmak ve sonuçlandırmak üzere anlaşma yapmaktadır. İspanyol

hukuku, acentanın bağımsızlığını, acentanın ödemelerini ve taraflar arasındaki ilişkileri

düzenlemektedir. Bir diğer acentalık türü olan komisyon acentalığında acenta ana firma

veya kendi adına sözleşme ve ticari alışveriş yapabilmektedir. Komisyon acenta

anlaşmaya taraf olmadığı zaman bile kolaylaştırıcı olarak müdahil olabilmektedir.

İspanya’da yatırım yapmak isteyen yabancı firmaların kuracağı şubeler tam

yasal kimliğe sahip olmalarının yanısıra kârları İspanya’da vergilendirilmektedir.

İspanya’da iş kurmayı kolaylaştırmak açısından İspanyol hükümeti ve yerel ticaret

odaları, isteklilerin iş kurmaya ilişkin tüm idari işlemleri gerçekleştirebilecekleri bir ofis

yaratarak, ‘Tek Durak’ (Ventanilla Unica One Stop Shop) kavramını geliştirmişlerdir.

Bu ofiste iş adamları resmi işlemleri ve gerekli belgelendirmeyi bilen uzmanlarla

muhatap olmaktadır.

1.4.6. Kamu Alımları

İspanya’daki farklı idari birimlerden (merkezi hükümet, özerk bölgeler,

belediyeler, vs.) devlete ait hisse oranı %50’den fazla olanlar, yapacakları alımlarda

daha önceki yasalarda önemli değişiklikler getiren 16 Haziran 2000 tarihli Royal Decree

27

2/2000 Kamu İdareleri Sözleşme Kanununa (18/05/1995 tarihli ve 13/1995 nolu

Kanun’da önemli değişiklikler yapmıştır) uygun hareket etmek durumundadırlar.

Bahse konu yasaya göre hükümet fonlarını kullanma ve sözleşme yapma

yetkisine sahip kamu kuruluşları aşağıda belirtilmektedir.

i. Merkezi Hükümet : Bakanlar ve Devlet Sekreterleri

ii. Otonom Bölgeler : Yasal Temsilcileri

iii. Belediyeler : Belediye Başkanı

iv. Devlet Şirketleri : Yöneticiler

İhale süreci hazırlanması zorunlu uygun dökumanlarla dürüst olarak işletilmekte

ve tartışmalara fırsat vermemektedir. Bütün teklifler gizli tutulmakta ve bazı belgelerin

teklife eklenmesi zorunlu tutulmaktadır. Hazırlanması zorunlu belgeler aşağıda

belirtilmektedir.

i. Şirket tarafından kullanılan kanuni temsilcinin akreditasyon belgesi,

ii. Ekonomik ve mali yeterlilik ispatı, teknik yeterlilik belgesi, sözleşme

yasağı bulunmama deklarasyonu,

iii. İhale sahibi tarafından belirlenecek geçici teminat banka belgesi,

iv. İspanyol hukukunu ve mahkeme kararlarını resmi olarak tanıma,

v. Mali ve sosyal sigorta yükümlülüklerinin yerine getirileceğinin

belgelenmesi.

Kamu alımları için açık, sınırlı ve müzakere edilmiş olmak üzere 3 farklı tipte

ihale yapılmaktadır. Açık ihalelerde ihale şartları yayımlanmakta ve bütün ilgililerin

katılımına açık olmaktadır.Yabancı firmaların sınırlı ihalelere katılması daha zor

olmaktadır. 5 ile 20 arası firma değerlendirilmek üzere dosya vermeye davet edilmekte

ve bu işlemin tamamlanmasının ardından istenilen şartları taşıyan firmalardan teklif

vermeleri istenilmektedir.

Müzakere edilmiş ihalelere katılım şartları ise çok daha zor olmaktadır. Nitekim

3 firmadan fazlasının teklif vermesi istenilmekte ve davet halihazırda mevcut bilgiye

dayanmış olduğu için ayrıca dosya hazırlamalarına gerek görülmemektedir. Acil

durumlarda açılacak ihalelerde ise farklı yöntemler izlenebilmektedir. Hükümet

organları da, askeri ya da diğer hassas konularda bazı firmaları önceden belirleyip kısıtlı

bir ihalede teklif vermek üzere davet edebilmektedirler.

Bütün talepler İspanyol Resmi Gazetesinde yayımlanmaktadır. İhalelere girecek

yabancı firmalar için İspanyol temsilciye ihtiyaç duyulmakta ve gerekli hallerde

İspanyol mahkemelerine başvurulacağının resmi olarak kabul edilmesi de

gerekmektedir. Anlaşmazlık durumunda İspanyol milli ve yerel hükümetleri sadece

İspanyol mahkemelerinin kararlarını tanımaktadırlar.

