mësimdhënia dhe të nxënit e ungjillit...dhe të mbështeten te mësimet dhe shlyerja e jezu...

Mësimdhënia dhe të Nxënit e UngjillitNjë Manual për Mësuesit dhe Udhëheqësit në Seminaret dhe Institutet e Fesë

Mësimdhënia dhe të Nxënit e UngjillitNjë Manual për Mësuesit dhe Udhëheqësit në Seminaret dhe Institutet e Fesë

Botuar nga Kisha e Jezu Krishtit e Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme Solt-Lejk-Siti, Juta

Komentet dhe korrigjimet vlerësohen. Ju lutemi, dërgojini ato, përfshirë gabimet tipografike, në adresën:Seminaries and Institutes of Religion Administration

50 E. North Temple Street, Floor 9 Salt Lake City UT 84150-0009 USA

Posta elektronike: ces-manuals@ ldschurch .org

Ju lutemi shkruani emrin e plotë, adresën, lagjen dhe kunjin tuaj. Sigurohuni që të përfshini titullin e manualit. Më pas bëni komentet tuaja.

© 2012 nga Intellectual Reserve, Inc. I rezervohen të gjitha të drejtat

Shtypur në Shtetet e Bashkuara të AmerikësMiratuar për anglisht: 12/11

Miratuar për përkthim: 12/11 Përkthim i Gospel Teaching and Learning

Albanian 10581 101

PërmbajtjaParathënie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V

Mësimdhënia sipas Mënyrës së Shpëtimtarit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VHyrje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX

Sistemi Arsimor i Kishës . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IXSeminaret dhe Institutet e Fesë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX

1. Synimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Qëllimi Ynë [1.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Jetojmë [1.2] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Japim mësim [1.3] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Administrojmë [1.4] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

2. Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Të Japin Mësim dhe të Nxënë me Anë të Shpirtit [2.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Të Kultivojnë një Mjedis Nxënieje të Mbushur me Dashuri, Respekt dhe Qëllimshmëri [2.2] . . . . . . . . . . . . . . . . 16Të Studiojnë Shkrimet e Shenjta çdo Ditë dhe ta Lexojnë Tekstin e Kursit [2.3] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Të Kuptojnë Kontekstin dhe Përmbajtjen e Shkrimeve të Shenjta dhe të Fjalëve të Profetëve [2.4] . . . . . . . . . . . 27Të Dallojnë, të Kuptojnë, të Ndiejnë të Vërtetën dhe Rëndësinë e Saj, si dhe të Zbatojnë

Doktrinat dhe Parimet e Ungjillit [2.5] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Të Shpjegojnë, të Tregojnë e të Dëshmojnë për Doktrinat dhe Parimet e Ungjillit [2.6] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Të Zotërojnë Fragmentet Kyçe të Shkrimeve të Shenjta dhe Doktrinat Bazë [2.7] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

3. Mësimdhënia e Shkrimeve të Shenjta në Seminaret dhe Institutet e Fesë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Përfshirja e Bazave të Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit [3.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Lluka 5: Një Shembull [3.2] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

4. Përgatitja për të Dhënë Mësim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Përgatitja Vetjake [4.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Përgatitja e Studentit [4.2] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Përgatitja e Mësimit [4.3] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

5. Metoda, Teknika dhe Përqasje për Mësimdhënien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Pyetjet [5.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Diskutimi në Orën Mësimore [5.2] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Leximi i Shkrimeve të Shenjta së Bashku në Orën Mësimore [5.3] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Paraqitja e Mësuesit [5.4] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Historitë [5.5]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Diskutimet dhe Detyrat në Grupe të Vogla [5.6] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Ushtrimet me Shkrim [5.7] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75Dërrasa ose Tabela [5.8] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77Objektet dhe Figurat [5.9] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77Paraqitjet Audiopamore dhe në Kompjuter [5.10] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Muzika [5.11] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Këshilla dhe Porosi të Përgjithshme [5.12] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

6. Vazhdimi i Përmirësimit si Mësues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Premtimi i Zotit [6.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Indeksi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

V

Parathënie“Kur fillojmë të analizojmë veten dhe të dëshirojmë të përmirësohemi si mësues, çfarë modeli më të mirë mund të gjejmë? Çfarë studimi më cilësor mund të ndër-marrim sesa të analizojmë idetë, qëllimet e metodat tona dhe t’i krahasojmë ato me idetë, qëllimet e metodat e Jezu Krishtit?” (Boyd K. Packer, Teach Ye Diligently, bot. i rish. [1991], f. 22)

Mësimdhënia sipas Mënyrës së ShpëtimtaritMeditoni për një çast mbi atë që dini rreth Shpëtimtarit. A mund ta përfytyroni Atë – me dishepujt e mbledhur përreth Tij? A mund ta shihni Atë duke u dhënë mësim turmave afër detit të Galilesë ose duke i folur personalisht gruas te pusi? Çfarë vini re rreth mënyrës së Tij të mësimdhënies dhe të drejtimit? Si i ndihmoi Ai të tjerët të mësojnë, të rriten shpirtërisht dhe të kthehen në besim në ungji-llin e Tij?

Ai i deshi ata, u lut për ta dhe vazhdimisht u shërbeu atyre. Ai gjeti mundësi për të qenë me ta dhe për t’u shprehur dashurinë e Tij. Ai i njihte interesat, shpresat e dëshirat e tyre dhe se çfarë po ndodhte në jetën e tyre.

Ai e dinte se cilët ishin ata dhe cilët mund të bëheshin. Ai zbuloi mënyra të veçanta për t’i ndihmuar ata të mësonin dhe të rriteshin – mënyra të krijuara posaçërisht për ta. Kur ata kishin vështirësi, Ai nuk iu kthye kundër por vazhdoi t’i donte dhe t’u shërbente.

Ai e përgatiti Veten për të dhënë mësim duke kaluar kohë në lutje dhe agjërim, i vetëm. Ai kërkoi drejtimin e Atit të Tij Qiellor në çaste të përditshme private.

Ai i përdori shkrimet e shenjta për të dhënë mësim dhe për të dëshmuar për misionin e Tij. Ai u mësoi njerëzve të mendonin në mënyrë të pavarur rreth shkrimeve të shenjta dhe t’i përdornin ato për të gjetur përgjigje për vetë pyetjet e tyre. Zemrat e tyre u digjeshin përbrenda kur Ai u jepte mësim fjalën e Perën-disë me fuqi e autoritet, dhe ata e dinin personalisht se shkrimet e shenjta janë të vërteta.

Ai tregoi histori e shëmbëlltyra të thjeshta dhe shembuj nga jeta reale që kishin kuptim për ta. Ai i ndihmoi që të zbulonin mësime për ungjillin në përvojat e tyre vetjake dhe në botën përreth tyre. Ai foli për peshkimin, lindjen e fëmijëve dhe punën në fusha. Në mënyrë që t’i mësonte rreth kujdesit për njëri-tjetrin, Ai u tregoi histori për shpëtimin e deles së humbur. Për t’u mësuar dishepujve të Tij që t’i mirëbesonin kujdesit të dhembshur të Atit Qiellor, Ai i nxiti ata që të “mbanin parasysh zambakët e fushës”.

Ai u bëri pyetje që i bënë ata të mendonin dhe të ndienin thellësisht. Ai ishte çiltërsisht i interesuar për përgjigjet e tyre dhe gëzohej me dëshmitë e tyre të besimit. Ai u dha mundësi që të bënin pyetjet e tyre vetjake dhe të tregonin pikëpamjet e tyre vetjake, dhe Ai iu përgjigj pyetjeve të tyre e i dëgjoi përvojat e tyre. Për shkak të dashurisë së Tij, ata u ndien të sigurt për të ndarë mendimet dhe ndjenjat e tyre vetjake.

VI

Ai i ftoi ata që të dëshmonin dhe, ndërsa dëshmuan, Shpirti iu preku zemrat. “Kush thoni se jam unë?” pyeti Ai. Ndërsa Pjetri iu përgjigj, dëshmia e tij u forcua: “Ti je Krishti, Biri i Perëndisë të gjallë”.

Ai u mirëbesoi atyre, i përgatiti ata dhe iu dha përgjegjësi të rëndësishme që t’u jepnin mësim, t’i bekonin dhe t’u shërbenin të tjerëve. Ai i urdhëroi: “Dilni në mbarë botën dhe i predikoni ungjillin çdo krijese”. Qëllimi i Tij qe që t’i ndih-monte ata të ktheheshin në besim nëpërmjet shërbimit të tyre ndaj të tjerëve.

Ai i ftoi ata të vepronin me besim dhe t’i jetonin të vërtetat që Ai dha mësim. Në të gjithë mësimet e Tij, Ai u përqendrua te të ndihmuarit e pasuesve të Tij që ta jetonin ungjillin me gjithë zemër. Që të përmbushej kjo, Ai gjeti mundësi për ta që të mësonin përmes përvojash të fuqishme. Kur iu shfaq nefitëve, Ai i ftoi ata të vinin tek Ai një e nga një, që të mund ta shihnin, preknin dhe njihnin personalisht. Kur pati përshtypjen se nuk e kuptuan plotësisht mesazhin e Tij, Ai i ftoi ata që të shkonin në shtëpi dhe ta përgatisnin veten për t’u kthyer e për të mësuar më shumë.

VII

Ai qe shembulli dhe drejtuesi i tyre në çdo mjedis. Ai u mësoi atyre të luteshin duke u lutur me ta. Ai u mësoi atyre të donin dhe të shërbenin sipas mënyrës që Ai i deshi dhe u shërbeu. Ai u mësoi atyre se si ta jepnin mësim ungjillin e Tij, sipas mënyrës që Ai e dha mësim.

Qartazi, mënyra e mësimdhënies së Shpëtimtarit është e ndryshme nga mënyra e botës.

Kjo është pra, thirrja juaj e shenjtë që – të jepni mësim sikurse Shpëtimtari. Ndërsa jepni mësim, të rinjtë do të bëjnë vend për farën e ungjillit që të mbillet, të fryhet dhe të rritet në zemrat e tyre. Kjo do t’i çojë te kthimi në besim – që-llimi përfundimtar i mësimdhënies suaj. Ndërsa i ndihmoni të rinjtë të kthehen në besim, ju i ndihmoni ata të përgatiten për ta ndjekur Shpëtimtarin gjatë gjithë jetës së tyre – për të shërbyer në misione, për të marrë ordinancat e tem-pullit, për të krijuar familje të drejta dhe për të ndërtuar mbretërinë e Perëndisë në të gjithë botën.

IX

HyrjeSistemi Arsimor i KishësSistemi Arsimor i Kishës (SAK) në Kishën e Jezu Krishtit të Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme funksionon nën drejtimin e Këshillit për Arsimin dhe Këshillave të Kujdestarisë së Kishës së Jezu Krishtit të Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme. Anëtarë të Presidencës së Parë, anëtarë të zgjedhur të Kuorumit të Dymbëdhjetë Apostujve dhe Autoritete të tjera të Përgjithshme e drejtues të përgjithshëm të Kishës janë anëtarë të Këshillit për Arsimin.

Degë të veçanta brenda Sistemit Arsimor të Kishës përfshijnë Seminaret dhe Institutet e Fesë, Universitetin “Brigam Jang”, Universitetin “Brigam Jang” – Ajdaho, Universitetin “Brigam Jang” – Havai dhe Kolegjin SHDM për Biznes.

Seminaret dhe Institutet e FesëSeminaret dhe Institutet e Fesë (SeI) ofrojnë arsimim fetar gjatë ditëve të javës për rininë dhe të rinjtë në moshë madhore. Seminaret dhe Institutet e Fesë gjithashtu mbikëqyrin shkollat fillore dhe ato të mesme në disa zona jashtë Shteteve të Bashkuara.

Në Seminaret dhe Institutet e Fesë, detyra jonë nuk është thjesht arsimimi – qëllimi është arsimimi fetar. Arsimimi fetar ka pasoja të përjetshme dhe kërkon ndikimin e Shpirtit të Zotit. Duke u folur mësuesve të seminarit dhe të institutit, Presidenti J. Ruben Klark i Riu dha mësim: “Ju mësues keni një mision madhor. Si mësues ju qëndroni në pikën më të lartë të arsimit, pasi cila mësimdhënie mund të krahasohet, për nga vlera e paçmuar dhe pasojat me ndikim të gjerë, me atë që ka të bëjë me njeriun siç ishte përjetësisht përpara të tashmes, siç është sot në vdekshmëri dhe siç do të jetë përjetë-sisht në të ardhmen” (The Charted Course of the Church in Education, bot. i rish. [1994], f. 9).

Mijëra mësues dhe udhëheqës të seminarit dhe të institutit anembanë botës po e ndihmojnë rininë dhe të rinjtë në moshë madhore të Kishës që të më-sojnë ungjillin e Jezu Krishtit dhe të jetojnë sipas parimeve të tij.

Në mënyrë që të ndihmohen mësuesit në përpjekjet e tyre, është siguruar ky manual Mësimdhënia dhe të Nxënit e Ungjillit. Ky është një libër burimor. Mësuesit duhet të njihen me përmbajtjen e tij dhe t’i referohen vazhdimisht, duke u përqendruar në ato tema që do t’u vijnë më shumë në ndihmë. Teksa mësuesit e studiojnë këtë manual dhe kërkojnë drejtim nga Zoti, Ai do t’i frymëzojë në përgatitjen e tyre, do t’i forcojë marrëdhëniet e tyre me studen-tët, do ta lartësojë mësimdhënien e tyre dhe do t’i bekojë ata me Shpirtin që ta përmbushin më plotësisht punën e Tij.

X

Synimi i Seminareve dhe Instituteve të FesëQëllimi ynë është të ndihmojmë rininë dhe të rinjtë në moshë madhore që t’i kuptojnë dhe të mbështeten te mësimet dhe Shlyerja e Jezu Krishtit, të kualifikohen për bekimet e tempullit, si dhe të përgatiten vetë, të përgatisin familjet e tyre dhe të tjerët për jetën e përjetshme me Atin e tyre në Qiell.

Për të arritur qëllimin tonë:

JetojmëNe jetojmë ungjillin e Jezu Krishtit dhe kërkojmë fuqimisht shoqërimin e Shpirtit. Sjellja dhe marrëdhëniet tona janë shembullore në shtëpi, në klasë dhe në komunitet. Ne vazh-dimisht kërkojmë t’i përmirësojmë paraqitjen, dijet, qëndrimin dhe karakterin tonë.

Japim mësimNe u mësojmë studentëve doktrinat dhe parimet e ungjillit siç gjenden në shkrimet e shenjta dhe në fjalët e profetëve. Këto doktrina e parime u jepen mësim në një mënyrë që çon drejt kuptueshmërisë dhe ngritjes shpirtërore. Ne i ndihmojmë studentët të për-mbushin rolin e tyre në procesin e të nxënit dhe i përgatisim ata t’ua mësojnë ungjillin të tjerëve.

AdministrojmëNe i administrojmë siç duhet programet dhe burimet tona. Përpjekjet tona i ndihmojnë prindërit në përgjegjësinë e tyre që të forcojnë familjet. Ne bashkëpunojmë ngushtë me udhëheqësit e priftërisë kur i ftojmë studentët të marrin pjesë dhe kur sigurojmë një atmosferë shpirtërore, ku studentët mund të shoqërohen me njëri-tjetrin dhe të mësojnë së bashku.

Notes

1

1SynimiMësuesve të ungjillit të Jezu Krishtit u është mirëbesuar një përgjegjësi e

shenjtë. Qëllimi i tyre shkon përtej thjesht dhënies së mësimeve. Plaku Dallin H. Ouks tha: “Një mësues i ungjillit kurrë nuk do të kënaqet thjesht duke dhënë një mesazh ose duke bërë një predikim. Një mësues i mrekullue-shëm i ungjillit dëshiron të ndihmojë në punën e Zotit për t’u sjellë jetë të përjetshme fëmijëve të Tij” (“Gospel Teaching”, Ensign, nëntor 1999, f. 80).

Synimi i Seminareve dhe Instituteve të Fesë përmban drejtim të qartë për më-suesit dhe udhëheqësit lidhur me përpjekjet e tyre për të ndihmuar në punën e Zotit.

Qëllimi Ynë [1.1]

Qëllimi ynë është të ndihmojmë rininë dhe të rinjtë në moshë ma-dhore që t’i kuptojnë dhe të mbështeten te mësimet dhe Shlyerja e Jezu Krishtit, të kualifikohen për bekimet e tempullit, si dhe të përga-titen vetë, të përgatisin familjet e tyre dhe të tjerët për jetën e përjet-shme me Atin e tyre në Qiell.

Ati Qiellor dëshiron që secili prej fëmijëve të Tij ta fitojë jetën e përjetshme (shih Moisiu 1:39). Shpëtimtari dha mësim: “Kjo është jeta e përjetshme, të të njohin ty, të vetmin Perëndi të vërtetë, dhe Jezu Krishtin që ti ke dërguar” (Gjoni 17:3). Si rrjedhojë, fokusi i arsimimit fetar është t’i ndihmojë studen-tët ta njohin e ta duan Atin e tyre Qiellor dhe Birin e Tij, Jezu Krishtin, dhe t’i ndihmojë studentët të kuptojnë dhe të mbështeten te mësimet dhe Shly-erja e Shpëtimtarit.

Shlyerja e Jezu Krishtit është në qendër të planit të shpëtimit. Është e vër-teta themelore mbi të cilën bazohen doktrinat dhe parimet e ungjillit dhe duhet të jetë në qendër të të gjithë mësimdhënies dhe të nxënit të ungjillit. Plaku Bojd K. Paker dëshmoi se Shlyerja “është vetë rrënja e doktrinës së krishterë. Ju mund të dini shumë rreth ungjillit ndërsa ai degëzohet nga rrënja, por nëse njihni vetëm degët dhe ato degë nuk e prekin atë rrënjë, nëse ato janë prerë nga ajo e vërtetë, nuk do të ketë as jetë, as thelb, as shëlbim në to” (“The Mediator”, Ensign, maj 1977, f. 56).

Kur studentët mësojnë për Jezu Krishtin, ndjekin mësimet e shembullin e Tij dhe e zbatojnë Shlyerjen e Tij në jetën e tyre, ata mund të fitojnë forcë dhe mund të përjetojnë falje, shë-rim dhe kthim në besim. Plaku Henri B. Ajring dha mësim:

“Ne duhet të vendosim qëllime më të larta. Ne duhet t’i mbajmë qëllimet që kemi pasur gjithmonë: regjistrimin, frekuentimin e rregullt, diplomimin, njohurinë për shkrimet e shenjta, përvojën e të ndierit të Frymës së Shenjtë të na pohojë të vërtetën. Veç kësaj, ne duhet

2

MËSIMDHËNIA DHE TË NXËNIT E UNGJILL IT

Shënime të vendosim qëllime për t’i ndihmuar studentët të përgatiten për fushën e misionit dhe për tempullin. Por studentët kanë nevojë për më shumë gjatë kohës që janë studentët tanë. . . .

Ungjilli i pastër i Jezu Krishtit duhet t’i përshkojë zemrat e studentëve përmes fuqisë së Frymës së Shenjtë. . . . Qëllimi ynë duhet të jetë që ata të kthehen me të vërtetë në besim në ungjillin e rivendosur të Jezu Krishtit ndërsa janë me ne” (“We Must Raise Our Sights” [Konferencë e SAK-ut mbi Librin e Mormonit, 14 gusht 2001], f. 2).

Kthimi i vërtetë në besim të drejton për te bekimet më të mëdha të ungjillit të Jezu Krishtit, që bëhen të mundura përmes ordinancave të tempullit. Kur studentët i bëjnë dhe i mbajnë me besnikëri besëlidhjet e tempullit, ata do të kualifikohen për ato bekime që përfshijnë ekzaltimin dhe familjet e përjetshme. Ata do të përjetojnë forcë të shtuar shpirtërore, paqe më të madhe dhe zbulesë vetjake shtesë.

Studentët, të cilët e përqendrojnë jetën e tyre te Shpëtimtari dhe tempulli, mund të marrin mbrojtje më të madhe kundër tundimeve e dinakërive të botës dhe të jenë më të përgatitur për të përmbushur gjithçka që Ati në Qiell mund të kërkojë prej tyre. Ata mund të kenë forcën për të qëndruar të vendo-sur në shtegun që i çon drejt jetës së përjetshme, dhe mund t’u vijnë më mirë në ndihmë familjeve të tyre dhe të tjerëve që të gjejnë dhe të ndjekin po këtë rrugë dishepullimi.

Jetojmë [1.2]

Ne jetojmë ungjillin e Jezu Krishtit dhe kërkojmë fuqimisht shoqërimin e Shpirtit. [1.2.1]

Një nga kontributet më të mëdha që një mësues mund të bëjë për t’i ndih-muar studentët të përmbushin qëllimin e përvijuar te Synimi i Seminareve dhe Instituteve, është bindja e vazhdueshme dhe besnike ndaj ungjillit të Jezu Krishtit. Ndërsa mësuesit përpiqen që të zhvillojnë një karakter si të Krishtit dhe kërkojnë ta njohin e ta kënaqin Atin Qiellor në çdo pikëpamje të jetës së tyre, ata bekohen me një masë fuqie hyjnore që mund të ndikojë në mënyrën se si merret dhe kuptohet mesazhi i ungjillit nga studentët e tyre.

Kur mësuesit e jetojnë me besnikëri ungjillin, ata kualifikohen për shoqëri-min e Frymës së Shenjtë. Ky shoqërues është vendimtar për suksesin e më-suesve në seminare dhe institute. Te Doktrina e Besëlidhje, Zoti thekson: “Nëse nuk e merrni Shpirtin, ju s’duhet të jepni mësim” (DeB 42:14). Plaku Robert D. Hejls këshilloi: “Përgjegjësitë e mësuesve në seminarin dhe insti-tutin e fesë janë të shumta, por për t’i përmbushur këto përgjegjësi, mësuesit fillimisht duhet të përpiqen për drejtësi vetjake. Si mësues, ne duhet ta je-tojmë ungjillin në një mënyrë të tillë që ta kemi Shpirtin gjithmonë me vete” (“Teaching by Faith” [një mbrëmje me Plakun Robert D. Hejls, 1 shkurt 2002], f. 1).

“Ndërsa u mësojmë të rinjve tanë ta duan Shpëtimtarin Jezu Krisht, ata do të bëhen dishepuj të vërtetë të Mësuesit. Ky proces do t’i përgatisë ata të bëhen bashkëshortë dhe baballarë besnikë e të dashur, bashkëshorte dhe nëna besnike e të dashura – udhëheqës të familjeve të përjetshme. Tempujt do të bëhen një pjesë e natyrshme dhe e rëndësishme në jetën e tyre. Ata do të bëhen misionarë, duke i shër-byer Zotit në misione si të rinj në moshë madhore dhe më vonë si çifte të pjekur. . . . Kur i forcojmë të rinjtë tanë duke i drejtuar te Krishti, ne gjithashtu forcojmë familjet dhe Kishën.”

(Dieter F. Uchtdorf, “A Teacher of God’s Children” [një mbrëmje me Presidentin Diter F. Uhtdorf, 28 janar 2011], f. 3)

3

SyNIMI

ShënimeSjellja dhe marrëdhëniet tona janë shembullore në shtëpi, në klasë dhe në komunitet. [1.2.2]

Mësuesit kanë përgjegjësi që të bëjnë një jetë me integritet moral dhe të jenë shembuj të denjë të doktrinave e parimeve që japin mësim. Në të gjitha rrethanat, mësuesit duhet të flasin, të shërbejnë dhe të jetojnë në një mënyrë që është në përputhje me një individ që e do Zotin dhe ka shoqërimin e Frymës së Shenjtë.

Rëndësi parësore ka mënyra se si mësuesit veprojnë brenda intimitetit të vetë shtëpisë së tyre dhe mënyra se si i trajtojnë bashkëshortin/bashkëshor-ten dhe fëmijët. Këto marrëdhënie, që janë më të rëndësishmet, duhet të karakterizohen “nëpërmjet bindjes, nëpërmjet durimit, nëpërmjet mirësjell-jes e zemërbutësisë dhe nëpërmjet dashurisë së pashtirur” (DeB 121:41). Presidenti Ezra Taft Benson shprehu sa vijon: “Ne shpresojmë se ka një ma-rrëdhënie të shkëlqyer midis jush si bashkëshort e bashkëshorte. Ne shpre-sojmë se shtëpia juaj ka brenda shpirtin e paqes dhe të dashurisë së Shpëtimtarit dhe që kjo është e dukshme te të gjithë ata që vijnë në shtë-pinë tuaj. Në shtëpitë tuaja nuk duhet të keni grindje dhe zënka. . . . Ju, si çift, përfaqësoni Presidencën e Parë në gjithçka që bëni dhe në mënyrën se si shfaqeni” (“The Gospel Teacher and His Message” [drejtuar mësuesve të fesë së SAK-ut, 17 shtator 1976], f. 7).

Në klasë, mësuesit kanë mundësinë që ditë pas dite të tre-gojnë karakteristika si të Krishtit, të tilla si dashuria hyjnore, durimi, mirësia, respekti dhe nderimi për gjërat e shenjta. Mësuesit duhet të ruajnë një marrëdhënie pozitive e të për-shtatshme me studentët dhe të shmangin të kushtuarit e tepruar të vëmendjes ndokujt në një mënyrë që mund të keqkuptohet ose keqinterpretohet apo të shkaktojë përfun-dime të hamendësuara ose thashetheme.

Mësuesit duhet të përpiqen që të sillen në një mënyrë si të Krishtit ndërsa marrin pjesë dhe frekuentojnë shkollën, ko-munitetin dhe aktivitetet e ndodhitë e Kishës. Ata duhet të kërkojnë të zhvillojnë dhe të mbajnë marrëdhënie të për-shtatshme dhe mbështetëse me prindërit, kolegët, udhëhe-qësit kishtarë dhe njerëzit në komunitet. Duke i bërë këto gjëra në mënyrë të vazhdueshme, mësuesit tregojnë një zo-tim të brendshëm e të sinqertë për ta jetuar ungjillin e Jezu Krishtit, dhe fuqia e tyre për të ndikuar për mirë në jetën e të tjerëve do të rritet.

Ne vazhdimisht kërkojmë t’i përmirësojmë paraqitjen, dijet, qëndrimin dhe karakterin tonë. [1.2.3]

Si fëmijë të Perëndisë, mësuesit kanë brenda tyre një pjesë hyjnie që nxit dë-shirë për t’u rritur, për të përparuar dhe për t’u bërë më shumë si Ati Qiellor dhe Jezu Krishti. Mësuesi vazhdimisht duhet ta zhvillojë këtë dëshirë dhe, me ndihmën e Zotit dhe të të tjerëve, të veprojë sipas mbresave që çojnë drejt përmirësimit. Plaku Gordon B. Hinkli theksoi nevojën e vazhdueshme për rritje vetjake:

“Unë besoj te përmirësimi. Unë besoj te rritja. . . .

“Secili prej jush e kupton, prej kohësh, se jep mësim atë që është. . . . Tiparet tuaja të përziera së bashku do të kujtohen më shumë sesa një e vërtetë e veçantë në një mësim të veçantë. . . .

Sepse nëse dishepullimi ynë është serioz, studentët do të jenë në gjendje ta shohin dhe do ta mbajnë mend. Perspektiva të tilla rreth mënyrës se si do t’ju kujtojnë, plus drejtësia juaj vetjake, do t’ju lejojnë të bëni një kontribut të sinqertë në jetën e studentëve tuaj.”

(Neal A. Maxwell, “But a Few Days” [drejtuar mësuesve të fesë së SAK-ut, 10 shtator 1982], f. 2)

4


Shënime Vazhdoni të fitoni njohuri, vëllezërit dhe motrat e mia, qoftë nëse jeni tri-dhjetë apo qoftë nëse jeni shtatëdhjetë vjeç” (“Four Imperatives for Religious Educators” [drejtuar mësuesve të fesë së SAK-ut, 15 shtator 1978], f. 2).

Përmirësimi nënkupton dëshirë, zell, durim dhe ndihmën nga Zoti që kërko-het përmes meditimit dhe lutjes. Plaku Henri B. Ajring dha mësim një parim të rëndësishëm për vetëpërmirësimin: “Shumica prej nesh kanë pasur për-vojë me përpjekjet për vetëpërmirësim. Përvoja ime më ka mësuar këtë për mënyrën se si njerëzit dhe organizatat përmirësohen: vendi më i mirë për të kërkuar është te ndryshimet e vogla që ne mund të arrijmë te gjërat që bëjmë shpesh. Ekziston fuqi te vendosmëria dhe përsëritja. Dhe nëse mund të udhëhiqemi nga frymëzimi që të zgjedhim gjërat e duhura të vogla për të ndryshuar, bindja e vazhdueshme do të na sjellë përmirësim të madh” (“The Lord Will Multiply the Harvest” [një mbrëmje me Plakun Henri B. Ajring, 6 shkurt 1998], f. 3).

Në seminar dhe institut, mësuesit duhet të kërkojnë vazhdimisht të përmi-rësojnë paraqitjen, dijet, qëndrimin dhe karakterin e tyre.

Paraqitja. Mësuesit duhet të kërkojnë rregullisht të përmirësojnë paraqitjen e tyre në mësimdhënie dhe në përgjegjësitë administrative. Ata mund ta bëjnë këtë përmes një përpjekjeje të drejtpeshuar, të qëndrueshme dhe të zellshme për të kuptuar e zbatuar parimet dhe teknikat themelore. Të kër-kuarit e ndihmës nga materialet për seminarin e institutin dhe nga mbikë-qyrësit, kolegët, studentët, udhëheqësit e priftërisë dhe të tjerë, do t’i ndihmojë mësuesit dhe udhëheqësit të marrin një vlerësim më të saktë të paraqitjes së tyre, si dhe drejtimin e duhur për t’i ndihmuar ata të përmirë-sohen aty ku nevojitet më tepër.

Dijet. Mësuesit duhet të përpiqen vazhdimisht për të stu-diuar kontekstin, përmbajtjen dhe doktrinat e parimet e për-fshira në shkrimet e shenjta dhe fjalët e profetëve. Ndërsa e bëjnë këtë, atyre do t’u rritet kuptueshmëria për ungjillin dhe Shlyerjen e Shpëtimtarit, dhe do të jenë më në gjendje të bekojnë jetën e studentëve të tyre. Mësuesit duhet ta zhvillojnë dijen dhe kuptueshmërinë e tyre për parimet dhe metodat e dobishme të mësimdhënies që përfshihen në shkrimet e shenjta si dhe në materialet për seminarin e in-stitutin. Ata duhet të njihen edhe me parimet e administri-mit të duhur (shih seksionin 1.4, “Administrojmë” në faqen 8) dhe të kuptojnë rregulloret dhe praktikat e semina-reve e të instituteve.

Qëndrimi. Qëndrimi që mbajnë mësuesit përcakton në një masë të madhe vetë lumturinë e tyre dhe aftësinë që kanë për të ndikuar për mirë te studentët e tyre. Mësuesit që për-piqen vazhdimisht të marrin zemër (shih DeB 68:6), që kër-kojnë t’u shërbejnë të tjerëve, që punojnë për të arritur unitet dhe të nxjerrin më të mirën nga situatat sfiduese, do të bekojnë jetën e studentëve dhe të kolegëve me të cilët shoqërohen.

Karakteri. Mësuesit që luftojnë ta jetojnë ungjillin dhe që përpiqen vazhdimisht dhe sinqerisht ta përmirësojnë paraqitjen, dijet dhe qëndrimin e tyre, natyrisht që do të

“Asnjëri prej nesh, vëllezër e motra të mia, nuk di mjaftueshëm. Procesi i të nxënit është një proces i vazhdue-shëm. Ne duhet ta lexojmë, ne duhet ta zbatojmë, ne duhet ta përvetësojmë dhe ne duhet ta meditojmë atë të cilën ia paraqesim mendjeve tona.”

(Gordon B. Hinckley, “Four Imperatives for Religious Educators”, f. 2)

“Dhe në qoftë se njerëzit vijnë tek unë, unë do t’u tregoj atyre dobësinë e tyre. . . . Dhe hiri im është i mjaftueshëm për të gjithë njerëzit që përulen para meje; pasi në qoftë se ata përulen para meje dhe kanë besim tek unë, atëherë unë do të bëj që gjërat e dobëta, të bëhen të forta në ta.”

(Ethëri 12:27)

5

SyNIMI

Shënimezhvillojnë karakterin e nevojshëm për të ndihmuar në përmbushjen e Syni-mit të Seminareve dhe Instituteve. Plaku Riçard G. Skot dha mësim: “Ne bëhemi ajo çfarë dëshirojmë të jemi, duke qenë vazhdimisht ajo çfarë duam të bëhemi çdo ditë. Karakteri i drejtë është një shfaqje e çmuar e asaj që po bë-heni. . . . Karakteri i drejtë është më me vlerë se çfarëdo objekti material që zotëroni, çfarëdo njohurie që keni fituar nëpërmjet studimit, ose çfarëdo sy-nimi që keni arritur” (“Fuqia Shndërruese e Besimit dhe Karakteri”, Ensign ose Liahona, nëntor 2010, f. 43).

Përfundimisht, çelësi për kërkimin e përmirësimit të paraqitjes, dijeve, qën-drimit dhe karakterit qëndron te ndjekja e shembullit të Jezu Krishtit. Pre-sidenti Hauard W. Hanter tha: “Është mësimi dhe shembulli i Zotit Jezu Krisht që i jep formë sjelljes sonë dhe krijon karakterin tonë në të gjitha fu-shat e jetës sonë – personalisht, në shtëpi, në profesionin tonë dhe në jetën në komunitet si dhe në besnikërinë tonë ndaj Kishës që mban emrin e tij” (“Standing as Witnesses of God”, Ensign, maj 1990, f. 60).

Japim mësim [1.3]

Ne u mësojmë studentëve doktrinat dhe parimet e ungjillit siç gjenden në shkrimet e shenjta dhe në fjalët e profetëve. [1.3.1]

Njohuria, kuptueshmëria dhe dëshmia e doktrinave dhe e parimeve të ungji-llit të Jezu Krishtit do t’u sigurojnë studentëve drejtimin dhe forcën e mjaftue-shme për të bërë zgjedhje që janë në përputhje me vullnetin e Atit Qiellor.

Doktrina është një e vërtetë themelore e pandryshueshme e ungjillit të Jezu Krishtit. Plaku Bojd K. Paker dha mësim:

“Doktrina e vërtetë, kur kuptohet, ndryshon qëndrimet dhe sjelljen.

Studimi i doktrinave të ungjillit do ta përmirësojë sjelljen më shpejt sesa ç’mund ta bëjë një studim i sjelljes” (“Little Children”, Ensign, nëntor 1986, f. 17).

Plaku Riçard G. Skot theksoi: “Parimet janë e vërteta e për-qendruar, e mbledhur për zbatim për një mori të gjerë rre-thanash. Një parim i vërtetë i bën vendimet të qarta edhe nën rrethanat më të ngatërruara dhe shtrënguese” (“Acquiring Spiritual Knowledge”, Ensign, nëntor 1993, f. 86).

Shkrimet e shenjta dhe fjalët e profetëve përmbajnë doktrinat dhe parimet e ungjillit që mësuesit dhe studentët duhet të kërkojnë që t’i kuptojnë, t’i japin mësim e t’i zbatojnë. Ata që japin mësim ungjillin në ditët e mëvonshme, Zoti i udhëzoi: “Mëso[ni] parimet e ungjillit tim, të cilat janë në Bibël dhe në Librin e Mormonit, në të cilin është plotësia e ungjillit” (DeB 42:12). Zoti gjithashtu pohoi rëndësinë e të kuptuarit dhe të ndjekjes së mësimeve të profetëve të ditëve të mëvonshme. “Ju duhet t’u vini veshin fjalëve dhe ur-dhërimeve të tij, që ai do t’jua japë ashtu siç i merr ato. . . . Fjalën e tij duhet ta merrni si nga goja ime, plot durim e besim” (DeB 21:4–5).

6


Shënime Në vitin 1938, Presidenti J. Ruben Klark i Riu, duke folur për Presidencën e Parë, dha një bisedë si pikë referimi për mësuesit e seminarit dhe institutit. Në atë bisedë ai tha:

“Interesi juaj parësor, detyra juaj kryesore ose më saktë, e vetmja detyrë, është të jepni mësim ungjillin e Zotit Jezu Krisht, siç është zbuluar në këto ditë të mëvonshme. Ju duhet ta jepni mësim këtë ungjill, duke përdorur si burime dhe autoritete veprat standarde të Kishës dhe fjalët e atyre që Perën-dia i ka thirrur për të drejtuar popullin e Tij në këto ditë të fundit. . . .

As në masë të madhe as në të vogël, ju nuk duhet t’i ndryshoni doktrinat e Kishës ose t’i modifikoni ato siç shpallen në dhe nga veprat standarde të Ki-shës dhe nga ata, autoriteti i të cilëve është t’i shpallin Kishës mendimin dhe vullnetin e Zotit” (The Charted Course of the Church in Education, bot. i rish. [1994], f. 10; shih edhe DeB 42:12–13).

Këto doktrina e parime u jepen mësim në një mënyrë që çon drejt kuptueshmërisë dhe ngritjes shpirtërore. [1.3.2]

Kur të vendosin se si t’i japin mësim doktrinat dhe parimet e ungjillit, më-suesit duhet të zgjedhin metoda që i shtyjnë studentët t’i kuptojnë këto të vërteta të rëndësishme dhe të ngrihen e të lartësohen shpirtërisht nga Fryma e Shenjtë. Mësuesit dhe studentët i kuptojnë doktrinat e parimet kur e kapin domethënien e tyre, shohin lidhjen e tyre me parimet e doktrinat e tjera dhe e kuptojnë rëndësinë e tyre në planin e shpëtimit si dhe në jetën e tyre vet-jake. Kuptueshmëria e vërtetë e parimeve dhe doktrinave të përjetshme mund të vijë vetëm kur individët i jetojnë parimet e ungjillit dhe kur mend-jet e tyre ndriçohen nga Fryma e Shenjtë.

Kuptimi i shkrimeve të shenjta duhet të shoqërohet nga ngritja shpirtërore. Fjala ngre shpirtërisht e ka origjinën nga rrënjët latinisht aedes, që do të thotë një banesë ose tempull, dhe facere që do të thotë të bësh (shih Collins English Dictionary—Complete and Unabridged [2003], “edify” [“ngre shpirtërisht”]). Prandaj, ngre shpirtërisht lidhet me ndërtimin e tempullit dhe do të thotë të ndërtosh apo forcosh shpirtërisht. Gëzimi, paqja, ndriçimi i mendjes dhe dëshira për të jetuar drejtësisht lidhen me ngritjen shpirtërore. Shkrimet e shenjta premtojnë se, nëse edhe mësuesi edhe studenti veprojnë nën drejti-min e Shpirtit në procesin e mësimdhënies dhe të nxënit, atëherë “ai që pre-dikon dhe ai që pranon, e kuptojnë njëri-tjetrin dhe që të dy lartësohen e gëzohen së bashku” (DeB 50:22).

Ne i ndihmojmë studentët të përmbushin rolin e tyre në procesin e të nxënit dhe i përgatisim ata t’ua mësojnë ungjillin të tjerëve. [1.3.3]

Të nxënit e ungjillit që inkurajon kthimin në besim dhe ndihmon që ungjilli të depërtojë thellë në zemrat e studentëve, kërkon më shumë sesa përpjekje të zellshme nga ana e mësuesit. Nxënia shpirtërore kërkon përpjekje dhe

7

SyNIMI

Shënimeushtrim të lirisë së zgjedhjes nga nxënësi. Plaku Henri B. Ajring dha mësim: “Kthimi i vërtetë në besim varet nga vetë studenti nëse kërkon lirisht me besim, me përpjekje të madhe” (“We Must Raise Our Sights”, f. 4). Plaku Dejvid A. Bednar theksoi se përpjekja e treguar nga studentët e fton ndiki-min e Frymës së Shenjtë në zemrat e tyre:

“Një mësues mund të shpjegojë, të tregojë konkretisht, të bindë dhe të dësh-mojë dhe të veprojë kështu me fuqi shpirtërore dhe efektshmëri të madhe. Megjithatë, përfundimisht përmbajtja e një mesazhi dhe dëshmia e Frymës së Shenjtë depërtojnë në zemër vetëm nëse marrësi i lejon ato të hyjnë. . . .

Një nxënës/e që e ushtron lirinë e zgjedhjes duke vepruar si-pas parimeve të drejta ia hap zemrën e tij ose të saj Frymës së Shenjtë – dhe fton fuqinë e Tij mësimdhënëse, dëshmuese dhe dëshmimin e Tij pohues” (“Seek Learning by Faith” [një mbrëmje me Plakun Dejvid A. Bednar, 3 shkurt 2006], f. 1, 3).

Shkrimet e shenjta na mësojnë se ata që kërkojnë nxënien shpirtërore, duhet t’i përgatisin mendjet e zemrat e tyre për të marrë udhëzim; për të kërkuar me zell njohuri dhe kuptu-eshmëri përmes studimit, reflektimit dhe lutjes; dhe për të ndjekur mbresat që marrin nga Fryma e Shenjtë (shih Ezdras 7:10; 1 Nefi 10:17–19; DeB 138:1–11; Joseph Smith – Historia 1:10–20). Për shumë studentë, bërja e një përpjekjeje të tillë për të mësuar nga shkrimet e shenjta mund të duket e panjohur dhe disi e vështirë. Megjithatë, mësuesit mund t’i ndihmojnë ata që të kuptojnë, të pranojnë dhe të përmbushin rolin e tyre në të nxënit e ungjillit. Mësuesit mund t’i ndihmojnë studentët të mësojnë se si të ndërmarrin një rol aktiv në nxënien e tyre shpirtërore duke i inkurajuar ata që:

• Të krijojnë zakonin e studimit të përditshëm të shkrimeve të shenjta.• T’i përgatisin zemrat e mendjet e tyre për ndikimin e Shpirtit.• Të zbulojnë dhe të shprehin doktrinat e parimet që lidhen me jetën e

tyre vetjake.• Ta thellojnë kuptueshmërinë e shkrimeve të shenjta përmes studimit

të zellshëm, meditimit dhe lutjes.• Të bëjnë pyetje dhe të kërkojnë përgjigje që i ndihmojnë ata ta kup-

tojnë më mirë ungjillin dhe mënyrën se si zbatohet ai në jetën e tyre.• Të ndajnë pikëpamjet, përvojat dhe ndjenjat.• T’u shpjegojnë doktrinat e parimet e ungjillit të tjerëve dhe të dësh-

mojnë për vërtetësinë e tyre.

