Na osnovu člana 16. stav 4. Zakona o Vladi Zeničko-dobojskog kantona-Prečišćeni tekst (“Službene novine Zeničko-dobojskog kantona”, broj: 7/10), a u skladu sa članom 13. i 119. Zakona o zdravstvenoj zaštiti (“Službene novine Federacije Bosne i Hercegovine”, broj: 46/10) i Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti (“Službene novine Federacije Bosne i Hercegovine”, broj: 29/05), na prijedlog Ministarstva zdravstva, Vlada Zeničko-dobojskog kantona, na 33. sjednici, održanoj dana 05.11.2015. godine d o n o s i

ZZ AA KK LL JJ UU ČČ AA KK o usvajanju Program provođenja jesenje faze obavezne preventivne sistematske

deratizacije na području Zeničko-dobojskog kantona u 2015. godini

I. Usvaja se Program provođenja jesenje faze obavezne preventivne sistematske deratizacije na

području Zeničko-dobojskog kantona u 2015. godini.

II. Nalaže se Javnoj ustanovi Institut za zdravlje i sigurnost hrane Zenica da Program iz tačke I.

ovog zaključka realizuje u skladu sa naredbom Ministarstva zdravstva.

III. Za realizaciju ovog zaključka zdužuju se Ministarstvo zdravstva i Javna ustanova Institut za

zdravlje i sigurnost hrane Zenica, svako u okviru svoje nadležnosti.

IV. Zaključak stupa na snagu danom donošenja.

Datum, 05.11.2015. godine Broj: 02- /15.

Zenica DOSTAVLJENO: 1x Ministarstvo zdravstva, 1x Ministarstvo finansija, 1x JU Institut za zdravlje i sigurnost hrane Zenica, putem ministarstva, 1x Općinskom gradonačelniku/načelnicima, Zeničko-dobojskog kantona, putem ministarstva, 1x Domovi zdravlja, putem ministarstva, 1x a/a.

PREMIJER

Miralem Galijašević

!

I

PROGRAM

provodenja jesenje faze obavezne preventivne sistematske deratizaciie na podruEiu

Zeniiko-doboiskog Kantona 2015.godine

(Kontrola uzro|nika zaraznih oboljenja i njihovih prenosilaca - glodara)

Zenica, oktobar, 201.5, godine

I UVODNE NAPOMENE

Obaveza provoalenja preventivne sistematske deratizaciie' kao opite mjere u

sprjeiavaniu pojave zaraznih oboljenja, propisana je Zakonom o zaititi stanovnistva od

zaraznih bolesti (,,Sluzbeni list iBiH" broi 29/05), koli obaveznu protivepidem ijsku

deratizaciju, dezinfekciiu idezinsekciju odreduie kao mjeru za suzbijanje Sirenja odredenih

zarazn ih bolesti.Glodari i insekti nanose velike ekonomske Stete u stambenim i privrednim

obiektima, pogorsavaju opde higijenske uslove za iivot' unistavaju i zagaduju hranu'

prenosioci su, rezervoari i mogudi izvor infekci.ie za mnoge uzroinike zaraznih obol.lenja,

prvenstveno u urbanim sredinama, a vi5e od pedeset bolesti iz Srupe zoonoza se iesto

spomlnjeustruinoiliteraturi,metluko.iimasunaipoznatiji:salmoneloza'leptospiroza'tiihineloza, antraks, tularemija, bjesnilo, botulizam, nekoliko vrsta rikecijskih oboljenja.

U ciliu kontrole ovih obollenla, jedan od vainih zadataka je osmiiljeno

sprovodenie preventivnih mjera ko.le imaiu za cilj svottenle brojnosti mikroorganizama i

nlihovih prenosilaca do tzv bioloski tolerantnog nivoa, koji predstavlja minimalni zdravstveni

riz ik.

