müfredatına uyumlu . sinif a · 2020. 7. 22. · merhaba sevgili Öğrenciler, İnsan hayatında...

COĞRAFYA

‘’SORU BANKASI’’

Akıllı Tahta

Uygulaması

Kararında

Anlatım

Yeni

MEB

müfredatın

a

uyumlu

9. SINIF

Rabia Nalan Çınar

Elif Doğu Gültekin

9. Sınıf Soru Kitabı / Coğrafya

KA00-09.01MHK03

978-605-2387-76-4

Rabia Nalan ÇINAR / Elif Doğu GÜLTEKİN

Münevver KITAY

Mustafa KELEŞ

Münire Betül AYYILDIZ

Mehmet ESKİN

Acar Matbaacılık Promosyon ve Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Şti.Osman Gazi Mah. Mehmet Deniz Kopuz Cad. No.20 / 1Kıraç / Esenyurt / İSTANBUL tlf: 0 212 886 56 56

0 212 275 00 35 www.eksenyayinlari.com - [email protected]ülbahar Mah. Cemal Sururi Sk. No:15 / E Hâlim Meriç İş Merkezi Kat 9 Mecidiyeköy - İST.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre, her hakkı Eksen Yayıncılık ve Eğitim Malz. San. Tic. AŞ’ye aittir. Eksen Yayıncılık’ın yazılı izni olmaksızın, kitabın herhangi bir şekilde kısmen veya tamamen çoğaltılması, basım ve yayımı hâlinde gerekli yasal mevzuat uygulanır.

ürün adı

ürün no

isbn

yazarlar

dizgi-mizanpaj

grafik tasarım

editör

yayın yönetmeni

baskı

iletişim

copyright ©

MERHABASevgili Öğrenciler,

İnsan hayatında olgunluk, yaşlılık gibi dönemler vardır. Bu dönemlerin de

kendi içinde önemli dönemeç noktaları bulunmaktadır. İlköğretimden orta-

öğretime geçiş yapan milyonlarca öğrencimiz, yeni bir okul, yeni bir arkadaş

çevresi, yeni öğretmenler ve yeni derslere merhaba derken hayatın önemli

bir dönemecinde olduklarının bilincindedir kanaatindeyiz.

Yeni eğitim-öğretim yılında yeni bir müfredatla tanışacak olan 9. sınıf öğret-

men ve öğrencilerimiz, MEB’in yeni ders programları ve içeriği ile eğitim-öğ-

retime başlayacak. Biz de Eksen Yayınları olarak kitaplarımızı, yeni müfredata

ve müfredatın kazanımlarına göre oluşturduk.

Bunu şöyle yaptık:

Her ünitede neler öğrenileceği alt başlıklar hâlinde sıralandı.

Testlere başlamadan önce hatırlanması gereken bilgiler “ÖZET ANLATIM”

biçiminde verildi.

Testler konunun ağırlığına ve önemine göre birim birim oluşturuldu ve

isimlendirildi.

Ünitenin sonuna, “Etkinlik” bölümü konuldu. Bu bölüm, klasik sınavlara

ve kısa cevaplı sorulara sizleri hazırlamak içindir.

Ünitelerin sonuna coğrafya ile ilgili yeni ve ilginç bilgilerin yer aldığı ha-

ber köşesi sayfalarına yer verildi.

Sevgili Öğrenciler,

Eğitim-Öğretim hayatınızın yeni dönemecinde yeni okullar, yeni arkadaşlıklar,

yeni öğretmenlerle huzurlu ve başarılı bir yıl geçirmenizi temenni ederiz.

Esenlik ve başarı dileklerimizle...

KİTABIMIZI TANIYALIM

TEST SORULARI

68

1.

IIIII

V

IV

I

Haritada numaralanmış gösterilen yerlerin hangisinde gölge boyu yıl boyunca diğerlerinden daha kısa olur?A) I B) I I C) I I I D) IV E) V

2. Dünya üzerinde kutuplardan Ekvator'a doğru gidildikçe bazı değişiklikler meydana gelmektedir. Aşağıdakilerden hangisi sözü edilen değişiklikler ara-sında yer almaz?A) Paraleller arası mesafeB) Kalıcı kar sınırıC) Denizlerin tuzluluk oranıD) Bitki türleri

E) Yer çekimi

3.

60°

30°

20°

45°

90°

90°

0°

I

II

IIIIV

V

Dünya'nın günlük hareketine bağlı olarak ortaya çıkan çiz-gisel hız dünyanın küresel şekle sahip olmasından dolayı her yerde aynı değildir. Buna göre, yukarıdaki şekilde işaretli merkezlerin hangi-sinde çizgisel hız en fazla, hangisinde en azdır?