“Është nëpërmjet sinqeritetit dhe rrjedhës logjike të veprimit tonë të frymëzuar nga besimi, që ne i tregojmë Atit tonë Qiellor dhe Birit të Tij, Jezu Krishtit, gatishmërinë tonë për të më-

suar dhe për të marrë udhëzim nga Fryma e Shenjtë.”

(David A. Bednar, “Seek Learning by Faith”, f. 3)

8


Shënime • Të zhvillojnë teknika të studimit të shkrimit të shenjtë, të tilla si shenjimi, referencat-kryq dhe përdorimi i mjeteve ndihmëse për stu-dimin e shkrimeve të shenjta.

Përmes përmbushjes së rolit të tyre në nxënien shpirtërore, studentët tregojnë gatishmërinë e tyre për të marrë mësim përmes Frymës së Shenjtë. Shpesh, ata janë më të zotuar dhe entuziastë për shkrimet e shenjta. Ata i kuptojnë dhe i kujtojnë doktrinat e parimet e shpëtimit më qartë dhe ka më shumë gjasa që t’i zbatojnë ato që iu janë mësuar. Ndërkohë që studentët i zbulojnë doktrinat e parimet e ungjillit, bëjnë pyetje dhe ndajnë përgjigje, ata gjithashtu mësojnë teknika të çmueshme për studimin në mënyrë të pavarur.

Përmes kësaj pjesëmarrjeje, studentët do të jenë në gjendje që t’ua mësojnë ungjillin më me efektshmëri familjeve, miqve të tyre dhe të tjerëve. Ata gjithashtu do jenë më të përgatitur për t’i dhënë mësim doktrinat e parimet e ungjillit në të ardhmen si misionarë, prindër, mësues dhe udhëheqës në Kishë.

Administrojmë [1.4]

Ne i administrojmë siç duhet programet dhe burimet tona. [1.4.1]

Administrimi mund të përcaktohet si udhëheqje e shërbim ndaj njerëzve, si edhe drejtim e administrim i programeve e burimeve. Si shembulli i përsosur në të gjitha gjërat, Jezu Krishti krijoi modelin e cilësive hyjnore të një udhë-heqësi të vërtetë. Të gjithë udhëheqësit dhe mësuesit në seminar e institut kanë mundësinë dhe përgjegjësinë si për të udhëhequr edhe për të adminis-truar në një mënyrë si të Krishtit, pavarësisht se cila mund të jetë detyra e tyre e tanishme.

Cilësitë e dashurisë hyjnore, largpamësisë dhe përulësisë na lejojnë ta për-mbushim punën e Zotit siç do të dëshironte Ai. Dashuria hyjnore, ose dashu-ria e pastër e Krishtit, duhet të jetë baza e marrëdhënies së mësuesit me studentët, udhëheqësit e priftërisë, prindërit, kolegët dhe mbikëqyrësit. Da-shuria hyjnore nuk është thjesht një ndjenjë por një mënyrë të vepruari dhe të qeni (shih Moroni 7:45). Një udhëheqës me largpamësi jep drejtim të fry-mëzuar, krijon një ndjesi qëllimi dhe rrënjos ngazëllim tek ata që e rre-thojnë. Shkrimet e shenjta na mësojnë se “kur nuk ka një vizion profetik, populli bëhet i shfrenuar” (Fjalët e Urta 29:18). Përulësia i lejon administrato-rët dhe mësuesit të pranojnë varësinë e tyre nga Zoti dhe i nxit ata për të punuar në bashkëpunim me të tjerët që të përmbushin Synimin e Semina-reve dhe Instituteve. Zoti tha: “Askush s’mund të ndihmojë në këtë punë, nëse nuk do të jetë i përulur dhe plot dashuri, duke pasur besim, shpresë dhe dashuri hyjnore, duke qenë i matur në gjithë gjërat, çfarëdo që do t’i be-sohet kujdesit të tij” (DeB 12:8).

“Vendimi [i studentëve] për të marrë pjesë është një ushtrim i lirisë së zgjedhjes që e lejon Frymën e Shenjtë të përçojë një mesazh të personali-zuar që i përshtatet nevojave të tyre individuale. Krijimi i një mjedisi pjesëmarrjeje rrit mundësinë që Shpirti do t’u mësojë më shumë mësime të rëndësishme sesa ju mund t’u komunikoni.

Kjo pjesëmarrje do të sjellë në jetën e tyre drejtimin e Shpirtit.”

(Richard G. Scott, “To Learn and to Teach More Effectively”, në Fjalime të 2007-ës – 2008-ës në Universitetin “Brigam Jang” [2008], f. 4–5)

9

SyNIMI

ShënimeÇdo mësues dhe udhëheqës ka mundësinë dhe përgjegjësinë që t’i drejtojë dhe administrojë siç duhet programet dhe bu-rimet. Përgjegjësitë administrative janë për qëllimin shpirtë-ror të bekimit të individëve. “Përgatitja e buxheteve, plotësimi i raporteve, përkujdesja për ndërtesat dhe burimet e Kishës, garantimi i sigurisë, mbikëqyrja e programeve, . . . pjesëmarrja në këshilla, [dhe komunikimi me studentët, prin dërit dhe udhëheqësit e priftërisë] janë të gjitha detyra thelbësore administrative (Administering Appropriately: A Handbook for CES Leaders and Teachers [2003], f. 2). Plaku Henri B. Ajring dha mësim: “Kurrë, kurrë mos e nënvlerësoni vlerën shpirtërore të bërjes së gjërave tokësore në rregull për ata të cilëve iu shërbeni” (“The Book of Mormon Will Change Your Life” [Simpozium i SAK-ut mbi Librin e Mormonit, 17 gusht 1990], f. 7).

Përpjekjet tona i ndihmojnë prindërit në përgjegjësinë e tyre që të forcojnë familjet. [1.4.2]

Prindërit kanë përgjegjësinë kryesore për t’u mësuar fëmijëve ungjillin e Jezu Krishtit; për të mbikëqyrur zhvillimin e marrëdhënieve shoqërore e ndërper-sonale dhe standardet e veshjes e paraqitjes së jashtme; dhe për t’iu përgji-gjur pyetjeve të tyre doktrinore. Udhëheqësit e Kishës i ndihmojnë prindërit në këtë përgjegjësi.

Udhëheqësit dhe mësuesit e seminarit e të institutit i ndihmojnë prindërit kryesisht duke u mësuar studentëve ungjillin e Jezu Krishtit siç gjendet në shkrimet e shenjta dhe në fjalët e profetëve, duke theksuar rëndësinë doktri-nore të familjes dhe përparësinë e lartë që meritojnë anëtarët e familjes dhe aktivitetet familjare (shih Administering Appropriately, f. 4). Mësuesit duhet t’i nxisin studentët që t’i nderojnë prindërit dhe të kërkojnë këshillën dhe drej-timin e prindërve të tyre. Mësuesit gjithashtu mund t’u tregojnë prindërve atë që jepet mësim në orën mësimore.

Ne bashkëpunojmë ngushtë me udhëheqësit e priftërisë kur i ftojmë studentët të marrin pjesë dhe kur sigurojmë një atmosferë shpirtërore, ku studentët mund të shoqërohen me njëri-tjetrin dhe të mësojnë së bashku. [1.4.3]

Të gjitha programet brenda Seminareve dhe Instituteve të Fesë funksionojnë nën drejtimin si të udhëheqësve të përgjithshëm ashtu edhe të udhëheqësve vendorë të priftërisë, që mbajnë çelësat e duhur të priftërisë.

Gjatë përpjekjeve të tyre për të bekuar rininë dhe të rinjtë në moshë ma-dhore, është e rëndësishme që udhëheqësit dhe mësuesit e seminarit dhe të institutit të punojnë ngushtë dhe në bashkëpunim me udhëheqësit vendorë të priftërisë. Nën drejtimin e udhëheqësve të priftërisë, ata këshillohen dhe punojnë së bashku për t’u siguruar që çdo i ri dhe e re në moshë madhore ftohet dhe nxitet të regjistrohet, të marrë pjesë dhe të përfundojë kurset e duhura të studimit. Mësuesit dhe administratorët duhet të përfshihen në

“Dhe dashuria hyjnore është e duruar dhe është e mirë dhe nuk ka smirë, dhe nuk krekoset, nuk kërkon të mirën e vet, nuk nxitet lehtë në zemërim, nuk

mendon keq dhe nuk gëzohet në paudhësi, por gëzohet në të vërtetën, mban të gjitha gjërat, beson të gjitha gjërat, shpreson të gjitha gjërat, duron të gjitha gjërat.”

(Moroni 7:45)

10


Shënime mënyrë aktive me udhëheqësit e priftërisë në synimin për të regjistruar dhe mbajtur studentët e seminarit dhe institutit, dhe nuk duhet të kënaqen duke u dhënë mësim vetëm atyre studentëve që vijnë në orët e tyre mësimore.

Udhëheqësit dhe mësuesit e seminarit dhe të institutit, në pajtim me rregu-lloret dhe procedurat e themeluara, gjithashtu bashkëpunojnë ngushtë me udhëheqësit e priftërisë për të siguruar mjetet e nevojshme për orët mësi-more, dhe një mjedis të duhur shpirtëror e social, ku dëshmitë mund të for-cohen dhe njohuria për ungjillin të rritet. Mësuesit dhe administratorët duhet të ndjekin rregulloren aktuale të seminarit e të institutit dhe duhet të këshillohen me udhëheqësit vendorë të priftërisë për llojin dhe shpeshtësinë e aktiviteteve sociale dhe të shërbimit, pra ata më tepër i mbështesin sesa ndërhyjnë në aktivitetet e planifikuara e të drejtuara nga udhëheqësit e prif-tërisë dhe ata të organizatave ndihmëse.

Mësuesit dhe administratorët gjithashtu duhet të bashkëpunojnë me udhë-heqësit e Të Rinjve dhe udhëheqëset e Të Rejave dhe ta nxisin siç duhet ri-ninë që të marrë pjesë në programet Detyrë ndaj Perëndisë dhe Përparimi Personal. Aty ku është e mundshme, mësuesit e seminarit duhet të këshillo-hen me mësuesit, këshilltarët dhe udhëheqësit e tjerë të rinisë rreth nevo-jave të tyre.

(Për më shumë hollësi mbi parimet dhe praktikat e administrimit të semina-rit dhe institutit, shihni manualin Administering Appropriately.)

11

SyNIMI

Shënime

Notes

12

Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të UngjillitSynimi i Seminareve dhe Instituteve të Fesë këshillon tre qëllime kryesore

për mësimdhënien, që administratorët dhe mësuesit kërkojnë të arrijnë për të përmbushur qëllimin e Seminareve dhe Instituteve të Fesë:

1. Ne u mësojmë studentëve doktrinat dhe parimet e ungjillit siç gjenden në shkrimet e shenjta dhe në fjalët e profetëve.

2. Këto doktrina e parime u jepen mësim në një mënyrë që çon drejt kup-tueshmërisë dhe ngritjes shpirtërore.

3. Ne i ndihmojmë studentët të përmbushin rolin e tyre në procesin e të nxënit dhe i përgatisim ata t’ua mësojnë ungjillin të tjerëve.

Për të ndihmuar në arritjen e këtyre qëllimeve, mësuesit dhe studentët e seminarit dhe institutit nxiten veçanërisht që t’i vënë në praktikë Bazat e Mësim dhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit.

Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të UngjillitMësuesit dhe studentët duhet –

• Të japin mësim dhe të nxënë me anë të Shpirtit.• Të kultivojnë një mjedis nxënieje të mbushur me dashuri, respekt

dhe qëllimshmëri.• Të studiojnë shkrimet e shenjta çdo ditë dhe ta lexojnë tekstin e

kursit.• Të kuptojnë kontekstin dhe përmbajtjen e shkrimeve të shenjta

dhe të fjalëve të profetëve.• Të dallojnë, të kuptojnë, të ndiejnë të vërtetën dhe rëndësinë e

saj, si dhe të zbatojnë doktrinat dhe parimet e ungjillit.• Të shpjegojnë, të tregojnë e të dëshmojnë për doktrinat dhe pari-

met e ungjillit.• Të zotërojnë fragmentet kyçe të shkrimeve të shenjta dhe Doktrinat

Bazë.

Këto parime, praktika dhe rezultate janë të ndërlidhura. Kur zbatohen me mençuri dhe në harmoni me njëra-tjetrën, këto baza kontribuojnë në aftësinë e studentëve për të kuptuar shkrimet e shenjta dhe doktrinat e parimet që ato përmbajnë. Ato gjithashtu i nxisin studentët që të ndërmarrin një rol aktiv në nxënien e tyre të ungjillit dhe rrisin aftësinë e studentëve për ta jetuar ungji-llin dhe për t’ua mësuar atë të tjerëve.

2

13

BAzAT E MËSIMDHËNIES DHE TË TË NXËNIT TË UNGJILL IT

ShënimeTë Japin Mësim dhe të Nxënë me Anë të Shpirtit [2.1]

Mësimdhënia dhe të nxënit e ungjillit ndodh përmes fuqisë së Frymës së Shenjtë. Mësimdhënia dhe të nxënit me anë të Shpirtit ndodh kur Fryma e Shenjtë po luan rolin ose funksionet e Tij me mësuesin, me studentin ose me të dy. Vetëm nëpërmjet mësimdhënies dhe të nxënit me anë të Shpirtit studentët do të arrijnë t’i kuptojnë dhe të mbështeten te mësi-met dhe Shlyerja e Jezu Krishtit në një mënyrë të tillë që të mund të kualifikohen për jetën e përjetshme.

Presidenti Henri B. Ajring theksoi rolin vendimtar që ka Fryma e Shenjtë në nxënien shpirtërore kur dha mësim: “Studentët tanë nuk mund të dinë për Perëndinë dhe po ashtu të duan siç duhet të duan, veç nëse u jepet mësim përmes Shpirtit të Shenjtë. Vetëm përmes Shpirtit ata mund të dinë se Perëndia na deshi mjaftueshëm sa dër-goi Birin e Tij që të jetë ndërmjetësi për mëkatet tona dhe që Jezusi është Biri i Perëndisë dhe që Krishti pagoi çmimin e mëkateve të tyre. Vetëm përmes Shpirtit ata mund të dinë se Ati Qiellor dhe Biri i Tij i ringjallur dhe i përlëvduar iu shfaqën Jozef Smithit. Vetëm përmes Shpirtit ata mund të dinë se Libri i Mormonit është fjala e vërtetë e Perëndisë. Dhe vetëm përmes frymëzimit mund ta ndiejnë dashurinë e Atit dhe të Birit për ta në atë që na dhanë ordinancat e nevojshme për të marrë jetën e përjetshme. Vetëm nëpërmjet marrjes së këtyre dësh-mive, të rrënjosura thellë në zemrat e tyre përmes Frymës së Shenjtë, ata do të ngrihen mbi një themel të sigurt për të qenë të qëndrueshëm përmes tundimeve dhe sprovave të jetës së tyre” (“To Know and to Love God” [një mbrëmje me Presidentin Henri B. Ajring, 26 shkurt 2010], f. 2).

Lista në vijim përfshin disa role të Frymës së Shenjtë të lidhura drejtpërdrejt me rolin e Tij në mësimdhënien dhe të nxënit e ungjillit:

• Ai jep dëshmi për Perëndinë Atin dhe Birin e Tij, Jezu Krishtin (shih 1 Korintasve 12:3; Ethëri 12:41).

• Ai lartëson (ngre ose ndërton shpirtërisht) si mësuesin ashtu dhe studentin (shih 1 Korintasve 14:12; DeB 50:22–23; 84:106).

• Ai dhuron “fryti[n] [e] Frymës”, që përfshin gjëra të tilla si: gëzimi, dashuria, paqja, durimi dhe mirësia (shih Galatasve 5:22–23; Roma-këve 15:13; DeB 6:23; 11:12–13).

• Ai i jep fuqi një personi që të flasë me autoritet dhe guxim (shih 1 Nefi 10:22; Alma 18:35; Moroni 8:16).

• Ai dëshmon për të vërtetën e doktrinave dhe parimeve të ungjillit (shih Gjoni 15:26; DeB 21:9; 100:8).

• Ai jep të vërtetën, njohuri, pikëpamje, kuptueshmëri dhe ndriçim (shih Gjoni 16:13; 1 Korintasve 2:9–11, 14; DeB 6:14; 11:13–14; 76:5–10, 116).

• Ai i ndihmon mësuesit dhe studentët të kujtojnë ide, koncepte ose parime (shih Gjoni 14:26).

• Ai e frymëzon një person në atë që duhet të thotë ose nuk duhet të thotë (shih Lluka 12:11–12; 2 Nefi 32:7; DeB 84:85; 100:5–6).

14


Shënime • Ai e çon të vërtetën te zemrat e njerëzve (shih 2 Nefi 33:1).• Ai i zbut zemrat e njerëzve (shih 1 Nefi 2:16; Alma 24:8).• Ai jep ngushëllim (shih Gjoni 14:26; DeB 88:3).• Ai shenjtëron dhe ndryshon zemrat (shih Mosia 5:2; 3 Nefi 27:20;

Moroni 6:4).

Sapo ta kuptojnë rolin vendimtar që luan Fryma e Shenjtë në nxënien shpir-tërore, mësuesit do të bëjnë gjithçka që munden për ta ftuar Shpirtin që t’i përmbushë këto role. Për ta bërë këtë, mësuesit do të luftojnë për denjësi vetjake. Ata do të ofrojnë “lutje[n] [e] besimit” (DeB 42:14) dhe do të përpi-qen të jenë plotësisht të përgatitur për çdo mësim. Ata do të përpiqen që të përqendrohen në përvojën e të nxënit të studentëve të tyre dhe që të jenë të qetë në zemrat e tyre në vend që të ndihen të zemëruar dhe të shqetësuar për gjëra të tjera. Ata do të shfaqin një shpirt të të përpjekurit me përulësi. Ata gjithashtu do t’i nxisin studentët e tyre të ftojnë Frymën e Shenjtë në përvojën e tyre të të nxënit.

Mësuesit dhe studentët mund të ndihmojnë për krijimin e një klime që ndih mon të ndierit e Frymës së Shenjtë përmes:

• Mbajtjes së takimeve shpirtërore kuptimplote.• Leximit dhe mësimdhënies nga shkrimet e shenjta dhe fjalët e pro-

fetëve.• Përqendrimit te shembujt dhe diskutimet mbi Shpëtimtarin dhe dhë-

nien e dëshmisë për Të.• Deklarimit thjesht dhe qartë të doktrinave e parimeve të ungjillit.• Gjetjes së kohës për meditim të kujdesshëm gjatë momenteve të

qetësisë së frymëzuar.• Ndarjes së përvojave të përshtatshme vetjake dhe dëshmimit për

dok trinat e parimet.• Përdorimit të muzikës frymëzuese.• Shprehjes së dashurisë e mirënjohjes për njëri-tjetrin dhe për Zotin.

Mësuesit mund të kuptojnë nëse rolet e Shpirtit shfaqen ose jo në orët e tyre mësimore duke menduar pyetje të tilla si këto në vijim:

• A ndiejnë studentët një rritje të dashurisë për Shpëtimtarin, për un-gjillin dhe shkrimet e shenjta?

• A i kuptojnë qartë studentët parimet e dhëna mësim?• A lartësohen studentët dhe a ndihen ata të frymëzuar për të vepruar

sipas parimeve që kanë mësuar?• A po rritet uniteti i klasës?• A po shprehen e forcohen dëshmitë?• A janë studentët të interesuar dhe të angazhuar në procesin e të

nxënit?• A ka në klasë ndjenja të “dashuri[së], gëzimi[t], paq[es], durimi[t],

mirëdashj[es], mirësi[së], besimi[t]” (Galatasve 5:22)?

15


ShënimeËshtë e rëndësishme të mbahet mend se asnjë mësues, pa-varësisht sa i bekuar ose besnik, nuk mund t’i përmbushë rolet e Shpirtit. Mësuesit herë pas here mund të përpiqen të krijojnë një përvojë shpirtërore. Plaku Bojd K. Paker dha mësim: “Ju nuk mund t’i impononi gjërat shpirtërore. . . . Ju nuk mund ta detyroni Shpirtin të përgjigjet, sikurse nuk mund ta detyroni një fasule të mbijë, ose një vezë të çelë zogj para kohës së saj. Ju mund të krijoni një mjedis për të nxitur rritje, zhvillim dhe mbrojtje; por ju nuk mund të im-pononi ose të detyroni: ju duhet ta prisni rritjen” (“Candle of the Lord”, Ensign, janar 1983, f. 53).

Mësuesit që kërkojnë të japin mësim me anë të Shpirtit nuk duhet të mbësh-teten kryesisht tek intelekti, mjeshtëria në mësimdhënie ose personaliteti i tyre, por te ndikimi i Frymës së Shenjtë (shih 2 Nefi 4:34). Ata gjithashtu duhet të shmangin manipulimin e emocioneve ose përpjekjen me dashje për t’i bërë njerëzit të qajnë nga emocioni si fakt që Shpirti është i prani-shëm. Presidenti Hauard W. Hanter porositi: “Mendoj se nëse nuk jemi të kujdesshëm si . . . mësues që punojmë në klasë çdo ditë, ne mund të fillojmë të përpiqemi të imitojmë ndikimin e vërtetë të Shpirtit të Zotit përmes mjeteve të padenja dhe manipuluese. Shqetësohem kur duket se emocioni i fortë ose rrjedhja e lotëve barazohen me praninë e Shpirtit. Pa dyshim që Shpirti i Zotit mund të sjellë ndjenja të forta emocionale, përfshirë lot, por kjo shfaqje e jashtme nuk duhet të ngatërrohet me praninë e vetë Shpirtit” (“Eternal Investments” [një mbrëmje me Presidentin Hauard W. Hanter, 10 shkurt 1989], f. 4).

Mësuesit duhet të jenë të matur në përdorimin e frazave të tilla si: “Shpirti më tha të . . .” ose “Shpirti më tha se duhej. . .”. Qëllimisht ose jo, këto fraza mund të kuptohen si vetëreklamim dhe mund të nënkuptojnë një nivel të ekzagjeruar të shpirtshmërisë dhe mund të çojnë në detyrimin e njerëzve për të bërë diçka prej shpirtshmërisë së mësuesve. Është përgjithësisht e mjaftueshme për mësuesit që të veprojnë sipas nxitjeve nga Shpirti, pa laj-mëruar se po veprojnë kështu.

Plaku Henri B. Ajring dha këtë këshillë: “T’u japësh nxënësve përvoja me Shpirtin është shumë më e rëndësishme sesa të flasësh për të. Dhe thjesht dijeni se secili person e provon Shpirtin në mënyra pak të ndryshme. . . . Mendoj se është kaq personale saqë unë do të jem pak më i kujdesshëm në përpjekjen për të thënë më shumë [nga ç’duhet] në veçanti. Mendoj se përvoja me të . . . mund të jetë më e mirë sesa nëse vazhdoni të thoni: ‘A e ndieni Shpirtin?’ Mendoj se kjo mund të jetë jo frytdhënëse” (“Elder Richard G. Scott and Elder Henry B. Eyring Discussion” [transmetim sateli-tor i trajnimit të SAK-ut, gusht 2003], f. 8).

Mësuesit duhet të mbajnë mend se mësimdhënia me anë të Shpirtit nuk ua heq përgjegjësinë për përgatitje të zellshme e të menduar mirë të mësimit, duke përfshirë përdorimin e programit mësimor që u është dhënë. Nga ana tjetër, mësimdhënia me anë të Shpirtit kërkon më shumë se thjesht ndjekjen e çdo sugjerimi të programit mësimor pa lutje, mendim ose përshtatje të mundshme. Veç kësaj, mësuesit nuk duhet të jenë aq shumë të përqendruar në ndjekjen me rigorozitet të planit mësimor saqë nuk do të jenë të hapur për t’i pranuar dhe ndjekur mbresat nga Shpirti gjatë orës mësimore.

“Një atmosferë e panxituar është absolutisht thelbësore nëse doni të keni Shpirtin e Zotit të pranishëm në orën tuaj mësimore.”

(Jeffrey R. Holland, “Teaching and Learning in the Church” [mbledhje e trajnimit mbarëbotëror të udhëheqjes, 10 shkurt 2007], Ensign, qershor 2007, f. 91)

16


Shënime

Notes linesCover up

Të Kultivojnë një Mjedis Nxënieje të Mbushur me Dashuri, Respekt dhe Qëllimshmëri [2.2]

Nxënia rritet kur mësuesit dhe nxënësit e duan dhe e respektojnë Zotin, një-ri-tjetrin dhe fjalën e Perëndisë. Ndjesia e përbashkët e qëllimit i përqendron përpjekjet e pritshmëritë dhe i jep drejtim përvojës së klasës. Krijimi dhe zhvillimi i një mjedisi të tillë dashurie, respekti dhe qëllimshmërie është përgjegjësi si e mësuesve edhe e studentëve, dhe fton ndikimin lartësues të Frymës së Shenjtë.

Dashuria dhe Respekti [2.2.1]

Dashuria zbut zemrat dhe fton ndikimin e Frymës së Shenjtë. Kur mësuesit duan sikurse do Shpëtimtari, ata i shohin të tjerët siç Ai i sheh ata. Dashuria si e Krishtit e frymëzon një mësues që të mos heq dorë kurrë për të ndih-muar secilin të ri dhe të re të kthehet vërtet në besim. Plaku Dallin H. Ouks dha mësim: “Kur ne thirremi për të dhënë mësim, ne duhet ta pranojmë thirrjen tonë dhe të japim mësim për shkak të dashurisë sonë për Perëndinë, Atin e Përjetshëm dhe Birin e Tij, Jezu Krishtin. Veç kësaj, një mësues i ungji-llit duhet të japë gjithmonë mësim me dashuri për studentët. . . . Dashuria e Perëndisë dhe dashuria e fëmijëve të Tij është arsyeja më kryesore për shër-bim. Ata të cilët japin mësim me dashuri, do të lartësohen si mjete në duart e Atij të cilit i shërbejnë” (“Gospel Teaching”, Ensign, nëntor 1999, f. 79).

Mësuesit dhe studentët të cilët e duan Zotin dhe që e njohin dashurinë e Tij për ta, ndiejnë një dëshirë të sinqertë për të qenë afër Tij dhe për t’u bërë më shumë si Ai. Ata e respektojnë dhe e nderojnë fjalën e Tij dhe fjalët e profe-tëve të Tij në mënyra që i shtyjnë t’i studiojnë shkrimet e shenjta me zell, t’i

zbatojnë ato që nxënë dhe t’i ndajnë ato që po nxënë me të tjerët.

Kur studentët e dinë që mësuesit e tyre dhe studentët e tjerë i duan dhe i respektojnë, ka më shumë gjasa që të vijnë në orën mësimore të gatshëm për të mësuar. Pranimi dhe da-shuria që ata ndiejnë nga të tjerët, mund t’i zbusin zemrat e tyre, të pakësojnë frikën dhe të shkaktojnë brenda tyre dë-shirën e sigurinë e nevojshme për të ndarë përvojat dhe ndjenjat e tyre me mësuesin dhe anëtarët e tjerë të klasës.

Mësuesit mund t’i ushqejnë ndjenjat e studentëve të dashu-risë e të respektit për Zotin duke i ndihmuar ata të kuptojnë Shlyerjen, duke u dhënë mësim për natyrën e tyre hyjnore dhe vlerën e pafundme të Atit Qiellor dhe Birit të Tij, dhe duke folur e dëshmuar për Ta në një mënyrë të përshtat-shme e nderuese.

Mësuesit duhet të zhvillojnë dashurinë dhe respektin që kanë për studentët e tyre. Bërja e kësaj do t’i ndihmojë ata të rrezatojnë dashurinë e pastër të Krishtit për studentët e tyre dhe do t’i ndihmojë të japin mësim me durim dhe dhembshuri. Mësuesit mund të mësojnë emrat e studentëve dhe të kër-kojnë të dinë interesat, talentet, sfidat dhe aftësitë e tyre. Ata mund të luten për studentët e tyre, bashkërisht dhe veçan. Mësuesit mund t’i urojnë perso-nalisht mirëseardhjen secilit student në orën mësimore dhe t’i ofrojnë secilit

17


Shënimeprej tyre mundësinë për të marrë pjesë. Ata duhet të dëgjojnë me kujdes kur studentët bëjnë pyetje ose ndajnë mendimet apo ndjenjat e tyre. Veç kësaj, mësuesit mund të jenë të pranishëm në shfaqjet, garat sportive ose ndodhi të tjera ku studentët e tyre marrin pjesë. Gjatë përpjekjes së tyre për t’i dashur studentët, mësuesit nuk duhet të përpiqen të zënë vendin e prindërve apo të udhëheqësve të priftërisë ose të bëhen këshilltarë personalë të studentëve.

Shumica e mësuesve do të kenë studentë në orën e tyre më-simore që, në një farë mase, kanë aftësi të kufizuara ose pa-aftësi fizike apo mendore. Edhe ata janë fëmijë të Atit Qiellor dhe kanë nevojë të mësojnë ungjillin pavarësisht sfidave vet-jake ose kufizimeve që përjetojnë në vdekshmëri. Profeti Jozef Smith dha mësim: “Të gjitha mendjet dhe shpirtrat që ka dërguar ndonjëherë Perëndia në botë janë të prirur për t’u përmirësuar” (Mësimet e Presidentëve të Kishës: Jozef Smith [2009], f. 220). Mësuesit duhet të jenë të ndjeshëm ndaj të gjithë studentëve dhe të marrin parasysh nevojat e aftësitë e tyre vetjake kur i përgatisin dhe u paraqesin mësimet e veta.

Një nga gjërat më ndihmuese që mësuesit mund të bëjnë që të zhvillojnë dashuri të çiltër për studentët e tyre, është të kërkojnë dhuratën e dashurisë hyjnore përmes lutjes së sin-qertë. Profeti Mormoni dha mësim: “Prandaj, vëllezër të mi të dashur, lutiuni Atit me gjithë fuqinë e zemrës suaj, që të mbusheni me këtë dashuri që ai ua jep të gjithë atyre që janë pasues të vërtetë të Birit të tij Jezu Krisht” ( Moroni 7:48).

Ndjesia e Qëllimit [2.2.2]

Ndjesia e qëllimit që ndajnë mësuesi dhe studenti, mund të rrisë besimin dhe t’i japë drejtim e kuptim përvojës së klasës. Studentët duhet ta kuptojnë se po marrin pjesë në orën mësimore që të arrijnë të njohin Atin Qiellor dhe Birin e Tij, Jezu Krishtin, dhe të përparojnë drejt jetës së përjetshme përmes studimit të shkrimeve të shenjta dhe fjalëve të profetëve. Ata duhet të besojnë se duke iu qasur Zotit me zakonin e kërkimit dhe lutjes, ata mund të mësohen dhe të lartësohen përmes Frymës së Shenjtë. Ndërsa mësuesit dhe studentët i qa-sen studimit të shkrimeve të shenjta me pritshmërinë për të mësuar përmes Shpir tit nga njëri-tjetri, ata kultivojnë një mjedis që fton zbulesën.

Mësuesit mund ta nxisin ndjesinë e qëllimit në orën mësimore duke bërë sa vijon:

• Të presin që studentët të përmbushin rolin e tyre si studentë. Ndjesia e qëllimit ekziston në një orë mësimore kur mësuesit presin që studen-tët të përmbushin rolin e tyre si studentë e i ndihmojnë ata në për-mbushjen e kësaj dhe kur studentët mirëbesohen që të kontribuojnë në mënyra domethënëse. Mësuesit me një ndjesi qëllimi, të cilët vërtet i duan studentët e tyre, do të kujdesen shumë për përparimin dhe suksesin e tyre në vend që të kënaqen vetëm me një përpjekje të vogël. Mësues të tillë do t’i nxisin me dashuri dhe do t’i ngrenë shpirtërisht studentët e tyre që të arrijnë potencialin e tyre si studentë dhe dishepuj të Jezu Krishtit.

“Po të flisja gjuhët e njerëzve dhe të engjëjve, dhe të mos kisha dashuri, do të bëhesha si një bronz që kumbon ose si cimbali që tingëllon.

Edhe sikur të kisha dhuntinë e profecisë, edhe të dija të gjitha misteret dhe mbarë shkencën dhe të kisha gjithë besimin sa të luaja nga vendi malet, por të mos kisha dashuri, nuk jam asgjë.”

(1 Korintasve 13:1–2)

18


Shënime • Të jenë të sinqertë, plot temperament dhe energjikë për shkrimet e shenjta dhe ungjillin. Në përgjithësi, studentët kanë një dëshirë më të madhe për të mësuar me qëllim kur ndiejnë entuziazmin e mësuesit të tyre dhe besimin te materiali për të cilin po diskutohet.

• Të përgatisin mësime lartësuese. Kur mësuesit vijnë në klasë me një mësim të përgatitur mirë e lartësues dhe ndihen të sigurt në drejti-min që janë udhërrëfyer të marrin, ata përcjellin një ndjesi qëllimi që studentët e dallojnë lehtësisht.

• Të përgatisin materialet dhe pajisjet e domosdoshme. Mësuesit duhet të mbërrijnë në klasën e tyre përpara studentëve që të përgatisin çdo material dhe pajisje të domosdoshme. Kjo u siguron mësuesve mundësinë që ta përshëndesin secilin student kur vjen. Studentët duhet të përpiqen që të jenë në kohë në klasë dhe t’i kenë të gjitha materialet e duhura të mësimit të tilla – si shkrimet e shenjta, lapsat ngjyrues dhe ditarin – në tryezat e tyre kur fillon ora mësimore.

• Të shmangin humbjen e kohës. Kur ora mësimore fillon në kohë dhe kur studentët e kuptojnë që nuk ka kohë për t’u humbur, ata do të kenë një ndjesi qëllimi.

• Të vendosin zakone rutinë të orës mësimore. Vendosja e zakoneve rutinë për aktivitetet e orës mësimore që përsëriten shpesh, sjell një ndjesi rregulli dhe qëllimi. Zakonet rutinë të orës mësimore nxisin pjesë-marrjen nga çdo student dhe i ndihmojnë mësuesit dhe studentët të jenë më të efektshëm në përdorimin e kohës së çmuar të orës mësimore. Zakonet rutinë mund të krijohen për aktivitete të tilla si: marrja dhe vënia mënjanë e shkrimeve të shenjta dhe e materialeve mësimore, organizimi dhe mbajtja e takimeve shpirtërore lartësuese dhe shpërndarja e grumbullimi i letrave dhe materialeve. Bërja e njoftimeve, shënimi i frekuentimit nga studentët, kontrollimi i dety-rave dhe drejtimi i punëve të tjera bëhen më së miri përpara fillimit të takimit shpirtëror dhe mësimit.

Sugjerime Shtesë për Krijimin e një Mjedisi të Përshtatshëm Nxënieje [2.2.3]

Përveçse nga dashuria, respekti dhe qëllimshmëria, një mjedis ideal nxënieje i ungjillit përbëhet edhe prej rregullit, nderimit dhe ndjenjës së paqes. Plaku Bojd K. Paker dha mësim se “frymëzimi vjen më lehtësisht në mjedise të qeta” dhe se “nderimi fton zbulesën” (“Reverence Invites Revelation”, Ensign, nëntor 1991, f. 21–22). Në vijim janë disa sugjerime shtesë që mësu-esit mund t’i përdorin për të krijuar dhe ruajtur një atmosferë që është e fa-vorshme për të nxënit e ungjillit.

Krijoni një mjedis fizik për të mësuarin.Kushtet fizike mund të kenë një ndikim në atë që studentët përjetojnë gjatë të nxënit të ungjillit. Mësuesit duhet të bëjnë gjithçka që munden për ta përgatitur klasën, në mënyrë që studentët të ndihen rehat dhe të jenë në gjend je të përqendrohen te mësimi. Disa gjëra për t’u marrë në konsideratë mund të përfshijnë:

19


ShënimeMënyra e të Ulurit. Përveç rasteve shumë të pazakonta, secili student duhet të ketë një vend të rehatshëm për t’u ulur, një vend për shkrimet e tij të shenjta dhe materialet e tij të studimit dhe një vend për të shkruar. Mënyra se si janë ulur duhet t’i lejojë studentët që ta shohin me lehtësi mësuesin e tyre dhe çdo burim pamor që përdor mësuesi. Ku është e mundur, mund të bëhen përshtatje të ndryshme të mënyrës së të ulurit për të mbështetur llojet e ndryshme të veprimtarive mësimore. Të pasurit e një mënyre të caktuar të të ulurit mund t’i ndihmojë mësuesit t’i mësojnë shpejt emrat e studentëve, ta organizojnë orën mësimore për punë në grupe të vogla ose ushtrime për zotërimin e shkrimit të shenjtë dhe të ndajnë studentët që priren të flasin me njëri-tjetrin gjatë orës mësimore. Mësuesit duhet të jenë të ndjeshëm ndaj studentëve që mund të kenë dëmtime me lëvizjen ose shikimin, duke iu krijuar rehati që nxit pjesëmarrjen e tyre gjatë orës mësimore.

Shpërqendrimet. Mësuesit duhet të përpiqen të mënja-nojnë çdo shpërqendrim që mund të ndërpresë procesin e mësimdhënies dhe të të nxënit. Nëse mësimdhënia bëhet në shtëpi, mund të ketë disa sfida të veçanta, por edhe në atë mjedis mësuesi mund t’i zvogëlojë ndërprerjet me planifikim të kujdesshëm.

Paraqitja e klasës. Figurat, ilustrimet, afishet dhe materiale të tjera vizuale të lidhura me ungjillin shpesh mund ta për-forcojnë mjedisin e të nxënit. Një klasë që është e rregullt, e pastër dhe e qetë gjithashtu nxit nderim dhe ushqen një mjedis të favorshëm për ndikimin e Shpirtit.

Paraqitja e mësuesit. Studentët do ta njohin më lehtësisht rëndësinë e përvojës së të nxënit kur veshja dhe paraqitja e jashtme e mësuesit është e thjeshtë dhe e përshtatshme dhe pasqyron natyrën e shenjtë të mesazhit të ungjillit.

Ftojeni Shpirtin përmes takimeve shpirtërore të efektshme.Ora mësimore duhet të fillojë me një takim të shkurtër shpirtëror. Takimi shpirtëror mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për t’i bashkuar studentët, duke i drejtuar mendimet e zemrat e tyre te gjërat shpirtërore. Ai mund t’i ndihmojë mësuesit dhe studentët të ndiejnë Shpirtin dhe të jenë të gatshëm të mësojnë. Një takim shpirtëror zakonisht përmban një himn, një lutje dhe një mendim nga shkrimet e shenjta. Është më i efektshëm kur studentët tre-gojnë ndjenja e pikëpamje që kanë pasur nga studimi i tyre vetjak i shkri-meve të shenjta dhe kur japin dëshmi. Takimet e gjata ose të hollësishme shpirtërore jo vetëm që marrin kohë nga mësimi, por në të vërtetë mund të bëjnë që Shpirti të tërhiqet. Takimet shpirtërore që përfshijnë servirjen e qe-rasjeve dhe pijeve, pothuajse me siguri do të krijojnë një gjendje zbavitjeje e shakash më tepër se një gjendje shpirtërore. Mësuesit duhet të gjejnë kohë për të folur me studentët, veçanërisht me udhëheqësit e klasës, rreth qëllimit të takimeve shpirtërore, se çfarë mund të bëjnë për t’i përgatitur ato më mirë dhe se si mund ta nxisin çdonjërin që të marrë pjesë.

Notes linesCover up

20


Shënime Diskutoni për parimet e nxënies shpirtërore.Në fillim të vitit, mësuesit mund t’i përfshijnë studentët në diskutime mbi kushtet që nxisin nxënien shpirtërore (shih 1 Korintasve 2:10–11; DeB 50:17–22; 88:121–126). Këto diskutime mund të përqendrohen te sjelljet që ftojnë Shpirtin e Zotit që të jetë me ta në të nxënit e ungjillit si edhe te sjelljet që shkaktojnë largimin e Shpirtit. Mësuesit dhe studentët duhet ta nxisin një-ri-tjetrin në mënyrë të vazhdueshme që t’i zbatojnë gjërat që ata ranë da-kord se e ftojnë Shpirtin. Të tilla përpjekje mund t’i ndihmojnë si studentët ashtu edhe mësuesit që të kuptojnë dhe të përmbushin rolin që luajnë për të ftuar Shpirtin në procesin e të nxënit.

Zgjidhini me kujdes veprimtaritë mësimore.Mësuesit duhet të jenë të vetëdijshëm që veprimtari të ndryshme mësimore nxisin gjendje të ndryshme shpirtërore dhe qëndrime të ndryshme te studen-tët. Për shembull, pasi drejtoi një lojë udhëzuese të zhurmshme në fillim të orës së tij mësimore, një mësues u zemërua kur nuk mundi të arrinte në një konkluzion më shpirtëror të mësimit. Një mësuese tjetër zbuloi që problemet e saj disiplinore u shtuan kur ajo shpërndau qerasje gjatë orës mësimore.

Jini i vëmendshëm ndaj sjelljes së studentëve dhe përgjigjuni në një mënyrë të përshtatshme.Mësuesit duhet të jenë të vetëdijshëm për atë që ndodh gjatë mësimit, dhe të përgjigjen në një mënyrë të përshtatshme. Nëse studentët duken të lo-dhur ose të shqetësuar, kjo mund të ndodhë pasi ata nuk janë të përfshirë ose sepse nuk e kuptojnë atë që po jepet mësim apo se si zbatohet mësimi për ta. Për t’i ndihmuar studentët të përqendrohen, mësuesit mund t’i duhet të ndryshojë diçka në paraqitjen e mësimit. Nëse studentët po veprojnë në mënyrë të papërshtatshme dhe bëjnë që Shpirti të largohet nga ora mësi-more, mësuesi duhet të kërkojë frymëzim për shqyrtimin e problemit në vend që ta injorojë atë. Mësuesit gjithashtu duhet t’i vëzhgojnë studentët që nuk bashkëveprojnë me studentët e tjerë ose që duken se janë të vetmuar. Këta studentë mund të kenë nevojë për më tepër vëmendje vetjake nga më-suesi ose nga studentët e tjerë në klasë. Në të tilla raste, mësuesit mund të flasin me prindërit dhe udhëheqësit e priftërisë që të përcaktojnë nëse ka shkaqe apo kushte të fshehura për të cilat duhet të vihen në dijeni.

