KünyeBu kitap Çevre ve Sağlık Aksiyon Programına (APUG) bir katkı ve aynı zamanda halkla ilişkiler çalışmasının bir parçasıdır. Yayın masrafları Federal Çevre Dairesi tarafından karşılanmıştır.

Bu kitabın ücretsiz olarak temin edileceği yerler:Yayıncılar ve UmweltbundesamtPostfach 140606813 Dessau-Roßlau

Ayrıca Internet www.umweltbundesamt.de üzerinden PDF dosyası olarak görülebilir ve indirilebilir.

YayımcıUmweltbundesamtFederal Çevre DairesiPostfach 140606813 Dessau-RoßlauInternet: www.umweltbundesamt.de

Bundesamt für StrahlenschutzFederal Radyasyon Koruma Dairesi Postfach 10014938201 SalzgitterInternet: www.bfs.de

Bundesinstitut für RisikobewertungFederal Risk Değerlendirme EnstitüsüPostfach 33001314191 BerlinInternet: www.bfr.bund.de

Bundeszentrale für gesundheitliche AufklärungFederal Sağlık Aydınlatma MerkeziPostfach 91015251071 KölnInternet: www.bzga.de

Robert-Koch-Institut Postfach 650261Internet: www.rki.de

ÇeviriEthem YılmazVerlag für KommunikationHellweg 1D-44787 BochumTelefon: +49 (0)234 – 68 54 91E-Mail: ethemyilmaz@t-online.de

Grafik TasarımYılmaz Atalaymimardesign agentur für druck&werbungE-Mail: info@mimardesign.info

BaskıLaupenmühlen DruckD-44787 Bochum

RedaksiyonAnette Engelmeyer, UmweltbundesamtDr. Wolfgang Straff, Umweltbundesamt

APUG’a katkı sağlayan Federal Bakanlıklar

İçİndekİler

ÖNSÖZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Çok şey iyidir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9… ama bazı şeyler daha iyi olabilirdi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

BÖLÜM IDoğmamış çocuk üzerinde çevre koşullarının etkileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

Çevre koşulları veya zararlı maddeler doğmamış çocuğa etki eder mi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Tütün ve alkol hamilelikte nasıl etki eder? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Zararlı maddeler düşük yapma riskini artırırlar mı? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Hamilelikte ilaç kullanımı ne anlama gelir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Çocuk üzerinde zararlı maddelerin etkisi annenin beslenmesi üzerinden nasıl engellenir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Biyolojik ürünler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Alaşım dolgular hamilelerde doğmamış çocuk için zararlı mıdır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Doğumdan önce taşınmak ve tadilat yapmak – iyi bir fikir mi? . . . . . . . . . . . 24

Elektromanyetik alanlar doğmamış çocuk için zararlı mıdır? . . . . . . . . . . . . . 27

Ültrason bir risk teşkil eder mi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

İyonlaşan ışınlar doğmamış veya yeni doğmuş çocuklarda olası sağlık sorunları yaratır mı? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Hamilelik döneminde uçak yolculuğu nasıldır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Aşı ve ilaçlarla enfeksiyonlardan korunma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

BÖLÜM IIKendi çevresinde yeni doğmuş bebek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Anne sütü zararlı maddelerden etkilenmekte midir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Anne sütünde radyoaktif maddeler ne anlama gelir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Emzirme dönemi ve alkol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Bebek maması güvenli midir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Zarar sevindirecek kadar az . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Mama şişesi kapaklarındaki zararlı maddeler? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Arı balı yeni doğan bebekler için tehlikeli olabilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Bebek mamasında radyoaktif maddeler var mıdır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

2

Bebek maması hazırlarken nelere dikkat edilmelidir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Musluk suyu mu yoksa ambalajlı su mu kullanılmalıdır . . . . . . . . . . . . . . . 43 Bebek maması mikrodalga fırında – Neye dikkat edilmelidir? . . . . . . . . . . . 45 Endüksiyon ocaklar ile yemek pişirme – Endişeye neden midir? . . . . . . . . . . 46

Mama şişelerinde Bisphenol A – Endişeye gerek var mı? . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Tütün içilmesi yeni doğan bebeğe zarar verir mi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Sigara içmek ve emzirmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Pasif sigara içmenin etkileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 BZgA’nın dumansızlık önerileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Alerjiler çevreden kaynaklanabilir mi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Bebek bakım malzemeleri – Çoktan daha mı az? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Çocuk oyuncaklarında nelere dikkat edilmesi gerekmektedir? . . . . . . . . . . . . 56

Gürültü etkisi bebeklik döneminde nasıl önlenebilir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Ani çocuk ölümleri hakkında ne bilinmektedir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Yeni doğan bebeğin çevresinde hangi kaza tehlikeleri mevcuttur? . . . . . . . . . 63 Bez bağlama (beleme) masası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Çocuk yatağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Bebek küveti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Ev/Konut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Tehlikeli mutfak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Bahçe ve çevre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Otomobilde çocuk oturağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Çocuk arabası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Yeni doğmuş bebek ile taşınmak ve tadilat yapmak – İyi bir fikir mi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Küflenme ev içerisine nasıl etki eder? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Yazın kirli hava tabakasında neye dikkat edilmelidir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Çocuğu çok güçlü UV ışınlarından nasıl koruyabilirim? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Elektromanyetik alanlar zararlı mıdırlar? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Ev elektriği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Cep telefonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Koruyucu etkisi olan malzemeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

3

BÖLÜM IIIÇevre ve Doğurganlık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Çevredeki zararlı maddeler hamile kalmaya etkili olabilir mi? . . . . . . . . . . . . 77

Yerine getirilemeyen çocuk sahibi olma isteğinin olası nedenleri nelerdir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

Hormon aktif maddeler veya “Endokrine Disruptor” nelerdir? . . . . . . . . . . . . 78

Sentetik maddelerden oluşan yumuşatıcılar hamileliğe elverişliliği etkileyebilir mi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Çevreye zararlı bazı maddeler cinsiyet dağılımında etken olabilirler mi?

Daha fazla kız çocuğu mu oluyor? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Taşınabilir telsiz alanları kısırlığa neden olur mu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Daha fazla bilgi nerede bulunabilir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Bu kitabın yayınlanmasında katkıda bulunanlar ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

EKAlmanya’daki zehir bilgilendirme merkezlerinin listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

BÖLÜM IVSAĞLIK GESUNDHEIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Kadın Doktorunda Beim Frauenarzt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Hasta Patient . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Arzt Doktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

Çocuk Doktorunda Beim Kinderarzt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Hasta Patient . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Arzt Doktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

Hastanede Im Krankenhaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Hasta Patient . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Arzt Doktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101

Eczanede In der Apotheke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

4

SAĞLIK KELİME LİSTESİGLOSSAR GESUNDHEIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

İlaç KullanımıMedikamentenanwendung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105

DOKTORLARÄRTZTETABELLE

TÜRKÇE / ALMANCATÜRKISCH / DEUTSCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

ÄRTZTETABELLEDOKTORLARDEUTSCH / TÜRKISCHALMANCA / TÜRKÇE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

SAĞLIK KELİME LİSTESİGLOSSAR GESUNDHEIT

TÜRKÇE / ALMANCATÜRKISCH / DEUTSCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

GLOSSAR GESUNDHEITSAĞLIK KELİME LİSTESİ

DEUTSCH / TÜRKISCHALMANCA / TÜRKÇE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117

5

ÖNSÖZ

Değerli Okuyucular,

Yakında bir çocuğunuz mu olacak, yoksa zaten çocuğunuz var mı?Kalpten tebrikler!

Hem siz ve aileniz hem de toplumumuz çocukların sağlıklı büyümesinde büyük sorumluluk taşıyorlar . Almanya’daki istikrarlı yaşam koşulları ve yasal olarak kurallara bağlanmış sağlık bakımları ve önleyici sağlık tedbirleri bunun için önemli bir temel oluşturmaktadırlar .

Yaşamın birçok alanını her insan kendi sorumlu davranışı ile kendisi etkileyebilir .

©Pi

xelio

.de

Ancak insanlar kendilerine ender olmayan şekilde çocukların doğdukları çevrenin nasıl olduğunu soruyorlar . Çevrenin yaşamımıza özellikle çocuklarımızın yaşamına hangi etkileri vardır? Çevre, bu bir yandan genel güven sağlaması gereken sosyal çevre, öte yandan ise çevre kelime anlamı ile su, toprak ve havanın çeşitli etki faktörleri olup bunlar olumsuzluklara ve bazı koşullar altında insanlarda zarara yol açmaktadırlar . Çevrenin sağlığa verdiği olumsuz etkiler Almanya’da yasal kurallarla (örneğin içme suyu yönergesi) ve anlaşmalarla oldukça gerilemiş (örneğin kurşunun olumsuz etkileri gibi) olmasına rağmen, birçok insan kendi kendine sormaktadır: Çevre bugün çocuklarımız için “güvenli mi”?

Örneğin iklim değişikliği, günlük gereksinim duyduğumuz ürünlerdeki zararlı maddeler, hava kirliliği ve Ultra Viyolet ışınların yüksek oranda olumsuz etkileri konusundaki haberler çevrenin veya bazılarının yaşam çevresinin – kısmen bilinmeyen – tehlikeleri taşıdığını düşündürmektedir . Bu bağlamda gelecekteki veya genç ebeveynler doğmamış bebekleri veya yeni doğmuş bebeklerinin (1 . yaşına kadar olan bebekler) yaşamlarına nasıl etki edebilirler? Doğmamış bebekler ve yeni doğmuş bebekler için en iyisi nedir ve onları neden korumak gereklidir veya neden korunabilirler?

Bu ve buna benzer sorulara Federal Çevre, Doğayı Koruma ve Reaktör Güvenliği Bakanlığı (BMU), Federal Sağlık Bakanlığı (BMG) ve Federal Beslenme, Tarım ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığı (BMELV) tarafından (APUG) Çevre ve Sağlık Aksiyon Programı çerçevesinde hazırlanan bu çalışma ilgi duyan olacak ve genç ebeveynlere (anne babalara) cevap vermeye gayret etmektedir . Bu kitapta hamileler ve ebeveynler ile ilgilenen ve onlara danışmanlık hizmeti vererek hayatlarında rol oynayan kişiler için de yardımcı bilgiler bulunmaktadır . Aynı zamanda kitap çeşitli risklerin önlenmesi veya asgariye indirgenmesi olanakları konusunda önerilerde bulunmaktadır . Duruma göre ve özellikle tıbbi sorularda doktorlara danışılmalıdır .

Bu kitap dört bölüme ayrılmıştır . İlk bölümde doğmamış bebeği ilgilendiren sorular cevaplandırılmaktadır . İkinci bölüm yeni doğmuş çocukları ele almaktadır . Üçüncü bölümü çevre koşulları ve doğurganlık bağlantılı sorunlara yönelmektedir . Dördüncü bölümde kadın doktorunda, çocuk doktorunda, hastanede, eczanede ve ilaç kullanımı konularında örnek cümlelerin yanısıra Türkçe/Almanca, Almanca/Türkçe sağlık kelime listesi sunulmaktadır . Bu bölümün iletişiminizi kolaylaştırarak size yardımcı olacağını ümit ediyoruz .

Yayıncı, Nisan 2008

7

© F

otol

ia

8

Almanya’daki çocuk ölümlerinin gerileyişi: 1946 yılında canlı doğan her 1.000 bebekten 99 tanesi ilk yıl ölmekteydi, 2006 yılında bu sayı sadece 3,8 olmuştur.

Yeteri kadar ve iyi kalitede beslenme maddesi mevcut, toplumun doktor gereksinimi iyi karşılanmış ve çevre koruma daha yüksek bir öncelik sıralamasındadır .

Çocuklar Almanya’da sağlık önlemlerinin iyi yapılması ve sağlam yaşam koşullarında uzun ve aktif bir yaşam beklentisine sahip olabilirler . Maalesef çocuklar için koşullar dünyanın her yerinde aynı iyilikte değildir .

(Kaynak: Federal İstatistik Dairesi)

ÇOK ŞEY İYİDİR ….

Hayata başlangıç – bundan daha iyi pek olamaz: Almanya’da ve batı Avrupa ülkelerinde yeni doğan bebek ölümleri son yıllar ve on yıllarda daima geri-lemiştir ve yaşam beklenti süresi önemli oranda artmıştır .

9

Tüm bu iyi önkoşullara rağmen tüm sorunlar henüz çözülmüş değildir ve zamanla bunlara yeni sorunlar eklenmektedir . Yaşam koşullarımız önemli oranda iyileşmiştir ancak çevremiz daha karmaşık bir hale gelmiştir . Yeni teknolojiler ve yaşam tarzındaki değişiklikler genellikle sağlık açısından avantajlar sunmaktadırlar ancak bazen olası tehlikeleri içlerinde barındır-maktadırlar . Önceden yetersiz hijyen koşullarından ortaya çıkan enfeksiyon tehlikelerinin yerine bugün kronik hastalıklar ortaya çıkmışlardır – daima buna neden olan veya nedenlerinden birisi olan çevre ile birlikte .

İnsanlar çevre içerisinde ve çevre ile birlikte yaşamaktalar: Biz onu etkile-yebilme veya ondan etkilenme olanağı ile birlikte bir çevrenin içerisine doğuyoruz . Bu devamlı olarak oluşmaktadır . Bundan dolayı tüm çevre

… AMA BAZI ŞEYLER DAHA İYİ OLABİLİRDİ.

10

etkileri bir şekilde “normal” dır . Çevre etkileri insanlar için iyi veya zararlı olabilirler – bunların insanların etkisine bağlı olarak veya “doğal” nedenler-le meydana gelmesine bakılmaksızın .

Çevrede bulunan bazı maddeler veya madde karışımları insanlar, ama aynı zamanda hayvanlar, bitkiler veya diğer organizmalar ve tüm ekolojik sistem (zararlı maddeler) için zararlı olabilirler . Yine radyasyon ve gürültü gibi fiziki faktörler de insanlara baskı yapan çevre etkileridir .

Aynı şekilde biyolojik etkilerde insan sağlığına zarar verebilirler . Bakteri ve virüsler bunların bilinen örnekleridir . Daha az bilinen ise, bunların yayılma-sının insanlar tarafından neden olunan etkilere bağlı olabileceğidir .

Sağlığa aynı zamanda sosyal faktörler ve yaşam koşulları da önemli etkide bulunabilirler . Örneğin trafiği yüksek caddelerin çevresi veya evde pasif sigara içimi dikkate alındığında birçok etki daha belirgin olarak ortaya çıkacaktır .

Bu kitap size çevrenin insanların sağlık ve üremelerine etkisi sorusunda yön gösterici yardım verecek ve kişisel veya toplumsal/politik kararların çevreyi nasıl olumlu olarak etkileyebileceğini gösterecektir .

11

12

BÖLÜM I

DOĞMAMIŞ ÇOCUK ÜZERİNDE ÇEVRE KOŞULLARININ ETKİLERİ

©Pi

xelio

.de

13

Anne tarafından alınan zararlı maddeler henüz doğmamış çocuğa hem de bazı durumlarda zararlı maddeler hamilelikten çok önce anne vücuduna girmiş olsa bile zararlı olabilirler . Plasenta (anne pastası) üzerinden zararlı maddeler (alkol, karbon monoksit, tütün iminden ortaya çıkan zararlı maddeler, örneğin çok devreli aromatik hidrokarbon (PAK)) anne kanı üzerinden doğmamış bebeğe geçebilir .

Zehirlilikleri hakkında kapsamlı bilgiler bulunan çevre tıbbı açısından önemli bazı maddeler de, örneğin kurşun ve metil cıva gibi, doğma-mış bebeğe bulaşabilirler . Annenin yağ dokularının içerisinde toplan-mış bulunan bazı maddeler de, örneğin Polychlor’lu Biphenyle (PCB) doğmamış bebeğe bulaştırılabilirler .

Hamileliğin ilk günlerinde, döllenmiş yumurta hücresinin bölünme devrelerinde zararlı etki açısından her şey veya hiçbir şey kanunu geçerlidir: Önemli ölçüde zarar yeni organizmanın ilk hücrelerinin ölümüne neden olur .

Bunu hamileliğin ilk üçte birlik dönemini kapsayan embriyo dönemi takip eder . Bu dönemde embriyoya verilecek zarar hızlı hücre bölünme-sinden ve doku ve organların oluşmasından dolayı özellikle önemlidir . Buradaki arızalarda – etkinin zamanına bağlı olarak – özel hasarlara ve bebeğin sakat gelişmesine neden olabilir .

Bundan sonraki doğuma kadar olan altı aylık hamilelik dönemi fetüs zamanı olarak tanımlanır . Bu dönemde arızalarda genel kural olarak görülebilir sakat gelişmelere neden olunmaz ancak organ özü veya yapısında kayıp ve arızalara yol açılır . Bunun için örnek olarak fetüs alkol sendromu, annenin hamilelik döneminde alkol alması dolayısı ile ortaya çıkan hastalık olup buna doğum öncesi ve sonrası gelişme ve merkezi sinir sisteminin arızası ve yüzdeki değişiklikler de sayılabilir .

Zararlı maddelerle oluşacak hasarların her zaman açık olarak ortaya çıkmaları gerekmez . Belirli zararlı maddelerle fetüsün hasar görmesi durumunda, çocuğun hayatının ileriki dönemlerinde ortaya çıkabilecek davranış bozukluğu veya öğrenme güçlüğü gibi daha düşük seviyeli

ÇEVRE KOŞULLARI VEYA ZARARLI MADDELER DOĞMAMIŞ ÇOCUĞA ETKİ EDER Mİ?

14

hasarlar meydana gelebilir . Bu durum örneğin organik cıva veya PCB olarak bilinir . Bebeğe doğum öncesinde etki eden diğer zararlı maddeler aynı zamanda gelişme organlarında hasarlara yol açabilirler ve gelecek-teki hayatında sınırlı doğurganlığa neden olabilirler .

İlave zararlı etkiler iyon ışınlaması (radyoaktif) ile meydana gelebilirler . Bu tip annelik sergilemesi gürültü ve sıcaktan olduğu gibi anneye belirli koşullarda etki ederler, yani dolaylı olarak annenin sağlığı üzerinden embriyo ve fetüse zarar verirler .

Fiziki hatalı olarak doğuşların olası nedenlerinin incelenmesinde bu hatalı oluşumların yüzde 65 ile yüzde 75’lik kısmına belirli bir neden gösterilememektedir . Yüzde 15 ile yüzde 25’lik bölümü genetik ve yaklaşık yüzde 10 luk kısmı ise zararlı çevre koşullarının etkisi (geniş anlamda) olarak kanıtlanmıştır . Yine bunlardan yüzde 1’den daha az bir kısım ilaçlar ve radyasyon yolu ile ortaya çıkmaktadır . Geriye kalan sakat doğumlar alkol, tütün içimi, yanlış ve az beslenme ve enfeksiyon-lardan kaynaklanmaktadır .

Sigara içen kişiler kanıtlanmış olarak kısmen yüksek zehirli içlerinde nikotin, karbon monoksit, prusik asit ve metanol gibi maddeleri ve birçok kansere neden olan zararlı maddeleri içerir, bunların içerisinde benzol ve nitrosamin bulunmaktadır . Bu maddeler doğmamış çocuğa bulaşmakta ve ona zarar verebilmektedirler . Polonium ve Radyum gibi ağır metaller ve rad-yoaktif maddelerde tütün dumanında bulunmaktadırlar . Tütün dumanının binlerce içerik maddesinin birçoğunda tam etki bugüne kadar belli değildir . Bunlardan birçoğu çok devreli aromatik hidrokarbon (PAK) grubuna ait olup, kansere neden olmaktadırlar .

Özellikle hamilelikte sigara içmekten feragat edilmelidir

Hamile bir kadının alkol içmesi durumunda bu plasenta üzerinden embriyoya geçmekte ve henüz oluşmakta olan sinir ve organlara saldır-maktadır . Küçük vücut büyüklüğüne ancak ağır fiziki ve zihinsel engel-lere, örneğin kalp hatası veya beynin gelişme engeli gibi, neden olabilir .

TÜTÜN VE ALKOL HAMİLELİKTE NASIL ETKİ EDER?

15

©Pi

xelio

.de

16

Almanya’da yılda yaklaşık 2000 belirgin alkol nedeniyle engelli bebek doğmaktadır . Bebeklerin riskten etkilenmeyeceği hususunda bir sınır verilemez .Araştırma sonuçları çocuğun vücut gelişmesi ve zekâsının hamile olmayan sağlıklı bayanlar için sorunsuz olan miktarlarda bile etkilendiğini göstermektedir . Bundan dolayı en iyi öneri hamilelik döne-minde alkolsüz yaşamaktır .

Sigara içmeyenler

• Düşükyapmariskiniönemliölçüdeazaltır• Ölüdoğurmariskiniüçtebiroranındaazaltır• Erkendoğumihtimaliniyarıyarıyaazaltır• Bebeğinnormalkiloiledünyayagelmeşansınıartırır• Bebeğinnormalkafabüyüklüğündedünyayagelmeşansınıartırır• Çocuktaalerjikhastalıklaroluşmasıolasılığınıazaltır• Anibebekölümleririskiniazaltır

BZgA’nın sigaradan arındırma önerisi: ➜ Bölüm “Tütün içilmesi yeni doğan bebeğe zarar verir mi?” altındaki uyarılara bakınız

ZARARLI MADDELER DÜŞÜK YAPMA RİSKİNİ ARTIRIRLAR MI?

Belirli zehirli kimyasallar ve radyoaktif ışınlar düşük yapmaya veya doğma-mış bebeğin ciddi hasarlara uğramasına neden olabilirler . Aynı zamanda uyuşturucu, alkol ve nikotin bu etkilere dâhildir . Burada tüm zararlı madde-lerde olduğu gibi: Kişiye bağlı zarar sınır derecesi çok farklı olabilir ve “do-zaj zehri yaratır” . Bunun anlamı; Tam sarhoşluk veya belirli uyuşturucuların alınması genellikle önemli tehlike yaratır . Şampanyadan bir yudum almak veya sigaradan bir fırt çekmek çocuğun hayatı için henüz tehlike yaratmaz . Ancak dikkatli olmak için genel olarak hamilelik döneminde zararlı madde ve uyuşturucu alımından tamamen vazgeçilmelidir .

17

HAMİLELİKTE İLAÇ KULLANIMI NE ANLAMA GELİR?

İlaçlarda çocuk için zararlı etkileri olabilir . Bir bayanın hamilelik döne-minde hasta olması ve tedavi olmasının gerekmesi durumunda, ilaçların titizlikle seçilmesi gerekmektedir . “Hafif” hastalık durumlarında ilaç teda-visinden belki feragat edilebilir, ancak diğer durumlarda ilaç alımından anne ve çocuk açısından vazgeçilemez .

Hamilelik döneminde ilaç alınması sadece doktorun tavsiyelerine göre yapılmalıdır . Hamilelikte ortaya çıkan birçok sağlık sorunu için çocuk için istenmeyen sonuçların doğması riskini asgariye indirgeyen uzun süredir denenen maddeler mevcuttur . Çoğunlukla ilaç alınmasını gereksiz kılan alternatif tedavi yöntemleri mevcuttur .

Hamilelikte asla kendi görüşünüze göre ilaç, reçetesiz olsa bile veya za-rarsız vitamin veya doğal maddeler olsalar bile kullanmayınız .

©Pi

xelio

.de

18

ÇOCUK ÜZERİNDE ZARARLI MADDELERİN ETKİSİ ANNENİN BESLENMESİ ÜZERİNDEN NASIL ENGELLENİR?

Hamilelik içinde geçerli olan durum: En iyi beslenme şekli, değişiklikler içeren yüksek değerli karışık yiyeceklerdir:

Hamilelik döneminde yumurta akı, vitamin ve mineraller ve özellikle demir ve kalsiyum gibi besin maddelerine yüksek gereksinim vardır . Kalori gereksinimi karşılaştırmalı olarak yaklaşık 300 kcal/gün olarak az oranda artsa da, yüksek değerde, besleyici gıda maddelerinin tercih edilmesi gereklidir . Zengin içerikli yumurta akı bol ve yağsız karışık beslenme ile hamilelerin ilave gereksinimleri genel olarak normal beslenme ile sağlanabilir .

Olası zararlı maddelerin etkisi açısından da dengeli bir karışık beslenme daha uygundur . Almanya’da incelenen gıda maddelerinin büyük çoğunlu-ğu sorun doğuracak zararlı maddeler içermemektedirler . Öz olarak izinli miktarı aşsa da bitki koruma ilaçlarının artıkları kontroller esnasında sebze ve meyvede rastlanmaktadır .

® F

otol

ia

19

Tedavi eden doktorla demir, iyot ve kalsiyum alınmasının gerekliliği konuşul-malıdır . Uzmanlar daha hamile kalmadan önce, yani hamile kalma arzusunda, folik asit alınmasına başlanmasını ve bunu 4 . ay sonuna kadar devam ettirmeyi önermektedirler . Bununla kanıtlanmış olarak sırt bölümünün gelişmesinde orta-ya çıkacak sorunlara karşı (“açık sırt”, nörol arızalar) önlem alınmış olacaktır .

İnternette bilgiler

Folik asit ile ilgili sorular ve cevaplarwww .bfr .bund .de/cd/8899

Beslenme ek maddeleriwww .bfr .bund .de/cd/945

Tüketici Kkoruma ve Gıda Maddeleri Güvenliği Federal Dairesi (BVL) bu-nunla ilgili olarak yıllık “Bitki koruma madde artıkları ulusal raporunu” yayınlamaktadır . Buna göre 2006 yılında muayene edilen örneklerden yüzde 38’lik bölümü bitki koruma artıkları içermemekte, yüzde 57’lik bölümünde artıklara rastlanmakta, ancak bunlar yasal olarak öngörülen sınırı aşmamakta, yüzde 5 lik bölümde ise sınır değerleri aşan miktarlar bulunmaktadır . Üst sınır değeri aşan sebze ve meyve cinslerine geçmiş yıllarda roka, biber, patlıcan, üzüm, Frenk üzümü, kabak, marul ve şeftali dâhildir . Ancak: Üst sınırı geçen her değer sağlığa tehlikeli değildir .

Buna karşılık yeni doğan bebek ve küçük çocuk yiyeceklerinde üst sınırı aşan maddeye rastlanmamıştır . Tahıl ve patates gibi ana besin maddele-rinde sadece az miktarda artık görülmüştür . Kiwi, elma, muz, domates ve diğer besin maddelerinde üst sınır aşımına nadiren rastlanmıştır .

Belirli yemeklerin özellikle tercihinde, örneğin günlük sebze ve meyve ge-reksiniminin üzüm, biber ve kabak ile karşılanmasında ekolojik alanlarda yetiştirilmiş ürünler tercih edilebilir . Bunlar genellikle zararlı maddeler-den arındırılmış veya çok az miktarda zararlı madde içermektedirler .

20

Ekolojik alanlardan alınan örneklerdeki zararlı madde oran 2006 yılında tüm örneklere göreönemli ölçüde düşüktür . yüzde 71 örnek miktar ola-rak tespit edilebilir artık içermemekte, yüzde 28’lik bölümde genellikle az miktarda olup sınır derecesinin oldukça altındadır . Sadece 5 olayda (örneklerin yüzde 0,5 i) üst sınırı aşan oranda artık içermektedir .

Artan iyot gereksinimi karşılamak için iyot tuzu kullanılması ve haftada bir iki defa balık yenmesi önerilir . Bazı büyük ve yırtıcı balık türleri ör-neğin yağ balığı, köpek balığı, kılıç balığı, ton balığı gibi balıklar yüksek oranda cıva içerdikleri için listenin sonunda yer almaktadırlar . Cıvanın çocuk beyninin gelişmesine olumsuz etki edebileceğinden dolayı hamile ve emziren kadınlara bu balık cinsinin yenmesini sınırlandırmaları öne-rilir . Almanya da tercih edilen balık türleri, deniz salmonu, som balığı, ringe balığı, alabalık ve sazan balığı özellikle yabancı madde yoğunluklu balıklar kategorisinde değildirler .

Gıda maddelerinde istenilmeyen maddelerin alınmasını azaltmak için genel öneri olarak geçerli olanlar:

• Meyvevesebzeyigenelkuralolarakyıkayınız, ovalayınız ve mümkünse soyunuz

• Yabanmantarlarınısadecearasırayiyiniz• Sakatatlarıarasıra(özellikleyabanihayvanların)yiyiniz• Artankadmiyumoranındandolayıgünlük20gdanfazla

keten tohumu almayınız

Anne için zararsız ancak çocuk için sonuçları çeşitli olabilecek bazı enfeksiyon hastalıklarına, örneğin listeriose veya tokso plazma, önceden önlem almak için çiğ et, çiğ balık, çiğ süt ve çiğ süt ürünlerinden sakınılmalıdır . Meyve, sebze ve salaya daima iyice yıkanmalıdırlar .

21

BİOLOjİK ÜRÜNLER ….

Koruma için alınan ön önlem anlamında bio ürünlerin kullanılmasının önerilmesi, bazı avantajlar sunmaktadır:

Bio ürünleri sentetik bitki koruma maddeleri kulla-nılmadan imal edilmektedirler . Buna ilaveten sen-

tetik gübre de kullanılmamaktadır . Bu ürünler-de gen tekniği ve gıda maddeleri ışınlanması

da mümkün değildir . Katkılarını ekolojik zeminden alan ürünlerde glutamat gibi tatlandırıcılar kullanılmaz . Aroma mad-deleri eğer doğada mevcut olan maddeler

ise (doğal veya doğal benzeri) kullanılabi-lirler . Hayvancılıkta hayvanların türlerine

uygun koşullarda beslenmesi denenmektedir . Dirençli türlerin seçimi, dengeli beslenme ve

hayvan miktarını belli bir büyüklükte tutmak hayvanlarda hasalıkları önlemek için alınan ön

önlemlerdir .

Ekolojik ortamda yetişen ürünler tüketiciler için ilk planda daha pahalıdır-lar, çünkü genel kural olarak yetiştirilmeleri, ürün alımı, üretim, taşıma ve depolama daha yüksek bir masraf getirir . Tüketiciler geldikleri yer ve içerdiği maddeler işaretli ve üretimde türüne uygun hayvanların beslen-diği, doğada korunan sağlıklı ve tatlı ürünler aldıklarına güvenebilirler,

İnternette bilgiler

Ebeveynlerin çocuklarını hamilelik boyunca ve daha sonra nasıl sağlıklı besleyebilecekleri konusunda bilgi veren bir beslenme takvimini İnternet sayfası www .oekolandbau .de üzerinden sipariş edebilirsiniz veya indirebilirsiniz .

Direkt link:www .oekolandbau .de/verbraucher/wissen/bio-fuer-die-ganze-familie/ernaehrungskalender-fuer-eltern-teil-1

22

ALAŞIM DOLGULAR HAMİLELERDE DOĞMAMIŞ ÇOCUK İÇİN ZARARLI MIDIR?

çünkü ekolojik tarımın ana düşünce noktası hayvancılık ve bitki yetiştire-rek kapalı bir üretim devresi sağlamaktır . Bu zemini daha az yıpratır, alan kullanımı sınırlıdır ve kimyasal yardımcı maddeler, bitki koruma ilaçları veya gübreleme gerekli değildir . Bu tip bir tarım ile çevre her şeyden önce yerel ve sezon ürünleri satın alındığı taktirde, nakliye ve depolama çevre için daha az zarar vereceği için çevre korunmuş olacaktır . Çevre koruma hayat değeri taşıyan çevre için özellikle çocuklar için önemli bir ön koşul-dur . Buraya yatırım yapmak daima faydalıdır .

Diş dolgusunda kullanılan amalgam yaklaşık olarak yüzde 50 cıva ve alaşım tozundan oluşan bir alaşım olup, diğer metallerin yanı sıra az miktarda cıva içerir .

Amalgam dolgular içerisinde bulunan cıva dolayısı ile sağlık konusunda olumsuz etkiler uzun süredir tartışmalıdır . Burada açık olan özellikle doğmamış çocukların cıvanın zararlı etkisine karşı yüklemenin yüksek olması ve metallerin organik şekilde metil cıva olarak anılmalarında daha duyarlı olduklarıdır . Ancak amalgam dolgular cıvayı metal şeklinde yani organik olmayan şekilde içerirler .

Sertleşmiş ve sağlam dolgudan sürekli olarak verilen organik olmayan cıvanın doğmamış çocuk için sağlık açısından zararlı değildir .

Amalgam dolgulardan dışarı serbest kalan cıva bu tip dolguların sayısı ve durumuna bağlıdır . Dişlerin sıkılması ve sakız çiğnemek cıvanın serbest kalmasını kolaylaştırmaktadır . Yüklenme özellikle amalgam dolgusunun yerleştirilmesi ve sökülmesinde en yüksek düzeydedir . Bu-rada hamilelikten kısa süre önce veya hamilelik esnasında uzun süredir mevcut olan amalgam dolgunun söktürülmesinden sakınılması önerilir .Bu sınırlama tabii ki ağrı durumundaki tedaviyi kapsamamaktadır .

23

Açığa çıkan cıva büyük çoğunlukla metal buharı olarak akciğerler üzerinden organizmaya alınacak ve kan yolu ile dağıtılacaktır . Bu aynı zamanda plasenta yolu ile doğmamış bebeğin kan dolaşımına girebilir .

Bilimin bugünkü durumuna göre annenin amalgam dolgularından yayı-lan cıvadan dolayı doğmamış bebeklerin sağlık açısından zarar gördük-lerine dair bir bulgu yoktur . Buna rağmen önlem açısından doğmamış çocukların cıva ile mümkün olduğu kadar az temas etmeleri gereklidir .

İnternette bilgilerİlaç ve Tıbbi Ürünler Federal Dairesi (BfArM) bilgilendirme yazısı “Diş doktoru terapisinde amalgam” 2003 yılında yayınlanmış ve 2005 yılındaki güncellenmiş versiyonu www .bfarm .de üzerinden indirilebilir .

İlaç ve Tıbbi Ürünler Federal Dairesi (BfArM) ani yüklenmeleri önlemek için önlem açısından hamilelerin amalgam dolguları yeni yaptırmamaları ve eskileri söktürmemelerini önermektedir . Hamilelik veya emzirme döneminde diş dolgusu yapılmasının gerekli olması durumunda (örneğin ağrı tedavisi, dolgu kaybı) alternatif maddelerin örneğin cam iyon, kompomer veya benzerlerinin tercih edilmesi gerekmektedir . Acil durum tedavisini aşan geniş kapsamlı dolgu terapi-lerini hamilelik döneminde yaptırmamanız gerekir .

24

DOĞUMDAN ÖNCE TAŞINMAK VE TADİLAT YAPMAK – İYİ BİR FİKİR Mİ?

Bebeğin doğumu ebeveynlerin hayatında şüphesiz ki önemli değişikliklere yol açacaktır . Önemli bir değişiklik de ev ile ilgilidir . Çoğunlukla doğum öncesinde taşınmak veya evi bebek olduğu zaman her şeyin hazır olması için değiştirmek düşüncesi ile yaşanır . Genellikle tadilat veya bebek odası-nın döşenmesi planlanır . Yeni mobilyalar alınır ve çocuk odası duvarları çocuğa uygun resimlerle dekore edilir .

Ancak burada düşünülmesi gereken boya veya yeni mobilyadan kaynak-lanan emisyonun odayı ve dolayısı ile teneffüs edilen havayı kimyasallarla kirlettiği ve çocuk için uyumsuz etkide olabileceğidir .

Yeni doğmuş bebekler bölgemizde iç odalarda asgari yetişkinler kadar durmaktadırlar: Yani günlük olarak zamanın yaklaşık % 80 ile % 90 arasındaki bölümünde . Ancak yetişkinlerden farklı olarak odaları daha az değiştirmektedirler . Ayrıca iç odaların zararlı etkisinden kaçınma şansına sahip olmadıkları gibi kendilerine yardımcı da olamazlar . Çoğunlukla ebeveynler ısı kaybı veya cereyan korkusu ile yeterli hava-landırmadan feragat etmektedirler . Bundan dolayı özellikle çocuk odasında hava temiz değildir .

©Pi

xelio

.de

25

Annenin vücuduna hamilelikte olumsuz etki edebilecek yükler haricinde düşünülmesi gereken annenin akciğerleri üzerinden alınan birçok kimyasa-lın doğmamış bebeğe eriştiği gerçeğidir . Bundan dolayı tadilat çalışmaları-nın zararlı maddelerin az bulunduğu ürünlerle yapılmaları gerekmektedir . Mavi Melek zararlı maddelerin içerisinde az bulunduğu yapı maddelerini, örneğin boya gibi, göstermektedir . Belki bazı mobilyalar gerekli olacak-lardır: Bezleme masası veya ek bir dolap . Bu tip eşyaların eski olarak satın alınması durumunda oda havasının mümkün olduğu kadar az etki altında kalmasına dikkat edilmesi gereklidir . Yeni alınmış olan mobilyadan (veya eskisinden) güçlü bir koku çıkması durumunda bu mobilyalar bebekler için uygun olmayıp uzaklaştırılmaları gerekmektedir .

Tadilat önlemlerinin bebeğin doğumundan kısa bir süre öncesinde yapılmaması önerilir . Yeni mobilya satın alımlarında örneğin üzerinde zararlı madde açığa çı-kışı ile ilgili “Blauer Engel – Mavi Melek” ve diğer tanıtıcı işaretlerin bulunduğu emisyonu az ürünlerin satın alınması gereklidir . Tadilatların gerekli olması du-rumunda yeterli havalandırmanın sağlanmasının gerekli olduğu düşünülmelidir .

İnternette bilgilerHangi ürünlerin mavi melek ile işaretlenmiş olduğunu Internet www .blauer-engel .de sayfasından öğrenebilirsiniz .

26

® F

otol

ia

27

ELEKTROMANYETİK ALANLAR DOĞMAMIŞ ÇOCUK İÇİN ZARARLI MIDIR?

ÜLTRASON BİR RİSK TEŞKİL EDER Mİ?