En fazla En azA) III IB) IV IIC) V IIID) II IVE) I V

4. Dünya'nın şeklinin bir sonucu olarak çizgisel hız Ekvator'dan kutuplara gidildikçe azalır.

0°

R

N

Ç

Dünya haritası üzerinde R - N - Ç rotasını izleyen bir gözlem ucağının tespit edeceği çizgisel hız değişim grafiği aşağıdakilerden hangisi olabilir?A) Çizgisel hız

(km/h)

YolN ÇR

B) Çizgisel hız(km/h)

N ÇRYol

C) Çizgisel hız(km/h)

N ÇRYol

D) Çizgisel hız(km/h)

N ÇRYol

E) Çizgisel hız(km/h)

N ÇRYol

5. Dünya'nın şekline bağlı olarak Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe bazı doğal unsurların değiştiği gözlemlenir.

K

L

M

N

P

R

T

Yukarıdaki harita üzerinde işaretlenmiş doğrultular boyunca gidildiğinde, görülen değişimlerden hangisi Dünya'nın şekli ile açıklanamaz?A) K'dan L'ye doğru gidildikçe çizgisel hızın azalmasıB) T'den K'ya gidildikçe gölge boyunun kısalmasıC) M'den N'ye gidildikçe, Güneş ışınlarının geliş açısının büyümesi

D) N'den T'ye gidildikçe sıcaklığın artmasıE) P'den R'ye gidildikçe alacakaranlık süresinin uzaması

Dünya'nın Şekli ve Sonuçları - 2

ANLATIM

8

COĞRAFYA - İNS

AN VE DOĞA

BÖLÜM

01

Doğa ve İnsan E

tkileşimi

1. Aşağıdakilerde

n hangisi beşerî

faaliyetlerin doğal

çevre üzerindeki et

kisine örnek göster

ilemez?

A) İstanbul Boğazı'

na Marmaray yapılm

ası

B) İstanbul'daki dol

u yağışından araçlar

ın zarar görmesi

C) Japonya'da den

izin doldurulması ile

yeni bir kara par-

çasının elde edilme

si

D) Endonezya'da o

rmanlık alanların t

arım alanlarına

dönüştürülmesi

E) Nil Nehri üzerine

baraj inşa edilerek c

ivarındaki tarım

alanlarının sulanmas

ı

2. Aşağıdakilerde

n hangisi doğal ko

şulların insan yaşa-

mına etkisine örnek

olarak gösterilemez

?

A) Türkiye'nin iç bö

lgelerinde tahıl tarım

ının yaygın olma-

sı

B) Ekvatoral kuşakt

a kentlerin yüksek al

anlara kurulması

C) Nüfusun kalabalı

k olduğu yerleşim a

lanlarında trafik

sorununun yaşanma

sı

D) Doğu Anadolu B

ölgesi'nde ulaşımın

güç olması

E) Karadeniz Bölge

si'nde balıkçılığın ya

ygın olarak yapıl-

ması

DOĞA VE İNSA

N ETKİLEŞİMİ

İnsanoğlu yaşam

ını ve etkinlikle

rini doğal çevre

nin sağladığı im

kân-

lardan yararlana

rak sürdürür. Bu

imkânların bölg

elere göre değiş

im

göstermesinden

dolayı insanlar

ın beslenme, ba

rınma, giyinme

ve

ekonomik faaliy

etleri de değişim

gösterir. Örneği

n az yağışlı ve n

em

oranı düşük bölg

elerde kerpiç ev

ler görülürken,

bol yağışlı ve ne

m

oranı yüksek bö

lgelerde bambu

, çubuk, yaprak

ve benzeri malz

eme-

lerden yapılmış e

vler çok yaygınd

ır.

Tüm canlıların ya

şam alanı atmo

sfer (hava küre

), biyosfer (canl

ılar

küresi), litosfer

(taş küre) ve hi

drosfer (su küre

) adı verilen do

ğal

sistemlerden olu

şmaktadır. İnsan

lar, faaliyetlerin

i bu doğal sistem

ler

içerisinde sürdü

rmektedir. İnsan

lar, ilk dönemler

de doğal sistem

in

işleyişine pek m

üdahale edeme

miş ancak yery

üzünü tanımaya

ve

artan bilgiyle do

ğal sistemlere m

üdahale etmeye

başlamıştır.

Doğal çevre insa

nı etkilediği gibi

insan da doğal

çevreyi etkileme

ktedir.