Nesavjesnosprovodenjeovihmjera,kaoineadekvatnainestandardiziranaprimjenasredstava za DDD kreira los ledan zdravstveni rizik a to je povedanje rizika od ,,Long-term"

oboljenja, kao posljedica ekspozicile stanovniStva Stetnim ekoloskim faktorima. sto8a je

za posiizanje kvalitetne kontrole uzroinika i prenosilaca zaraznih oboljenja, potrebno

primijenitijednoobrazniprosrampreventiVnederatizacijenacijelomKantonuipail,iivopratiti niegovu realizaciju.

lnstitutzazdravljeisigurnosthraneZenicaieprijepoEetkajesenjefazepreventivnederatizacijeistraiitistepeninfestacileglodaranajavnimpovrSinama,trgovima,obalamavodotokova, i metodom zbira svih zgrada u kojima je zabilieiena pojava glodara na

promatranom podruiju tokom godine podileljen sa ukupnim brojem zgrada Stepen

infe,t..i.," u jesenjoj fazi deratizacije smatra se po.etnim, a stepen infestacije u drugoj,

prolietnoj fazi smatra se kontrolnim stepenom infestaciie.lnstitut je u provedbenom dijelu

programa obavezne preventivne sistematske deratizacije na podruiju Zenidko-dobojskoS

kaniona u 2012. godini postavio referalnu metodologiju rada baziranu na savremenim

naudnim principima, istovremeno vodedi raiuna da se kod izbora rodenticida i insekticida

koriste najefikasniji preparati sa najmanjim toksianim efektom.lnstitut ie koordinirati sve

programske aktivnosti, pratiti i nadzirati izvedbeni dio obavezne preventivne sistematske

aeratizacije, kako bi se obezbijedila sin hron iziranost operativnog plana, te ie angaiavati

eksperta ia proclenu uspjeha preventivne deratizacile nakon provedene faze

II DERATIZACUA

Deratizacijom se u smislu ovog programa smatra primjena hemijskih metoda i

sredstava za uniitavanje komensalnih miSolikih glodara koji prenose uzrodnike zaraznih

bolesti, ili su rezervoari i moguii izvor infekcije.

Najmasovnije prisustvo glodara je u naseljima sa ve6im aglomeracijama ljudi, sa

razvijenom mreiom infrastrukture iobjekata i u kojima je intenzivna privredna proizvodnja i

promet roba, jer u takvim sredinama imaju dobre uslove za skloniSta, ishranu i

razmnoiavanje. Glodari se veoma brzo razmnoiavaju i obzirom na zdravstveni rizik i

ekonomske Stete koje priiinjavaju, predstavljaju trajni remetiladki faktor ljudskim naseljima

sto iziskuje kontinuirane napore, ne na potpunom uniStenju (jer je to nemogude), ne8o za

takvomkontrolomkojomsepostiiesvodenjenjihovogbrojana,,bioloikiminimum,,,t.j.naprihvatljivinivo,kojipredstavljaminimalnizdravstvenirizikiminimalnirizikzauniStavanjemateriialnih dobara i hrane.

Jedan znadajan momenat u nastajanju i Sirenju raznih oboljenia putem glodara su

savremeni,internacionalniiinterkontinentalnikomunikacioniuslovi,kojidoprinosedase navedene bolesti, ukoliko se pojave na jednom kraju svijeta' za razliku ito bi nekad

m.jesecima ,,putovale" do nove zem lie-od rediSta, sada prenose za nepunih 24 sata' na svaki

dio zemaljske kugle.

Obol.levanje od zoonoza je moguie driati pod nadzorom' uglavnom provodenjem

propisanih mjera preventivne deratizaciie, dezinsekcije i dezinfekci'ie

U pojedinim dijelovima svijeta preovladavaju razlidite vrste glodara' a na

podrudju Balkana, kao i na Zeniiko-dobojskom kantonu najieidi glodari koje treba driati pod

kontrolom su:

KuinimiS(Musmusculus},crniStakor(Rattusrattus)isiviStakor-Stakorselac(Rattusnorvegicus) te miSoliki pol.iski glodari (Apodemus agrarius)'