İnsanlar elektromanyetik alanların (EMF) etkisine öteden beri maruz kalmaktadırlar . Dünyanın manyetik alanı buna alçak frekanslı elektrik ve manyetik alanların, örneğin ev elektriği ve radyo ve televizyon programla-rının nakledildiği yüksek frekanslı elektromanyetik alanlar da olmak üzere dâhildirler . Bugünlerde insanlar teknik olarak yaratılan ve çevrede yaklaşık her alanda, işyerinde ve tıbbi uygulamalarda kullanılan EMF’ye elektro-manyetik alan eskiye nazaran daha fazla maruz kalmaktadırlar . EMF yeterli yoğunlukta sağlık açısından etki yaratabilir . Ancak bu alan gücüne insan-ların çevresinde kullanımda (örneğin cep telefonu veya yüksek gerilim hatları) genel kural olarak erişilmemektedir . Bu tip alanların emisyonun asgariye düşürülmesi için yasal belirlemeler mevcuttur .

Çevrede bulunan alan yoğunluğu ortalama olarak yasal olarak belirlenen sınırların çok altında bulunmaktadır . Sınır değerlere uyulması durumunda bugünkü bilinen teknik durumuna göre sağlık tehlikesi mevcut değildir . Bu durum doğmamış bebekler için de geçerlidir .

Bazı işyerlerinde çevredekine nazaran çok daha yüksek alan güçleri ortaya çıkabilir . Mesleki olarak bu alanlara maruz kalan insanlardaki sınır değer-lerinin daha yüksek olmasından dolayı iş yerindeki hamilelerin maruz kaldığı alan doğmamış bebek açısından duruma göre incelenmelidir .

Hamilelik döneminde hamilelerin ve doğmamış bebeklerin çeşitli tıbbi faydalı kontrol muayeneleri yapılmaktadır . Buna tıbbi olarak gerekli olan ültrason muayeneleri de dahildir . Ültrason dalgalarının dalga karakterin-den ve dokuda yayılma özelliklerinden dolayı kavitasyon vasıtası ile ve ısı üretimi ile zararlı etkiler meydana gelebilir . Ancak kurallara uygun olarak yapılan uygulamada ne hamile kişi ne de doğmamış bebek için sağlık sorunu mevcut değildir . Ancak önlem almak açısından gereksiz ültra-son muayenelerinden (yani tıbben gerekli olmayan) feragat edilmelidir . Özellikle doğmamış bebeğin bu konuda uzman olmayan kişiler tarafından ültrason resimlerinin alınması tamamen reddedilmektedir, çünkü burada kontrollü olmayan koşullarda ve yoğunlukta uzun süreli ültrason doğma-mış bebeğe etki eder .

28

İYONLAŞAN IŞINLAR DOĞMAMIŞ VEYA YENİ DOĞMUŞ ÇOCUKLARDA OLASI SAĞLIK SORUNLARI YARATIR MI?

Doğmamış ve yeni doğmuş çocuklar iyonlaşan ışınlara karşı özellikle duyar-lıdırlar (örneğin röntgen ışınları ve radyoaktif maddeler) . Doğmamış çocuk için ağır sağlık sorunlarının ortaya çıkması ihtimali hamilelik dönemin-de iyonlu ışıklara maruz kalınan zaman ve bunların kapsamına bağlıdır . Normal röntgen muayenelerinde erişilmeyen yüksek dozajda ışınlarda sakat doğma, zekâ olarak geri kalma veya yaşamın ileriki safhalarında kanser hastalığı olasılıkları yükselmektedir . İyonlaşan ışınlarla tıbbi muayeneler hamilelik döneminde ve yeni doğmuş bebeklerde sadece doktor tarafından iyice düşünüldükten sonra faydasının riskinden fazla olduğu kanısında ya-pılmalıdır . Doğurgan kadınlar iyonlaşan ışınlarla tıbbi muayenenin planlan-masında daima hamilelik konusunda sorulmalıdırlar . Şüpheli durumlarda hamilelik durumundan hareket edilmelidir .

İnternette bilgiler“Röntgen teşhisi” konusundaki sorular için bakınız: www .bfs .de/de/faq_roentgen .html

Doğmamış bebeğinizin korunmasına nasıl katkıda bulunabilirsiniz?• Hamileisenizveyahamileolduğunuzudüşünüyorsanıztedavieden

doktorunuzu bilgilendiriniz .• Herröntgenmuayenesininröntgenkartınaişlenmesinisağlayınızveeğer

mümkün ise daha önce çekilmiş röntgen filmlerini birlikte getiriniz ki, çift yapılacak gereksiz muayeneler önlenebilsinler .

• Tedaviedendoktorunuzanedeniyonluışıntedavisiningerekliolduğunuaçıklatınız ve iyon ışıkları içermeyen başka yöntem olup olmadığını sorunuz .

• Doğmamışçocuklarınınışınlaramaruzkalmasındandolayıendişeduyankadınların doktorlarına danışarak doğmamış bebeğin riskini tahmin ettirmeleri mümkündür .

29

HAMİLELİK DÖNEMİNDE UÇAK YOLCULUĞU NASILDIR?

Her uçak yolculuğu yolcular ve uçan mürettebat için – az da olsa – kozmik yüksek ışınlamasından kaynaklanan ışınlamaya maruz kalmak demektir . Uçuş rotasının jeolojik manyetik kutuplara yakınlığı (örneğin Kuzey Ame-rika ve Japonya gibi kutup rotaları) uçuk yüksekliğinin arttığı ve uçuşun süresinin artması oranında, bu durum daha fazla olmaktadır . Genel olarak hamilelik sürecinde uçak yolculukları mümkün ve izinlidir . Ancak iyonlu ışınlardan dolayı ortaya çıkacak her türlü etki – özellikle hamilelik döne-minde arzu edilmez, çünkü bu yüzden çocuğun gelişmesindeki aksama riski artabilir . Ara sıra uçakla yapılan izin veya iş seyahatleri sadece çok az doğal (örneğin kozmik) ışınlamaya neden oldukları için sorunsuz olarak kabul edilirler . Çok sık uçak seyahatlerinin ve uzun menzilli uçuşların yapılmaması daha iyi olur .

© F

otol

ia

30

AŞI VE İLAÇLARLA ENFEKSİYONLARDAN KORUNMA

Bazı ülkeler için enfeksiyon hastalıklarına karşı ön önlem olarak aşı öne-rilmektedir . Bu tip seyahat hedeflerinde tartılması gereken, bu seyahatin hamilede daha önceden yeteri kadar aşı koruması olmadığı durumlarda hamile kişi için göze alınabilir ve gerekli olup olmadığıdır . Seyahat ile ilgili tüm olası aşılarda hamile kişi için fayda ve risk arasındaki orantının değer-lendirilmesi gerekmektedir . İlaç alımında olduğu gibi aşı da hamilelikte mümkün olması durumunda engellenmeli ve tedavi eden doktorla birlikte iyice düşünülmelidir .

Malarya hastalığına karşı koruma olarak hamilelik döneminde mevcut olan ilaçlardan sadece bazıları uygundur . Bundan dolayı malarya hastalığı-nın salgın olduğu bölgelere seyahat mümkün olduğu kadar engellenmelidir .Malarya anne ve bebek için hamilelikte özellikle daha büyük bir tehlike arz etmektedir . Avrupa ülkelerden gelen turistlerde genel kural olan ilk enfeksi-yon özellikle hamilelerde çok ağır bir hastalık süreci yaratmaktadır . Malarya bölgesine seyahatin engellenemez olması durumunda bulaştırıcı haşerelerin sokmasına karşı uygun giysi ve tüllerle çok iyi bir korunmaya dikkat edilme-

Uzun menzili uçuşlarda hamileler için buna ilaveten birçok uçaktaki ayakla-rın serbest hareket etmesinin çok az mümkün olması büyük bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır, çünkü uzun süreli oturmak hamilelikten dolayı zaten artmış olan tromboz tehlikesini daha da artırmaktadır . Uzun menzilli rota-larda uçmak zorunda kalan hamilelerde yeterli sıvı alımı ve ayakların hare-ket etmesi özellikle önemlidir . Daha yakın bir çevrede bir izin yeri seçimi ve tren ile seyahat – aynı zamanda çevre koruma açısından – tavsiye edilir .

Hamileliğin sonlarına doğru yapılacak uçak yolculuklarında birçok hava yolu şirketi tarafından doktor raporu istenmektedir . En büyük risk uygun olmayan koşularda doğum plan dışı yapılması olasılığıdır . Bundan dolayı hamileliğin son ayında uçak yolculuğundan vazgeçilmesi önerilir .

Eğer hamile iseniz ve uzun bir uçak yolculuğu planlıyorsanız veya meslek icabı sık sık uçmak zorunda iseniz, bunu sizi tedavi eden doktorunuzla görüşünüz . Duruma göre bunun fayda ve risklerini dengeleyen bir olanak bulabilirsiniz .

31

® F

otol

ia

si gerekmektedir . Böcekleri uzak tutan maddelerin kullanılmasında dikkat edilmesi gereken, geniş alanlı kullanımlarda bu maddenin belirli miktarı-nın deriden içeri işleyebileceğidir . Bu amaçlı olarak kullanılan maddelerden bazıları diğerlerine göre daha uygundurlar . Malarya tedavisi için kullanılan ilaçlarda olduğu gibi böceklere karşı korunma içinde garanti yoktur . Bu tip maddelerin hamilelik döneminde kullanılmasında fayda – risk faktörlerinin iyice araştırılması gereklidir . Bundan dolayı burada belirli ilaçların alınması veya kullanılması için genel bir tavsiyede bulunulamaz .

BÖLÜM II

KENDİ ÇEVRESİNDE YENİ DOĞMUŞ BEBEK©

Pixe

lio.d

e

33

ANNE SÜTÜ ZARARLI MADDELERDEN ETKİLENMEKTE MİDİR?

Yeni doğan bebekler için anne sütü en iyi besin maddesidir . Bu besin bebeğin gelişmesi için gereksinim duyduğu bazı bileşenleri içermekte-dir: Yumurta akı, süt şekeri ve doyurulmamış hayati önem taşıyan yağ asitleri ve vitaminler, mineral maddeleri, enzimler ve antikorlar . Emzir-mek buna ilaveten anne – bebek ilişkisini ve aynı zamanda çocuğun duygusal ve sosyal gelişmesini teşvik etmektedir .

Ancak anne sütünde aynı zamanda istenmeyen maddelerde buluna-bilir – örneğin kafein, nikotin, alkol ve diğer zararlı maddeler . Sağlık bilincinde davranış ile anne bu maddeleri engelleyebilir . Ancak önlene-meyen çevreden alınan maddelerdir, örneğin gıda ile . Bu çevre kirlilik-lerinin bazıları (örnekleri aşağıda göreceksiniz) çok zor hazmedilebili-yor ve yağda iyi çözünürdürler . Bunlar yağ dokularına depolanmakta, emzirme döneminde harekete geçecek ve anne sütüne karışacaklardır . Emzirilen yeni doğmuş bebek tüm bu maddeleri almaktadır .

İstenilmeyen maddelerin yeni doğan bebek için sağlık açısından risk teşkil edeceği için, seksenli yıllardan beri anne sütünde çevre kirliliği araştırılmaktadır . Buna ait olarak örneğin organ klor, DDT1, yıllarca önce tarımda kullanılmıştır, poli klor Biphenyle2 (PCB), teknik olarak uygulanan ve hedef alınarak üretilmeyen dioksin ancak arzu edile-meyen sıkça yan ürünler yanma reaksiyonundadır . Üretim, birçok yasal kural ve teknik önlemler ve üretim ve uygulama yasağı ve emisyon sınırlandırması bu arada geçekleştirilmiş ve son 15 – 20 yıl içerisinde anne sütü içerisindeki organ klor bağlantısı yüzde 60 ile 90 oranında gerilemiştir .

Ancak anne sütünde “daha yeni” yabancı maddelerde bulunmakta-dır . Burada sentetik misk bağlantıları sayılabilirler ve bunlar kozmetik

1) Dichlordiphenyltrichloretan: Böceklere karşı kullanılan bu ilaç 1972 yılından beri Federal Almanya Cumhuriyeti’nde ve 1989 yılından beri de yeni eyaletlerde yasaktır. Kullanımı artık sadece bazı ülkelerde malarya hastalığının tedavisi için izinlidir, çünkü bu taşıyıcılara karşı en etkili ilaçlardan bir tanesidir. Malar-ya hastalığına karşı verilen mücadelede bu maddeyi gelecekte belli bölgelerde kullanma arzusu mevcuttur.

2) Polychlorierte Biphenyle: 1978 yılından beri açık uygulamalarda 1989 yılından beri ise genel olarak yasaklan-mış olan kimyasal bileşenlerdir. Birçok teknik alet ve yapı parçası ve belli inşaat malzemelerinde kullanılır.

34

sanayinde koku maddesi veya deterjan olarak kullanılmışlardır3 veya belirli yangın geciktiren bu maddelerden televizyonlar, bilgisayar-lar veya araba koltukları için sentetik imal edilmektedir . Kullanıma yakın ürünlerin içersinde kullanılması ve ayrıca daima hassas analitik yöntemlerle bu tip kimyasallar bu arada anne sütünde kanıtlanabilirler . Gelecekte de bundan dolayı bugüne kadar kanıtlanamayan maddelerin kanıtlanmasını hesaba katmak zorundayız .

Herhangi bir madde ile yeni doğmuş bebeğin sağlık riskinin ne kadar bağlantılı olabileceği önemli ölçüde yeni doğan bebeğin emzirme esnasında bu maddeden alacağı miktara yani anne sütü içerisindeki orana bağlıdır . Sona ermekte olan orta çağın ünlü tıp hocası Paracelus söyleminde “Zehri öncelikle miktar oluşturur” demektedir .

Tanıtılan karışımların anne sütündeki bugünkü oranları oldukça iyi bilinmektedir . Bu miktarlar oldukça küçük olup ultra alanlardır . Buna göre 3 litre anne sütü içerisinde tüm dioksinlerin oranı olarak yaklaşık 10 nanogram/kilogram süt yağı yani milyarda 1 gram sapta-maktadır . Bu kadar düşük oranlar sadece modern ve hassas analiz tekniği ile ölçülebilmektedirler . DDT ve PCB için ortalama değer 100 respektif 300 mikrogram/kilogram süt yağı, yani 3 litre anne sütünde 10 veya 30 milyonda bir gram bulunmaktadır . Hayret edilecek bir şekilde bu yıllardır muayene edilmekte olan maddelerin oranları düşmeye devam etmektedir .

Bizde uzun yıllardır yasak olan DDT ve PCB maddelerini çok kötü hazımlarından dolayı anne sütünde halen kanıtlanabilmeleri ve emziri-len bebeklerin kanında emzirilmeyen bebeklere göre çok yüksek yoğun-lukta ölçülmesinin anlamı: Bu tip istenmeyen bileşenlerin çevrede, gıda maddelerinde ve insan örneklerinde, anne sütü gibi, erken dönemde tanınması çok önemlidir .

Geçmiş yıllarda çeşitli ulusal ve uluslararası uzmanlar kurulu, ulusal emzirme komisyonu ve WHO (Dünya Sağlık Teşkilatı) gibi, anne sütü içerisindeki yabancı maddelerle ilgilenmişlerdir . Kendileri ölçülen

3) Belirli bazı özellikle şüpheli misk bileşenlerinde Alman imalatçılar 10 yılı aşkın bir süredir kullanımdan feragat etmektedirler ancak anne sütünde daha az tehlikeli misk bileşenleri de bulunmaktadır.

35

oranlardan yeni doğan bebeğin emzirme esnasında ne kadarını aldığını ve bu miktarın yeni doğan bebek için sağlık riski doğurup doğurmadığını tahmin etmeye çalışmışlardır .Sonuç olarak bu kurular birbirlerinden bağımsız olarak sınırsız emzirmeyi tavsiye etmekte-dirler, çünkü bugünkü bilim seviyesine göre bebeğin sağlık riski bilin-memekte ve buna karşılık emzirme bebek gelişmesinde çok sayıda avantaj sunmaktadır . Buna göre ulusal komisyon bebeklerin ilk aylık dönemde sadece emzirilmelerini önermektedir . Bundan sonra da ek gıdaya ilaveten emzirmeye devam edilmesinin sağlık açısından bir riski yoktur . Diğerlerinin yanı sıra bundan dolayı ulusal emzirme komisyonu anne ve bebeğin arzu ettikleri sürece emzirmeye devam edilmesini tavsiye etmektedir .

Buna rağmen yabancı maddeler anne sütü içerisinde istenmemektedir-ler . Bunun da uzmanlar kurulu tarafından altı çizilmektedir . Bundan dolayı bu tip maddelerin çevreye yayılmasının ve anne sütü içerisindeki oranlarının azaltılması için önlemler istemektedirler .

Anne sütü içerisindeki çeşitli yabancı maddelerin oranlarının incelenmesi eyaletlerin ve ilçelerin kimyasal inceleme makamları tarafından genellikle ücretsiz olarak yapılmaktadır . Eğer süt örneği-nizin incelenmesini arzu ediyorsanız, sizin için yetkili sağlık kurulu-şuna başvurabilirsiniz .

Emzirme ile ilgili olarak ilave geniş kapsamlı bilgi BZgA broşürü “emzir-me ve anne sütü beslenmesi” içerisinde bulunmaktadır . Bu broşür ücret-siz olarak sipariş edilebilir .

İnternette bilgiler“Emzirme ve Anne Sütü Beslenmesi” broşürü Internet sayfası www .bzga .de PDF dosyası olarak indirilebilir .

Yine İnternet sayfası www .stillen-info .de içerisinde de faydalı bilgiler ve adresler bulunmaktadırlar .

36

Eğer bir anne emzirme döneminde radyoaktif içeren maddeleri alıyor-sa veya daha önce almış ise, bunlar kısmen anne sütüne geçebilirler . Radyoaktif maddeler istenmeden teneffüs yolu ile (örneğin iş bölümlerde bulunan radon ile) veya gıda maddeleri veya tıpta bilinçli olarak kullanıl-masından dolayı anne vücuduna girebilirler .

Tüm gıda maddelerinde doğal radyoaktif maddeler bulunmaktadır . Bunlar bizim yaşam çevremizin bilinen bileşenleridir . Sentetik radyoaktif maddelerde de örneğin Çernobil reaktör kazası sonrasında günlük hayat-ta endişeye gerek duyulmamaktadır: Ülke içi üretimdeki tarım ürünlerin-de çok az miktar saptanabilmektedir . Güney Almanya’da ve Avrupa’nın bazı bölgelerinde yetişen yabani yiyecek mantarlar reaktör kazasından 20 yıl sonra bile halen oldukça yüksek oranda Casium – 137 maddesi içermektedirler . Bundan dolayı bu mantarların az oranda tüketilmeleri gerekmektedir . Buna ilaveten bazı yabani mantarlarda kurşun, kadmi-yum veya cıva gibi ağır metaller bulunmaktadır . Bu ağır metallerde anne sütünde kanıtlanabilmektedirler .

Bundan oldukça daha yüksek miktarda radyoaktif madde bayan hastalara tıp alanında çeşitli hastalıkların teşhis ve terapisi esnasında verilmekte-dir . Bu durumlarda da radyoaktif maddelerin önemli oranı anne sütüne karışabilir . Örneğin guatr hastalıklarında kullanılan radyoaktifli iyot yarı yarıya anne sütünde yeniden tespit edilmektedir . Işın korunma talimatna-mesine göre tedavi etmekte olan doktor doğurgan yaştaki bayan hasta-lara hamilelik durumunu sormakla yükümlüdür . Duruma göre doktoru-nuzdan emzirmeye devam edip edemeyeceğinizi sorunuz . Yeni doğan bebeği gereksiz ışın yükü altına sokmamak için birçok durumda kısa bir emzirme molası verilmesi veya emzirmenin kesilmesi iyi olacaktır .Bazı anneler mesleklerinde açık radyoaktif maddelerle çalışmaktadırlar . Bunların hamilelik veya emzirme safhasında işverenlerini bilgilendirme-leri gereklidir . Işın koruma talimatnamesine göre işveren iş koşullarını radyoaktif maddelerin alınmasını olanaksız kılacak şekilde ayarlamakla yükümlüdür . Bu sayede mesleki olarak çalışan annelerin sütüne de radyo-aktif maddeler karışmayacaktır .

ANNE SÜTÜNDE RADYOAKTİF MADDELER NE ANLAMA GELİR?

37

İnternette bilgilerBinalarda radon: www .bfs .de/de/bfs/druck/infoblatt/radon_haeuser

Gıda maddeleri içerisindeki radyoaktifli maddeler bilgileri:www .bfs .de/de/ion/nahrungsmittel/

®

Fot

olia

38

Emzirme döneminde de alkol kullanımından geri durmak gereklidir . Alkol anne sütüne etki etmekte ve sütte de yaklaşık olarak annenin kan ve doku-sunda olduğu kadar alkol oranı bulunmaktadır . Yeni doğan bebek alkolü çok az bir hızla hazmedebilir, organların gelişmesi ve beynin olgunlaşması henüz tamamlanmamıştır ve bu yüzden yetişkinlerde zarar vermeyen bir alkol yoğunluğunun zarar verme ihtimali göz ardı edilemez . Bundan dolayı; tam detaylı bilgimiz olmamasına rağmen, dikkat edilmesi gerekli-dir . Emziren bir anne olarak çocuklarınızın doğumuna kadeh tokuşturmak istiyorsanız veya bir bardak şarap veya sekt içmek istiyorsanız? Bu müm-kündür ancak yüksek alkollü içeceklerden feragat edilmelidir .

EMZİRME DÖNEMİ VE ALKOL?

©Pi

xelio

.de

39

Yeni doğan bebekler ve çocuk gıdaları için Almanya’da diyet talimatname-si geçerlidir, bu talimat sadece en yüksek güvenliği değil, aynı zamanda en düşük bitki koruma ilaçları ve nitrat atıklarını öngörmektedir . Burada tüm bitki koruma maddeleri, haşere mücadele ve depo koruma maddeleri genel olarak kilo başına azami 0,01 mg ve nitrat için gıda maddesinin kilo başına 250 mg olarak sınırlandırılmıştır . Bazı maddeler için 2004 yılından beri daha sıkı olan Avrupa yönergesi “Yeni doğan bebekler ve küçük çocuk-lar için tahıl gıda maddeleri ve ilave maddeler” ve “Yeni doğan bebeklerin başlangıç ve sonraki gıdaları” geçerlidir . Bu sınır değerlerin korunması öncelikle imalatçının sorumluluğundadır ve bunlar sıra dışı kontrollerle eyaletlerin sağlık kuruluşu tarafından kontrol edileceklerdir . Buna ilaveten Tüketici Koruma ve Gıda maddeleri Güvenliği Federal Dairesi “gıda madde-leri gözlemini” sürdürmekte ve gıda maddelerinde temsili “gıda paketi” – halkın gıda alışkanlıklarına göre düzenlenmiş – kontrol etmekte ve öte yandan bazı projelerde hedef alarak güncel soruları işlemektedir .

Tüketici Koruma ve Gıda Maddeleri Güvenliği Federal Dairesi tarafından sürdürülen 1995 – 2002 arası gıda maddeleri kontrolleri sonuçları gıda maddelerinin istenmeyen maddelerle karışımı bazı istisnalar göz ardı edildiğinde göreceli olarak azdır . Özellikle katı kuralLarın geçerli olduğu yeni doğan bebek ve çocuk gıda maddeleri büyük çoğunlukla bitki koruma maddeleri ve diğer istenmeyen maddelerden arındırılmış durumdadır-lar . Yeni doğan bebek ve küçük çocuklar için kepekli madde gıdalarının deoxynivalenol (belLi bir küf zehri) ile karışımı 2003 yılı araştırma projesi-ne göre sevindirici oranda azdır . 2004 yılından itibaren geçerli olan daha düşük miktarlara bile uyulmuştur . Cam kavanoz mamalarının imalatı için kullanılan ham maddelerde sıkı istemler bulunmaktadır . Belli bitki koruma maddeleri örneğin bunların imalatında kullanılamazlar . Bebek maması, örneğin nitrat oranı açısından, diğer gıda maddelerinde olmadığı kadar düzenli kontrollere bağlıdır . Mamaları kendi hazırlamak isteyen kişiler bunun için ekolojik üretilmiş gıda maddeleri kullanabilirler ve yüksek orandan nitrat içeren ıspanak, pazı veya kıvırcık lahana gibi sebzeleri az miktarda kullanırlar . Mamaların kendisi tarafından hazırlanmasında gıda maddelerinin seçimi herkesin kendisine kalmıştır, katkı maddelerini bilinç-li olarak asgari gerekli olanlarla sınırlayabilir ve örneğin tuz ve şeker katkı-

Zarar sevindirecek kadar az

BEBEK MAMASI GÜVENLİ MİDİR?

40

sından vazgeçebilir . Kendiniz tarafından hazırlanan mama hazır mamaya karşılık daha fazla tat tadilata sahiptir . Hazır ürünlerde de bileşenlerine dikkat ediniz . Bunların kendi yaptığınız reçeteye uygun olması ve gereksiz baharatlar, tat verici aroma, çikolata, kakao veya alerji yapıcı ürünle örne-ğin yumurta, süt, domates, pırasa veya fıstık içermemelidirler . Yeni doğsan bebeklerin çok hassas damak tatları vardır ve bunların kaynatılmaması gereklidir ve bu sayede alerji yaratan maddeler önlenebilirler . Hazır ürün-ler üzerinde belirtilen katkı maddeleri gıda içerisindeki oranlarına göre aşağıya doğru inerek verilmektedirler . Bilinen bire gıda maddesi hazım-sızlığında, örneğin süt alerjisi, kolaylıkla pürenin çocuğunuza uygun olup olmadığını hızlı bir şekilde kontrol edebilirsiniz . Püreler “beslenme planı” içerisindeki planda gösterilen zamanda verilmelidirler . Ürün üzerindeki veriler buna bağımlı değildirler . Hangi pürenin ne zaman uygun olduğu ve bunların nasıl imal edilebileceği detaylı olarak “ebeveynler için beslen-me planı” içerisinde tanımlanmıştır .

Birçok kavanoz içerisindeki gıda maddelerinde, özelikle yeni doğan bebek maması semicarbazid (SEM) bulunması sonrasında metal kapak contaları olası kaynak olarak tartışmaya neden olmuşlardır . Hayvan deneylerinde kanser yaratıcı olarak etki eden SEM son bulgulara göre hazmedilecek ürün olarak Azodicarbonamid den elde edilebilir . Contalarda kaynamaya neden olan bu maddenin kullanılması riski az olarak tahmin edilse bile 2005 yılı Ağustos ayından beri yasaklanmıştır .

Mama şişesi kapaklarındaki zararlı maddeler?

İnternette bilgiler“Ebeveynler için beslenme planı” Internet sayfası www .oekolandbau .de sipariş edilebilir veya indirilebilir .

Bunun için doğrudan bağlantı Linki:www .oekolandbau .de/verbraucher/wissen/bio-fuer-die-ganze-familie/ernaehrungskalender-fuer-eltern-teil-1

Araştırma Enstitüsü Çocuk Beslenmesi Dortmund’un 1 . yaş beslenme planı http://www .fke-do .de öğrenilmeye değenler kısmından indirilebilir .

41

Arı balı yeni doğan bebeklerde bilinen hayati tehlikeye götürecek teneffüs felcine neden olan hastalık nedenlerinden bir tanesidir . Bu bakteri Clostri-dium botulinum zehirli maddelerinden neden olunuz ve kaynakları çevrede (örneğin zeminde ve tozda) oldukça yaygındır . Arılar toplama aktiviteleri esnasında bu maddelerle temas edebilirler ve bunları kovana taşıyabilirler . Bal doğal bırakılan ve ısıtılmayan bir ürün olduğu için bu maddeler bu yola yeni doğan bebeğin bağırsaklarına işleyebilir ve burada yerleşip bakterinin gelişerek zehirli madde oluşturmasına yol açabilirler . Büyük çocuklar ve ye-tişkinler için bu madde tehlike arz etmez, çünkü botulismus bakterileri yeni doğan bebeklerin aksine bağırsaklarda hazmedilebilirler .

Tüm gıda maddelerinde, bebek mamalarında da (“kavanoz mama”) az miktarda doğal radyoaktif maddeler bulunmaktadırlar . Bunlar yaşam çevremizin doğal parçalarıdırlar . Sentetik radyoaktif maddelerde de örneğin Çernobil santral kazası, endişe duymaya neden yoktur . Yurt içi üretimden kaynaklanan tarım ürünlerinde çok az miktarda bulunmakta-dırlar . Özel olarak yeni doğmuş bebek ve küçük çocukların korunması için Avrupa Birliği bebek mamaları, süt ve süt ürünleri için kilo başına 370 Becquerel radyo caesium (Bg/kg) sınır değeri öngörmüştür . Bu sınır değer Almanya’da sürekli olarak bunun altında kalmaktadır . Tip ölçüm değerle-ri bu miktarın altında kalmaktadırlar .

İlave genel bilgiler BZgA broşürü “Bebek” bölümünde yazmaktadır .

Arı balı yeni doğan bebekler için tehlikeli olabilir

Bebek mamasında radyoaktif maddeler var mıdır?

İnternette bilgilerwww .bfs .de/de/ion/nahrungsmittel

©Pi

xelio

.de

43

İçme suyu talimatnamesinin sıkı kuralları sayesinde Almanya’da içme suyu en iyi incelenen ve en az yük binen gıda maddesidir . Bu durum hem kimyasallar oranı ve mikroplar, hem de izinli radyoaktif maddeler açısından geçerlidir . Bebek maması, bebek çayı hazırlanmasında veya ilerlemiş aylardaki yeni doğmuş bebekler için içecek olarak kullanıl-masında sorun yoktur . Biberon sütü hazırlanmasında da çeşme suyu genel olarak çok uygundur .

Ancak duruma göre bugün kurşun içeren borular veya armatürler nedeniyle çocukların sağlığını tehlikeye düşürebilecek kurşun değerleri ortaya çıkabilirler (kurşun diğerlerinin yanı sıra sinir sistemine zarar verir) . Yeni doğan bebeklere aynı şekilde zarar veren artan bakır değerle-ri çok temiz suda (pH < 7,0)1 ve yeni bakır borularda da (bakır yeni doğan bebeklerde karaciğere zarar verebilir) ortaya çıkabilir .

Genel kural olarak – yeni doğmuş bebek maması, daha büyük çocuklar veya yetişkinler olsun – sadece temiz ve akıtılmış su kullanılmalıdır . Suyu aynı oranda soğuk su akana kadar akıtınız . Bu arada akıtılan su örneğin çiçek sulamada veya silme işlerinde kullanılabilir . Kurşun borularının mevcut olmasında çocukların beslenmesi için paketlenmiş su kullanılması iyi olur .

Ancak sağlık teşkilatı ile görüştükten sonra yeni doğan bebeklerin beslenmesinde paketlenmiş suyun kullanılması gereken başka durumlar da mevcuttur, örneğin zeminin yoğun tarımsal kullanımı nedeni ile suda nitrat oranının artması durumunda . Suda ölçülen nitrat oranının litrede 50 miligramı aşmaması gereklidir . Ancak bu tip değerler suyun bahçenizin tulumbasından alınması durumunda ortaya çıkmaktadırlar . Nitratlar bebekler için kanda alyuvarlara hücum edip oksijen nakliyesini engelledikleri için tehlikelidir .

BEBEK MAMASI HAZIRLARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Musluk suyu mu yoksa ambalajlı su mu kullanılmalıdır?

1) Çıplak bakır borular hijyen nedenleri ile sadece ekşi olmayan içme suyu pH >- 7,4 (bazı durumlarda organik karbondiok-sit oranına bağlı olarak daha az) uygundur. İçme suyunuzun uygun olup olmadığını su idaresinden sorabilirsiniz. Bahçe tulumbasından alınan su genelde ekşidir (pH < 7,0) ve genel kural olarak içme suyu olarak kullanılmayacaktır. Suyun içme suyu olarak kullanılmasının amaçlanması durumunda ev tesisatında çıplak bakır boru kullanılmasının tam olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.

44

Evinizde veya binanızda kurşun boruların döşenmiş olup olmadığını ev sahibiniz veya bina yöneticisi bilecektir . İlave önemli bilgiler Federal Sağlık Kuruluşu (BMG) tarafından hazırlanmış ve ücretsiz olarak sipariş edebileceğiniz “Blei und Trinkwasser – Kurşun ve İçme Suyu” broşürün-de bir araya getirilmiştir . İlaveten Federal Çevre Dairesi’nin “Trink was - Trinkwasser aus dem Hahn – Musluktan Akan İçme Suyundan - Su İç” bilgilendirme broşürünü tavsiye ederiz . Bu broşürde ücretsiz olarak Fede-ral Çevre Dairesi’nden temin edilebilir .

Almanya’daki içme suyu ve maden sularının radyoaktif oranı hakkında Federal Işınlama Dairesinin internet sayfasından daha fazla bilgi edinebilirsiniz .

Uygun paketli suyun seçilmesinde aşağıdakiler geçerlidir:

“Tabi maden suyu” maden ve sofra suyu talimatnamesine göre insanlar tara-fından oluşturulan kirlilik ve katkı maddeleri içermeyecektir . Ancak burada istenmeyen oranda doğal ve aynı zamanda radyoaktif maddeler içme suyu içeri-sinde ortaya çıkabilirler . Bu nedenle bebek mamalarının hazırlanmasında sadece üzerinde “yeni doğmuş bebek mamalarından kullanılması uygundur” yazısı bulunan paketli su veya maden sularını kullanınız . Bu özel kalitedeki paketlen-miş su sadece çok az oranda nitrat, natriyum, sülfat, mangan, arsenik, uran ve radyoaktif maddeler içerebilir (radyum-226 ve radyum-228)

İçme suyunuz hakkında sorunuz olması durumunda, su tedarik işletmesi veya size yakın sağlık kuruluşu sizi içme suyunuzun kalitesi konusunda bilgilendirir.

İnternette bilgiler“Kurşun ve içme suyu”: www .kinderwelt .org/dateien/blei_und_wasser .pdf

“Musluktan akan içme suyundan - su iç . İçme suyu tesisatının sağlık açısın-dan görünümü” www .umweltdaten .de/publikationen/fpdf-l/3058 .pdf

Almanya’daki içme suyu ve maden sularının radyoaktif oranı:www .bfs .de/de/ion/nahrungsmittel/

45

Mikrodalga pişirme aletleri yiyeceklerin hızlı olarak ısıtılması için yüksek frekans elektromanyetik alanlar kullanmaktadırlar . Sık olarak sorulan, çalışma esnasında ışınların dışarı sızıp sızmadığı ve mikrodalga ile ısıtmanın gıda maddelerinde sağlığa zararlı değişiklik yapıp yapmadığıdır .

Mikrodalga fırınlarında yapılan çok sayıda ölçümler ortalama radyasyon sızıntısının belirlenen sınır değerlerin alet üst yüzeyinde % 1 oranında olduğu ve teknik olarak sağlam aletlerde hamile ve küçük çocuklar gibi özellikle korumaya muhtaç kişilerde de sağlık açısından tehlike bulun-madığını göstermiştir .

Genel kural olarak gıda maddelerinin mikrodalga ile ısıtılmasının gıda maddesi yapısını geleneksel fırın veya ateşe göre farklı şekilde etkileyeceği ve bunun beslenme maddelerini beslenme değeri açısından olumsuz etkile-yeceği konusunda korkular mevcuttur . Doğrusu, gıda maddelerinin her türlü ısıtılmasının yapısal değişiklik yarattığı ve burada geleneksel yöntem-lerle mikrodalga arasında fark olmadığıdır . Mikrodalgaların fiziki özellikle-rine göre yemeklerin düzensiz ısıtılması, fazla ısıtılması veya yeterli oranda ısıtılamaması ve bu nedenle yeterli bakteri yok etme işleminin yapılama-ması ortaya çıkabilir . Bu durum mikrodalgaların özel çözülme kurallarına dikkat edilerek önlenebilir .

Bebek maması mikrodalga fırında – Neye dikkat edilmelidir?

• İzlenenhatalarda,örneğinyoğunkullanımnedeniilekapılardadeğişiklikveya yıpranma belirtilerinde mikrodalganın kullanılmaması gerekmektedir . Bu durumda müşteri servisi tarafından kontrol ve hataların düzeltilmesi gerekmektedir .

• Hatasız aletlerde de yayılmaları önlemek amacı ile çocukların yemeklerin ısıtılması esnasında aletin önünde ve yanında durmamaları gerekmektedir .

• Yeni doğmuş bebek mamalarının mikrodalgada ısıtılmasında dikkat edilecek hususlar:

• Gıda maddelerinin önce içi ısınacaktır . Süt veya kavanoz gıda maddeleri aynı oranda olmadan ve istenmeden çok fazla ısıtılabilir ve bu çocuğun yanma tehlikesi yaratır . her şeye rağmen beslenme öncesinde yiyeceğin ısı derecesinin kontrol edilmesi gereklidir .

46

Mikrodalga fırınlarında olduğu gibi kurallara uygun kullanım durumunda endüksiyon ocaklarında da sadece çok az dağılım alanı (burada manye-tik değişim alanları) beklenmektedir . Ancak uygun olmayan tencerelerin (fermo manyetik olmayan malzeme, dibi düz olmayan, pişirme alanı için çok küçük) kullanılması veya uygun tencerelerin ocak üzerine ortalanarak konulmaması durumunda ocak etrafında önemli ölçüde fazla manyetik alan oluşmasına neden olabilir . Isıtma alanlarının uygun kullanım mesa-felerinde (10–20 cm) Uluslararası İyon Işınları Koruma Komisyonu (ICNIRP) tarafından tavsiye edilen sınır değerlerine yaklaşık frekans akım yığılması meydana gelebilir veya bu sınır aşılabilir .

Bu durum endüksiyon ocaklarının kurallara uygun kullanımında ortaya çıkmaz . Bu bağlamda imalatçıların kullanım kılavuzlarının okunması önerilir .