Beşerî faaliyetler

in doğal çevre ü

zerindeki etkisin

e birçok örnek v

erilebi-

lir. Bunlardan b

irkaçı Ömerli Ba

rajı (İstanbul), Li

angshui Viyadüğ

ü (Çin),

Panama Kanalı (

Panama) ve Niss

ibi Köprüsü (Adıy

aman ve Şanlıurf

a)'dür.

COĞRAFYANIN

KONUSU VE B

ÖLÜMLERİ

Coğrafyanın; ince

lediği alanın çok

geniş ve incele

me konusunu o

luştu-

ran olayların çok

çeşitli olması bö

lümlere ayrılmas

ına neden olmuş

tur.

Coğrafyanın yara

rlandığı bazı bili

m dalları vardır

. Bunlar; tarih,

antro-

poloji, sosyoloji,

etnoloji, iktisat

, jeoloji, jeofizik

, jeodezi, meteo

roloji,

pedoloji, litoloji,

siyaset, felsefe,

teknocoğrafya, f

izik, istatistik ve

jeopo-

litik bilimleridir.

Coğrafyanın üç a

na dalı bulunmak

tadır.

COĞRAFYA

FİZİKİ COĞRA

FYA

Jeomorfoloji

Kartografya

Hidrografya

Klimatoloji

Toprak Coğrafy

ası

Doğal Afetler Co

ğrafyası

BEŞERî VE EK

ONOMİK COĞ

RAFYA

Nüfus Coğrafyas

ı

Yerleşme Coğra

fyası

Siyasi Coğrafya

Kültürel Coğrafy

a

Tarihi Coğrafya

Tarım Coğrafyas

ı

Ulaşım Coğrafy

ası

Sanayi Coğrafy

ası

Enerji Coğrafyas

ı

Ticaret Coğrafy

ası

Turizm Coğrafy

ası

Sağlık Coğrafyas

ı

BÖLGESEL CO

ĞRAFYA

Bölgeler Coğraf

yası

Ülkeler Coğrafy

ası

Kıtalar Coğrafyas

ı

Ü N i T E B A Ş L

I Ğ I

BEŞERÎ SİSTEM

LER

02Neler

Öğreneceğ

iz?

Yerleşmeve

YerleşmeninG

elişimi

Yerleşme,D

okuveTipleri

Ülkemizde

Yerleşmeler

Ülkemizde

İdariBirimle

r

ETKiNLiK CEVAPLARI

202

1. ünite Etkinlik Cevap AnahtarıA. Etkinlik /Sayfa 150 (Doğru / Yanlış)

D Y

1

2

3

4

5

6

7

D Y

8

9

10

11

12

13

14

B. Etkinlik /Sayfa 150 (Eşleştirme)1 E 4 I 7 F 10 D

2 A 5 B 8 C

3 H 6 İ 9 G

C. Etkinlik /Sayfa 151 (Boşluk Doldurma)1. Hidrosfer - Biyosfer

2. İbn Hurdazbih3. Dağılış4. Mutlak konum5. Lejant6. Oryantiring7. Sinoptik

Etkinlik D /Sayfa 151 (Yazılı Soruları)1. İnsan var olduğu günden bugüne doğal çev-

reyi şekillendirmiştir. İnsanın doğa üzerindeki etkisine ülkemizden Atatürk Barajı'nı, Os-mangazi Koprüsü'nü, Nefise Akçelik Tüneli'ni ve henüz tamamlanmamış olan Kanal İstan-bul projesini örnek olarak verebiliriz.

2. Coğrafyanın bölümleri şunlardır;

1. Fiziki Coğrafya 2. Beşerî ve Ekonomik Coğrafya 3. Bölgesel Coğrafya3. Ülkemizde Cemal Arif Alagöz, Besim Darkot,

Reşat İzbırak ve Sırrı Erinç gibi isimler coğraf-yanın gelişmesine katkıda bulunmuştur.

4. Çizim (harita) ve sözlü anlatım (tasvir) teknik-leri coğrafyanın ifade teknikleridir.

5. Ülkemiz Ekvator'a göre Kuzey Yarım Küre'de (36° – 42° Kuzey paralelleri), Başlangıç Merid-yeni'ne göre Doğu Yarım Küre'de (26° – 45° Doğu meridyenleri) yer alır.

6. Gerçek uzunluk = 50 km

Harita uzunluğu = 10 cm

Ölçek = Harita Uzunluğu Gerçek Uzunluk

Ölçek = 10

5.000.000

Ölçek = 1

500.000 sonucu elde edilir.

7. Asya Kıtası'nın doğusunda Oyaşivo soğuk su akıntısı ve Kuroşivo sıcak su akıntısı etkilidir.

8. Şekilde yükselim (konveksiyonel) yağışları-nın oluşumu gösterilmiştir. Yükselim yağışları havanın ısınarak yükselip hızla soğuması ile oluşur. Bu tür yağışlar Ekvator'da yıl boyunca, orta kuşak karalarının iç kesimlerinde ise ilk-bahar ve yaz aylarında görülür.