III PROPISI, PROVODENJE I NADZOR NAD OBAVEZNOM PREVENTIVNOM DERATIZACUOM

NA PODRUEJU ZENI.KO-DOBOJSKOG KANTONA U 2O15.GODINI

Zakon o zaStiti stanovniStva od zaraznih bolesti (,,sluibeni list FBiH" broi 29/05)

odretluje izvodenje obavezne preventivne sistematske deratizaciie' kao opitu mieru u

sprietavanju pojave zaraznih oboljenja, a obaveznu protuepidemijsku deratizaciju'

deiinfekcllu idezinsekciju odreduje kao posebnu mjeru za suzbijanje Sirenja odretlenih

zaraznih bolesti. provodi se u skladu sa Pravilnikom u pogledu strutne spreme zaposlenika

tehnidkeopremljenostiprostorijaidrugihuslovako|imamorajuudovoljavatizdravstveneustanove privredna drustva odnosno fizitke osobe za obavljan.ie deratizacije dezinfekcije i

dezinsekcije.Odredbama pravilnika o naiinu obavljanja obavezne dezinsekcije, dezinfekcije i

deratizaciie (sl.novine F BiH br. 81/14) utvrduje se naiin provodenja obavezne dezinfekcije,

dezinsekcije i deratizacije. obaveza izvodaia preventivne deratizacije je da mora imati

odobrenje Federalnog ministarstva zdravstva koje ukljuduje upotrebu otrova iz ll i lllgrupe, mora zadovoljavati odredbe Pravilnika o uslovima u pogledu stru'ne spreme

iaposlenika, tehnidke opremljenosti, prostoriia idrugih uslova kojima moraju udovoljavati

zdravstvene ustanove, privredna druStva odnosno fizidka lica-obrtnici za obavljanje

dezinfekcije, dezinsekcije ideratizacije (,,sl.Novine FBiH, broj 60/06 i82/06). Preventivna

sistematska deratizacija podrazumjeva trajnu kontrolu populacije miSolikih glodara

nedozvoljava.juii ekspanziju vektora zaraznih oboljenja u ekscesu'

obavezna preventivna deratizacija provodit ie se u naseljenim mjestima na

podrudju Kantona u objektima i prostorima kako slijedi:

1. Javne i zelene povriine u pojasu naselja sa koncentriranim

naselja ),

stanovniitvom (gradska

2. Obale povrSinskih vodotokova u gradskim iprigradskim zonama,

3. Centralne deponije kao inezvanitna (neorganiziran a) smetljiita u gradskim naseljima,

4. Vaspitno - obrazovni i kulturni objekti i njihovi prostori,

5. Kolektivni centri za smjestai i boravak izbjeglih i prognanih lica,

6. Objekti javnih zdravstvenih ustanova,

3

7. Javne ustanove ad m in istrativnog karaktera,

8. lndividualne zgrade u privatnom vlasniStvu u uiim zonama gradskih naselja,

9. Vjerski objekti igroblja u gradskim naseliima,

10. Kanalizacione mreie sa Sahtovima iizlivnim kolektorima,

11. Objekti i povrline javnih preduzeia i organizacija i svih fiziikih, pravnih i ostalih lica

u kljudujuii sve usluine djelatnosti,12. Stacionarni objekti i sredstva javnog saobraiaja,13. Objekti za proizvodnju i promet Ziveinih namirnica i predmeta opde upotrebe

(korisn ici ivlasnici istih ),

14. Objekti za pruianje usluga javne higijene i

15. Zajedniaki prostori stambenih zgrada (podrumi itavani)'

Radi sto kvalitetnijeg provodenja sistematske deratizacije na podruiju Zeniiko-obojskog

kantona u javnom sektoru ito u segmentu odSojno-obrazovn ih ustanova na kritiinimmjestima (taakama) na 2-3 lokacije u ioko navedenih ustanova ie se postavljati monitorin

PVC hranilice za glodare po HACCP sistemu pod kliucem.

lzloieni mamci unutar hranilica se prate za to predvitlenim check listama.

Cilj je uspostaviti kontinuirani nadzor i kontrolu prisustva glodara u ovom segmentujavnog sektora gdje imamo vedu koncentraciju ljudi i pravovremeno intervenisati.

lzradu programa obavezne preventivne sistematske deratizacije na podrucju Zeniiko-

dobojskog Kantona u 2015. Sodini, te koordinaciju nad aktivnostima u obaveznoj

preventivnoj deratizaciji provodi strudni tim lnstituta za zdravlje i siSurnost hrane Zenica.

StruEni nadzor nad izvodenjem obavezne preventivne sistematske deratizacije na

podruiju Zeniiko-dobojskog kantona vriit de higijensko-epidem ioloSke sluibe domova

zdravlja, ito je u skladu sa ilanom 24. Zakona o zaititi stanovnistva od zaraznih bolesti FBIH.