Endüksiyon ocaklar ile yemek pişirme – Endişeye neden midir?

© F

otol

ia

47

MAMA ŞİŞELERİNDE BİSPHENOL A – ENDİŞEYE GEREK VAR MI?

Bisphenol A1 bebek biberonu ve bebek çatal kaşığının imal edildiği dirençli sentetik poli karbonat içerisinde bulunan kimyasal bir bileşen-dir . Bu kimyasal aynı zamanda konserve kutularının iç kaplamasında da kullanılmaktadır . Bisphenol A az miktarda bu ürünlerden açığa çıkarak gıda maddelerine karışabilir .

Bisphenol A içerisinde ne dikkate alınacak oranda zehir ne de kansere ne-den olan maddeler bulunmaktadır . Ancak hayvanlar üzerinde yapılan yeni deneyler, Bisphenol A’nın en küçük miktarının bile hormon benzeri etkisi olduğunu belirtmektedirler . Bundan dolayı Bisphenol A’dan gelen sağlık ris-ki EFSA tarafından yeni bir uzun süreli araştırma bazında düşük dozajlar da dikkate alınarak yeniden değerlendirilmiş ve günlük tolerans edilebilecek miktar (TDI2: 0,05 miligram/vücut kilosu başına) olarak saptanmıştır . Burada ayrıca dikkate alınan insan vücudunda Bisphenol A’nın hızlı bir şekilde me-tabolizmaya karışıp hızlı olarak böbrekler üzerinden dışarı atılacaktır .

Bugüne kadarki tüm araştırmaların titizlikle incelenmesi sonrasında özellikle EFSA ve BfR tarafından yaptırılmış olan Bisphenol A düşük dozaj araştırmaları sonucunda yeni doğan bebek ve küçük çocukların poli karbon biberonları normal şekilde kullanılması sonucunda Bisphenol A vasıtası ile sağlık riskine uğramazlar . Bu değerlendirme toksilotoli araştırmalarına göre (yukarıya bak .) günlük tahmin edilen vücut kilosu başına 0,013 mg (konser-vatör tahminlere göre3) Bisphenol A’nın sınırlar içerisinde kalmasındandır . Bu değerlendirmeye EFSA, Amerikan Gıda Maddeleri Makamları (FDA) ve Japon Sağlık kuruluşu da katılmaktadır .

Ürünlerden gelebilecek risklerin değerlendirilmesi için Almanya’da ilk planda Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü (BfR) yetkilidir . BfR bu görevinde Bisphenol A nın Avrupa Gıda Maddeleri Kuruluşunun (EFSA) 2007 yılında yaptığı yeni değerlendirmesini baz almaktadır . Bu özellikle hayvan deneylerinde ortaya çıkan zararlı etkilerden kaynaklanmıştır .

1) 2,2 – Bis (4 hydroxyphenyl) propan2) Günlük tolerans sınırı3) Konservatif alım güvenliğe bağlı en kötü durumdan hareket eden durumdur.

48

Buna rağmen çocuklarının beslenmesinde poli karbonat biberonlarını kul-lanmak istemeyen ebeveynler cam içme şişelerini kullanabilirler . Piyasada buna ilaveten poli eter sülfon bulunmakta ve “B arıtılmış” diye reklama yapmaktadır . Ancak poli eter sülfon toksikoloji açısından Bisphenol A’ya göre daha az incelenmiştir .

İnternette bilgiler

Bisphenol A ile ilgili seçme soru ve cevaplar www .bfr .bund .de/cd/7195

©Pi

xelio

.de

49

. Süt oluşumuSigara içmek annenin göğüste süt oluşumunu etkileyen hormonlarını değiş-tirmektedir . Fazla sigara içen kadınlarda (günlük 10–15 sigara) sürün geç gelmesine ve süt üretiminin azalmasına neden olmaktadır . Burada günlük içilen sigara sayısı ile doğrudan bağlantı vardır . Yani içilen sigaranın artma-sına göre etki daha belirginleşmektedir .

. Emzirme ve emzirme süresi motivasyonuTüm araştırmaların sonuçları sigara içmenin emzirmeyi ve emzirme süresi-ni olumsuz olarak etkilediğini göstermektedir . Karşılaştırmalı araştırmalar-da sigara içmeyen annelerin sigara içenlere göre daha fazla motive oldukla-rını ve bu durumun sosyal statüden bağımsız olduğunu göstermektedir .

. Anne sütünün değişmesiSigara içerisindeki çok sayıda maddenin birçoğunun anne sütüne karıştığı ve burada anne kanındaki yoğunlukla bulundukları kanıtlanmıştır . Sigara-daki bazı maddeler – örneğin nikotin gibi – kan değerlerini de aşmaktadır-lar . Dioksin, Benzpyrene, Nitrosamine ve ağır metaller gibi kansere yol açan maddeler anne sütüne sigaradan geçmekte ve süt içerisindeki aktif veya pasif sigara içiminden dolayı anne yağ dokularından geçen sanayi kimya-sallarının etkisi artırmaktadır .

. Çocuğa etkileriSüt içerisindeki bazı maddelerin yoğunluğu emzirme öncesi kesinti süre-sini etkiler . Bu durum örneğin nikotin için geçerlidir, çünkü nikotin diğer toksinlere göre daha kolay absorbe edilmektedir . İnsanlarda zararlı madde-lerin geri atımı bağırsak üzerinden belirlenemediğine göre bu konuda bilgi yoktur . Kansere yol açan maddelerin gelecekteki yaşam içerisindeki kanser hastalıklarının sıklığına etkileri de sadece tahmin edilebilir, çünkü bu tip ilişkilerin araştırılması çok güçtür .

Emzirme döneminde anne tarafından fazla sigara içilmesi bebeğin emme gücünde düşüş, huzursuzluk, kolik, kusma ve kilo almada azalma şeklinde kendisini belli edecektir . Çocuk yaşta nefes yollarının ve akciğerlerin hasta-

TÜTÜN İÇİLMESİ YENİ DOĞAN BEBEĞE ZARAR VERİR Mİ?

Sigara içmek ve emzirmek

50

Pasif sigara içmenin etkileri

lanması (öksürük, üşütme, krupp1 ve diğerleri) sigara içen anneler tarafın-dan emzirilen çocuklarda daha sık görülmektedir .

Büyük olasılıkla bu olumsuz etkiler sadece bu maddelerin süt üzerinden alınmasından kaynaklanmamaktadır, buna ilaveten ayrıca annenin çocu-ğun yakınında sigara içmesi ile çocuğun pasif sigara içmesi sayesinde daha da güçlenecektir .

Bir sigaranın tamamının içilmesinden küçük bir kısım – yaklaşık dörtte bir – içeri çekilmektedir . Sigara dumanın büyük çoğunluğu oda havasına yayılmaktadır . Bu havayı teneffüs etmek “pasif sigara içmek” olarak adlan-dırılır . Teneffüs edilen bu hava kısmen sigaradan teneffüs edilen havaya göre daha zehirli maddeler içermektedir . Küçük çocuklar ve yeni doğmuş bebekler bu konuda daha fazla zarar göreceklerdir, çünkü onların organiz-maları zehirli maddelere karşı daha duyarlı olacaktır . Çocuğunuzu pasif sigara içme etkisi altında bırakmazsanız, çocuğunuzda aşağıdaki hastalık-ların riskini azaltırsınız:

. Akut nefes borusu hastalıkları

. Bronşit ve akciğer enfeksiyonları

. Kronik öksürük

. Sıkça orta kulak enfeksiyonu

. Akciğer işlevlerinin azalması

. Astım hastalığı

. Alerjik reaksiyonlar

. Gözlerin, burnun ve boğazın tahriş olması

. Kolikler Aynı zamanda ani çocuk ölümü de sigara içmekle bağlantılıdır .

Eğer teni doğmuş bebekler pasif sigara içme tehlikesine maruz bırakılmaz-larsa, birçok ölüm vakasının önlenebileceğinden hareket edilebilir .

Sadece anneler sorumluluk taşımamaktadırlar . Tüm çevre, özellikle eşler fakat aynı zamanda arkadaş ve tanıdıklar dumansız bir atmosfer için katkı-da bulunmalıdırlar .

1) Pseudokrupp: Boğaz kısmında teneffüs yollarının daralması ve boğulma tehlikesi

51

Başlangıç paketi ve bilgilendirme malzemesi ücretsiz olarak aşağıdaki adresten sipariş edilebilir: Bundeszentrale für gesundheitliche AufklärungPostfach 91015251101 Köln Faks: 0221-8992257 E-Mail: order@bzga .de

1 . İdeal olanı emzirme aylarında da sigara içilmemesidir .

2 . Eğer tam olarak vazgeçmek mümkün değilse, emziren kişinin çok az sigara içmeye gayret etmesi gerekmektedir . Çok fazla sigara içilmesi emzirirken sorun yaratacak ve çocuğun zihnini köreltecektir .

3 . Pasif olarak duman parçacıklarının teneffüs edilmesini önlemek amacı ile çocuğun yanında asla sigara içilmemelidir .

4 . Sütün bazı zararlı maddelerle etki altında kalması anneyi emzirme önce-sinde sigara molası vermeye yönlendirir . Tipik örnek nikotin ve onun süre içerisindeki süte yoğunluğu sigara molalarında oldukça azalacaktır .

BZgA’nın dumansızlık önerileri

. Sigara içmeyi bırakmak için telefonla danışmanlık 01805 313131 (Ücretli telefon hizmet sunucunuzun fiyatı geçerlidir – genel kural olarak Alman sabit hat dakikası 14 Cent; cep telefonu tarifesinde farklılık olabilir)

. Sigara bırakma için kendi kendine kapsamlı yardım paketi ve çok sayıda bilgilendirme broşürü

İnternette bilgilerBZgA’nın dumandan kurtulma programı: http://www .rauchfrei-info .de/

52

Arabada sigara içmeyiniz!

ALERjİLER ÇEVREDEN KAYNAKLANABİLİR Mİ?

Alerjiler bağışıklık sisteminin belirli normal olarak zararsız (alerjen) çevre maddelerine karşı aşırı korunma reaksiyonu olup, vücut buna ateşlenme ve antikor yaratarak tepki vermektedir . Duyarlılık sonrasında bunlar gıda maddesi alerjisi, nezle, egzama veya alerjik astım olarak ortaya çıkmaktadırlar .

Alerjik ve astım hastalanmalarındaki sıklık geçmiş yıllarda Avrupa’da önemli ölçüde artmıştır . Alerjik oluşmasının ana nedenin nereden kaynaklandığı tam olarak araştırılmamıştır . Genetik etkilerin yanı sıra çocuklukta aşırı hijyen sonucu vücut bağışıklığının düşük kalması ve bunun yabancı maddelerin simülasyonunu eksik bırakması bu konuda etkilidir . Bu “hijyen teorisi” olarak anılan bulgu kırsal kesimlerdeki çocuk-ların erken dönemlerde hayvanlarla teması veya çok kardeşle büyümeleri erken yaşta çocuk kreşlerine giden tek çocuklar daha az alerjik hastalık-tan şikayet ettikleri için ortaya çıkmıştır .

Alerjiler ve astım sıkça çevre etkileri ile bağlantı içerisine sokulmak-tadırlar . Hava zararları altında tütün içiminin yanı sıra özellikle trafik emisyonu, öncelikle mazot isleri uzun süreli olarak etkileyici faktör olarak tartışılmaktadırlar .

Güncel araştırmalar dumanın mevcut çocukluk astımını sadece artırmakla kalmayıp, aynı zamanda ozon etkisi ile birlikte bunun oluşması neden-lerinden birisi olduğudur . Ayrıca oda havası zararlı maddelerinin alerjik hastalık riskini artırdığı (örneğin açık gazlı ocak kullanımında azot ve bazı uçucu organizmalar) konusunda bulgular mevcuttur . Alerji oluş-masında daha önemli olan bağışıklık sisteminin durumu ve alerjenlerle temastır . Bu şekilde uyuz böceği ve kedi alerjisinde erken duyarlılık özel-

Duman çok sayıda zararlı madde içerir ve özellikle örneğin araba kullanırken olduğu gibi dar alanda daha yoğunlaşır . Bunun için genel olarak arabada sigara içilmemesini sağlayınız . Eğer uzun yolda sigara içilmesi engellenemi-yorsa, mola veriniz ve araç dışında sigara içiniz .

53

likle oda alerjenlerine daha yüksek temasın olduğu yerlerde başlar . Alerjik olarak gen taşıyan ailelerde çocuklar oturma alanlarındaki böcek yoğun-luğuna maruz kaldıklarında astım semptomları ve alerjik astım riski artar . Bu etki tütün içilmesi ile önemli ölçüde artar . Ebeveynlerin evinde pasif sigara içimi orada yaşayan çocuklar için yaklaşık % 30 oranında artırır .

Antibiyotik kullanımı ile alerji arasında temel bağlantı kanıtlamamıştır .

©Pi

xelio

.de

54

Alerjilerden korunmak mümkündür!

BEBEK BAKIM MALZEMELERİ – ÇOKTAN DAHA MI AZ?

Yeni doğan bebeklerin daha birkaç kuşak öncesinde tamamen hiçbir bebek bakım malzemesi kozmetik ürünleri, özel bebek şampuanı, pudra veya yüz kremi olmadan büyüdükleri ve bunu dünyanın birçok ülkesin-de halen böyle yaptıkları düşünüldüğünde, bu araçların nadiren gerekli oldukları ortaya çıkar .

Bu tip ürünlerin seçiminde bazı koku ve konservasyon maddelerinin içerdiği zehirli ve alerjik maddeler içermemesine dikkat edilmelidir . Özellikle koku maddeleri bebek ürünlerinde fazlalık olup, mümkün oranda önlenmelidirler . Bunlardan bazıları sıkça görülen alerjenlere aittir-ler ve toplam olarak kimyasallar yeni doğan bebekler için gereksizdir .

Ürünler içerisinde bulunan maddeler deri veya solunum üzerinden yeni doğan bebek organizmasına girebilirler . Her ne kadar özellikle yeni doğan bebek bakımı için sunulan ürünlerin büyük çoğunluğunun sağlık

Genel olarak aşağıdakiler önerilebilir:

• 6 ay dolmadan yardımcı mama verilmemesi• Tütündumanınınyayılmasınınönlenmesi–hamilelikdâhil• Küfüteşvikedenodaklimasınınönlenmesi(bak.FederalÇevreDairesi

rehberi, “İmdat! Evde Küf Var”) . Yani düzenli olarak havalandırınız, mobilyaları soğuk dış duvarlara yaslamayınız ve odalardaki rutubet hasarlarına dikkat ediniz .

Ailede daha önceden alerjiler veya nezle, alerjik astım biliniyorsa, ilave öneri olarak aşağıdakiler geçerlidir:

• Tüylü hayvan almayınız (Tavşan vs .)• Kedibarındırmayınız• Evçöpüküfününböcekalerjisietkisiniazaltınız(Yatakçarşaflarını

düzenli yıkayınız, yastıkları mümkün olduğunca 60 0C’de yıkayınız .

55

açısından sorunsuz oldukları düşünülse de, bunların kullanımının gerçek-ten gerekli oldukları durumlarla sınırlandırılması gerekmektedir .

Neurodermitis gibi belirli deri hastalıkları veya bebek popolarındaki yaralar kremlerin kullanılmasını gerektirmektedirler . Bunların kullanılma-sı ebe veya çocuk doktoru ile görüşülerek göze alınmalıdır .

Kozmetik ürünleri ve bebek bakım malzemelerinde de bio ürünleri iyi bir üne sahip olup, zarar vermezler ve bundan dolayı diğer ürünlere göre daha üstündürler . Ancak burada dikkat edilmesi gereken, “doğal” imajı yaratan her şeyin gerçekten sorunsuz olmadığıdır . Sıkça bu tip ürünlerin birleşiminde alerjenlerin yüksek olup olmadığı belli değildir . Yani “bitki-sel” veya “bio dinamik” ürünlerde de dikkat edilmesi gereklidir .

©Pi

xelio

.de

56

Yeni doğan bebekler oyuncakları ağızlarına almakta, dişleri ile çiğnemekte ve kulaklarına tutmaktadırlar . Bu çocuklara özgün davranış şeklinden dolayı çocuklar özellikle oyuncaklar içerisinde bulunan maddelere ve duruma göre akustik sinyallere maruz kalmaktadırlar . Bundan dolayı kritik maddeler “iyi imalatçı yöntemleri” çerçevesinde mümkün olduğu kadar asgariye indi-rilmelidirler . Çocukların kaygı verici oranda maruz kalmalarından dolayı sağlığa zarar veren maddelerin oyuncakların içinde işi yoktur .

Çocuk oyuncakları ter ve tükürüklere karşı dayanıklı olmalıdırlar, yani bunun anlamı ağza alındıklarında boyanı hiçbir şekilde çıkmaması gerekmektedir .

Çocuk oyuncakları için Avrupa Standardı (DIN EN 71 “Oyuncakların güvenli-liği”) mevcuttur . Burada diğerlerinin yanı sıra oyuncaklarda istenilen meka-nik, fiziki ve kimyasal istemler ve bunların ateş almalarına karşı istemler

ÇOCUK OYUNCAKLARINDA NELERE DİKKAT EDİLMESİ GEREKMEKTEDİR?

© F

otol

ia

57

belirlenmiştir . Bu standarda uygun oyuncaklar CE Güvenlik İşaretini taşı-maktadırlar ve sadece bu tip oyuncaklar AB ve bundan dolayı - ithal edilmiş veya imal edilmiş olmasına bakılmaksızın - Almanya’da satılabilmektedirler . Ancak bu durum bir oyuncağın kimyasal yapısı hakkında sadece sınırlı olarak bilgi vermektedir . DIN-Normu EN 71-3 “Oyuncakların güvenliliği bölüm 3: Belirli elementlerin migrasyonu (hücre değişimi)” içerinde çeşitli elementler için (diğerlerinin yanı sıra ağır metaller) oyuncak malzemesin-den ekstrasyon (dışa çıkım) sınırı konulmuştur . Bu yönergede diğer kimya-sallar henüz dikkate alınmamışlardır .

Tüm ürünlerde olduğu gibi oyuncaklar da birçok kimyasal maddeler içermektedirler . Bunların hangi sabitlikte ürüne bağlantılı oldukları ve bu ürünün hangi sıklıkta kullanıldığına bağlı olarak bu maddelerin küçük veya büyük parçaları çözünür ve oynarken çocuklar tarafından yutulabilirler .

Son yıllarda güçlenen şekilde tartışmalı olan önemli bir madde grubu sıkça çocuk oyuncaklarında yüksek yoğunlukta (% 40’a varan oranda) kullanı-lan ve plastikle sabit kimyasal bağlantısı olmadığı için kolay çözünür olan phthalate bazlı plastik yumuşatıcılardır . Gerçi phthalate insanlarda yüksek yoğunlukta akut rahatsızlıklara yol açarlar ancak süreç içerisinde böbrek-lere, karaciğere ve gözlere zarar verirler . Hormonlara benzer şekilde etki ederler ve üreme organlarının gelişmesini olumsuz olarak etkileyebilirler . DEHP, BBP ve DBP gibi yumuşatıcılar AB içerisinde üremeye karşı tehlikeli olarak sınıflandırılmışlardır .

2006 yılı sonbaharından beri Avrupa Parlamentosu’nun yeni yönergesin-den dolayı bu üç üremeye karşı tehlikeli olarak sınıflandırılan yumu-şatıcılar (DEHP, DBP ve BBP) gelecekte çocuk oyuncaklarının içerisinde bulunamayacaklardır . Çocuklar tarafından genellikle ağza alınan oyun-caklarda bunun yanı sıra üç ilave yumuşatıcı daha (DINP, DIDP ve DNOP) artık bulunamayacaktır .

Bir oyuncağın yeni doğmuş bir bebek tarafından ağza alınmaya ve çiğnen-meye uygun olup olmadığı sorusu her durum için cevaplandırılamaz . Yeni doğan bebekler için sadece imalatçıların bu yaş grubu için önerdikleri oyun-caklar kullanılmalıdır . Sadece bu taktirde tehlikenin asgari olduğuna güveni-lebilir . Yutulabilen veya keskin kenarlı oyuncakların yeni doğan bebeklerin ve küçük çocukların eline verilmemesi gerektiğinin kendiliğinden anlaşılma-sı gerekmektedir . Uygun olmayan oyuncaklar “x yaş altı çocuklar için uygun değildir” emaresi ile işaretlenecektir . Tüm plastik oyuncaklarda yumuşatıcı

58

olduğundan hareketle bunlara karşı önyargılı olmak gerekmektedir . Uygun olmayan oyuncakların tam veya kısmen yutulmaları durumunda bu malzemenin mide bağırsak bölümünü sertleştirmesi ve şeklini öyle değiş-tirmesi ki, yutulan maddelerin keskin kenar oluşturarak sağlık tehlikesi yaratması tehlikesinden hareket edilmelidir .

Yeni doğan bebeklerin gürültüden kaçmaları mümkün değildir . Bunlar üzerinde ebeveynlerin belirlemeleri vardır . Çocuk odasının yeri belirlen-miş olup, tüm aktivitelere ebeveynler tarafından götürülürler ve yetişkin-lerin kendilerine verdikleri oyuncakları kullanırlar . Yeni doğan bebekler fazla gürültü olduğunda kulaklarını tıkayamazlar . Çocuk duyum organı

GÜRÜLTÜ ETKİSİ BEBEKLİK DÖNEMİNDE NASIL ÖNLEMNEBİLİR?

® P

ixel

io.d

e

59

yüksek ses yoğunluğuna karşı daha duyarlı olup ve bundan dolayı hem ses üst kesimleri hem de sürekli devam eden ses etkisi karşısında daha fazla duyarlıdır . İletişim için özellikle önemli olan ses duyma alanında kalıcı hasarlar ve kulakta devamlı uğultu bu gürültüden dolayı meydana gelen duyma engellerinin tipik türleridir ve bazen gençlikte gözlemlene-bilirler . Bu tip duyma engelleri tedavi edilemezler ve yaşam boyu engel teşkil ederler ve gürültü etkisi ile yetişkin yaşlarda daha da ağırlaşırlar .

Yeni doğan bebeklerin çevre gürültüsüne yetişkinlere (Gürültü testi) göre daha duyarlı olup olmadıkları tam olarak açıklanabilmiş değildir . Yeni doğan bebekler uykuda bu tip gürültülerden daha çabuk uyanıyorlar gö-rüntüsü mevcuttur . Daha büyük çocuklar için bu durum mevcut değildir .

Gerçek gürültüyü bilmemek ve küçük çocuklar üzerindeki etkisini kav-rayamamaktan dolayı küçük çocuklar sıkça çok fazla gürültüye maruz bırakılırlar . Örneğin burada oyuncaklarla bilinçsiz olarak oynamak belir-tilebilir . Bazı gıcırtılar veya sürtmeler çocukların direk kulağına tutul-maktadırlar ve bu mesafeden yüksek gürültü yaratabilirler – bu gürültü jet uçakları veya rock konseri ile karşılaştırılabilir . Bölüm “Çocuk oyun-caklarında nelere dikkat edilmelidir?” içerinde adı geçen Avrupa normu (DIN EN 71 “Oyuncakların güvenliği; bölüm 1: Mekanik ve akustik özel-likler”) CE işaretli oyuncakların izinli azami ses emisyonunu belirlemek-tedirler . Kurallara uygun olmayan kullanım durumunda tehlike buna rağmen devre dışı bırakılamaz, çünkü bu durum genel olarak kişisel davranışlara bağlıdır . Bunun en iyisi: Tüm oyuncaklardan vazgeçmektir .

Duruma göre yeni doğan ve küçük çocuklar yetişkinler tarafından Rock kon-serlerine ve partilere birlikte götürülmektedirler . Küçük çocukların babala-rın omuzlarında konserlerde ilk sıralarda beraber dans etmeleri belki neşeli görülebilir, ancak bu durum çocuk kulaklarına çok fazla zarar verir .

Oyuncaklar kulağa tutularak denemek yolu ile kişi tarafından test edilebilirler . Bu sayede gürültülü ve daha az gürültülü ürün arasında ayrım yapılabilir . Bazı-ları kişiyi rahatsız edecek hatta acı verecektirler .

60

Oturma alanındaki gürültüden bahsetmek gerekirse burada yetişkinlerle ya-pılan araştırmalardan belirgin olarak kalp ve dolaşım sistemleri üzerindeki uzun süreli etkileri bilinmektedir . Bu gürültü etkisinin daha küçük çocukluk yaşlarında başlaması durumunda, bu etkilerin sonraki başlamaya oranla daha büyük olacağından korkulmalıdır .

Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda huzursuzluk ve stres yaratan sürekli gürültü etkisinde kalabilirler . Gürültü rahatsızlık reaksiyonu yaratır ve uyku bozukluğuna neden olur . Çocukların yetişkinlere göre daha erken yatmala-rı nedeniyle, çevre gürültüsünün olası olumsuz etkisine daha fazla dikkat etmek gerekmektedir . Öğle uykusu da mümkün olduğu kadar az gürül-tülü yerlerde gerçekleştirilmelidir . Çocuk odası mümkün olduğu takdirde gürültülü caddeye bakmamalıdır . Uyku bozukluğunun öğrenilen bilgilerin hafızaya yerleşmesinde olumsuz etkileri vardır . Genel kural olarak yeni do-ğan bebek ve küçük çocuklar için bazı gürültülerin ve gıcırtıların ne kadar rahatsız edici olduğunun yetişkinler farkında bile değillerdir .

Yüksek sesli müzik, eğlence yerlerini gezmek (örneğin Rock konserleri, sokak festivalleri veya ses etkili sinema filmleri) bundan dolayı engellen-melidir . Yılbaşında yeni doğmuş bebek ve küçük çocukların dışarıda işleri yoktur veya en azından yılbaşı akşamını kontrol altında koşullarda geçirme-lidirler . Kontrolsüz olarak patlatılan yılbaşı fişeklerinin tehlikesinden kay-naklanan kalıcı duyma engelleri çok büyüktür . Bu durum tabii ki yetişkinler için de geçerlidir .

“Ani çocuk ölümleri” veya “ani yeni doğmuş bebek ölümü” tanımlaması altında (kısaltılmış şekli ile SIDS1 olarak anılır) ilk yaşındaki çocukların ani ve beklenmedik ve açıklanamayan ölümleri toplanır . Olayların büyük çoğunlu-ğunda bebekler uyku sonrasında yatakta cansız olarak bulunurlar . Ek ince-lemelerinde yapıldığı titiz bir otopsi ve tıbbi bilgiler dahi bu konuda yeterli ölüm nedenini belirlememektedirler . Sadece SIDS olaylarında ölümün nasıl gerçekleştiğine dair bilimsel tahminler mevcuttur . Akla en yatkın mekaniz-ma olarak dışarı verilen havanın geri teneffüs edilmesi veya genetik veya bilinmeyen faktörlere dayanan aşırı ısınma gelmektedir .

ANİ ÇOCUK ÖLÜMLERİ HAKKINDA NE BİLİNMEKTEDİR?

1) İngiliz Sudden Infant Death Syndrome göre

61

Ani yeni doğmuş bebek ölümü sevindirici olarak nadiren meydana gelen bir olaydır: Ortalama olarak yıllık 2 .000 yeni doğmuş bebekler bundan etkilenmektedirler . Risk üçüncü ve dördüncü yaşam aylarında en fazladır ve artan yaş ile azalır . İlk yaşın doldurulmasından sonra SIDS ölüm oranı yaklaşık olarak sıfıra düşmektedir . Son 15 yılda bu ölüm oranı üçte iki ora-nında azalmıştır . Buna rağmen ani yeni doğan bebek ölümü 2 ile 12 aylık bebeklerde en sık görülen ölüm nedenidir .

Her ne kadar asıl ölüm nedeni bugüne kadar belli değilse de, bilimsel araştırmalar önemli risk faktörleri tespit edebilmişlerdir . Bunlar bebeğin çevresini ilgilendirmektedirler, yani çocuğun uyuduğu ortamı ve bura-da bundan bahsedilmektedir . Bu risk faktörlerini önleyerek ebeveynler bebekleri için riski önemli ölçüde azaltabilirler . Uyku çevresi için aşağı-daki öneriler 2000 yılında Çocuk Hastalıkları ve Gençlik Tıbbı Akademisi tarafından belirtilmişlerdir:

1 . Yeni doğmuş bebekler ilk yıl sadece sırt üstü yatırılmalıdırlar . Özellikle karın üstü ama yan yatarken de ani yeni doğmuş bebek

ölümleri için risk büyüktür, çünkü bu durumda atılan havanın geri solunumu veya aşırı ısınma riski daha fazladır . Sırt üstü yatmak ise yeni doğmuş bebekler için en güvenli şekildir . Sırtüstü yatarken kusma sonucu bunun nefes borusuna kaçması ve bebeği tehlikeye düşürür korkusunun gerekçesi yoktur .

2 . Yeni doğan bebekler yatağa kafalarının yorgan ile kapanmayacağı şekilde konulmaları gerekmektedir .

Uyku tulumu en idealidir . En iyisi nevresim kullanmamaktır . Ne yas-tık, ne yorgan veya kürk veya ağ .

3 . Yeni doğan bebekler ebeveynlerinin odasında ancak ayrı yatakta yatırılmalıdırlar .

Bilimsel araştırmalar ebeveynlere olan yakınlığın SIDS riskinin en az durum olduğu ve emzirmeyi kolaylaştırdığını göstermiştir . Ancak doğrudan ebeveynlerin yatağında bebek çarşaf altında kalabilir ve aşırı ısınabilir .

62

4 . Yeni doğan bebekler hem doğumdan önce hem de doğumdan sonra dumansız çevrede büyümelidirler .

Yeni doğan bebekler için karın üstü yatmanın yanı sıra hamilelik dö-neminde annenin sigara içmesi ani ölümler açısından en önemli risk faktörüdür . Çünkü sigara dumanının zararlı maddeleri kan kanalları üze-rinden ve yanma esnasında ortaya çıkan karbon monoksit ise doğrudan doğmamış bebeğe ulaşırlar . Ve doğumdan sonrada ev içerisinde sigara içmek yeni doğan bebek için pasif sigara içmek yolu ile artan risk taşır .

5 . Oda ısı derecesi ve uyku tulumu öyle seçilmelidir ki, çocuk için rahat olsun, yani ne çok sıcak ne de çok soğuk .

Isıtma periyodunda yatak odasında oda derecesinin 16 ile 18 derece ol-ması idealdir - aynı zamanda orada yatan ebeveynler için de bu böyledir . Yeni doğan bebeğin kalın giysi, nevresim ve/veya güçlü ısıtma ile aşırı ısınması mutlaka önlenmelidir .

6 . Yeni doğan bebekler – mümkün olması durumunda – emzirilmelidirler . Anne sütü yeni doğan bebekler için en iyi beslenme olup, birçok hasta-

lıktan korur ve anne ile çocuk arasındaki yakın teması teşvik eder . Bir çok araştırma buna ilaveten göstermiştir ki, emzirilen çocukların SIDS riski daha düşüktür .

Buna ilaveten uyku yakın çevresinde kaza kaynaklarının bulunmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir . Buna göre bantlar, kordela veya bağcıklar – oyuncak ve oyun saatlerindekilerde olmak üzere – bebeğin erişebileceği mesafede olmamalıdırlar . Bunlarla kendisini boğabilir . Yatağın bebeğin kendisini yaralayabileceği üste çıkıntılı parçaları, keskin kenarları ve boşlukları olmamalıdır .

İnternette bilgilerYeni doğan bebeklerin en uygun çevrede uyumaları için tavsiyeleri ayrıca Internettewww .kindergesundheit-info .de

www .schlafumgebung .desitelerinde bulabilirsiniz .

63

Her evde ebeveynlerin bilmeleri gereken tehlikeler dolaşmaktadırlar . Eski bir atasözü “Bıçak, çatal, makas, ışık küçük çocuklar için değildir” modası geçmiş söz olarak kulağa gelse de doğrudur . Bu ebeveynler için ev eşya-larının “yeniden organize” edilmelerinin yanı sıra bazı alışkanlıkların da değiştirilmesi demektir . Burada önemli olan bebeğin durmayan gelişmesi hakkında bilgi sahibi olmak ve kendilerini ona göre ayarlamak demektir . Daha henüz hareketli olmayan küçük bebekler bile çok çabuk olarak bir şeye saldırır ve onu ağızlarına atarlar . Emekledikleri ve gözden uzaklaş-tıkları zaman kendilerini örneğin masa örtüsünden yukarı çekerler veya sıcak sobaya dokunabilirler .

Yeni doğan bebekler ve küçük çocuklar genellikle ev çevresinde ve oturum alanında kazaya uğramaktadırlar, nadir olarak araba kazalarında .

YENİ DOĞAN BEBEĞİN ÇEVRESİNDE HANGİ KAZA TEHLİKELERİ MEVCUTTUR?

© P

ixel

io.d

e

64

Bez bağlama (beleme) masası

Çocuk yatağı

Yeni doğan bebeklerin karıştığı kazaların yaklaşık yarısı yüksekten veya aynı seviyeden düşme ile gerçekleşirler: Bez masasından, bebek çantasından veya yürüme yardımı aracından ve emekleyen bebekler merdivenlerden, koltuk-tan aşağı veya eşyalara düşerler . Sıcak içeceklerle, sıcak banyoda haşlanmak ve mumlarda, sobada veya mangalda yanmakta büyük bir tehlike teşkil etmektedir . Evde bulunan kimyasallar, lamba yağı, temizlik malzemeleri, kozmetiklerle zehirlenmek ve yine ucu sivri eşyalarla yaralanmak ta sıkça meydana gelmektedir . Yeni doğan bebeklerde kazaların sonucunda özellikle beyin sarsıntısı, kemik kırıkları, yanma yaralanmaları ve yanmalar meydana gelmektedir . Ölüm vakalarında nefes alamamaktan boğulma, suda boğulma ve ölümcül kafa yaralanmaları başta gelmektedirler .

Ebeveynlerin % 90’dan fazlası sorulara karşılık yeni doğan bebeklerde göze-tim görevlerini yerine getirdiklerini söylemekte ve yaklaşık % 85 i temizlik malzemeleri, ilaçlar ve kimyasal maddeleri kilit altında tuttuklarını belirt-mektedirler . Buna karşılık sadece ebeveynlerin % 10 ile % 12’si sobalarını koruma parmaklıkları ve pencerelerini de parmaklıklar ile korumaktadırlar .

Bundan sonraki uyarılar çocukların çevresindeki olası kaza nedenle-rini düşünmek ve bunları mümkünse ortadan kaldırmak konusunda yardımcı olacaktır .

Bebeklerin beleme masasından düşmesi birçok ebeveyn için bir kabus gibi-dir: Beleme öncesinde her şeyin hazır olması lazımdır ve elin birisi daima bebeğin üzerinde olmalıdır . Özellikle bebeklerin karınları üzerinde dönmeyi denedikleri periyotta, kişisel olarak değişken (3 ila 6 ay arası) ve beklenme-dik zamanda oluşmaktadır . Beleme masasının etrafındaki kenar çıkıntıları-nın yüksekliği asgari 20 cm olmalıdır .

Çocuk yatağının donanımı onu mümkün olduğu kadar küçük tutmak için basit ve detaysız olmalıdır . Bebeklerin yastığa gereksinimleri yoktur . Bebek için yorgan veya örtü yerine uyku tulumu kullanılmalıdır . Yatağın kenarının bezle kaplanması da önerilemez .

Bantlar ve ipler bebeğin çevresinden ve yine elbiselerinden uzak tutulmalı-dırlar . Bantlı çocuk ceketleri boğulma tehlikesi demektir . Yine buna benzer olarak yalancı meme boyun ipi boyun kalınlığından daha kısa olmalıdır .

65

Bebek yataklarının etrafındaki parmaklıklara sıkışmak veya kayma tehlikesi-ni önlemek için parmaklık çubukları aralığının en az 4,5 cm en fazla 7,5 cm tutması gerekmektedir . Çubuklu ızgaranın “kötü bir tuzak” olmaması için dayanıklı olması gereklidir . Bu ızgara demirleri arasındaki mesafeler ayakta veya sıçrarken ayağın ani bir “kaymasını” önleyecek durumda olmalıdır . Yükseklik ayarlı ızgaralarda yatak zemini ile parmaklığın üst kenarı ara-sında 30 cm mesafe bulunmalıdır ki, bebek parmaklığın yukarı kaldırılmış pozisyonunda yataktan dışarı yuvarlanmasın . Düşük pozisyonlarda bu me-safenin asgari 60 cm olması gereklidir ki, çocuk parmaklık üzerine tırmana-masın . Parmaklık çubuklarının boyasının “tükürüklerde çözünür olmaması” gereklidir .

Güvenli uyuma çevresi, özellikle ani çocuk ölümüne önlem alınması konusunda ilave bilgileri “Ani çocuk ölümleri hakkında ne biliniyor” bölümünde bulacaksınız .

İnternette bilgilerYeni doğmuş bebeklerin uyuması ile ilgili en uygun çevresi ile ilgili tavsiyeler için:

www .kindergesundheit-info .de

www .schlafumgebung .de sitelerinde bulabilirsiniz .

Bebek küveti

Ev/Konut

Banyo yaparken kaynar su işle haşlanmayı engellemek için mümkün olması durumunda ayarlanabilir termostatı olan kombine su bataryaları önerilir veya geçerli olan kural: Önce soğuk su doldurulur ve daha sonra sıcak su ile istenilen ısı derecesine kadar su ılıtılır ve termometre ile ısı derecesi ölçülür . Bebeğinizi sıkı tuttuğunuza ve bebek küvetinin sabit durduğuna dikkat ediniz .