Korrigjojeni sjelljen e rrëmujshme ose të papërshtatshme.Duhen mbajtur në mendje disa parime të përgjithshme që do ta ndihmojnë një mësues të ftojë rregullin dhe respektin e duhur në klasë. Të kesh rregull nuk do të thotë gjithmonë të kesh qetësi të plotë; as nuk do të thotë që një orë mësimore nuk mund të jetë e gëzueshme dhe argëtuese. Por një student apo një grup studentësh të rrëmujshëm ose që nuk tregojnë nderim, mund të kenë një ndikim negativ në procesin e të nxënit dhe e pengojnë ndikimin e Frymës së Shenjtë.

21


ShënimeKur një student ose një grup studentësh kanë një sjellje jo të mirë, kjo mund të jetë shqetësuese për mësuesin dhe studen-tët e tjerë. Në të tilla raste, është veçanërisht e rëndësishme që mësuesit t’i mbajnë nën kontroll emocionet e tyre dhe të kërkojnë ndikimin e Shpirtit. Mënyra se si u përgjigjen më-suesit çfarëdolloj incidenti të dhënë, mund të jetë më e rën-dësishme sesa vetë incidenti dhe mund të rrisë ose të zvogëlojë respektin dhe mirëbesimin e studentëve. Ndërsa mësuesit korrigjojnë sjelljen e papërshtatshme, ata duhet të jenë të vendosur por të dashur, të drejtë e dashamirës dhe më pas t’i kthe-hen sa më shpejt mësimit. Vënia në lojë e një studenti në publik mund ta korrigjojë sjelljen e studentit për një kohë, por nuk do të lartësojë as mësue-sin as studentin. Gjithashtu ajo mund të çojë në frikën ose mosbesimin e studentëve të tjerë ndaj mësuesit. Mësuesit duhet të kujtojnë ndikimin e drejtë të bindjes, durimit, mirësjelljes, zemërbutësisë, dashurisë së pashtirur dhe mirësisë (shih DeB 121:41–42).

Ka disa hapa të veçantë që mësuesit mund të ndjekin për të parandaluar problemet kur ndodhin. Këto janë qasje të mundshme të problemeve disip-linore që mund të mos funksionojnë në të njëjtën mënyrë me çdo student apo situatë:

• Shikojini në sy. Shpesh studentët flasin me njëri-tjetrin në kohë të pa-përshtatshme pasi mendojnë se mësuesi nuk do ta vërë re. Mësuesi mund t’i hedhë sytë nga studentët dhe për një kohë të shkurtër t’i shohë në sy, në mënyrë që ata ta dinë se mësuesi është në dijeni të asaj që po ndodh.

• Pushoni së foluri. Nëse studentët janë duke folur ndërkohë që duhet të jenë duke dëgjuar, mësuesi mund të pushojë së foluri, edhe në mes të fjalisë nëse është e nevojshme. Përgjithësisht ngritja e zërit për të folur me zë më të lartë se ata nuk do ta zgjidhë problemin.

• Afrohuni. Një tjetër veprim që mësuesit mund të ndërmarrin për të korrigjuar sjelljen pa iu dashur të përballen drejtpërdrejt me një stu-dent është të shkojnë e të qëndrojnë afër studentit që nuk po sillet mirë. Mësuesi mund të vazhdojë me mësimin, por studenti/ja zako-nisht do ta ndiejë praninë e mësuesit dhe do ta ndalojë atë që ai ose ajo po bën.

• Drejtoni një pyetje. Pa i tërhequr vëmendjen për një sjellje të papër-shtatshme, mësuesi mund t’i bëjë pyetje lidhur me mësimin studen-tit në fjalë. Kjo nuk bëhet për ta vënë në siklet studentin, por për ta ndihmuar atë t’i rikthehet diskutimit.

“Mos lejoni kurrë, që zgjidhja e një problemi, të bëhet më e rëndësishme se një person që ka nevojë ta duash.”

(Tomas S. Monson, “Të Gjejmë Gëzim në Udhëtim”, Ensign ose Liahona, nëntor 2008, f. 86)

22


Shënime Do të ketë momente kur studentët nuk do të reagojnë ndaj këtyre për-pjekjeve më pak të drejtpërdrejta dhe do të vazhdojnë ta prishin orën mësi-more. Më poshtë janë disa masa shtesë, më të drejtpërdrejta, që një mësues mund të ndërmarrë për të mbajtur rregull:

• Këshillohuni privatisht me studentin. Zoti thotë se nëse një person e fyen një tjetër, personi i fyer duhet të flasë me fyesin “vetëm për ve-tëm” (DeB 42:88). Mësuesi mund të këshillohet me studentin rreth arsyes përse ai ose ajo sillet keq dhe ta verë në dijeni se duhet të ndryshojë sjellje ose do të ndërmerren masa të tjera. Mësuesit duhet të sigurohen se ata e dallojnë sjelljen e studentit prej denjësisë së tyre vetjake. Është e rëndësishme që mësuesit të kujtojnë se “vlera e shpirtrave është e madhe në sytë e Perëndisë” (DeB 18:10). Ata duhet t’i komunikojnë studentit se ndonëse sjellja e keqe është e pa-pranueshme, ai ose ajo çmohet. Mësuesit duhet të kujtojnë të ndje-kin këshillën e Zotit dhe të tregojnë “më pas rritje të dashurisë ndaj atij që [kanë] qortuar” (DeB 121:43).

• Ndajini studentët që shkaktojnë prishje të mësimit.• Këshillohuni me prindërit ose udhëheqësit e priftërisë. Nëse sjellja e pa-

pranueshme vazhdon, shpesh është ndihmuese për mësuesin që të këshillohet me prindërit e studentit. Herë pas here prindërit mund të sigurojnë pikëpamje dhe ide të tjera që do të ndihmojnë për të ko-rrigjuar shqetësimin. Në disa raste, peshkopi i studentit mund të jetë në gjendje të ndihmojë.

• Largojeni studentin nga klasa. Presidenti Dejvid O. Mek-Kei u dha më-suesve këshillën e mëposhtme: “Në qoftë se [përpjekjet tuaja] dësh-tojnë, atëherë mund t’u bëni thirrje prindërve dhe mund t’u thoni: ‘Nëse sjellja e tij e papërshtatshme vazhdon, do të na duhet ta çre-gjistrojmë’. Ky është veprim i skajshëm. Çdo mësues mund ta largojë një [student]; përpara se të arrini në këtë pikë ju duhet t’i përdorni të gjitha burimet e tjera që keni. Por ne duhet të kemi rregull! – Ai është i nevojshëm për rritjen e shpirtit, dhe nëse një [student] nuk pra non, ose nëse dy [studentë] nuk pranojnë ta sigurojnë këtë element, atëherë ata duhet të largohen. Më mirë të lihet pa ushqyer shpirtë-risht një [student] se të helmohet ngadalë një orë e tërë mësimore” (“Guidance of a Human Soul—The Teacher’s Greatest Responsibility”, Instructor, shtator 1965, f. 343).

Përpara se t’i kërkohet një studenti që të largohet nga klasa për çfarëdo periudhe të pacaktuar kohore, mësuesi duhet të këshillohet me prindërit, mbikëqyrësit e seminarit e të insti-tutit dhe udhëheqësit e duhur të priftërisë. Në të tilla rre-thana është e rëndësishme që mësuesi t’i ndihmojë studentët dhe prindërit të kuptojnë se studenti po zgjedh vetë të largohet nga seminari duke mos zgjedhur që të sillet në një mënyrë të pranueshme. Prishja e mësimit është e pa-pranueshme, jo studenti. Kur ai ose ajo zgjedh të kundërtën, studenti/ja do jetë i/e mirëpritur që të kthehet në klasë.

“Nëse ata [studentë] janë të papër-gjegjshëm, ndoshta ju ende nuk mund t’u jepni mësim atyre, por mund t’i doni ata. Dhe nëse i doni ata sot, ndoshta mund t’u jepni mësim nesër.”

(Jeffrey R. Holland, “Teaching and Learning in the Church”, f. 102)

23


ShënimeTë Studiojnë Shkrimet e Shenjta çdo Ditë dhe ta Lexojnë Tekstin e Kursit [2.3]

Studiojini Shkrimet e Shenjta çdo Ditë [2.3.1]

Studimi i përditshëm vetjak i shkrimeve të shenjta siguron një mundësi të qëndrueshme për mësuesit dhe studentët që të mësojnë ungjillin, të zhvi-llojnë dëshmi dhe të dëgjojnë zërin e Zotit. Te Doktrina e Besëlidhje Zoti shpall: “Shkrimet e shenjta janë dhënë nga unë për t’ju udhëzuar” (DeB 33:16). Profeti Nefi dha mësim se ata që “shko[jnë] përpara, duke u ushqyer me bollëk mbi fjalën e Krishtit dhe duro[jnë] deri në fund, . . . do të ken[ë] jetën e përjetshme” (2 Nefi 31:20) dhe që “fjalët e Krishtit do t’ju tregojnë të gjitha gjërat që ju duhet të bëni” (2 Nefi 32:3).

Profetët e ditëve të mëvonshme e kanë theksuar rëndësinë e studimit të shkrimeve të shenjta çdo ditë. Presidenti Harold B. Li porositi: “Nëse nuk po i lexojmë shkrimet e shenjta çdo ditë, dëshmitë tona po mpaken, shpirt-shmëria jonë nuk po rritet në thellësi” (Teachings of Presidents of the Church: Harold B. Lee [2000], f. 66). Plaku Hauard W. Hanter gjithashtu dha mësim: “Është e sigurt se një person që i studion shkrimet e shenjta çdo ditë, kryen më shumë sesa një person që i kushton kohë të konsiderueshme një ditë dhe më pas i lejon ditët të kalojnë para se të vazhdojë [leximin sërish]” (“Reading the Scriptures”, Ensign, nëntor 1979, f. 64).

Plaku Riçard G. Skot u përgjërua: “Ju lutem, ndizeni dashurinë për shkrimet e shenjta në mendjen dhe zemrën e çdo të riu të çmuar. Ndihmoni që bren da çdo të riu e të reje të ndizet ajo flakë e zjarrit të pashuar që i nxit ata që e kanë ndier atë me një dëshirë për të ditur gjithmonë e më shumë nga fjala e Zotit, për t’i kuptuar mësimet e Tij, për t’i zbatuar dhe për t’i ndarë ato me të tjerët. . . .

Së pari, ecni hap pas hapi me studentët tuaj përgjatë shumë fragmenteve të fjalëve të shenjta të Zotit. Ndihmojini ata ta ndiejnë ngazëllimin, respektin dhe dashurinë tuaj për shkrimet e shenjta.

Së dyti, ndihmojini ata të mësojnë të lexojnë, meditojnë dhe luten persona-lisht për të zbuluar fuqinë dhe paqen që rrjedh nga shkrimet e shenjta” (“Four Fundamentals for Those Who Teach and Inspire Youth” [Simpozium i SAK-ut mbi Dhiatën e Vjetër, 14 gusht 1987], f. 5).

Ka disa gjëra që mësuesit mund të bëjnë, që do të kenë një ndikim më të fuqishëm dhe më afatgjatë për mirë në jetën e studentëve të tyre sesa t’i ndihmojnë ata që të mësojnë t’i duan shkrimet e shenjta dhe t’i studiojnë ato çdo ditë. Kjo shpesh fillon kur mësuesit vendosin një shembull të studimit të përditshëm të shkrimit të shenjtë në vetë jetën e tyre. Angazhimi në studimin kuptimplotë e vetjak të shkrimeve të shenjta çdo ditë, i kualifikon mësuesit që t’u japin dëshmi vetjake studentëve të tyre për vlerën e shkrimeve të shenjta

“Përpara se të mund t’i forconi stu-dentët tuaj, është thelbësore që ju t’i studioni doktrinat e mbretërisë dhe të mësoni ungjillin nëpërmjet studimit dhe besimit njëkohësisht.”

(Ezra Taft Benson, “The Gospel Teacher and His Message” [drejtuar mësuesve të fesë së SAK-ut, 17 shtator 1976], f. 3)

24


Shënime në jetën e tyre. Një dëshmi e tillë mund të jetë një shtysë e rëndësishme për t’i ndihmuar studentët të zotohen që t’i studiojnë shkrimet e shenjta rregu-llisht në mënyrë të pavarur.

Mësuesit duhet t’u mësojnë studentëve vazhdimisht doktrinat dhe parimet që ndodhen pas studimit të përditshëm vetjak të shkrimeve të shenjta. Më-suesit gjithashtu mund ta nxisin secilin student të gjejë kohë çdo ditë për studim vetjak të shkrimeve të shenjta; t’i ndihmojnë studentët të jenë të përgjegjshëm për studimin e tyre të përditshëm duke përdorur një sistem të përshtatshëm ndjekjeje që mat rendimentin e tyre; dhe t’u japin studentëve mundësi të vazhdueshme në orën mësimore për të ndarë me njëri-tjetrin disa nga gjërat që janë duke mësuar e ndier në studimin e tyre vetjak të shkrimeve të shenjta. Ndërsa mësuesit nxisin studimin e përditshëm të shkrimeve të shenjta, ata duhet të jenë të kujdesshëm që të mos e vënë në siklet ose ta shkurajojnë ndonjë student që po mundohet t’i studiojë shkri-met e shenjta në mënyrë të pavarur.

Studentëve me paaftësi në lexim ose paaftësi të tjera nxë-nieje duhet t’u jepet mundësia t’i studiojnë shkrimet e shenjta në një format që mund t’u përshtatet më mirë nevo-jave të tyre, të tilla si formati zanor, gjuha amerikane e she-njave ose braj. Shumë studentë që kanë vështirësi në lexim përfitojnë kur ndjekin faqen e shtypur ndërsa dikush tjetër po e lexon me zë të lartë.

Teknika dhe metoda për studimin e shkrimeve të shenjtaNë mënyrë që t’i ndihmojnë studentët të jenë të suksesshëm në studimin e tyre vetjak të shkrimeve të shenjta, mësuesit mund t’i ndihmojnë ata të zhvi-llojnë dhe të përdorin një shumëllojshmëri teknikash e metodash për studi-min e shkrimeve të shenjta. Të gjitha teknikat dhe metodat në vijim, si dhe të tjera jo të përfshira në këtë manual, duhet të përdoren për t’i ndihmuar stu-dentët të nxënë me anë të Shpirtit, të kuptojnë shkrimet e shenjta dhe të zbulojnë e zbatojnë doktrinat e parimet e ungjillit në jetën e tyre.

Përdorni mjete ndihmëse për studimin e shkrimeve të shenjta. Kisha ka përgatitur një komplet të gjerë të mjeteve ndihmëse për studimin e shkri-meve të shenjta dhe i ka përfshirë ato në veprat standarde në disa gjuhë. (Udhëzuesi për Shkrimet e Shenjta është një grup i mjeteve ndihmëse për studimin që është përgatitur në gjuhë të tjera.) Këto mjete ndihmëse për-fshijnë gjëra të tilla si: shënimet në fund të faqeve, krerët e kapitujve, indek-set tematike, Udhëzuesin për Shkrimet e Shenjta dhe hartat. Këto janë disa nga mjetet më të vlefshme që mund t’i përdorin mësuesit dhe studentët kur studiojnë shkrimet e shenjta. Mësuesit mund t’i ndihmojnë studentët e tyre të njihen me këto mjete ndihmëse dhe burime për studim, duke i përdorur ato siç duhet gjatë orës mësimore. Kisha gjithashtu ka përgatitur burime të tjera të dobishme për studimin që gjenden në internet.

“Mblidhni vazhdimisht si thesar në mendjet tuaja fjalët e jetës.”

(Doktrina e Besëlidhje 84:85)

25


ShënimeShenjoni dhe mbani e pajisuni me shënime. Një nga mënyrat më të do-bishme që mësuesit e studentët t’i kuptojnë dhe t’i kujtojnë gjërat që më-sojnë, është shenjimi dhe mbajtja e pajisja me shënime e shkrimeve të shenjta. Të shenjosh do të thotë të caktosh, të vësh në dukje, të veçosh ose të tërheqësh vëmendje. Kjo mund të bëhet duke nënvizuar, ngjyrosur ose konturuar fjalë kyçe ose fragmente në shkrimet e shenjta. Të mbash e paji-sesh me shënime do të thotë të shtosh shënime ose komente shpjeguese. Shembuj të shënimeve të shkrimeve të shenjta mund të përfshijnë shkrimin e mbresave vetjake, komentet profetike, referencat-kryq, përkufizimet e fjalëve ose pikëpamjet e fi-tuara nga komentet e anëtarëve të klasës në anë pranë frag-menteve të veçanta të shkrimeve të shenjta.

Shenjimi dhe mbajtja e pajisja me shënime e shkrimeve të shenjta mund t’i ndihmojnë studentët dhe mësuesit që:

• Të mbajnë mend dhe të gjejnë më lehtë fjalët, frazat, idetë, të vërtetat, njerëzit dhe ndodhitë e rëndësishme.

• Të qartësojnë dhe të zbulojnë kuptimin në tekstin e shkrimeve të shenjta.

• Të ruajnë pikëpamjet vetjake të fituara dhe ato të marra nga të tjerët.

• Të përgatiten për t’u dhënë mësim të tjerëve.

Mësuesit mund të nxisin studentët e tyre që t’i shenjojnë shkrimet e shenjta vetjake duke thënë diçka të tillë si: “Ndërsa i hetoni këto vargje, ju ftoj të shenjoni parimin kyç që zbuloni”, ose “Ja tek është një referencë-kryq e rëndësi-shme. Ju mund të dëshironi ta shkruani këtë në anë të shkrimeve tuaja të shenjta”. Është më mirë që t’i jepni më-sim, ilustroni e zbatoni elementët bazë të shenjimit të shkri-meve të shenjta gjatë gjithë vitit sesa të jepni mësim një metodë të veçantë shenjimi.

Meditoni. Meditim do të thotë të përsiatësh ose të men-dosh thellë rreth diçkaje, dhe shpesh përfshin lutjen. Kur studentët mësojnë të meditojnë gjatë studimit të tyre vetjak të shkrimeve të shenjta, Shpirti shpesh do t’iu shfaqë atyre të vërtetën dhe do t’i ndihmojë të dinë se si mund të bëhen më shumë si Jezu Krishti.

Pasi u dha mësim nefitëve, Shpëtimtari u tha atyre: “Meditoni mbi gjërat që kam thënë” (3 Nefi 17:3). Një mënyrë që i ndihmon studentët të marrin pjesë shpirtërisht në mësim dhe i nxit ata ta vënë në praktikë dhe ta thellojnë kup-tueshmërinë e tyre për atë që po mësojnë, është duke u dhënë atyre kohë në orën mësimore për të medituar rreth asaj që kanë mësuar. Në të tilla raste, mësuesit duhet t’i nxisin studentët të kërkojnë ndihmë nga Zoti.

Notes/linesCover up

26


Shënime Bëni pyetje. Të mësojnë të bëjnë pyetje dhe të kërkojnë përgjigje ndërsa studiojnë shkrimet e shenjta është një nga teknikat më të rëndësishme për studimin e shkrimeve të shenjta që studentët mund të zhvillojnë. Përmes bërjes së pyetjeve, studentët mund të drejtohen te një kuptueshmëri më e mirë e kontekstit dhe e përmbajtjes së shkrimeve të shenjta, si edhe te zbulimi dhe kuptueshmëria e doktrinave dhe parimeve të rëndësishme të ungjillit. Studentët mund të mësojnë të bëjnë pyetje që do t’i bëjnë ata të ndiejnë të vër-tetën dhe rëndësinë e asaj që janë duke studiuar, dhe të dinë se si ta zbatojnë atë që po mësojnë.

Shpjegoni fjalët dhe frazat e vështira. Fjalorët, manualet e studentëve, shënimet në fund të faqeve dhe ndihmat për studimin e shkrimeve të shenjta shpesh mund t’i ndihmojnë studentët të kuptojnë fjalët ose frazat e vështira.

Përfytyroni. Përfytyrimi ndodh kur studentët riprodhojnë në mendjen e tyre atë që po ndodh në rrëfimin e shkrimit të shenjtë. Për shembull, studentët mund të përfytyrojnë Pjet-rin duke ecur mbi ujë drejt Shpëtimtarit (shih Mateu 14:28–29), ose Shadrakun, Meshakun dhe Abed-negon të hidhet

në furrën e zjarrit përvëlues (shih Danieli 3:19–25). Përfytyrimi mund të ndih mojë që ta bëjë rrëfimin e shkrimit të shenjtë më të gjallë dhe më të vërtetë për studentët.

Përshtatini shkrimet e shenjta te vetja. Të përshtatësh shkrimet e shenjta është si t’i krahasosh ato me jetën vetjake. Studentët mund të pyesin: “Cilat rrethana dhe situata në jetën time janë të ngjashme me rrethanat dhe situatat në këtë fragment të shkrimit të shenjtë?” ose “Në ç’mënyrë jam unë i/e ngjashëm/me me individët që po studiojmë në shkrimet e shenjta?” Ndërkohë që studentët i shohin ngjashmëritë midis përvojave vetjake dhe atyre në shkri-met e shenjta, ata janë më në gjendje që t’i dallojnë doktrinat dhe parimet e ungjillit. Ata gjithashtu mund të shohin se si këto parime mund të zbatohen në situata të ngjashme në vetë jetën e tyre.

Referenca-kryq. Një referencë-kryq është një referencë shtesë e shkrimit të shenjtë që mund të sigurojë informacion dhe pikëpamje shtesë mbi fragmen-tin që po studiohet. Referenca-kryq ose “lidhja” është bashkimi i referencave të shkrimeve të shenjta që i ndihmojnë studentët të kuptojnë një fragment të shkrimit të shenjtë apo një doktrinë ose parim. Referenca-kryq të do-bishme mund të gjenden te shënimet në fund të faqeve dhe mjetet e tjera ndihmëse për studimin, te manualet për mësuesin e studentin dhe bisedat e konferencave të përgjithshme. Mësuesit dhe studentët mund të gjejnë refe-renca-kryq të përshtatshme edhe gjatë studimit të tyre të pavarur.

Krahasoni dhe ballafaqoni. Një fragment i shkrimit të shenjtë ose një dok-trinë apo parim shpesh sqarohet kur krahasohet ose vihet përballë diçkaje tjetër. Dallimi i ngjashmërive apo i ndryshimeve midis mësimeve, njerëzve ose ndodhive mund t’i bëjë më të qarta të vërtetat e ungjillit. Për shembull, ballafaqimi i sundimit të mbretit Beniamin me atë të mbretit Noe i lejon stu-dentët të shohin shumë qartë bekimet e një udhëheqësi të drejtë kundrejt pasojave shkatërruese të një udhëheqësi të lig. Krahasimi i jetës, mësimeve dhe dëshmive të Jakobit e Almës me filozofitë dhe jetën e Sheremit e

“Ftojini [studentët tuaj] të lexojnë më me ngadalë dhe më me kujdes dhe me më shumë pyetje në mendje. Ndihmo-jini ata ta meditojnë, ta shqyrtojnë çdo fjalë, çdo perlë të shkrimit të shenjtë. Mësojuni atyre që ta këqyrin plotësisht çdo perlë të shkrimit të shenjtë, njësoj si një person që e kontrollon një gur të çmuar duke e mbajtur drejt dritës dhe e kthen për të parë se çfarë reflektohet ose përthyhet nga guri. Për ndonjë student, në një ditë të dhënë me një nevojë të caktuar, një kontroll i tillë mund të nxjerrë në dritë një thesar të fshehur në një arë: një margaritar me vlerë të madhe; një perlë përtej çmimit.”

(Jeffrey R. Holland, “Students Need Teachers to Guide Them” [transmetim satelitor i SAK-ut, 20 qershor 1992], f. 4)

27


ShënimeKorihorit mund t’i ndihmojë studentët që t’i dallojnë më lehtë filozofitë e rreme në botë sot dhe të kuptojnë se si t’i luftojnë ato. Krahasimi dhe ballafa-qimi i udhëtimeve të ndryshme për në tokat e premtuara të bëra nga fëmijët e Izraelit, Lehi e familja e tij dhe nga jareditët, mund të nxjerrin parime që i ndihmojnë mësuesit dhe studentët në udhëtimet e tyre vetjake përgjatë jetës.

Bëni lista. Një listë është një varg mendimesh, idesh ose udhëzimesh që kanë lidhje ndërmjet tyre. Të kërkuarit për lista në shkrimet e shenjta mund t’i ndihmojë mësuesit dhe studentët të dallojnë pikat kyçe që thekson autori. Për shembull, Dhjetë Urdhërimet janë një listë (shih Eksodi 20). Bekimet Bib like mund të shihen si një listë (shih Mateu 5:3–12; 3 Nefi 12:3–11 ). Dok trina e Besëlidhje 4 përmban një listë të cilësive të atyre që janë thirrur për t’i shërbyer Zotit.

Kërkoni lidhje, modele dhe tema. Studentët mund të nxiten të kërkojnë lidhje, modele dhe tema kur studiojnë shkrimet e shenjta. Plaku Dejvid A. Bednar tha: “Kërkimi nëpër zbulesa i lidhjeve, modeleve dhe temave e ndër-ton dhe e shton njohurinë tonë shpirtërore . . . ; ai zgjeron perspektivën dhe kuptueshmërinë tonë për planin e shpëtimit” (“A Reservoir of Living Water” [mbrëmje rreth vatrës e SAK-ut për të rinjtë në moshë madhore, 4 shkurt 2007], f. 2).

Mësuesit dhe nxënësit do të përdorin gjerësisht shumë nga këto teknika e metoda në orën mësimore gjatë vitit. Ndërsa e bëjnë këtë, mësuesit mund të ndalojnë herë pas here dhe të diskutojnë shkurtimisht me studentët e tyre për metodën ose teknikën që kanë përdorur dhe t’i nxisin ata ta përdorin atë në studimin e tyre vetjak.

Lexojeni Tekstin e Kursit [2.3.2]

Të gjitha veprat standarde – Dhiata e Vjetër dhe e Re, Libri i Mormonit, Doktrina e Besëlidhje dhe Perla me Vlerë të Ma-dhe – janë shkrime të frymëzuara që përmbajnë doktrina dhe parime të ungjillit. Ato ilustrojnë punët e Perëndisë me njeriun dhe na mësojnë rreth Shlyerjes së Jezu Krishtit. Ato janë të rëndësishme veç e veç, dhe bashkërisht japin një kup tueshmëri më të madhe të ungjillit dhe të planit të shpëtimit të përgatitur nga Ati ynë në Qiell.

Studentët dhe mësuesit duhet ta lexojnë dhe ta studiojnë tërë librin e shkrimit të shenjtë që lidhet me secilin prej kur-seve të studimit (me përjashtim të pjesëve të përzgjedhura në Dhiatën e Vjetër, siç shënohet në programin mësimor).

Të Kuptojnë Kontekstin dhe Përmbajtjen e Shkrimeve të Shenjta dhe të Fjalëve të Profetëve [2.4]

Të kuptuarit e kontekstit dhe përmbajtjes së shkrimeve të shenjta dhe të fjalëve të profetëve i përgatit mësuesit dhe studentët të dallojnë mesazhet e autorëve të frymëzuar. Konteksti dhe për-mbajtja sqarojnë e ilustrojnë doktrina dhe parime të ungjillit të shënuara në përvojat dhe mësimet e të tjerëve. Edhe pse shumica e asaj që vijon i

“Nëpër të gjitha kohët, Ati në Qiell ka frymëzuar burra dhe gra të zgjedhura që të gjejnë zgjidhje, me anë të drejti-mit nga Fryma e Shenjtë, për proble-met më të ndërlikuara të jetës. Ai i ka

frymëzuar ata shërbëtorë të autorizuar që t’i shënojnë ato zgjidhje si një lloj manuali për ata nga fëmijët e Tij që kanë besim në planin e Tij të lumturisë dhe në Birin e Tij të Dashur Jezu Krishtin. Ne mund t’i qasemi kësaj udhëheqjeje në çdo kohë nëpërmjet thesarit që ne e quajmë vepra standarde – që janë, Dhiata e Vjetër dhe e Re, Libri i Mormonit, Doktrina e Besëlidhje dhe Perla me Vlerë të Madhe.”

(Riçard G. Skot, “Fuqia e Shkrimeve të Shenjta”, Ensign ose Liahona, nëntor 2011, f. 6)

28


Shënime drejtohet posaçërisht të kuptuarit të kontekstit dhe përmbajtjes së shkrimeve të shenjta, shumica e po të njëjtave parime dhe ide mund të zbatohet për studimin e fjalëve dhe mesazheve të profetëve të ditëve të mëvonshme.

Konteksti [2.4.1]

Konteksti është 1) fragment i një shkrimi të shenjtë që i paraprin ose ndjek një varg ose seri vargjesh apo 2) rrethana që e përqarkojnë ose që përbëjnë sfondin e një pjese, ngjarjeje apo historie të veçantë të shkrimit të shenjtë.

Konteksti është një mënyrë për të kuptuar përmbajtjen e shkrimeve të shenjta. Ai jep informacion për sfondin i cili sqaron dhe sjell një kuptim më të thellë të historive, mësimeve, doktrinave dhe parimeve në tekstin e shkri-meve të shenjta. Çdo autor i shkrimit të shenjtë ka shkruar siç është drejtuar nga Fryma e Shenjtë, sidoqoftë shkrimet janë ndikuar nga shëmbëlltyra dhe kultura e autorit. Për t’i kuptuar shkrimet e tyre, mësuesit dhe studentët du-het të “futen [mendërisht] në botën e tyre” sa më shumë të munden që t’i shohin gjërat ashtu siç i pa autori. Në vijim janë disa shembuj të llojeve të ndryshme të kontekstit.

Mjedisi historik. Njohuria që Jozef Smithi ishte në burgun e Libertisë gjatë marrjes dhe shkrimit të seksioneve 121, 122 dhe 123 të Doktrinës e Besëlidhjeve u jep më tepër kuptim dhe fuqi doktrinave dhe parimeve të dhëna mësim në ato seksione lidhur me gjëra të tilla si vështirësia dhe përdorimi i fuqisë e autoritetit.

Mjedisi kulturor. Njohja e sfondit të ditëve të festave dhe të pushimeve të Izraelit të lashtë mund të qartësojë mëny-rën se si ato lidhen në mënyrë simbolike me Shpëtimtarin dhe misionin e Tij. Të qenit në dijeni për origjinën e samari-tanëve dhe mënyrën se si judenjtë ndiheshin rreth tyre në kohën e Krishtit, na ndihmon ta kuptojmë më mirë shëm-

bëlltyrën e Samaritanit të Mirë dhe thellon kuptueshmërinë për takimin e Shpëtimtarit me gruan te pusi në Samari.

Pyetja ose situata që nxiti shëmbëlltyrën, ngjarjen, doktrinën apo pari-min. Të kuptuarit se Doktrina e Besëlidhje 9 erdhi si një përgjigje e pazotë-sisë së Oliver Kaudrit për të përkthyer sqaron parimet lidhur me zbulesën të dhëna mësim në atë seksion.

Kush po i drejtohet kujt dhe përse. Mësimet e Almës mbi Shlyerjen, Ringjalljen, Gjykimin, mëshirën dhe drejtësinë marrin një domethënie më të thellë kur e kuptojmë se kon-teksti i atyre mësimeve ishte biseda me birin e tij Korian-tonin, i cili qe shqetësuar për pasojat e mëkateve të rënda që kishte kryer.

Mjedisi gjeografik. Njohja e zonës gjeografike të kana-anëve e thellon kuptueshmërinë tonë për vendin ku u ven-dos Loti dhe Abrahami, si ndikoi ajo në zgjedhjet që ata

bënë, dhe si ndikuan këto zgjedhje në familjet e tyre.

Shkrimet e shenjta, mjetet ndihmëse për studimin të siguruara në shkrimet e shenjta dhe programi mësimor përgjithësisht përmbajnë informacion të

“Njihuni me mësimet që na japin shkri-met e shenjta. Mësoni për mjedisin dhe rrethanat e shëmbëlltyrave të Mjesh-trit dhe paralajmërimeve të profetëve. Studiojini ato sikur po ju flasin juve, sepse kështu është e vërteta.”

(Tomas S. Monson, “Të Jini më i Miri që Mundeni”, Ensign ose Liahona, maj 2009, f. 68)

“Unë kam një mjet përmes të cilit i kuptoj shkrimet e shenjta. Unë pyes se cila qe pyetja që nxori përgji-gjen . . . ?”

(Joseph Smith, në History of the Church, 5:261)

29


Shënimemjaftueshëm mbi kontekstin për t’i ndihmuar mësuesit dhe studentët të kuptojnë përmbajtjen e shkrimit të shenjtë.

Përmbajtja [2.4.2]

Përmbajtja është radha e ngjarjeve, njerëzit, ndodhitë, predikimet dhe shpje-gimet e frymëzuara që përbëjnë tekstin e shkrimeve të shenjta. Përmbajtja e shkrimeve të shenjta u jep gjallëri dhe rëndësi doktrinave dhe parimeve që gjenden në bllokun e shkrimeve të shenjta. Për shembull, historia e marrjes së fletëve prej tunxhi nga Nefi na mëson parimin që besimi në Zot dhe dëgjimi i Shpirtit mund t’i ndihmojnë individët të mposhtin ato që duken se janë sfida të pakapërcyeshme. Të kuptuarit e ndodhive të Eksodit e bën të qartë se mirëbesimi në Zot dhe ndjekja e një profeti mund t’i drejtojnë njerëzit dhe kombet të marrin bekimet e premtuara të Zotit, por ato bekime largohen kur njerëzit murmurisin dhe janë të pabindur.

Arritja e njohjes së njerëzve të përshkruar në shkrimet e shenjta mund t’i fry-mëzojë dhe t’i nxisë studentët që t’i kalojnë sfidat me të cilat përballen dhe të jetojnë me besim. Sikurse premtoi Plaku Riçard G. Skot për Librin e Mormonit:

“Midis kapakëve të tij do të gjeni miqësinë dhe shembullin e denjë të Nefit, Jakobit, Enosit, Beniaminit, Almës, Amonit, Helamanit, Mormonit, Moronit dhe shumë të tjerëve. Ata do ta ngjallin sërish guximin dhe do të tregojnë shtegun drejt besimit dhe bindjes. . . .

Më e rëndësishmja, të gjithë ata, pa përjashtim, do ta lartësojnë përfytyrimin tuaj për mikun e përsosur – Shpëtimtarin dhe Shëlbuesin tonë, Jezusin, Krishtin” (“True Friends That Lift”, Ensign, nëntor 1988, f. 77).

Predikimet që janë ruajtur me kaq shumë kujdes në shkrimet e shenjta, janë një pjesë tjetër shumë e rëndësishme e përmbajtjes. Për një student që po lufton me mëkatin, predikimet e Palit ose Alma të Riut mund të jenë burime shprese dhe inkurajimi. Fjalimi i fundit i mbretit Benia-min drejtuar popullit të tij na mëson me mjeshtëri për fuqinë dhe domethënien e Shpëtimtarit dhe Shlyerjes së Tij dhe sqaron kupti-min e shërbimit, bekimeve të bindjes dhe rëndësisë së të ndihmu-arit të atyre në nevojë. Një student që po përpiqet të jetë një dishepull i Jezu Krishtit, mund të fitojë largpamësi përmes studi-mit dhe synimit për t’i zbatuar fjalët e Shpëtimtarit në Prediki-min në Mal.

Pjesë e të kuptuarit të përmbajtjes është të mësuarit e dome-thënies së fjalëve dhe frazave të vështira, si dhe interpretimet e shëmbëlltyrave, simboleve e kështu me radhë. Për shembull, të diturit e kuptimit të fjalëve si e amësht (Mateu 5:13) ose qëndromë/çahet (DeB 11:19; 45:48) dhe fraza të tilla si “ngjishini ijët tuaja” (DeB 75:22) dhe “çanta e trasta” (shih Lluka 10:4) ndihmon për të sqaruar tekstin e shkrimeve të shenjta. Pari-met e dhëna mësim në shëmbëlltyrat e Shpëtimtarit kupto-hen më lehtë kur përcaktohet kuptimi simbolik i gjërave të tilla si një margaritar me vlerë të madhe (shih Mateu 13:45–46), gruri dhe egjra (shih Mateu 13:24–30) dhe delja e hum bur (shih Lluka 15:4–7).

30


Shënime Me gjithë informacionin që mund të nxënë dhe japin mësim, mësuesit duhet të përdorin urtësi për të përcaktuar se sa kohë faktike t’u kushtohet kontek-stit dhe përmbajtjes dhe se sa kohë të shfrytëzohet për studimin e doktrinave dhe parimeve të ungjillit. Mësuesit duhet të japin kontekst dhe përmbajtje të mjaftueshme që t’i ndihmojnë studentët të kuptojnë të vërtetat e përjetshme që gjenden në tekstin e shkrimeve të shenjta, por jo të mbitheksojnë sfondin dhe detaje të tilla deri në masën që të bëhen qendra e mësimit.

Të Dallojnë, të Kuptojnë, të Ndiejnë të Vërtetën dhe Rëndësinë e Saj, si dhe të Zbatojnë Doktrinat dhe Parimet e Ungjillit [2.5]

Dallimi dhe kuptimi i doktrinave dhe parimeve të ungjillit i ndihmojnë më-suesit dhe studentët t’i zbatojnë shkrimet e shenjta dhe fjalët e profetëve në vetë jetën e tyre dhe i drejtojnë ata në marrjen e vendimeve. Të ndierit e vërtetësisë, rëndësisë dhe ngulmimit të doktrinave dhe parimeve të ungjillit shpesh të çon në një rritje të dëshirës për ta zbatuar atë që mësohet. Zbatimi i parimeve të ungjillit sjell bekimet e premtuara, thellon kuptueshmërinë dhe kthimin në besim, dhe i ndihmon mësuesit dhe studentët të bëhen më shumë si Shpëtimtari.

Doktrina është një e vërtetë themelore e pandryshueshme e ungjillit të Jezu Krishtit. Të vërteta të tilla si Ati Qiellor ka një trup prej mishi e kockash, pagëzimi është i domosdoshëm për të hyrë në mbretërinë e Perëndisë dhe të gjithë njerëzit do të ringjallen janë shembuj të doktrinave.

Parimi është një e vërtetë e qëndrueshme apo rregull që individët mund ta përshtatin që t’i drejtojë në marrjen e vendimeve. Parimet e ungjillit janë të përbotshme dhe i ndihmojnë njerëzit t’i zbatojnë doktrinat e ungjillit në jetën e përditshme. Plaku Riçard G. Skot dha mësim: “Parimet janë e vërteta e përqendruar, e mbledhur për zbatim” (“Acquiring Spiritual Knowledge”, Ensign, nëntor 1993, f. 86). Kjo do të thotë se një parim i ungjillit zakonisht sugjeron veprimin si dhe pasojat që vijojnë. Për shembull: të luturit gjithmonë mund të na ndihmojë të mposhtim tundimin (shih DeB 10:5) dhe nëse i ndjekim nxitjet e Frymës së Shenjtë, Ai do të na ndihmojë të përmbushim atë që Zoti ka urdhëruar (shih 1 Nefi 4).

Ndonjëherë, mund të jetë e vështirë të bëhet dallimi midis një doktrine dhe një parimi. Plaku Henri B. Ajring ndau sa vijon: “Meqë ra fjala, nuk do të shpenzoja shumë kohë duke u përpjekur të bëja dallimin midis një parimi dhe një doktrine. Kam dëgjuar bashkëbisedime të këtij lloji që nuk qenë shumë të frytshme” (“Training Guidelines and Resources: Elder Richard G. Scott and Elder Henry B. Eyring Discussion”, [Transmetim satelitor i trajni-mit të SAK-ut, gusht 2003], f. 10).

Dalloni Doktrinat dhe Parimet [2.5.1]

Një nga qëllimet kryesore të shkrimeve të shenjta është të na mësojë doktrinat dhe parimet e ungjillit. Presidenti Marion G. Romni shpjegoi: “Një njeri nuk mund t’i studiojë sinqerisht shkrimet e shenjta pa mësuar parimet e ungjillit sepse shkrimet e shenjta janë shkruar për të ruajtur parimet për dobinë tonë” (“The Message of the Old Testament” [Simpozium i SAK-ut mbi Dhiatën e

31


ShënimeVjetër, 17 gusht 1979], f. 3). Plaku Bojd K. Paker dha mësim: “[Parimet] gjen-den në shkrimet e shenjta. Ato janë thelbi dhe qëllimi i zbulesave” (“Princi-ples”, Ensign, mars 1985, f. 8). Në këtë periudhë ungjillore, Zoti i ka urdhëruar mësuesit dhe udhëheqësit në Kishën e Tij që t’i japin mësim parimet e ungjillit siç gjenden në shkrimet e shenjta: “Dhe përsëri, pleqtë, priftërinjtë dhe më-suesit e kësaj kishe do t’u mësojnë parimet e ungjillit tim, të cilat janë në Bibël dhe në Librin e Mormonit, në të cilin është plotësia e ungjillit” (DeB 42:12).

Të mësuarit se si dallohen doktrinat e parimet e ungjillit të gjendura në shkrimet e shenjta kërkon përpjekje dhe praktikë të kujdesshme. Duke folur për këtë përpjekje, Plaku Riçard G. Skot tha: “Kërkojini parimet. Ndajini me kujdes nga detaji që përdoret për t’i shpjeguar ato” (“Acquiring Spiritual Knowledge”, f. 86).

Ndonjëherë në orën mësimore, doktrinat dhe parimet do të nxirren në pah nga mësuesi. Herë të tjera mësuesi do t’i drejtojë, nxisë e do t’i lerë studentët që t’i zbulojnë vetë ato. Mësuesit duhet t’i ndihmojnë me zell studentët që të fitojnë aftësinë për t’i dalluar doktrinat dhe parimet në mënyrë të pavarur.

Disa doktrina dhe parime të ungjillit janë më të lehta për t’u dalluar sepse deklarohen haptazi. Të tilla parime të deklaruara shpesh fillojnë me fraza si “kështu ne shohim”, “prandaj” ose “vini re”, duke treguar se autori i shkri-mit të shenjtë mund të jetë duke e përmbledhur mesazhin e tij ose duke nxjerrë një përfundim.

Për shembull, Helamani 3:27 thotë: “Kështu, ne mund të shohim se Zoti është i mëshirshëm ndaj të gjithë atyre që do të thërrasin në sinqeritetin e zem-rave të tyre, emrin e tij të shenjtë”.