Troikovi struinog nadzora koieg ie provoditi Higijensko-epidemiolo5ke sluibe domova

zdravlja padaju na teret sredstava budieta opiina za sistematsku deratizaciju i to na taj nadin

da se 60% tih sredstava opredjeljuje lnstitutu za zdravlje i sigurnost hrane Zenica za

troikove izvodenja sistematske deratizacije, a 40% domu zdravlja za troikove strufnognadzora.

Upravni nadzor ie vrSiti Sanitarna inspekcija u skladu sa svojim ovlaitenjima, a u cilju

uspjeinog izvodenja deratizacije.

IV CIU I SVRHA IZVOOENJA OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMATSKE DERATIZACUE

Program izvodenja obavezne preventivne sistematske deratizacije na podruiju

Zenidko-dobojskog kantona u 2015. godini ima nekoliko vainih ciljeva koiima se treba

obezbijediti:o Prevencija zaraznih obolJenja naroiito u epidemijskoj formi (prirodno-iari5nih

infekcija) iiji su rezervoari, prenosioci i moguii izvor zaraze miSoliki glodari;

. ZaStita Zivotne i radne sredine;

. Zaitita ekonomskih, ekoloikih iestetskih vrijednosti;

Kod provodenja sistemske preventivne deratizacije lnstitut de koristiti principe rada po

HACCP sistemu. Primjena HACCP /Hazard analysis and critical control points/ sistema u

provodenju sistematske preventivne deratizacije u mnogim zemljama Evrope ima za cilj

unapredenje zaitite protiv miSolikih glodara i smanjenje moguinosti neieljenih efekata

rodenticida na zdravlje stanovniStva. HACCP je sistem koji Sarantira neSkodl.iivost u

djelatnostima kojima je obaveza obezbjediti odsustvo Stetnih glodara, insekata i

mikroorganizama i njihovog udin ka.

Principi HACCP-a su sledeii:. Struino ovladavanje izborom sredstava za deratizaciju, proizvedenih prema

medunarodnim sta nda rdima;. Utvrdivanje i posmatranje kritiinih tadaka na kojima se moZe javiti poveian broj glodara;

. Stalna interventna deratizacija kritiinih taaaka u 2015. godini i kvalitetan monitoring

s iste m;. Analiza i pra6enje zdravstvenih i drugih rizika u realizaciji Programa deratizacije u 2015.

godini;. Korekcijski postu pci;. Dobra dokumentacija;. Verifikacija kvaliteta rada.

lstraiivanje stepena infestacije podrazumjeva utvralivanie prosjednog relativnog

broja glodara, tj. praienje broja glodara na kritidnim mjestima odretlenih podrufja opiina

ZDK. Ove aktivnosti de provesti dvije dvodlane ekipe osposobljenih medicinskih tehniaara

pod nadzorom epidemiologa tokom sedam dana pripremne faze.

Medicinski tehnidari de u tom periodu obilazili kritiina mjesta u gradskim i

prigradskim podrudjima opiina i postavljati odredenu nezatrovanu kolidinu mamaka u

kutijama sa hranilicama na viSe mjesta u odredenom podruaju. U razmacima od tri dana iebiti praiena potrosnja nezatrovane mase i prema tome proradunati infestaciju na tom

podrufju.Pored toga na osnovu procjene Stete ko.lu prouzrokuju Stakori de se proraiunati

infestacija, a i samim fizidkim uotavanjem Stakora.

Na osnovu dobijenih podataka o stepenu i vrsti infestacije, broja domaiinstava,

stanovnika, broja objekata i povr5ina ie se prociieniti potrebna koliiina antikoagu la ntn ih

rodenticida i insekticida.

V METODA IZVODENJA OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMATSKE DERATIZACUE

U literaturi, u praksi, u zakonskim propisima poznati su pojmovi preventivne

sistemske derotizocije i protivepidemijske derotizociie. U sludaju pojave neke od zaraznih

oboljenja, ko.la se prenose glodarima, odmah se prema rezultatima epidemioloikogispitivania, preduzima deratizacija, ograniaena na odredeno podrudje i objekte, sve do

prestanka opasnosti za Sirenje dotiinog oboljenja, to je protivepidemijska deratizacija.Medutim buduii da se glodari u naseljenim mjestima jako brzo razmnoiavaju, u

sluiaju da tu pojavu ne bi generalno drZali pod kontrolom njihova populacija bi se tolikoprolirila da bi epidemija zaraznot oboljenja, koje bi se pojavila, bila tako velikih razmjera da

bi njeno gaSenje zahtijevalo enormni angaiman zdravstva i cjelokupne zajednice i irtvetakve epidemije mogle bi da budu brojne. Zato se ,,sistemskom preventivnom"

deratizaciiom trajno kontroliSe glodarska populacija, nedozvoljavajudi ekspanziju vektora

za razn ih oboljenja.