Emekleyen bebeklerin keşif arzularını yerine getirmek için hiçbir şey onlar önünde güvenli değildir . Eğer şu ana kadar yapılmadıysa en geç şimdi te-mizlik malzemeleri, ilaçlar, kozmetikler, koku yağlarının kilit altına alınma-sı, çiçeklerin yüksek bir yere konması, plastik poşetlerin çocuklardan güvenli yerlerde tutulması sigaraların (izmaritler de dahil) ortadan kaldırılması

66

Tehlikeli mutfak

Çocuklar eşyaları dağıtıp toplamayı severler ve bundan dolayı mutfak onlar için ideal bir keşif alanıdır . İçlerinde bıçak veya kırılacak eşyalar bulunan çekmece ve dolaplar güvenlik sürgüsü ile korunmalıdırlar . Diğer bir tehli-ke kaynağı olan ocakta özel koruma parmaklıkları içerisinde sıcak sıvılar bulunan tencerelerin ocaktan aşağı çekilmesini engellerler . Masada da sıcak sıvıların bulunduğu eşyaların bulunmamasına dikkat edilmelidir . Sık olarak haşlanmalar çocukların kucakta oturmaları esnasında annenin sıcak çay veya kahve içmesi ve bebeğin ona saldırarak sıcak içeceği bebeğin yüzüne, göğsüne veya kollarına dökmesi sonucu meydana gelirler . Masa örtüsü kul-lanılmamalıdır, çünkü bebekler kendilerini buradan yukarı çekmeyi severler ve aşağı dökülecek sıvı veya düşecek eşyalarla yaralanabilirler .

gereklidir . Çocuğunuz şimdi düğme, iğne, tığ, bilye, kibrit, kuruyemişleri bu-labilir . Çocuk merakı sigara içmeyi denemekten, acı bitkilerden ve çiçek par-çalarından geri durmaz . Çiçek toprağı, çiçek suyu ve bitki ilaçlama araçları tehlikeli olup, çocukların erişemeyeceği yerlerde muhafaza edilmelidirler . Her prizde çocuk koruması olmalıdır . Elektrikli aletler kulanım sonrasında toplanmalıdırlar (VDE güvenlik normuna dikkat ediniz) .

Aşağı sarkan kablo ve kordonlara dikkat ediniz (örneğin su ısıtıcı, ütü gibi) . Önemli bir yatırım duman algılayıcıdır, çünkü yangınlarda özellikle yeni doğan çocuklar ağır duman zehirlenmesine maruz kalmaktalar ve kolaylıkla dumandan boğulabilirler .

. Çocukların kafalarının hizasındaki keskin kenar ve köşeler köşe koruma ile yumuşatılabilir . Yolluk ve halılar altına kayma önleyici koyunuz . Masa örtüsü kullanmayınız .

. Yürümeye yardımcı aletler tehlikeli ve bebek gelişmesi için mutlaka ge-rekli değildir . Merdivenlerin önünde çocuk için engel parmaklık koymak gözlemi kolaylaştırabilir .

. Yerlerde atılı duran çocuk oyuncağı büyüklüğüne ve yapısına göre tehlike arz edebilir .

. Küpe gibi küçük eşyalar çocuklar için 1 . yaşam yılında oyuncak değil-lerdir . Nefes borusuna takılarak boğulmaya neden olabilirler veya burun ve kulak içerisinde sokulabilirler . Çocuğunuzun kutu ve kapaklarını da yalamasını önlemelisiniz buradaki boya ağır metal içerebilir .

67

Bahçe ve çevre

Çocuk arabası

Otomobilde çocuk oturağı

Bahçede örneğin çapa, bahçe bıçağı vs . gibi aletlerin ortada durmaması, tüm su akacak kaynakların, göletlerin üzerinin kapatılması veya etrafı-nın çevrilmesi gereklidir . Dolu su kovaları da tehlike arz ederler, çünkü bebekler içerisine düşmeleri durumunda kendilerini kurtaramazlar . Ga-raj ve atölyelerde de emekleyen bebekler için tehlikeler bulunmaktadır (aletler, çiviler veya kimyasallar) .

Oturacak yaştaki bebekler bebek arabasına kemerle bağlanmalıdırlar . Dikkat edilmesi gereken durum yüklenen bagajların, çocukların ayağa kalkmasında veya kendilerini yukarı çekmeleri durumunda devrilme tehlikesi içerdikleridir . Otobüs ve tramvaylara binerken bebeğin arabadan düşmemesine dikkat edilmelidir .

Otomobilde bebekler sabitlenmiş bir oturakta oturmalıdırlar . Yaklaşık 13 kg ağırlığında çocuklara kadar (18 ay ile 24 ay arası) arkaya doğru ayarlanmış koltuklar arka koltuk üzerine yerleştirilmelidirler; ön tarafa sadece mevcut bir hava yastığı (Airbag) devre dışı bırakılmış ise veya kol-tuk hava yastığı “Airbag ile kullanıma uygun” (lütfen imalatçı bilgilerine dikkat ediniz) ise kullanılır .

Buna ilaveten bir bebek asla arabada yalnız bırakılmamalıdır, özellikle dı-şarıda ısı derecelerinin yüksek olduğu durumlarda . Aşırı ısınma sonucunda bebeğin boğulma tehlikesi doğar .

Kim ilave bilgi sunabilir?

Federal Sağlık Aydınlatma Merkezi (BZgA) kazalardan korunmak için bir ebeveyn rehberi sunmaktadır ve bunun adı “Çocukları Koruyunuz – Kaza-ları Önleyiniz”dir . Bu broşür ücretsiz olarak BZgA’dan istenebilir . Çocuk doktoru: Muayenelerde ebeveynlere kaza korunması ile ilgili olarak bilgi broşürü verilir .Ebeveynler telefon numarası (Federal Birlik – Çocuklar İçin Daha Fazla Güvenlik Birliği): Tel: 0228 688 34 34 (Pts . Çar . Per . 9 .00 – 13 .00)Alman Zehir Bilgi Merkezi: Ekteki listeye bakınız .

68

İnternette bilgilerBroşür “Çocukları Koruyunuz – Kazaları Önleyiniz”www .bzga .de/botmed_11050000 .html

www .kindersicherheit .de sitelerinde bulabilirsiniz .

Genel olarak doğum öncesi taşınmak ve tadilat bölümünde söylenenler ge-çerlidir . Yeni doğan bir bebekle taşınmak veya tadilat ebeveynler için yüksek organizasyona dayalı hamilelik döneminden daha fazla istemler gerektirir . Burada düşünülmesi gereken, bebeğin oda havasının, yapı malzemesinin işlenmesinde ortaya çıkan boya, yapıştırıcı madde gibi malzemelerden orta-ya çıkacak zararlı maddelerin etkisine bırakmamaktır . Yeni tadilat yapılmış odalarda oturmakta tavsiye edilmez . Her şekilde sık ve yoğun bir havalandır-maya dikkat edilmesi gereklidir .

Oda havasının zararlı maddelerle yüklenmesi konusuna ilaveten kullanıl-makta olan veya oda zeminde duran kimyasallardan zehirlenme tehlikesi mevcuttur . Ortalıkta duran alet ve benzeri eşyalar yaralanma tehlikesi yara-tacak olup, çivi gibi küçük parçalar kolaylıkla yutulabilirler .

Bebek ve küçük çocukların yetişkinlere nazaran başka gereksinimleri vardır . Ebeveynlerin yoğun ilgisi ve sağlıklı bir ev atmosferi onlar için tadilat yapıl-mış veya yeni möble ile donatılmış bir odadan daha önemlidir .

Ev ve binalarda oluşan küf veya metabolizma değişiklik ürünleri solunum güçlükleri, deri tahrişi, alerji ve astıma neden olan araçlar olarak görülürler . Küflerden oluşan metabolizma değişiklik ürünleri ağır bir kokuya neden olurlar . Bugüne kadar bilinmeyen küfün havada hangi yoğunluk sonrasında sağlığa olumsuz etkilerinin olduğudur .

Oda içerisinde küf bulunması durumunda bu durumun önlem olarak derhal ortadan kaldırılması gereklidir .

YENİ DOĞMUŞ BEBEK İLE TAŞINMAK VEYA TADİLAT YAPMAK – İYİ BİR FİKİR Mİ?

KÜFLENME EV İÇERİSİNE NASIL ETKİ EDER?

69

Ancak oda içerisindeki küf kaynağı daima bu odayı kullanan kişi için sağlı-ğa zararlı anlamına gelmez, ancak bu küfün alerji ve astım yaratmasından dolayı, hastalık yaratmadan önce sorunun asgariye indirilmesi gereklidir . Her durumda özellikle çocukların bu ortamda uzun süreli olarak kalmama-ları gerekir özellikle küfün çok yoğun olması durumunda .

Çocukların küften fazla etkilenip etkilenmedikleri bugüne kadar değerlendirilmemiştir . Ancak özellikle alerji tehlikesinden dolayı özel dikkat gösterilmesi gereklidir .

Küf yüksek nemde mobilya, tekstil, kitap veya benzeri malzemelerde hatta duvar kağıdı veya sıvada oluşur .

Küflenme riski evde yetersiz havalandırma veya yüksek nem ortamında sürekli olarak mevcuttur . Birçok pencereleri sıkı kapanan ve ilave havalandırma olmaksızın hava sirkülasyonu çok az olan yeni veya renova-syon geçirmiş ev küflenmeye yüksek oranda müsaittir . Ancak eski binalar-da, yetersiz ısı yalıtımı ve/veya yapısal eksiklikler dolayısı ile soğuk duvar-larda oluşan su yoğunlaşmasından dolayı risk teşkil ederler . Küflenme her zaman açık olarak görülmez . Duvarların iç boşluklarında ve mobilyaların arka kısımlarında da gizli küflenmeler ortaya çıkabilir . Bazen sadece kötü bir koku veya duvarlardaki, tavandaki veya mobilyalardaki koyu lekeler bu probleme dikkati çekebilir .

Küfe rastlanması durumunda hem bu hasarların, hem de bunun kaynağının ortadan kaldırılması gerekmektedir . Asla küf önleyici “kimyasal“ maddelere başvurulmamalı ve tekrar ortaya çıkan küf bunlarla ortadan kaldırılmaya çalışılmamalıdır .

Evlerde küf durumunda nasıl davranılacağı konusunda Federal Çevre Dairesi‘nin “İmdat Evde Küf Var” broşüründe tavsiyeler bulunmaktadır . Bu broşür Federal Çevre Dairesi‘nden ücretsiz olarak temin edilebilir .

İnternette bilgilerFederal Çevre Dairesi’nin “İmdat Evde Küf Var” broşüründe Internettenwww .umweltbundesamt .de sipariş verilebilir veya indirilebilir .

70

Önleyici tedbirler

. Özellikle nemli odalarda (Banyo, mutfak veya yatak odası) günlük çok defa, kış aylarında da iyice – yani 5 – 10 dakika – pencereleri tam olarak açınız ve en iyisi cereyan yapacak şekilde havalandırınız .

. Mobilyaları dış duvarlarda duvara yaslamayınız, çünkü bunun arkasında kış aylarında terleme suyu oluşur ve küflenme tehlikesi doğar

. Çocuk odaları da düzenli olarak, en iyisi günde birkaç defa, havalandırıl-malıdırlar . Isı kaybı kaygısı ile sıkça bu durum unutulmaktadır ve bunun sonucunda olumsuz hava kalitesinin etkilerinin yanı sıra yüksek hava nemi ve küflenme riski artmaktadır .

. Isıtma periyodu esnasında havalandırma pencerelerin üstten yarı açılması yolu ile yapılmamalıdır . Bu yeterli hava değişimini getirmeyecek ve pencere yanındaki duvarın soğumasına neden olacaktır . Soğuk duvar bölümünde nem oluşarak küfe neden olabilir .

. Sık olarak nem zararları gösteren soğuk bodrum kat odaları çocuklar için veya oyun odası olarak uygun değildirler . Buraya halı da serilmemelidir .

Yaz aylarındaki hava kirliliği dumanında (aynı zamanda foto kimyasal duman diye anılır) alt atmosferde güneş ışınları etkisi altında oluşan çeşitli ön maddeler kastedilmektedir . Yaz dumanının kılavuzu ozon olup, onun yoğunluğundan ve etkisinden dolayı bu durum ortaya çıkar .

Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar da yazın yüksek ozon yoğunluğuna ma-ruz kalırlar . Ön önlem olarak ozonun zararlı etkilerine karşı genel kural ola-rak yeni doğmuş bebekler ve küçük çocuklar risk grubu oluşturmaktadırlar, çünkü vücut yapılarına göre farkedilir derecede yüksek solunum hacmine sahiptirler . Buna ilaveten bağışıklık sistemleri henüz tam olarak yerleşme-miştir ve bundan dolayı ozon vasıtası ile ilave tahriş solunum yollarının enfeksiyonunu artırabilir .

Öğlen ve öğleden sonraki saatlerde uzun süreli fiziki çalışmalardan kaçınıl-ması tavsiye edilir .

YAZIN KİRLİ HAVA TABAKASINDA NEYE DİKKAT EDİLMELİDİR?

71

Yüksek ozon yoğunluğu genel olarak yüksek ısı derecelerinde oluştuğu için, genel kural olarak; Yüksek ısı derecelerinde olumlu davranış şekli aynı zamanda ozona karşı da olumlu davranış olarak geçerlidir .

Bu durum aynı zamanda bebek arabasında bağıran bebekleri ve hare-ketli küçük çocukları da kapsar ve burada kişilerin kendilerinin bilinçli davranmaları gereklidir . Ancak olanaklar dahilinde çocukların öğle vaktinde veya öğleden sonranın erken saatlerinde, ozon yoğunluğunun en yüksek olduğu zamanlarda heyecanlanmamalı ve çok fazla hareket etmemelidirler, çünkü bu durum çocuklarda solunum yollarının tahrişi-ne yol açabilir .

İyi havalarda artan havalandırma yolu ile iç odalara daha fazla ozon girer . Gerçi ozon burada kısa süre içerisinde eriyecektir . Ancak ozon organik bileşenlerle oda içerisindeki malzemelere (örneğin duvar kağıdı ve boya) etki edebilir . Ancak bu odalardaki yapı ve donanım malzemele-rine bağlıdır . Örneğin Federal Çevre Dairesi (UBA) ölçümleri göstermiş-tir ki, bu reaksiyon sonucunda ilave potansiyel sağlığa zararlı maddeler örneğin Formaldehyd açığa çıkarlar .

Yüksek ozon yoğunluğunda sabah ve akşam saatlerinde daha fazla havalandırma yapılmalıdır .

©Pi

xelio

.de

72

Yeni doğmuş bebeklerin doğrudan güneş ışınları etkisinden daima korun-maları gereklidir . Genel olarak ışık ve güneş normal ölçülerde alındığında çocuğun sağlıklı gelişmesine olumlu etki etmektedir . Özellikle UV Işınları sınırlı ölçekte vücudumuzda vitamin D oluşumuna katkıda bulunmakta ve özellikle gençlerin kemik yapılarının gelişmesini sağlamaktadır . Bu vitamin D3 sentezi için günde 10 dakika güneş alınması yeterlidir .

ÇOCUĞU ÇOK GÜÇLÜ UV IŞINLARINDAN NASIL KORUYABİLİRİM?

© A

nne

Katri

n Fi

gge

- Fot

olia

73

Aynı zamanda UV Işınları dalga uzunluğu ve yoğunluğa bağlı olarak özellikle göz ve deri için çok sayıda etkide bulunurlar . Aşırı ışına maruz kalındığında UV ışınlarının sonuçları güneş yanığı, göz enfeksiyonları ve değişik derecelerde alerjik belirtilerdir . UV ışınlanmasının uzun vadeli et-kileri çeşitli deri kanseri hastalıkları ve göz merceğinin puslanması olabilir . Son on yılda saptanan deri kanseri artışları endişe vericidirler .

Deri kanserinin oluşumunda önemli bir faktör genel olarak çocukluk ve gençlikte sık olarak güneş yanıklarına maruz kalmaktır . Buna uygun olarak özellikle yeni doğmuş bebekler (küçük çocuk ve yetişmekte olanlarda dahil) aşağıdaki davranış kurallarına uymalıdırlar:

. 1 yaşına kadar olan yeni doğmuş bebekler güneş ışın-larına asla maruz bırakılmamalıdırlar .

. Bebek hafif pamuklu elbise giymeli ve bu elbise olanaklar ölçüsünde tüm vücudu, yani aynı zamanda kolları ve bacakları da örtmelidir .

. Güneş şapkası veya başlık takılmalıdır! Aynı zamanda yüz, kulaklar ve sırtta kapanmalıdır .

. Sabahları saat 11 .00 den öğleden sonra saat 15 .00’e kadar yoğun güneş etkisinden kaçınılmalıdır .

. Çocuklar ve yeni yetişenlerde ışık koruma faktörlü güneş kremi kullanılmalıdır ve dışarı çıkmadan asgari yarım saat önce kalın bir şekilde sürülmelidir .

. Küçükçocuklardâhil100%UVkoru-malı güneş gözlükleri takılmalıdır .

. Küçük çocuklar asla solaryuma alınmamalıdırlar; 18 yaş altındaki gençler solaryum kullanamazlar .

74

Geçen yüzyılın yetmişli yıllarının sonundan beri düşük frekanslı alanlar (örneğin yüksek gerilim hatlarının) ile az yoğunluk ve kanser hastalıkları arasındaki olası ilişki epidemiyoloji araştırmalarında da incelenmektedir . Yetişkinlerde düşük frekanslı alanlara uzun süreli maruz kalma sonucun-da kanser hastalığına yakalanma riskinde herhangi bir artış kanıtlana-mamıştır . Ancak durum çocukların kan kanseri hastalığına yakalanması konusunda farklıdır .

Bazı epidemiyoloji araştırmalarında uzun süre sınırların belirgin bir şekilde altında kalan miktar manyetik alanlara maruz kalan çocuklarda az fakat önemli ölçüde kan kanseri hastalığına yakalanma riski bulunduğu anla-şılmıştır . Eğer burada neden ilişkisi mevcut ise, en fazla % 1 oranında kan kanserine yakalanma çocuklarda uzun süreli olarak manyetik alanlara maruz kalmaktan kaynaklanmaktadır . Almanya’da meydana gelen yıllık yaklaşık 600 çocuk kan kanseri vakasından en fazla 6 tanesi manyetik alan etkisinden oluşmuştur .

Tüm epidemiyoloji araştırmalarında olduğu gibi istatistiki neden-oluşum ilişkisi burada da kanıtlanamamıştır . Kan kanseri veya kan kanseri hücreleri-nin gelişmesini düşük frekanslı manyetik alanların sağladığına dair etki me-kanizması bulunamamıştır . Genel olarak kan kanserinin çocuklarda oluşum nedenleri belirgin değildir ve bundan dolayı da araştırma değerlendirmele-rinde olası risk faktörleri tespit edilememiştir . Ancak bu istatistiki ilişki yeni araştırmalarda da kendisini gösterdiği için, risk ciddiye alınmakta ve önlem alma gereği duyulmaktadır .

ELEKTROMANYETİK ALANLAR ZARARLI MIDIRLAR?

Ev elektiriği

Aşağıdakiler tavsiye olunur:

. Elektrik tesisatı iyice yalıtılmış şekilde sıva altına yerleştirilmelidir

. Aletler stand-by modunda bırakılmamalıdırlar (özellikle televizyon ve müzik seti)

. Geceleri uyuma alanındaki (örneğin bebek uyarı telefonu ve elektrikli radyo) cihazların konulmaması gerekmektedirkafanın yanına konulmayacaktır .

75

Genel olarak cep telefonlarının yeni doğan bebekler ve çocuklar için uygun bir oyuncak olmadıkları söylenebilir ve buna zaten uygun olmayan malzeme ve yutulabilecek küçük parçalar engel teşkil ederler .

Çocukların cep telefonunun yüksek frekanslı elektromanyetik alanları-na yetişkinlerden daha duyarlı olup olmadıkları sorusu bilimsel olarak henüz aydınlatılmamıştır . Bilimin bugünkü seviyesine göre cep telefonla-rının sağlık açısından zarar vermelerinden korkulmamalıdır . Bu durum cep telefonu kullanımında ve cep telefonunun evde bulunan direğine yakın bulunmakta da aynıdır .

Piyasada düşük frekanslı manyetik alanları, düşük frekanslı elektrikli veya yüksek frekanslı elektromanyetik alanlardan koruyan ürünler (telsiz gönderi-ciler) sunulmaktadır .

Bu tip koruma önlemlerinin şüpheli etkilerinden dolayı bunlar Federal Işın Koruma Dairesi (Bfs) açısından önlem olarak tavsiye olunmazlar .

Cep telefonu

Koruyucu etkisi olan malzemeler

İnternette bilgilerElektromanyetik alanlarwww .bfs .de/elektro

BÖLÜM III

ÇEVRE VE DOĞURGANLIK©

Fot

olia

77

ÇEVREDEKİ ZARARLI MADDELER HAMİLE KALMAYA ETKİLİ OLABİLİR Mİ?

YERİNE GETİRİLEMEYEN ÇOCUK SAHİBİ OLMA İSTEĞİNİN OLASI NEDENLERİ NELERDİR?

Birçok insan farkına varmadan ve istemeden aldıkları çevredeki zararlı maddelerin sağlıklarına olumsuz olarak etki edebileceğinden korkmakta-dırlar – özellikle bu durum kadınlar için hamile kalmak ve çocuk sahibi olmak açısından önemlidir .

Kan, idrar ve anne sütü içerisinde saptanan bazı zararlı maddeler bazı kim-yasalların istenmeyen sonuçlar doğurabileceği konusunda endişe yaratmak-tadır . Buna kısırlık, erken doğum, yağların az oluşması hamilelikte tansiyon yüksekliği de dâhildir, aynı şekilde Endometriozis1 ve yumurtalık hastalıkları da bunun içerisindedirler .

Bu tip ilişkiler bazı maddeler için kaza veya zehirlenmelerde bulunmuşlar-dır . Bugün tipik olarak Almanya’da olduğu gibi az etkilenmelerde bu risk azdır ve bundan dolayı da kanıtlanması güçtür . Yasal kurallarla ve tüketici davranışları ile halkın sorunlu maddelere maruz kalması son yıllarda önem-li ölçüde gerilemiştir .

Yerine gelmeyen çocuk arzusu genellikle doğurganlıkla ilgilidir . İsteme-den çocuk sahibi olamamak Almanya’da birçok insan için yaşamında ve ilişkisinde büyük sorun yaratmaktadır . Bunlardan bazılarına modern tıp tekniği2 ile hamileliğe yardım edilebilmektedir .

Nedenler genellikle her iki tarafta aranır . Bunun sıkça nedeni hormon veya organ arızalarıdır, örneğin bazı kanalların tıkalı olması veya enfek-siyonlar . Taraflar yaşlandıkça hamilelik olasılığı da azalmaktadır . Psikolo-jik nedenlerde bunu getirebilirler . Ancak nedenlerin tespit edilemediği vakalar az değildir .

Yakın geçmişteki birçok araştırma batı sanayi ülkelerindeki sperm kalite-sinde 1940’lı yıllardan beri düşmeyi göstermektedir . Almanya’da sperm

1) Rahimin dışında rahim mukozasının genişlemesi örneğin, yumurta kanalı veya bulunduğu bölge2) Örneğin, In-vitro-Fertilizasyon vasıtasıyla yapay döllenme („Tüple döllenme“)

78

1) Dichlordiphenyltrichlorethan: Haşarat ilacı 1972’den beri Federal Almanya Cumhuriyeti’nde ve 1989’dan beri yeni Federal Eyaletlerde yasaktır.

HORMON AKTİF MADDELER VEYA “ENDOKRİNE DISRUPTOR” NELERDİR?

araştırma değerlendirmeleri 1960’ lı yıllardan beri sperm sayısındaki düşüşün istemeden çocuksuz kalmada büyük rolü olduğunu göstermek-tedir . Güncel olarak Almanya’da genç erkeklerde yapılan bir araştırma sperm yoğunluğunun Avrupa kıyaslamasında en alt kesimde kaldığı-nı göstermektedir . Belli bir sperm yoğunluğunun altında kalınması durumunda bu hamile kalma şansını azaltan bir faktör olmaktadır .

Buna neden olarak çevreye belirli kimyasallarla verilen zarar tartışılmak-ta, özellikle hormon sistemine etki eden maddeler burada ön planda gelmektedirler . Hormon bozukluklarının embriyo ve çocuk gelişmesinde düşük sperm kalitesine ve artan hastalıklara ve erkeklik bölümünün hastalığına yol açabileceğine dair bulgular mevcuttur . Ancak bu tip maddelerin az miktarda çevrede bulunmasının bu tip sağlık sorunlarına yol açıp açamayacağı halen tartışılmaktadır .

Bazı maddeler kimyasal yapılarından dolayı organizma hormonlarına benzerdirler . Bundan dolayı bunlar bu oranların etkisini sınırlamada veya ortadan kaldırma gücüne sahiptirler, eğer bu maddeler yeterli miktar-da alınırlarsa . Organizmada hormonlar küçük miktarlarda da hormon yapısının bozulmasına neden olabilecek kadar etkilidirler . DDT1, dioksin, Bisphenol A veya poli klor Biphenyle (PCB) gibi maddelere bugüne kadar sadece hayvan deneylerinde kanıtlandığı gibi hormon aktivitesi belirlen-mektedir . Hayvan deneylerinde bu tip maddelerin etkilerinin birbirlerine ilave edildikleri görülmektedir .

Ancak çevrede buluna zararlı maddelerin bizde bulundukları yoğunlukta veya bu maddelerin kombinasyonunun insan hormonlarına nasıl etki ettiği bilinmemektedir .

79

SENTETİK MADDELERDEN OLUŞAN YUMUŞATICILAR HAMİLELİĞE ELVERİŞLİLİĞİ ETKİLEYEBİLİR Mİ?

Phthalate gibi yumuşatıcılar birçok sentetik ve plastik madde ürünlerinin imalatında kullanılmaktadırlar . Plastik madde ürünlerinin birçoğunda, çocuk oyuncağı malzemesi de dahil özellikle PVC kullanılmakta ve bunlar gıda maddeleri ile temas etmektedirler . Bu maddelerin kimyasal olarak PVC içerisinde bağlı olmadıkları için, gaz haline dönüşebilir veya sıvılarla veya yağlarla temasta çözülebilirler . Bunun için örnek kapaklarda bulunan contalardır ve buradan yumuşatıcılar özellikle gıda maddelerine karışa-bilirler . Çeşitli yumuşatıcılar farklı toksikolojik özelliklere sahiptirler . Bazı Phthalate (DEHP, DBP, BBP1) hayvan deneylerinde toksin etkisi göstermekte-dirler ve bu durum özellikle üreme organlarına ve araçlarına etki etmekte-dir . Bundan dolayı yüksek miktarda Phthalate alınmasında bu Tipp etki-

1) Diethylhexylphthalat, Dibutylphthalat, Butylbenzylphthalat: Phthalat bazında bazı önemli yumuşatıcı maddeler.

© F

otol

ia

80

ÇEVREYE ZARARLI BAZI MADDELER CİNSİYET DAĞILIMINDA ETKEN OLABİLİRLER Mİ? DAHA FAZLA KIZ ÇOCUĞU MU OLUYOR?

lerin insanlarda da görülebileceğinin dikkate alınması gerekmektedir . Bu belirtilen Phthalate bebek eşyalarında ve üç yaş altındaki çocuk oyuncakla-rında kullanılması yasaktır, çünkü bunlar bebekler tarafından ağza alınabi-lirler ve burada maddeler çözünebilirler . Kozmetik maddelerde de yeniden üretimleri toksin üreten maddelerin kullanılmaması gerekmektedir . Gıda maddeleri ile temas eden ambalaj ve diğer maddelerde Avrupa gıda ma-kamları (EFSA) kısa süre önce toksin verileri bazında günlük alınması tolere edilebilecek Phthalate sınır değerlerini (TDI) belirlemiştir . Bu değerlendir-meler Almanya dada Phthalate kullanımı sınırlarının temelini oluşturmak-tadırlar . Federal Risk Değerlendirme Enstitüsünün (BfR) sentetik tavsiyeleri sonrasında Phthalate’in yağlı gıda maddelerinde ambalaj malzemesi olarak kullanılması uygun değildir .

Çeşitli Avrupa ülkelerinde yapılan araştırmalar yetişkin bir kişinin tahmin edilen günlük aldığı Phthalate miktarının EFSA tarafından belirlenen TDI değerlerinin önemli ölçüde altında kaldığını göstermektedir . Ancak bu durum çocuklar için her zaman geçerli değildir: Küçük çocukların bir kısmı tolerans sınırları içerisindeki Phthalate miktarını almakta hatta bunu aş-maktadırlar . Bunun nedeni içerisinde Phthalate bulunan gıda maddelerinin (örneğin DEHP) düzenli olarak alınması (örneğin bazı nebati yağlar veya Twist-off kapaklı kavanozlardan kullanılan soslar) olabilir .

Bundan dolayı bu tip gıda maddeleri veya ambalajı içerisindeki Phthalate konsantrasyonunu azaltmak için ilave önlemlerin alınması gerekmektedir . Kısa süre önce gıda maddeleri ile temas eden malzemeler içerisinde Phtha-late kullanılmasını önemli ölçüde sınırlayan bir AB – yönergesi yayınlanmış-tır . Buna ilaveten son üç yıl içerisinde incelenen tüm anne sütü örneklerinde sağlıkla ilgili DEHP konsantrasyonu bulunmamış olması yeni doğmuş çocuk-ların emzirilmesinin sakıncalı olmaması açısından rahatlatıcıdır .

Yeni doğan bebeklerde cinsiyet dağılımı dikkat çekici şekilde dünya çapında sabittir . Bu oran ortalama olarak 106 erkek çocuğun dünya-ya gelmesine karşılık 100 kız çocuğunun dünyaya gelmesidir . Kız veya erkek çocuğun dünyaya gelecek olması genel olarak tesadüflere bağlıdır . Birisinin veya ötekinin olması olasılığı hamileliğin gerçekleştiği andaki kişilerin hormonları ile ilişkili olabilir . 1976 yılında Seveso’da meydana

81

gelen Dioksin felaketi sonrasında fazla miktarda dioksine maruz kalmış olan genç anneler cinsiyet hormonlarında değişmiş konsantrasyonlar göstermişler ve izafi olarak daha fazla kız çocuğu doğurmuşlardır .

Kadın cinsiyeti lehine benzer sapmalar babanın yüksek oranda bitki koruma maddesi Vinclozolin (erkek hormonuna karşı bir hormon olarak etki etmektedir) veya klor organik bitki koruma maddesi etkisinde kalmış olmaları durumunda ortaya çıkmaktadır . Ancak bu tip bağlantılar sadece kazalarda olduğu gibi yüksek dozajlara maruz kalınması durumunda görülmektedirler . Federal İstatistik Dairesi’nin 1946 ile 2006 arasında yapmış olduğu araştırma erkek – kız oranında Almanya’da kızların lehine hafif bir kayma olduğunu göstermektedir (1,080 – 1,050) . Belirli kimyasalların yanı sıra ekonomik, sağlık veya kişisel koşullar gibi dış etkenlerin de cinsiyet dağılımda etken oldukları tahmin edilmektedir .

©Pi

xelio

.de

82

© F

otol

ia

TAŞINABİLİR TELSİZ ALANLARI KISIRLIĞA NEDEN OLUR MU?

Daha 80’li yıllardan beri bilimsel araştırmalar elektromanyetik alanların yüksek frekans alanlarında erkek kısırlığı ile ilgisi olup olmadığı araştırılmış-tır . Genel olarak burada çeşitli kaynakların yüksek frekanslı elektromanyetik alanlarının (örneğin radar, telsiz vs . gibi) erkek cinsel organlarına sadece termik yani ısı verici etkileri olduğu kanıtlanmıştır . Sınır altında ve sadece termik etkinin kısırlığa neden olması söylenemez .

83

İnternette bilgilerAlman piyasasındaki güncel cep telefonu modellerinin SAR değerleri:www .bfs .de/elektro/oekolabel .htmlAlman Mobil Telsiz Araştırma Programı (DMF)www .emf-forschungsprogramm .de

Yeni komünikasyon teknolojilerinin kullanımı ile örneğin WLAN mobil göndericilerin karın altına yerleştirilmeleri beklenmelidir (örneğin Laptop dizlere) . Beklenen özel sorulmama (SAR) bu dokularda risk değerlendirecek veriler bırakmamaktadır . Bundan dolayı Alman Mobil Telsiz Araştırma Prog-ramı (DMF) bununla ilgili araştırma projeleri yapmıştır .

Sonuçların ulusal ve uluslararası bilim seviyesine göre değerlendirilmesi büyük olasılıkla 2008 yılında DMF sonunda olacaktır .

DAHA FAZLA BİLGİ NEREDEBULUNABİLİR?

85

AktionsprogrammUmwelt und Gesundheit (APUG)– (Kontaktadresse) Geschäftsstelle Umweltbundesamt, Fachgebiet II 1 .1 Corrensplatz 1 14195 Berlin Fon: 030 8903 1105 Fax: 030 8903 1830 E-mail: apug@uba .de Internet: www .apug .de

Umweltbundesamt (UBA)Wörlitzer Platz 1 06844 Dessau Fon: 0340 2103-0 Fax: 0340 2104-2285 E-Mail: info@umweltbundesamt .de Internet: www .umweltbundesamt .de

Bundesamt für Strahlenschutz (BfS) Willy-Brandt-Straße 5 38226 Salzgitter Fon: 01888 333-0 Fax: 01888 333-1885 E-Mail: info@bfs .de Internet: www .bfs .de

Bundesamt für Verbraucherschutz und Lebensmittelsicherheit (BVL) BVL Bonn Rochusstraße 65 53123 Bonn Fon: 02 28 61 98-0 Fax: 02 28 61 98-120 E-Mail: poststelle@bvl .bund .de Internet: www .bvl .bund .de

Bundesarbeitsgemeinschaft Mehr Sicherheit für Kinder e. V. Heilsbachstr . 13 53123 BonnFon: 0228 68 83 4-0 Fax: 0228 68 83 4-88 E-Mail: info@kindersicherheit .deInternet: www .kindersicherheit .de

Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR)Thielallee 88–92 14195 Berlin Fon: 01888 412-4300 Fax: 01888 412-4970 E-Mail: pressestelle@bfr .bund .de Internet: www .bfr .bund .de

Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (BZgA)Ostmerheimer Str . 220 51109 Köln Fon: 0221 8992-0 Fax: 0221 8992-300 eMail: poststelle@bzga .de Internet: www .bzga .de

Nationale Stillkommission am BfRInternet: www .bfr .bund .de/cd/2404

Robert-Koch-Institut (RKI)Nordufer 20 13353 Berlin Fon: 030 18754-0 Fax: 030 18754-2328 E-Mail: presse@rki .de Internet: www .rki .de

BU KİTABIN YAYINLANMASINDA KATKIDA BULUNANLAR …

© P

ixel

io.d

e

87

Dr. Wolfgang Babisch Umweltbundesamt

Dr. Cornelia Baldermann Bundesamt für Strahlenschutz

Dr. Hermann Dieter Umweltbundesamt

Anette Engelmeyer Umweltbundesamt

Dr. Norbert Englert Umweltbundesamt

Anke Erath Bundeszentrale für gesundheitlicheAufklärung

Dr. Andreas GiesUmweltbundesamt

Dr. Franziska GoetzeBundesamt für Strahlenschutz

Dr. Rolf F. HertelBundesinstitut für Risikobewertung

Helmut jahrausBundesamt für Strahlenschutz

Dr. Heidrun Kahl Robert Koch-Institut

Dr. Monika von dem Knesebeck Bundeszentrale für gesundheitlicheAufklärung

Dr. Marike Kolossa-Gehring Umweltbundesamt

PD Dr. Dr. Andreas LuchBundesinstitut für Risikobewertung

Reinhard Mann Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung

Dr. Heinz-jörn Moriske Umweltbundesamt

Ursula Münstermann Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung

Dr. Karla Pfaff Bundesinstitut für Risikobewertung

Prof. Dr. Thomas Platzek Bundesinstitut für Risikobewertung

Dr. Thomas Rapp Umweltbundesamt

PD Dr. Martin Schlaud Robert Koch-Institut

Dr. Hedi Schreiber Umweltbundesamt

Dr. Martin Steiner Bundesamt für Strahlenschutz

Dr. Wolfgang Straff Umweltbundesamt

Dr. Bärbel Vieth Bundesinstitut für Risikobewertung

PD Dr. Detlef Wölfle Bundesinstitut für Risikobewertung

Dr. Ute Wolf Robert Koch-Institut

EK

ALMANYA’DAKİ ZEHİR BİLGİLENDİRME MERKEZLERİNİN LİSTESİ

© P

ixel

io.d

e

89

Yer Ort

Kuruluş Einrichtung

Ön numaraVorwahl

Telefon numarasıTelefon-Nr.

Berlin Giftnotruf Berlin 03 0 1 92 4 0

Bonn

Informationszentrale gegen Vergiftungen des Landes Nordrhein-Westfalen Zentrum für Kinderheilkunde

02 28 1 92 4 0

Erfurt

Gemeinsames Giftinformationszentrum Mecklenburg-Vorpommern, Sachsen, Sachsen-Anhalt, Thüringen

03 61 73 0 73 0

Freiburg Vergiftungs-Informations-Zentrale Universitätskinderklinik 0761 1 92 4 0

Göttingen

Giftinformationszentrum Nord der Länder Bremen, Hamburg, Niedersachsen, Schleswig-Holstein; Universitätsklinikum, Göttingen

0 5 5 1 1 92 4 0

Homburg/Saar

Informations- und Behandlungszentrum für Vergiftungen; Universitätskliniken für Kinder- und Jugendmedizin

0 6 8 4 1 1 92 4 0

MainzBeratungsstelle bei Vergiftungen der Länder Rheinland-Pfalz und Hessen; Universität Mainz

0 61 3 1 1 92 4 0

MünchenGiftnotruf München Toxikologische Abteilung der II . Medizinischen Klinik

0 8 9 1 92 4 0

NürnbergGiftinformationszentrale Nürnberg; II . Medizinische Klinik Klinikum Nürnberg

0 9 1 1 3 9 8 2 4 5 1

Başka sorulanız var mı?