Alma 12:10 deklaron: “Prandaj, ai që do të ngurtësojë zemrën e tij, po, ai do të marrë pjesën më të vogël të fjalës; dhe ai që nuk do ta ngurtësojë zemrën, atij i jepet pjesa më e madhe e fjalës”.

Efesianëve 6:13 jep mësim: “Prandaj merreni të gjithë armatimin e Perëndisë, që të mund të rezistoni në ditën e mbrapshtë dhe të mbeteni më këmbë pasi t’i keni kryer çdo gjë”.

Alma 41:10 përfshin: “Vër re, unë të them se ligësia kurrë nuk ka qenë lumturi”.

Shumë parime nuk deklarohen drejtpërdrejt nga autori i shkrimeve të shenjta por nënkuptohen. Parimet e nënkuptuara mund të vijnë nga një libër i tërë i shkrimit të shenjtë, një kapitull ose nga një varg i vetëm dhe mund të shprehen në radhën e ngjarjeve, ndodhive ose shëmbëlltyrave të shkrimeve të shenjta. Dallimi i parimeve të nënkuptuara përfshin njohjen e të vërtetave që ilustrohen në një rrëfim të shkrimit të shenjtë, dhe shpalljen e tyre në mënyrë të qartë dhe të përmbledhur. Kjo shpesh kërkon kohë dhe mendim të matur. Plaku Riçard G. Skot dha mësim: “Ia vlen përpjekja për ta siste-muar të vërtetën që grumbullojmë në formulime të thjeshta parimesh” (“Acquiring Spiritual Knowledge”, f. 86).

Parimet e nënkuptuara shpesh mund të zbulohen përmes kërkimit të marrë-dhënieve shkak-pasojë brenda bllokut të shkrimeve të shenjta që po studio-het. Përmes analizimit të veprimeve, qëndrimeve e sjelljeve të individëve ose grupeve në rrëfimin e shkrimit të shenjtë dhe dallimit të bekimeve ose paso-jave që vijnë si rezultat i tyre, parimet e ungjillit bëhen më të qarta.

32


Shënime Parimet e nënkuptuara mund të dallohen edhe duke bërë pyetje si:

• Cili është morali ose thelbi i historisë?• Përse mendoni se autori i ka përfshirë këto ndodhi ose fragmente?• Çfarë synonte autori që të mësojmë?• Cilat janë disa nga të vërtetat themelore që mësojmë në këtë fragment?

Disa shembuj të parimeve të nënkuptuara përfshijnë:

Nga ndodhitë në jetën e Alma të Riut ose Palit: Një njeri që e pranon të vërtetën dhe pendohet për mëkatet e tij, mund t’i drejtojë të tjerët për nga bekimet e ungjillit (shih Alma 36:10–21; Veprat e Apostujve 9:4–20).

Nga shëmbëlltyra e dhjetë virgjëreshave: Nëse e kemi përgatitur veten shpirtërisht me besnikëri, ne do të jemi gati kur të vijë Zoti; ose ata të cilët e lënë pas dore përgatitjen e tyre shpirtërore nuk do të pranohen nga Zoti në ardhjen e Tij (shih Mateu 25:1–13).

Nga historia e Davidit dhe Goliathit: Kur veprojmë me guxim dhe besim në Perëndi, ne mund t’i mposhtim sfidat e mëdha në jetën tonë (shih 1 Samuelit 17:40–51).

Disa mënyra për t’i ndihmuar studentët të dallojnë parimet dhe doktrinat janë:

• Ftojini studentët të shkruajnë konceptin që po mësojnë, me një formulim të raportit “nëse-atëherë”.

• Caktoni studentë që të shkruajnë formulime “dhe kë-shtu ne shohim” për të përmbledhur të vërtetat që kanë mësuar.

• Kërkojuni studentëve të dallojnë veprimet që u ndërmo-rën nga individët në bllokun e shkrimeve të shenjta, dhe të kërkojnë bekimet apo pasojat që erdhën si rezultat i tyre.

• Nxitini studentët që t’i nënvizojnë në shkrimet e tyre të shenjta fjalët ose frazat kyçe që përbëjnë parime dhe dek-larime doktrinore.

• Shkruani në tabelë një doktrinë apo parim nga blloku i shkrimeve të shenjta. Kërkojuni studentëve ta kontro-llojnë grupin, duke kërkuar të dhëna për atë parim.

Kur dallohen parimet dhe doktrinat, është e rëndësishme që ato të formulohen qartë dhe thjeshtë. “ ‘Që të njihet, e vërteta duhet të shpallet dhe sa më e qartë dhe e plotë të jetë kjo shpallje, aq mundësi më të madhe do të ketë Shpirti i Shenjtë për t’iu dësh-muar shpirtrave të njerëzve se kjo punë është e vërtetë’ [New

Witnesses for God, 3 vols. (1909), 2:vii]” (B. H. Roberts, në James E. Faust, “What I Want My Son to Know before He Leaves on His Mission”, Ensign, maj 1996, f. 41; Predikoni Ungjillin Tim [2004], f. 188).

Shkrimi në tabelë i një parimi apo doktrine të dalluar, ose nxitja e studen-tëve për ta shkruar ose për ta nënvizuar atë në shkrimet e tyre të shenjta, është një mënyrë për të ndihmuar që këto të vërteta të qartësohen në mendjet e anëtarëve të klasës.

33


ShënimeKuptojini Doktrinat dhe Parimet [2.5.2]

Të kuptosh një doktrinë ose parim të ungjillit do të thotë që studentët arrijnë t’i kapin të vërtetat e dalluara, marrëdhënien e tyre me parimet e dok trinat e tjera në planin e Zotit dhe se në cilat rrethana mund të zbatohet parimi në jetën e tyre. Kur një mësues ose një student e kupton një doktrinë apo parim, ata jo vetëm që e dinë se çfarë kuptimi kanë fjalët por e dinë edhe se si doktrina ose parimi mund të ndikojë në jetën e tyre. Sapo një doktrinë apo parim dallohet dhe kuptohet, ai mund të zbatohet më me gatishmëri.

Mësuesit dhe studentët mund ta rrisin kuptueshmërinë e tyre për doktrinat dhe parimet e ungjillit përmes hetimit të shkrimeve të shenjta për mësime të ngjashme dhe pikëpamje shtesë, duke iu drejtuar fjalëve dhe mësimeve të profetëve e apostujve të ditëve të mëvonshme, duke ua shpjeguar të tjerëve të vërtetat e ungjillit që po mësojnë dhe duke u lutur për ndihmën e Frymës së Shenjtë. Kuptueshmëria vazhdon të thellohet ndërsa parimet zbatohen.

Mësuesit mund t’i ndihmojnë studentët t’i kuptojnë doktrinat e parimet duke u drejtuar pyetje që i bëjnë studentët të analizojnë për të kuptuar. Për shembull, nga historia e 2.000 luftëtarëve të rinj në Librin e Mormonit, ne mund të më-sojmë parimin se nëse nuk dyshojmë, Perëndia do të na çlirojë (shih Alma 56:47–48). Me qëllim që të fitojnë një kuptim më të madh të asaj që do të thotë ky parim, mësuesit dhe studentët mund të marrin parasysh pyetje të tilla si:

• Çfarë ishte ajo që luftëtarët e rinj nuk e vunë në dyshim?• Çfarë prove ka këtu që këta luftëtarë të njomë nuk dyshuan?• Si i çliroi Perëndia luftëtarët e rinj?• Cilat janë disa “beteja” që rinia e Kishës po lufton sot?• Cilat janë disa mënyra që Perëndia mund t’i çlirojë ata nga beteja

të tilla?• Çfarë na mëson përvoja e Abinadit, Jozef Smithit ose Shadrakut,

Meshakut dhe Abed-negos rreth asaj që do të thotë të çlirohesh?

Nga historia e Naamanit dhe Eliseut në Dhiatën e Vjetër, ne mund të më-sojmë parimin se nëse jemi të përulur dhe të gatshëm për ta ndjekur këshillën e profetit, ne mund të shërohemi (shih 2 Mbretërve 5:1–14). Me qëllim që të kup-tojmë se ç’ka do të thotë ky parim, mësuesit dhe studentët mund të marrin parasysh pyetje të tilla si:

• Si na ndihmon përulësia për ta ndjekur këshillën e profetit?• Si na ndihmon gatishmëria përfundimtare e Naamanit për t’u “larë

shtatë herë” që të kuptojmë se çfarë do të thotë ta ndjekësh me të vërtetë këshillën e profetit?

• Nga cilat gjëra, përveç sëmundjes fizike, mund të kemi nevojë që të shërohemi sot?

• Cilat janë disa gjëra që profetët na kanë kërkuar të bëjmë që do të na shërojnë shpirtërisht, por që mund të mos kenë kuptim për botën?

Ndiejeni të Vërtetën dhe Rëndësinë e Doktrinave dhe Parimeve [2.5.3]

Edhe pse studentët mund t’i dallojnë e kuptojnë parimet dhe doktrinat e un-gjillit, ata shpesh nuk do t’i zbatojnë ato derisa të ndiejnë vërtetësinë e rëndë-sinë e tyre përmes Shpirtit dhe të ndiejnë njëfarë nguti për ta përfshirë parimin në jetën e tyre. Plaku Robert D. Hejls shpjegoi: “Një mësues i vërtetë,

34


Shënime pasi ka dhënë mësim faktet [e ungjillit] . . . , i çon [studentët] një hap më tej për të fituar dëshminë shpirtërore dhe kuptueshmërinë në zemrat e tyre që shkaktojnë veprim e punë” (“Teaching by Faith” [një mbrëmje me Plakun Robert D. Hejls, 1 shkurt 2002], f. 5).

Fryma e Shenjtë mund t’u lërë mbresa mendjeve e zemrave të studentëve për kuptimin e doktrinës ose parimit dhe mund t’u japë studentëve dëshirën për ta zbatuar parimin dhe forcën për ta bërë këtë. Mësuesit duhet të bëjnë

çdo përpjekje për t’i ndihmuar me këtë përvojë të gjithë stu-dentët në orët e tyre mësimore. Plaku Riçard G. Skot i inku-rajoi mësuesit: “A do të luteni për drejtim se si ta bëni të vërtetën të depërtojë thellë në mendjet dhe zemrat e studen tëve tuaj aq sa ta përdorin gjatë gjithë jetës? Ndërsa kërkoni me lutje mënyra për ta bërë këtë, unë e di se Zoti do t’ju drejtojë” (“To Understand and Live Truth”, [një mbrëmje me Plakun Riçard G. Skot, 4 shkurt 2005], f. 2).

Një nga mënyrat më të efektshme për t’i ndihmuar studen-tët që ta ftojnë ndikimin e Shpirtit në zemrat e tyre dhe për t’i përgatitur ata që të veprojnë mbi parimin që kanë më-suar, është që t’i nxitni ata të reflektojnë mbi përvojat vet-jake që lidhen me atë parim (shih seksionin 5.1.3, “Pyetjet që Ftojnë Ndjenja dhe Dëshmi ” në faqen 67). Kjo i ndihmon

studentët ta njohin ndikimin që ka pasur parimi në jetën e tyre ose në jetën e të tjerëve. Për shembull, pas një diskutimi mbi ligjin e së dhjetës, mësuesit mund të pyesin: “Çfarë bekimesh keni parë në jetën tuaj ose në jetën e të tjerëve nga mbajtja e ligjit të së dhjetës?” Ndërkohë që studentët reflektojnë mbi pyetje si kjo dhe ndajnë përvoja vetjake të përshtatshme me klasën e tyre, Fryma e Shenjtë mund t’i ndihmojë të shohin më qartë bekimet që ata dhe të tjerët kanë marrë nga të jetuarit e doktrinave dhe parimeve të un-gjillit. Shpirti gjithashtu do t’i ndihmojë studentët të ndiejnë një dëshirë më të madhe për t’i zbatuar këto të vërteta në jetën e tyre. Mësuesit mund të tregojnë edhe histori të vërteta nga vetë jeta e tyre ose nga jeta e të tjerëve për t’i ndihmuar studentët të ndiejnë të vërtetën dhe rëndësinë e të jetuarit të parimit për të cilin po diskutohet.

Mësuesit mund t’u sigurojnë mundësi studentëve që të japin dëshmi për vërtetësinë e parimeve dhe të doktrinave. Edhe mësuesit duhet të gjejnë mundësi që të japin dëshminë e tyre vetjake. Veç kësaj, mësuesit mund t’i ndihmojnë studentët të ndiejnë të vërtetën dhe rëndësinë e doktrinave dhe parimeve përmes theksimit të dëshmive të shprehura nga individët në shkri-met e shenjta dhe përmes leximit apo dëgjimit të dëshmive të profetëve dhe apostujve të ditëve të mëvonshme.

Zbatojini Doktrinat dhe Parimet [2.5.4]

Zbatimi ndodh kur studentët mendojnë, flasin dhe jetojnë sipas parimeve që kanë mësuar. Plaku Riçard G. Skot shpje-goi rëndësinë e zbatimit kur tha: “Shkalla më e lartë e efekt-shmërisë së asaj që ndodh në klasë, është të vëzhgosh se të vërtetat kuptohen dhe zbatohen në jetën e studentit” (“To Understand and Live Truth”, f. 3).

Kur studentët i zbatojnë parimet e ungjillit në jetën e tyre, ata do të marrin bekimet e premtuara. Ata gjithashtu do të

“Mësimdhënia jonë e ungjillit duhet të nënvizojë, si kurrë më parë, të vër-tetën, rëndësinë dhe ngulmimin për ungjillin e rivendosur të Jezu Krishtit. Këto tri karakteristika të synimeve të mësimdhënies janë mjaft të rëndësishme sepse forca e tyre do të shpejtojë kthimin e plotë në besim.”

(Neal A. Maxwell, “Those Seedling Saints Who Sit before You” [Simpozium i SAK-ut mbi Dhiatën e Vjetër, 19 gusht 1983], f. 2)

“Qëllimi i mësimdhënies së ungjillit . . . nuk është që të ‘derdhë informacion’ në mendjet e anëtarëve të klasës. . . . Qëllimi është që të frymëzohet individi për të menduar, ndier dhe më pas për të bërë diçka për t’i jetuar parimet e ungjillit.”

(Thomas S. Monson, në Conference Report, tetor 1970, f. 107)

35


Shënimefitojnë një kuptueshmëri më të thellë dhe dëshmi për doktrinën apo parimin që kanë zbatuar. Për shembull, studentët që e mbajnë të shenjtë ditën e Sha-batit, do të kuptojnë më plotësisht se çfarë do të thotë ajo sesa studentët që nuk e mbajnë atë të shenjtë. Studentët që i kanë mirëbesuar Zotit me gjithë zemrën e tyre (shih Fjalët e Urta 3:5) dhe që janë forcuar e ngushëlluar në një kohë vështirësie apo sprove, kanë një kuptim më të qartë për atë parim sesa ata që nuk e kanë pasur atë përvojë.

Mësuesit duhet t’u japin studentëve kohë në orën mësimore për të përsiatur, medituar ose shkruar rreth asaj që kanë kuptuar e ndier, dhe për të marrë pa-rasysh se çfarë veprimesh të veçanta duhet të ndërmarrin për ta zbatuar atë në jetën e tyre. Në kohë të tilla, mësuesit duhet t’i nxisin studentët të kër-kojnë udhëheqje dhe drejtim nga Zoti. Mësuesit mund edhe të diskutojnë për situata që studentët mund të përjetojnë dhe t’i kërkojnë atyre të ndajnë ide rreth mënyrës se si do t’ua bekojë jetën zbatimi i parimeve të ungjillit në ato situata. Ata mund të sugjerojnë që studentët të vendosin një synim që mund t’i ndihmojë ta jetojnë parimin e dhënë mësim. Mësuesit mund të përgatisin një shkrim të shenjtë, citim, poemë ose pjesë të një himni si një fletushkë që studentët mund ta marrin në shtëpi si një kujtues të parimit.

Do të ketë çaste kur mësuesi apo studentët japin sugjerime në orën mësi-more për mënyrën se si mund të zbatohen parimet e ungjillit. Shembuj të tillë mund t’u japin studentëve ide të dobishme rreth mënyrave se si t’i zba-tojnë parimet e ungjillit në jetën e tyre të përditshme. Megjithatë, mësuesit duhet të jenë të kujdesshëm që të mos jenë shumë urdhërues në caktimin e zbatimeve të posaçme për studentët. Kujtoni se drejtimi më kuptimplotë për zbatim vetjak vjen individualisht gjatë frymëzimit ose zbulesës nga Zoti për-mes Frymës së Shenjtë. Plaku Dallin H. Ouks dha mësim: “Mësuesit që janë urdhëruar të japin mësim ‘parimet e ungjillit’ dhe ‘doktrinën e mbretërisë’ (DeB 88:77), zakonisht duhet të heqin dorë nga mësimdhënia e rregullave apo zbatimeve të hollësishme. . . . Sapo një mësues ka dhënë mësim dok-trinën dhe parimet e lidhura me të nga shkrimet e shenjta dhe profetët e gjallë, zbatime ose rregulla të tilla të hollësishme janë përgjithësisht përgje-gjësia e individëve dhe e familjeve” (“Gospel Teaching”, f. 79).

Të Shpjegojnë, të Tregojnë e të Dëshmojnë për Doktrinat dhe Parimet e Ungjillit [2.6]

Shpjegimi i doktrinave dhe parimeve, ndarja e pikëpamjeve dhe e përvojave të përshtatshme dhe dëshmimi për të vërtetën hyjnore e qartëson kuptuesh-mërinë e një personi për doktrinat dhe parimet e ungjillit dhe përmirëson aftësinë e tyre për t’ua dhënë mësim ungjillin të tjerëve. Kur studentët shpjegojnë, tregojnë dhe dëshmojnë, ata shpesh drejtohen nga Fryma e Shenjtë në një dëshmi më të thellë pikërisht për gjërat që po shprehin. Për-mes fuqisë së Frymës së Shenjtë, fjalët dhe shprehjet e tyre gjithashtu mund të kenë një ndikim domethënës në zemrat dhe mendjet e bashkëmoshata-rëve të tyre ose të tjerëve që po dëgjojnë.

Mësuesit të cilët studiojnë, përgatiten dhe japin mësim mendueshëm dhe me lutje, priren të nxënë më shumë. Po ky parim vlen edhe për studentët. Kur ata i studiojnë dhe ua japin mësim njëri-tjetrit doktrinat dhe parimet e ungjillit të rivendosur, ata do të fitojnë një kuptueshmëri më të madhe dhe do të forcojnë dëshmitë e tyre.

36


Shënime

Notes linesCover up

Shpjegoni [2.6.1]

Kuptueshmëria për shkrimet e shenjta rritet kur studentët dhe mësuesit ua shpjegojnë shkrimet e shenjta njëri-tjetrit. Përgatitja për ta treguar qartë dhe thjesht domethënien e një fragmenti të shkrimit të shenjtë ose domethënien e doktrinës apo parimit i nxit mësuesit dhe studentët t’i meditojnë vargjet, t’i sistemojnë mendimet e tyre dhe ta ftojnë Frymën e Shenjtë t’i mësojë ata.

Presidenti Spenser W. Kimball dha mësim: “Ne mësojmë të veprojmë duke vepruar. Nëse e studiojmë ungjillin për ta dhënë mësim ne kemi fituar dije, pasi atje ku mbajmë fenerin për të ndriçuar shtegun e të tjerëve ne ndri-çojmë vetë rrugën tonë. Kur i analizojmë dhe i përshtatim shkrimet e shenjta për t’u paraqitur një mësim të pranueshëm të tjerëve, ne kemi qartë-suar vetë mendjet tona. Kur shpjegojmë atë që tashmë e dimë, duket sikur na vjen një shpalosje e të vërtetave të tjera dhe zgjerim i kuptueshmërisë sonë, lidhje dhe zbatime të reja” (The Teachings of Spencer W. Kimball [1982], f. 530).

Kur u jepet mundësi studentëve për t’ia shpjeguar një doktrinë apo parim dikujt tjetër, ata nxiten për të menduar më thellë dhe për të kërkuar një kup-tueshmëri më të madhe përpara se t’u mësojnë të tjerëve atë që kanë më-suar vetë. Mësuesit mund t’u kërkojnë studentëve të shpjegojnë përse është e rëndësishme që të kenë besim, që të pagëzohen ose t’i binden ligjit të së dhjetës. Studentët mund të ftohen t’i tregojnë dikujt tjetër rreth Krijimit, Rë-nies ose arsyes përse ata besojnë se familjet janë në qendër të planit të Atit Qiellor. Kjo mund të ndodhë në çifte ose grupe të vogla, në interpretime me role, me të gjithë klasën ose me shkrim. Një ftesë e zakonshme për studen-tët për të shpjeguar një fragment të shkrimit të shenjtë ose për t’i dhënë mësim një doktrinë ose parim prindit, një vëllai apo motre, një miku ose një shoku dhome gjithashtu mund të jetë e përshtatshme.

Tregoni [2.6.2]

Si mësuesit edhe studentët duhet të kenë mundësi për të treguar pikëpamjet dhe kuptueshmërinë e tyre si dhe përvo-jat vetjake që kanë pasur me një doktrinë ose parim. Ata mund të rrëfejnë edhe përvoja që i kanë dëshmuar në jetën e të tjerëve.

Presidenti J. Ruben Klark i Riu tha: “Zor se gjenden të rinj që vijnë përmes derës së seminarit ose institutit tuaj që nuk kanë qenë të vetëdijshëm për marrjen e bekimeve shpirtë-rore, ose që nuk e kanë parë efektshmërinë e lutjes, ose që nuk e kanë dëshmuar fuqinë e besimit për të shëruar të së-murin, apo që nuk i kanë parë bekimet shpirtërore të asaj për të cilën bota nuk është fare në dijeni” (The Charted Course of the Church in Education, bot. i rish. [1994], f. 9). Studentëve duhet t’u jepet mundësia për t’ia treguar përvoja

të tilla klasës. (Mësuesve mund t’iu duhet t’i ndihmojnë studentët që të kuptojnë se disa përvoja janë shumë të shenjta ose vetjake për t’u treguar në ambientin e klasës; shih Alma 12:9; DeB 63:64.)

37


ShënimeDëshmoni [2.6.3]

Kur studentët kanë shpjeguar parime të ungjillit dhe kanë treguar përvojat me zbatimin e tyre në jetë, ata shpesh janë më të përgatitur për të dëshmuar mbi atë që kanë arritur të besojnë.

Plaku Bojd K. Paker shpjegoi një nga bekimet e ndarjes së dëshmisë: “Oh, nëse do mund t’ua jepja mësim këtë parim të vetëm. Një dëshmi fitohet me dhënien e saj! . . .

Është një gjë të marrësh dëshmi nga ajo që keni lexuar apo ajo që dikush ka thënë; dhe ky është një fillim i domosdoshëm. Është pothuaj tjetër gjë të kesh Shpirtin që të të pohojë në kraharor atë që ju keni dëshmuar se është e vërtetë” (“The Candle of the Lord”, f. 54–55).

Ndarja e dëshmisë jo vetëm që e bekon personin që e jep atë, por gjithashtu mund t’ua forcojë besimin dhe dëshminë të tjerëve. Dëshmimi i jep mundësi Frymës së Shenjtë që të japë dëshmi për doktrina dhe parime të veçanta të ungjillit të rivendosur. Një dëshmi nuk fillon gjithmonë me frazën: “Do doja të jepja dëshminë time”. Ajo thjesht mund të jetë një deklarim i asaj që një njeri e di se është e vërtetë, e thënë me sinqeritet dhe bindje. Ajo mund të jetë një pohim i thjesh të i mënyrës se si ndihet një njeri rreth një doktrine apo parimi të ungjillit dhe ndryshimit që ai ka bërë në jetën e tij ose të saj. Kur dëgjojnë mësuesin dhe studentë të tjerë të ndajnë dëshminë për vlerën e atyre parimeve, studentët mund ta kup-tojnë më qartë se si mund të zbatohen parimet e ungjillit dhe të ndihen më të frymëzuar për t’i zbatuar ato në jetën e tyre.

Mësuesit mund t’i nxisin studentët të dëshmojnë për të vër-tetat e ungjillit duke iu bërë pyetje që i ftojnë ata të tregojnë përvojat dhe bindjet e tyre (shih seksionin 5.1.3, “Pyetjet që Ftojnë Ndjenja dhe Dëshmi ” në faqen 67). Ata gjithashtu mund të krijojnë mundësi të tjera për studentët që t’u dësh-mojnë bashkëmoshatarëve të tyre. Mësuesit duhet të jenë të ndjeshëm ndaj natyrës personale e të shenjtë të dëshmisë dhe mund t’i ftojnë por kurrë nuk duhet t’i urdhërojnë stu-dentët të ndajnë dëshmitë e tyre. Mësuesit duhet të gjejnë shpesh mundësi për të dëshmuar për dashurinë e tyre vet-jake për Atin Qiellor dhe Birin e Tij, Jezu Krishtin, dhe për të vërtetën dhe vlerën e doktrinave dhe parimeve të ungjillit. Mësuesit duhet të jenë të vetë-dijshëm dhe t’iu referohen dëshmive të shprehura nga Shpëtimtari si dhe atyre të ndara nga profetët dhe apostujt e ditëve të mëvonshme.

“Dëshmia – dëshmia e vërtetë, e lindur nga Shpirti dhe e konfirmuar nga Fryma e Shenjtë – ndryshon jetën.”

(M. Russell Ballard, “Pure Testimony”, Ensign ose Liahona, nëntor 2004, f. 40; Plaku M. Rasëll Ballard,

“Dëshmi e Kulluar”, Konferenca e Përgjithshme [nr. artik. 00056 101], tetor 2004, f. 57)

“Në mësimdhënie ndodhin ngjarje që nxisin besim, kur studentët marrin një rol në mësimdhënien dhe dëshmimin ndaj bashkëmoshatarëve të tyre.”

(Robert D. Hales, “Teaching by Faith”, f. 4)

38


Shënime Të Zotërojnë Fragmentet Kyçe të Shkrimeve të Shenjta dhe Doktrinat Bazë [2.7]

Kur individët i ruajnë si thesar në mendje dhe në zemër të vërtetat e përjet-shme, Fryma e Shenjtë do t’i sjellë këto të vërteta në kujtesën e tyre në kohë nevoje dhe do t’ju japë atyre guxim për të vepruar me besim. Presidenti Hauard W. Hanter dha mësim:

“Unë ju nxis fort që t’i përdorni shkrimet e shenjta në mësimdhënien tuaj dhe të bëni gjithçka që është në fuqinë tuaj, për t’i ndihmuar studentët që t’i përdorin ato dhe të mësohen me to. Do doja që të rinjtë tanë të kenë mirë-besim në shkrimet e shenjta. . . .

Së pari, ne dëshirojmë që studentët të kenë mirëbesim në forcën dhe të vërte-tat e shkrimeve të shenjta, mirëbesim se Ati i tyre Qiellor po u flet vërtet atyre përmes shkrimeve të shenjta dhe mirëbesim se mund t’i drejtohen shkrimeve të shenjta dhe të gjejnë përgjigje për problemet dhe lutjet e tyre. . . .

. . . Ne do të shpresonim se asnjëri prej studentëve tuaj nuk do të largohet nga klasa i frikësuar ose në siklet apo i turpëruar që nuk mund të gjejë ndih-mën për të cilën ka nevojë pasi nuk i njeh shkrimet e shenjta aq mirë sa të gjejë fragmentet e duhura” (“Eternal Investments”, f. 2).

Për t’i ndihmuar studentët që t’i ruajnë si thesar të vërtetat e përjetshme dhe të rrisin mirëbesimin e tyre në shkrimet e shenjta, SeI-ja ka përzgjedhur një numër fragmentesh për zotërimin e shkrimit të shenjtë dhe ka përgatitur një listë të Doktrinave Bazë. Studimi i fragmenteve për zotërimin e shkrimit të shenjtë dhe i këtyre doktrinave duhet të zhvillohet paralelisht në mënyrë që studentët të mësojnë t’i shprehin këto doktrina me vetë fjalët e tyre dhe t’i përdorin fragmentet për zotërimin e shkrimit të shenjtë për t’i ndihmuar ata t’i shpjegojnë dhe dëshmojnë këto të vërteta.

Zotërimi i Shkrimit të Shenjtë [2.7.1]

Seminaret dhe Institutet e Fesë kanë zgjedhur 25 fragmente për zotërimin e shkrimit të shenjtë për secilin nga katër kurset e seminarit. Këto fragmente përbëjnë një bazë të rëndësishme të shkrimeve të shenjta për të kuptuar dhe ndarë ungjillin dhe për të forcuar besimin. Studentët e seminarit nxiten që të zhvillojnë një “zotërim” të këtyre fragmenteve siç përshkruhet më poshtë. Studentët e institutit duhet të nxiten që të bazohen në themelin e këtyre 100 fragmenteve për zotërimin e shkrimit të shenjtë dhe të zhvillojnë një kuptu-eshmëri të thellë të fragmenteve të tjera kyçe të shkrimeve të shenjta.

Zotërimi i fragmenteve të shkrimeve të shenjta përfshin:

• Të gjeturit e vargjeve duke ditur referencat shoqëruese të shkrimit të shenjtë.

• Të kuptuarit e kontekstit dhe të përmbajtjes së fragmenteve të shkrimeve të shenjta.

• Të zbatuarit e parimeve dhe doktrinave të ungjillit të dhëna mësim në fragmentet e shkrimeve të shenjta.

• Të mësuarit përmendsh të fragmenteve.

39


ShënimeMësimi përmendsh mund të jetë një mjet i mrekullueshëm për të ndihmuar studentët t’i njohin dhe t’i duan fragmentet e zgjedhura të shkrimeve të shenjta. Sikurse shpjegoi Plaku Riçard G. Skot: “Kur shkrimet e shenjta përdoren siç i ka bërë Zoti që të shkruhen, ato kanë fuqi të brendshme që nuk përçohet kur parafrazohen” (“He Lives”, Ensign, nëntor 1999, f. 88). Megjithatë, duhet të tregohet kujdes për t’i për-shtatur pritshmëritë me aftësitë dhe rrethanat e secilit stu-dent. Studentët nuk duhet të bëhen të ndihen në siklet ose të tronditur nëse nuk janë në gjendje të mësojnë përmendsh.

Mësuesit do të jenë më të aftë që t’i ndihmojnë studentët e tyre nëse i zotërojnë vetë këto fragmente. Kur mësuesit iu re-ferohen vazhdimisht fragmenteve për zotërimin e shkrimit të shenjtë, kur ruajnë pritshmëritë e duhura dhe përdorin me-toda që tërheqin stile të ndryshme nxënieje, ata do të jenë më të suksesshëm për t’i ndihmuar studentët t’i zotërojnë këto fragmente kyçe. Gjatë mësimeve, fragmentet për zotërimin e shkrimit të shenjtë duhet të përdoren për të qar-tësuar doktrinat dhe parimet e lidhura me to. Ato mund të përdoren si temë për takimet shpirtërore ose të paraqiten diku në klasë. Studentët gjithashtu duhet të nxiten që t’i studiojnë dhe t’i zbatojnë ato jashtë orës mësimore.

Në vendet ku mësues të shumtë shërbejnë së bashku në një fakultet, të nxë-nit e studentëve do të rritet kur anëtarët e fakultetit e trajtojnë në mënyrë uniforme zotërimin e shkrimit të shenjtë. Mësuesit herë pas here mund të zgjedhin që t’i përsërisin fragmentet e zotërimit të shkrimit të shenjtë nga vitet e mëparshme në mënyrë që studentët të mund ta ruajnë zotërimin mjeshtëror të të gjitha fragmenteve të zgjedhura.

Ndërsa zotërimi i shkrimit të shenjtë është një pjesë e rëndësishme e programit mësimor, ai duhet të plotësojë, jo ta zbehë, studimin me radhë e të përditshëm të shkrimeve të shenjta. Mësuesit duhet të jenë të mençur në përcaktimin e kohës që lënë mënjanë për zotëri-min e shkrimit të shenjtë. Mësuesit e studimit në shtëpi duhet të jenë veçanërisht të kujdesshëm që ora mësimore javore të mos bë-het një veprimtari e përjavshme e zotërimit të shkrimit të shenjtë. Mësuesit duhet të zgjedhin metoda, aktivitete dhe muzikë që janë në harmoni me dinjitetin, qëllimin dhe shpirtin e shkri-meve të shenjta dhe që e shmangin grindjen.

Doktrinat Bazë [2.7.2]

Doktrinat Bazë janë caktuar që të vihen në dukje gjatë orëve mësimore si të seminarit dhe të institutit. Mësuesit duhet t’i ndihmojnë studentët që t’i dallojnë, kuptojnë, be-sojnë, shpjegojnë dhe zbatojnë këto doktrina bazë të ungji-llit. Të vepruarit në këtë mënyrë do t’i ndihmojë studentët që të forcojnë dëshmitë e tyre dhe të rrisin vlerësimin e tyre për ungjillin e rivendosur të Jezu Krishtit. Stu-dimi i këtyre doktrinave gjithashtu do t’i ndihmojë ata të përgatiten më mirë për t’ua dhënë mësim të tjerëve këto të vërteta të rëndësishme.

“Fuqi e madhe mund të vijë nga futja në kujtesë [mësimi përmendsh] e shkri-meve të shenjta. Futja në kujtesë e shkrimeve të shenjta është si të krijosh miqësi të re. Ajo është si të zbulosh një

individ të ri që mund të të ndihmojë në kohë nevoje, të të japë frymëzim e ngushëllim dhe të jetë një burim nxitjeje për ndryshimin e nevojshëm.”

(Riçard G. Skot, “Fuqia e Shkrimeve të Shenjta”, f. 6)

40


Shënime Është e rëndësishme që të kujtohet se do të jepen mësim edhe doktrina të tjera domethënëse të ungjillit, edhe pse nuk janë renditur në Doktrinat Bazë.

Doktrinat Bazë të përzgjedhura nga Seminaret dhe Institutet e Fesë janë:

• Kreu-Perëndi• Plani i shpëtimit• Shlyerja e Jezu Krishtit• Periudha Ungjillore, Braktisja dhe Rivendosja• Profetët dhe zbulesa• Priftëria dhe çelësat e priftërisë• Ordinancat dhe besëlidhjet• Martesa dhe familja• Urdhërimet

Kur mësuesit i studiojnë dhe i kuptojnë vetë këto doktrina, ata do t’u drejto-hen atyre më natyrshëm dhe do të japin dëshmi për to ndërsa japin mësim. Sidoqoftë, ata nuk duhet të devijojnë nga mësimdhënia e shkrimeve të shenjta në mënyrë të herëpashershme për t’u përqendruar vetëm mbi këto doktrina. Përkundrazi, mësuesit duhet t’i kushtojnë vëmendje të kujdesshme e të vazhdueshme këtyre doktrinave kur shfaqen natyrshëm në tekstin e shkrimeve të shenjta dhe kurset e studimit. Në këtë mënyrë, lista e Doktri-nave Bazë shërben si një kujtues për t’u përqendruar mbi këto të vërteta të përjetshme që do të jenë me vlerë maksimale për studentët dhe për t’i thek-suar gjatë të gjithë kursit të studimit. Këto Doktrina Bazë mund edhe të përdoren si tema për takimet shpirtërore.

Një mësues i mençur gjithashtu do të sjellë ndër mend se durimi dhe lidhja logjike janë të rëndësishme për t’i ndihmuar studentët t’i kuptojnë këto dok trina. Nuk pritet që një student do të arrijë ta kuptojë plotësisht gjithçka njëherësh. Zoti i mëson fëmijët e Tij “rresht pas rreshti, parim pas parimi” (DeB 98:12). Mësuesit dhe studentët duhet ta shohin të kuptuarit e këtyre doktrinave si një proces që ndodh gjatë katër viteve të seminarit dhe vazh-don gjatë viteve në institut.

41


Shënime

Notes

Notes/linesCover up

Mësimdhënia e Shkrimeve të Shenjta në Seminaret dhe Institutet e FesëPër të ndihmuar rininë dhe të rinjtë në moshë madhore që t’i kuptojnë dhe

të mbështeten te mësimet dhe Shlyerja e Jezu Krishtit, mësuesit në semi-nar dhe institut kanë për detyrë t’ua mësojnë studentëve doktrinat dhe pari-met e ungjillit siç gjenden në shkrimet e shenjta. Për ta përmbushur këtë, administrata e SeI-së ka vendosur që në kurset për shkrimet e shenjta të se-minarit dhe të institutit, librat dhe kapitujt e shkrimeve të shenjta do të jepen mësim sipas rendit që gjenden në veprat standarde. Ndërkohë që kjo nuk do të thotë se çdo varg duhet të jepet mësim sipas rendit të saktë që ka, çdo më-sim përgjithësisht do të ndjekë radhën e ngjarjeve ose rrjedhën normale të vargjeve. Studimi i shkrimeve të shenjta në këtë mënyrë siguron bazën për kuptimin e qëllimit të plotë të mesazhit që autori i frymëzuar kishte për që-llim të përçonte dhe i lejon parimet dhe doktrinat e ungjillit të studiohen

ndërkohë që dalin dhe ilustrohen nga teksti i shkrimeve të shenjta.

Studimi i shkrimeve të shenjtë me radhë:

• I lejon mësuesit dhe studentët që t’i studiojnë të vërtetat e ungjillit në harmoni me njëra-tjetrën si dhe në marrëdhënie me përmbajt-jen tjetër brenda shkrimeve të shenjta. Kjo u jep mundësi mësu-esve dhe studentëve që t’i shohin dhe t’i kuptojnë me qartësi dhe fuqi mesazhet e frymëzuara në shkrimet e shenjta.

• Siguron theksimin dhe përsëritjen e duhur të doktrinave dhe parimeve të ungjillit siç gjenden në shkrimet e shenjta.

• I ndihmon studentët dhe mësuesit të dallojnë më lehtë marrë-dhëniet “shkak-pasojë”.

• I ndihmon studentët për të zbuluar dhe kuptuar parime të shumta të ungjillit, edhe kur ato nuk mund të diskutohen në detaje gjatë mësimit. Për çdo student në veçanti, këto të vër-teta mund të sillen në dritë nga Fryma e Shenjtë dhe më pas të përshtaten në përputhje me rrethanat e tyre të veçanta.

• I lejon mësuesit dhe studentët të studiojnë dhe të diskutojnë për doktrinat dhe parimet e ungjillit në kontekstin e jetës dhe përvojave të atyre që jetuan në të kaluarën. Kjo i ndih-mon studentët t’i shohin më lehtësisht këto parime dhe doktrina në kontekstin e vetë jetës së tyre.

• Ndihmon të krijohet një shkallë njohjeje me secilën prej veprave standarde në tërësi.

3

43

MËSIMDHËNIA E SHkrIMEVE TË SHENJTA NË SEMINArET DHE INSTITUTET E FESË

Shënime

Notes/linesCover up

Plaku Dejvid A. Bednar dha mësim se leximi i librit të shkrimit të shenjtë “nga fillimi në fund krijon rrjedhën e ujit të gjallë në jetën tonë, duke na paraqitur histori të rëndësishme, doktrina të ungjillit dhe parime të përjetshme. Kjo përqasje gjithashtu na ndihmon të mësojmë rreth personazheve kryesore në shkrimet e shenjta, si dhe rreth rendit, kohës dhe kontekstit të ndodhive dhe mësimeve. Leximi i fjalës së shkruar në këtë mënyrë na vë përpara gjerësisë së volumit të shkrimit të shenjtë. Kjo është mënyra e vetme dhe më themelore për sigurimin e ujit të gjallë” (“A Reservoir of Living Water” [mbrëmje rreth vatrës e SAK-ut për të rinjtë në moshë madhore, 4 shkurt 2007], f. 2).

Përfshirja e Bazave të Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit [3.1]

Çdo mësim i bazuar te shkrimet e shenjta në seminar apo institut përqen-drohet te një bllok i shkrimit të shenjtë në vend që të përqendrohet te një koncept, doktrinë apo parim i veçantë. Programi mësimor i ndan shkrimet e shenjta në këto blloqe të shkrimeve të shenjta, që mund të jenë po aq të shkurtra sa një kapitull (ose seksion) ose po aq të gjera sa një libër i tërë i shkrimit të shenjtë. Shumica e blloqeve të shkrimeve të shenjta përmbajnë ndarje të thjeshta ku ndodh një ndryshim në veprim ose temë. Bazuar në këto ndryshime, blloku i shkrimeve të shenjta ndahet në pjesë ose grupe të vogla vargjesh. Organizimi i studimit të të gjithë bllokut të shkrimeve të shenjta në këto pjesë më të vogla ofron një strukturë për ta kuptuar dhe për ta dhënë mësim mesazhin e autorit të frymëzuar.

Kur mësuesit dhe studentët i studiojnë këto pjesë të bllokut të shkrimeve të shenjta me radhë, ata përfshijnë shumë nga Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit. Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit, të tilla si kuptimi i kontekstit dhe përmbajtjes, dallimi, kuptimi dhe të ndierit e së vërtetës dhe rëndësisë së saj dhe zbatimi i doktrinave e parimeve të ungjillit, nuk janë metoda, por janë rezultate që duhen arritur. Këto baza funksionojnë në harmoni me njëra-tjetrën dhe krijojnë një model bazë që mësuesit dhe studentët mund të ndjekin për ta rrënjosur ungjillin brenda mendjeve dhe zemrave të tyre. Ky model përshkruhet si më poshtë:

1. Kuptojeni Kontekstin dhe Përmbajtjen. Të ndihmuarit e studentëve për të kuptuar kontekstin dhe përmbajtjen e bllokut të shkrimeve të shenjta është hapi themelor në procesin e mësimdhënies së shkrimeve të shenjta. Të kuptuarit e informacionit të tillë si sfondi dhe radha e ngjar-jeve krijon një bazë për zbulimin e parimeve dhe doktrinave të ungjillit si dhe për sigurimin e ilustrimit dhe sqarimit të atyre të vërtetave që gjen-den brenda bllokut të shkrimeve të shenjta. Qartësimi dhe thellimi i të kuptuarit të siguruar përmes kësaj baze, shpesh dobësohen ose humbasin kur jepet mësim vetëm një varg ose dy nga blloqet e shkrimeve të shenjta.

2. Dallojini Doktrinat dhe Parimet. Të kuptuarit e përmbajtjes së shkrimeve të shenjta i përgatit studentët dhe mësuesit t’i dallojnë pa-rimet dhe doktrinat që gjenden brenda bllokut të shkrimeve të shenjta. Ndonjëherë një autor i shkrimit të shenjtë do ta deklarojë drejtpërdrejt parimin ose doktrinën që dëshiron të përçojë. Herë të tjera, ato të vër-teta shpesh nënkuptohen ndërsa përshkruhen në rrëfimin e shkrimit të shenjtë, duke krijuar një nevojë për ta shprehur mësimdhënien e ungjillit në një deklaratë të thjeshtë të së vërtetës.