Da bi kontrola glodara bila uspjeina treba primijeniti pet znaaajnih principa ito:KontinuitetDeratizacilu provoditi kontinuirano, iz godine u godinu, najmanje dva puta godisnie.

lako bioloski ciklus razmnoiavanja glodara omoguiuje da od iednog para, za godinu, kroz

nekoliko generacija nastane oko 1o0o potomaka, ipak se smatra da kvalitetno obavljanje

sistemske deratizacije u prijelaznim sezonama iz zime ka ljetu i ljeta ka zimi, moie biti

dostatno za postizanje navedenih ciljeva'SveobuhvatnostSvi, odnosno glavnina objekata i povrSina koje zakon obavezuje da provede

deratizaciju, moraju biti obuhvaieni u okvirima akcije;

lstovremenostNa odredenom podruiju na kome se provodi preventivna sistemska deratizacija,

treba je provesti u sto kraiem vremenskom rasponu, od nekoliko dana;

lntenzivnostMoraju se primjeniti sredstva koja su dostatna da podmire sve zahtjeve glodarske

populacije, kako ne bi doSlo do njihove refraktarnosti, iime bi se kompromitovala akcija,

postojeia sredstva propala i proizveli troSkovi za nabavku drugih sredstava na koja glodari

n isu refraktarni;UmjerenostTreba obezbijediti kompromis izmedu intenzivnosti i ekoloskih mogudnosti

absorbovanja upotriiebljenih deratizacionih sredstava;

RitmiEko izlaganje mamaca

Uz kontrolu, vrSiti ie se deSce ritmiiko izlaganje mamaca za uniStavanje glodara

(PULSE BAITING) u specijalne hranilice. To su namjenske plastidne i kartonske kutije koje ie

se postaviti na 2000 mjesta na lokalitetima i prostorima od izuzetnog znadaja. Ova nova

metoda u kontroli efikasnosti obavezne sisitemske preventivne deratizacije je vrlo

znaiajna, jer ie se tokom cijele godine pratiti i obnavljati potroieni mamci za uniStavanje

glodara i tako u potpunosti uspjelno i efikasno provoditi deratizaciia na mjestima gdje se

moie oiekivati poveiani broi glodara.

VI VREMENSKI PERIOD IZVODENJA OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMATSKE DERATIZACIJE

NA PODRUOU ZENI'KO-DOBOJSKOG KANTONA U 2015.GODINI

obavezna preventivna sistematska deratizacija - jesenja taza, na podruiju Zeniiko-

dobojskog Kantona u 2015. godini, ie biti provedena u periodu od 02. novembra do

05.decembra 20L5 . godine, planirani poietak je zbog vremenskih prilika koje pogoduju

veioj najezdi miSolikih glodara s tim da de se u periodu 20-25 dana prije akcije provesti sve

pripremne aktivnosti.

VII IZBOR SREDSTAVA ZA DERATIZACIJU

Prema Pravilniku o uslovima u pogledu struane spreme zaposlenika, tehniike

opremljenosti prostorija idrugih uslova kojima moraju udovoljavati zdravstvene ustanove,

privredna druitva, odnosno fizidke osobe za obavljanje dezinfekcije, dezinsekcije i

deratizacije, i prema odluci Ekspertne grupe za nadzor zaraznih bolesti Ministarstva

zdravstva Federacije Bosne i Hercegovine, kao i prema vei proklamovanim stavovima

Evropske zajednice, Preventivna sistematska deratizacija ie se izvoditi iskljuiivo sa

rodenticidima provjerena kvaliteta, druge generacije, izredenim prema licenciranim

sta ndard ima Evropskih proizvotlaia.Opredjeljenja za ovakav natin rada u Evropi pokazala su visoku efikasnost, jer svi

proizvodi imaju referalne vrijednosti, pa se time izbjegava svaka improvizacija i

meietarenja sa sredstvima i preparatima za deratizaciju. Zbog toga ie se i u Zeniiko-

dobojskom kantonu u 2015. godini primjeniti vrlo strogi kriteriji Preventivne sistematske

deratizacije u odnosu na izbor sredstava za deratizaciju.