Çevre ve çocuklarınınızın sağlığı ile ilgili ve bu kitapçıkta cevabı olmayan başka sorularınız var mı? Ya da öneri ve tenkiktleriniz var mı? Lütfen bu konularda bize bilgi veriniz . Bu şekilde bu kitapçığın ve diğer yayğnlarğn daha yararlğ duruma getrelim . Bu kitapçıkta bulunan adresler vasıtasıyla irtibata geçin .

BÖLÜM IV

SAĞLIKGESUNDHEIT

KADIN DOKTORUNDA – BEIM FRAUENARZTHasta – Patient / Arzt – Doktor

ÇOCUK DOKTORUNDA – BEIM KINDERARZTHasta – Patient / Arzt – Doktor

HASTANEDE – IM KRANKENHAUSHasta – Patient / Arzt – Doktor

ECZANEDE – IN DER APOTHEKE

© F

otol

ia

91

Adet görmeye başlamadan önce göğüslerim çok ağrıyor .Vor meiner Monatsblutung schmerzen meine Brüste sehr .Ateş basıyor/Ter basıyor/ . . .Ich habe Hitzewallungen/Schwitzen .Huzursuz oluyorum/uykusuzluk çekiyorum/ . . .Ich habe Unruhe/Schlaflosigkeit/ . . . . . . günden/haftadan beri adet görmüyorum .Ich bekomme seit . . . Tagen/Wochen meine Periode nicht mehr .Hormon almam gerekiyor mu?Muss ich Hormone einnehmen?Adet kesilme yılları için başka tedavi şekli var mı?Gibt es andere Möglichkeiten für die Behandlung von Wechseljahrbeschwerden?Hormonların ne gibi yan tesirleri var?Welche Nebenwirkungen haben Hormone?Hamile kalabilir miyim? Kann ich schwanger werden? Korunmaya devam etmem gerekir mi?Muss ich noch verhüten?Vajinam (Kadınlık uzuvum) çok kuru ve hassas . Meine Scheide ist sehr trocken und empfindlich . Cinsel ilişkide yanıyor ve acıyor .Sie brennt und schmerzt beim Geschlechtsverkehr .Sık sık tuvalete gitmem gerekiyor ve idrar yaparken yanma oluyor .Ich muss sehr oft zur Toilette gehen und habe Brennen beim Wasserlassen .Sidik torbasının/Ana rahminin/ Bağırsağın sarkması ameliyat edilebilir mi/edilmeli mi?Kann/Muss die Senkung von der Blase/derGebärmutter/dem Darm operiert werden?

KADIN DOKTORUNDA BEIM FRAUENARZT

Hasta - Patient

Sol/Sağ göğsümde düğüm tespit ettim .Ich habe einen Knoten in meiner linken/rechten Brust getastet .Göğüslerimin mamografisini (röntgenini) çektirmek istiyorum .Ich möchte eine Mammografie (Röntgen Untersuchung der Brust) durchführen lassen .Mammografi (Screening) hastalık kasası tarafından kaç defa ödenir?Wie oft wird eine Mammografie (Screening) von der Krankenkasse bezahlt?Bende göğüs kanseri var mı?Habe ich Brustkrebs?Koltuğumun altında düğüm tespit ettim .In meiner Achselhöhle habe ich einen Knoten ertaset .Düğümün ameliyat edilmesi gerekir mi?Muss der Knoten operiert werden?En iyi şekilde nerede ameliyat olabilirim?Wo kann ich mich am besten operieren lassen? Hangi hastaneyi tavsiye edersiniz?Welches Krankenhaus empfehlen Sie?Göğsümde kızarıklıklar dikkatimi çekti .Ich habe Rötungen an meiner Brust bemerkt .Göğsümün çektiği dikkatimi çekti .Ich habe Einziehungen an meiner Brust bemerkt .

92

© F

otol

ia

93

Son zamanlarda kollarımda/bacaklarımda yoğun tüylenme oluyor .In letzter Zeit habe ich zunehmende Behaarung an den Armen/Beinen emerkt . Son zamanlarda yüzümde/ karnımda/göğüslerimde yoğun tüylenme oluyor .In letzter Zeit habe ich zunehmende Behaarung im Gesicht/am Bauch auf der Brust bemerkt .Cinsel ilişkiye girme isteğim olmuyor .Ich habe keine Lust auf Sexualverkehr .Cinsel ilişkideyken acı hissediyorum .Ich habe Schmerzen beim Geschlechtsverkehr . . . . günden beri karnımın sağ alt kısmında/sol alt kısmında ağrı var .Seit . . . Tagen habe ich Schmerzen im rechten Unterbauch/im linken Unterbauch .Adet kanamam gecikti . Meine Regel ist überfällig . Ben hamile miyim?Bin ich schwanger?Kan/İdrar/Doku parça (ifrazat)/ . . .muayene sonuçlarını ne zaman alabilirim?Wann erfahre ich das Ergebnis meiner Blutwerte/Urinprobe/ meines Abstriches? . . . için hastalık kasası masrafları üstlenir mi?Übernimmt die Krankenkasse die Kosten für . . .?Ben hamileyim .Ich bin schwanger .Ben kaç haftalık hamileyim?In der wievielten Schwangerschafts-woche bin ich?Hamilelik süresinde nelere dikkat etmem gerekiyor?Was muss ich während der Schwangerschaft beachten?

Sarkmanın başka tedavi şekli var mı?Gibt es andere Möglichkeiten der Behandlung der Senkung?Sağ/Sol böbrek kısmında ağrı var .Ich habe Schmerzen in der rechten/linken Nierengegend .Karnımın alt orta kısmı (kramp şeklinde) ağrıyor .Ich habe (krampfartige) Schmerzen im mittleren Unterbauch .Tenasül organlarımın etrafında yanma/kaşınma/ . . . var .Ich habe Brennen/Jucken/ . . . im Bereich der Genitalien .Akıntı sarımtırak/yeşilimsi/ kırmızımsı/ . . . Ich habe gelblichen/grünlichen/rötlichen/ . . . Ausfluss .Adet görmeye başlamadan önce daima karnımın alt kısmında çok rahatsızlık oluyor .Ich habe vor meiner Periode immer starke Beschwerden im Unterbauch .Korunmak istiyorum .Ich würde gerne verhüten .Korunma metotları nelerdir?Welche Verhütungsmethoden gibt es?Kısırlaştırılmak istiyorum . Ich möchte sterilisiert werden . Ne gibi olanaklar var?Welche Möglichkeiten gibt es?Kısırlaştırılma erkeklerde nasıl uygulanıyor?Wie wird die Sterilisation bei Männern durchgeführt?Kısırlık tedavisi cinsel ilişkileri olumsuz etkiler mi?Hat die Sterilisation negative Auswirkungen auf die Sexualität?

94

Çocuğun kalp atışları tespit ediliyor mu?Sind die Herzschläge des Kindes festzustellen?Çocuğum sakat mı?Ist mein Kind behindert?Doğum yaparken acıya (ağrıya) karşı neler yapılıyor?Was wird während der Geburt gegen Schmerzen getan?Erkek çocuğu mu, kız çocuğu mu? Ist es ein Junge oder ein Mädchen?Ameliyat tehlikeli mi? Ist die Operation gefährlich? Hemen mi ameliyat olmam gerekir?Muss ich sofort operiert werden?Hangi hastanede ameliyat olabilirim?In welchem Krankenhaus kann ich mich operieren lassen?Ameliyat konusunda düşünmem gerekiyor .Ich möchte mir die Operation noch überlegen .Bende kanser var mı? Habe ich Krebs?Hastanede ne kadar kalmam gerekir?Wie lange muss ich im Krankenhaus bleiben?Ameliyattan sonra ne kadar süre çalışmamam gerekir? Wie lange nach der Operation darf ich nicht arbeiten? Beni kim raporlu yazacak?Wer schreibt mich krank?Çocuklarım için eve yardımcı alabilir miyim?Kann ich eine Haushaltshilfe für meine Kinder bekommen?Yumurtalar da mı alınacak?Müssen die Eierstöcke auch entfernt werden?Ameliyattan sonra cinsel ilişkide bulunabilir miyim?Kann ich nach der Operation noch Geschlechtsverkehr haben?

Akraba evliliği yaptık . Wir sind eine Verwandtenehe . Bu tehlikeli midir?Ist das gefährlich?Annelik karnemi ne zaman alabilirim?Wann bekomme ich den Mutterpass?Bu hamilelik tehlikeli bir hamilelik midir?Ist diese Schwangerschaft eine Risikoschwangerschaft?Çocuğumu normal olarak doğurabilir miyim?Kann ich mein Kind normal entbinden?Sezaryen çok tehlikeli mi?Ist ein Kaiserschnitt sehr gefährlich?Sezaryenle doğum yapmak istiyorum .Ich möchte gerne per Kaiserschnitt entbunden werden .Çocuğu doğurmak istemiyorum . Ich möchte dieses Kind nicht bekommen . Ne yapmam gerekiyor?Was kann ich tun?Sancılarım var .Ich habe Wehen .Rahim ağzı açılmış mı?Ist der Muttermund geöffnet?Cenin suyu aktı mı?Ist Fruchtwasser abgegangen?Çocuğum erken mi doğacak?Wird mein Kind zu früh geboren?Çocuğumun kilosu ve boyu ne kadar?Wie schwer und wie groß ist mein Kind?Çocuğum sağlıklı mı?Ist mein Kind gesund?

95

Machen Sie Beckenbodengymnastik?Leğen kemiği jimnastiği yapıyor musunuz?Müssen Sie nachts aufstehen? Geceleri kalkmanız gerekiyor mu? Wie oft? Kaç defa?Haben Sie Blut im Urin?İdrarınızda kan var mı?Haben Sie Schmerzen in den Leisten?Kasıklarınızda ağrı var mı?Hat Ihr Mann/Partner auch Brennen und Jucken?Kocanızda/Eşinizde de yanma ve kaşınma var mı?Haben Sie Antibiotika genommen?Antibiyotik aldınız mı?Sind Sie zuckerkrank?Şeker hastası mısınız?Sancılar hangi sıklıkta oluyor?In welchen Abständen kommen die Wehen?Haben Sie diese Beschwerden öfter?Bu rahatsızlığınız sık sık tekrarlıyor mu?Haben Sie Ausfluss aus der Scheide? Vajinanızda (Kadınlık uzvunuzda) akıntı var mı? Welche/-n Farbe/Geruch hat der Ausfluss?Akıntının rengi/kokusu nedir?Bitte, machen Sie Ihren Unterkörper/Oberkörper frei .Lütfen, vücudunuzun alt kısmını/üst kısmını açın .Wann hatten Sie Ihre letzte Krebsvorsorge?Son olarak kansere karşı önlem muayenesini ne zaman oldunuz?Nehmen Sie die Antibabypille?Doğum kontrol hapı alıyor musunuz?Möchten Sie zur Empfängnisverhütung die Pille/Spirale/Drei-Monatsspritze?Doğum kontrolü için doğum kontrol hapı mı/Spiral mı/üç aylık iğne mi istiyorsunuz?

Ameliyattan sonra nelere dikkat etmem gerekir?Was muss ich nach der Operation beachten?Ne kadar sıklıkta muayene olmam gerekir?Wie oft muss ich untersucht werden?İyileşme şansı ne kadar?Wie sind die Heilungschancen?Günlük yaşamımda nelere dikkat etmem gerekir? Worauf muss ich im alltäglichen Leben achten? Neleri değiştirmem gerekir?Was sollte ich ändern?Kemoterapi yapılırken saçlarımı kaybedecek miyim? Werde ich unter der Chemotherapie meine Haare verlieren?Diğer yan tesirleri nasıl?Wie sind die anderen Nebenwirkungen?

Arzt - Doktor

Kommt aus den Brustwarzen Flüssigkeit? Göğüs uçlarından sıvı akıyor mu?Welche Farbe hat die Flüssigkeit? Sıvı hangi renktedir? Blutig/Grünlich/Weißlich? Kanlı/Yeşilimsi/Beyazımsı mı?Gibt es in Ihrer Familie Brustkrebs? Z .B . bei der Mutter/Großmutter/ Schwester/ . . .?Ailenizde göğüs kanseri olan var mı? Örneğin, anne/büyükanne/kız kardeş/ . . .?Verlieren Sie beim Lachen/Husten/Treppensteigen/ . . . manchmal Urin?Gülerken/Öksürürken/Merdiven çıkarken / . . . bazen idrar kaybediyor musunuz?

96

Sie müssen unbedingt regelmäßig zur Nachsorgeuntersuchung kommen .Düzenli olarak kontrol muayenesine gelmeniz gerekiyor .Die Ergebnisse/ . . . liegen vor/nicht vor .Sonuçlar/ . . . hazır/hazır değil .

ÇOCUK DOKTORUNDABEIM KINDERARZT

Hasta - Patient

Çocuğumu muayene (önlem muayenesi) etirmek istiyorum .Ich möchte mein Kind untersuchen (Vorsorgeuntersuchung) lassen .Çocuğumu . . . karşı aşı yaptırmam gerekiyor .Ich möchte mein Kind gegen . . . impfen lassen . . . . karşı aşıyı yeniletmem gerekiyor .Ich möchte die Impfung gegen . . . auffrischen lassen .Çocuğum . . . yaşında (ay/yıl) yaşında . Mein Kind ist . . . alt (Monate/Jahre) .Hangi aşılar gerekiyor?Welche Impfungen sind nötig?Çocuğumu anaokulu/okul muayenesi için getirdim .Ich habe mein Kind zur Kindergartenuntersuchung/Schuluntersuchung mitgebracht .Çocuğumu gençlik muayenesi için getirdim .Ich habe mein Kind zur Jugendunter-suchung mitgebracht .Çocuğum emeklemiyor/…Mein Kind krabbelt/… nicht .Çocuğum hala yürümüyor .Mein Kind läuft noch nicht .Çocuğum konuşmuyor .Mein Kind spricht nicht .

Haben Sie Ihre Periode regelmäßig?Adet görmeniz düzenli mi?Haben Sie Zwischenblutungen?Ara kanamalarınız oluyor mu?Haben Sie Blutungen beim Geschlechtsverkehr?Cinsel ilişki yaparken kanama oluyor mu?Wann war der erste Tag Ihrer letzten Regel?Son adet kanamanızın ilk günü ne zamandı?Haben Sie schon einen Schwangerschaftstest machen lassen?Hamilelik testi yaptırdınız mı?Haben Sie erhöhten Blutdruck/Zucker/ . . . in der Schwangerschaft?Hamilelikte yüksek tansiyonunuz/şekeriniz/ . . . var mı?Ist Fruchtwasser abgegangen?Cenin suyu aktı mı?Ihre Gebärmutter ist stark vergrößert .Rahminiz çok büyümüş .Ihre Gebärmutter muss operiert werden .Rahminizden ameliyat olmanız gerekiyor .Sie haben Krebs am Eierstock/an der Gebärmutter/in der Brust/ . . .Yumurtalıklarınızda/ Rahminizde/Göğsünüzde/ . . . kanser var .Sie müssen operiert werden .Ameliyat olmanız gerekiyor .Sie müssen eine Chemotherapie bekommen .Kemoterapi tedavisi görmeniz gerekiyor .Sie müssen bestrahlt werden .Işın tedavisi görmeniz gerekiyor .

97

Çocuğum . . . günden beri nefes alıp vermekte güçlük çekiyor .Mein Kind hat seit . . . Tagen Schwierigkeiten bei der Atmung .Çocuğum . . . günden beri yemek yemek/içmek istemiyor .Mein Kind will seit . . . Tagen nicht essen/trinken . . . . günden beri çocuğumun karnı ağrıyor .Mein Kind hat seit . . . Tagen Bauchschmerzen .Bebeğim . . . saatten/ günden beri ağlıyor ve sakinleşmiyor .Mein Säugling weint seit . . . Stunden/Tage/-n und lässt sich nicht beruhigen .Bebeğim dakikalarca kol ve bacaklarını çekiyor .Mein Säugling zuckt minutenlang mit den Armen und Beinen .

Çocuğumun ne zaman iki kelimeli cümle konuşması gerekiyor?Wann sollte mein Kind Zweiwortsätze sprechen?Çocuğum basit emirleri anlamıyor .Mein Kind versteht einfache Anweisungen nicht .Çocuğumun başı ağrıyor/ . . . Mein Kind hat Kopfschmerzen/ . . .Çocuğumun . . . günden beri . . . derece ateşi var .Mein Kind hat seit . . . Tagen . . . Grad Fieber .Çocuğum . . . günden beri ishal .Mein Kind hat Durchfall seit . . . Tagen .Çocuğum . . . günden beri ishal ve kusuyor .Mein Kind hat seit . . . Tagen Durchfall und erbrechen .

© R

ober

t Kne

schk

e - F

otol

ia

98

Çocuğum düştü/kafasının üzerine düştü .Mein Kind ist hingefallen/auf den Kopf gefallen .Çocuğum hemen ağladı/kustu .Es hat sofort geweint/gebrochen .Çocuğum baş ağrısından şikayetçi .Es klagt über Kopfschmerzen .Ailemde alerji var .In der Familie gibt es Allergien .Çocuğumun alerjisi var mı?Hat mein Kind eine Allergie?Test yapabilir misiniz?Können Sie einen Test machen?

Arzt - Doktor

Wie war der Schwangerschaftsverlauf?Hamilelik süreciniz nasıl geçti?Ist ihr Kind zum Termin (nach 40 Wochen) oder zu früh geboren?Çocuğunuz vaktinde mi (40 hafta sonra) yoksa erken mi doğdu?Hatten Sie einen Kaiserschnitt?Sezeryanla mı doğum yaptınız?War die Geburt komplikationslos?Doğum sorunsuz muydu?Bringen Sie den Impfpass/das Vorsorgeheft mit .Aşı karnesini/Muayene defterini getirin .Ihr Kind muss geimpft werden . Çocuğunuzun aşı olması gerekiyor . Ihr Kind muss in . . . Tagen/Wochen/Monaten nochmals geimpft werden .Çocuğunuzun aşısı . . . gün/hafta/ay sonra tekrar edilmesi gerekiyor .Ihr Kind kann leichtes Fieber nach der Impfung bekommen .Aşıdan sonra çocuğunuzda hafif ateş olabilir .Hat Ihr Kind Fieber?Çocuğunuzun ateşi var mı?Hat Ihr Kind Kopfschmerzen/ . . .?Çocuğunuzun başı/ . . . ağrıyor mu?

Bebeğim . . . günden beri içmek istemiyor .Mein Säugling will seit . . . Tagen nicht trinken .Bebeğim . . . günden beri tükürüyor ve kusuyor . Mein Säugling spuckt/erbricht seit . . . Tagen .Bebeğim/Çocuğum kendisiyle konuştuğum zaman gereken tepkiyi göstermiyor .Mein Säugling/Kind reagiert nicht richtig, wenn ich mit ihm rede .Bebeğim/Çocuğum zor nefes alıyor .Mein Säugling/Kind bekommt schlecht Luft .Bebeğimin/Çocuğumun cildinde . . . saatten beri dikkat çekici lekeler var .Mein Säugling/Kind hat seit . . . Stunden merkwürdige Flecken auf der Haut .Bebeğimde/Çocuğumda . . . günden beri görülecek kadar şişkinlikler var .Mein Säugling/Kind hat seit . . . Tagen eine sichtbare Schwellung .Bebeğim/Çocuğum . . . günden beri sağ/sol bacağını dinlendiriyor .Mein Säugling/Kind schont seit . . . Tagen das rechte/linke Bein .Bebeğim/Çocuğum . . . günden beri sağ/sol kolunu dinlendiriyor .Mein Säugling/Kind schont seit . . . Tagen den rechten/linken Arm .Bebeğim/Çocuğum . . . günden beri öksürüyor .Mein Säugling/Kind hustet seit . . . Tagen .Bebeğim/Çocuğum öksürük tutmasından sonra kusuyor .Mein Säugling/Kind erbricht nach einem Hustenanfall .

99

Seit wann malt Ihr Kind?Çocuğunuz ne zamandan beri resim yapıyor?Es ist eine Kinderkrankheit .Çocuk hastalığıdır .Ihr Kind ist nicht altersgemäß entwickelt .Çocuğunuz yaşına göre gelişme göstermiyor .Ihr Kind muss durch Logopädie/ . . . gefördert werden .Çocuğunuzun Logopedi (konuşma bozukluğu tedavisi)/ . . . ile teşvik edilmesi gerekiyor .Ist Ihr Kind hingefallen?Çocuğunuz düştü mü?Ist Ihr Kind auf den Kopf gefallen?Çocuğunuz başının üzerine mi düştü?Hat Ihr Kind sofort geweint?Çocuğunuz hemen ağladı mı?Hat Ihr Kind erbrochen?Çocuğunuz kustu mu?Klagt Ihr Kind über Kopfschmerzen?Çocuğunuz baş ağrısından şikayetçi mi?Kann Ihr Kind sich an den Sturz erinnern (ab 6 Jahre)? Çocuğunuz düştüğünü hatırlıyor mu (6 yaşından itibaren)?Haben noch andere Mitglieder in ihrer Familie diese Symptome?Diğer aile fertlerinde de aynı belirtiler var mı?Ihr Kind muss im Krankenhaus behandelt werden .Çocuğunuzun hastanede tedavi edilmesi gerekiyor .Gibt es Allergien in Ihrer Familie?Ailenizde alerji var mı?Hat jemand der Eltern Neurodermitis, Asthma oder Heuschnupfen?Ebeveynlerde nörodermit (cilt hastalığı), asma veya bahar nezlesi var mı?Trägt einer der Eltern eine Brille?Ebeveynlerin biri gözlük kullanıyor mu?

Hat Ihr Kind Erbrechen/Durchfall/ . . .?Çocuğunuz kusuyor mu/ishal mı/ . . .?Ihr Kind hat einen Infekt .Çocuğunuzda enfeksiyon (bulaşıcı hastalık) var .Ihr Kind braucht Bettruhe .Çocuğunuzun yatak istirahatına ihtiyacı var .Die Krankheit ist ansteckend/nicht ansteckend .Hastalık bulaşıcı/bulaşıcı değil .Ihr Kind darf . . . Tage den Kindergarten/die Schule nicht besuchen .Çocuğunuz . . . gün anaokuluna/okula gidemez .Kommen Sie in . . . Tagen wieder . . . . gün sonra tekrar gelin .Wann hat Ihr Kind sich das erste Mal gedreht?Çocuğunuz ilk defa ne zaman dönmeye başladı?Wann ist Ihr Kind gekrabbelt?Çocuğunuz ne zaman emeklemeye başladı?Wann ist Ihr Kind gelaufen?Çocuğunuz ne zaman yürümeye başladı?Wann hat Ihr Kind Zweiwortsätze gesprochen?Çocuğunuz ne zaman iki kelimeli cümle konuştu?Befolgt Ihr Kind einfache Anweisungen?Çocuğunuz emirlere uyuyor mu?Geht Ihr Kind die Treppen im Wechselschritt hinauf?Çocuğunuz merdivenleri düzenli çıkıyor mu?Kann Ihr Kind alleine schaukeln?Çocuğunuz salıncakta kendisi sallanabiliyor mu?

100

Lütfen, bana ağrı kesici hap/uyku hapı/ . . . verin .Geben Sie mir bitte eine Schmerz-tablette/Schlaftablette/ . . .Hemşire hanım, lütfen, bana yardım edin . Schwester, bitte, helfen Sie mir . Doktor viziteye ne zaman gelir?Wann kommt der Arzt zur Visite?Ne zaman yiyebilirim/içebilirim/ . . .?Wann darf ich wieder essen/ trinken/ . . .? Ne zaman kalkabilirim/dışarı çıkabilirim/ . . .? Wann darf ich wieder aufstehen/ ausgehen/ . . .? Ne zaman ameliyat olacağım? Wann werde ich operiert? Kendimi kötü hissediyorum .Ich fühle mich schlecht . Lütfen, doktora haber verin .Verständigen Sie bitte den Arzt .

Gibt es in der Familie Mittelmeeranämien?Ailede Akdeniz anemisi (kansızlık) var mı?Sind die Eltern verwandt (Cousin/Cousine)?Ebeveynler arkraba mı (kuzen)?

HASTANEDEIM KRANKENHAUS

Hasta - Patient

Lütfen, aileme/ . . . haber verin . Verständigen Sie bitte meine Familie/ . . .Adı ve adresi buradadır . Hier sind Name und Adresse .

© F

otol

ia

101

Sie dürfen bis . . . essen/trinken . . . . ya kadar yiyebilirsiniz/içebilirsiniz . Danach dürfen Sie nichts essen und trinken .Daha sonra bir şey yiyemez ve içemezsiniz .Der Eingriff ist Routine/eine große/kleine Operation .Müdahale rutindir/büyük/küçük bir ameliyattır .Sie bekommen einen Zugang/Katheter gelegt .Size sonda/ . . . takılacak .Sie müssen diese Sachen anziehen .Bu şeyleri giymeniz gerekiyor .Nach der Operation werden Sie auf der Intensivstation aufwachen .Ameliyattan sonra yoğun bakım bölümünde uyandırılacaksınız .Sie müssen aufstehen .Kalkmanız gerekiyor .Sie bekommen eine Infusion/Spritze/Tablette/ . . .Size serum/iğne/hap/ . . . verilecek .Die Wunde/ . . . heilt gut/nicht gut .Yara/ . . . iyileşiyor/iyileşmiyor .Der Verband/Das Pflaster kann jetzt entfernt werden .Sargı/Flaster şimdi alınabilir . Sie werden heute/morgen entlassen .Siz bugün/yarın taburcu edileceksiniz .Die Medikamente für die nächsten . . . Tage bekommen Sie mit .Size gelecek . . . gün için ilaçlar verilecek .Mit dem Bericht gehen Sie bitte zu Ihrem weiterbehandelnden Arzt .

Lütfen, bu rapor ile sizi tedavi eden

doktora gidin .

Doktor ile konuşmak istiyorum .Ich möchte mit dem Arzt sprechen .Burada ne kadar kalmam gerekiyor?Wie lange muss ich hier bleiben?Teşhis nedir?Wie lautet die Diagnose?Ne zaman taburcu olacağım?Wann werde ich entlassen? Lütfen, teşhisi ve hastanede kaldığım günleri belirten bir belge verin .Geben Sie mir bitte eine Bescheinigung über die Diagnose und Dauer des Krankenhausaufenthaltes .

Arzt - Doktor

Sie müssen im Krankenhaus weiterbehandelt werden . Hastanede tedavi edilmeniz gerekiyor . Geben Sie mir bitte Ihre Einweisung/Unterlagen/Versichertenkarte .Havalenizi/Evraklarınızı/Sigorta kartınızı verin, lütfen .Es müssen erst noch einige Untersuchungen gemacht werden .Bazı muayenelerin yapılması gerekiyor .Sie müssen zum EKG/zum Röntgen/zur Blutabnahme .EKG/Röntgen/Kan vermeniz gerekiyor .Sie werden morgen/ . . . operiert .Siz yarın/ . . . ameliyat edileceksiniz .Der Narkosearzt/Arzt/ . . . wird noch mit Ihnen sprechen .Narkoz doktoru/Doktor/ . . .sizinle konuşacak .

102

Evet, ilaç benim için .Ja, das Medikament ist für mich .Hayır, ilaç bir bayan/bay için .Nein, das Medikament ist für eine Frau/einen Mann .Hayır, ilaç . . . yaşında bir çocuk için .Nein, das Medikament ist für ein . . . jähriges Kind .• Başka bir yerde de bunu hemen alamazsınız .• Siewerdenesauchwoandersnicht sofort bekommen .Bana baş ağrısına/güneş yanığına/ . . . karşı ilaç verebilir misiniz? Können Sie mir etwas gegen Kopfschmerzen/Sonnenbrand/ . . . geben? Ben ateş kesici ilaç/öksürük şurubu/ . . . istiyorum . Ich möchte ein fiebersenkendes Mittel /einen Hustensaft/ . . .Çocuklara vermenin sakıncası var mı?Kann man es bedenkenlos Kindern geben?• Çocuklaravermeninsakıncasıyok.•MankannesbedenkenlosKindern geben .• Hayır,çocuklaraverilmez.• Nein,mankannesKindernnichtgeben.• Medikamentenumtauschist nicht möglich .• İlaçlarıdeğiştirmekmümkündeğildir.• Builacınasılkullanmalıyım?•WiemussichdiesesMedikament einnehmen?• Geçmişolsun!Acilşifalar!• GuteBesserung!

ECZANEDEIN DER APOTHEKE

En yakın eczane nerededir?Wo ist die nächste Apotheke?Nöbetçi (Gece nöbeti) eczane hangisi?Welche Apotheke hat Notdienst (Nachtdienst)?Bir reçetem var .Ich habe ein Rezept .Bu ilacı bana verebilir misiniz?Können Sie mir diese Medikament geben?Küçük/Büyük bir kutu istiyorum .Ich möchte eine kleine/große Packung .• Builaçiçindoktordanreçete gerekli .• FürdiesesMedikamentbrauchen Sie ein Rezept vom Arzt .• Siparişedilmesigerekiyor.• Esmussbestelltwerden.• Hazırlanmasıgerekiyor.• Esmusserstfertiggemacht werden .Ne zaman biter?Wann ist es fertig?Bekleyebilir miyim?Kann ich warten?• . . . saat/gün sürer .• Dasdauert...Stunden/Tage.• Evinize biz teslim ederiz .•WirliefernesnachHause.• İlaç sizin için mi?• IstdasMedikamentfürSieselbst?

103

© F

otol

ia

SAĞLIK KELİME LİSTESİGLOSSAR GESUNDHEIT

İLAÇ KULANIMI - MEDIKAMENTENANWENDUNG

DOKTORLAR - ÄRZTETABELLETürkçe – Almanca / Türkisch – Deutsch

ÄRZTETABELLE - DOKTORLARDeutsch – Türkisch / Almanca – Türkçe

SAĞLIK KELİME LİSTESİ - GLOSSAR GESUNDHEITTürkçe – Almanca / Türkisch – Deutsch

GLOSSAR GESUNDHEIT - SAĞLIK KELİME LİSTESİ Deutsch – Türkisch / Almanca – Türkçe

© F

otol

ia

105

Erwachsener. . . . . . . . . . . . . Yetişkin

Kinder . . . . . . . . . . . . . . . . . . Çocuklar(ab... / (... yaşından itibarenbis zu ... Jahren). . . . . . . . . . /... yaşına kadar)

Säuglinge . . . . . . . . . . . . . . . BebeklerSchwangere . . . . . . . . . . . . . Hamile

morgens . . . . . . . . . . . . . . . . Sabahlarımittags . . . . . . . . . . . . . . . . . Öğlenleriabends . . . . . . . . . . . . . . . . . Akşamlarınachts. . . . . . . . . . . . . . . . . . Geceleri

täglich . . . . . . . . . . . . . . . . . Her gün, günlük... mal täglich . . . . . . . . . . . . Günde ... kerepro Tag . . . . . . . . . . . . . . . . . Her gün, gündeDann jeden Tag . . . . . . . . . . Ondan sonra her günbis zum Ende.. . . . . . . . . . . . bir tane alınDer 5. Tag der Regel . . . . . . Adetin 5. günü

= 1. Einnahme . . . . . . . . . . . . İlaca başlamanın ilk günüvor dem Schlafengehen . . . . Yatmadan önce

Augentropfen . . . . . . . . . . . . Göz damlası(ins Auge ... (Göze ...Tropfen geben) . . . . . . . . . . damla damlatın.)

Nasentropfen . . . . . . . . . . . . Burun damlası(in jedes Nasenloch ... (Her burun deliğine ...Tropfen) . . . . . . . . . . . . . . . . damla)

Ohrentropfen . . . . . . . . . . . . Kulak damlası(Flasche in der Hand (Şişeyi avucunuzdavorher erwärmen Önceden ısıtınund ins Ohr geben) . . . . . . . . ve kulağınıza damlatın.)

... kann zu Müdigkeit führen

... yorgunluk yapabilir

... kann zu Beeinträchtigungen im Straßenverkehr führen

... trafikte olumsuzluklara yol açabilir

Gegenanzeige. . . . . . . . . . . . . Uyarı ve önlemlerNebenwirkungen . . . . . . . . . . Yan etkileriZusammensetzung . . . . . . . . . Bileşimunbekannt. . . . . . . . . . . . . . . . Bilinmeyen

sehr viel stärker. . . . . . . . . . . Çok daha kuvvetlisicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Emin, emniyetliwirken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tesir etmek

Dosierungsanleitung . . . . . . . Kullanım şekli ve dozuAnwendung. . . . . . . . . . . . . . . Kullanım şekliAnwendungsgebiete . . . . . . . . Kullanıldığı yerler

Einnahme . . . . . . . . . . . . . . . . Alma/Yutmaäußerlich . . . . . . . . . . . . . . . . HariciNur äußerlich anwenden . . . . Yalnız dışarıdan kullanın!innerlich . . . . . . . . . . . . . . . . . Dahilinüchtern . . . . . . . . . . . . . . . . . Aç karnınaunzerkaut einnehmen . . . . . . Çiğnemeden almak

Esslöffel . . . . . . . . . . . . . . . . . Yemek kaşığıMesslöffel . . . . . . . . . . . . . . . . Ölçü kaşığı Teelöffel . . . . . . . . . . . . . . . . . Çay kaşığı

auf nüchternen Magen . . . . . . Aç karnınavor dem Essen . . . . . . . . . . . . Yemekten önce

schlucken . . . . . . . . . . . . . . . . Yutmaklutschen . . . . . . . . . . . . . . . . . Yalamak, emmekgurgeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gargara yapmakim Mund zergehen lassen. . . . Ağızda emilerekVaginal einführen . . . . . . . . . . Vajinalden alınoral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ağız yoluylarektal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Makattan

nicht einnehmen! . . . . . . . . . . Yutmayın! (İçmeyin)!nicht vergessen . . . . . . . . . . . Unutmayın

İLAÇ KULANIMI - MEDIKAMENTENANWENDUNG

106

Ağız, Çene ve Yüz CerrahiAkciğer ve Bronşsal Hastalıklar

AkupunkturAlerjik Hastalıklar

AnasteziAnjiyo

Böbrek Hastalıkları (Diyaliz)Cerrahi

Çevre SağlığıCilt ve Cinsel Hastalıklar

Çocuk CerrahiÇocuk ve Gençlik Doktorları

Çocuk ve Gençlik Psikiyatrisi ve PsikoterapiDamar Hastalıkları

Diagnostik EndokrinolojiDiyabetikEl Cerrahi

Fiziksel ve Rehabilitatif TıpFizyoterapi

FlebolojiGastroenterolojiGenel Doktorlar

Göz SağlığıHematoloji ve Dahili Onkoloji

Homeopatiİç Hastalıklar

İş Sağlığıİşletme Sağlığı

Kadın Hastalıkları ve Kadın DoğumuKardiyoloji

Kulak-Burun-BoğazLaboratuar Tıbbı

NevrolojiNükleer Tıp

OrtopediÖzel Ağrı Terapisi

PatolojiPlastik Cerrahi

Psikiyatri ve PsikoterapiPsikoterapi

Psikoterapik TıpRadyoloji

Romatizmal HastalıklarSinir Hastalıkları

Spor SağlığıÜroloji

Mund-Kiefer-GesichtschirurgieLungen- und Bronchialheilkunde(Nadelbehandlung) AkupunkturAllergologieAnästhesiAngiologieNephrologie (Dialyse) ChirurgieUmweltmedizinHaut- und GeschlechtskrankheitenKinderchirurgieKinder- und Jugendärzte Kinder- und Jugendpsychiatrie und PsychotherapieGefäßchirurgiediagnostische EndokrinologieDiabetologieHandchirurgiephysikalische und rehabilitative MedizinNaturheilverfahrenPhlebologieGastroenterologieAllgemeinmedizinerAugenheilkundeHämatologie und internistische OnkologieHomöopathieinnere MedizinArbeitsmedizinBetriebsmedizinFrauenheilkunde und GeburtshilfeKardiologieHals-Nasen-OhrenheilkundeLaboratoriumsmedizinNeurologieNuklearmedizinOrthopädiespezielle SchmerztherapiePathologieplastische ChirurgiePsychiatrie und PsychotherapiePsychotherapiepsychotherapeutische MedizinRadiologieRheumatologieNervenheilkundeSportmedizinUrologie

DOKTORLAR - ÄRZTETABELLETÜRKÇE / ALMANCA - TÜRKISCH / DEUTSCH

107

Akupunktur (Nadelbehandlung)Allergologie

AllgemeinmedizinerAnästhesi

AngiologieArbeitsmedizin

AugenheilkundeBetriebsmedizin

ChirurgieDiabetologie

diagnostische EndokrinologieFrauenheilkunde und Geburtshilfe

GastroenterologieGefäßchirurgie

Hals-Nasen-OhrenheilkundeHämatologie und internistische Onkologie

HandchirurgieHaut- und Geschlechtskrankheiten

Homöopathieinnere Medizin

KardiologieKinder- und Jugendärzte

Kinder- und Jugendpsychiatrie und PsychotherapieKinderchirurgie

LaboratoriumsmedizinLungen- und Bronchialheilkunde

Mund-Kiefer-GesichtschirurgieNaturheilverfahren

Nephrologie (Dialyse) Nervenheilkunde

NeurologieNuklearmedizin

OrthopädiePathologie

Phlebologiephysikalische und rehabilitative Medizin

plastische ChirurgiePsychiatrie und Psychotherapiepsychotherapeutische Medizin

PsychotherapieRadiologie

Rheumatologiespezielle Schmerztherapie

SportmedizinUmweltmedizin

Urologie

AkupunkturAlerjik HastalıklarGenel DoktorlarAnasteziAnjiyoİş SağlığıGöz Sağlığıİşletme SağlığıCerrahiDiyabetikDiagnostik EndokrinolojiKadın Hastalıkları ve Kadın DoğumuGastroenterolojiDamar HastalıklarıKulak-Burun-BoğazHematoloji ve Dahili OnkolojiEl CerrahiCilt ve Cinsel HastalıklarHomeopatiİç HastalıklarKardiyolojiÇocuk ve Gençlik DoktorlarıÇocuk ve Gençlik Psikiyatrisi ve PsikoterapiÇocuk CerrahiLaboratuar TıbbıAkciğer ve Bronşsal HastalıklarAğız, Çene ve Yüz CerrahiFizyoterapiBöbrek Hastalıkları (Diyaliz)Sinir HastalıklarıNevrolojiNükleer TıpOrtopediPatolojiFlebolojiFiziksel ve Rehabilitatif TıpPlastik CerrahiPsikiyatri ve PsikoterapiPsikoterapik TıpPsikoterapiRadyolojiRomatizmal HastalıklarÖzel Ağrı TerapisiSpor SağlığıÇevre SağlığıÜroloji