44


Shënime 3. Kuptojeni Domethënien e Atyre Doktrinave dhe Parimeve. Sapo dallohen parimet dhe doktrinat, studentët dhe mësuesit kërkojnë të fi-tojnë një kuptueshmëri më të mirë të atyre të vërtetave duke analizuar dhe duke diskutuar kuptimin e tyre. Shpesh, vetë blloku i shkrimeve të shenjta përmban komente shpjeguese që mund t’i ndihmojnë studentët të rrokin kuptimin e deklaratës së një doktrine ose parimi. Veç kësaj, krahasimi i shkrimeve të shenjta me kontekstin e kohëve të sotme i ndihmon studentët ta kuptojnë më mirë atë që do të thonë parimet dhe doktrinat për jetën e tyre. Ndërsa kuptueshmëria e studentëve për një doktrinë ose parim rritet, të pasurit e mundësisë për t’i shpjeguar të vër-tetën e ungjillit të tjerëve, ndihmon për të forcuar dhe për të përmirësuar më tej vetë kuptueshmërinë e tyre.

4. Ndiejeni të Vërtetën dhe Rëndësinë e Parimit ose Doktrinës për-mes Ndikimit të Shpirtit. Një kuptueshmëri e qartë e një parimi ose doktrine i përgatit studentët që të ndiejnë të vërtetën dhe rëndësinë e saj. Kur studentët e ndiejnë të vërtetën, rëndësinë dhe ngulmimin e parimit ose doktrinës përmes ndikimit të Shpirtit, dëshira e tyre për ta zbatuar atë të vërtetë në jetën e tyre rritet. Mësuesit mund t’i ndihmojnë studentët që t’i ftojnë dhe t’i ushqejnë këto ndjenja të Shpirtit duke u dhënë atyre mundësi për të treguar përvoja që kanë pasur në të jetuarin e një parimi të ungjillit dhe për të dëshmuar për vërtetësinë e tij. Mësuesit gjithashtu mund të ndajnë dëshminë dhe përvojat e tyre vetjake. Në shumë rre-thana, autori i shkrimit të shenjtë gjithashtu jep dëshmi për parimin ose doktrinën e dhënë mësim. Mësuesit dhe studentët duhet t’i kërkojnë këto dëshmi të pohimit brenda vargjeve të bllokut të shkrimeve të shenjta.

5. Zbatojini Doktrinat dhe Parimet. Ndjenja e së vërtetës dhe e rëndë-sisë së një doktrine apo parimi, ia hap dyert një studenti që t’i zbatojë ato në jetën e tij apo të saj. Edhe pse zbatimi vetjak i parimeve të ungjillit shpesh ndodh jashtë mjedisit të klasës, ka gjëra të rëndësishme që mund të ndodhin gjatë mësimit, që ndihmojnë të rritet zotimi dhe aftësia e studentëve për të zbatuar atë që po mësojnë në një mënyrë kuptimplote. Mësuesit mund t’u japin studentëve mundësi për të medituar për vetë situatën e tyre dhe për të menduar mënyra të veçanta se si mund ta zba-tojnë parimin ose doktrinën. Ndërkohë që studentëve u jepet kohë për të reflektuar dhe menduar mbi mënyrën se si ta personifikojnë parimin në vetë jetën e tyre, Shpirti mund t’i sjellë drejtim vetjak mendjes së tyre. Kur të jetë e përshtatshme, mësuesit mund t’i ftojnë studentët të ndajnë ide për mënyrën se si mund ta zbatojnë parimin në të ardhmen.

Ky model bazë përsëritet plotësisht ose pjesërisht gjatë gjithë mësimit kur mësuesit dhe studentët studiojnë çdo grupim të vargjeve në bllokun e shkri-meve të shenjta.

Disa pjesë të bllokut të shkrimeve të shenjta mund të theksohen gjatë mësi-mit, ndërsa të tjerave mund t’u kushtohet pak vëmendje pasi janë më pak të rëndësishme në mesazhin e përgjithshëm të autorit të frymëzuar ose për ne-vojat e veçanta të studentëve. Për disa pjesë do të caktohet më shumë kohë dhe përpjekje për të kuptuar kontekstin dhe përmbajtjen, për të zbuluar

45


Shënimeparime e doktrina të ungjillit dhe për mësuesit që të vazhdojnë t’i drejtojnë studentët përmes gjithë procesit të të kuptuarit, të të ndierit të së vërtetës e rëndësisë së saj dhe të përpjekjes për të zbatuar parimin.

Në raste të tjera, konteksti dhe përmbajtja do të studiohen e kuptohen mjaf-tueshëm saqë një parim ose doktrinë të dallohet, përpara kalimit te pjesa tjetër e bllokut të shkrimeve të shenjta. Ndërkohë që mësuesit ose studentët e përmendin shkurtimisht një doktrinë ose parim kur bëhet i dukshëm në tekst, kjo siguron mundësi për Frymën e Shenjtë që t’i japë mësim dhe t’i personifikojë të vërtetat e ungjillit të nevojshme për studentë të veçantë, edhe pse këto të vërteta nuk mund të diskutohen gjerësisht si pjesë e mësimit.

Sidoqoftë për pjesë të tjera, mësuesit dhe studentët mund të studiojnë ve-tëm kontekstin dhe përmbajtjen, ose mësuesit mund ta përmbledhin thjesht radhën e ngjarjeve ose përmbajtjen përpara se të kalojnë te grupi tjetër i vargjeve. Përmbledhje do të thotë të tregosh shkurtimisht atë që përfshihet në kapitujt ose vargjet që nuk theksohen në orën mësimore. Përmbledhja e lejon një mësues të ecë shpejt përmes pjesëve të bllokut të shkrimeve të shenjta. Duke i përmbledhur pjesët e bllokut të shkrimit të shenjtë në vend që t’i lënë ato jashtë, mësuesit i ndihmojnë studentët ta mbajnë të qartë në mendjen e tyre radhën e ngjarjeve dhe kontekstin, dhe të sigurojnë një bazë për të zbuluarin dhe të kuptuarin e parimeve ose doktrinave që do të dalin më vonë në grupin e shkrimit të shenjtë. Përmbledhja ndihmon edhe në ruajtjen e tërësisë dhe të rrjedhës së mesazhit të autorit të frymëzuar.

Kur mësuesit dhe studentët përparojnë me radhë në këtë më-nyrë gjatë secilës pjesë të bllokut të shkrimeve të shenjta, ata mund të kuptojnë më mirë mënyrën se si një grup-vargjesh lidhet me grupe të tjera. Kërkimi i lidhjes midis pjesëve të shumta të bllokut të shkrimeve të shenjta, i ndihmon mësuesit dhe studentët jo vetëm që të kup-tojnë doktrinat dhe parimet e veçanta në një nivel më të thellë, por gjith-ashtu i ndihmon ata të kuptojnë pikëpamjen e gjerë të asaj që shkrimet shenjta na mësojnë.

46


Shënime Lluka 5: Një Shembull [3.2]

Shembujt e mëposhtëm tregojnë mënyrën se si një mësues mund ta japë mësim një bllok të shkrimit të shenjtë duke përfshirë Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit.

Blloku i shkrimeve të shenjta në këtë shembull, Lluka 5, mund të ndahet në grupe të vogla vargjesh ose pjesësh bazuar te ndryshimet në radhën e ngjar-jeve ose te ndryshimet e temës:

Lluka 5:1–11 Pas kapjes në mënyrë të mrekullueshme të një sasie të madhe peshqish, Pjetri, Jakobi dhe Gjoni thirren nga Zoti për të qenë peshkatarë njerëzish.

Lluka 5:12–26 Jezusi shëron disa individë me sëmundje fizike dhe u fal mëkatet.

Lluka 5:27–35 Jezusi ha me tagrambledhësit dhe mëkatarët, duke i bërë skribët dhe farisenjtë të dyshojnë për Të.

Lluka 5:36–39 Jezusi tregon shëmbëlltyrën e verës së re në kacekë të vjetër.

Tabela e mëposhtme do të përdoret për të ilustruar zhvillimin e këtij mësimi model përmes secilit prej këtyre pjesëve. Ajo gjithashtu do të përshkruajë shkallën në të cilën mësuesi planifikon t’i përfshijë Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit në secilin grup-vargjesh.

Baza

t e M

ësim

dhën

ies d

he të

Të N

xëni

t të

Ungj

illit zbatojini doktri-

nat dhe parimet

Ndiejeni të vër-tetën dhe rëndë-sinë e doktrinave

dhe parimeve

kuptojini doktri-nat dhe parimet

Dallojini doktri-nat dhe parimet

kuptojeni kontekstin dhe

përmbajtjen

Studimi me radhë i bllokut të shkrimeve të shenjta

36–3927–3512–26vargjet 1–11Lluka 5

47


ShënimeVargjet 1–11Pas kapjes në mënyrë të mrekullueshme të një sasie të madhe peshqish, Pjetri, Jakobi dhe Gjoni u thirrën nga Zoti për të qenë peshkatarë njerëzish.Mësuesi do ta niste duke i ndihmuar studentët të kuptojnë kontekstin dhe përmbajtjen e fragmentit Lluka 5:1–11. Ndërsa i studiojnë këto vargje, studen-tët do të mësojnë se Jezusi i kërkoi Pjetrit të “shko[nte] në të thella, dhe [të] hidh[te] rrjetat [e tij] për të zënë peshk” (vargu 4). Ata do të shohin se pavarë-sisht se kishin peshkuar gjithë natën dhe “nuk zu[në] asgjë” (vargu 5), Pjetri iu bind Zotit dhe për çudinë e tij kapi një sasi të madhe peshqish. Nga përvoja e Pjetrit, studentët mund të dallojnë parimin: Nëse bëjmë atë që Zoti kërkon edhe kur nuk e kuptojmë arsyen, Ai mund të sigurojë bekime më të mëdha sesa presim. Më pas mësuesi mund t’i ndihmojë studentët ta kuptojnë më mirë këtë parim dhe se çfarë do të thotë për ta duke diskutuar me ta se si përvoja e Pjetrit mund të jetë si rrethanat në vetë jetën e tyre ose duke treguar një dek-larim të ngjashëm nga një profet ose apostull i ditëve të mëvonshme.

Në këto vargje, dëshira e mësuesit nuk është vetëm t’i ndihmojë studentët ta dallojnë dhe kuptojnë këtë parim të rëndësishëm, por gjithashtu t’i ndih-mojë ata të ndiejnë të vërtetën dhe rëndësinë e tij përmes ndikimit të Shpirtit. Për ta bërë këtë, mësuesi mund t’u kërkojë studentëve të tregojnë se si janë bekuar ngaqë i janë përgjigjur udhëzimit të Zotit edhe kur nuk i kanë kuptuar plotësisht arsyet për të. Ndërkohë që studentët dhe mësuesit dëshmojnë për mënyrën se si kanë parë prova për këtë parim në jetën e tyre, Shpirti mund të dëshmojë për të vërtetën e tij dhe t’i frymëzojë ata të vep-rojnë. Mësuesi më pas mund t’u japë studentëve disa minuta për të reflek-tuar dhe shkruar se si mund ta zbatojnë këtë parim.

Tabela tashmë pasqyron se cilat Baza të Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit u zbatuan në këtë pjesë të vargjeve.

Baza

t e M

ësim

dhën

ies d

he të

Të N

xëni

t të

Ungj


nat dhe parimet


dhe parimeve




përmbajtjen


36–3927–3512–26vargjet 1–11Lluka 5

48


Shënime Vargjet 12–26Jezusi shëroi disa individë me sëmundje fizike dhe u fali mëkatet.Për t’i ndihmuar studentët të kuptojnë përmbajtjen e këtyre vargjeve, më-suesi fillimisht do t’u kërkojë të njihen me radhën e ngjarjeve të lebrozit dhe të paralizuarit që u shëruan nga Zoti. Për ta thelluar kuptimin e tyre për për-mbajtjen, mësuesi mund t’u kërkojë studentëve të analizojnë se ku ngjajnë dhe ku ndryshojnë këto dy shërime. Për t’i ndihmuar ata të bëjnë këtë, më-suesi mund t’u kërkojë atyre të marrim parasysh rolin që luajti besimi te të dyja shërimet. Pasi të zbulojnë se besimi qe i domosdoshëm në të dyja ras-tet, studentët mund të dallojnë parimin: Kur ushtrojmë besim dhe vijmë te Shpëtimtari, Ai mund të na shërojë. Përmes analizimit të ndryshimeve midis dy rrëfimeve, studentët do të vënë re se ndërsa lebrozi erdhi vetë te Zoti, burri që ishte i paralizuar kishte nevojë për ndihmën e të tjerëve. Nga kjo studen-tët mund të dallojnë një parim tjetër: Ne mund t’i ndihmojmë të tjerët që të vijnë te Shpëtimtari që ata të mund të shërohen.

Mësuesi mund t’i ndihmojë studentët t’i kuptojnë këto parime duke u kër-kuar atyre të përshkruajnë gjërat prej të cilave mund të shërohen njerëzit përveç vuajtjeve fizike. Diskutimi mund t’i ndihmojë studentët të kuptojnë se shërimet fizike në këto vargje mund të simbolizojnë aftësinë e Zotit për të na shëruar shpirtërisht. Kjo mund të përfshijë gjëra të tilla si faljen e mëkateve tona, ngushëllimin në hidhërim ose qetësimin nga frikërat apo ankthet tona.

Për t’i ndihmuar studentët të ndiejnë të vërtetën dhe rëndësinë e këtyre parimeve, mësuesi mund t’u kërkojë studentëve të ndajnë një përvojë kur ata ose një njeri që ata njohin, është shëruar shpirtërisht ose fizikisht. Studen tëve gjithashtu mund t’u kërkohet të tregojnë shembuj të rasteve kur kanë parë një njeri të sjellë dikë tjetër te Zoti për të marrë ndikimin shërues të Shpëtimtarit. (Kur studentët tregojnë shembuj të tillë, mësuesi duhet t’u

Baza

t e M

ësim

dhën

ies d

he të

Të N

xëni

t të

Ungj


nat dhe parimet


dhe parimeve




përmbajtjen


36–3927–3512–26vargjet 1–11Lluka 5

49


Shënimekujtojë që të mos i përmendin emrat e njerëzve të përfshirë.) Mësuesi mund t’i ftojë studentët të dëshmojnë për dashurinë e Shpëtimtarit dhe të fuqisë së Tij për të na shëruar.

Për të nxitur zbatimin, mësuesi më pas mund t’u kërkojë studentëve të men dojnë rreth diçkaje të veçantë që ata mund të bëjnë që të ushtrojnë besim për t’u shëruar, falur ose ngushëlluar apo të mendojnë mënyra se si mund të sjellin një mik ose dikë tjetër te Shpëtimtari.

Përpara kalimit te vargjet 27–35, mësuesi mund t’u kërkojë studentëve të tregojnë atë që kanë mësuar rreth Shpëtimtarit nga këto vargje. Përgjigjet ndaj kësaj ftese mund të nxjerrin në pah ndjenja të mirënjohjes dhe njohjes së dhembshurisë së Shpëtimtarit.

Vargjet 27–35Jezusi hëngri me tagrambledhësit dhe mëkatarët, duke i bërë skribët dhe fari-senjtë të dyshonin për Të.Në këtë pjesë mësuesi planifikon vetëm që t’i ndihmojë studentët të kup-tojnë kontekstin dhe përmbajtjen. Duke studiuar këto vargje studentët do të mësojnë rreth thirrjes së tagrambledhësit Levi, ose Mateut, dhe rreth Jezusit duke ngrënë me tagrambledhësit dhe mëkatarët (përmbajtja). Mësuesi mund t’i ndihmojë studentët të kuptojnë se tagrambledhësit shiheshin si të dëbuar dhe mëkatarë nga judenjtë (konteksti). Ky kontekst do t’i ndihmojë studen-tët të kuptojnë domethënien e thirrjes së ardhshme të Mateut për t’u bërë dishepull i Zotit. Gjithashtu do t’i jepet më shumë kuptim dialogut që ndodhi në këto vargje midis farisenjve dhe Zotit për sa i përket “[ngrënies] dhe pi[rjes] [së Tij] bashkë me tagrambledhës[it] dhe mëkatarë[t]” dhe mi-sionit të Tij për t’i ndihmuar mëkatarët të pendoheshin (shih vargjet 30–32).

Baza

t e M

ësim

dhën

ies d

he të

Të N

xëni

t të

Ungj


nat dhe parimet


dhe parimeve




përmbajtjen


36–3927–3512–26vargjet 1–11Lluka 5

50


Shënime Vargjet 36–39Jezusi tregoi shëmbëlltyrën e verës së re në kacekë të vjetër.Për t’i ndihmuar studentët të kuptojnë kontekstin dhe përmbajtjen e kë-saj shëmbëlltyre, mësuesi mund t’i drejtojë ata te shënimi në fund të faqes, në vargun 37 (që shpjegon se kacekët janë çanta prej lëkure ose calik vere) dhe flet për ndryshimin midis lëkurës së re që është e butë dhe elastike, dhe lëkurës që është forcuar dhe prishur. Mësuesi më pas mund të shpjegojë se Jezusi po u fliste farisenjve (konteksti) dhe që “rroba e vjetër” dhe “kacekët e vjetër” në këtë shëmbëlltyrë përfaqësojnë farisenjtë që nuk qenë të gat-shëm të ndryshonin dhe ta pranonin doktrinën e Krishtit. Mësuesi gjith-ashtu mund të nxjerrë në pah se “rroba e re” dhe “kacekët e rinj” përfaqësojnë ata njerëz që qenë të gatshëm të ndryshonin dhe ta pranonin Shpëtimtarin dhe mësimet e Tij.

Më pas, mësuesi gjithashtu mund t’u kërkojë studentëve që të dallojnë një parim bazuar në këtë shëmbëlltyrë. Një e vërtetë e mundshme që studentët mund të dallojnë, është: Për ta pranuar Shpëtimtarin dhe ungjillin e Tij, ne duhet të jemi të përulur dhe të gatshëm të ndryshojmë. Më pas mësuesi mund t’u kërkojë studentëve të shqyrtojnë kapitullin, të kërkojnë shembuj ku indivi-dët u ngurtësuan dhe nuk u nënshtruan në qëndrimin e tyre kundrejt Shpë-timtarit dhe mësimeve të Tij, si dhe shembuj ku individët qenë të përulur dhe të gatshëm për të ndryshuar. Kjo veprimtari do t’i ndihmojë studentët ta kuptojnë më mirë këtë parim.

Mësuesi mund ta mbyllë mësimin duke i ftuar studentët të ndajnë çdo pikë-pamje ose mbresë shtesë që kanë fituar përmes studimit të tyre të kapitullit Lluka 5. Mësuesi gjithashtu mund të dëshmojë për të vërtetat që janë dhënë mësim, dhe t’i nxisë studentët që të veprojnë sipas parimeve dhe doktrinave që kanë zbuluar.

Baza

t e M

ësim

dhën

ies d

he të

Të N

xëni

t të

Ungj


nat dhe parimet


dhe parimeve




përmbajtjen


36–3927–3512–26vargjet 1–11Lluka 5

Notes

51

Notes/linesCover up

Përgatitja për të Dhënë MësimPërgatitja Vetjake [4.1]

Plaku Bojd K. Paker tha: “Fuqia vjen kur një mësues ka bërë gjithçka që mundet për t’u përgatitur, jo thjesht për mësimin vetjak, por për mbajtjen

e jetës së tij në harmoni me Shpirtin. Nëse ai do të mësojë të mbështetet te Shpirti për frymëzim, ai mund të shkojë para klasës . . . i sigurt në njohurinë që ai mund të japë mësim me frymëzim” (Teach Ye Diligently, bot. i rish. [1991], f. 358–359).

Pjesa më e rëndësishme dhe thelbësore e përgatitjes së ungjillit nga më-suesi është që të përgatisë veten e tij apo të saj shpirtërisht. Disa sugje-rime të rëndësishme për këtë përgatitje janë: të jetuarit e ungjillit, lutja për ndih më dhe drejtim, ushtrimi i besimit dhe marrja pjesë në trajnimin e stafit të mësimdhënies.

Jetojeni Ungjillin [4.1.1]

Fakti se me sa besnikëri e jetojnë ungjillin mësuesit ndikon në çdo aspekt të mësimdhënies së tyre. Nuk mund të ndodhë asnjë përgatitje më e madhe sesa ajo e të jetuarit të një jete të denjë për shoqërimin drejtues dhe ndihmues të Frymës së Shenjtë (shih seksionin 1.2, “Jetojmë” në faqen 2).

Lutuni për Ndihmë dhe Drejtim [4.1.2]

Lutja është një pjesë thelbësore e përgatitjes për të dhënë mësim (shih DeB 42:14; 104:79, 82). Një mësues mund të lutet për ndihmën e Shpir tit që të kuptojë shkrimet e shenjta dhe parimet e ungjillit, për urtësi për të vendosur se si t’i japë më mirë mësim ato parime me anë të Shpirtit, për ndihmë dhe drejtim para fillimit të çdo ore mësimore dhe për gatishmërinë e studentëve për të ndier dhe për të mësuar me anë të Shpirtit. Mësuesit mund t’i kërkojnë Zotit dhuratën e të dalluarit që ta kuptojnë më mirë secilin student, për ndihmë për të arritur te studentët e veçantë që kanë vështirësi, dhe për dhura-tën e dashurisë hyjnore për t’i dashur ata studentë që mund të jenë më të vështirë për t’u dashur (shih Moroni 7:48).

Ushtroni Besim [4.1.3]

Paragrafi “japim mësim” te Synimi i Seminareve dhe Insti-tuteve të Fesë të lë të kuptosh se një mësues i efektshëm duhet të ketë mirëbesim në fuqinë dhe fjalën e Perëndisë, besim te Zoti dhe Fryma e Shenjtë dhe mirëbesim te stu-dentët. Kur mësuesit nuk janë të suksesshëm, shpesh ndodh pasi një nga këto elemente mungon.

4

52


Shënime

Notes linesCover up

Mirëbesim në fuqinë e fjalës. Mësuesit mund të tundohen të besojnë se studentët nuk do ta pëlqejnë studimin e shkrimeve të shenjta ose që nuk mund t’i japin mësim shkrimet e shenjta çdo ditë dhe të ruajnë interesin e studentëve. Megjithatë, mësuesit duhet të kujtojnë se, shkrimet e shenjta përmbajnë “fjalët e jetës” (DeB 84:85) dhe se fjala ka një “ndikim më të fu-qishëm” mbi mendjet “sesa shpata, ose çdo gjë tjetër” (Alma 31:5).

Plaku Henri B. Ajring tha: “Unë ju lutem, për veten tuaj dhe për studentët, që të keni besim se ata do të dëshirojnë të lexojnë [shkrimet e shenjta], jo që ju duhet t’i shtyni ata të lexojnë, por që leximi do t’i tërheqë ata. . . . Zoti e shkroi librin. Ai i tregoi Nefit se si ta bënte atë në një mënyrë të atillë që do t’ju tërhiqte. Dhe, ai do t’i tërheqë studentët tuaj” (“The Book of Mormon Will Change Your Life” [Simpozium i SAK-ut mbi Librin e Mormonit, 17 gusht 1990], f. 2).

Besim te Zoti dhe te Shpirti. Përgjegjësia për t’ia mësuar parimet e ungjillit rinisë dhe të rinjve në moshë madhore mund të duket sfiduese dhe mbingar-kuese. Por ajo është puna e Zotit: Ai do t’i ndihmojë ata të kthehen tek Ai me besim. Mormoni dha mësim: “Dhe Krishti ka thënë: Në qoftë se ju do të keni besim në mua, ju do të keni fuqi të bëni çfarëdolloj gjëje që unë ta shoh të përshtatshme” (Moroni 7:33).

Mësuesit duhet të kenë besim se Zoti i kupton nevojat e secilit student dhe dëshiron t’i bekojë ata. Mësuesit duhet të besojnë se Fryma e Shenjtë do ta çojë mesazhin e ungjillit te çdo student dhe do të nxisë zbatimin e parimeve të ungjillit sipas nevojave dhe rrethanave të tyre. Një mësues duhet të kujtojë se është “Ngushëlluesi, i cili u dërgua për të predikuar të vërtetën” (DeB 50:14).

Mirëbesim te studentët. Mësuesit duhet të kenë besim se me drejtimin dhe inkurajimin e duhur, studentët mund t’i kuptojnë shkrimet e shenjta, të mësojnë t’i dallojnë doktri-nat dhe parimet, t’ua shpjegojnë ungjillin të tjerëve dhe t’i zbatojnë mësimet e ungjillit në jetën e tyre. Presidenti J. Ruben Klark i Riu përshkroi disa tipare të studentëve të seminarit dhe të institutit:

“Rinia e Kishës është e uritur për gjërat e Shpirtit; ata janë të etur për të mësuar ungjillin, dhe ata duan që ai të jetë i kulluar dhe i plotfuqishëm. . . .

. . . Ju nuk keni pse të fshiheni pas kësaj rinie të sprovuar shpirtërisht dhe të pëshpëritni fenë në veshët e saj; ju mund të dilni pikërisht tani, ballë për ballë dhe të flisni me ta. Ju nuk keni nevojë t’i fshihni të vërtetat e fesë me një mantel të gjërave të botës; ju mund t’i sillni këto të vërteta tek ajo haptazi” (The Charted Course of the Church in Education, bot. i rish. [1994], f. 3, 9).

Ndonjëherë, paraqitja, sjellja ose reagimi i studentëve ndaj të nxënit të ungji-llit mund të duket se tregon që ata nuk janë të “uritur për gjërat e Shpirtit”. Është veçanërisht e rëndësishme nën këto rrethana që mësuesit të ushtrojnë besim te mësimet e Presidentit Klark. Plaku Henri B. Ajring bëri këtë prem-tim sigurues: “Studentët tanë mund të mos e dinë se po dobësohen nga uria, por fjalët e Perëndisë do t’ua shuajnë etjen që ata nuk e dinin se e kishin, dhe

53

PËrGATITJA PËr TË DHËNË MËSIM

ShënimeFryma e Shenjtë do të depërtojë në zemrat e tyre” (“We Must Raise Our Sights” [konferencë e SAK-ut mbi Librin e Mormonit, 14 gusht 2001], f. 3).

Një mësues që kërkon të përmbushë Synimin e Seminareve dhe Instituteve të Fesë duke ushtruar besim në fuqinë e fjalës, te Zoti dhe Fryma e Shenjtë si dhe te studentët, duhet të pyesë vazhdimisht:

Mësimdhënia ime:

1. A nxit një kuptim të thellë dhe dashuri për fjalën e Perëndisë? 2. A e fton Frymën e Shenjtë dhe a drejton te ngritja shpirtërore? 3. A e inkurajon çdo student të mësojë individualisht dhe ta jetojë ungji-

llin me besim? 4. A i ndihmon studentët e mi ta njohin më mirë, ta duan dhe ta ndjekin

Jezu Krishtin?

Merrni Pjesë në Trajnimin e Stafit të Mësimdhënies [4.1.4]

Seminaret dhe institutet sigurojnë mundësi trajnimi të stafit të mësimdhë-nies për të gjithë mësuesit dhe udhëheqësit e tyre. Trajnimi i stafit të mësim-dhënies kryesisht ka për qëllim përmirësimin e mësimdhënies, rritjen e njohurisë mbi ungjillin dhe të ndihmuarin e mësuesve për të mësuar se si të shërbejnë në seminare dhe institute.

Një aspekt i këtij trajnimi janë mbledhjet zyrtare të stafit të mësimdhënies. Mbledhjet për trajnimin e stafit të mësimdhënies mbahen rregullisht dhe pritet që të marrin pjesë mësuesit e udhëheqësit. Gjatë këtyre mbledhjeve, pjesëmarrësit studiojnë dhe diskutojnë për shkrimet e shenjta për të thelluar kuptueshmërinë e tyre. Ata mësojnë dhe praktikojnë metoda frymëzuese mësimdhënieje. Ata gjithashtu ndajnë ide për rritjen e regjistrimit të studen-tëve, pjesëmarrjes dhe diplomimit; këshillohen së bashku rreth nevojave aktuale dhe mësojnë se si t’i përmbushin përgjegjësitë administrative.

Një tjetër aspekt i trajnimit të stafit të mësimdhënies përfshin vizitat dhe vëzhgimin e klasës. Mësuesit mund të përfitojnë jashtë mase nga ftesa e një bashkërenduesi, drejtori ose kolegu për të vëzhguar mësimdhënien e tyre dhe për t’i dhënë sugjerime të dobishme. Shpesh një vëzhguesi mund t’i kërkohet të japë sugjerime të posaçme mbi një teknikë mësim-dhënieje të veçantë që një mësues po përpiqet të zhvillojë. Kur ekzistojnë mundësitë, një mësues gjithashtu mund të përfitojë duke vëzhguar mësuesit e tjerë.

Ata të cilët i drejtohen trajnimit të stafit të mësimdhënies me besim dhe me dëshirë të sinqertë për të mësuar dhe për t’u përmirësuar, do të përjetojnë rritje e zhvillim të qëndrueshëm.

Përgatitja e Studentit [4.2]

Shkrimet e shenjta flasin për një gjendje të përga-titjes ose gatishmërisë në zemrën dhe mendjen e atyre që kërkojnë nxënie shpirtërore. Për shembull, Ezdra, një prift dhe shkrues në Dhiatën e Vjetër

Notes/linesCover up

54


Shënime “i ishte kushtuar me gjithë zemër të studjonte ligjin e Zotit, ta zbatonte në praktikë” (Ezdras 7:10). Libri i Veprave të Apostujve përshkruan shenjtorët besnikë që “e pranuan fjalën me gatishmëri të madhe” (Veprat e Apostujve 17:11). Gjatë vizitës së Tij te populli i Nefit, Shpëtimtari i inkurajoi ata: “Për-gatisni mendjen për nesër dhe unë do të vij te ju përsëri” (3 Nefi 17:3).

Me qëllim që studentët të ndiejnë ndikimin lartësues të Frymës së Shenjtë në përvojën e tyre të të nxënit, edhe ata duhet të jenë “të përgatitur të dëgjo[jnë] fjalën” (Alma 32:6). Në klasë, studentët janë të gatshëm të më-sojnë kur mendjet e tyre janë vigjilente, kur vëmendja e tyre është e për-qendruar mbi përvojën e nxënies dhe kur shfaqin një gatishmëri për të marrë mësim nga Shpirti. Midis shumë gjërave që një mësues mund të bëjë për t’i ndihmuar studentët të përgatisin zemrat dhe mendjet e tyre për të nxënit e ungjillit, janë të mëposhtmet:

Lutuni për studentët. Mësuesit mund të luten që Zoti të derdhë Shpirtin e Tij mbi studentët e tyre që “të përgati[së] zemrat e tyre, të m[arrin] fjalën . . . me gëzim” (Alma 16:16–17).

Nxitni një atmosferë dashurie dhe respekti. Studentët që ndiejnë se më-suesi i tyre dhe studentët e tjerë i duan, u mirëbesojnë dhe i vlerësojnë, do të vijnë në orën mësimore më perceptues për ndikimin e Shpirtit dhe me një dëshirë më të fortë për të marrë pjesë.

Krijoni një ndjesi qëllimi. Mësuesit duhet t’i ndihmojnë studentët të kup-tojnë se ata janë duke marrë pjesë në orën mësimore që të arrijnë t’i njohin Atin Qiellor dhe Birin e Tij, Jezu Krishtin dhe që të përparojnë drejt jetës së përjetshme përmes studimit të ungjillit të Tij siç gjendet në shkrimet e shenjta dhe në fjalët e profetëve.

Paraqitni mësime interesante, të përshtatshme dhe lartësuese. Kur më-suesit përgatiten dhe paraqesin mësime lartësuese në mënyrë të rregullt, studentët zhvillojnë një pritshmëri se ata do të mësojnë diçka me vlerë çdo herë që marrin pjesë në orën mësimore. Plaku Bojd K. Paker dha mësim: “Nëse po jepni mësim në një orë mësimore . . . , [studentët] nuk do të kthe-hen me entuziazëm veç nëse po u jepet mësim diçka. Ata duhet të mësojnë diçka që të dëshirojnë të kthehen. Ata do të vijnë të gatshëm, madje të etur, në orën mësimore . . . në të cilën ushqehen” (Teach Ye Diligently, f. 182).

Ftojeni Frymën e Shenjtë në fillim të orës mësimore. Shpesh një takim shpirtëror i përgatitur mirë, i drejtuar nga studentët që përfshin një lutje, këndi-min e një himni dhe një mendim nga shkrimet e shenjta fton Shpirtin, i bash-kon studentët dhe i përgatit mendjet e zemrat e tyre për nxënien shpirtërore.

Tërhiqeni dhe ruajeni interesin e studentëve. Mësuesit mund të ndih-mojnë për t’i përqendruar mendjet e studentëve mbi përvojën e të nxënit duke e filluar çdo mësim në një mënyrë që e tërheq vëmendjen e studentëve dhe i drejton ata që t’i hetojnë shkrimet e shenjta me qëllim më të madh. Për shembull, një mësues mund të ketë një pyetje ngacmuese të shkruar në tabelë ose të paraqesë një objekt apo figurë që e tërheq interesin e studen-tëve ndërsa ata vijnë në orën mësimore.

55


ShënimePër shkak se shumë studentë kanë një interval të kufizuar vëmendjeje, më-suesi i urtë kërkon mënyra për ta ringjallur interesin dhe entuziazmin shpesh herë gjatë orës mësimore. Kjo duhet të bëhet në një mënyrë që e përqendron vëmendjen e studentëve mbi shkrimet e shenjta që do të studiohen.

Përgatitini studentët që të jenë studentë të suksesshëm. Përpara se studentët të ftohen për të marrë pjesë, mësuesit duhet të shpjegojnë qartë se çfarë do të kërkohet prej tyre, të japin një shembull, t’u japin studentëve kohë për t’u përgatitur e praktikuar dhe më pas t’u japin kurajë e t’i për-shëndesin përpjekjet e studentëve për ta përmbushur rolin e tyre në proce-sin e të nxënit. Mësuesit që i përgatisin studentët për të përmbushur rolin e tyre si studentë, do të sigurojnë sukses më të madh në përmbushjen e Syni-mit të Seminareve dhe Instituteve.

Përgatitja e Mësimit [4.3]

Burime për Përgatitjen e Mësimit [4.3.1]

Shkrimet e ShenjtaTë katërta kurset e seminarit dhe shumica e kurseve të miratuara për institu-tin përfshijnë studimin e veprave standarde. Burimi kryesor për përcaktimin e asaj që do të jepet mësim në këto kurse, janë vetë shkrimet e shenjta. Në një fjalim drejtuar mësuesve të seminarit dhe institutit, Presidenti Ezra Taft Benson na mësoi: “Kujtoni gjithmonë, nuk ka zëvendësues të pranueshëm për shkrimet e shenjta dhe fjalët e profetëve të gjallë. Ato duhet të jenë buri-met tuaja origjinale” (“The Gospel Teacher and His Message” [drejtuar më-suesve të fesë së SAK-ut, 17 shtator 1976], f. 3).

Disa kurse të institutit përqendrohen mbi tema të ungjillit më tepër sesa mbi studimin e veprave standarde. Mësuesit e këtyre kurseve duhet ta konside-rojnë materialin e sugjeruar në programin mësimor të institutit (si edhe shkrimet e shenjta) si burimet e tyre kryesore për përgatitje. Mësuesit duhet të kërkojnë vazhdimisht mundësi që t’i përdorin shkrimet e shenjta dhe fja-lët e profetëve për të qartësuar dhe ilustruar doktrinat dhe parimet e dhëna mësim në këto kurse.

Programi mësimor i seminarit dhe institutitMaterialet për programin mësimor të seminarit dhe të institutit janë dhënë si burimet kryesore për t’i ndihmuar mësuesit që të përgatisin dhe të japin më-sime të efektshme. Programi mësimor jep të dhëna për sfondin për shkrimet e shenjta dhe kontekstin e tyre, shpjegime për fjalët dhe frazat e vështira, ko-mente të Autoriteteve të Përgjithshme mbi doktrinat dhe parimet e dhëna mësim në shkrimet e shenjta dhe sugjerime se për cilën përmbajtje, cilat dok-trina e parime të jepen mësim. Ai gjithashtu sugjeron ide për mënyrën se si të jepet mësim. Kur mësuesit e përdorin programin mësimor së bashku me studimin e tyre të bllokut të shkrimeve të shenjta, Fryma e Shenjtë mund t’i frymëzojë ata ndërsa e përshtatin mësimin për nevojat e studentëve të tyre.

56


Shënime Plaku Henri B. Ajring dha një shpjegim lidhur me përgatitjen dhe përdori-min e programit mësimor: “Personat e thirrur nga profeti për të siguruar saktësinë e doktrinës së dhënë mësim në Kishë shohin çdo fjalë, çdo figurë, çdo skicim në atë program mësimor që ju merrni. Ne mund ta zbërthejmë fuqinë e programit mësimor thjesht duke vepruar në përputhje me besimin tonë që frymëzohet nga Perëndia. . . .

Ndjekja e përmbajtjes së programit mësimor si dhe e rendit të tij do t’i shpa-losin dhuratat tonë të veçanta të mësimdhënies, jo t’i ndrydhin ato” (“The Lord Will Multiply the Harvest” [një mbrëmje me Plakun Henri B. Ajring, 6 shkurt 1998], f. 4–5).

Burime shtesëMësuesit mund të përdorin burime shtesë të tilla si revista të Kishës, veça-nërisht mësime nga konferenca e përgjithshme, ndërsa kontribuojnë në një kuptueshmëri më të qartë të bllokut të shkrimeve të shenjta. Nuk duhet të përdoren burime të tjera për të sajuar, zmadhuar ose dhënë mësim ide që nuk janë vërtetuar qartë nga Kisha. Edhe nëse diçka është verifikuar ose bo-tuar më parë, ende nuk mund të jetë e përshtatshme për përdorim në klasë. Mësimet duhet të ngrenë besimin dhe dëshminë e studentëve.

Vendosni se Çfarë dhe Si të Jepni Mësim [4.3.2]

Kur përgatit një mësim, çdo mësues duhet të vendosë: “Çfarë do të jap më-sim?” dhe “Si do ta jap mësim?” Çfarë të jepni mësim përmban kontekstin (përshirë sfondin, kulturën dhe mjedisin), përmbajtjen (të tilla si radha e ngjarjeve, njerëzit, ndodhitë, predikimet dhe shpjegimet e frymëzuara) dhe të vërteta të rëndësishme të ungjillit që ekzistojnë brenda bllokut të shkri-meve të shenjta. Si të jepni mësim përmban metodat, qasjet dhe veprimtaritë që një mësues përdor për t’i ndihmuar studentët të mësojnë (të tilla si dis-kutimi në orën mësimore, burime audiopamore, ushtrime me shkrim dhe puna në grupe të vogla). Vendimi se çfarë të jepni mësim duhet t’i paraprijë zgjedhjes së mënyrës si të jepni mësim kështu që përqendrimi kryesor bie mbi shkrimet e shenjta e jo te metodat apo teknikat.

Gjatë përgatitjes së mësimit, mësuesit duhet të marrin kohë dhe përpjekje të mjaftueshme për të vendosur se çfarë të japin mësim dhe si ta japin mësim. Nëse pyetjes çfarë të jepni mësim i jepet thuajse gjithë theksi gjatë përgatitjes së mësimit, një mësues nuk do të ketë kohë të mjaftueshme për të menduar se si t’i ndihmojë studentët të marrin pjesë në mësim. Shpesh kjo do të çojë në mësime që janë të mërzitshme dhe shumë të përqendruara te mësuesi. Kur një mësues përqendrohet jashtë mase shumë mbi pyetjen si ta jepni mësim, mësimet mund të bëhen të paorganizuara, duke i munguar qëllimi dhe fuqia.

Vendosni se Çfarë të Jepni Mësim [4.3.3]

Ka katër faza kryesore nëpër të cilat kalojnë mësuesit teksa përgatisin atë do të japin mësim: Së pari, ata kërkojnë të kuptojnë kontekstin dhe përmbajtjen e bllokut të shkrimeve të shenjta. Së dyti, ata dallojnë dhe kuptojnë doktri-nat dhe parimet e gjendura në atë bllok. Së treti, ata vendosin se cilat parime janë më të rëndësishme që t’i mësojnë dhe t’i zbatojnë studentët e tyre, dhe së katërti, ata vendosin sa theks t’i japin secilës pjesë të bllokut të shkrimeve të shenjta.

57


Shënime

Notes/linesCover up

1. Kuptoni kontekstin dhe përmbajtjen e bllokut të shkrimeve të shenjta të dhënë mësim.Mësuesit duhet të synojnë të kuptojnë kontekstin ose sfondin e bllokut të shkrimeve të shenjta dhe ta përqendrojnë gjithë vëmendjen e tyre te ai bllok i shkrimeve të shenjta derisa të njihen me përmbajtjen. Të përqendrosh gjithë vëmendjen në shkrimet e shenjta do të thotë të lexosh, studiosh, meditosh dhe të lutesh për frymëzim dhe kuptueshmëri për atë që një person lexon.

Një nga gjërat më të dobishme që një mësues mund të bëjë për të kuptuar përmbajtjen e shkrimit të shenjtë është të vërejë ndryshimet e dukshme në bllokun e shkrimeve të shenjta ku ndodh një ndryshim në temë ose veprim. Duke përdorur programin mësimor dhe pikëpamjet e tyre vetjake, mësuesit më pas mund ta ndajnë bllokun e shkrimeve të shenjta në pjesë ose grupe të vogla vargjesh bazuar në këto ndryshime të dukshme. Këto pjesë më të vogla do të bëhen “blloqe” të rëndësishme ndërtimi ose përbërës që mësu-esit do t’i përdorin më vonë në përgatitjen e tyre për të organizuar rrjedhën e mësimit dhe për t’i aftësuar ata që t’i kushtojnë të paktën një farë vë-mendjeje gjithë përmbajtjes brenda një blloku të shkrimit të shenjtë.