Za sredstva koja ie se koristiti (rodenticidi, insekticidi idezinficijensi) u ponudi treba:

1. Navesti izbor preparata, Seneridno ime, glavne karakteristike u odnosu na

djelovanje;2. Gotovi preparati moraiu zadovoljavati propisane standarde u pogledu

koncentracije trovne mase, konstitucije preparata i drugih fizidkih i hemijskih

karakterisitka te svi preparati moraju imati odgovara.iuiu dozvolu za upotrebu u

BiH;

3. Rodenticidi moraju da imaju deklaraciju proizvodnje u 2015. godini;

4. lnstitut za zdravlje i sigurnost hrane ie izvriiti kontrolu rodenticida, utvrditikoliiinu i vrstu rodenticida, a u toku izvodenja vriiti stalan nadzor nad

primjenom PrePa rata;

Dakle, u jesenjoj fazi Preventivne sistematske deratizacije u 2015 godini, koristiti iese sljedeia standa rd izirana sredstva:

Bromadiolon parafinski blok mamak,

Bromadiolon pasta mamak,Alfachloraloze meki mamakMehanicki ,,Temo kollant" namaz jake adhezivne mo6i.

VIII KARAKTERISTIKE SREDSTAVA KOJA CE SE KORISTITI

. Unistavaju sve vrste glodara;

. Postiiu smrtne doze kod glodara vei nakon jednog uzimanja zatrovane mase;

. Unistavaju glodare otporne na prvu generaciju rodenticida;

. SadrZe za5titnu supstancu (gorku tvar) za ljude i domaie iivotinje;

. Primamljivi su glodarima (sadrie sredstva koja privlade glodare),

. Djeluju u niskim koncentracijama sa jednokratnim uzimanjem;

. lzazivaju smrt glodara sliinu prirodnoi (izaziva poremecaj koagulacije)

. Ne izazivaju rezistenciju kod glodara;

. Nisu repelentnog djelovanja;o Postavlja se manja kolidina zatrovane mase, smanjuje se rizik od itetnih

posliedica i zagatlenja sredine;

7

IX KOLI.INA MATERUATA KOJA SE PTANIRA UTROsITI

u izvodenju preventlvne sistemske deratizacije koristit iemo rodenticide-

antikoagulante generacije u omjeru Bromadilon parafinski blok mamak od 48 do 60%,

Bromadiolon pasta od 29 do 37o/o, Alfachloraloze meki mamak 3-7%'

KoriStenjem parafiniziranih mamaka, parafinskih blokova i pasta rodenticida ima za

cilj da obezbijedi efikasno i produzeno djelovanje u kanalizacionoj mrezi, vodotokovima i

svim ostalim prostorima. U potpunosti izostavljamo upotrebu rastresitih mamka koji usljed

djelovanja vode ili vlage uglavnom budu uniiteni, a i naia ispitivania su pokazala da trovnu

rastresitu masu glodari izbjegavaju pored vei postojede hrane u okolini.

Na osnovu procjene prisutnosti glodara te potrosnje u prethodnim akcijama planira

se utroiak materijala prikazan u slededoj tabeli.

Naziv sredstvaJedinica

mjereKoliEina (kg) Struktura

Bromadiolon parafinski blok 20 g kg 2400 - 2800 32 - 37%

Bromadiolon parafinski blok 100 g kg 1200 - 1600 76 - 2lo/o

Bromadiolo n pasta (meki)109 ke 2200 - 2800 29 - 37o/o

Alfachloraloze pasta (meki)10 g kg 250-s00 3-7%UKUPNO 7.500

XI OSTALI POTREBNI MATERUAT

Naziv sredstva Jedinica mjere Koliiina

Lijepa k tuba 100 - 150

Tacne kom 1.500 - 2.250

Ka rtonske kuti.ie za mamke kom 10.000 - 13.000

PVC Hranilice kom 200-300

Karakteristike op6ina ZeniEko-dobojskog kantona od znaiaja za pripremu i

provoalenje programa obavezne sistemske preventivne deratizacije:

Opdina Povr5ina u Km Broj stanovnika po opdinamana podruEju ZDK

zenica 5 58,5 115.134

Kaka nj 377 ,0 38.937

Visoko 230,8 4L.352

Teianj 15 5,9 46.13 5

Zavidoviii 556,0 40.272

zepce 282,0 31. s82

MaBlaj 252,O 24.980

Doboj Jug 10,2 4.409

Usora 49,8 7 .568

Brez a 7'' O 14.564

Varei 3 90,1 9.556

Olovo 407 ,8 10.578

8

Obavezna preventivna sistematska deratizacija na podrudju Zeni6ko-dobojskog

kantona u 2015. godini obuhvatit de urbane zone svih opdina kao igraniine zone prema

prigradskim naseljima koje su ugroiene stalnom ekspanzijom glodara iz prirode. Na ovaj

naiin ie se prevenirati rizik prenoienja zaraznih bolesti preko glodara koji dolaze iz ruralnih

dijelova. U toku provodenja obavezne preventivne sistematske deratizacije Zavod za javno

zdravstvo ie posebno pratiti po.iavu svih zaraznih bolesti tiji su rezervoar iprenosioc te

moguii izvor zaraze mi5oliki glodari. U svakom slu.aju pojave ovih bolesti primjenivat ie se

interventni program deratizacije koji ie imati za cilj da u sto kradem vremenskom roku izvore

i puteve prenoinja bolesti preko glodara stavi pod nadzor i kontrolu i da ih lto je moguie

brZe eliminiSe.

XII ORGANIZACIJA

Pravilnikom o naiinu obavljan.ia obavezne dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije

(,,Sluibene novine FBiH", broj SLlLal utvrduje se naiin provodenja obavezne dezinfekcije,

dezinsekcije i deratizacije, te se izvodad u cjelosti mora pridriavati navedenog Pravilnika i

snosi punu odgovornost za ostvarivanjem mjera kojima se ltiti zdravlje stanovni5tva iokolinaod onediSienja, trovanja i nano5enja stete.

lzvotlai mora imati odobrenje Federalnog ministarstva zdravstva koje ukljuiujeupotrebu otrova ll illl grupe Pravilnika o uslovima u poBledu struine spreme zaposlenika,

tehniike opremljenosti, prostorija idrugih uslova kojima moraju udovoljavati zdravstvene

ustanove, privredna druStva odnosno obrtnici za obavljanje dezinfekcije, dezinsekcije i

deratizacije (,,Sluibene novine FBiH", broi 6O/OG i 82/06\.

Kontrolu izvodenja deratizacije obavljat 6e, na strudnom planu higiensko-

epidemioloika sluiba domova zdravlja, a na upravnom planu sanitarna inspekcija.

XIII. IZRADA OPERATIVNOG PLANA OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMATSKE

DERATIZACUE NA PODRUAU ZENI'KO.DOBOJSKOG KANTONA U 2015.GODINI

Obavezna preventivna sistemska deratizacija Zeni6ko-dobojskog kantona u 2015.

godini de se izvriiti na osnovu Operativnih planova za svaku opiinu izvodenja obaveznepreventivne sistemske deratizacije koje de izraditi zavod.

Obavezna preventivna sistemska deratizacija de se na cijelom podruiju kantona vriitiu skladu sa doktrinom preventivne medicine: istim odabranim rodenticidima, najefikasnijimmetodama rada i od strane jednog izvodada.

Operativni planovi za podruije opdine moraju najmanje sadriavati:. Opis mjera koje se provode kao i naziv povriina i objekata na kojima se provode

mjere po danima;o Obim rada u odnosu na povriinu objekata i okolinu;. AngaZovani kadar (broj istrudna sprema);. lscrpan opis postupaka itehnologije akcije deratizacije;. Potrebnu vrstu i koliiinu rodenticida i insekticida po danima;. Vozni park;. Redoslijed i kalendar sa satnicom za provodenje svih planiranih mjera;