İspanyol hükümetiyle anlaşma imzalamak isteyen yabancı firmaların bütün

belgelendirmelerini İspanyol Konsolosluklarından onaylatması da ayrıca

istenilmektedir. Yabancı firmaların müzakere edilmiş ve kısıtlı ihalelere de şartları

taşımaları durumunda katılmaları mümkün bulunmaktadır. Yerel hukuk uyarınca, bütün

28

yabancı firmaların ihalelere teklif vermeden evvel İspanya’da yasal olarak temsil

edilmeleri (resmi acentalık anlaşması, dağıtıcı, bayi veya şube kanalıyla) gerekmektedir.

2. FIRSATLAR

2.1 İkili Ticaretin Potansiyel Gelişme Alanları (Sektörler)

Mal Ticareti : Otomotiv aksam ve parçaları

Tüketici elektroniği

Plastikten ürünler

Organik Kimyasallar

Konfeksiyon

Hizmetler Ticareti :

Turizm

2.2.Üçüncü Ülkelerde Potansiyel İşbirliği Alanları (Sektörler)

Mal Ticareti :

Otomotiv aksam ve parçaları

Hizmetler Ticareti : Müteahhitlik

Turizm

29

3. ÖNEMLİ ADRESLER:

Fuarlar

(5 Önemli

Adres)

1- www.feriasinfo.es

2- www.ifema.es

3- www.firabcn.es

4- www.feriavalencia.com

5- www.bilbaoexhibitioncentre.com

İhaleler

(5 Önemli

Adres)

1- Bayındırlık Bakanlığı ihaleler web sayfası:

http://www.fomento.gob.es/MFOM/LANG_CASTELLANO/TABLON_ANUNCIOS/contrataciones/

CONTRATACIONES/ 2-İspanya Müteahhitler Birliği: www.seopan.es

3- İhale ilanları: http://www.licitaciones.es/

4- İspanya Yatırım Ajansı (Invest in Spain) ihale sayfası:

http://www.investinspain.org/icex/cda/controller/interes/0,5464,5296169_6254857_6272001_0,00.html 5-İspanya Danışmanlık Firmaları Birliği ihale ilanları sayfası:

http://www.consultoras.org/frontend/aec/Oportunidades-De-Negocio-Con-El-Sector-Publico-En-

Espana-vn9759-vst1024

İlgili Kamu

Kurum ve

Kuruluşları

(5 Önemli

Adres)

1- Ekonomi ve Rekabet Bakanlığı: www.mineco.gob.es

2- Sanayi, Turizm ve Enerji Bakanlığı: http://www.minetur.gob.es

3- İspanya Dış Ticaret Enstitüsü : http://www.icex.es

4- Sağlık, Sosyal Servisler ve Eşitlik Bakanlığı www.msc.es

5- Tarım, Gıda ve Çevre Bakanlığı: http://www.magrama.gob.es

Sektörel

Dernekler

(5 Önemli

Adres)

1-İspanya Müteahhitler Birliği: www.seopan.es

2-ANFAC : İspanyol Otomobil ve Kamyon Üreticileri Derneği http://www.anfac.com

3-ANFEL Ulusal Beyaz Eşya Üretici ve İthalatçıları Derneği www.anfel.org

4- FEIQUE İspanya Kimya Sanayicileri Federasyonu) http://www.feique.org

5- CONFEVICEX İspanyol Cam ve Seramik Şirketleri Konfederasyonu http://www.confevicex.com

Odalar

(5 Önemli

Adres)

1- İspanya İşverenler Konfederasyonu CEOE : http://www.ceoe.es

2-Ticaret Odaları Yüksek Birliği www.camaras.org

3- Madrid Ticaret ve Sanayi Odası: www.camaramadrid.es

4- Barselona Ticaret ve Sanayi Odası : www.cambrabcn.org

5- Valencia Ticaret,Sanayi ve Denizcilik Odası : www.camaravalencia.com

Firma Bilgi

Kaynakları

(5 Önemli

Adres)

Mal Ticareti (İthalatçılar): 1- http://directorio.camaras.org/ 2- www.kompass.es 3-

http://www.amec.es

Hizmet Ticareti (İthalatçılar, Yatırımcılar, Potansiyel İşbirliği Yapılabilecek Firmalar):

TECNIBERIA : İspanya Mühendislik, Danışmanlık ve Teknolojik Hizmet Şirketleri Dernekler

Federasyonu http://www.tecniberia.es