ÄRZTETABELLE - DOKTORLAR DEUTSCH / TÜRKISCH - ALMANCA / TÜRKÇE

108

A/aacı Schmerzacımak schmerzen, wehtunacil çağrı Notrufacil durum Notfallacil servis Notaufnahmeaç karnına nüchternadale ağrısı Muskelschmerzenadale Muskeladet Menstruationadet bezi Damenbindeadet görme düzeni Menstruationszyklusadet görme rahatsızlığı Menstruationsbeschwerdenadet kanaması Regelblutung, Menstruationsblutungadet kesilme yılları Wechseljahreadli tıp Gerichtsmedizinağır ishal Dysenterieağır malul schwerbehindertağır maluliyet kimlik belgesi Schwerbehindertenausweisağırlık Gewichtağız Mundağız kokusu Mundgeruchağızdan ağıza suni teneffüs Mund-zu-Mund-Beatmungağrı Schmerzağrı hapı Schmerztabletteağrı kesici ilaç Schmerzmittelağrı terapisi Schmerztherapieağrımak schmerzenağrısız schmerzfreiağrılı schmerzhaftağ tabaka Netzhaut, Retinaağ tabaka iltihabı Netzhautentzündungaids Aidsaile Familieaile yakınları Familienangehörigeakciğer Lungeakciğer kanseri Lungenkrebsakıl Geist, Verstand, Vernunftakıl hastası geistesgestörterakraba Verwandteakupunktur Akupunkturakyuvar weiße Blutkörperchenalçı Gipsalçı sargısı Gipsverbandalerji Allergiealgılamak wahrnehmenalın Stirnalıştırma Übungalışkanlık Gewohnheitalkol Alkoholalmak nehmen, einnehmenambulans helikopteri Rettungshubschrauberalt dudak Unterlippeameliyat Operationameliyat etmek operierenameliyat olmak operiert werden

ameliyat raporu Operationsberichtana atardamar Hauptschlagaderanjin Anginaanne sütü Muttermilchantibiyotik Antibiotikumantraks Milzbrandapandis Blinddarmapandisit Blinddarmentzündungapandisit amaliyatı Blinddarmoperationapse Abszessarı sokması Bienenstich, Wespensticharpacık Gerstenkorn, Herpesartroz Arthoseasabi nervösasit Säureaspirin Aspirinastım Asthmaastım krizi Asthmaanfallaşı Impfungaşılamak impfenaşı karnesi Impfpassaşık eklemi Sprunggelenkaşık kemiği Sprungbeinatar damar Schlagaderateş Fieberateş düşürücü fiebersenkendateş kesici ilaç fiebersendes Mittelateş nöbeti Fieberanfallavuç Handflächenayağı kaymak ausrutschenayak Fußayak bakımı Fußpflegeayak bileği Knöchelayak bilek kemileri Fußwurzelknochenayak eklemi (mafsalı) Fußgelenkayak jimnastiği Fußgymnastikayak kırılması Beinbruchayak mantarı Fußpilzayak parmağı Zehayak protezi Beinprotheseayak tarağı Mittelfußayak tarak kemikleri Mittelfußknochenayılma servisi Wachstationayılmak erwachen, ernüchternazaltmak Linderung

B/bbacak Beinbacak ağrısı Beinschmerzenbacak toplardamar Beinvenebacak toplardamar trombozu, tıkanması Beinvenenthrombosebacakta şişme Beinschwellungbademcik Rachenmandel, Mandelbademcik iltihabı Mandelentzündungbağ dokusu Bindgewebebağımlı abhängig, süchtigbağımlılık Abhängigkeit, Sucht

bağımlılık perhizi Suchtdiätbağımlılık yapan madde Drogebağırsak Darmbağırsaklar Gedärmbağışıklık sistemi Immunsystembahar nezlesi Heuschnupfenbakım Pflegebakım ayarı Pflegestufebakım parası Pflegegeldbakım personeli Pflegekraftbakım sigortası Pflegeversicherungbakıma ihtiyacı olan pflegebedürftigbakteri Bakteriebaldır Wade, Unterschenkelbaldır kemiği Schienbeinbaldır krampı Wadenkrampfbalgam Auswurf, Schleim, Sputumbandaj Verband, Bandagebağırsak Darmbarsağın boşaltılması Darmentleerungbağırsak endeskopisi Darmspiegelungbağırsak gribi Darmgrippebağırsak hastalığı Darmerkrankungbağırsak kanaması Darmblutungbağırsak kanseri Darmkrebsbağırsak polibi Darmpolypbağırsak solucanı Spulwurmbağırsak sondası Darmsondebağırsak ülseri Darmgeschwürbasur Hämorrhoidenbaş ağrısı Kopfschmerzenbaş ağrısı hapı Kopfschmerztablettenbaş dönmesi Schwindelbaş hekim Chefarztbaş hekim tedavisi Chefarztbehandlungbaş parmak Daumenbaygın bewusstlos, ohnmächtigbaygınlık Ohnmacht, Bewusstlosigkeit, Komabebek Säugling, Babybeden Leib, Körperbekleme odası Wartezimmerbel ağrısı Rückenschmerzenbel fıtığı Bandscheibenvorfallbel kemiği Wirbelsäulebel kemiği diski Bandscheibebel omuru Lendenwirbelbel tutulması Hexenschussbelirti Anzeichen, Symptomben Muttermalbeslenme Ernährungbeslenme danışmanı Ernährungsberaterbeslenme planı Ernährungsplanbeslenmek ernährenbeyin Gehirn, Hirnbeyin iltihabı Hirnentzündungbeyin kan dolaşım bozukluğu Hirndurchblutungsstörungbeyin kanaması Hirnblutungbeyin sarsıntısı Gehirnerschütterung

SAĞLIK KELİME LİSTESİ - GLOSSAR GESUNDHEITTÜRKÇE / ALMANCA - TÜRKISCH / DEUTSCH

109

beyin sektesi Gehirnschlagbeyin ölümü Hirntodbeyin travması Hirntraumabeyin tümörü (uru) Gehirntumorbeyin zarı Gehirnhautbeyin zarı iltihabı Hirnhautentzündung, Miningitisbıçak yarası Schnittwunde, Stichwundebiberon Saugflaschebitkin müdebitkinlik Angeschlagenheitbilek Handgelenkbilgisayar tomografisi Computertomographie (CT)bilirkişi raporu Gutachtenboğaz Hals, Rachenboğaz ağrısı Halsschmerzenboğaz ağrısına karşı ilaç Halsschmerzmittelboğaz iltihabı Halsentzündungboğaz kulak burun doktoru Hals-Nasen-Ohren-Arztboğaz şişliği Halsschwellungboğmaca Keuchhusten, Reizhustenboy Körpergrößebozarmak erblassenböbrek Niereböbrek ağrısı Nierenschmerzböbrek fonksiyonu Nierenfunktionböbrek fonksiyon rahatsızlığı Nierenfunktionsstörungböbrek hastalığı Nierenerkrankungböbrek iltihabı Nierenentzündungböbrek kanseri Nierenkrebsböbrek operasyonu Nierenoperationböbrek taşı Nierensteinböbrek uzman doktoru Nephrologeböbrek yetmezliği Nierenversagen, Niereninsuffizienzböbreküstü bezi Nebenniereböcek Insektböcek ısırması Insektenbissböcek sokması Insektenstichböğür sancısı Seitenstechenbölgesel lokalbölgesel anestezi Lokalanästhesiebronşit Bronchitisbronşit astım Bronchialasthmabronşiyal bronchialbronşlar Bronchienbulaşıcı ansteckend, inefektiösbulaşıcı hastalık ansteckende Krankheitbulaştırmak anstecken, verseuchenbunamak verblöden,altersschwach werdenburkulma Verstauchungburkulmak verstauchenburkulmuş verstauchtburun Naseburun damlası Nasentropfenburun kanaması Nasenblutenburun kemiği Nasenbeinburun yan boşluğu Nasennebenhöhleburun yan boşluğu iltihabı Nasennebenhöhlenentzündungbuz Eis

büyüme Wachstumbüyüme hormonu Wachstumshormonbüyümek wachsenbüyük tuvalet Stuhlgangbüyük tuvalet örneği StuhlprobeBy-pass operasyonu Bypass-Operation

C/ccankurtaran Lebensrettercankurtaran arabası Krankenwagencankurtaran simidi Rettungsringcanlı lebend, lebendig; vitalcenin kesesi Fruchtblasecenin suyu Fruchtwassercenin suyu diagnostiği (teşhisi)Fruchtwasserdiagnostikcerahatlanma Vereiterungcerrah Chirurgcerrahi Chirurgiecerrahi müdahele Operationcerrahi servisi chirurgische Abteilungceset Leichecılız magercilde zararsız hautfreundlichcildin renklenmesi Hautverfärbungcilt Hautcilt alerjisi Hautallergiecilt bakımı Hautpflegecilt doktoru Hautarztcilt döküntüsü Ausschlagcilt hastalığı Hauterkrankung, Hautkrankheitcilt iltihabı Dermatitiscilt kaşıntısı Hautjuckencilt kızarığı Hautrötungcilt koruma Hautschutzcilt lekeleri Hautfleckencilt mantarı Hautpilzcilt mantar hastalığı Hautpilzerkrankungcilt rengi Hautfarbecilt temizliği Hautreinigungciltte boğum (düğüm) Hautknotencinsel bölge Intimbereichcinsel güç Potenzcinsel güç bozukluğu Potenzstörungcinsel hastalık Geschlechtskrankheitcinsel ilişki Geschlechtsverkehrcinsel organlar Geschlechtsorganecinsiyet Geschlechtcüzzam hastalığı Lepra

Ç/ççalışma Arbeit, Funktionçalışma saatleri Sprechstundeçalışmak arbeiten, funktionierençaresiz hilflos, ratlosçatlak Rissçene Kinnçene altı Unterkieferçene kırığı Kinnbruchçene kemiği Kieferçene kemiği ortopetisi Kieferorthopädieçene üstü Oberkieferçıban Geschwür

çıkık Verrenkungçıplak nacktçiçek hastalığı Pockençiçek hastalığı aşısı Pockenimpfungçiçek tozu alerjisi Pollenallergieçiğnemek kauençil Sommersprossençocuk aldırma Abtreibungçocuk doktoru Kinderarztçocuk düşürme Abortus, Fehlgeburtçocuk felci Kinderlähmung, Polioçocuk hastalığı Kinderkrankheitçocuk yuvası Kinderheimçoğu kez häufigçok canlı vitalçöküş Kollaps

D/ddahiliyeci Internistdalak Milzdamak Gaumendamar Ader, Gefäßdamar daralması Gefäßverengungendamar kireçlenmesi Gefäßverkalkungdamar pıhtılaşması Thrombosedamar sertleşmesi Arteriosklerosedamla Tropfen... damlası ...-tropfendaralma Verengungdavranış Verhaltendavranış hatası Verhaltensfehlerdayanılmaz unerträglichdefnetmek bestattendelik Lochdemir eksikliği Eisenmangeldenge Gleichgewichtdenge kaybı Gleichgewichtsverlustdeniz tutması Seekrankheitdepresyon Depressiondermansızlık Erschöpfungdezenfekte Desinfektiondezenfekte ilacı Desinfektionsmitteldışkıda kan Blut im Stuhlgangdikiş Nahtdikişsiz nahtlosdikkat Vorsichtdil Zungedilsiz stummdindirmek Linderungdinlemek hörendinlenmek erholendirenç Resistenzdirençli resistentdirsek Ellbogendiş Zahndiş absesi Zahnabszessdiş ağrısı Zahnschmerzendiş çekmek Zahn ziehendiş çürüğü Kariesdiş doktoru Zahnarztdiş doldurmak Zahn plombierendiş dolgusu Zahnfüllung, Plombediş eti Zahnfleischdiş eti iltihabı Zahnfleischentzündungdiş eti kanaması Zahnfleischblutungdiş kaplanması Zahnkronediş kliniği Zahnklinikdiş kökü Zahnwurzel

110

diş pası Zahnbelagdiş protezi Zahnprothesediş siniri Zahnnervdiş taşı Zahnsteındiş tedavisi Zahnbehandlungdişe takılan tel Zahnspangedişler dizisi Gebissdişsiz zahnlosdiyabet Diabetesdiyaliz Dialysediz Kniediz bandajı Kniebandagediz iltihabı Knieentzündungdiz kapağı Kniescheibediz eklemi Kniegelenkdiz eklemi iltihabı Kniegelenkentzündugdoğum Entbindungdoğum belgesi Geburtsurkundedoğum kontrol hapı Antibabypilledoğum sancıları Geburtswehendoğum yardımı Geburtshilfedoğurmak gebären, entbindendoğuştan angeborendoktor Arztdoktor hatası Arztfehlerdoktor muayenehanesi Arztpraxisdoktor raporu Attestdoku Gewebedoku alınması Gewebsentnahmedolaşım Durchblutungdolgu Plombe, Füllungdomuz vebası Schweinepestdoz Dosisdozaj Dosierungdöl kesesi Fruchtblasedöl suyu Fruchtwasserdöl yolu Scheidedöl yolu iltihabı Scheidenentzündungdönem Phase, Periodedudak Lippedudak uçuğu Lippenbläschen, Herpesduygu Gefühlduygusuz gefühllosduyma aleti Hörgerätduyma güçlüğü schwerhörigduyum Gehördüşme Sturzdüşmek stürzen, fallendüşük niedrigdüşük tansiyon niedriger Blutdruckdüşük kan şekeri düzeyi niedriger Blutzuckerspiegeldüşük vücut ısısı niedriege Körpertemperaturdüzenli, düzgün regelmäßigdüztaban Plattfuß

E/eebe Hebammeebelik Geburtshilfeeczane Apothekeeğilmek bückenegzama Ekzem, Hautausschlageklem Gelenkel Handel bileği Handgelenkel tırağı Fingernagel

emekli Rentneremzirmek stillenemzirme süresi Stillzeitendeskopi Endoskopieenfarktüs Infarktenfeksiyon Infektionenfeksiyon hastalığı Infektionskrankheitengelli behindertenjeksiyon iğnesi Kanüleense Nackenense ağrısı Nackenschmerzenensülin Insulinensülin iğnesi Insulinspritzeerişkin erwachsenerkek hemşire Krankenpflegererken doğum Frühgeburterken tanı (teşhis) Frühdiagnoseerken teşhis muayenehesi Früherkennungsuntersuchungesnek sargı Elastikbindeestetik cerrahi Schönheitschirurgieetki Wirkungetkili wirksamev doktoru Hausarztev ecza kutusu Hausapothekeevde bakım häusliche Pflegeezilme Quetschungezmek quetschen

F/ffango Fangofelç Lähmung, Schlaganfallfelçli paralytisch, gelähmtfıtık Leistenbruchfitil Zäpfchenfizik tedavisi Krankengymnastikfizyoloji Physiologiefizyoterapi Physiotherapiefobi Phobieformunda fitfrengi hastalığı Syphilis

G/ggargara etmek gurgelngargara için ilaç Mundwassergaz Blähungengaz bezi Mullbindegazdan zehirlenme Gasvergiftunggebe schwangergebe olmak schwanger werdengebelik Schwangerschaftgebelikten korunma Verhütunggebelikten korunma ilacı Verhütungsmittelgece hizmeti Nachtdienstgece körlüğü Nachtblindheitgeç aşama Spätstadiumgeçmiş olsun Gute Besserung!geğirmek aufstoßengelişme (büyüme) rahatsızlığı Wachstumsstörunggen Gengenetik Genetikgenetik hastalığı genetische Krankheitgenzine kaçmak verschluckengıcırdamak knirschengıda maddeleri Nahrungsmittel

gıda maddesi alerjisi Nahrungsmittelallergiegıda zehirlenmesi Lebensmittelvergiftunggıdasızlık Unterernährunggırtlak Kehlkopf, Rachengırtlak iltihabı Kehlkopfentzündunggırtlak kanseri Kehlkopfkrebsgöbek Bauchgöbek fıtığı Nabelbruchgöbek kordonu Nabelschnurgöğüs Brustgöğüs ağrısı Brustschmerzengöğüs kafesi Brustkorbgöğüs kanseri Brustkrebsgöğüs kemiği Brustbeingöğüste düğüm Brustknotengömmek bestattengörme bozukluğu Sehstörunggörme testi Sehtestgörmek sehengöz Augegöz ağrısı Augenschmerzengöz bebeği Pupillegöz damlası Augentropfengöz iltihabı Augenentzündunggöz kapağı Augenlid, Lidgöz keskinliği Sehschärfegöz kızarıklığı Augenrötunggöz şişmesi Augenschwellunggöz tansiyonu Glaukomgözlükçü Optikergözyaşı Tränegözyaşı kesesi Tränensackgrip Grippegrip aşısı Grippenimpfunggripal enfeksiyon grippaler Infektguatr Schilddrüsegudde Drüseguddelerin iltihabı Drüsenentzündugguddelerin şişmesi Drüsenschwellunggut Gichtgüç Kraft, Leistunggüçlendirici ilaç Stärkungsmittelgüçlü stark, kräftiggüçsüz schwach, kraftlosgüneş alerjisi Sonnenallergiegüneş çarpması Sonnenstich, Hitzeschlaggüneş yanığı Sonnenbrandgüneş yanığı için merhem Sonnenbrandsalbegüneşe karşı koruma Sonnenschutzgünlük bakım Tagespflegegünlük klinik Tagesklinik

H/hhafıza Gedächtnishafıza kaybı Gedächtnisverlusthafıza zayıflığı Gedächtnisschwächehafif felç Paresehalsizlik Angeschlagenheithalsizlik durumu Schwächezustandhamile schwangerhamile kalmak schwanger werdenhamile kalmamak için korunma Schwangerschaftsverhütunghamilelik Schwangerschaft

111

hamilelik sancıları Schwangerschaftswehenhamilelik testi Schwangerschaftstesthap Tablette, Pille... karşı hap Tabletten gegen ...hap alma (yutma) Tabletteneinnahmehap zehirlenmesi Tablettenvergiftunghapşırmak niesenhareket Bewegunghareket ağrıları Bewegungsschmerzenhareket bozukluğu Bewegungsstörunghareket kaybı Bewegungsverlusthareketlilik Mobilitäthareketsiz bewegungsloshareketsizlik Bewegungslosigkeithassas empfindlichhasta krankhasta bakıcısı Krankenpfleger/-inhasta bakımı Krankenpflegehasta bekleme odası Patientenzimmerhasta bilgilendirme broşürü Patienteninformationsbroschürehasta bilgilendirme Patienteninformationhasta imzası Patientenunterschrifthasta nakli Krankenbeförderunghasta tuvaleti Patiententoilettehasta yatağı Krankenbetthasta yemeği Krankenkosthasta ziyareti Krankenbesuchhastalanmak erkrankenhastalığın seyri Krankheitsverlaufhastalık Krankheithastalık raporu Krankheitsberichthastane Krankenhaushastanede yatarak tedavi olmakstationäre Behandlunghaşarat Insekthaşarat ilacı Insektenmittelhaya Hodenhaya kanseri Hodenkrebshayat Lebenhayat beklentisi Lebenserwartunghayat sigortası Lebensversicherunghayızdan kesilmek Menopausehava tutması Luftkrankheithazım sistemi Verdauungssystemhazım zayıflığı Verdauungsschwächehazımsızlık Verdauungsstörunghazır sargı Schnellverbandhazmedilmemiş unverdauthazmetmek verdauenhekim hatası Arztfehlerhekim vizitesi Arztvisitehekimsel medizinischhemoraji Bluterguss, Hämatomehemoroit Hämorrhoidenhemşire Krankenschwesterhepatit Hepatitisheyecanlı aufgeregthıçkırık SchluckaufHİV HIVHİV-aids enfeksiyonu HIV-Infektion

hiddetli gereizthijyen Hygienehiperaktif hyperaktivhissetme bozukluğu Empfindungsstörungenhissetmek empfindenhisteri Hysteriehomeopati Homöopathiehomeopatik homöopathischhorlamak schnarchenhormon Hormonhormon tedavisi Hormonbehandlunghormonel hormonalhormonel bozukluk hormonelle Störunghuzursuz unruhighuzursuzluk Unruhe

I/ıılık lauwarmısı Temperaturısı düşürücü temperatursenkendısırık yarası Bisswundeısırma Bissısırmak beißenışık tedavisi Lichtbehandlungışık yetersizliği Lichtmangelışınlamak Bestrahlungışın dozu Strahlendosisışın tedavisi Strahlenbehandlung

İ/iiç inneniç kanama innere Blutungeniçe bakış Meditationiçgüdü Instinktidrar Harn, Urinidrar kesesi Blaseidrar muayenesi Urinuntersuchungidrar örneği Urinprobeidrar tahlili Urinbefund, Harnanalyseidrarda kan Blut im Urinidrar torbası endoskopisi Harnblasenspiegelungidrar yolu enfeksiyonu Harnblaseninfektionidrar yolu iltihabı Harnblasenentzündungiğne Nadel, Spritzeiğne yapmak spritzenikinci muayene Nachuntersuchungiklim Klimaiktidarsız impotentiktidarsızlık Impotenzilaç Medikament, Arznei... karşı ilaç Arzneimittel (Medikamente) gegen ...ilaç bağımlılığı Medikamentensuchtilaç kullanmak Medikament einnehmenilaç vermek Medikament verabreichenilaç yazmak Medikament verschreibenilerlemek fortschreitenilkbahar yorgunluğu Frühjahrsmüdigkeit

ilk yardım Erste-Hilfeilk yardım doktoru Rettungsarztiltihap Entzündungiltihaplı entzündetiltihap önleyici Entzündungshemmerimplantasyon Implantationimplanta etmek implantiereninanç Glaubeilaç vermek Medikament verabreicheninatçı hartnäckigince bağırsak Dünndarmince bağırsak iltihabı Dünndarmentzündungince bağırsak kanseri Dünndarmkrebsincime verrenktinfüzyon Infusioninlemek stöhneninme Paralyse, Lähmungirin Eiterirsi erblichirsi hastalık Erbkrankheitishal Durchfallishal hastalığı Durchfallerkrankungiskelet Skelettistenilmeyen unerwünschtişitme Gehörişitme bozukluğu Gehörfehlerişitme rahatsızlığı Hörstörungişitme özürlüğü Gehörlosigkeitişitme yeteneği Hörfähigkeitişitme yolu Gehörgangişitme zayıflığı Gehörschwächeişitmek höreniştah Appetitiştah açmak Appetit anregeniştah bozukluğu Appetitstörungeniştah kesici Appetitzügleriştahsızlık Appetitlosigkeitiyi gutiyi huylu gutartigiyileşme Besserung, Genesung, Heilungiyileştirmek genesen, heileniyileşmek verheilen, gesund werden

K/kkabakulak Mumpskabızlık Verstopfungkabuk Krustekabuklanma Krustenbildungkaburga Rippekabus Alptraumkader Schicksalkadın doktoru Frauenarztkadın evi Frauenhauskadın hekimliği Frauenheilkundekadın hormonları weibliche Hormonekafa Kopfkafa derisi Kopfhautkafa yaralanması Kopfverletzungkafatası Schädelkafatası fraktürü Schädelfrakturkafatası kırığı Schädelbruchkofein Koffein

112

kalbin hızlı atması Herzrasenkalça Hüfte, Beckenkalça kemiği Hüftknochenkalın bağırsak Dickdarmkalın bağırsak kanseri Dickdarmkrebskalın bağırsak polipi Dickdarmpolypkalıtım Vererbungkalkan bezi Schilddrüsekalkan bezinin az çalışması Schilddrüsenunterfunktionkalkan bezinin fazla çalışması Schilddrüsenüberfunktionkalkmak aufstehenkalori Kaloriekalorisiz kalorienfreikalorili kalorienreichkalsiyum Kalziumkalsiyum eksikliği Kalziummangelkalbin hızlı atması Herzjagenkalbin durması Herzstillstandkalp Herzkalp atışı Herzschlagkalp bozukluğu Herzfehlerkalp çarpıntısı Herzklopfenkalp enfarktüs Herzinfarktkalp fonksiyonu Herzfunktionkalp hastalığı Herzerkrankungkalp kifayetsizliği Herzinsuffizienzkalp krizi Herzinfarktkalp pili Herzschrittmacherkalp rahatsızlığı Herzbeschwerdenkalp ritim rahatsızlığı Herzrhythmusstörungenkalsiyum Caliumkambur Buckelkan Blutkan almak Blut abnehmenkan analizi Blutanalysekan bağışı Blutspendekan basıncı Blutdruckkan çıbanı Furunkelkan damarı Blutgefäßkan değişimi Blutaustauschkan dolaşımı Blutkreislaufkan dolaşımı bozukluğu (Blut-) Kreislaufstörungkan dolaşımı hastalığı (Blut-) Kreislauferkrankungkan dolaşımı ilacı Kreislaufmittelkan dolaşımı rahatsızlığı Kreislaufstörungkan dolaşımı şikayeti Kreislaufbeschwerdekan grubu Blutgruppekan nakli Blutübertragungkan kanseri Blutkrebs, Leukämiekan kaybetmek Blut verlieren, verblutenkan kusmak Blut erbrechenkan muayenesi Blutuntersuchungkan öksürmek Blut hustenkan şekeri Blutzuckerkan şekerinin artması, yükselmesi Blutzuckererhöhungkan şekerinin düşmesi Unterzuckerung, Blutzuckersenkungkan şekeri ölçüm aleti

Blutzuckermessgerätkan verici (bağışlayıcı) Blutspenderkan yağı Blutfettkan yağı değeri Blutfettwertkan zehirlenmesi Blutvergiftungkanama Blutungkanamak blutenkanlı blutigkanser Krebskanser erken teşhis muayenesi Kebsvorsorgeuntersuchungkanser riski Krebsrisikokansızlık Anämie, Blutarmutkaplıca tedavisi Kurkaraciğer Leberkaraciğer hastalığı Lebererkrankungkaraciğer iltihabı Leberentzündungkaraciğer kanseri Leberkrebskaraciğer yağlanması Fettleberkarakter Charakterkaramsar pessimistischkaramsar olan Pessimistkaranfil Nelkekarantina Quarantänekarbondioksit zehirlenmesi Kohlendioxitvergiftungkardiyolog Kardiologekarın Bauchkarın ağrısı Bauchschmerzenkarın altı Unterleibkarın derisinde şişkinlik Bauchdeckenschwellungkarın rahatsızlığı Bauchbeschwerdenkarıncalanma kribbelnkarışık tesir Wechselwirkungkaplıca hamamı Heilbadkas Muskelkas dokusu Muskelgewebekas gerilmesi Muskelzerrungkas krampı Muskelkrampfkas kopması Muskelrisskas lifi Muskelfaserkas sertleşmesi Muskelhärtekas yırtılması Muskelrisskas zayıflığı Adynamiekasık Leistekasık ağrısı Leistenschmerz, Unterleibschmerzenkasık fıtığı Leistenbruchkasık şişliği Leistenschwellungkaşımak kratzenkaşınmak juckenkaşıntı Juckreizkatarakt Kataraktkapsül Kapselkarmaşık kompliziertkateter Katheterkaval kemiği Schienbeinkaval kemiği kırığı Schienbeinbruchkaza Unfallkaza sigortası Unfallversicherungkaza yeri Unfallstellekekelemek stotternkel Glatzekemik Knochenkemik iliği Knochenmarkkemik iltihabı Knochenentzündungkemik hastalığı Knochenerkrankung

kemik kırılması Knochenbruchkemik yoğunluğu Knochendichtekemik yoğunluğu ölçümü Knochendichtemessungkendiliğinden iyi olma Selbstheilungkene Zeckekene ısırması Zeckenbisskepek Schuppekesik yarası Schnittwundekıç Gesäßkıkırdak Knorpelkırık Bruch; gebrochenkırık tahtası Bruchschienekırılgan tırnak Nägelbrüchigkeitkırmızı ışık tedavisi Rotlichttheraphiekısa kolluluk Kurzarmigkeitkısır Unfruchtbarkeit; sterilkısırlık unfruchtbarkısırlaştırmak sterilisierenkızamık Masern, Rötelnkızarmak errötenkızartı Rötungenkızılhaç Rotes Kreuzkızıl hastalığı Scharlachkızıl sıtması Scharlachfieberkızılay Roter Halbmondkilo alma Gewichtszunahmekilo fazlalığı Übergewichtkilo kaybı Gewichtsverlustkilo kontrolu Gewichtskontrollekilo sorunu Gewichtsproblemkilo verme Gewichtsabnahme, Gewichtsreduktionkilo vermek abnehmenkireçlenmek verkalkenkirpik Wimperkist Zystekimyevi (kimyasal) chemischkimyevi madde Chemikaliekiriş gerilmesi Sehnenzerrungklinik Klinikklor Chlorkafein Koffeinkoklamak riechenkoku Geruchkoku alma kabiliyeti Geruchsvermögenkoku alma rahatsızlığı Geruchsstörungkol Armkol askısı Armtragebandkol kırılması Armbruchkolera Cholerakolera vakası Cholerafallkolesterin muayenesi Cholesterinuntersuchungkolesterol Cholesterinkolesterol düşmesi Cholesterinsenkungkolesterol yükselmesi Cholesterinsteigerungkoltuk değneği Krückekoltukta boğum Achselknotenkoma Koma, Bewusstlosigkeitkompres Umschlag, Kompressekonsantrasyon Konzentrationkonsantrasyon zayıflığı

113

Konzentrationsschwächekontrol Kontrollekontrol altında tutmak überwachenkonrtol muayenesi Kontrolluntersuchungkonuşma bozukluğu Dysphasie, Sprachstörungkonuşma bozukluklarını tedavi yöntemi Logopädiekorku Angstkorkulu durumlar Angstzuständekortizon Cortisonkortizonsuz cortisonfreikortizon tedavisi Cortisontherapiekorumak schonen, schützenkoruyucu aşı Schutzimpfungkrem Cremekrom Chromkromozom Chromosomkoşucu sancısı Seitenstichekök Wurzelkök tedavisi Wurzelbehandlungköprücük kemiği Schlüsselbeinköprücük kemiği kırığı Schlüsselbeinbruchkör blindkörbağırsak Blinddarmkörleşmek erblindenkörlük Blindheitkötü huylu bösartigkötüleşme Verschlechterungkramp Krampfkramp girmesi Krampfanfallkriz Krisekronik hasta chronischkudurma Tobsuchtkudurmak Tollwut bekommenkuduz Tollwutkulak Ohrkulak absesi Ohrabszesskulak ağrısı Ohrenschmerzenkulak çınlaması Ohrensausenkulak damlası Ohrentropfenkulak doktoru Ohrenarztkulak iltihabı Ohrenentzündungkulak kanaması Ohrenblutenkulak kepçesi Ohrmuschelkulak kiri Ohrschmalzkulak memesi Ohrläppchenkulak pamuğu Wattestäbchenkulak zarı Trommelfellkullanım Anwendungkullanım süresi Anwendungsdauerkullanım alanı Anwendungsgebietkuron Kronekurtarıcı Retterkurtarma Rettungkurtarmak retten, bergenkuru trockenkuru cilt trockene Hautkusmak erbrechen, sich übergebenkuvvet Leistung, Gewaltkuvvetlendirici Stärkungkuvvetli leistungsfähigkuvvetlilik Leistungsfähigkeitkuyruk kemiği Steißbeinküçük dil Gaumenzäpfchenkür Kur

kürtaj Abtreibung, Kürettagekürtaj olmak abtreiben lassenkuşak Generation

L/llabortuvar değerleri Laborwertelazer Laserlazer ışını Laserstrahllazer tedavisi Lasertherapieleğen kemiği Beckenknochenlenf Lymphomlenf bezi Lymphdrüselenf boğumları Lymphknotenlenf kanseri Lymphkrebslens Linselezzet Geschmacklif kopması Bänderrisslösemi Leukämielogopedi Logopädielokal Lokallumbago Hexenschuss

M/mmafsal (eklem) ağrısı Gelenkschmerzenmafsal (eklem) artrozu Gelenkarthrosemafsal (eklem) iltihabı Gelenkentzündungmafsal (eklem) kireçlenmesi Gelenkverkalkungmafsal (eklem) romatizması Gelenkrheumatismusmafsal (eklem) şişmesi Gelenkschwellungmafsal iltihabı Arthritismagnezyum Magnesiummagnezyum eksikliği Magnesiummangelmakat ağrısı Afterschmerzenmakatta boğum Afterknotenmantar Pilzmantar enfeksiyonu Pilzinfektionmantar zehirlenmesi Pilzvergiftungmasaj Massagemasaj yapmak massierenmayasıl Hämorrhoidenmeditasyon Meditationmelankoli Melancholiememe başı Brustwarzememe başı kanaması Brustwarzenblutungmenenjit Hirnhautentzündung, Meningitismentalite Mentalitätmercek Linsemerhem Salbe... karşı merhem Salbe gegen ...mesane Blasemesane iltihabı Blasenentzündungmesane kanseri Blasenkrebsmesane sarkması Blasensenkungmesane taşı Blasensteinmesane tümörü Blasentumormesane zayıflığı Blasenschwächemeslek hastalığı Berufskrankheitmetabolizma Metabolismus, Stoffwechsel

metabolizma hastalığı Stoffwechselerkrankungmetabolizma rahatsızlığı Stoffwechselstörungmetot Methodemeydan korkusu Platzangstmide Magenmide ağrısı Magenschmerzenmide ameliyatı Magenoperationmide asiti Magensäuremide bağırsak gribi Magen-Darm-Grippemide kanaması Magenblutungbağırsak kanaması Darmblutungmide bağırsak şikayeti Magen-Darm-Beschwerdemide bulantısı Brechreiz, Übelkeitmide endoskopisi Magenspiegelungmide hapı Magentablettenmide hastalığı Magenerkrankungmide iltihabı Magenentzündungmide kanaması Magenblutungmide kanseri Magenkrebsmide krampları Magenkrämpfemide sancısı Magenschmerzenmide şikayeti Magenbeschwerdemide ülseri Magengeschwürmide yanması Sodbrennenmide zarı iltihabı Magenschleimhautenzündungmidenin fazla asit üretmesi Magenübersäuerungmidesi boş nüchternmigren Migränemikroskop Mikroskopmineral Mineralmineraller Mineralstoffemiyopluk kurzsichtigmolekül Molekülmoral Moralmorfin Morphiummotivasyon Motivationmotive etmek motivierenmuayenehane Arztpraxismuayene odası Behandlungszimmermuayene saati Sprechstundemuayene sonucu Behandlungsergebnismuayenehane ücreti Praxisgebührmunzam tabaka iltihaplanması Bindehautentzündungmüshil Abführmittelmütehassıs Spezialist

N/nnabız Pulsnabız atışı Pulsschlagnabız damarı Pulsadernabız atışını saymak Pulsschlag zählennarkoz Narkosenarkoz doktoru Narkosearzt, Anästhesistnasır Hornhaut, Hühneraugenasırlaşma Verhornungnefes Atemzug, Pustenefes almak einatmennefes darlığı Atemnot, Atembeschwerden

114

nefes borusu Luftröhrenefes tıkanması Luftnotnefes vermek ausatmennefrolog Nephrologenesil Generationnevroloji Neurologenezle Schnupfennikotin Nikotinnikotinsiz nikotinfreinikel alerjisi Nickelallergienöbet görevi Bereitschaftsdienstnöbet titremesi Schüttelfrostnukoza Schleimhaut

O/oobduktsiyon Obduktionobezite Obesitätoksijen Sauerstoffoksijen eksikliği Sauerstoffmangelomur Wirbelomur ağrıları Lumbagoomurga Wirbelsäuleomurilik Rückenmarkomurilik iltihabı Rückenmarkentzündungomuz Schulteromuz ağrısı Schulterschmerzenomuz kemiği Schulterblattonkoloji Onkologieoral oralorgan Organorgan bağışı Organspendeorta beyin Mittelhirnorta kulak Mittelohrorta kulak iltihabı Mittelohrentzündungorta parmak Mittelfingerortopedi Orthopädieoruç tutmak fastenosteoporoz Osteoporoseoperasyon Operationoperasyon raporu Operationsberichtoptiker Optikerovmak einreiben

Ö/öödem Ödem, Gewebewassersuchtöksürük Hustenöksürük ilacı Hustenmittelöksürük şurubu Hustensaftöksürük tutması Hustenanfallölmek sterbenölü Toteölmüş totölü gömme Bestattungölüm Todölü doğum Totgeburtölüm ilanı Todesanzeigeölüm korkusu Todesangstölüm sebebi Todesursacheölüm tehlikesi Lebensgefahrölüm vakası Sterbefallölüm yardımı Sterbehilfeölüm yardımı parası Sterbegeldölümcül tödlichölümcül hasta todkrankömür Lebensdauerön sinüs Stirnhöhle

önleyici tedbir Präventionöstrojen Östrogenöstrojen eksikliği Östrogenmangelözel privatözel hasta Privatpatientözel klinik Privatkliniközel sigorta Privatversicherungözendirme Motivationözendirmek motivierenözürlü behindertözürlüleri taşıyan araç Behindertenfahrzeugözürlülük Behinderung