9

XIV. OBAVJ ESTAVANJ E JAVNOSTI

lzvodad preventivne sistemske deratizacije je duZan prije podetka izvodenja svake

faze na prigodan naiin obavijestiti javnost, gradane i druga pravna i fizitka lica o poietku i

naiinu izvodenja obavezne preventivne sistematske deratizacije. Obavje5tavanje o izvodenju

sistemske deratizacije u 2015. godini ie se vr5iti oglaSavanjem u sredstvima javnog

informisanja i putem plakatiranja, prije i u toku izvodenja aktivnosti. Obavezna je javna

obavijest putem malih i velikih plakata, koji 6e se postavljati na javnim mjestima. Sredstva

potrebna za javno obavjeStavanje su prikazana u sledeiojtabeli:

XV. DEZINSEKCIJA

Dezinsekcijom se u smislu ovog Programa smatra primjena fizikalnih i hemijskih

metoda i sredstava, kojima se uniStavaju insekti, odnosno ilankonoici ili njihovi razvojni

oblici (u daljem tekstu insekti), koji mogu prenositi uzroinike zaraznih bolesti, izazivati

alergijske reakcije i imati Stetno djelovanje na organizam dovjeka. Na podrudju Zenidko-

dobojskog kantona najdeSci insekti koje treba kontrolisati u cilju njihovog svodenja na

bioloSki minimum radi za5tite zdravlja stanovniitva jesu:. Kuina muho (musco domestico),. Zohori (iuti Blattella Germanico i crni Blatta Orientolis),. Razni drugi insekti koji se povremeno javljaju na odredenim podruijima, ovisno o

prirodnim i drugim uvjetimo za njihov razvoj, pa uslijed toga uzrokuju uznemirenost

stonovniitvo.Dezinsekcija na podrudju Zenitko-dobojskog kantona se obavlja na sljedeiim

povr5inama i objektima:1. Centralne deponije krutih otpadaka,2. Druga postojeia, nezvanidna smetljiSta na podrudju gradskog naselja,

3. Centri za kolektivni smjeitaj izbjeglih i prognanih lica,

XVtI FINANSIRANJE OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMSKE DERATIZACIJE

Troikove obavezne preventivne sistemske deratizacije na podrudju Zenidko-

dobojskog kantona u 201.5. godini, koji se odnose na javne povrSine finansiraju se iz

sredstava budZeta Kantona i budieta opdina, kako sljedi:

a. Obale povriinskih vodotokova u gradskim i prigradskim zonama;b. Parkovi i druge zelene povrSine;

c. Trgovi;

Veliki plakati-obavijest (format A2)

Mali plakati -obavijest (format A5)

Naljepnice o izvrienom poslu

10

kom 1000

kom 6000

kom 10000

d. Povriine koje nisu privedene urbanistifkoj namjeni;

e. Javna mjesta na kojima postoji moguinost razmnoZavanja glodara;

f. Centralne komunalne deponije kao i nezvanitna (neorganizovana) smetljiita u

gradskim i prigradskim naseljima;g. Javni objekti i prostori od posebnog znadaja kao Sto su:

. predSkolske i Skolske ustanove;

. zdravstveni objekti i ustanove;

. objekti socijalnih ustanova i izbjeglidki kampovi;

. vjerski objekti;

. dadki i studentski domoviObveznici finansiranja obavezne preventivne sistemske deratizacije na podrudju

Zenidko-dobojskog kantona su i privredni i drugi subjekti koji nisu navedeni, a posjeduju

objekte i povriine koje podljeiu izvodenju, a na osnovu Naredbe Ministra zdravstva Zeniiko-

dobojskog kantona u skladu sa odredbama Zakona o zaititi stanovniStva od zaraznih bolesti

FBiH.

XIX INSPEKCIJSKA KONTROLA

Kontrola izvodenja sistemske deratizacije, od strane sanitarne inspekcije, je

predvidena u dva navrata: u pripremnoj fazi i u fazi samog izvodenja, 5to ie se konstatovatizapisnicima sanitarnih inspektora i Sto je u njihovoj nadleinosti, a predmet njihovih kontrolaie sadrZavati: vrstu rodenticida, rokove valjanosti, opremu, kadrove i tehniika pomagala,

kao i kontrolu objekata i povr5ina koje se tretiraju u preventivnoj deratizaciji.

sernaSrc

-N1,tl

s-ry!aS

{

;/z.l--\i;\

TL