Ndërsa e përvijojnë në këtë mënyrë bllokun e shkrimeve të shenjta, mësuesit gjithashtu duhet të kërkojnë të zhvillojnë kuptueshmërinë e tyre për njerëzit, vendet, ndodhitë dhe marrëdhëniet shkak-pasojë që duken të rëndësishme, si dhe kuptimin e fjalëve apo frazave të vështira. Për të arritur një kuptuesh-mëri të mjaftueshme të përmbajtjes, shpesh blloku i shkrimeve të shenjta du-het lexuar më shumë se një herë.

2. Dalloni dhe kuptoni doktrinat dhe parimet.Së bashku me kuptimin e kontekstit dhe të përmbajtjes, mësuesit duhet t’i dallojnë dhe t’i kuptojnë me kujdes doktrinat dhe parimet në bllokun e shkrimeve të shenjta dhe t’i shohin ato që sugjerohen në programin mësi-mor. Një mësues duhet të bëjë përpjekje për t’i shkruar doktrinat dhe pari-met në deklarime të qarta dhe të përmbledhura, përveç nëse kjo është bërë tashmë në programin mësimor. Bërja e kësaj ndihmon të forcohen si parimet ashtu edhe domethëniet e tyre në mendjen e mësuesit. Kjo do të ndihmojë edhe në drejtimin e veprimtarive mësimore gjatë klasës dhe do të sjellë kuptueshmëri më të madhe dhe zbatim më të për-qendruar nga studentët.

3. Vendosni se cilat parime dhe doktrina janë më të rëndësishme që t’i mësojnë dhe zbatojnë studentët.Në një bllok normal të shkrimeve të shenjta pothuaj gjithmonë do të ketë më shumë material sesa mund të diskutohet me plot kuptimin e fjalës brenda një ore mësimore. Sapo mësuesit t’i kenë studiuar shkrimet e shenjta dhe programin mësimor, ata duhet të vendosin se cilat doktrina dhe parime janë më të rën-dësishme për t’u kuptuar dhe zbatuar nga studentët e tyre. Gjatë marrjes së këtij vendimi, mësuesit duhet të marrin para-sysh sa vijon.

Nxitjet e Frymës së Shenjtë. Gjatë marrjes së vendimit se cilat parime dhe doktrina të theksohen në mësim, mësuesit duhet të kërkojnë vazhdimisht drejtim nga Fryma e Shenjtë.

58


Shënime Synimin e autorit të frymëzuar. Mësuesit duhet të synojnë të përcaktojnë se çfarë dëshironte të komunikonte autori profetik. Presidenti Ezra Taft Ben-son tha: “Nëse ata, [autorët], e panë kohën tonë dhe zgjodhën ato gjëra që do të jenë me vlerë të madhe për ne, a nuk mjafton kjo që ta studiojmë Lib-rin e Mormonit? Ne duhet ta pyesin veten tonë vazhdimisht: ‘Përse Zoti e frymëzoi Mormonin (ose Moronin apo Almën) që ta përfshijë këtë [gjë] në rrëfimin e tij? Çfarë mësimi mund të mësoj nga kjo që të më ndihmojë të je-toj në këtë ditë dhe në këtë kohë?’” (“The Book of Mormon—Keystone of Our Religion”, Ensign, nëntor 1986, f. 6). Mësuesit duhet të mendojnë rreth pyetjeve të ngjashme gjatë përgatitjes së mësimit të tyre për cilindo kurs të shkrimit të shenjtë që japin mësim.

Mësuesit duhet të mbajnë përherë në mendje se qëllimi kryesor i profetëve në shkrimet e shenjta ka qenë gjithmonë të dëshmojnë për Jezu Krishtin. Si-kurse Nefi tha: “I gjithë qëllimi im është që të mund të bind njerëzit, që të vijnë te Perëndia i Abrahamit, dhe te Perëndia i Isakut, dhe te Perëndia i Ja-kobit, dhe të shpëtohen” (1 Nefi 6:4). Si rrjedhojë, një mësues duhet të py-esë: “Çfarë më mëson ky bllok i shkrimit të shenjtë rreth Jezu Krishtit që do t’i ndihmojë studentët e mi t’i kuptojnë dhe të mbështeten te mësimet dhe Shlyerja e Tij?”

Kur mësuesit synojnë të përcaktojnë qëllimin e autorit të frymëzuar, ata du-het të jenë të kujdesshëm që të mos shkojnë përtej asaj që është e dukshme në tekst. Plaku Henri B. Ajring porositi: “Unë nuk duhet të pretendoj se di gjithçka që donin ose nuk donin të thoshin autorët” (“‘And Thus We See’: Helping a Student in a Moment of Doubt” [një mbrëmje me Plakun Henri B. Ajring, 5 shkurt 1993], f. 6).

Parime të kthimit në besim dhe Doktrinat Bazë. Kur cakton se çfarë të jap mësim, një mësues duhet të mendojë: “Nga të gjitha të vërtetat që mund të theksohen në këtë bllok të shkrimit të shenjtë, cilat do t’i ndihmojnë studen-tët e mi t’i afrohen më shumë Atit Qiellor dhe Shpëtimtarit dhe do t’i drej-tojnë drejt shpëtimit?” Plaku Henri B. Ajring këshilloi: “Ndërkohë që përgatisni një mësim, kërkoni në të parime të kthimit në besim. . . . Një pa-rim që kthen në besim është ai që të çon në bindje ndaj vullnetit të Perën-disë” (“Converting Principles” [vërejtje në një mbrëmje me Plakun L. Tom Peri, 2 shkurt 1996], f. 1).

59


ShënimeMësuesit gjithashtu duhet të përcaktojnë nëse blloku i shkri-meve të shenjta që po trajtojnë, jep mësim ndonjë nga Dok-trinat Bazë që SeI-ja ka zgjedhur të theksojë. Këto doktrina u sigurojnë studentëve një kuptim për planin e Atit Qiellor dhe bindjet themelore të Kishës (shih seksionin 2.7.2, “Doktrinat Bazë”, në faqen 39).

Nevojat dhe aftësitë e studentëve. Sa më mirë që një mësues/e t’i njohë dhe t’i kuptojë studentët e tij apo të saj, aq më e lehtë do të jetë të dallohen dhe të theksohen parime të rëndësishme që mund të zbatohen lehtësisht. Ndërsa mësu-esit studiojnë një bllok të shkrimit të shenjtë, ata mund të gjejnë ide ose koncepte që janë të gëzueshme për ta persona-lisht ose kanë domethënie të veçantë për ta, por këto mund të jenë përtej gatishmërisë dhe kuptueshmërisë shpirtërore të studentëve (shih, për shembull, këshillën e Palit për mishin dhe qumështin te 1 Korintasve 3:2). Disa parime që nuk janë të reja ose interesante për mësuesit, mund të jenë me rëndësi të madhe për studentët. Mësuesit duhet të kujtojnë se po u japin mësim studentëve, nuk po japin thjesht mësim. Ata po krijojnë një përvojë të të nxënit dhe nuk po përgatisin thjesht planin e mësimit. Programi mësimor mund të jetë veçanërisht i dobishëm për mësuesit kur vendoset se cilat parime dhe dok trina mund të jenë më të rëndësishme për studentët.

Plaku Riçard G. Skot dha mësim: “Vendosni, sipas aftësive dhe nevojave vetjake të studentëve tuaj, se çfarë ka më shumë përparësi. Nëse një parim kyç kuptohet, përvetësohet dhe bëhet pjesë e librit të jetës për studentin, atëherë synimi më i rëndësishëm është përmbushur” (“To Understand and Live Truth” [një mbrëmje me Plakun Riçard G. Skot, 4 shkurt 2005], f. 2–3).

Ndërsa vendos se cilave prej të vërtetave t’u vërë theksin, një mësues gjith-ashtu mund të planifikojë të nxjerrë në pah shkurtimisht një parim ose dok-trinë tek e cila nuk ka vendosur të përqendrohet ndërsa përparon gjatë bllokut të shkrimeve të shenjta. Kjo mund t’i japë Frymës së Shenjtë një mundësi për ta individualizuar atë parim që, edhe pse nuk është pika krye-sore ku përqendrohet një mësim, mund të jetë i rëndësishëm për një student të veçantë. Mësuesit gjithashtu duhet të kujtojnë se studentët mund të zbu-lojnë dhe të dëshirojnë të diskutojnë për disa të vërteta të ungjillit që më-suesi nuk i ka vënë re ose nuk ka planifikuar t’i diskutojë.

“Ka dy pikëpamje të ungjillit – të dyja të vërteta. Ato bëjnë një ndryshim të madh në fuqinë e mësimdhënies tuaj. Njëra pikëpamje është se ungjilli është e gjithë e vërteta. Ashtu është.

Ungjilli është e vërteta. Me atë pikëpamje unë mund të jap mësim fare mirë çdo gjë të vërtetë në klasë dhe unë do të jem duke dhënë mësim ungjillin. Pikëpamja tjetër është se ungjilli është parimet, urdhërimet dhe ordinancat të cilat, nëse i mbajmë, pajtohemi me to dhe i pranojmë, do të na çojnë drejt jetës së përjet-shme. Kjo gjithashtu është e vërtetë.

Kur unë zgjedh se cilën nga këto pikëpamje do të lejoj që ta kontrollojë mësimdhënien time, unë hedh një hap të madh. Nëse zgjedh pikëpamjen se ungjilli është e gjithë e vërteta, në vend të asaj që është ordinancat dhe parimet e urdhërimet të cilat, nëse i mbajmë, pajto-hemi me to dhe i pranojmë, do të na çojnë drejt jetës së përjetshme, unë tashmë thuajse e kam nxjerrë veten jashtë luftës për ta ndihmuar një student të durojë detin e fëlliqur.”

(Henry B. Eyring, “Eyes to See, Ears to Hear” [Simpozium i SAK-ut mbi Dhiatën e Re, 16 gusht 1984], f. 6)

60


Shënime Në të gjitha këto rrethana, mësuesit duhet të kërkojnë pohim nga Shpirti. Shpirti do t’i ndihmojë ata ta kuptojnë më mirë qëllimin e autorit të frymë-zuar të shkrimit të shenjtë, nevojat e studentëve dhe cilat të vërteta të ungji-llit do të ndihmojnë studentët t’i afrohen Atit të tyre Qiellor dhe Shpëtimtarit.

4. Vendosni se sa theks t’i jepni secilës pjesë të bllokut të shkrimeve të shenjta.Me një kuptueshmëri për kontekstin dhe përmbajtjen e bllokut të shkrimeve të shenjta, pasi e kanë ndarë atë në pjesë të vogla e të lidhura me përmbajt-jen dhe i kanë dalluar të vërtetat e rëndësishme të ungjillit që studentët t’i mësojnë dhe t’i zbatojnë, mësuesit tani janë të përgatitur që të vendosin se çfarë shkalle theksimi t’i japin secilës pjesë të bllokut të shkrimit të shenjtë. Përgjithësisht, ato pjesë që përmbajnë doktrina dhe parime që mësuesi kër-kon t’i nxjerrë në pah në mësim, do të marrin theksin më të madh. Kjo do të thotë se për këto grup-vargjesh, mësuesit do t’i bëjnë studentët që të kup-tojnë kontekstin dhe përmbajtjen e tyre, të dallojnë dhe kuptojnë doktrinat e parimet e rëndësishme që gjenden në to, të ndiejnë të vërtetën dhe rëndë-sinë e këtyre doktrinave e parimeve në zemër; dhe do t’i ndihmojnë ata të shohin se si mund t’i zbatojnë ato të vërteta në jetën e tyre.

Pjesë të tjera të bllokut të shkrimeve të shenjta mund të përqendrohen më pak te të vërtetat e theksuara në mësim, por ato nuk duhet të kapërcehen apo shpërfillen. Mësuesit duhet të planifikojnë gjithashtu që të paktën t’i përmbledhin këto grup-vargje.

Shënim: Është e pazakontë që të keni kohë të pakufizuar përgatitjeje. Një gabim të përbashkët që bëjnë mësuesit, është kalimi i aq shumë kohe duke lexuar e studiuar dhe duke u përpjekur të vendosin se çfarë të japin mësim, saqë nuk ka kohë mjaftueshëm për t’u përgatitur plotësisht se si ta japin mësim atë. Përgatitja e çdo mësimi arrin në një pikë kur një mësues duhet të thotë: “Ndiej se kam një kuptim të mjaftueshëm për pyetjen çfarë të jap mësim. Tani kam nevojë të vendos se si do ta japë mësim atë me efektshmëri.”

Vendosni se Si të Jepni Mësim [4.3.4]

Është e zakonshme për mësuesit që të emocionohen rreth bllokut të shkri-meve të shenjta që do të japin mësim dhe të vërtetave që kanë zbuluar. Për-mes përpjekjes së zellshme për të studiuar, kuptuar dhe për të dhënë mësim me anë të Shpirtit, mësuesit lartësohen dhe ndiejnë një dëshirë për të përçuar atë që kanë mësuar gjatë përgatitjes së tyre. Ndërkohë që kjo mund të jetë e përshtatshme, duhet të mbahet mend se qëllimi i çdo mësimi është që studentët t’i kuptojnë shkrimet e shenjta, të marrin mësim përmes Frymës së Shenjtë dhe të ndihen të inkurajuar për të zbatuar atë që ata mësojnë. Kjo thuajse gjithmonë kërkon më shumë sesa thjesht që mësuesit t’iu thonë studentëve atë që ata vetë kanë mësuar nga shkrimet e shenjta dhe arsyen për se e ndiejnë se është e rëndësishme. Ajo gjithashtu përfshin më shumë sesa thjesht leximin e një vargu nga një mësues, bërjen e vërejtjeve mbi të dhe më pas leximin e një vargu tjetër.

61


ShënimeStudentët lartësohen kur drejtohen përmes një procesi të nxëni, që është i ngjashëm me atë që mësuesi ka përjetuar gjatë përgatitjes së mësimit. Stu-dentët duhet të udhëhiqen që t’i hetojnë shkrimet e shenjta për kuptuesh-mëri dhe për t’i zbuluar vetë të vërtetat e ungjillit. Atyre duhet t’u jepen mundësi për të shpjeguar ungjillin me vetë fjalët e tyre dhe të tregojnë e dëshmojnë për atë që ndiejnë dhe dinë. Kjo ndihmon që ungjilli të zbresë nga mendjet e tyre për te zemrat e tyre.

Ndërkohë që studentët e përjetojnë mësimin e ungjillit në këtë mënyrë, ata fitojnë mirëbesim në aftësinë e tyre për të studiuar shkrimet e shenjta për veten e tyre dhe për të mësuar me anë të Shpirtit. Ata ndiejnë një dëshirë për t’i zbatuar ato që kanë mësuar në jetën e tyre. Ata janë gjithashtu më të përgatitur për t’ua shpjeguar të tjerëve atë që besojnë, dhe për të dhënë dësh mi për doktrinat dhe parimet e ungjillit.

Mësuesit duhet të planifikojnë metoda që do t’i ndihmojnë studentët ta për-jetojnë këtë proces të të nxënit, ndërsa kalojnë shkrimet e shenjta së bashku në orën mësimore. Ndërkohë që mësuesit zhvillojnë planin e tyre mësimor, përgjigjet ndaj pyetjeve të mëposhtme sigurojnë bazën për të vendosur se si të japin mësim:

1. Çfarë metodash apo veprimtarish mësimore do t’i ndihmojnë studentët e mi që të kuptojnë kontekstin dhe përmbajtjen që kanë nevojë të dinë?

2. Cilat metoda do t’i ndihmojnë studentët të jenë në gjendje që t’i da-llojnë dhe t’i shprehin me fjalët e tyre doktrinat e parimet kyçe dhe t’u japin atyre mundësi për të zbuluar të tjera?

3. Cila do të jetë mënyra më e mirë për t’i ndihmuar studentët e mi që t’i kuptojnë këto parime dhe doktrina?

4. Cilat metoda ose përqasje do t’i drejtojnë studentët e mi që të ndiejnë të vërtetën e rëndësinë e këtyre parimeve dhe t’i ftojnë ata të tregojnë e dëshmojnë për to?

5. Cila do të jetë një mënyrë e efektshme për t’i ndihmuar ata të kuptojnë se si mund t’i zbatojnë këto parime në jetën e tyre dhe për t’i nxitur që ta bëjnë këtë?

Në vijim janë disa arsyetime për të vendosur se si të jepni mësim.

Sigurohuni që metodat e mësimdhënies të jenë në harmoni me mesa-zhin e dhënë mësim dhe që të nxisin ndikimin e Shpirtit. Ndonjëherë, në përpjekje për t’i zbavitur studentët ose për të ruajtur interesin e tyre, më-suesit zgjedhin metoda ose përdorin teknika që nuk do t’i drejtojnë drejt kup tueshmërisë dhe ngritjes shpirtërore. Kur zgjedhin metodat, mësuesit duhet të mendojnë nëse metoda e përforcon apo e zbeh mesazhin që ka për qëllim t’i ndihmojë studentët ta përvetësojnë. Për shembull, një lojë udhë-zuese mund të jetë një mënyrë e kënaqshme dhe e efektshme për të dhënë informacion (sikurse rendi i librave në Bibël), por thuajse padyshim do të jetë jofrytdhënëse nëse qëllimi përfundimtar është të ftojë një ndjenjë shpir-tërore. Puna në grupe të vogla mund të jetë e efektshme, por meqenëse do kohë të konsiderueshme, mund të mos jetë metoda më e mirë për dallimin e një parimi të formuluar thjesht.

62


Shënime Mësuesi duhet të sigurohet që metodat dhe veprimtaritë e mësimdhënies që janë të përshtatshme për një mjedis nxënieje të ungjillit, nuk do ta ofen-dojnë ose lëndojnë dikë dhe do të jenë të favorshme për ndikimin e Shpirtit.

Përdorni programin mësimor. Programi mësimor i semi-narit dhe institutit ofron sugjerime për mënyrën se si dhënia mësim e diçkaje zbaton Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit. Kur mësuesit përgatisin çdo mësim, ata duhet ta shqyrtojnë me kujdes programin mësimor dhe të zgjedhin se cilin informacion dhe metodë do të përdorin që të japin mësim bllokun e shkrimeve të shenjta. Mësuesit mund të zgjedhin t’i përdorin të gjitha ose një grup të sugje-rimeve të programit mësimor për një bllok të shkrimeve të shenjta ose t’ia përshtatin idetë e sugjeruara nevojave dhe rrethanave të orës së tyre mësimore.

Përcaktoni si zbatohet në jetë dhe qëllimin. Kur studentët e kuptojnë zbatimin e asaj që po mësojnë në bllokun e shkrimeve të shenjta në vetë si-tuatat dhe rrethanat e tyre, ata kanë përgjithësisht më shumë shtysa për t’i mësuar dhe zbatuar mësimet e ungjillit. Ata gjithashtu janë në gjendje të shohin se si shkrimet e shenjta iu sigurojnë përgjigje dhe drejtim që mund t’i udhëheqin në situatat e jetës reale.

Prandaj, kur përgatiten për mënyrën se si të japin mësim, mësuesit duhet të jenë të urtë që të reflektojnë mbi të vërtetat e përjetshme të përfshira në bllokun e shkrimeve të shenjta dhe të mendojnë mënyra se si mund të jenë të dobishme dhe kuptimplote në jetën e studentëve. Me këtë gjë në mendje, mësuesit shpesh do ta fillojnë mësimin me një pyetje, situatë ose problem të përshtatshëm që do t’i bëjë studentët t’i hetojnë shkrimet e shenjta për pa-rime dhe doktrina të ungjillit që u japin atyre udhëzim dhe drejtim. Ndër-kohë që përgatisin mësimet, mësuesit gjithashtu duhet të planifikojnë mënyra për të ruajtur interesin dhe vazhdimisht t’i angazhojnë studentët në procesin e të nxënit.

Përcaktoni ritmin. Mësuesit duhet të bëjnë përpjekje të zellshme që ta mbulojnë komplet bllokun e shkrimeve të shenjta. Megjithatë, gjatë përcak-timit të kohës që do të shpenzohet mbi pjesë të ndryshme të mësimit, është e rëndësishme që mësuesit të kujtojnë se gjëja kryesore është t’i ndihmojnë studentët të mësojnë atë që kanë nevojë, në vend që thjesht të kalojnë materialin. Mësuesit nuk duhet të jenë aq të përqendruar në ndjekjen e përpiktë të planit mësimor saqë nuk do të lejojnë të ndodhë mundësia e fry-mëzimit ose pjesëmarrjes së paplanifikuar të studentit gjatë orës mësimore, që do ta bëjnë të nevojshme ndryshimin e mësimit.

Një nga gabimet më të zakonshme që bëjnë mësuesit, është se shpenzojnë shumë kohë me pjesën e parë të mësimit dhe më pas duhet të nxitojnë për-gjatë pjesës tjetër. Ndërsa mësuesit përgatiten, ata kanë nevojë të llogarisin se sa kohë do t’iu duhet që të mbulojnë çdo pjesë të mësimit duke përdorur me-todat që kanë zgjedhur. Për shkak se një mësues thuajse gjithmonë do të ketë më shumë për të dhënë mësim sesa koha në dispozicion për mësimin, ata du-het të llogarisin se cilat pjesë të bllokut të theksojnë dhe çfarë të përmbledhin.

“Një mësues i zoti i ungjillit do të japë mësim nga materiali i kursit të këshilluar, me theksim maksimal mbi mësimdhënien e doktrinave, parimeve e besëlidhjeve të ungjillit të Jezu Krishtit.”

(Dallin H. Oaks, “Gospel Teaching”, Ensign, nëntor 1999, f. 79)

63


ShënimeNevoja për të përcaktuar ritmin e mësimdhënies zbatohet për kursin e plotë si dhe për mësime të veçanta. Për shembull, në një kurs të Dhiatës së Re, nëse mësuesit shpenzojnë shumë kohë me katër Ungjijtë, ata nuk do jenë në gjendje t’i mbulojnë siç duhet të vërtetat e rëndësishme të ungjillit që gjenden te librat vijues.

Shumica e programit mësimor të seminarit dhe institutit përmban sugjerime për ritmin dhe një plan për mbulimin e gjithë kursit.

Përqendrohuni te të ndihmuarit e studentëve për të përmbushur rolin e tyre. Ndërsa mësuesit përgatiten se si do të japin mësim, ata duhet të qën-drojnë të përqendruar te nxënësi dhe jo vetëm tek ajo që do të bëjë mësuesi. Në vend që thjesht të pyesin: “Çfarë do të bëj sot në orën mësimore?” ose “Çfarë do t’u mësoj studentëve të mi?” një mësues gjithashtu duhet t’i qaset përgatitjes së mësimit duke menduar: “Çfarë do të bëjnë sot studentët e mi në orën mësimore?” “Si do t’i ndihmoj studentët e mi për ta zbuluar atë që kanë nevojë të dinë?”

Përdorni një shumëllojshmëri metodash dhe përqasjesh. Edhe një tek-nikë bindëse mësimdhënieje mund të bëhet e padobishme ose e mërzit-shme nëse përdoret tej mase. Ndërkohë që mësuesit nuk duhet të zgjedhin metoda vetëm për hir të larmisë, shumë mësues të efektshëm i ndryshojnë mënyrat me të cilat japin mësim gjatë çdo mësimi dhe gjithashtu nga dita në ditë. Mësuesit duhet të jenë të përgatitur që t’i ndryshojnë metodat gjatë mësimit nëse studentët kanë humbur interesin ose nëse ajo që po bëjnë nuk duket se po i ndihmon studentët të arrijnë rezultatet e dëshiruara.

Përdorimi i një shumëllojshmërie metodash gjithashtu mund të ndihmojë që të përfshihen studentë që mësojnë në mënyra të ndryshme. Metodat e mësimdhënies ose veprimtaritë mësimore që kërkojnë që studentët të për-dorin një mori shqisash, të tilla si të parin, të dëgjuarin dhe të prekurin mund të ndihmojnë për përmirësimin e pjesëmarrjes së studentëve dhe për përqendrimin tek ajo që jepet mësim.

Ndonëse mësuesit përgjithësisht duhet të zgjedhin metodat me të cilat ndi-hen rehat dhe të aftë për t’i përdorur, ata duhet të jenë të gatshëm të pro-vojnë metoda ose përqasje të reja që mund t’i bëjnë ato edhe më të efektshme.

Pjesa tjetër e këtij manuali diskuton për një larmi metodash dhe përqasjesh të mësimdhënies që mësuesit mund t’i marrin parasysh kur vendosin se si të japin mësim.

Notes

64

Metoda, Teknika dhe Përqasje për MësimdhënienMësimdhënia është një detyrë e ndërlikuar dhe me shumë aspekte për t’u

marrë në konsideratë. Një listë e metodave apo teknikave për mësim-dhënie do të përfshinte shumë ide e shembuj, dhe një diskutim i plotë për to do të zinte volume të tëra. Megjithatë, është e mundur që t’i grumbullojmë ato në disa fusha të përgjithshme të metodave, teknikave dhe përqasjeve të mësimdhënies që janë thelbësore për mësimdhënien e efektshme. Kjo pjesë do t’u drejtohet disa prej këtyre fushave të rëndësishme.

Kur të vendosni se cilat metoda të përdorni në mësimdhënie, është e rëndësi-shme të kujtoni se metodat dhe teknikat janë vetëm hapa për të arritur një që-llim, dhe jo një qëllim në vetvete. Mësuesit duhet të zgjedhin metoda që do t’i ndihmojnë më mirë studentët të kuptojnë përmbajtjen, doktrinat dhe parimet e një blloku të veçantë të shkrimit të shenjtë dhe që do të ndihmojnë lartësimin dhe zbatimin. Të kujtuarit e qëllimit për përdorimin e një teknike ose metode të veçantë do t’i ndihmojë mësuesit ta zbatojnë atë në një mënyrë më kuptimplote. Gjithashtu është e rëndësishme që të mbahet mend se pa Shpirtin, edhe meto-dat dhe përqasjet më të efektshme të mësimdhënies nuk do të kenë sukses.

Pyetjet [5.1]

Bërja e pyetjeve të dobishme është një nga teknikat më të rëndësishme që një mësues mund të zhvillojë. Pyetjet mund t’i angazhojnë studentët në procesin e të kuptuarit të shkrimeve të shenjta dhe i ndihmojnë ata t’i dallojnë dhe t’i kuptojnë të vërtetat e rëndësishme të ungjillit. Pyetjet gjithashtu i ndihmojnë studentët të reflektojnë mbi mënyrën se si ka ndikuar ungjilli në jetën e tyre dhe të mendojnë se si mund t’i zbatojnë parimet e ungjillit tani dhe në të ardhmen. Bërja e pyetjeve të efektshme mund t’i nxisë studentët që të ftojnë Frymën e Shenjtë në përvojën e tyre të të nxënit përmes ushtrimit të lirisë së tyre të zgjedhjes dhe përmbushjes së rolit të tyre në procesin e të nxënit.

Ia vlen të punosh shumë për të krijuar me kujdes pyetje gjatë përgatitjes së mësimit që do të çojnë te të kuptuarit dhe te përfshirja e mendjeve dhe zemrave të studentëve ndërsa mësojnë. Kur planifikon pyetjet, një mësues së pari duhet të përcaktojë qëllimin për të cilin po e bën një pyetje të veçantë (për shembull, një mësues mund të dëshirojë që studentët ta zbulojnë informacionin brenda një fragmenti të shkrimit të shenjtë, të mendojnë rreth kuptimit të fragmentit ose të ndajnë dëshminë për vërtetësinë e një parimi). Më pas më-suesi duhet të caktojë pyetjen plot mendim me atë qëllim

në mendje. Disa fjalë të zgjedhura me kujdes mund të bëjnë një ndryshim të madh në atë nëse një pyetje çon ose jo në rezultatin e dëshiruar.

“Bërja e pyetjeve dhe dhënia e përgji-gjeve për to është qendra e të gjithë të nxënit dhe mësimdhënies.”

(Henry B. Eyring, “The Lord Will Multiply the Harvest” [një mbrëmje me Plakun Henri B. Ajring, 6 shkurt 1998], f. 5–6)

5

METoDA, TEkNIkA DHE PËrqASJE PËr MËSIMDHËNIEN

ShënimeMësuesit duhet të luftojnë për të përgatitur dhe për të bërë pyetje që shkak-tojnë mendime dhe ndjenja. Në përgjithësi ata duhet t’i shmangin pyetjet që mund të marrin përgjigje me një “po” ose “jo” të thjeshtë ose ku për-gjigjja është aq e dukshme saqë studentët nuk nxiten të mendojnë për të. Mësuesit gjithashtu duhet t’i shmangin pyetjet që mund të shkaktojnë mos-marrëveshje, pasi kjo mund t’i zemërojë studentët dhe të krijojë grindje në orën mësimore, që fyen Shpirtin (shih 3 Nefi 11:29).

Kur bëhen pyetje në orën mësimore, është e rëndësishme që mësuesit t’u japin kohë studentëve të mendojnë rreth përgjigjes së tyre. Ndonjëherë mësuesit bëjnë pyetje, ndalojnë për një ose dy sekonda dhe më pas kur askush nuk përgjigjet menjëherë, i kap paniku dhe e japin vetë përgjigjen. Megjithatë, pyetjet e dobishme shpesh kërkojnë mendim e reflektim, dhe studentët mund të kenë nevojë për kohë që të gjejnë përgjigjen në shkrimet e shenjta ose të mendojnë një përgjigje kuptimplote. Me raste mund të jetë e dobishme që studentëve t’u jepet kohë që t’i shkruajnë përgjigjet e tyre përpara se të përgjigjen.

Jezu Krishti, Mësuesi Mjeshtër, përdori lloje të ndryshme pyet-jesh për t’i nxitur të tjerët të meditonin dhe t’i zbatonin parimet që Ai dha mësim. Pyetjet e Tij ndryshonin duke u bazuar në atë që po kërkonte të sillte në jetën e atyre që Ai po mësonte. Disa pyetje i nxitën dëgjuesit e Tij të mendonin dhe t’i referoheshin shkrimeve të shenjta për përgjigje, si kur pyeti: “Çfarë është shkruar në ligj? Si e lexon?” (Lluka 10:26). Pyetje të tjera kishin për qëllim që të ftonin zotim, si kur pyeti: “Çfarë lloj njerëzish duhet të jeni?” (3 Nefi 27:27).

Ndërkohë që ka një mori të gjerë pyetjesh që një mësues mund të bëjë, ka katër lloje të përgjithshme pyetjesh që janë veçanërisht të rëndësishme në mësimdhënien dhe të nxënit e ungjillit:

1. Pyetjet që i ftojnë studentët të kërkojnë informacion 2. Pyetjet që i bëjnë studentët të analizojnë për të kuptuar 3. Pyetjet që ftojnë ndjenja dhe dëshmi 4. Pyetjet që nxisin zbatim

Pyetjet që i Ftojnë Studentët të Kërkojnë Informacion [5.1.1]

Pyetjet kërkuese i ndihmojnë studentët të ndërtojnë kuptueshmërinë e tyre bazë për shkrimet e shenjta, duke i ftuar ata të hetojnë për të gjetur detaje të rëndësishme lidhur me përmbajtjen e bllokut të shkrimeve të shenjta. Për shkak se pyetjet kër-kuese i nxisin studentët të kërkojnë informacion brenda tekstit të shkrimeve të shenjta, është e do-bishme që këto pyetje të bëhen përpara leximit të vargjeve ku gjenden përgjigjet. Kjo e përqendron vëmendjen e studentëve dhe i lejon ata t’i zbulojnë përgjigjet brenda rrëfimit të shkrimit të shenjtë.

Notes/linesCover up

66


Shënime Pyetjet kërkuese shpesh përfshijnë fjalë të tilla si kush, çfarë, kur, si, ku dhe përse. Disa shembuj pyetjesh që i ftojnë studentët të kërkojnë informacion përfshijnë:

• Sipas Mateut 19:22, përse i riu pasanik u largua duke ndier keqardhje?• Te 1 Samuelit 17:24, si reaguan njerëzit e Izraelit kur panë Goliathin?

Si u përgjigj Davidi në vargun 26?• Çfarë këshille i dha Alma birit të tij Shiblonit te Alma kapitulli 38,

vargjet 5–15?

Përgjigjet e pyetjeve kërkuese duhet të krijojnë një themel të kuptueshmë-risë bazë mbi të cilën mund të ndërtohen më pas lloje të tjera pyetjesh për të nxitur kuptueshmëri dhe zbatim më të madh. Pyetja e Shpëtimtarit: “Kush thonë njerëzit se jam unë, i Biri i njeriut?” (Mateu 16:13) krijoi një sfond për informacionin. Përgjigjet e dhëna nga dishepujt e Tij i përgatitën ata për pyetjen më të thellë dhe më prekëse: “Po ju, kush thoni ju se jam unë?” (Mateu 16:15).

Pyetjet që i Bëjnë Studentët të Analizojnë për të Kuptuar [5.1.2]

Pyetjet analizuese zakonisht bëhen pasi studentët janë njohur me vargjet që po studiojnë. Ato mund t’i ftojnë nxënësit të kërkojnë një kuptim më të gjerë e më të thellë të shkrimeve të shenjta. Ato mund t’i ndihmojnë studentët të kontrollojnë lidhjet dhe modelet apo të zbulojnë ndryshimet brenda shkri-meve të shenjta. Pyetjet analizuese thuajse gjithmonë kanë më shumë se një përgjigje të mundshme.

Pyetjet analizuese zakonisht u shërbejnë të paktën njërit prej tre qëllimeve. Ato mund t’i ndihmojnë studentët:

• Të kuptojnë më mirë kontekstin dhe përmbajtjen e shkrimeve të shenjta.

• Të dallojnë parimet dhe doktrinat e ungjillit.• Të zhvillojnë një kuptueshmëri të thellë të atyre parimeve dhe dok-

trinave.

Të ndihmuarit e studentëve për të kuptuar më mirë kontekstin dhe përmbajtjen e shkrimeve të shenjta. Pyetjet analizuese mund t’i ndih-mojnë studentët të zgjerojnë kuptimin e tyre për tekstin dhe ndodhitë e shkrimeve të shenjta duke i ndihmuar që t’i shqyrtojnë fragmentet në kon-tekstin e sfondit të tyre historik dhe kulturor, ose në lidhje me fragmentet e tjera të shkrimit të shenjtë. Pyetje të tilla gjithashtu mund t’i ndihmojnë studentët të sqarojnë kuptimin e fjalëve ose frazave dhe i ndihmojnë ata të analizojnë detaje të radhës së ngjarjeve për kuptueshmëri më të madhe. Ky proces i përgatit studentët që të jenë të aftë për të dalluar parime dhe doktrina.

Shembuj të këtyre lloj pyetjesh përfshijnë:

• Si na ndihmon shpjegimi i Jezusit te Mateu 13:18–23 që t’i kuptojmë mësimet e Tij në vargjet 3 deri në 8?

• Çfarë ndryshimesh shihni mes përgjigjes së Lamanit e Lemuelit dhe përgjigjes së Nefit ndaj udhëzimit nga engjëlli? (Shih 1 Nefi 3:31; 4:1–7.)

67


Shënime• Çfarë e shkaktoi humbjen e 116 faqeve që e nxiti Zotin ta këshillonte Jozef Smithin se ai “nuk duhe[j] të frikësohe[j] më shumë nga njeriu sesa nga Perëndia”? (DeB 3:7.)

Të ndihmuarit e studentëve për të dalluar parimet dhe doktrinat e un-gjillit. Kur studentët zhvillojnë kuptueshmëri për kontekstin dhe përmbajt-jen e shkrimeve të shenjta, ata janë më të aftë për t’i dalluar parimet dhe doktrinat që përmbajnë. Pyetjet analizuese mund t’i ndihmojnë studentët që të nxjerrin përfundime dhe t’i shpjegojnë qartë parimet ose doktrinat që gjen den në bllokun e shkrimeve të shenjta (shih seksionin 2.5.1, “Dalloni Doktrinat dhe Parimet” në faqen 30).

Disa shembuj të këtyre pyetjeve përfshijnë:

• Cili parim është ilustruar nga suksesi i Nefit për sigurimin e fletëve prej tunxhi, pavarësisht vështirësisë së madhe? (Shih 1 Nefi 3–4.)

• Çfarë doktrinash lidhur me natyrën e Perëndisë mund të mësojmë nga Vegimi i Parë? (Shih JS – H 1:15–20.)

• Ç’mësim mund të marrim nga përpjekja e bërë nga gruaja me fluks gjaku për të shkuar te Shpëtimtari dhe përgjigjja e Tij ndaj saj si rrje-dhim i kësaj? (Shih Marku 5:24–34.)

Të ndihmuarit e studentëve për të zhvilluar një kuptueshmëri më të thellë të parimeve dhe doktrinave. Përveç dallimit të parimeve dhe doktri-nave, studentët duhet t’i kuptojnë ato përpara se të mund të zbatohen në mënyrë domethënëse. Veçanërisht të dobishme janë pyetjet që çojnë në një kuptueshmëri më të thellë të domethënies së një parimi ose doktrine të ve-çantë, që i nxisin studentët të mendojnë rreth një parimi në një kontekst të kohëve të fundit ose që i ftojnë studentët të shpjegojnë të kuptuarit e tyre të një parimi. Në vijim janë disa shembuj:

• Çfarë do të provonte që ne e duam Perëndinë me gjithë “fuqinë, mend jen dhe forcën” tonë? (Moroni 10:32.)

• Përse të luturit përherë, ju ndihmon të fitoni forcën e nevojshme shpirtërore për të mposhtur të tilla tundime si të folurit ashpër ndaj të tjerëve ose pjesëmarrjen në argëtime që janë fyese ndaj Shpirtit? (Shih DeB 10:5.)

• Cilat sjellje dhe karakteristika do të shihnit në jetën e dikujt që ka ndërtuar mbi themelin e Krishtit? (Shih Helamani 5:1–14.)

• Duke përdorur atë çka kemi mësuar te Alma 40, si do t’ia shpjegonit doktrinën e ringjalljes një miku që nuk është i besimit tonë?

Pyetjet që Ftojnë Ndjenja dhe Dëshmi [5.1.3]

Disa pyetje i ndihmojnë studentët të mendojnë dhe të kuptojnë parime dhe doktrina të ungjillit, ndërkohë që pyetje të tjera mund t’i bëjnë të reflektojnë mbi përvojat shpirtërore dhe t’i bëjnë studentët ta ndiejnë më thellësisht vër-tetësinë dhe domethënien e një parimi ose doktrine të ungjillit në jetën e tyre. Shumë herë, ato ndjenja krijojnë një dëshirë të fortë në zemrat e studen tëve për ta jetuar një parim të ungjillit më besnikërisht. Në një fjalim drejtuar mësuesve të fesë së SAK-ut, Plaku Henri B. Ajring iu drejtua këtyre lloj pyetjesh, kur tha:

“Disa pyetje ftojnë frymëzimin. Mësuesit e mrekullueshëm i bëjnë këto py-etje. . . . Ja tek është një pyetje që mund të mos ftojë frymëzim: ‘Si dallohet

68


Shënime një profet i vërtetë?’ Kjo pyetje fton një përgjigje që është një listë, e dalë nga të kujtuarit e shkrimeve të shenjta dhe fjalët e profetëve të gjallë. Shumë studentë mund të marrin pjesë në dhënien e përgjigjes. Shumica mund të japë të paktën një sugjerim të kënaqshëm. Dhe mendjet do të nxiten.

Por ne gjithashtu mund ta bëjmë pyetjen në këtë mënyrë, me vetëm një ndryshim të vogël: ‘Kur e keni ndier që keni qenë në prani të një profeti?’ Kjo do t’i ftojë individët të kërkojnë për ndjenja në kujtimet e tyre. Pasi të pyesim, ne mund të presim me urtësi për një çast përpara thirrjes së emrit të dikujt që të përgjigjet. Edhe ata të cilët nuk flasin do të jenë duke menduar për përvojat shpirtërore. Kjo do ta ftojë Frymën e Shenjtë” (“The Lord Will Multiply the Harvest”, f. 6).

Pyetje të tilla i ftojnë studentët të reflektojnë mbi të kaluarën, të “kërkojnë për ndjenja në kujtimet e tyre” dhe të mendojnë për përvojat e tyre shpirtë-rore lidhur me doktrinën ose parimin e ungjillit të diskutuar. Shpesh, këto pyetje bëjnë që studentët t’i tregojnë ato ndjenja dhe përvoja ose të japin dëshmi për një doktrinë ose parim. Këto pyetje ndihmojnë që ungjilli të zbresë nga mendjet e studentëve për te zemrat e tyre. Dhe kur ata e ndiejnë në zemrat e tyre vërtetësinë dhe rëndësinë e një doktrine ose parimi të un-gjillit, ka më shumë gjasa që ta zbatojnë atë në jetën e tyre.

Ja tek janë disa shembuj të pyetjeve që mund të nxisin ndjenja dhe të ftojnë dëshmi:

• Kur e keni ndier paqen dhe gëzimin që vjen nga falja e një personi?• Mendoni për një kohë kur Zoti i drejtoi vendimet tuaja sepse i mirë-

besuat Atij në vend që të mbështeteshit mbi vetë kuptimin tuaj (shih Fjalët e Urta 3:5–6). Si u bekuat ngaqë e bëtë këtë?

• Nëse do mundeshit t’i shprehnit personalisht mirënjohjen tuaj Shpë-timtarit për sakrificën e Tij për ju, çfarë do t’i thoshit?

• Si ka ndryshuar jeta juaj për shkak të asaj që ndodhi në Korijen e Shenjtë?

• Kur i keni parë të tjerët t’u përgjigjen me besnikëri sprovave? Në ç’mënyrë ka ndikuar kjo te ju?

Një paralajmërim: Përgjigjet ndaj pyetjeve të kësaj natyre mund të jenë veça-nërisht personale dhe delikate. Mësuesit duhet të sigurohen se studentët nuk ndihen kurrë të detyruar t’i përgjigjen një pyetjeje, të tregojnë ndjenja ose përvoja apo të japin dëshmi. Veç kësaj, mësuesit duhet t’i ndihmojnë studentët që të kuptojnë natyrën e shenjtë të përvojave shpirtërore vetjake dhe t’i nxisin ata t’i tregojnë ato përvoja siç duhet (shih DeB 63:64).

Pyetjet që Nxisin Zbatim [5.1.4]

Përfundimisht, qëllimi i mësimdhënies së ungjillit është t’i ndihmojë studen-tët që t’i zbatojnë parimet dhe doktrinat e gjendura në shkrimet e shenjta dhe të kualifikohen që të marrin bekimet që u janë premtuar atyre që janë besnikë dhe të bindur. Studentët që janë në gjendje të kuptojnë se si janë bekuar duke jetuar parimet e ungjillit të gjallë në të kaluarën, do të jenë më dëshirues dhe më të mirëpërgatitur për t’i zbatuar ato me sukses në të ardh-men. Pyetjet mund të luajnë një rol thelbësor për t’i ndihmuar studentët që të kuptojnë mënyrën se si ata mund t’i zbatojnë këto parime në situatat e tyre të tanishme dhe të mendojnë se si t’i zbatojnë ato në të ardhmen.