P/ppamuk Wattepansuman Verbandpansuman değişmesi Verbandswechselpansuman malzemesi Verbandsmaterialpanik Panikpankreas Bauchspeicheldrüse, Pankreaspanzehir Gegengiftpapatya çayı Kamillenteeparmak Fingerparmak eklemi Fingergelenkpedikür Pedikürepenisilin Penicillinpenisilin alerjisi Penicillinallergieperhiz Diätpastil Pastillepatolog Pathologepatoloji Pathologiepıhtı Grinselpigment Pigmentpigment lekeleri Pigmentfleckenpişmemiş gıda Rohkostpiskopat Psychopatflaster Pflasterpoliklinik Poliklinikportakal cilt Orangenhautpozitif positivpotasyum Kaliumprezervatif Kondompromil Promilleprostat Prostataprostat büyümesi Prostatavergrößerungprostat ameliyatı Prostataoperationprostat şikayeti Prostatabeschwerdenprotein Eiweiß, Proteinproteinli proteinhaltigproteinsiz proteinfreiprotein eksikliği Proteinmangelprotez Protheseprotokol Protokollpsikiyatri Psychiatriepsikiyatrist Psychiaterpsikiyatri kliniği psychiatrische Klinikpsikolog Psychologepsikoloji Psychologiepsikoterapist Psychotherapeutpsikoterapi Psychotherapiepudra Puderpupil Pupille

R/rradyolog Radiologerahim Gebärmutterrahim kanaması Gebärmutterblutungrahim kanseri Gebärmutterkrebsrahim tümörü Gebärmuttertumorrapor Bericht, Attestreaksiyon Reaktionreaksiyon göstermek reagierenreaksiyon yeteneği Reaktionsvermögenreçete Rezeptreçete yazmak verschreibenreçeteye tabi rezeptpflichtigreçetesiz rezeptfreirefakat Begleitungrefakatçı Begleiterrefleks Reflexrehabilitasyon Rehabilitationrehabilitasyon merkezi Rehabilitationszentrumrejenerasyon Regenerationrenk Farberenk körü farbenblindrenksiz blass, farblosrıza bildirimi Einverständniserklärungrisk Risikorisk faktörü Risikofaktorriskli riskantriskli doğum Risikogeburtriskli hamilelik Risikoschwangerschaftritim Rhythmusritim bozukluğu Rhythmusstörungenritmik (ritimli) rhythmischromatizma Rheumaromatizmal rheumatischromatizma ilacı Rheumamittelröntgen röntgenröntgen doktoru Radiologe, Röntgenarztröntgen çekimi Röntgenaufnahmeröntgen filmi Röntgenbildröntgen ışınları Röntgenstrahlenröntgen servisi Röntgenabteilungruh Seeleruhi seelischruh hali Psycherutin Routine

S/ssaç dökülmesi Haarausfallsaç gelişme rahatsızlığı Haarwuchsstörungsaç kepekleri Kopfschuppensafra Gallesafra kesesi Gallenblasesafra kesesi suyu Gallensäuresafra kesesi taşı Gallensteinesafra rahatsızlığı Gallenbeschwerdensağ rechtssağır dilsiz taubstummsağırlık Taubheitsağlık Gesundheitsağlığa (sıhhate) zararlı gesundheitsschädlichsağlıklı gesundsağlıksız ungesund

115

sağlık bakanlığı Gesundheitsministeriumsağlık dairesi Gesundheitsamtsağlık danışmanlığı Gesundheitsberatungsağlık durumu Gesundheitszustandsağlık hizmeti Gesundheitsdienstsağlık karnesi Gesundheitszeugnissağlık kasası Krankenkassesağlık sigortası Krankenversicherungsağlık raporu Gesundheitsbescheinigungsakat körperbehindertsakatlık Behinderungsakin ruhigsakinleştirme beruhigensakinleştirici ilaç Beruhigungsmittelsalgın hastalık Seuche, ansteckende Krankheitsalmonella Salmonellensalmonella zehirlenmesi Salmonellenvergiftungsalya Speichelsanatoryum Sanatoriumsara hastalığı Epilepsiesararmak erblassensargı Verbandsargı değişmesi Verbandswechselsargı kutusu Verbandskastensargı malzemesi Verbandszeugsarhoş betrunkensarıhumma Gelbfiebersarılık Gelbsuchtsarmak bindensars hastalığı SARS-Erkrankungsavunma zayıflığı Abwehrschwächesavunmada artış Abwehrsteigerungsedef hastalığı Schuppenflechteselulit Cellulitissendrom Syndromsersemlik hissi Benommenheitsert steifsertleşme rahatsızlığı Erektionsstörungenserum Serumserum alerjisi Serumallergieserum tedavisi Serumbehandlungses bozukluğu Dysphonieses kısıklığı Heiserkeitsesi kısık heiserses teli Stimmbandses teli iltihabı Stimmbandentzündungsessiz ruhigsevk etmek überweisensevk kağıdı Überweisungsscheinseyehat ecza kutusu Reiseapothekeseyehat hastalığı (seyehat ederken mide bulantısı) Reisekrankheitsıcaklık hissi Hitzegefühlsıkıntı hissi Engegefühlsıkmak drücken, quetschensıklıkla häufigsır mükellefiyeti Schweigepflichtsırt Rückensıtma Malariasıtma nöbeti Malariaanfall

sıvı Flüssigkeitsıvı eksikliği Flüssigkeitsmangelsidik torbası Blasesigara içmek rauchensigara içmeyen Nichtrauchersigarayı bırakma Raucherentwöhnungsigarayı bırakmak için ilaç Tabakentwöhnungsmittelsigorta doktoru Kassenarztsigorta kartı Versichertenkartesigortalı Versicherte/-rsinir Nerv, Sehnesinir doktoru Nervenarztsinir dokusu Nervengewebesinir hastası nervenkranksinir hastalıkları Nervenkrankheitensinir hastalığı Nervenerkrankungsinir iltihabı Nervenentzündungsinir krizi Nervenkrisesinir sistemi Nervensystemsinirler Nervensinirleri yatıştırıcı nervenberuhigendsinirli nervös, wütend, gereiztsinirlilik Nervositätsinüsler Nebenhöhlensinüzit Sinusitissinüzit iltihaplanması Nasennebenhöhlenentzündungsivilce Akne, Pickelsiyatik Ischiassoğutma Kühlungsoğuk algınlığı Erkältungsoğuk şişkinliği Frostbeulesokma Stichsokmak stechensol linkssolgun blasssolucan Wurmsoluk Pustesolumak schnaufensolunum durması Atemstillstandsolunum kesikliği Atemlosigkeitsolunum yolları hastalığı Atemwegserkrankungsoyaçekim Vererbungspermada kan Blut im Spermaspor Sportspor yaralanması Sport treibenspor yapmak Sportverletzungstresi (telaşı) yenme Stressbewältigungsu Wassersu birikintisi Wasseransammlungsuçiçeği Windpockensuni tedavi Kunsttherapiesümüksel zar Schleimhautsünnet Beschneidungsüreç Verlaufsüt çocuğu Säugling

Ş/şşakak Schläfeşakak kemiği Schläfenbeinşarbon Milzbrandşaşı bakmak schielenşeker hastalığı Zuckerkrankheitşeker hastası zuckerkrank

şekeri düşme Unterzuckerungşiddet Gewaltşifalı bitkiler Heilkräuterşikayet Beschwerdeşikayetsiz beschwerdefreişimiyoterapi Chemotherapieşiş (an-) geschwollen, Schwellungşişkinliğin inmesi abschwellenşişkinlik (An-) Schwellung, Beule, Geschwulstşişman dickşişmanlık Obestitätşişmek anschwellenşişmiş geschwollenşizofren schizophrenşok Schockşurup Sirupşuur Bewusstseinşuursuz bewusstlosşüphe Verdachtşüpheli verdächtig

T/ttabi tedavi Naturheilkundetablet Tablette... karşı tablet (hap) Tabletten gegen ...taburcu olmak entlassentansiyon Blutdruck- düşük niedriger Blutdruck- yüksek hoher Blutdrucktansiyon değişimi Blutdruckveränderungtansiyonu düşürmek Blutdruck senkentansyion ölçme aleti Blutdruckmessgerättat alma rahatsızlığı Geschmacksstörungentedavi Therapie, Behandlungtedavi eden kişi Therapeuttedavi edilen hasta Patienttedavi etmek behandelntedavi usulü (şekli) Behandlungsart, Therapieformtedavi odası Behandlungszimmertedbir Vorsorgetedbir muayenesi Vorsorgeuntersuchungtehlike Gefahrtehlikesiz gefahrlostekerlekli sandalye Rollstuhltelaş Stresstelaş durumu Stresssituationtelaşı yenme Stressbewältigungtentür Tinkturtentürdiyot Jodtepki Reaktiontepki göstermek reagierenter Schweißter boşalması Schweißausbruchter dokusu Schweißdrüseterlemek schwitzentermometreFieberthermometertesir Einwirkung, Wirkungtesir alanı Wirkungsbereichtesir süresi Wirkungsdauer

116

tesirli wirksamtestesteron Testosterontestis Hodentestis ağrısı Hodenschmerztestiste şişme Hodenschwellungteşhis Diagnose, Prognoseteşhis etmek diagnostizierentetanos Tetanustetanos aşısı Tetanusimpfungtetkik Befundtıbbı malzeme satış mağazası Sanitätshaustıbbi medizinischtıp Medizintırnak Nageltırnak dibi iltihabı Nagelbettentzündungtırnak mantarı Nagelpilztifo Typhustifo aşısı Typhusimpfungtitreme Schüttelfrosttitremek zittern, fröstelntopallamak hinkentoplar damar Venetoprağa vermek beisetzentopuk Achillessehne, Versetoz alerjisi Stauballergietravma Traumatromboz çorabı Thrombosestrumpftuzlu salzig, gesalzentuzsuz salzfrei, ungesalzentüberkoloz Tuberkulosetükürmek ausspuckentükürük bezi Speicheldrüsetülbent sargısı Mullbindetülbent bezi Mullkompressetümör Tumor

U/uuçuk Herpesultrason muayenesi Ultraschalluntersuchungur Geschwulst, Wucherunguyandırmak aufweckenuyanık wachuyanmak aufwachen, erwachenuyku Schlafuyku hapı Schlaftabletteuyku ilacı Schlafmitteluyku rahatsızlığı Schlafstörungenuyku tedavisi Schlafbehandlunguykusuzluk Schlaflosigkeituykuya dalmak einschlafenuyluk Oberschenkeluyluk kemiği Femuruyluk kemiği kırığı Femurfrakturuyumak schlafenuyurgezerlik schlafwandelnuyuşkan olmayan unverträglichuyuşturmak betäubenuyuşturucu Rauschgift, Betäubungsmitteluyuşturucu madde bağımlılığı Rauschgiftsuchtuyuşturucu madde bağımlısı rauschgiftsüchtiguyuşuk steif, bewegungsunfähiguyuşuk Taubheit

uzman doktor Facharztuzun süren tedavi Langzeittherapieuzun süreli test Langzeittest

Ü/üüflemek pustenülser Geschwür, Ulcusüretmek fortpflanzenüremek Fortpflanzungürolog Ürologeüroloji Ürologieüst çene Oberkieferüst dudak Oberlippeüstkol Oberarmüşümek frieren

V/vvajina Vaginavajina (kadın uzvu) hastalığı Vaginalerkrankungvaris Krampfadern, Varizevaris çorabı Stützstrumpfveba hastalığı Pestvefat Todvejeteryan Vegetarierveremli tuberkulösverit genişlemesi Venenerweiterungverit hastalığı Venenerkrankungverit iltihabı Venenentzündungveteriner veterinärvirüs Virusvirüs enfeksiyonu Virusinfektionvirüs hastalığı Viruskrankheitvitamin Vitaminvitamin eksikliği Vitaminmangelvitaminli vitaminreich, vitaminhaltigvizite Visitevücudun üst kısmı Oberkörpervücut Körper, Leibvücut ağrıları Gliederschmerzenvücut ısısı Körpertemperaturvücut ısısının normalin altına düşmesi Unterkühlungvücut kokusu Körpergeruchvücut yapısı Körperbau

Y/yyabancı madde Fremdkörperyağ Fettyağ bezi Talgdrüseyağ dokusu Fettgewebeyağ hücreleri Fettzellenyağ içeriği Fettgehaltyan tesir Nebenwirkungyanak Wangeyanık Verbrennungyanık merhemi Brandsalbeyanık yarası Brandwundeyanlış tedavi falsche Behandlungyanlış teşhis Fehldiagnoseyanma Verbrennungyanmak brennen, sich verbrennenyapay beslenme künstliche Ernährungyapışıcı yakı Heftpflasteryara Wundeyara izi Narbe

yara merhemi Wundsalbeyara tedavisi Wundbehandlungyaralanma Verletzungyaranın iyileşmesi Wundheilungyardım Hilfeyardımcı eleman Hilfskraftyardıma muhtaç hilfsbedürftigyarı felç Querschnittslähmungyaşam Lebenyaşlanmak alternyatmak liegenyatağa bağımlı bettlägrigyatağı ıslatmak bettnässenyatak istirahatı Bettruheyatırmak hinlegenyatıştırıcı Beruhigungsmittelyatıştırmak beruhigenyemek borusu Speiseröhreyemek borusu kanseri Speiseröhrenkrebsyemek yememe hastalığı Magersuchtyeni doğan Neugeboreneyoğun bakım Intensivpflegeyona hastalğı Gürtelroseyorgun müdeyorgunluk Müdigkeit, Ermüdung, Angeschlagenheityudum Schluckyumurta kanalı Eileiteryumurtalık Eierstockyutma güçlüğü Schluckstörungyutmak einnehmen, schluckenyüksek dereceli hochgradigyüksek (tansiyon) kan basıncı erhöhter Blutdruckyüksek nabız erhöhter Pulsyüz Gesichtyüz çizgileri Gesichtszügeyüz felci Gesichtslähmungyüzü koyun yatırma sich auf den Bauch lagenyüzü koyun yatırmak bauchlegen

Z/zzararsız harmlos, unschädlichzatürre Lungenentzündungzayıf mager, schwachzehir Giftzehirlenme Vergiftungzehirlenmek vergiftenzehirli giftigzehrini atmak entgiftenzeka Intelligenzzeka testi Intelligenztestzeki intelligentzihin Geistzihinsel geistigzihinsel özürlü geistige Behinderungziyaret Besuch, Visiteziyaretci bekleme odası Besucherwarteraumziyaretci Besucherziyaret etmek besuchenziyaretci park yeri Besucherparkplatzziyaretci zamanı Besuchszeit

117

A/aAbführmittel müshil ilacı Abgeschlagenheit halsizlik, yorgunluk, bitkinlikabhängig bağımlıAbhängigkeit bağımlılıkabklingen hafiflemek, azalmakabkühlen soğutmakAblauf akış, seyirabmagern zayıflamakAbmagerungskur zayıflama (diyet) rejimiabnabeln bebeğin göbeğini kesmekabnehmen kilo vermek, zayıflamakAbortus çocuk düşürmek, düşükabsaugen emmek, (hava) sıvı çekmekabschwellen şişkinliğin inmesiAbszess apseabtasten yoklamakabtreiben çocuk aldırmakAbtreibung çocuk aldırma, kürtajAbwehrkräfte vücut direnciAchillessehne topuk kirişiAchselhöhle koltuk altıAder damarAdynamie adinami, kas zayıflığı After nakatAggression saldırganlıkAids Aids Aids-Infektion Aids enfeksiyonuAkne sivilce, akneAkupunktur akupunkturakut akutAlkohol alkol Alkoholiker alkolikAlkoholtest alkol testiAlkoholvergiftung alkol zehirlenmesiAllergie alerji Allergietest alerji testiallergisch alerjikAlptraum kabusalt werden ihtiyarlamak, yaşlanmakAlter yaşAlterserscheinung yaşlanma belirtisiAltersheim huzurevi, yaşlılar eviAlterskrankheit yaşlılık hastalığıAlterungsprozess yaşlanma süreciAlzheimer-Krankheit alzheimer hastalığıAmalgam amalgamambulante Behandlung ayakta tedaviambulanter Pflegedienst ayakta (evde) hasta bakımıAnämie kansızlıkAnamnese hasta ile ilgili bilgilerAnästhesie aneztesi, narkozAnästhesieabteilung anestesi, (narkoz) bölümüAnatomie anatomiAndrogen androjenAnfall hastalık nöbetiangeboren doğuştan

Angeschlagenheit halsizlikAngina anjina Angst korkuAngstzustand korku durumuanschwellen şişmekanstecken bulaştırmak ansteckend bulaşıcı Antialkoholiker antialkolikAnti-Baby-Pille doğum kontrol hapıAntibiotikum antibiyotik Anus anüsAnwendug kullanımAnwendungsdauer kullanım süresiAnwendungsgebiet kullanım alanıAnzeichen belirti, işaret, semptomanziehen giyinmekApotheke eczane Apotheker eczacıAppendizitis apandistAppetit iştahappetitlos iştahsızAppetitlosigkeit iştahsızlıkAppetitzügler iştah kesiciarbeitsfähig çalışmaya elverişliarbeitsunfähig çalışmaya elverişsizArbeitsunfall iş kazasıArm kol Armbruch kol kırılmasıArmtragetuch kol askısıAroma aromaArterie atardamar Arterienverkalkung atardamar kireçlenmesiArteriosklerose damar sertleşmesiArthrose artrozArthritis iltihabı mafsalArzneimittel ilaçArzneimittelsucht ilaç bağımlılığıArzt doktorArztanordnung doktor talimatıArztbericht doktor raporuÄrztekammer tabipler odasıArztfehler doktor hatası Arzthelferin doktor yardımcısıArztpraxis doktor muayenehanesiAspirin aspirinAsthma astımAsthmaanfall astım kriziAtembeschwerden nefes darlığıAtemlosigkeit solunum kesikliği Atemnot nefes darlığı Atemstillstand solunum durmasıAtemwegserkrankung solunum yolları hastalığıAtemzug nefesAttest doktor raporu aufatmen nefes almakaufgeregt heyecanlıaufstehen kalkmakaufstoßen geğirmekaufwachen uyanmakAuge gözAugenentzündung göz iltihabı

Augenlid göz kapağıAugenrötung göz kızarıklığıAugenschmerzen göz ağrısıAugenschwellung göz şişmesiAugentropfen göz damlası ausnüchtern ayıltmakausrutschen ayağı kaymakAusschlag cilt döküntüsü ausspucken tükürmekAuswurf balgam

B/bBacke yanak Backenknochen elmacık kemiğiBahre sedyeBakterie bakteri Bandage bandaj, sargıBänderriss lif kopmasıBandscheibe bel kemiği diski Bandscheibenvorfall bel fıtığıBauch karın Bauchbeschwerden karın rahatsızlığıBauchdeckenschwellung karın derisinde şişkinlikBauchkrampf karın krampıBauchlage yüzü koyun yatırmaBauchschmerzen karın ağrısı Bauchspeicheldrüse pankreasBauchweh karın ağrısıBecken kalçaBeckenbodengymnastik kalça alt kaslarını geliştirme jimnastiğiBefreiung kurtarış, kurtuluşBefund tetkik, netice, bulguBegleiter refakatcıBegleitung refakatbehandeln tedavi etmekbehandelt werden tedavi görmekBehandlung tedaviBehandlungsart tedavi usulüBehandlungzimmer tedavi (muayene) odasıbehindert özürlüBehindertenfahrzeug özürlüleri taşıyan araçBehinderung özürlülük, sakatlıkBein bacak Beinbruch bacak kırılmasıBeinprothese bacak protezi Beinschmerzen bacak ağrısıBeinschwellung bacakta şişmeBeinvene bacak toplardamarıBeinvenenthrombose bacak toplardamar trombozubeisetzen toprağa vermekbeißen ısırmak Belastungs-EKG eforlu EKG Benommenheit sersemlik hissibeobachten gözlemek, gözetmekBereitschaftsdienst nöbetçilik, nöbet görevibergen kurtarmakBericht rapor

GLOSSAR GESUNDHEIT - SAĞLIK KELİME LİSTESİDEUTSCH / TÜRKISCH - ALMANCA / TÜRKÇE

118

Berufskrankheit meslek hastalığıberuhigen sakinleştirmekBeruhigungsmittel yatıştırıcıBeschneidung sünnetBeschwerde şikayet, rahatsızlık beschwerdenfrei şikayetsizBesserung iyileşmebestatten gömmek, defnetmekBestattung ölü gömme, definBestrahlung ışınlamak, ışın tedavisiBesuch ziyaretbesuchen ziyaret etmekBesucher ziyaretçiBesucherparkplatz ziyaretçi park yeriBesucherwarteraum ziyaretçi bekleme odasıBesuchszeit ziyaret zamanıbetäuben uyuşturmakBetäubungsmittel uyuşturucu maddebetrunken sarhoşBett yatak bettlägrig yatağa bağımlıbettnässen yatağı ıslatmakBettruhe yatak istirahatıBeule şişkinlikBewegungsschmerzen hareket ağrılarıBewegungsstörung hareket bozukluğuBewegungsverlust hareket kaybıbewusstlos şuursuz, baygınBewusstlosigkeit koma, şuursuzluk, baygınlıkBewusstsein şuurBienenstich arı sokmasıBindegewebe bağ dokusuBiss ısırmaBisswunde ısırık yarasıBlähungen gazBlase sidik torbasıBlasenentzündung mesane iltihabıBlasenschwäche mesane zayıflığıBinde sargı, bandajBindegewebe bağ dokusubinden sarmakBiss ısırma, sokmaBlähung bağırsak gazı, yelBlase mesane, sidik torbası Blasenentzündung mesane iltihabıBlasenkrebs mesane kanseriBlasensenkung mesane sarkmasıBlasenstein mesane taşıBlasentumor mesane tümörüblass solgun, renksizblind körBlinddarm apandis, kör bağırsakBlinddarmentzündung apandisit, kör bağırsak iltihabıBlindheit körlük Blut kanBlut abnehmen kan almakBlut erbrechen kan kusmaBlut husten kan öksürmek Blut im Sperma spermada kanBlut im Stuhlgang dışkıda kanBlut im Urin idrarda kan

Blut verlieren kan kaybetmek Blutader kan damarıBlutanalyse kan analizi, kan tahliliBlutarmut kansızlıkBlutaustausch kan değişimiBlutbank kan bankasıBlutdruck tansiyon - hoher yüksek - niedriger düşük Blutdruckmessgerät tansiyon ölçme aletiBlutdrucksenkung tansiyonu düşürmekbluten kanamak Bluterguss hemorajiBlutfett kan yağıBlutfettwert kan yağı değeriBlutglucose kan şekeri Blutgruppe kan grubu Bluthochdruck yüksek tansiyonblutig kanlıBlutkrebs kan kanseriBlutkreislauf kan dolaşımıBlutkreislaufstörung kan dolaşım bozukluğuBlutspende kan bağışı Blutspender kan verici (bağışlayıcı)Blutübertragung kan nakliBlutung kanama Blutuntersuchung kan muayenesi Blutvergiftung kan zehirlenmesiBlutverlust kan kaybıBlutzucker kanda şekerBlutzuckererhöhung kan şerkeri yükselmesiBlutzuckermessgerät kan şekeri ölçüm aletiBlutzuckersenkung kan şekeri düşmesibösartig kötü huyluBrandsalbe yanık merhemiBrandwunde yanık yarasıBrechdurchfall kusma ve ishalBrechmittel kusturucu ilaçBrechreiz mide bulantısı brennen yanmakbronchial bronşiyalBronchialasthma bronşit astımBronchien bronşlar Bronchitis bronşit Bruch kırık; fıtık Bruchschiene kırık tahtasıBrust göğüs Brustbein göğüs kemiğiBrustknoten göğüste boğumBrustkorb göğüs kafesiBrustkrebs göğüs kanseriBrustschmerzen göğüs ağrısıBrustwarze meme başıBrustwarzenblutung meme başı kanamasıBuckel kamburbücken eğilmekBypass-Operation By-pass ameliyatı

C/cCalcium kalsiyumCataract kataraktCellulite selulitCharakter karakterChefarzt baş hekimChefarztbehandlung baş hekim tedavisiChemikalie kimyevi maddechemisch kimyevi, kimyasalChemotherapie kemoterapiChirurg cerrahChirugie cerrahichirugische Abteilung cerrahi servisChlor klorCholera koleraCholerafall kolera vakasıCholesterin kolesterinCholesterinsenker kolesterin düşürücüCholesterinsenkung kolesterinin düşürülmesiCholesterinspiegel kolesterin düzeyiCholesterinuntersuchung kolesterin muayenesiChrom kromChromosom kromozomchronisch kronikchronisch krank kronik hastaCoffein kafeinComputertomographie (CT) bilgisayar tomografisiCortison kortizoncortisonfrei kortizonsuzCortisontherapie kortizon tedavisiCreme krem

D/dDamenbinde adet beziDarm bağırsak Darmblutung bağırsak kanamasıDarmentleerung bağırsak böşaltılmasıDarmerkrankung bağırsak hastalığıDarmgeschwür bağırsak ülseriDarmgrippe bağırsak gribiDarmkrebs bağırsak kanseriDarmpolyp bağırsak polipi Darmsonde bağırsak sondası Darmspiegelung bağırsak endoskopisi Darmverschluss bağırsak tıkanıklığıDauerbehandlung sürekli tedavi Daumen baş parmakDegeneration dejenerasyon Dentist dişçi, diş doktoru Depression depresyon Dermatitis dermatit, cilt iltihabıDesinfektion dezenfeksiyonDesinfektionsmittel dezenfekte ilacıDiabetes diyabet, şeker hastalığı Diabetiker diyabetliDiagnose teşhis diagnostizieren tanı koymak, teşhis etmek Dialyse diyaliz Dialysezentrum diyaliz merkezi

119

Diät diyet, perhiz, rejim Diätkost diyet (perhiz) yemeği dick şişman Dickdarm kalın bağırsakDarmkrebs bağırsak kanseri Dickdarmkrebs kalın bağırsak kanseriDickdarmpolyp kalın bağırsak polipiDiphtherie difteriDosierung dozajDosis dozDragee draje Droge bağımlılık yapan maddeDrüse gudde, bezeDrüsenentzündung guddelerin iltihabıDrüsenschwellung guddelerin şişmesi Dünndarm ince bağırsakDünndarmkrebs ince bağırsak kanseriDurchblutung dolaşımDurchblutungsstörung kan dolaşımı rahatsızlığıDurchfall ishalDurchfallerkrankung ishal hastalığıDysenterie ağır ishalDysfunktion hareketlik bozulmasıDyspepsie hazımsızlıkDysphagie yutma bozukluğuDysphasie konuşma bozukluğuDysphonie ses bozukluğuDyspnoe nefes darlığı

E/eEierstock yumurtalıkEileiter yumurta kanalıeinatmen nefes almakeinnehmen almak, yutmakeinreiben ovmakeinschlafen uykuya dalmakEinverständniserklärung rıza bildirimi (beyanı)Einwirkung tesirEis buzEisbeutel buz torbasıEisen demirEisenmangel demir eksikliğiEiter irineitern cerahat bağlamakEiweiß proteinEKG EKG elektrokardiyografiEkzem egzamaElastikbinde esnek sargıEllbogen dirsekEmesis kusmakEmpfängnisverhütung gebe kalmamak için korunmaempfinden hissetmek, duymakempfindlich hassas, duyguluEmpfindungsstörungen hissetme bozukluğuEndoskopie endoskopiEngegefühl sıkıntı hissientbinden doğurmakEntbindung doğumEntbindung von der Schweigepflicht sır mükkellefiyeti iptaliEnteritis ince bağırsak iltihabı

entgiften zehrini atmakentlassen taburcu olmakEntschlackung kan dolaşımını tahrik ederek vücudun boşaltılmasıentzündet iltihaplıEntzündung iltihapEntzündungshemmer iltihap önleyiciEpilepsie epilepsi, sara hastalığıErbkrankheit irsi hastalıkerblassen sararmak, bozarmakerblich irsierblinden körlenmekerbrechen kusmakErektionsstörungen sertleşme rahatsızlığıerhöhte Blutfette yüksek kan yağlarıerhöhte Blutgase yüksek kan gazlarıerhöhter Blutdruck yüksek tansiyon (kan basıncı)erhöhter Puls yüksek nabızerholen dinlenmek, istirahat etmekErholung dinlenme, istirahat etmeerkälten soğuk almakErkältung soğuk algınlığıerkranken hastalanmakErkrankung hastalık ermüden yormak ermüdend yorucu Ermüdung yorgunlukernähren beslenmek Ernährung beslenmeErnährungsberater beslenme danışmanı Ernährungsberatung beslenme danışmanlığıErnährungsgewohnheiten beslenme alışkanlığıErnährungsplan beslenme planıErnährungstherapie beslenme tedavisiernüchtern ayıltmakerregbar sinirlierröten kızarmakErschöpfung dermansızlık, yorgunlukErste-Hilfe ilk yardım erwachen uyanmak erwachsen erişkinerwecken uyandırmakEssstörung yemek yeme rahatsızlığıExanthem cilt kızarmasıExostose kemik şişi

F/fFacharzt uzman hekim (doktor)fallen düşmekfalsche Behandlung yanlış tedaviFamilie aileFamilienangehörige aile fertleriFamilienplanung aile planlamasıFango fangoFarbe renkfarbenblind renk körüFarbenblindheit renk körlüğüfasten oruç tutmak Fehldiagnose yanlış teşhisFehlgeburt çocuk düşürmeFemur uyluk kemiği

Femurfraktur uyluk kemiği kırığıFerse topukFersenbein topuk kemiğiFett yağFettgehalt yağ içeriğiFettgewebe yağ dokusu Fettleber karaciğer yağlanmasıFettzellen yağ hücreleri Fieber ateş Fieberanfall ateş nöbetifiebersenkend ateş düşürücü fiebersenkendes Mittel ateş düşürücü ilaç Fiebersenkungsmittel ateş kesici ilaçFieberthermometer termometreFinger parmak Fingergelenk parmak mafsalı (eklemi) Fingernagel el tırnağı fit formunda Flugangst uçma korkusu Flüssigkeit sıvı Flüssigkeitsmangel sıvı eksikliği fortpflanzen üremek Fortpfanzung üreme fortschreiten ilerlemek Frauenarzt kadın doktoruFraktur kemik kırığıFrauenheilkunde kadın hekimliği Fremdkörper yabancı madde frieren üşümek Frostbeule soğuk şişkinliğifrösteln titremeFruchtblase cenin (döl) kesesi Fruchtwasser cenin (döl) suyu Fruchtwasserdiagnostik cenin suyu tanısı (teşhisi)Frühdiagnose erken (teşhis) tanıFrüherkennungsuntersuchung erken teşhis muayenesi Frühgeburt erken doğumFrühjahrsmüdigkeit ilkbahar yorgunluğu Füllung dolgu Furunkel kan çıbanıFuß ayak Fußgelenk ayak mafsalı (eklemi) Fußgymnastik ayak jimnastiğiFußpflege ayak bakımıFußpilz ayak mantarıFußschmerzen ayak ağrısı

G/gGalle safra Gallenbeschwerden safra rahatsızlığıGallenblase safra kesesiGallensäure safra kesesi suyu Gallensteine safra kesesi taşı Gastritis gastrit, mide iltihabıGasvergiftung gazdan zehirlenmeGaumen damakGaumenzäpfchen küçük dilgebären doğurmakGebärmutter rahimGebärmutterblutung rahim kanamasıGebärmutterkrebs rahim kanseriGebärmuttertumor rahim tümörüGebiss dişler dizisi

120

gebrochen (Knochen) kırık Geburtshilfe doğum yardımı, ebelikGeburtstermin doğum tarihiGeburtsurkunde doğum belgesiGeburtswehen doğum sancılarıGedächtnis hafızaGedächtnisschwäche hafiza zayıflığıGedächtnisverlust hafıza kaybıGedärm bağırsaklarGefahr tehlikegefahrlos tehlikesizGefäß damarGefäßverkalkung damar kireçlenmesiGefäßverengungen damar daralmasıGefühl duygu, hisgefühllos duygusuzGegengift panzehirGehhilfe yürümeye yardımcı aletGehirn beyinGehirnblutung beyin kanamasıGehirnentzündung beyin iltihabıGehirnerschütterung beyin sarsıntısıGehirnhaut beyin zarıGehirnhautentzündung beyin zarı iltihabıGehirnschlag beyin sektesiGehirntumor beyin tümörüGehör işitme, duyumGehörfehler işitme bozukluğuGehörgang işitme yoluGehörlosigkeit işitme özürlülüğüGeist zihin, akıl geistesgestört akıl hastasıGeistesstörung akıl hastalığı geistig zihinselgeistige Behinderung zihinsel özürlülükGelbfieber sarıhummaGelbsucht sarılık Gelenk eklemGelenkarthrose mafsal (eklem) artrozuGelenkentzündung mafsal (eklem) iltihabıGelenkrheumatismus mafsal (eklem) romatizmasıGelenkschmerzen mafsal (eklem) ağrısıGelenkschwellung mafsal (eklem) şişmesiGelenkverkalkung mafsal (eklem) kireçlenmesiGen genGeneration jenerasyon, kuşak, nesilgenesen şifa bulmak, iyileşmekGenesung şifa, iyileşmeGenetik genetik, kalıtımsalgenetische Krankheit genetik hastalıkGenick enseGenitalien genital organlarGenitalbeschwerden genital organların rahatsızlığıgereizt sinirli, hiddetliGerichtsarzt adli doktorGerichtsmedizin adli tıp

Gerinnsel pıhtıGerstenkorn arpacıkGeruch kokuGeruchsvermögen koku alma yeteneğiGeruchsstörung koku alma rahatsızlığıGesäß kıç Geschlecht cinsiyetGeschlechtskrankheit cinsel hastalıkGeschlechtsorgan cinsel organGeschlechtsverkehr cinsel ilişkiGeschmack tat, lezzet Geschmacksstörung tat alma rahatsızlığıgeschwollen şişmişGeschwulst ur, şişkinlik, yumruGeschwür çıban, ülserGesicht yüzGesichtslähmung yüz felçiGesichtspflege yüz (cilt) bakımıGesichtszüge yüz çizgileri gesund sağlıklı Gesundheit sağlık, sıhhatGesundheitsamt sağlık dairesiGesundheitsberatung sağlık danışmanlığıGesundheitsbescheinigung sağlık raporuGesundheitsdienst sağlık hizmetiGesundheitsministerium sağlık bakanlığıgesundheitsfördernde Kosmetika sağlık teşvik edici kozmetikgesundheitsschädlich sağlığa (sıhhate) zararlıGesundheitswesen sağlık işleri (hizmetleri)Gesundheitszeugnis sağlık karnesiGesundheitszustand sağlık durumuGewalt şiddet, kuvvetgewaltsam şiddetliGewebe dokuGewebsentnahme doku alınmasıGewicht ağırlıkGewichtsabnahme kilo vermeGewichtskontrolle kilo kontrolüGewichtsproblem kilo sorunuGewichtsreduktion kilo vermeGewichtsverlust kilo kaybı Gewichtszunahme kilo almaGewohnheit alışkanlıkGicht gut, damla hastalığıGift zehirgiftig zehirliGips alçıGipsverband alçı sargısıGlatze kelGlaukom göz tansiyonuGleichgewicht dengeGleichgewichtsverlust denge kaybıGliederschmerzen vücut ağrılarıgrauer Star kataraktgrausam merhametsiz, gaddargrippaler Infekt grip enfeksiyonGrippe gripGrippeimpfung grip aşısıGrippevirus grip virüsü

Gurgel gırtlak, boğazgurgeln gargara etmekGürtelrose zona hastalığıGutachten bilirkişi raporugutartig iyi huyluGute Besserung! Geçmiş olsun!Gymnastik jimnastikGynäkologe kadın hastalıkları doktoru

H/hHaar saç Haarausfall saç dökülmesiHaarersatz takma saç Haarfarbe saç rengi Haarwuchsstörung saç gelişme rahatsızlığıHaarwurzel saç kökü Halbseitenlähmung kısmi felç Hals boğaz Halsentzündung boğaz iltihabıHals-Nasen-Ohren-Arzt boğaz kulak burun doktoruHalsschlagader boyun atardamarıHalsschmerzen boğaz ağrısı Halsschmerztabletten boğaz ağrısına karşı ilaç Halsschwellung boğaz şişliğiHalsumschlag boyun sargısıHalswirbel boyun omurları Hämatome hematomHämorrhagie hemorajiHämorrhoiden hemoroit, mayasıl, basurHand elHandfläche avuçHandgelenk el bileğiharmlos zararsızHarn idrarHarnanalyse idrar tahliliHarnblase idrar torbasıHarnblasenspiegelung idrar torbası endoskopisi Harnleiter idrar yolu Harnleiterentzündung idrar yolu iltihabı Harnwegsinfektion idrar yolu enfeksiyonu hartnäckig inatçıhäufig sık sık, çoğu kezHauptschlagader büyük atardamarHausapotheke ev ecza kutusu Hausarzt ev doktoruhäusliche Pflege evde bakımHaut cilt Hautallergie cilt alerjisi Hautarzt cilt doktoru Hautausschlag egzamaHauterkrankung cilt hastalığıHautfarbe cilt rengi Hautflecken cilt lekeleri hautfreundlich cilde zararsız Hautjucken cilt kaşıntısı Hautknoten ciltte boğumHautkrankheit cilt hastalığı Hautpflege cilt bakımıHautpflegemittel cilt bakım maddeleri