69


ShënimeNë vijim janë disa shembuj pyetjesh që mund t’i ndihmojnë studentët të mendojnë në mënyrë specifike për mënyrat se si mund t’i zbatojnë parimet dhe doktrinat në vetë jetën e tyre:

• Çfarë ndryshimesh do t’ju duhet të bëni për ta mbajtur më mirë të shenjtë ditën e Shabatit në mënyrë që të mund të jeni më plotësisht të panjollë nga bota? (Shih DeB 59:9–13.)

• Cila është ajo gjë që profetët kanë këshilluar, që ju mund ta ndiqni me përpikëri më të madhe? (Shih Alma 57:1–27.)

• Në ç’mënyrë mund t’ju ndihmojë t’i rendisni sipas përparësisë qëlli-met dhe veprimtaritë tuaja për dy ose tre vitet e ardhshme, parimi që nëse kërkojmë mbretërinë e Perëndisë të parën, do të bekohemi në fusha të tjera të jetës ? (Shih Mateu 6:33.)

Diskutimi në Orën Mësimore [5.2]

Diskutimet domethënëse në orën mësimore luajnë një rol thelbësor në mësimdhënien dhe të nxënit e ungjillit. Një diskutim në orën mësimore ndodh kur mësuesit bashkëvep-rojnë verbalisht me studentët dhe studentët bashkëveprojnë verbalisht me njëri-tjetrin në një mënyrë që nxit nxënien. Një diskutim i mirë mund t’i ndihmojë studentët të mësojnë rëndësinë e kërkimit të përgjigjeve për pyetje të rëndësishme dhe vlerën e të dëgjuarit dhe të të nxënit nga komentet, idetë dhe përvojat e të tjerëve. Ai gjithashtu mund t’i ndihmojë studentët që të ruajnë një nivel përqendrimi dhe pjesëmarr-jeje në orën mësimore që shpesh çon në një kuptueshmëri më të thellë të doktrinave dhe parimeve të ungjillit për të ci-lat diskutohet, si dhe në një dëshirë më të sinqertë në zemrat e tyre për t’i zbatuar gjërat që mësojnë dhe ndiejnë.

Në vijim janë disa ide për t’i ndihmuar mësuesit të drejtojnë diskutime angazhuese dhe frymëzuese në orën mësimore:

Planifikojeni diskutimin. Sikurse metodat e tjera të mësim dhënies, një diskutim duhet të përgatitet me kujdes dhe më pas të mbyllet nën drejtimin e Shpirtit. Mësuesi duhet të ketë menduar për më-nyrën se si diskutimi do t’i ndihmojë studentët të kuptojnë atë që duhet të mësojnë, se cilat seri pyetjesh do t’i çojnë drejt atij qëllimi, si t’i bëjnë ato pyetje në mënyrën më të efektshme, dhe si të përgjigjen nëse përgjigjja e një studenti e çon diskutimin në një drejtim të paparashikuar.

Shmangeni komentin e tepruar si mësues. Mësuesit që komentojnë jashtë mase mbi një temë diskutimi, mund t’i shkurajojnë studentët nga bërja e përpjekjes për të marrë pjesë, sepse ata kanë mësuar se mësuesi i tyre shpesh mezi pret të japë përgjigje. Komentimi i tepruar nga mësuesi mund t’i bëjë studentët të ndiejnë se mendimet e tyre janë pak të vlerësuara dhe i bëjnë ata ta humbasin interesin.

Ftojini të gjithë studentët që të marrin pjesë. Mësuesit duhet të përpiqen që të gjejnë mënyra që t’i ftojnë si duhet të gjithë studentët që të marrin pjesë në diskutime kuptimplote, madje edhe ata që ngurrojnë të marrin pjesë për arsye të ndryshme. Mësuesit duhet të jenë të kujdesshëm që të

Notes linesCover up

70


Shënime mos i vënë në siklet studentët duke i thirrur ata me emër kur e dinë se një student është i papërgatitur për t’u përgjigjur.

Ndonjëherë një student ose një numër i vogël studentësh priren që të mbi-zotërojnë në diskutimin në orën mësimore. Mësuesit mund të kenë nevojë të flasin veçan me persona të tillë, t’i falënderojnë për gatishmërinë e tyre për të marrë pjesë, të shprehin se sa e rëndësishme është që t’i nxisin të gji-thë anëtarët e klasës të marrin pjesë dhe të shpjegojnë arsyen përse mund të mos u jepet radha të flasin sa herë që dalin vullnetarë për t’u përgjigjur.

Thërritini studentët në emër. Thërritja e studentëve në emër për t’iu për-gjigjur një pyetjeje ose për të bërë një koment, ndihmon që të ushqehet një mjedis nxënieje me dashuri dhe respekt.

Mos u frikësoni nga heshtja. Ndonjëherë kur iu bëhet një pyetje e efekt-shme, studentët mund të mos përgjigjen direkt. Kjo heshtje nuk duhet ta shqetësojë mësuesin nëse nuk vazhdon për shumë gjatë. Nganjëherë, stu-dentët kanë nevojë për mundësi që të reflektojnë për atë që janë pyetur dhe për mënyrën se si mund t’i përgjigjen pyetjes. Ky reflektim mund të sjellë udhëzim nga Fryma e Shenjtë.

Riformulojeni pyetjen. Ndonjëherë studentët mund të kenë vështirësi për t’iu përgjigjur një pyetjeje për shkak se pyetja nuk është e qartë. Mësuesit mund t’i duhet ta riformulojë pyetjen ose t’i pyesë studentët nëse e kup-tojnë pyetjen që po u bën. Mësuesit duhet ta shmangin bërjen e një vargu pyetjesh në seri pa u lejuar studentëve kohë të nevojshme që të mendojnë thellësisht për të formuluar përgjigjet e duhura.

Dëgjoni me kujdes dhe bëni pyetje shoqëruese. Mësuesit ndonjëherë janë aq të shqetësuar për atë që do të thonë ose që do të bëjnë më pas, saqë nuk u kushtojnë vëmendje fjalëve të studentëve. Duke i vëzhguar dhe dëgjuar me kujdes studentët, mësuesit mund t’i dallojnë nevojat e tyre dhe ta drejtojnë diskutimin nën drejtimin e Frymës së Shenjtë. Mësuesit mund të sigurohen se i kuptojnë përgjigjet e studentëve përmes bërjes së pyetjeve si: “A mund të më ndihmoni të kuptoj se çfarë doni të thoni me këtë?” ose “A mund të më jepni një shembull të asaj që dëshironi të thoni?” Bërja e pyetjeve të këtilla shoqëruese shpesh do ta ftojë një student që të tregojë më shumë për atë që po mendon e ndien dhe shpesh fton shpirtin e dëshmisë në përgjigje. Mësuesit duhet t’u kujtojnë studentëve që ta dëgjojnë njëri- tjetrin si dhe të mos flasin kur dikush tjetër është duke folur.

Kalojini komentet ose pyetjet nga njëri student te tjetri. Shumë herë diskutimet në orët mësimore ndjekin një model ku, mësuesi bën pyetjen, studenti përgjigjet dhe më pas më-suesi shton pikëpamjen e tij ndaj përgjigjes së studentit për-para bërjes së pyetjes vijuese. Diskutimet mund të bëhen më kuptimplote, më nxitëse dhe më të efektshme kur një mësues e kalon një përgjigje ose koment nga një student te një tjetër. Pyetjet e thjeshta si: “Çfarë mund t’i shtoni kësaj?” ose “Cilat janë mendimet tuaja mbi këtë koment?” mund të krijojnë një model ku studentët u përgjigjen studentëve. Kjo shpesh e përforcon shumë përvojën e të nxënit. Zakonisht të gjithë studentët që dëshirojnë të bëjnë një koment, duhet të kenë mundësi të flasin, veç nëse koha është e kufizuar.

“Caktoni mes jush një mësues dhe mos jini të gjithë zëdhënës në të njëjtën kohë; por njëri duhet të flasë në një kohë dhe të gjithë të dëgjojnë thëniet e tij, që kur të gjithë të kenë folur, të gjithë të jenë lartësuar prej gjithçkaje.”

(Doktrina e Besëlidhje 88:122)

Notes/linesCover up

71


ShënimePranojeni përgjigjen në një mënyrë pozitive. Kur një student jep një përgjigje, mësuesi duhet ta pranojë atë në njëfarë mënyre. Kjo mund të jetë një “faleminderit” e thjeshtë ose një koment për përgjigjen. Kur jepet një përgjigje e gabuar, mësuesi duhet të jetë i kujdesshëm që të mos e vërë në siklet studentin. Një mësues i efektshëm mund të ndërtojë mbi një pjesë të komentit të studentit që është e saktë, ose të bëjë një pyetje shoqëruese që e lejon studentin ta rimendojë përgjigjen e tij apo të saj.

Leximi i Shkrimeve të Shenjta së Bashku në Orën Mësimore [5.3]

Leximi i shkrimeve të shenjta në orën mësimore mund t’i ndihmojë studen-tët të njihen dhe t’i kuptojnë më mirë vargjet që po studiojnë. Ai gjithashtu mund t’i ndihmojë atë të bëhen më të sigurt për aftësinë e tyre për t’i lexuar shkrimet e shenjta në mënyrë të pavarur. Mësuesit duhet të jenë të kujdes-shëm që të mos i vënë në siklet ata të cilët nuk lexojnë mirë ose që janë shumë të ndrojtur. Studentët që nuk preferojnë të lexojnë me zë të lartë, nuk duhet të detyrohen ta bëjnë këtë, por mësuesit mund t’i nxisin ata të marrin pjesë në mënyra me të cilat ndihen më mirë. Për shembull, caktimi që më përpara i një fragmenti të shkurtër nga shkrimet e shenjta një studenti/e, në mënyrë që ai ose ajo të praktikojë duke e lexuar atë, mund të jetë një më-nyrë e përshtatshme që ai ose ajo studente të marrë pjesë në orën mësimore.

Ka disa mënyra për t’i lexuar shkrimet e shenjta së bashku në orën mësimore:

• Bëjini studentët të lexojnë me zë të lartë, ose një e nga një apo njëzëri.• Bëjini studentët që t’i lexojnë njëri-tjetrit.• Bëjini studentët që ta lexojnë një fragment në heshtje.• Caktoni studentë të ndryshëm që t’i lexojnë me role fjalët e thëna

nga individë të ndryshëm në një histori.• Lexojuni me zë të lartë studentëve ndërsa ata ndjekin në shkrimet e

tyre të shenjta.

Paraqitja e Mësuesit [5.4]

Ndërsa rëndësia që studentët të kenë një rol aktiv në pro-cesin e të nxënit, ka peshë në të kuptuarin dhe të zbatuarin prej tyre të shkrimeve të shenjta, kjo nuk e zëvendëson nevojën që një mësues ta paraqesë siç duhet informacionin herë pas here teksa studentët dëgjojnë. Në përputhje me qëllimet e këtij manuali, ato çaste kur një mësues flet dhe studentët dëgjojnë do të quhen “paraqitja e mësuesit”. Kur përdoret në mënyrën e duhur, paraqitja e mësuesit mund t’i përforcojë metodat e tjera të mësimdhënies. Megjithatë, nëse përdoret së tepërmi, kjo veprimtari me në qendër më-suesin mund ta zvogëlojë efektshmërinë e mësimdhënies dhe ta kufizojë mundësinë e studentit për të mësuar me anë të studimit dhe të besimit.

72


Shënime Paraqitja e mësuesit mund të jetë shumë e efektshme kur përmbledh sasi të konsiderueshme materiali, paraqet informacion që është i ri për studentët, bën kalime midis pjesëve të ndryshme të mësimit ose nxirren përfundime. Një mësuesi mund t’i duhet të shpjegojë, sqarojë dhe ilustrojë në mënyrë që studentët të mund ta kuptojnë më qartë kontekstin e bllokut të shkrimeve të shenjta. Një mësues gjithashtu mund të theksojë doktrinat dhe parimet kyçe dhe t’i nxisë studentët t’i zbatojnë ato. Ndoshta më e rëndësishmja, mësuesit mund të dëshmojnë për të vërtetat e ungjillit dhe të shprehin vetë dashurinë e tyre për Atin Qiellor dhe Birin e Tij.

Kur përdoret paraqitja e mësuesit, sikurse kur përdoret cilado metodë mësimdhënieje, mësuesit duhet ta vlerësojnë vazhdimisht perceptimin e studentëve duke i bërë vetes pyetje të tilla si: “A janë të interesuar dhe të përqendruar studentët e mi?” dhe “A e kuptojnë atë që po paraqitet?” Në fund, efektshmëria e kësaj metode ose e çdo metode tjetër mësimdhënieje, përcaktohet nga fakti nëse studentët po mësojnë ose jo me anë të Shpirtit, nëse po i kuptojnë shkrimet e shenjta dhe nëse dëshirojnë t’i zbatojnë ato që po mësojnë.

Idetë në vijim mund ta ndihmojnë një mësues ta përdor këtë metodë më me efektshmëri.

Planifikojini pjesët e paraqitjes së mësuesit për mësimin. Me raste, më-suesit përgatisin me kujdes pjesë të tjera të mësimit, por nuk u kushtojnë të njëjtën vëmendje atyre pjesëve të mësimit kur do të jenë duke folur vetë në pjesën më të madhe. Një nga shqetësimet lidhur me paraqitjen e mësuesit është se studentët mund të bëhen lehtësisht vetëm pjesëmarrës joveprues në përvojën e të nxënit. Prandaj, paraqitja e mësuesit ka gjithashtu nevojë për planifikim dhe përgatitje të kujdesshme, që përfshin përcaktimin se si të fillohet dhe se si të zhvillohet mësimi në një mënyrë të arsyeshme.

Kur organizohet përdorimi i paraqitjes së mësuesit, mësuesit duhet të men-dojnë me kujdes se ku është veçanërisht e rëndësishme për studentët që të marrin një rol aktiv. Përgjithësisht, kur mësimi përparon nga kuptimi i kontekstit dhe përmbajtjes së një blloku të shkrimit të shenjtë në zbulimin, diskutimin dhe zbatimin e parimeve dhe doktrinave, bëhet më me rëndësi që studentët të marrin një rol aktiv.

Ndërthurni paraqitjen e mësuesit me metoda të tjera. Një përdorim i efektshëm i paraqitjes së mësuesit në klasë është ta përdorë atë si pjesë të një plani të plotë mësimor që përfshin metoda dhe përqasje të tjera brenda mësimit. Paraqitja duhet të jetë mjaftueshëm e ndryshueshme që të lejojë ndryshim nëse bëhet e dukshme që studentët lodhen ose shpërqendrohen. Në këtë mënyrë, edhe kur mësuesi është duke folur, përqendrimi mbetet te studentët dhe te të nxënit dhe mësuesi mund të bëj përshtatje sipas nevojës. Një herë dikush e krahasoi paraqitjen e mësuesit me fillin e një varëseje per-lash. Perlat janë metodat e ndryshme që përdor mësuesi (pyetjet, diskutimi, puna në grup, paraqitjet audiopamore etj.), por ato janë të lidhura dhe ndi-kohen bashkërisht nga mësimdhënia dhe shpjegimi i mësuesit. Një varëse nuk bëhet tërheqëse vetëm nga filli.

73


ShënimePërdorni larminë e duhur. Ka mënyra për të pasur larmi në paraqitjen e mësuesit. Mësuesit mund ta shmangin njëtrajtshmërinë duke ndryshuar theksin, tonin e volumin dhe duke lëvizur nëpër klasë ndërsa paraqitja për-paron. Gjithashtu mund të ketë larmi në llojet e materialit që prezantohet. Për shembull, mësuesit mund të tregojnë histori, të përdorin humor të për-shtatshëm, t’u referohen figurave ose paraqitjeve të tjera në klasë, të lexojnë citime, të përdorin tabelën ose paraqitjet audiopamore dhe të japin dëshmi. Larmia e duhur në paraqitjen e mësuesit gjithmonë duhet ta rrisë aftësinë e studentëve për t’i kuptuar dhe zbatuar shkrimet e shenjta.

Historitë [5.5]

Historitë mund të ndihmojnë për të ndërtuar besimin e studentëve në ungji-llin e Jezu Krishtit. Ato mund të ngjallin interes dhe t’i ndihmojnë studentët të kuptojnë ungjillin përmes përvojave të përjetuara. Historitë gjithashtu mund të jenë veçanërisht të efektshme për t’i ndihmuar studentët të kup-tojnë parimet e ungjillit që janë dalluar brenda një blloku të shkrimit të shenjtë. Përmes ilustrimit të një parimi të ungjillit në një kontekst bashkëko-hor, përveç kontekstit të shkrimeve të shenjta, historitë mund t’i ndihmojnë studentët të kuptojnë se si një parim i ungjillit lidhet me jetën e tyre, si dhe t’i ndihmojë ata që të ndiejnë një dëshirë për t’i zbatuar ato.

Plaku Brus R. Mek-Konki dha mësim: “Sigurisht që nuk ka asnjë gabim të tregosh një histori bashkëkohore që nxit besim, një histori që ka ndodhur në periudhën tonë ungjillore. . . . Me të vërtetë, kjo duhet të nxitet fort. Ne du-het të bëjmë çfarëdo përpjekjeje për të treguar se të njëjtat gjëra po ndodhin në jetën e shenjtorëve sot, siç ndodhën midis besnikëve të lashtë. . . .

Ndoshta modeli i përsosur në paraqitjen e historive që nxisin besim, është të jepet mësim ajo që gjendet në shkrimet e shenjta dhe më pas të pohohet realiteti i gjallë në të duke treguar një gjë të ngjashme e të barasvlershme që ka ndodhur në periudhën tonë ungjillore dhe ndaj njerëzve tanë dhe – më idealja – ndaj nesh si individë” (“The How and Why of Faith-Promoting Stories”, New Era, korrik 1978, f. 4–5).

Mësuesit mund të tregojnë histori nga jeta e profetëve dhe nga historia e Kishës, si dhe histori që gjenden në fjalimet e konferencave të përgjithshme dhe revistat e Kishës. Ata gjithashtu mund të tregojnë histori të vërteta nga përvoja e tyre vetjake. Disa nga përvojat më kuptimplote dhe më ndikuese të të nxënit ndodhin kur mësuesit i ftojnë studentët të tregojnë histori nga vetë jeta e tyre, të cilat ilustrojnë mënyrën se si ata janë bekuar duke jetuar një parim të ungjillit.

Duhen vënë në dukje disa porosi dhe këshilla për përdorimin e historive.

• Nëse tregimi i historive bëhet metoda ose teknika mbizotëruese e mësimdhënies, vetë historitë mund të bëhen fokusi i mësimit, duke e zvogëluar kohën reale të kaluar me shkrimet e shenjta dhe mund të duken më të rëndësishme sesa doktrinat dhe parimet që japin mësim.

74


Shënime • Përdorimi i shumë historive nga vetë jeta e mësuesve mund të çojë në lëvdim vetjak dhe mund t’i bëjë mësuesit “[ta] vënë veten si një dritë për botën” (2 Nefi 26:29).

• Ndërkohë që historitë mund ta ndriçojnë dhe ta gjallërojnë mësim-dhënien e shkrimit të shenjtë dhe t’i ndihmojnë studentët të ndiejnë fuqinë e Shpirtit, ato kurrë nuk duhet të përdoren për manipulim emocional.

• Mësuesit duhet të jenë të kujdesshëm që të mos i ekzagjerojnë faktet e një historie të vërtetë për ta bërë atë më dramatike ose ndikuese.

• Nëse një histori nuk është e vërtetë, të tilla si një histori humoristike që ilustron një çështje, ajo duhet të theksohet që në fillim të historisë që nuk është e vërtetë.

Diskutimet dhe Detyrat në Grupe të Vogla [5.6]

Ndonjëherë është dobiprurëse që ta ndash klasën në çifte ose në grupe të vogla në mënyrë që studentët të mund të marrin pjesë së bashku në një vep-rimtari ose diskutim mësimor. Veprimtaritë në grupe të vogla shpesh mund ta lejojnë një numër të madh studentësh të marrin pjesë dhe të sigurojnë një atmosferë të sigurt ku studentët mund të ndajnë ndjenjat, mendimet dhe dëshminë me njëri-tjetrin. Këto veprimtari gjithashtu mund t’u sigurojnë studentëve mundësi për t’u mësuar ungjillin të tjerëve dhe i ndihmojnë të përgatiten për të dhënë mësim ungjillin në të ardhmen. Diskutimet në grupe të vogla mund t’i përfshijnë me efektshmëri ata që duket sikur po humba-sin interesin dhe përqendrimin, si dhe i aftësojnë studentët që të zhvillojnë aftësi komunikuese dhe të forcojnë marrëdhënie të përshtatshme shoqërore dhe shpirtërore. Ato gjithashtu mund të ndërtojnë mirëbesim te studentët e ndrojtur, duke i ndihmuar që të marrin pjesë në një mënyrë më kuptimplote.

Kur keni studentë që punojnë në çifte ose grupe të vogla, mund të jetë e dobishme që të kujtoni sa vijon:

• Përpara ndarjes së studentëve në grupe të vogla, mësuesit duhet të japin udhëzime të qarta të asaj që pritet të bëhet nga studentët gjatë veprimtarisë. Shpesh, është e dobishme që t’i keni këto udhëzime të shkruara në tabelë ose të shtypura në një fletushkë, duke u mundë-suar studentëve t’u drejtohen atyre gjatë veprimtarisë.

• Veprimtaritë mësimore në grupe të vogla që lidhen me jetën dhe rre-thanat e studentëve, përgjithësisht nxisin interes dhe pjesëmarrje më të madhe.

• Caktimi i një studenti si drejtues për çdo grup si dhe caktimi i një kohe të kufizuar e ndihmojnë grupin t’i përmbahen detyrës. Veprim-taritë në grup me kohë të papërcaktuar shpesh bëjnë që grupet të përfundojnë në kohë të ndryshme dhe mund të shkaktojnë rrëmujë në klasë.

75


Shënime• Përgjithësisht, studentët marrin pjesë në veprimtari me interes më të madh në qoftë se mësuesi i fton ata që më parë të përgatiten për t’i treguar ose dhënë mësim klasës diçka që kanë mësuar nga veprimtaria. Kjo gjith-ashtu siguron mundësi për studentët që të ushtrojnë mësimdhënien e ungjillit të tjerëve.

• Studentët shpesh punojnë më mirë në grupe kur, përpara se të mblidhen së bashku, hetojnë shkrimet e shenjta, lexojnë një citat ose përmbushin disa detyra të tjera më vete.

• Në grupe me pesë ose më shumë studentë, mund të bëhet e vështirë për secilin individ që të marrë pjesë në mënyrë domethënëse. Veç kësaj, grupet e mëdha përgji-thësisht e kanë më të vështirë që t’i përmbahen detyrës.

• Puna në grupe të vogla mund të mos jetë metoda më e mirë për t’iu përgjigjur pyetjeve të thjeshta për shkak të kohës që merr ndarja e studentëve në grupe.

• Kur veprimtaritë mësimore në grup përdoren më tepër se ç’duhet, ato mund të bëhen më pak të efektshme.

Gjatë diskutimeve ose detyrave në grupe të vogla, studentët mund të shpër-qendrohen nga qëllimi i veprimtarisë, nga biseda për çështje vetjake ose mund të bëhen të shkujdesur në përpjekjet e tyre për të mësuar. Një mësues që qëndron i përfshirë aktivisht duke lëvizur grup më grup dhe duke vëzh-guar veprimtarinë mësimore, mund t’i ndihmojë studentët që t’i përmbahen detyrës dhe të përfitojnë sa më shumë nga detyra.

Ushtrimet me Shkrim [5.7]

Mësuesit duhet t’i ftojnë studentët të marrin pjesë në ushtrimet me shkrim të tilla si mbajtja e shënimeve, detyrat me shkrim në ditar, fletët e punës, reflektimi vetjak dhe esetë. Herë pas here, të ftuarit e studentëve për t’iu përgjigjur me shkrim një pyetjeje që nxit mendim, ndihmon për ta thelluar dhe sqaruar mendimin e tyre. Të ftuarit e studentëve për t’iu përgjigjur një pyetjeje me shkrim përpara se t’i ndajnë mendimet e tyre me klasën u jep atyre kohë për t’i organizuar idetë e tyre dhe për të marrë mbresa nga Fryma e Shenjtë. Studentët mund të jenë më të prirur për t’i ndarë mendimet e tyre kur i kanë shkruar ato më përpara dhe ajo që ata do të tregojnë, shpesh, do jetë më kuptimplote. Midis gjërave të tjera, detyrat me shkrim u sigurojnë studentëve mundësi për të marrë pjesë personalisht, për të marrë frymë-zim, për t’u përgatitur për të dhënë mësim dhe për të ndarë ndjenjat e tyre me të tjerët, për të njohur dorën e Zotit në jetën e tyre dhe për të shprehur dëshminë. Ndërsa mësuesit vendosin se cilat ushtrime me shkrim janë të përshtatshme për një përvojë të nxëni, ata duhet të marrin parasysh këtë pa-rim të treguar nga Plaku Dejvid A. Bednar: “Të shkruarit e asaj që mësojmë,

76


Shënime mendojmë dhe ndiejmë ndërsa studiojmë shkrimet e shenjta, është një for më tjetër e meditimit dhe një ftesë e fuqishme ndaj Frymës së Shenjtë për udhëzim të vazhdueshëm” (“Because We Have Them before Our Eyes”, New Era, prill 2006, f. 6–7).

Ushtrimet me shkrim për studentët që janë më të rinj ose aftësitë e të cilëve janë më të kufizuara, duhet të përshtaten për t’i ndihmuar ata të ecin për-para. Për shembull, një mësues mund të përgatisë një ushtrim me plotësim të vendeve bosh, ku ofrohet më shumë informacion për studentët dhe kër-kohet më pak prej tyre. Mësuesit mund t’i ndihmojnë këta studentë duke e përqendruar detyrën me shkrim mbi fragmente të shkurtra të shkrimeve të shenjta ose pyetje specifike dhe duke i dhënë atyre kohë mjaftueshëm për të plotësuar detyrën.

Studentët përgjithësisht përfitojë më shumë nga veprimtaritë me shkrim kur:

• Mësuesit u japin udhëzime të qarta e të shkruara të cilave studentët mund t’iu drejtohen herë pas here gjatë gjithë detyrës.

• Veprimtaria i përqendron mendimet e tyre mbi të vërtetat e ungjillit që janë të lidhura me rrethanat e tyre individuale.

• Veprimtaria i ndihmon ata që t’i zbatojnë personalisht këto të vërteta.• Studentët mbështeten dhe ndihmohen nga mësuesi i tyre gjatë gjithë

veprimtarisë me shkrim.• Vendosen kufizime kohore në intervale në përputhje me vështirësinë

e ushtrimit.• Studentët ftohen të shpjegojnë, tregojnë ose dëshmojnë për diçka që

kanë mësuar nga veprimtaria.• Studentët sigurohen se veprimtaritë me shkrim të cilat përqendro-

hen te ndjenjat ose zotimet vetjake, nuk do të ndahen me të tjerët, përfshirë mësuesin, pa lejen e studentit.

• Veprimtaria është një pjesë kuptimplote e planit mësimor dhe nuk jepet për “zënie me punë” ose si një ndëshkim për sjellje jo të mirë.

• Metoda alternative të shënimit të mendimeve dhe ideve ofrohen për ata që kanë vështirësi me shkrimin. Këto mund të përfshijnë thirrjen e një studenti tjetër që të veprojë si shkrues, bërjen e një regjistrimi zanor dhe kështu me radhë.

• Veprimtaritë me shkrim nuk përdoren tej mase.

77


Shënime Notes/linesCover up

Dërrasa ose Tabela [5.8]

Një dërrasë ose tabelë e përgatitur mirë mund të jetë tregues i përgatitjes së mësuesit dhe mund t’i shtohet ndjenjës së që-llimit në klasë. Përdorimi i efektshëm i tabelës gjatë mësimit mund t’i përgatisë studentët të mësojnë dhe mund të ftojë pjesëmarrje kuptimplote, veçanërisht për ata që priren të mësojnë në mënyrë pamore. Kur përdorin tabelën, mësuesit duhet të kujtojnë që të shkruajnë qartë dhe me një madhësi shkrimi që të shihet nga të gjithë, duke u siguruar që mate-riali ka mjaft hapësirë, është i rregullt dhe lehtësisht i lexue-shëm. Atje ku nuk gjendet një dërrasë ose tabelë, një copë e madhe letre ose afishe mund të përmbushë të njëjtin qëllim.

Në tabelë, një mësues mund të përshkruajë pikat ose parimet kryesore të mësimit, të skicojë një doktrinë ose ndodhi, të vizatojë harta, të paraqesë tabela skicuese, të paraqesë ose vizatojë figura të gjërave që gjenden në shkrimet e shenjta, të krijojë tabela që tregojnë ndodhi historike, të rendisë gjëra nga shkrimet e shenjta ndërsa studentët i gjejnë ato, ose të bëjë një mori veprimtarish të tjera që do të përforcojnë të nxënit.

Objektet dhe Figurat [5.9]

Shpesh është e vështirë që të jepen mësim aspekte të pakapshme të ungji-llit. Përdorimi i objekteve dhe figurave mund të jetë një mënyrë e efektshme për mësuesit që t’i ndihmojë studentët të kuptojnë parime shpirtërore. Për shembull, një objekt i njohur si sapuni mund t’i ndihmojë studentët të kuptojnë një parim më abstrakt si pendimi. Shpëtimtari shpesh iu referua objekteve tokësore (si bukës, ujit, qirinjve dhe babunëve) për t’i ndihmuar dëgjuesit e Tij të kuptojnë parimet shpirtërore.

Objektet dhe figurat mund të përdoren për të ndihmuar studentët të për-fytyrojnë se me çfarë ngjasojnë njerëzit, vendet, ndodhitë, objektet dhe sim-bolet në shkrimet e shenjta. Në vend që thjesht të flasë për zgjedhën (shih Mateu 11:28–30), mësuesi mund të sjellë një zgjedhë në orën mësimore, të tregojë një figurë të një zgjedhe ose ta ilustrojë atë në dërrasë. Studentët mund të nuhasin dhe të prekin një lule ndërsa lexojnë për “zambakët e fu-shës” (Mateu 6:28–29). Ata mund të provojnë bukën e ndorme.

Objektet dhe figurat, përfshirë hartat dhe tabelat, mund të jenë të efekt-shme për t’i ndihmuar studentët t’i përfytyrojnë, analizojnë dhe kuptojnë

78


Shënime

Notes linesCover up

shkrimet e shenjta, veçanërisht kur përdoren për të nxitur një diskutim. Të pasurit e një objekti ose figure në një ekran teksa studentët hyjnë në klasë mund ta rrisë atmosferën e të mësuarit dhe të nxisë një shpirt kërkimi bren da studentëve.

Ka dy porosi që duhen marrë parasysh kur përdoren objekte dhe figura: Së pari, ato gjithmonë duhet ta përforcojnë qëllimin e mësimit në vend që ta zbehin vlerën e tij. Së dyti, burimi për diskutimin e mjedisit dhe detajeve të një ngjarjeje në orën mësimore duhet të jetë gjithmonë rrëfimi i shkrimit të shenjtë, më tepër sesa interpretimi prej artisti i një ndodhie ose historie.

Paraqitjet Audiopamore dhe në Kompjuter [5.10]

Shkrimet e shenjta janë të mbushura me rrëfime të Zotit duke i ndihmuar fëmijët e Tij të kuptojnë mësimet e Tij përmes shenjave dhe tingujve (shih 1 Nefi 11–14; DeB 76; Moisiu 1:7–8, 27–29). Burimet audiopamore dhe teknologjike, kur përdoren siç duhet dhe efektshëm, mund t’i ndihmojnë studentët që t’i kuptojnë më mirë shkrimet e shenjta dhe të mësojnë e t’i zbatojnë të vërtetat e ungjillit.

Burimet audiopamore mund të përshkruajnë ndodhi të rëndësishme nga shkrimet e shenjta dhe mund t’i ndihmojnë studentët t’i përfytyrojnë dhe përjetojnë këto ndodhi. Këto burime mund të dramatizojnë mënyrën se si njerëzit i zbatojnë parimet e ungjillit në mposhtjen e sfidave dhe të proble-meve të tyre dhe mund të sigurojnë mundësi për Shpirtin që të jap dëshmi për të vërtetën.

Teknologjia kompjuterike i lejon mësuesit të tregojnë pjesë videosh; të pa-raqesin pyetje të rëndësishme, figura apo citate nga Autoritetet e Përgjith-shme; ose të nënvizojnë parime dhe doktrina të dalluara gjatë një mësimi. Paraqitjet në kompjuter gjithashtu mund të përdoren në të njëjtën mënyrë si mund të përdoret dërrasa ose tabela – për të përshkuar pikat kyçe të më-simit, për të paraqitur referencat e shkrimeve të shenjta dhe për të siguruar udhëzime pamore për veprimtaritë mësimore në çift, në grup ose individua-lisht. Përdorimi i teknologjisë në këto mënyra mund t’u sjellë dobi studen-tëve që mësojnë në mënyrë pamore dhe mund t’i ndihmojë studentët të sistemojnë e kuptojnë më mirë atë që po mësojnë.

Përdorimi i burimeve audiopamore, kompjuterike ose teknologjive të tjera du-het të ndihmojë për t’i bërë mësimet të qarta, interesante e të paharrueshme dhe nuk duhet t’i shkëpusë studentët nga të ndierit e mbresave të Shpirtit.

Paraqitjet audiopamore mund t’i ndihmojnë më së miri studentët të mësojnë dhe të zbatojnë parimet e ungjillit kur përdoren për të stimuluar mendimet e ndjenjat dhe për t’i përfshirë ata në tekstin e shkrimeve të shenjta. Mund të jetë e dobishme që të shkruhen në tabelë gjërat e veçanta që studentët mund të kërkojnë të gjejnë ose pyetjet që ata mund të mendojnë teksa sho-hin ose dëgjojnë paraqitjen. Gjithashtu mund të jetë me vlerë që të ndalohet gjatë paraqitjes për të bërë pyetje ose për të nxjerrë në pah të dhëna që do t’i ndihmojnë studentët. Shpesh herë, vetëm një pjesë e një burimi audiopamor

79


Shënimeështë e mjaftueshme për të përmbushur qëllimin e mësuesit. Mësuesit që përdorin metoda të tjera, të tilla si diskutimi dhe ushtrimet me shkrim, të ndërthurura me përdorimin e me-dias dhe teknologjisë rrisin mundësinë që parimet e ungjillit do të kuptohen dhe përvetësohen. Atje ku është e mundur, përdorimi i titrave në paraqitjet audiopamore mund të rrisë kuptueshmërinë dhe mbajtjen e vëmendjes së studen tëve, veçanërisht për ata që kanë vështirësi me dëgjimin.

Kur përdorin burimet audiopamore ose teknologjinë komp-juterike në një mësim, mësuesit duhet t’i vendosin pajisjet përpara se të fillojë ora mësimore dhe të sigurohen se fun-ksionojnë siç duhet. Gjithashtu ata duhet të sigurohen se të gjithë nxënësit do të jenë në gjendje ta dëgjojnë paraqitjen dhe ta shohin nga ndenjëset e tyre. Përpara orës mësimore, mësuesit duhet ta përgatisin burimin audiopamor ose kompjuterik që të fillojë në momentin e duhur kur nevojitet në mësim. Gjithashtu mund të jetë ide e mirë për mësuesit që të praktikojnë përdorimin e teknologjisë për paraqitje përpara se ta përdorin në mësim.

Udhëzime [5.10.1]

Ndoshta më shumë sesa me përdorimin e çdo metode tjetër, përdorimi i bu-rimeve audiopamore dhe i teknologjisë vjen me sfida të qenësishme bashkë-kohore dhe pengesa të mundshme. Mësuesit duhet të përdorin urtësinë kur vendosin nëse një paraqitje audiopamore ose në kompjuter do të jetë e për-shtatshme dhe ndihmuese për përvojën e të nxënit. Mbështetja e tepërt te teknologjia mund të çojë në mësime të bazuara në teknologji dhe mjete ko-munikimi më tepër sesa në mësime që janë të bazuara te shkrimet e shenjta dhe të përqendruara te nxënësi. Pyetjet e mëposhtme mund t’i ndihmojnë mësuesit në marrjen e vendimeve të urta për përdorimin e burimeve audio-pamore dhe kompjuterike:

1. A i ndihmon burimi studentët të mësojnë atë çka është e rëndësishme? Paraqitjet audiopamore mund të jenë shumë argëtuese ose të rëndësi-shme për studentët, por a kontribuojnë ato drejtpërdrejt në qëllimet e mësimit dhe në atë që studentët duhet të mësojnë? Përdorimi i këtyre burimeve për zbavitje ose thjesht për të harxhuar kohën e tepërt nuk janë arsye të mjaftueshme për përdorimin e tyre. Mësuesit duhet të shohin ose dëgjojnë çfarëdo prezantimi para se ta përdorin atë në orën mësimore dhe të sigurohen se ai i përforcon ose mbështet shkrimet e shenjta dhe doktrinat e parimet e dhëna mësim.

2. A është ai një burim për mësimin apo për pikën e tij kryesore? Plaku Bojd K. Paker këshilloi: “Mjetet ndihmëse pamore dhe zanore në një orë mësimore mund të jenë një bekim ose një bela, varet nga mënyra se si ato përdoren. Ato mund të krahasohen me erëzat dhe salcat që shoqërojnë një vakt. Ato duhet të përdoren me masë për ta theksuar ose për ta bërë një mësim interesant” (Teach Ye Diligently, bot. i rish. [1991], f. 265).

80


Shënime 3. A është ai i përshtatshëm dhe në harmoni me standardet e Kishës? A është ai lartësues? Shumë produkte të prodhuara në botë mund të për-mbajnë një mesazh të mirë por shpesh vijnë me një përmbajtje të padë-shiruar që mund ta fyejë Shpirtin ose që mbështesin ide që nuk janë në harmoni me mësimet e ungjillit. Një pjesë materiali pamor ose zanor, edhe nëse është e përshtatshme, nuk duhet të përdoret nëse vjen nga një burim që përmban material të papërshtatshëm. Materialet kundër-shtuese ose të bujshme zakonisht nuk ndërtojnë besim dhe dëshmi.

4. A i shkel ai ligjet e të drejtës së autorit ose ligje të tjera të zbatueshme? Shumë video, këngë dhe materiale të tjera zanore e pamore kanë kufi-zime të përdorimit në bazë të ligjeve për të drejtën e autorit ose marrë-veshjeve të përdoruesve. Është e rëndësishme që të gjithë mësuesit dhe udhëheqësit e seminarit dhe të institutit të ndjekin ligjet e të drejtës së autorit të shtetit në të cilin po japin mësim dhe që ato duhet të jenë në përputhje me ligjet dhe detyrimet e zbatueshme, në mënyrë që as ata as Kisha të mos jenë të prekshëm nga veprime ligjore.

Udhëzimet në vijim zbatohen për mësuesit dhe udhëheqësit e seminarit dhe të institutit në të gjitha vendet.

Përdorimi i Materialit të Prodhuar nga Kisha [5.10.2]

Mësuesit dhe udhëheqësit mund t’i kopjojnë e paraqesin filmat, videot, figu-rat dhe regjistrimet muzikore që janë prodhuar nga Kisha, për t’u përdorur në Kishë dhe seminar e institut, jo për qëllim tregtie, përveç nëse udhëzohet e kundërta mbi materialin e prodhuar nga Kisha. Muzika nga Hymns [ Himnet] e Children’s Songbook [Këngë të Fëmijëve] dhe revistat e Kishës mund të shfrytëzohet për përdorim për seminarin dhe institutin e Kishës, jo për qëllim tregtie, përveç ku një kufizim njoftohet qartë në një himn ose këngë. Mësu-esit dhe udhëheqësit e seminarit dhe të institutit mund të shkarkojnë dhe pa-raqesin materiale të prodhuara nga Kisha gjatë orës mësimore, përveç rasteve kur materiale të tilla përmbajnë një kufizim që deklaron të kundërtën.

Përdorimi i Materialit të Paprodhuar nga Kisha [5.10.3]

Si rregull i përgjithshëm, programet, programet kompjuterike dhe materialet audiopamore nuk duhet të shkarkohen nga interneti ose të paraqiten në orën mësimore nga interneti, përveç nëse janë blerë licensat e duhura. Për-veç nëse një video, këngë ose material tjetër audiopamor zotërohet nga Ki-sha, ka një risk të madh, në çdo vend, që duke treguar të tilla materiale gjatë orës mësimore mund të shkelen ligjet e të drejtës së autorit. Prandaj, si rre-gull i përgjithshëm, mësuesit dhe udhëheqësit e seminarit dhe të institutit anekënd botës nuk duhet t’u tregojnë klasave të tyre materiale që nuk janë prodhuar nga Kisha.

Kopjimi i medias që përmban muzikë që mbrohet nga të drejtat e autorit (si pentagrame ose regjistrime muzikore) është një shkelje e drejtpërdrejtë e ligjit të së drejtës së autorit, përveç nëse është dhënë leja nga zotëruesi i mbrojtur nga e drejta e autorit. Kopjimi pa leje i tekstit të një kënge të mbrojtur nga të drejtat e autorit është gjithashtu i paligjshëm.

81


ShënimeUdhëzimet në vijim përshkruajnë veçanërisht disa përjashtime të ligjit të së drejtës së autorit në Shtetet e Bashkuara, që do t’i lejojnë mësuesit dhe udhëheqësit e seminarit dhe të institutit në Shtetet e Bashkuara të paraqesin video të shkurtra gjatë orës mësimore pa marrë më parë një licensë nga zo-tëruesi i videos i mbrojtur nga e drejta e autorit. Ndonëse përjashtime të ngjashme ekzistojnë në vende të tjera, mësuesit e seminarit dhe të institutit duhet të kontaktojnë me Intellectual Property Office [Zyrën e Pronësisë In-telektuale] për të përcaktuar ligjet dhe përjashtimet e veçanta që zbatohen në vendin e tyre në veçanti, përpara paraqitjes së videove të shkurtra nga vi-deot e prodhuara për tregti apo nga programet e regjistruara drejtpërdrejt ose nga interneti.