121

Hautpilz cilt (deri) mantarı Hautpilzerkrankung cilt mantar hastalığıHautreinigung cilt temizliğiHautrötung cilt kızarığı Hautschutz cildi korumaHautverfärbung cildin renklenmesiHebamme ebe Heftpflaster yapışıcı yakıHeilbad kaplıca hamamı heilen iyileştirmek Heilfasten sağlık orucu Heilkräuter şifalı bitkiler Heilung iyileşme, şifaheiser kısık sesHeiserkeit ses kısıklığıHepatitis hepatit Herpes herpes, uçuk Herz kalp Herzanfall kalp krizi Herzbeschwerden kalp rahtsızlığıHerzerkrankung kalp hastalığı Herzfehler kalp bozukluğu Herzfunktion kalp fonksiyonu Herzinfarkt kalp enfarktüs Herzjagen kalbin hızlı atması Herzinsuffiziens kalp kifayetsizliğiHerzklopfen kalp çarpıntısıHerzkrankheit kalp hastalığı Herz-Kreislauf-Erkrankungen kalp kan dolaşım hastalığıHerzrasen kalbin hızlı atması Herzrythmusstörung kalp ritim rahatsızlığıHerzschlag kalp atışı Herzschrittmacher kalp pili Herzstillstand kalbin durması Herzversagen kalbin görev yapmamasıHeuschnupfen bahar nezlesi Hexenschuss bel tutulması Hilfe yardım hilflos çaresiz hilfsbedürftig yardıma muhtaç Hilfskraft yardımcı eleman hinken topallamakhinlegen yatırmak Hirn beyin Hirnblutung beyin kanaması Hirndurchblutungsstörung beyin kan dolaşım bozukluğu Hirnentzündung beyin iltihabı Hirnhautentzündung menenjit Hirnschlag beyin sektesi, inme Hirntod beyin ölümü Hirntumor beyin tümörü Hitzegefühl sıcaklık hissi Hitzeschlag güneş çarpması HIV HİVHIV-Infektion HİV-aids enfeksiyonu hochgradig yüksek dereceli Hoden haya, erkeklik bezi, testis Hodenschmerz testis ağrısıHodenschwellung testiste şişmehoher Blutdruck yüksek tansiyon Homöopathie homeopatihomöopathisch homeopatik hören işitmek, dinlemek

Hörfähigkeit işitme yeteneği Hörgerät (duyma) cihazı Hormon hormonhormonell hormonelhormonelle Störung hormonel bozukluk Hormonbehandlung hormon tedavisiHormonspiegel hormon düzeyi Hormontherapie hormon terapisi Hornhaut nasırHörschwäche işitme zayıflığı Hörstörung işitme rahatsızlığıHörsturz ani duyma kaybı Hüfte kalça Hüftgelenk kalça kemiği Hühnerauge nasır Husten öksürük Hustenanfall öksürük tutması Hustenmittel öksürük ilacı Hustensaft öksürük şurubuHygiene hijyen hyperaktiv hiperaktif Hysterie histeri hysterisch histerik

I/iImmunsystem bağışıklık sistemiimpfen aşılamak, aşı yapmakImpfpass aşı karnesi Impfung aşı Implantation implantasyon implantieren implante etmek impotent iktidarsız, erkeklikten kesilme Impotenz iktidarsızlıkInfarkt enfarktüs Infektion enfeksiyonInfektionskrankheit enfeksiyon hastalığıinfektiös bulaşıcı infiziert bulaştırmak Infusion infüzyon Inhalation enhalasyon inhalieren enhalasyon yapmakInhalt içerik, kapsam, içindekiler Injektion enjeksiyon innere Blutung iç kanama Insekt böcek, haşarat Insektenbiss böcek ısırmasıInsektenmittel haşarat ilacıInsektenstich böcek sokması Instinkt içgüdü Insulin ensülin Insulinspritze ensülin iğnesi intelligent zeki Intelligenz zeka Intelligenztest zeka testi intensiv yoğun Intimbereich cinsel bölge Internist dahiliyeciIschias işyaz, siyatik

J/jJochbein elmacık kemiğiJod iyot jodhaltig iyotluJodtinktur tentürdiyot

jucken kaşınmakJuckreiz kaşıntıJungfrau bakire

K/kKaiserschnitt sezeryan Kalium potasyum Kaliummangel postasyum eksikliğiKalk kireç Kalorie kalori kalorienfrei kalorisiz kalorienreich kalorili Kalzium kalsiyum Kalziummangel kalsiyum eksikliğiKanüle enjeksiyon iğnesi Kapsel kapsül Kardiologe kardiyologKardiologie kardiyolojiKaries diş çürüğüKassenarzt sigorta doktoruKastration kastrasyon, kısırlaştırmaKatarakt kataraktKatheter kateterkauen çiğnemekKehlkopf gırtlakKehlkopfentzündung gırtlak iltihabıKehlkopfkrebs gırtlak kanseriKeuchhusten boğmaca Kiefer çene kemiği Kieferbruch çene kemiği kırığıKieferorthopädie çene kemiği ortopedisiKind çocukKinderarzt çocuk doktoruKinderheim çocuk yuvası Kinderkrankheit çocuk hastalığıKinderlähmung çocuk felcikinderlos çocuksuzkinderreich çok çocukluKinn çeneKinnbruch çene kırığı Kleinhirn küçük beyin Kleptomanie kleptomani Klima iklim Klinik klinik Knie diz Kniebandage diz bandajı Knieentzündung diz iltihabı Kniegelenk diz (mafsalı) eklemi Kniegelenkentzündung diz mafsalı (eklemi) iltihabıKniescheibe diz kapağıknirschen gıcırdamak Knöchel ayak bileği kemiği Knochen kemik Knochenbruch kemik kırılmasıKnochendichte kemik yoğunluğu Knochendichtemessung kemik yoğunluğu ölçümü Knochenentzündung kemik iltihabı Knochenerkrankung kemik hastalığı Knochengewebe kemik dokusu Knochenmark kemik iliği Knorpel kıkırdak Knoten düğüm Koffein kafein Kohlendioxid karbondioksit

122

Kohlendioxidvergiftung karbondioksit zehirlenmesi Kohlenhydrat karbonhidrat Kollaps aniden (çöküş) düşüşKoma komakompliziert karmaşık, zorKompresse kompres Kondom prezervatif Kontrastmittel kontrast ilacı Kontrolle kontrol Kontrolluntersuchung kontrol muayenesiKonzentration konsantrasyon Konzentrationsschwäche konsantrasyon zayıflığıKopf kafa Kopfhaut kafa derisi Kopfschmerzen baş ağrısı Kopfschmerztabletten baş ağrısı hapı Kopfschuppen saç kepekleriKopfverletzung kafa yaralanması Körper vücutKörperbau vücut yapısı körperbehindert sakat, engelli, özürlüKörpergeruch vücut kokusuKörpergröße boy Körpertemperatur vücut ısısıKortison kortizonKost gıdaKraft güçkraftlos güçsüzKrampf krampKrampfadern varisKrampfanfall kramplaşma, kramp girmesikrank hastakrank werden hastalanmakKrankenbeförderung hasta nakliKrankenbesuch hasta ziyaretiKrankenbett hasta yatağıKrankengymnastik fizik tedavisiKrankenhaus hastane Krankenkasse sağlık kasasıKrankenkost hasta yemeğiKrankenpflege hasta bakımıKrankenpfleger hasta bakıcı, erkek hemşireKrankenschwester hemşireKrankenversicherung sağlık sigortasıKrankenwagen ambulansKrankheit hastalıkKrankheitsbericht hastalık raporuKrankheitsverlauf hastalığın seyrikratzen kaşımakKrebs kanserKrebsrisiko kanser riskiKrebsvorsorge kanser erken teşhis muayenesiKreislauf kan dolaşımıKreislaufbeschwerden kan dolaşımı şikayetiKreislauferkrankung kan dolaşım hastalığıKreislaufmittel kan dolaşımı ilacıKreislaufstörung kan dolaşımı bozukluğu

Kreuzschmerzen bel ağrısıkribbeln karıncalanmakKrise krizKrone kuronKropf guatrKrücke koltuk değneğiKruste kabukKrustenbildung kabuklanmaKühlung soğutmakünstliche Ernährung yapay beslenmeKunsttherapie suni tedavi Kur kür, kaplıca tedavisiKürettage kürtaj, çocuk aldırmakurzsichtig miyopluk

L/lLaborwerte laboratuvar değerleriLähmung felç Langzeittest uzun süreli testLangzeittherapie uzun süren tedaviLaser lazerLaserstrahl lazer ışını Lasertherapie lazer tedavisi Leben hayat, yaşam Lebensdauer ömür Lebenserwartung hayat beklentisiLebensgefahr ölüm tehlikesiLebensmittelvergiftung gıda zehirlenmesiLebensretter cankurtaranLebensversicherung hayat sigortasıLeber karaciğerLeberentzündung karaciğer iltihabıLebererkrankung karaciğer hastalığıLeberkrebs karaciğer kanseriLeib beden, vücutLeiche ceset, ölüLeiste kasıkLeistenbruch kasık fıtığıLeistenschmerz kasık ağrısıLeistenschwellung kasık şişliğiLeistungsfähigkeit güç, kuvvetLendenwirbel bel omuruLepra cüzzam hastalığıLeukämie lösemi, kan kanseriLichtbehandlung ışık tedavisiLichtmangel ışık yetersizliğiLichttherapie ışın tedavisiLid göz kapağıliegen yatmakLinderung azaltmak, dindirmekLinse (opt.) lens, mercekLippe dudakLippenbläschen dudak uçuğulispeln peteklemekLoch delikLogopädie logopedi (konuşma bozukluğu tedavi yöntemi)lokal lokal, bölgeselLokalanästhesie bölgesel anesteziLuftkrankheit hava tutmasıLuftnot nefes tıkanmasıLuftröhre nefes borusuLumbago omur ağrılarıLunge akciğerLungenentzündung zatürre

Lungenkrebs akciğer kanseriLymphdrüse lenf bezeLymphknoten lenf boğumlarıLymphkrebs lenf kanseriLymphom lenf

M/mMagen mideMagenbeschwerde mide şikayetiMagenblutung mide kanamasıMagen-Darm-Beschwerden mide bağırsak şikayetiMagen-Darm-Blutung mide bağırsak kanamasıMagen-Darm-Grippe mide bağırsak gribiMagenentzündung mide iltihabıMagenerkrankung mide hastalığıMagengeschwür mide ülseriMagenkrämpfe mide kramplarıMagenkrebs mide kanseriMagenoperation mide ameliyatıMagensäure mide asitiMagenschleimhautentzündung mide zarı iltihabıMagenschmerzen mide ağrısıMagenspiegelung mide endoskopisiMagentabletten mide hapı Magenübersäuerung midenin fazla asit üretmesi, mide ekşimesimager zayıf, cılızMagersucht yemek yememe hastalığıMagnesium magnezyumMagnesiummangel magnezyum eksikliğiMalaria sıtmaMalariaanfall sıtma nöbetiMandel bademcikMandelentzündung bademcik iltihabıMandeln bademciklerMasern kızamıkMassage masajmassieren masaj yapmakMedikament ilaçMedikament einnehmen ilaç kullanmakMedikament verschreiben ilaç yazmakMedikamentenabhängigkeit ilaç bağımlılığıMeditation meditasyon, içebakışMedizin tıpMedizin (Arznei) ilaçMedizin einnehmen ilaç almakMedizin verabreichen ilaç vermekmedizinisch tıbbiMelancholie melankoli, hüzün şeklinde görülen hastalıkMeningitis menenjitMeniskus menisküsMenopause hayızdan kesilmeMenstruation adet, ay başıMenstruationsbeschwerden adet görme rahatsızlığı, adet ağrılarıMenstruationsblutung adet kanaması

123

Menstruationszyklus adet görme düzeniMentalität mentaliteMetabolismus metabolizmaMethode metotMigräne migren, yarımcaMikrobe mikropMikroskop mikroskopMilz dalakMilzbrand şarbonMineral mineral, madenMineralstoffe minerallerMittelfinger orta parmakMittelfuß ayak tarağıMittelfußknochen ayak tarak kemikleriMittel gegen ... ... karşı ilaçMittelhirn orta beyinMittelohr orta kulak Mittelohrentzündung orta kulak iltihabıMobilität mobilite, hareketlilikMolekül molekülMonatsbeschwerden adet ağrılarıMoral moralMorphium morfinMotivation motivasyon, özendirmemotivieren motive etmek, özendirmekmüde yorgun, bitkinMüdigkeit yorgunlukMullbinde tülbent sargısıMullkompresse tülbent bezi Mumps kabakulak Mund ağız Mundgeruch ağız kokusuMund-zu-Mund-Beatmung ağızdan ağıza suni teneffüsMuskel kas, adale Muskelentzündung kas iltihabıMuskelerkrankung kas hastalığıMuskelfaser kas lifiMuskelgewebe kas dokusuMuskelhärte kas sertleşmesiMuskelkrampf kas krampıMuskelriss kas yırtılmasıMuskelschmerzen adale ağrısıMuskelzerrung kas gerilmesimuskulös kaslı, adeleliMuttermal benMuttermilch anne sütü

N/nNabel göbekNabelbruch göbek fıtığıNachtdienst geçe hizmetiNackenschmerzen ense ağrısıNabelschnur göbek kordonuNachtblindheit gece körlüğüNachtdienst gece hizmetiNachtpflege gece bakımıNachuntersuchung ikinci (ilave) muayeneNacken enseNackenschmerzen ense ağrısınackt çıplakNagel tırnak

Nagelbettentzündung tırnak dibi iltihabıNägelbrüchigkeit kırılgan tırnakNagelpilz tırnak mantarıNahrung gıda maddesiNahrungsmittelallergie gıda maddesi alerjisiNahrungsmittelvergiftung gıda zehirlenmesiNaht dikişnahtlos dikişsizNarbe yara iziNarkose narkozNarkosearzt narkoz doktoruNase burun Nasenbein burun kemiğiNasenbluten burun kanaması Nasenhöhlen sinüslerNasennebenhöhle burun yan boşluğuNasennebenhöhlenentzündung burun yan boşluğu iltihabıNasentropfen burun damlasıNaturheilkunde doğal tedaviNebenhöhle sinüslerNebenniere böbreküstü beziNebenwirkung yan tesir, yan etki Nephrologe nefrolog (böbrek uzman doktoru)Nerv sinir Nerven sinirler Nerven beruhigend sinirleri yatıştırıcıNervenarzt sinir doktoruNervenentzündung sinir iltihabıNervenerkrankung sinir hastalığıNervenfaser sinir lifleri Nervengewebe sinir dokusu nervenkrank sinir hastası Nervenkrankheiten sinir hastalıklarıNervenkrise sinir krizi Nervensystem sinir sistemi nervös sinirli, asabiNervosität sinirlilikNetzhaut ağtabakaNetzhautentzündung ağtabaka iltihabıNeugeborene yeni doğanNeurologe nevrolojiNichtraucher sigara içmeyenNickelallergie nikel alerjisi niedriger Blutdruck düşük tansiyonniedriger Blutzuckerspiegel düşük kan şekeri düzeyiNiere böbrekNierenentzündung böbrek iltihabı Nierenerkrankung böbrek hastalığıNierenfunktion böbrek fonksiyonuNierenfunktionsstörungen böbrek fonksiyon rahatsızlığıNiereninsuffizienz böbrek yetmezliğiNierenkrebs böbrek kanseri Nierenoperation böbrek operasyonuNierenschmerz böbrek ağrısıNierenstein böbrek taşı Nierenversagen böbrek yetmezliğiniesen hapşırmak Nikotin nikotin

nikotinfrei nikotinsizNotaufnahme acil servisNotfall acil durumNotruf acil çağrınüchtern aç karnına

O/oObduktion obdüksiyonOberarm üstkolOberarmbruch üstkol kırığıOberarmknochen üstkol kemiğiOberarzt başhekimOberkiefer üst çeneOberkörper vücütun üst kısmıOberlippe üst dudak Oberschenkel uyluk Obesität obezite, şişmanlıkÖdem ödemOhnmacht baygınlık ohnmächtig baygın Ohr kulak Ohrabszess kulak absesiOhrenarzt kulak doktoru Ohrenbluten kulak kanamasıOhrenentzündung kulak iltihabı Ohrensausen kulak çınlaması Ohrenschmalz kulak kiri Ohrenschmerzen kulak ağrısıOhrentropfen kulak damlası Ohrläppchen kulak memesiOhrmuschel kulak kepçesiOnkologie onkolojiOperationsbericht ameliyat raporuOperation ameliyat operieren ameliyat etmekoperiert werden ameliyat olmak Optiker gözlükçü oral oral, ağız yoluyla alınan Orangenhaut portakal ciltOrgan organ Organspende organ bağışı Orthopäde ortopedist Orthopädie ortopedi Osteoporose osteoporozÖstrogen östrojen Östrogenmangel östrojen eksikliği Otitis kulak iltihabı

P/pPanik panikPankreas pankreas Paralyse inme, felçparalytisch felçliParese hafif felçPastille pastilPathologie patoloji Patient tedavi edilen hasta Patienteninformation hasta bilgilendirme Patienteninformationsbroschüre hasta bilgilendirme broşürüPatiententoilette hasta tuvaleti Patientenunterschrift hasta imzası Patientenwartezimmer hasta bekleme odası Penicillin penisilinPenicillinallergie penisilin alerjisiPenis penis, erkek cinsel organı

124

Periode adet kanaması Pessimist pesimist, karamsar olanpessimistisch pesimistik, karamsarPest veba hastalığıPflaster flasterPflege bakımpflegebedürftig bakıma muhtaçPflegegeld bakım parasıPflegekraft bakım personeliPflegemaßnahme bakım uygulamasıPflegestufe bakım kademesiPflegeversicherung bakım sigortasıPfropf pıhtıPhase dönemPhobie fobi, korkuPhysiologie fizyolojiPhysiotherapie fizyoloji terapiPickel sivilcePigment pigmentPigmentflecken pigment lekeleriPille hapPilz mantarPilzinfektion mantar enfeksiyonuPilzvergiftung mantar zehirlenmesi Plattfuß düztabanPlatzangst meydan (yer) korkusuPlombe diş dolgusu plombieren diş doldurmakPocken çiçek hastalığıPockenimpfung çiçek hastalığı aşısıPoliklinik poliklinik, dispanserPolio polio, çocuk felciPollenallergie çiçek tozu alerjisiPolyp polip positiv positif, olumluPotenz cinsel güç Potenzstörungen cinsel güç rahatsızlığıPrävention hastalığın oluşmaması için önleyici tedbirpräventiv önleyiciPraxis muayenehane Praxisgebühr muayenehane ücretiPrellung burkulma, incimeprivat özel Privatklinik özel klinik Privatpatient özel hasta Privatversicherung özel sigortaProbe numune, denemePrognose teşhisprogressiv hastalığın giderek ilerlemesiPromille promil, kanda alkol oranıProphylaxe Profilaktik, hastalığa karşı önceden korunmaProstata prostatProstatabeschwerden prostat şikayetiProstataoperation prostat ameliyatıProstatavergrößerung prostat büyümesi Protein protein proteinfrei proteinsiz proteinhaltig proteinli Proteinmangel protein eksikliği

Prothese protez Protokoll protokol Psyche ruh haliPsychiater psikiyatrist Psychiatrie psikiyatri psychiatrische Klinik psikiyatri kliniği Psychologe psikolog Psychologie psikoloji Psychopath piskopat Psychotherapeut psikoterapist Psychotherapie psikoterapi Pubertät buluğ (erginlik) çağı Puder pudra Puls nabız Pulsader nabız damarı Pulsschlag nabız atışı Pupille göz bebeği Puste nefes, soluk pusten üflemek

Q/qQuarantäne karantinaQuerschnittslähmung yarı felçquetschen ezmek, sıkmak Quetschung ezilme

R/rRachen boğaz, gırtlak Rachenkatarrh yutak nezlesi (inmesi)Rachenmandel bademcikRadiologe radyolog rauchen sigara içmek Raucherentwöhnung sigarayı bırakmaRaucherbein sigara nedeniyle bacakta oluşan damar sertliğiRaucherzimmer sigara içilen salonRauschgift uyuşturucu maddeRauschgiftsucht uyuşturucu madde bağımlılığırauschgiftsüchtig uyuşturucu madde bağımlısı reagieren reaksiyon (tepki) göstermekReaktion reaksiyon, tepkirechts sağ Reflex refleks Regelblutung adet görme, adet kanamasıregelmäßig düzenli, düzgünRegeneration rejenerasyon (dokunun kendini yenilemesi)Rehabilitation rehabilitasyonRehabilitationszentrum rehabilitasyon merkeziReiseapotheke seyehat (portatif) ecza kutusuReisekrankheit seyahat hastalığı (seyehat esnasında mide bulantısı)Reizhusten boğmacaReizmagen mide yanmasıRentner emekliretten kurtarmakRetter kurtarıcıRettung kurtarmaRettungsarzt ilk yardım doktoru

Rettungshubschrauber ambulans helikopteri Rettungsring can kurtarma simidiRezept reçete rezeptfrei reçetesiz rezeptpflichtig reçeteye tabi Rheuma romatizma Rheumamittel romatizma ilacı rheumatisch romatizmal rhythmisch ritmik, ritimli Rhythmus ritim Rhythmusstörungen ritim bozukluğuriechen koklamak Rippe kaburga Risiko risk Risikofaktor risk faktörü Risikogeburt riskli doğum Risikoschwangerschaft riskli hamilelik riskant riskli Riss çatlak Rohkost pişmemiş gıda Rollstuhl tekerlekli sandalye röntgen röntgen çekmekRöntgenabteilung röntgen servisi Röntgenaufnahme röntgen çekimi Röntgenbild röntgen filmi Röntgenstrahlen röntgen ışınları Röteln kızamık Roter Halbmond kızılay Rotes Kreuz kızılhaç Rotlichttherapie kırmızı ışık terapisi Rötung kızarıklık Routine rutin Rücken sırt Rückenmark omurilik Rückenmarksentzündung omurilik iltihabı Rückenprobleme bel (sırt) ağrısıRückenschmerzen bel ağrısı ruhig hareketsiz, sakin, sessiz

S/sSalbe merhem Salbe gegen ... ... karşı merhem Salmonellen salmonella Salmonellenvergiftung salmonella zehirlenmesisalzarm az tuzlusalzfrei tuzsuzSanatorium sanatoryum Sanitätshaus tıbbi malzeme satış mağazası SARS-Erkrankung sars hastalığı Sauerstoff oksijen Sauerstoffmangel oksijen eksikliği Saugflasche biberon Säugling süt çocuğu, bebek Säure asitSchädel kafatasıSchädelbruch kafatası kırığı Schädelfraktur kafatası kırığıSchädeltrauma kafatası travmasıScharlach kızıl hastalığı Scharlachfieber kızıl sıtması Scheide dölyolu Scheidenentzündung dölyolu iltihabı Schicksal kader schielen şaşı bakmak

125

Schienbein baldır kemiği, kaval kemiğiSchienbeinbruch kaval kemiği kırığı Schilddrüse guatrSchilddrüsenhormone kalkan bezi hormonları Schilddrüsenknoten kalkan bezi Schilddrüsenüberfunktion kalkan bezinin fazla çalışması Schilddrüsenunterfunktion kalkan bezinin az çalışması schizophren şizofren Schlaf uykuSchlafbehandlung uyku tedavisi schlafen uyumak Schläfe şakakSchläfenbein şakak kemiği schlaff gevşek Schlafgewohnheit uyku alışkanlığı schlaflos uykusuz Schlaflosigkeit uykusuzluk Schlafmittel uyku ilacıSchlafstörungen uyku rahatsızlığıSchlaftablette uyku hapıschlafwandeln uyurgezerlik Schlagader atar damar Schlaganfall felç Schleim balgam Schleimhaut sümüksel zar schleimlösend balgam söktürücüSchluck yudum Schluckauf hıçkırıkschlucken yutmak Schluckstörung yutma güçlüğü (bozukluğu) Schlüsselbein köprücük kemiğiSchlüsselbeinbruch köprücük kemiği kırığıSchmerz ağrıschmerzen ağrımak, acımak schmerzfrei ağrısız schmerzhaft ağrılıSchmerzmittel ağrı kesici ilaçSchmerztabletten ağrı kesici hapSchmerztherapie ağrı terapisischnarchen horlamakschnaufen solumak Schneidezähne kesme dişleri Schnellverband hazır sargı Schnittwunde kesik yarası Schnupfen nezle Schock şok, sinir burhanıschonen korumak Schönheitschirurg güzellik (estetik) cerrahıSchönheitsoperation güzellik (estetik) ameliyatı Schonkost koruyucu gıda Schrittmacher kalp pili Schulter omuz Schulterblatt omuz (kürek) kemiğiSchulterschmerzen omuz ağrısıSchuppe kepekSchuppenflechte sedef hastalığıSchüttelfrost nöbet titremesi Schüttelfrost titremeSchutz koruma schützen korumak

Schutzimpfung koruyucu aşı schwach zayıfSchwächezustände halsizlik durumuschwanger hamile, gebeschwanger werden hamile olmakSchwangerschaft gebelik, hamilelikSchwangerschaftstest hamilelik testiSchwangerschaftsverhütung hamile kalmamak için korunmaSchwangerschaftswehen hamilelik sancılarıSchweigepflicht sır mükellefiyeti, meslek sırrıSchweinepest domuz vebasıSchweiß ter Schweißausbruch ter boşalmasıSchweißdrüse ter dokusuSchwellung şiş, şişlikschwer ağırschwerbehindert ağır (malul) özürlüSchwerbehindertenausweis ağır maluliyet kimlik belgesischwerhörig duyma güçlüğü, ağır işitenSchwiele nasır Schwindel baş dönmesischwitzen terlemekSeekrankheit deniz tutmasıSeele ruhseelisch ruhiSehbehinderung görme bozukluğusehen görmekSehne sinir, kirişSehnenzerrung kiriş gerilmesiSehschärfe göz keskinliğiSehstörung görme bozukluğu Sehtest görme testi Seitenstiche koşucu sancısı Seitenstechen böğür sancısı Selbstheilung kendiliğinden iyi olmasensibel duyarlı Serum serum Serumallergie serum alerjisi Serumbehandlung serum tedavisi Seuche salgın hastalıkSexualfunktionsstörungen cinsel fonksiyon rahatsızlığıSingultus hıçkırık Sinusitis sinüzit Sirup şurupSitte ahlak Skelett iskelet Sodbrennen mide yanması, ekşimesi Sommersprossen çil Sonde sonda Sonnenallergie güneş alerjisi Sonnenbrand güneş yanığı Sonnenbrandsalbe güneş yanığı için merhemSonnenschutz güneşe karşı korumaSonnenstich güneş çarpmasıSpeichel salya, tükürük Speicheldrüse tükürük beziSpeiseröhre yemek borusu Spezialist mütehassıs, uzman Sprechstunde çalışma saatleri

Sport spor Sport treiben spor yapmakSportverletzung yaralanması, spor (sakatlanması)Sprache lisan, dilSprachstörung konuşma bozukluğuSprechstunde çalışma (görüşme) saatiSprechzimmer muayene (konuşma)odasıSpritze iğnespritzen iğne yapmakSprungbein aşık kemiğiSprunggelenk aşık eklemiSpulwurm bağırsak solucanıstark güçlü, kuvvetli Stärkung kuvvetlendiriciStärkungsmittel güçlendirici ilaç stationär hastanede yatarak tedavi olmak Staub toz Stauballergie toz alerjisi stechen sokmak steif sert, katı, dik Steißbein kuyruk kemiği Sterbefall ölüm vakası Sterbegeld ölüm yardımı parası Sterbehilfe ölüm yardımı sterben ölmek, vefat etmek steril kısırsterilisieren kısırlaştırmakStichwunde bıçak yarası stillen emzirmekStillzeit emzirme süresi Stimmband ses teli Stimmbandentzündung ses teli iltihabı Stirn alın Stirnband alın kemiği Stirnfalte alın çizgisi (buruşukluğu) Stirnhöhle ön sinüs, alın boşluğuStirnhöhlenentzündung alın boşluğu iltihabı Stoffwechsel metabolizmaStoffwechselerkrankung metabolizma hastalığıStoffwechselkrankheit metabolizma hastalığı Stoffwechselstörung metabolizma rahatsızlığıstöhnen inlemek, oflamak stottern kekelemekStrahlenbehandlung ışın tedavisi Strahlendosis ışın dozuStrahlentherapie ışın (radyo) terapisi Stress stres, telaş Stressbewältigung stresi (telaşı) yenmeStresssituation stres durumu Struma guatr Stuhlgang büyük tuvalet (aptest)Stuhlprobe büyük tuvalet örneğistumm dilsiz

126

Sturz düşme stürzen düşmek Stützstrumpf varis çorabı Sucht bağımlılıkSuchtdiät bağımlılık perhizisüchtig bağımlı, düşkün Symptom semptom, belirti symptomatisch semptomatik, belirtiliSyndrom sendromSyphilis frengi hastalığı

T/t Tabakentwöhnungsmittel sigarayı bırakmak için ilaçTablette hap, tablet Tablette einnehmen hap almak (yutmak)Tabletten gegen ... ... karşı hap, tabletTablettenvergiftung tablet (hap) zehirlenmesi Tagesklinik günlük klinik Tagespflege günlük bakım Talgdrüse yağ bezitaub sağır; uyuşukTaubheit sağırlık; uyuşma taubstumm sağır dilsizTelepathie telepati, ruhsal duyu Temperatur senkend ısı (ateş) düşürücü Testis testis, haya bezleri Testosteron testesteron, erkek seks hormonu Tetanus tetanos Tetanusimpfung tetanos aşısıTherapeut tedavi eden kişiTherapie tedavi, terapi Therapieform terapi şekli Thermalbad kaplıca hamamı Thermometer termometre, derece Thorax göğüs kafesi Thrombose damar pıhtılaşmasıThrombosestrumpf tromboz çorabıTinktur tentürTinnitus kulak çınlamasıTobsucht kudurmatödlich ölümcülTollwut kuduztot ölmüş, ölütrocken kurutrockene Haut kuru cilttrockenes Auge kuru gözTod ölüm, vefat Todesangst ölüm korkusuTodesanzeige ölüm ilanıTodesursache ölüm sebebitodkrank ölümcül hastatödlich ölümcülTollwut kuduzTote ölüTotgeburt ölü doğumToxin toksinTrauma travmaTräne gözyaşıTränensack gözyaşı kesesi

Transfusion kan nakliTransplantat transplantat, doku parçası veya organ nakli Trauer yasTrauma travma traumatisch travmatik träumen rüya görmekTrommelfell kulak zarıTropfen damla...-tropfen ... damlasıTuberkulose tüberküloztuberkulös veremliTumor tümör, urTyphus tifo Typhusimpfung tifo aşısı

U/ÜÜbelkeit mide bulantısıüben alıştırma yapmakÜberdosis normal dozajın üzerindeübergeben (sich) kusmakÜbergewicht kilo fazlalığıübertragen bulaştırmak, nakletmek, geçirmeküberwachen kontrol altında tutmaküberweisen sevk etmek Überweisungsschein sevk kağıdı Übung alıştırmaUlcus ülserUltraschall ultrason Ultraschalluntersuchung ultrason muayenesiUmschlag kompres unbekannt tanınmayan, bilinmeyenunerträglich dayanılmaz, çekilemezunerwartet beklenmeyen, ummadıkunerwünscht istenilmeyenUnfall kazaUnfallstelle kaza yeriUnfallversicherung kaza sigortasıunfruchtbar kısırUnfruchtbarkeit kısırlıkungeduldig sabırsızungesund sağlıklı olmayanunheilbar tedavisi (iyileşmesi) mümkün olmayanUnruhe huzursuzlukunruhig huzursuz, kaygılı, endişeliunschädlich zararsız Unterarm ön kol Unterbewusstsein şuuratlı Unterernährung gıdasızlık Unterhaut alt deriUnterkiefer çene altı Unterkieferbruch çene altı kırılması Unterkühlung vücut ısısının normalin altına düşmesiUnterleib karın altı, karın alt kısmıUnterlippe alt dudak Unterschenkel alt bacak, baldıruntersuchen muayene etmek

Untersuchung muayene Untersuchungsergebnis muayene sonucuUnterzuckerung şekeri düşmeunverdaulich hazmedilemeyenunverdaut hazmedilmemişunverträglich uyuşkan olmayan Urin idrar, sidik Urinbefund idrar tahliliUrinprobe idrar örneği Urinuntersuchung idrar muayenesiUrologe ürolog, bevliye doktoruUrulogie üroloji Ursache sebep, neden

V/vVagina vajina, dölyoluvaginal vajinal, dölyolu ile ilgiliVaginalabstrich vajinadan alınan doku örneğiVaginalerkrankungen vajina (kadın uzvu) hastalığıVaginaltabletten vajina tableti (hapı)Varize varisVegetarier vejetaryan Vene toplardamarVenenentzündung toplardamar iltihabıVenenerkrankungen toplardamar hastalığıVenenerweiterung toplardamar genişlemesiVerband sargı, bandajVerbandskasten sargı kutusuVerbandswechsel pansuman (sargı) değişmesiVerbandszeug sargı malzemesiverblöden bunamakverbluten kan kaybetmekVerbrennung yanık, yanmaVerdacht şüpheverdächtig şüpheliverdauen hazmetmek, sindirmekVerdauung hazım, sindirimVerdauungsschwäche hazım zayıflığıVerdauungsstörungen hazımsızlıkVerdauungssystem hazım sistemivereitert cerahatlenmişVereiterung cerahatlenmeVerengung daralmaVererbung kalıtım, soyaçekimverfaulen çürümekvergiften zehirlemek Vergiftung zehirlenme Verhalten davranış Verhaltensfehler davranış hatası Verhaltenstherapie davranış terapisiverheilen yaranın iyileşmesi Verhornung nasırlaşmaVerhütung gebelikten korunmaVerhütungsmittel gebelikten korunma aleti (yöntemi)verkalken kireçlenmek

127

Verlauf süreç, gidişatVerletzung yaralanmaverrenkt incimiş, çıkmışVerrenkung incinme, çıkıkVerschlechterung kötüleşmeverschlucken genzine kaçmakverschreiben reçete (ilaç) yazmakVersicherter sigortalıVersicherung sigortaVersicherungskarte sigorta kartıVerstand akıl, şuurverstauchen burkulmakverstaucht burkulmuşVerstauchung burkulmaVerstopfung kabızlıkVerwandte akrabaverzweifeln ümitsizliğe düşmekVeterinär veterinerVirus virüsVirusinfektion virüs enfeksiyonuVisite visite, ziyaretvital çok canlıVitalität canlılıkvitaminarm az vitaminliVitamin vitaminvitaminhaltig vitaminliVitaminmangel vitamin eksikliğiVöllegefühl fazla doyma hissiVollnarkose tam narkozVorsicht dikkat, özenVorsorge tedbirVorsorgeuntersuchung tedbir muayenesiVoruntersuchung ön muayene

W/wwach uyanıkwachsen büyümek Wachstation ayılma servisi (ameliyat sonrası uyanma bölümü)Wachstum büyüme, gelişmeWachstumshormon büyüme hormonuWachstumsstörungen gelişme (büyüme) rahatsızlığıWade baldırWadenbein baldır kemiği Wadenkrämpfe baldır krampıwahrnehmen algılamakWange yanakWärmebehandlung sıcaklık tedavisiWartezimmer bekleme odası Warze siğil Wasser su Wasseransammlung su birikintisiWatte pamuk Wattestäbchen kulak pamuğu Wechseljahre adet kesilme yılları Wechseljahrsbeschwerden adetten kesilme (yılları) şikayetleriWechselwirkung karşılıklı tesirWehen doğum sancılarıwehtun acımakweiblichen Hormone kadın hormonuweiße Blutkörperchen akyuvar

weitsichtig hipermetropWespenstich arı sokmasıWimper kirpikWindpocken suçiçeğiWirbel omur Wirbelsäule bel kemiği, omurgawirksam tesirli, etkili Wirkung tesir, etki Wirkungsbereich tesir (etki) alanı Wirkungsdauer tesir (etki) süresi wirkungsvoll tesirli, etkiliWucherung ur, veremWulst kabarıkWunde yara Wundbehandlung yara tedavisiWundheilung yaranın iyileşmesiWundsalbe yara merhemiWurm solucanWurzel kökWurzelbehandlung kök tedavisi

Z/zZahn diş Zahn ziehen diş çekmekZahnabszess diş absesiZahnarzt diş doktoruZahnbehandlung diş tedavisiZahnbelag diş pası Zähne plombieren dişleri doldurmakZahnfäule diş çürüğü Zahnfleisch diş etiZahnfleischblutung diş eti kanamasıZahnfleischentzündung diş eti iltihabıZahnfüllung diş dolgusuZahnkaries diş çürüğüZahnklinik diş kliniğiZahnkrone diş kaplanmasızahnlos dişsizZahnlücke diş arasındaki boşlukZahnnerv diş siniriZahnprothese diş proteziZahnschmerzen diş ağrısı Zahnspange dişe takılan telZahnstein diş taşıZahntechniker diş teknisyeniZahnwurzel diş kökü Zahnwurzelentzündung diş kökü iltihabıZäpfchen fitil Zecke keneZeckenbiss kene ısırmasıZeh ayak parmağı Zehenknochen ayak parmak kemikleriZeigefinger işaret parmağıZelle hücreZellegewebe hücre dokusuZellulitis selulitZelluloid selülitZentralnervensystem merkezi sinir sistemiZentrum merkezZink çinkoZinkmangel çinko eksikliği

Zerrung (kas) gerilmesizittern titremekZorn öfkezuckerkrank şeker hastasıZuckerkrankheit şeker hastalığızunehmen kilo almak, şişmanlamakZunge dilzusammenbrechen yıkılmak, çökmekZustand hal, durum, konumZwangsernährung mecburi beslenmeZwergwuchs cücelikZwilling ikizZwillingsgeburt ikiz doğumuZwölffingerdarm onikiparmak bağırsağıZwölffingerdarmgeschwür onikiparmak bağırsağı ülseriZyste kist

NOTLAR - NOTIZEN

Resim hakları

Kapak resmi (Kolaj)Yilmaz Atalay www.mimardesign.info(Bebek Resmi www.fotolia.de)

PIXELIO (www.pixelio.de)Sayfa 6, 12, 15, 17, 24, 32, 38, 42, 48, 53, 55, 58, 63, 71, 81, 86, 88

Fotolia (www.fotolia.de)Sayfa 1, 8, 10, 18, 26, 29, 31, 37, 46, 56, 72, 76, 79, 82, 90, 92, 97, 100, 102, 103, 104,

www.bio-siegel.deSayfa 21

www.blauer-engel.deSayfa 25