Përdorimi i videove të prodhuara për tregti. Ligji i Shteteve të Bashkuara përfshin një përjashtim që i lejon mësuesit dhe studentët t’i përdorin videot e prodhuara për tregti gjatë orës mësimore, pa blerjen e licensës për ta bërë këtë. Megjithatë, lidhur me këtë, videot e prodhuara për tregti mund të për-doren vetëm sipas këtij përjashtimi nëse përmbushen të gjitha kushtet e mëposhtme. Shfaqja e videos së shkurtër duhet: a) të jetë kopje e prodhuar sipas ligjit; b) të përdoret në mësimdhënien ballë për ballë, që do të thotë se një mësues ose udhëheqës i seminarit dhe i institutit duhet të jetë i prani-shëm ndërsa tregohet videoja; c) të tregohet në një klasë ose vend të ngja-shëm përkushtuar mësimdhënies; d) të tregohet nga një organizatë arsimimi pa qëllim fitimi, si ora mësimore e seminarit dhe institutit; dhe e) të jepet për një qëllim mësimdhënieje që lidhet drejtpërdrejt me programin mësimor të kursit dhe jo për zbavitje. Të treguarit e medias për tregti të marrë me qira ose të blerë, përpara, gjatë ose pas orës mësimore vetëm për argëtim është e paligjshme dhe e pandershme. Ky do të jetë thuajse gjithmonë rasti kur tre-gohet një film i plotë.

Përdorimi i programeve të regjistruara nga televizioni. Në Shtetet e Bash kuara një program televiziv që ofrohet pa pagesë ndaj publikut të gjerë dhe regjistrohet nga televizioni, ose nga kabllo, mund të përdoret në klasë vetëm nëse plotësohen kushtet e mëposhtme: a) Kopja mbahet jo më shumë se 45 ditë dhe më pas duhet të fshihet menjëherë. b) Kopja përdoret në klasë vetëm brenda 10 ditëve të para nga data që është bërë kopja (pas 10 ditëve të para, por ende brenda 45 ditëve të para, kopja mund të përdoret vetëm për vlerësim nga mësuesi ose për të vendosur nëse programi duhet të përdoret në mësimet e ardhshme). c) Kopja tregohet vetëm një herë (dy herë vetëm nëse përforcimi mësimor është i domosdoshëm). d) Kopja tregohet vetëm në një klasë ose vend të ngjashëm përkushtuar mësimdhënies. e) Mesazhi ose përmbajtja e plotë e programit nuk ndryshon. f) Kopja nuk mund të dublohet për t’u ndarë me të tjerë. g) Cilado kopje duhet të përfshijë njoftimin e të drejtës së autorit për programin, siç regjistrohet. h) Programi nuk shkrihet me pjesë (fizikisht ose elektronikisht) të programeve të ndryshme për të krijuar një përpilim mësimdhënieje ose produkt tjetër.

Përveç kushteve paraprirëse, pjesët nga videot dhe programet e prodhuara për tregti të regjistruara drejtpërdrejt ose nga interneti duhet: a) të tregojnë vetëm një pjesë të videos ose të programit; b) të përdoren pa ndonjë ndry-shim ose montim të vetë programit; c) të mos përdoren në një mënyrë që

82


Shënime

Notes linesCover up

sugjeron se prodhuesit ose zotëruesit e programit miratojnë Kishën, semina-ret e institutet ose mësimet e tyre, ose në një mënyrë që sugjeron se Kisha ose seminaret e institutet miratojnë programin ose prodhuesit apo zotëruesit e tij; d) të mos përdoren në një mënyrë që e përkrahin në mënyrë të disku-tueshme Kishën ose seminaret dhe institutet; dhe e) të përdoren në përputhje me çdo kufizim të njohur për përmbajtjen dhe me rregulloren e Kishës.

Nëse mësuesit apo udhëheqësit e seminarit dhe të institutit kanë pyetje që nuk marrin përgjigje nga këto udhëzime, referojuni seksionit 21.1.12, “Copy-righted Materials” në manualin e Kishës (Handbook 2: Administering the Church [Manuali 2: Administrimi i Kishës] [2010], 21.1.12). Më pas, nëse nevojitet, kontaktoni:

Intellectual Property Office 50 E. North Temple Street, Room 1888 Salt Lake City, UT 84150-0018 Telefon: 1-801-240-3959 ose 1-800-453-3860, telefon i brendshëm 2-3959 Faks: 1-801-240-1187 Posta elektronike: cor-intellectualproperty@ ldschurch .org

Muzika [5.11]

Muzika, veçanërisht himnet e Kishës, mund të luajnë një rol domethënës për t’i ndihmuar studentët të ndiejnë ndikimin e Frymës së Shenjtë në përvojën e tyre të të nxënit të ungji-llit. Në parathënien e librit të himneve të Kishës, Presidenca e Parë shpalli: “Muzika frymëzuese është pjesë thelbësore e mbledhjeve tona të kishës. Himnet ftojnë Shpirtin e Zotit, krijojnë një ndjenjë nderimi, na bashkojnë ne si anëtarë dhe na sigurojnë një mënyrë për t’i ofruar lavde Zotit.

Disa prej predikimeve më të mëdha janë dhënë duke kën-duar himne. Himnet na çojnë në pendim dhe vepra të mira, forcojnë dëshminë dhe besimin, ngushëllojnë zemërlëshua-rit, qetësojnë ata që vajtojnë dhe na frymëzojnë të durojmë deri në fund” (Hymns, f. ix). Plaku Dallin H. Ouks dha më-sim: “Pyes veten nëse po e shfrytëzojmë mjaftueshëm këtë burim të dërguar nga qielli në mbledhjet tona, në klasat tona dhe në shtëpitë tona. . . .

Muzika jonë e shenjtë është një përgatitje e fuqishme për lutjen dhe mësimdhënien e ungjillit” (“Worship through Music”, Ensign, nëntor 1994, f. 10, 12). Mësuesit duhet t’i ndihmojnë studentët të kuptojnë rëndësinë e muzikës gjatë adhurimit dhe se si ajo mund të ndihmojë për të krijuar një mjedis ku Shpirti mund të veprojë më efektivisht.

83


ShënimeNë vijim janë disa mënyra se si mësuesit mund ta përdorin muzikën për të rritur përvojën e studentëve në të nxënit e ungjillit:

• Bëni të luhet muzikë frymëzuese teksa studentët vijnë në klasë ose gjatë orës mësimore ndërsa ata janë duke punuar mbi një detyrë me shkrim.

• Ftojini dhe nxitini studentët të marrin pjesë me dëshirë kur këndojnë himne së bashku si një klasë.

• Përsërisni parime të ungjillit dhe jepni pikëpamje plotësuese gjatë mësimit duke kënduar një himn ose një strofë të tij që lidhet drejt-përdrejt me atë që po jepet mësim për atë ditë. Ka një indeks të shkrimeve të shenjta si edhe tematikës në anën e pasme të librit të himneve që mund të jetë i dobishëm në këtë rast.

• Siguroni mundësi ku leximi i fjalëve të himneve mund t’i ndihmojë studentët të ndërtojnë dhe shprehin dëshmi për doktrinat dhe pari-met e ungjillit.

• Ftojini studentët të interpretojnë numrat e duhur muzikorë gjatë orës mësimore.

Kur merren vendime rreth përdorimit të muzikës në klasë për çfarëdolloj qëllimi (të tilla si për muzikë në sfond, zotërim të shkrimit të shenjtë ose mësim përmendsh), është e rëndësishme që të kujtoni porosinë vijuese nga Plaku Bojd K. Paker: “Ka pasur një sërë përpjekjesh për t’i marrë temat e shenjta të ungjillit dhe për t’i lidhur ato me muzikën e kohëve të sotme, me shpresën për t’i tërhequr të rinjtë tanë drejt mesazhit. . . . Nuk e di se si mund të bëhet kjo dhe se si çon në rritjen e natyrës shpirtërore. Mendoj se kjo nuk mund të bëhet” (That All May Be Edified [1982], f. 279). Përfundi-misht, është përgjegjësia e mësuesit që të sigurohet se çfarëdo muzike e për-dorur në përvojën e të nxënit, është në harmoni me standardet e Kishës dhe që në asnjë mënyrë nuk është fyese ndaj Shpirtit të Zotit.

84


Shënime Këshilla dhe Porosi të Përgjithshme [5.12]

Ndërsa dëshira për të krijuar marrëdhënie të mira me studentët është e për-shtatshme, dëshira për të qenë i lavdëruar, nëse nuk njihet apo kontrollohet, mund t’i bëjë mësuesit që të kujdesen më shumë rreth asaj që studentët mendojnë për ta, sesa për atë që ata bëjnë për t’i ndihmuar studentët të mësojnë dhe përparojnë. Kjo shpesh i çon mësuesit t’i zëvendësojnë meto-dat e caktuara për të ftuar Frymën e Shenjtë me metoda që kanë për qëllim të rrisin imazhin e tyre në sytë e studentëve. Mësuesit të cilët bien në këtë grackë, janë fajtorë për intriga priftërore sepse ata “e vënë veten si një dritë për botën, që të marrin fitime dhe të kenë lëvdata nga bota” (2 Nefi 26:29). Mësuesit duhet të jenë të kujdesshëm që përdorimi prej tyre i humorit, i historive vetjake apo i çfarëdo metode tjetër mësimdhënieje nuk bëhet me qëllim argëtimi, lënie përshtypjeje ose fitimi të lavdërimit prej studentëve. Përkundrazi, fokusi i gjithë mësuesve të fesë duhet të jetë që të lavdërojnë Atin Qiellor dhe t’i drejtojnë studentët e tyre te Jezu Krishti.

Presidenti Hauard W. Hanter dha mësim: “Jam i sigurt se ju e njihni rrezikun e mundshëm të të qenit shumë ndikues dhe shumë bindës saqë studentët tuaj ndërtojnë një besnikëri ndaj jush dhe jo ndaj ungjillit. Tani ky është një problem i mrekullueshëm për t’u luftuar, dhe ne vetëm do të shpresonim që të gjithë ju të ishit mësues kaq tërheqës. Por ka një rrezik të vërtetë këtu. Kjo është arsyeja pse ju duhet t’i ftoni studentët tuaj [të përfshihen] në shkrimet e shenjta vetë, jo thjesht t’u jepni interpretimin dhe paraqitjen tuaj për to. Kjo është arsyeja pse ju duhet t’i ftoni studentët tuaj të ndiejnë Shpirtin e Zotit, jo thjesht t’u jepni atyre mendimin tuaj vetjak për këtë. Përfundimisht, kjo është arsyeja pse ju duhet t’i ftoni studentët tuaj drejtpërdrejt te Krishti, jo thjesht te një person që jep mësim doktrinat e Tij, edhe pse i aftë. Ju nuk do të jeni gjithmonë të disponueshëm për këta studentë. Ju nuk mund t’i mbani lart kokat e tyre pasi të kenë përfunduar shkollën e mesme ose kolegjin. Dhe ju nuk keni nevojë për dishepuj personalë” (“Eternal Investments” [një mbrëm je me Presidentin Hauard W. Hanter, 10 shkurt 1989], f. 2).

Veç kësaj, këshillat dhe porositë e mëposhtme zbatohen për një shumëlloj-shmëri metodash dhe situatash mësimdhënieje:

• Përdorimi i konkurrimit. Mësuesit duhet të jenë të kujdesshëm në përdorimin e konkurrimit në klasë, veçanërisht kur studentët konku-rrojnë ndaj njëri-tjetrit. Konkurrimi mund të çojë në grindje, shkura-jim, tallje ose vënie në siklet dhe bën që Shpirti të tërhiqet.

• Përforcimi negativ. Mësuesit duhet të përdorin urtësinë në shprehjen e zhgënjimit në një orë mësimore ose ndaj një studenti të veçantë. Shumica e studentëve ndihen të paaftë në një farë mase dhe kanë nevojë për t’u lartësuar dhe për t’u inkurajuar në vend që t’u përfor-cohen të metat.

• Sarkazma. Qoftë nëse shprehet nga një mësues kundrejt një studen ti ose nga një student kundrejt një studenti tjetër, sarkazma është gjithmonë negative e lënduese dhe mund të çojë në tallje dhe humb-jen e Shpirtit.

85


Shënime• Komunikimi dhe gjuha e papërshtatshme. Mësuesit duhet të shmangin të bërtiturat kundrejt studentëve ose grindjen me studentët. Përdhos ja dhe vulgariteti nuk kanë vend në një atmosferë të arsimimit fetar.

• Përdorimi i forcës fizike. Mësuesit kurrë nuk duhet të përdorin përma-sat dhe forcën e tyre fizike për ta frikësuar ose detyruar një student që të sillet mirë. Edhe shkëmbimet shakatare fizike mund të keqkup-tohen ose të krijojnë diçka më të rëndë. Mësuesit duhet të përballen fizikisht me një student vetëm kur mbrojtja e një studenti tjetër e justifikon atë.

• Gjuha e veçantë gjinore. Mësuesit duhet të jenë të vetëdijshëm dhe të ndjeshëm ndaj gjuhës së veçantë gjinore në shkrimet e shenjta. Disa shkrime të shenjta shprehen në gjuhën mashkullore për shkak të na-tyrës së gjuhëve nga e kanë prejardhjen. Mësuesit duhet t’i kujtojnë studentët se disa terma mashkullore i referohen si meshkujve edhe femrave. Kur Adamit ju tha se “se të gjithë njerëzit [burrat], kudo, duhet të pendohen” (Moisiu 6:57), Zoti po u fliste patjetër si burrave edhe grave. Ka raste kur format mashkullore janë specifike dhe të sakta. Për shembull, anëtarët e Kreut-Perëndi janë meshkuj, dhe për-mendja e detyrave të priftërisë gjen zbatim për vëllezërit.

Notes

86

Vazhdimi i Përmirësimit si MësuesNdërsa mësuesit përpiqen t’i zbatojnë parimet dhe metodat e përshkruara

në këtë manual, ata duhet vazhdimisht, por me durim të punojnë për t’u përmirësuar. Mësuesit duhet të mësojnë parimet e mësimdhënies së efekt-shme dhe të zotërojnë teknikat e mësimdhënies së efektshme rresht pas rresh ti përmes studimit, besimit, zbatimit dhe përvojës. Ka shumë mënyra për të vlerësuar efektshmërinë e mësimdhënies dhe për të marrë përgjigje e ndihmë se si të përmirësohesh. Disa gjëra që do t’i ndihmojnë mësuesit të përmirësohen, janë metoda formale e të strukturuara, të tilla si vëzhgimi dhe përgjigjja nga bashkëmoshatarët, mbikëqyrësit apo studentët. Ka gjithashtu mënyra joformale të tilla si dëgjimi i studentëve, vëzhgimi i mësuesve të tjerë ose ndarja e ideve dhe përvojave me kolegët.

Një nga burimet më të vlefshme të përgjigjes mund të jetë vetëvlerësimi nën drejtimin e Frymës së Shenjtë. Plaku Henri B. Ajring dha mësim:

“Pas një ore mësimore, ju mund të gjeni një çast që të luteni që të mund të shihni qartësisht se çfarë ndodhi në orën mësimore dhe çfarë ndodhi në jetën e studentëve. Ju mund ta bëni atë në mënyrën tuaj, por mënyra si unë pëlqej ta bëj atë është diçka si kjo: Unë pyes: ‘A pati diçka që unë thashë ose bëra, ose që ata thanë ose bënë, që i lartësoi ata?’ . . .

Nëse kërkoni me lutje, përulësi dhe me besim, ndonjëherë, – ndoshta shpesh – do t’ju vijnë në kujtesë çaste nga ajo orë mësimore të shikimit në fytyrën e një studenti, ose të tingullit në zërin e një studenti, ose madje të mënyrës se si studenti u ngrit dhe e drejtoi trupin në një pikë të mësimit që do t’ju japin si-guri se ata u lartësuan.

Por më e rëndësishme se kjo, kjo mund t’ju japë mundësinë për të mësuar. Ju mund të mësoni se çfarë ndodhi në klasë dhe, si rrjedhojë, se çfarë mund të bëni për t’i sjellë ato përvoja lartësuese te studentët tuaj herë pas here” (“ Converting Principles” [vërejtje nga një mbrëmje me Plakun L. Tom Peri, 2 shkurt 1996], f. 2).

Ndërsa mësuesit dëshirojnë të përmirësohen dhe punojnë vazhdimisht në një mënyrë që është e kënaqshme për Atin në Qiell, Ai do t’i frymëzojë ata në përgatitjen e tyre, do t’i forcojë marrëdhëniet e tyre me studentët, do t’i lartë-sojë përpjekjet e tyre në klasë dhe do t’i bekojë me Shpirtin e Tij që të për-mbushin më plotësisht punën e Tij. Ai gjithashtu do t’i ndihmojë të shohin fushat ku ata mund të përparojnë ndërsa përpiqen të japin mësim në një më-nyrë që i drejton studentët të kuptojnë dhe të mbështeten te mësimet dhe Shlyerja e Jezu Krishtit.

Përfundimisht, qëllimi i çdo mësuesi të fesë duhet të jetë që të përfaqësojë sa të jetë e mundur Shpëtimtarin e botës si “një mësues i ardhur nga Perëndia” (Gjoni 3:2). Duke i folur një grupi të seminarit dhe institutit në fakultet, Plaku Bojd K. Paker tha: “Tiparet që kanë qenë privilegji im i shkëlqyer t’i dalloj te ju

6

87

VAzHDIMI I PËrMIrËSIMIT S I MËSUES

Shënimevëllezër dhe motra përgjatë viteve, nuk janë as më shumë e as më pak se imazhi i treguar i Mësuesit Mjeshtër. Unë besoj se në masën që ju e përmbushni, sipas sfidës dhe detyrës që keni, shëmbëlltyra e Krishtit vërtet skalitet në pamjet tuaja. Dhe për të gjitha qëllimet praktike, në atë klasë, në atë kohë dhe në atë shprehi dhe me atë frymëzim, ju jeni Ai dhe Ai është ju” (“The Ideal Teacher” [drejtuar fakultetit të seminarit dhe institutit, 28 qershor 1962], f. 5–6).

Premtimi i Zotit [6.1]

Mësimdhënia e ungjillit është puna e Zotit, dhe Ai dë-shiron që mësuesit e seminarit dhe të institutit të kenë sukses në atë detyrë. Kur mësuesit dhe udhëheqësit e thërrasin Atë çdo ditë, ata do të ndiejnë se ndihma vjen. Ai u jep një premtim atyre që po përpiqen të jetojnë dhe të japin mësim ungjillin e Tij:

“Si rrjedhim, në të vërtetë unë ju them, ia ngrini zërat tuaj këtij populli; flisni mendimet që unë do të vë në zemrat tuaja dhe ju nuk do të ngatërroheni përpara njerëzve;

Sepse do t’ju jepet në orën e duhur, po, në çastin e duhur, se çfarë duhet të thoni.

Por një urdhërim ju jap që ju do të shpallni çfarëdo gjë që shpallni, në emrin tim, me seriozitetin e zemrës, në shpir tin e zemërbutësisë, në të gjitha gjërat.

Dhe unë ju jap këtë premtim se për aq sa e bëni këtë, Fryma e Shenjtë do të derdhet për të dhënë dëshmi për të gjitha gjërat që ju do të thoni” (DeB 100:5–8).

Notes/linesCover up

89

A

Administrojmë ...................................8programet dhe burimet ....................8

Ajring, Henri B.bërja e gjërave tokësore në rregull .....9bërja e vetëvlerësimit përmes

lutjes ........................................ 86bindja e vazhdueshme sjell

përmirësim .................................4dallimi midis parimit dhe

doktrinës .................................. 30disa pyetje ftojnë frymëzimin .......... 67dy pikëpamje të ungjillit ................. 59jini të kujdesshëm kur flisni për

Shpirtin .................................... 15kërkoni parime të kthimit

në besim .................................. 58ndiqni përmbajtjen e programit

mësimor ................................... 56nuk mund të dimë gjithçka që

donin të thoshin autorët e shkrimeve të shenjta .................. 58

pyetjet janë qendra e të nxënit dhe mësimdhënies ..................... 64

qëllimi ynë si mësues ......................2studenti nëse kërkon lirisht

me besim ...................................7shkrimet e shenjta do t’i tërheqin

studentët .................................. 52shkrimet e shenjta shuajnë

etjen ................................... 52–53vetëm përmes Shpirtit ................... 13

Analizimi ............ 31, 33, 36, 44, 48, 66, 77Shih edhe Pyetjet që i bëjnë studentët

të analizojnë për të kuptuarArsimimi fetar ............................... IX, 1Ati Qiellor

bekimet nga mësimdhënia në një mënyrë që kënaq ....................... 86

dëshira e mësuesve për t’u bërë si .....3dhënia mësim studentëve për

vlerën e tyre të pafundme te ....... 16ka frymëzuar burra dhe gra të

zgjedhura për shkrimin e shkrimeve të shenjta ................................. 27

kujtues se studentët me paaftësi janë fëmijë të ............................ 17

lavdërohet në mësimdhënie ........... 84mësuesit duhet të dëshmojnë

për dashurinë për ...................... 37studentët fitojnë forcë për të

bërë zgjedhje në përputhje me vullnetin e .............................5

studentët marrin pjesë në orën mësimore që të arrijnë të njohin ...17, 54

të mësuarit rreth [Atit Qiellor], përmes Frymës së Shenjtë .......... 13

të ndihmuarit e rinisë për t’u përgatitur për jetën e përjetshme me ......................................... X, 1

të ndihmuarit e studentëve që ta njohin dhe ta duan ............... X, 1

të ndihmuarit e studentëve që të përmbushin atë që kërkohet nga ..............................2

theksimi i të vërtetave që i ndihmojnë studentët t’i afrohen më shumë ... 58

u flet studentëve përmes shkrimeve të shenjta ................................. 38

B

Ballard, M. Rasëlldëshmia ndryshon jetën ................ 37

Bazat e Mësimdhënies dhe të Të Nxënit të Ungjillit ......12–41, 43–45Bednar, Dejvid A.

Fryma e Shenjtë depërton në zemër ..7leximi i shkrimit të shenjtë nga

fillimi në fund ........................... 43lidhje, modele dhe tema ................. 27të shkruarit fton Frymën e Shenjtë ....76veprimi i frymëzuar nga besimi

tregon gatishmëri ........................7Benson, Ezra Taft

autorët e shkrimeve të shenjta e panë kohën tonë ....................... 58

marrëdhënia bashkëshort e bashkëshorte ..............................3

shkrimet e shenjta duhet të jenë burimi origjinal ......................... 55

thelbësore për mësuesit që të mësojnë ungjillin ....................... 23

Besimi ........................................ 51–53te fjala ......................................... 52te studentët ............................. 52–53te Zoti ......................................... 52veprim i frymëzuar nga ............... VI, 7

Shih edhe Fryma e Shenjtë, të ftuarit e ndikimit të, Roli i nxënësit

Ç

Çfarë të jepni mësim, të vendosurit ............................... 56–60

D

Dashuria dhe respektipër studentët ........ 16, 17, 21, 51, 54, 70për Zotin ................2, 13, 14, 16, 37, 72Shih edhe Dashuria hyjnore, Të

kultivojnë një mjedis nxënieje të mbushur me dashuri, respekt dhe qëllimshmëri

Dashuria hyjnore ................... 3, 8, 17, 51Denjësia .................................. 3, 14, 51

Shih edhe Jetojeni ungjillinDëgjimi i studentëve .................... 17, 70Dërrasa ose tabela ........................ 32, 77Dëshmia, forcimi i ............ VI, 23, 34–35, 37, 39, 61, 68

Shih edhe Kthimi në besim, Zemër, futja e ungjillit në

Dëshmo ....VI, 14, 34, 37, 44, 47, 61, 68, 72Disiplina .................................... 20–21Diskutimi .............................. 69–71, 79Ditarët ............................................ 75Doktrinat Bazë ..................39–40, 58–59Doktrinat dhe parimet .............. 5, 30, 42

deklarimi i ...........14, 32, 57, 76, 78–79mësimdhënia e ..................5, 6, 42–50

Drejtimi i klasësShih Të kultivojnë një mjedis

nxënieje të mbushur me dashuri, respekt dhe qëllimshmëri

F

Familja, duke e ndihmuar ....................9Faust, Xhejms E.

e vërteta duhet të shpallet (cituar nga B. H. Roberts) ...................... 32

Fjalët e profetëve dhe apostujve ..... 5, 33, 34, 37Fryma e Shenjtë

kërkimi për shoqërimin e .................2ndihmon gjatë përgatitjes ... 55, 57–60,

86ngritja shpirtërore përmes ................6rolet e ..................................... 13–14roli i, në të nxënit ........... 1–2, 6, 12–15,

17–18, 35, 38, 42, 52, 60të ftuarit e ndikimit të ........... 7, 15, 16,

19, 20, 34, 35, 45, 54, 62, 64, 68, 69, 76, 82

Indeksi

90

G

Gatishmëria, e studentit .... 17–18, 53–55, 62, 78

Shih edhe Studentët, përgatitja për të mësuar

Grupe, duke punuar në ........... 36, 74–75Grupimi i vargjeve

Shih Pjesë blloku të shkrimeve të shenjta

Gj

Gjuha e veçantë gjinore ..................... 85

H

Hanter, Hauard W.mësimi dhe shembulli i

Jezu Krishtit ................................5mos imitoni ndikimin e Shpirtit ...... 15rreziku i mundshëm për mësuesit

tërheqës ................................... 84studioni shkrimet e shenjta

çdo ditë .................................... 23të rinjtë duke pasur mirëbesim

në shkrimet e shenjta ................. 38Hejls, Robert D.

mësimdhënia dhe dëshmimi prej studentëve nxit besim ................ 37

ndihmoni studentët të fitojnë dëshminë shpirtërore ............ 33–34

përpiquni për drejtësi vetjake ...........2Himnet

Shih MuzikaHinkli, Gordon B.

asnjëri prej nesh nuk di mjaftueshëm ...............................4

vazhdoni të fitoni njohuri .................4Historitë .............................V, 34, 73–74Holland, Xhefri R.

atmosfera e panxituar është thelbësore ................................ 15

duajini studentët e papërgjegjshëm ........................ 22

ftojini studentët të shqyrtojnë shkrimet e shenjta ..................... 26

I

Interpretimet me role ........................ 36Intriga ........................................ 74, 84

J

Jetojeni ungjillin ................. X, 2, 4–5, 51Jezu Krishti

bekimet që u vijnë studentëve që mësojnë dhe ndjekin ....................1

dëshira e mësuesve për t’u bërë si .....3fokusi i mësuesve duhet t’i drejtojë

studentët te .............................. 84ftoni Shpirtin përmes

përqendrimit të shembujve dhe diskutimeve mbi ................. 14

mësimdhënia si ................V–VII, 3, 4, 16, 65, 78, 86–87

mësuesit duhet të dëshmojnë për dashurinë për ........................... 37

premtimi i, ndaj atyre që japin mësim ungjillin e Tij .................. 87

profetët dëshmojnë për ................. 58studentët marrin pjesë në orën

mësimore që të arrijnë të njohin ................................. 17, 54

shëmbëlltyra e [Jezu Krishtit], në pamjen e mësuesit ................ 87

shkrimet e shenjta lartësojnë përfytyrimin për ........................ 29

të mësuarit rreth [Jezu Krishtit], përmes Frymës së Shenjtë .......... 13

të ndihmuarit e studentëve që të mësojnë të bëhen si [Ai], përmes meditimit ...................... 25

theksimi i të vërtetave që i ndihmojnë studentët t’i afrohen më shumë ..................... 58

ungjilli ndihmon që të bëhen më shumë si ............................. 30

ushqejnë dashurinë e studentëve për .......................................... 16

K

Karakteri i mësuesit ........................ 4–5Këshilli për Arsimin .......................... IXKëshillimi i studentëve ............ 17, 22, 84Kimball, Spenser W.

mësojmë duke vepruar .................. 36Klark i Riu., J. Ruben

jepni mësim ungjillin siç e japin mësim shkrimet e shenjta .............6

ju mësues keni një mision madhor .. IXrinia e uritur për gjërat e Shpirtit ..... 52të rinjtë kanë përjetuar bekime

shpirtërore ................................ 36Konkurrimi ...................................... 84Konteksti dhe përmbajtja ........ 28–29, 57

Shih edhe Kuptimi i kontekstit dhe përmbajtjes

Korrigjimi i sjelljes së rrëmujshme ose të papërshtatshme ................. 20–21Krahasimi dhe ballafaqimi ............ 26–27Kthimi në besim .......... V, VII, 2, 7, 16, 30

Shih edhe Qëllimi i SeI-së, Synimi i Seminareve dhe Instituteve të Fesë, Zemër, futja e ungjillit në

L

Larmi ......................................... 63, 73Lexoni

shkrimet e shenjta së bashku në orën mësimore ..................... 71

tekstin e kursit .............................. 27Li, Harold B.

dëshmitë mpaken ......................... 23Ligjet e të drejtës së autorit ........... 79–80Liria e zgjedhjes

nxënës/e që e ushtron ................. 7, 64si veprim i frymëzuar nga besimi ... 7–8

Listat, bëni për shkrimet e shenjta ...... 27Lutja ................................. 4, 14, 15, 86

gjatë përgatitjes për të dhënë mësim ........................ V, 17, 51, 56

për studentët ....................... V, 17, 54

Ll

Lluka 5: Një Shembull ...................... 46

M

Maksuell, Nil A.e vërteta, rëndësia dhe ngulmimi

për kthimin në besim ................ 34ju jepni mësim atë që jeni ................3

Manipulimi ose shtrëngimi shpirtëror .............................. 14–15, 74Marrëdhëniet

me studentët ......... 3, 16–17, 54, 84, 86me të tjerët ................................ 2, 3me udhëheqësit e priftërisë ......3, 9–10

Marrëdhëniet shkak-pasojë ..... 31, 42, 57Meditimi ..................... 25, 35, 44, 75–76Mek-Kei, Dejvid O.

ne duhet të kemi rregull ................ 22Mek-Konki, Brus R.

histori bashkëkohore që nxisin besim ....................................... 73

Mënyra e të Ulurit ............................ 19Mësimdhënia

e doktrinave dhe parimeve .....5, 42–50e shkrimeve të shenjta me radhë ..... 42e shkrimeve të shenjta në Seminaret

dhe Institutet e Fesë ............. 42–50këshilla dhe porosi të

përgjithshme ....................... 84–85me anë të Shpirtit

Shih Të japin mësim dhe të nxënë me anë të Shpirtit

metoda, teknika dhe përqasje për .....63, 64–85

sipas mënyrës së Shpëtimtarit ......... Vshmangia e të sajuarit ................... 56

91

të vendosurit çfarë të jepni mësim ................................. 56–60

të vendosurit si të jepni mësim ... 6, 56, 60-63

vëzhgimi, dëgjimi dhe dallimi ... 16, 20, 51, 70, 71

Mësimdhënia e shkrimeve të shenjta me radhë

Shih Mësimdhënia e shkrimeve të shenjta me radhë

Mësuesiparaqitja e .................................... 19paraqitja e ............................... 71–73të përqendruar te .......56, 60, 63, 69, 71

Mjedisigjeografik ..................................... 28historik ................................... 28, 66kulturor .................................. 28, 66

Mjedisi fizik për të mësuarin .............. 18Mjete ndihmëse pamore

Shih Objektet dhe figurat, Paraqitjet audiopamore dhe në kompjuter

Modeli për mësimdhënien e shkrimeve të shenjta ......................... 43Monson, Tomas S.

mësoni për sfondin e shkrimeve të shenjta ................................. 28

personi më i rëndësishëm se problemi .............................. 21

qëllimi i mësimdhënies së ungjillit ... 34Muzika ............................ 14, 39, 54, 82

N

Ndiejeni të vërtetën dhe rëndësinë e doktrinave dhe parimeve ............. 12, 30, 33–34, 44, 47, 61Ngritje shpirtërore ........... X, 6, 12, 13, 17, 54, 60, 70Nxënësi

Shih Roli i nxënësit

O

Objektet dhe figurat ............... 54, 77–78Ouks, Dallin H.

duke dhënë mësim me dashuri ....... 16duke mos dhënë mësim zbatimet e

posaçme ................................... 35himnet si burime të dërguara

nga qielli .................................. 82mësuesit ndihmojnë në punën

e Zotit ........................................1theksoni doktrinat, parimet dhe

besëlidhjet ................................ 62

P

Paaftësi, studentë me ..........17, 24, 76, 79Paker, Bojd K.

dëshmia fitohet me dhënien e saj .... 37doktrina e vërtetë kuptohet ..............5fuqia nga mbajtja e jetës në

harmoni ................................... 51mjetet ndihmëse audiopamore –

një bekim ose bela ..................... 79nderimi fton zbulesën ................... 18nuk mund t’i impononi gjërat

shpirtërore ............................... 15studentët vijnë të etur kur

ushqehen shpirtërisht ................ 54shëmbëlltyra e Shpëtimtarit në

pamjen e mësuesit .................... 87Shlyerja është rrënja e doktrinës

së krishterë .................................1Shpëtimtari është mësuesi model .... Vtë lidhurit e temave të ungjillit me

muzikën e kohëve të sotme ........ 83thelbi dhe qëllimi i shkrimit

të shenjtë ................................. 31Paraqitja e klasës .............................. 19Paraqitjet audiopamore dhe në kompjuter .................................. 78–79

udhëzime ............................... 79–80Paraqitjet në kompjuter ................ 78–79Parimet

Shih Doktrinat dhe parimetParime të deklaruara .................... 31–32Parime të kthimit në besim ................ 58Parimet e nënkuptuara ...................... 31Përfundimi i kurseve të studimit ...... 9, 53Përfytyrimi .................................. 26, 78Përgatitja

e mësimeveShih Përgatitja e mësimit

e studentit ........................... 7, 53–55vetjake ................................... 51–53

Përgatitja e mësimit .................... 15, 18, 55–63, 64, 72

burime për ................................... 55vendosni se çfarë të jepni

mësim ................................. 56–60vendosni se si të jepni mësim ..... 6, 56,

60–63Përgatitja për të dhënë mësim ....... 51–63Përmbledhje ..................... 45, 60, 63, 72Përmirësimi si mësues .....3, 51–53, 86–87Përshtatja e mësimit ..15, 20, 55, 62, 63, 72Përshtatja e mësimit ........ 8, 44–45, 55, 59

Përshtatja e shkrimit të shenjtë te vetja ....................................... 26, 44Pjesë të bllokut të shkrimeve të shenjta ............................... 43, 56, 60Pjesëmarrja e studentëve ....7–8, 9, 25, 54, 56, 69, 74, 77Presidenca e Parë

himnet ftojnë Shpirtin e Zotit ......... 82Prindërit e studentëve ........... X, 9, 20, 22Programi Detyrë ndaj Perëndisë ......... 10Programi mësimor ............ 15, 28–29, 43, 55, 57, 59, 62, 63Programi Përparimi Personal .............. 10Pyetjet ................. V, 26, 33, 54, 62, 64–69

që ftojnë ndjenja dhe dëshmi .....34, 37, 67–68

që i bëjnë studentët të analizojnë për të kuptuar ................. 33, 66–67

që i ftojnë studentët të kërkojnë informacion ......................... 65–66

që nxisin zbatim ....................... 68–69Pyetjet kërkuese

Shih Pyetjet që i ftojnë studentët të kërkojnë informacion

Q

Qerasje ose gostitje ........................... 20Qetësia ...................................... 14, 70Qëllimi

i SeI-së ........................... 1, 12, 57, 86kultivimi i një mjedisi ........... 17, 54, 61Shih edhe Jezu Krishti, Kthimi në

besim, Zemër, futja e ungjillit nëQëndrimi i mësuesit ...........................4

R

Raportet nëse-atëherë ....................... 32Raporti, zhvillimi me studentët ............................... 16–17, 54Referenca-kryq ................................ 26Regjistrimi .................................... 9, 53Ritmi .............................................. 62Roberts, B. H.

e vërteta duhet të shpallet .............. 32Roli

i Frymës së ShenjtëShih Fryma e Shenjtë, Të japin

mësim dhe të nxënë me anë të Shpirtit

i nxënësit .................... 6–7, 17, 20, 55, 60, 63, 64, 72

Romni, Marion G.shkrimet e shenjta ruajnë parimet ... 30

92

Shih edhe Fryma e Shenjtë, Të japin mësim dhe të nxënë me anë të Shpirtit

Të mësuarit përmendsh të fragmenteve të shkrimeve të shenjta ..................... 38Të studiojnë shkrimet e shenjta çdo ditë dhe ta lexojnë tekstin e kursit ........ 23–27Të shpjegojnë .................... 33, 36, 44, 61

të tregojnë e të dëshmojnë për doktrinat dhe parimet e ungjillit ............................... 35–37

Të zotërojnë fragmentet kyçe të shkrimeve të shenjta dhe doktrinat bazë ............................38–40Trajnim i stafit të mësimdhënies .... 51, 53Tregoni .............. V, 14, 34, 36, 44, 47–50, 68, 73, 74

përvojat e shenjta vetjake ............... 68

Th

Theksimi ..................... 44, 57–58, 60, 62

U

Udhëheqësit e priftërisë, duke punuar me ...........................8, 9, 20, 22Uhtdorf, Diter F.

drejtojini të rinjtë te Krishti ..............2Uniteti .................................... 4, 14, 54

Shih edhe Të kultivojnë një mjedis nxënieje të mbushur me dashuri, respekt dhe qëllimshmëri

V

Vendosni se çfarë dhe si të jepni mësim ........................................ 56–63Vëzhgimi .................................... 53, 86Video

Shih Paraqitjet audiopamore dhe në kompjuter

Z

Zakonet rutinë të orës mësimore ........ 18Zbatimi në jetë ............................ 54, 62Zbatojini doktrinat dhe parimet ............. 12, 24, 30, 34–35, 44, 47, 61, 68, 72, 78

Shih edhe Pyetjet që nxisin zbatimZbulesa dhe frymëzimi ....... 17, 18, 35, 67, 75–76

Shih edhe Fryma e Shenjtë, të ftuarit e ndikimit të

Zemër, futja e ungjillit në ...... VII, 1, 6, 13, 33–34, 34, 43, 60, 68, 69

Shih edhe Kthimi në besim

Sh

Shembulli i mësuesit ................. 3, 23, 39Shenjimi dhe mbajtja e pajisja me shënime ............ 25, 32, 75–76Shkrimi ................................. 32, 35, 36

ushtrime ............................ 75–76, 79Shkrimi i shenjtë

blloku i, përcaktuar dhe shpjeguar ... 43doktrina dhe parime nga ... 5, 30, 57, 67është burimi kryesor për

përgatitjen e mësimit ................. 55mësimdhënia e ...................... V, 5, 42mjetet ndihmëse për studimin e ...... 24teknika dhe metoda për

studimin e ........................... 24–27zotërimi i ................................ 38–39

Shlyerja e Jezu Krishtit ..........X, 1, 13, 16, 27, 29Shpërqendrimet, mënjanimi i ............. 19Shpirti, mësimdhënia me anë të

Shih Fryma e Shenjtë, Të japin mësim dhe të nxënë me anë të Shpirtit

Shpjegoni fjalët dhe frazat e vështira ................................. 26, 29, 57

T

TabelaShih Dërrasa ose tabela

Takimet shpirtërore ........14, 18, 19, 39, 54Të dallojnë

doktrinat dhe parimet ......... 30–32, 43, 47, 57, 61, 66, 67

të kuptojnë, të ndiejnë të vërtetën dhe rëndësinë e saj, si dhe të zbatojnë doktrinat dhe parimet e ungjillit ............................. 30–35

Të japin mësim dhe të nxënë me anë të Shpirtit ................ 6, 12–15, 17, 51

Shih edhe Fryma e ShenjtëTë kultivojnë një mjedis nxënieje të mbushur me dashuri, respekt dhe qëllimshmëri ......... 12, 16–22, 54, 70Të kuptojnë

doktrinat dhe parimet ...... 6, 33, 36, 44, 47–48, 50, 57, 61, 67, 72, 77

kontekstin dhe përmbajtjen e shkrimeve të shenjta dhe të fjalëve të profetëve ...... 12, 27–30, 38, 43, 44–45, 47–50, 57, 60–62, 65–67, 72

Të mësuaritme anë të Shpirtit ......12, 20, 24, 61, 72mjedis i ........................................ 16

S

Sarkazma ........................................ 84Seminaret dhe Institutet e Fesë ....... IX, 9Sfondi ............................................. 28Si të jepni mësim, të vendosurit e ... 6, 56, 60–63Sistemi Arsimor i Kishës ................... IXSkot, Riçard G.

formulime të thjeshta parimesh ...... 31futja në kujtesë e shkrimeve të

shenjta si krijimi i miqësisë ......... 39matja e mësimdhënies së

efektshme ................................ 34miqtë në shkrimet e shenjta ........... 29ndajini parimet nga detajet ............ 31ndihmoni që e vërteta të depërtojë

thellë te studentët ..................... 34ndihmoni të rinjtë t’i duan

shkrimet e shenjta ..................... 23parimet janë e vërteta e

përqendruar ........................... 5, 30përdorimi i shkrimeve të shenjta

siç janë shkruar ......................... 39pjesëmarrja e studentit fton

Shpirtin ......................................8synimi më i rëndësishëm në

mësimdhënie ............................ 59shkrimet e shenjta janë një lloj

manuali ................................... 27zhvillimi i karakterit të drejtë ............5

Smith, Jozefmjeti për të kuptuar shkrimet e

shenjta ..................................... 28të gjithë shpirtrat të prirur për t’u

përmirësuar .............................. 17Studentë

duke u mësuar ungjillin të tjerëve .. 6, 8, 36, 60–61, 74

duke u përgatitur për të mësuar ....... 6, 53–55, 63, 77

nevojat dhe aftësitë e ........... 10, 17, 44, 51, 55, 59

roli i, në të nxënitShih Roli i nxënësit

Studimi i përditshëm i shkrimeve të shenjta ........................... 7, 12, 23–24Studimi vetjak i shkrimeve të shenjta .............................. 23–27, 29Sugjerimi ................................... 53, 86Synimi i autorit të shkrimeve të shenjta ................ 27, 28, 31, 42, 43, 58Synimi i Seminareve dhe Instituteve të Fesë ............. X, 1–10, 12, 17–18, 51, 55

mësimdhënia dhe të nxënit e ungjillit...dhe të mbështeten te mësimet dhe shlyerja e jezu...

Documents