9. 0°'nin altında, yeryüzünde oluşan yoğunlaşma ürünleri şunlardır:

• Kırç

• Kırağı

2. ünite Etkinlik Cevap AnahtarıA. Etkinlik /Sayfa 170 (Doğru / Yanlış)

D Y

1

2

3

4

5

6

D Y

7

8

9

10

11

12

B. Etkinlik /Sayfa 170 (Eşleştirme)

1 B 4 C 7 H 10 I

2 F 5 E 8 D

3 A 6 İ 9 G

C. Etkinlik /Sayfa 171 (Boşluk Doldurma)1. Doğal - beşerî2. Yerleşme3. İnka4. Paleolitik5. Himalaya

6. Çizgisel7. Metropoliten8. Askerî9. Devamlı

Etkinlik D /Sayfa 171 (Yazılı Soruları)1. Yeryüzündeki ilk yerleşmeler; • Uygun iklim koşullarının görüldüğü, • Tatlı suyun bol olduğu, • Tarıma uygun düzlüklerin ve verimli otlak

alanların yer aldığı alanlarda kurulmuştur.2. • Aşırı soğuklardan dolayı kutup bölgelerinde, • yükselti ve engebeliliğin fazla olmasından

dolayı Himalayalar'da, • kuraklıktan dolayı dönenceler çevresi ve

Asya Kıtası'nın iç kesimlerinde, • gür orman ve bataklıklardan dolayı Amazon

ve Kongo havzalarında nüfus seyrektir.

3. I. şekilde ışınsal planlı yerleşme gösterilmiş-tir. Bu yerleşmelerde meskenler yolların etra-fında değişik doğrultularda yer alır. II. şekilde dairesel planlı yerleşme gösterilmiştir. Bu yerleşmeler engebenin az olduğu yerlerde görülür. Meskenler bir meydanın etrafında toplanmıştır.

4. Liman şehirlerine örnek olarak şunları verebi-liriz:

• Rotterdam (Hollanda)

• Hamburg (Almanya)

• Marsilya (Fransa)

5. İgloo adı verilen meskenler Kuzey Kutbu'na yakın bölgelerde görülür. İgloolar eskimolar tarafından kar ve buz kullanılarak yapılmıştır.

6. Türkiye'de yerel yönetim birimleri şöyledir: • İl Özel İdaresi • Belediyeler • Mahalle ve köyler

ETKiNLiK

150

Etkinlik YapalımA. Aşağıda verilen cümlelerden doğru olduğunu düşündüğünüze "4" işareti koyunuz.

D Y

1 Coğrafya, insan ile doğal ortam arasındaki etkileşimi inceler.

2Güneydoğu Asya'da yaşayan insanların temel besin kaynağının pirinç olması insanın doğal ortam üzerindeki etkisine örnek verilebilir.

3 Turizm coğrafyası ve enerji coğrafyası fiziki coğrafya kapsamında incelenir.

4 Biyocoğrafya; biyoloji, botanik, pedoloji ve zooloji bilimlerinden yararlanır.

5 Coğrafya terimini ilk kullanan bilim insanı Geographika adlı eseriyle tanınan Eratosthenes'dir.

6 Ardışık iki meridyen arası uzaklık her yerde 111 km'dir.

7 Ülkemizde enerji tasarrufu sağlamak amacıyla 3. saat dilimi kullanılmaktadır.

8 Silindirik projeksiyon yöntemiyle kutuplardan Ekvator'a doğru gidildikçe bozulmalar artar.

9 Yeryüzü şekillerini gösterme yöntemleri içinde gerçeğe en uygun olanı kabartma yöntemidir.

10 21 Aralık tarihinde Güney Yarım Küre'ye Güneş ışınları en büyük açı ile gelir.

11 Troposfer ile stratosfer arasında stratopoz adı verilen geçiş katmanı yer alır.

12 Yer yörüngesinin şekli ve güneş lekeleri Güneş sabitesi değerlerinde değişmeye neden olur.

13 Havanın sıcaklığı arttıkça bağıl nem oranı artar.

14Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde defne, sandal, zeytin, keçiboynuzu ve mersin gibi bodur ağaçlardan oluşan makilere rastlanır.

1 Fiziki coğrafyanın kurucusu A Hipparkhos

2 Coğrafi koordinat sistemi kullanarak konum belirleyen ilk kişi B Alizeler

3 Dünya'nın Güneş'e en uzak olduğu tarih C Termosfer

4 Yer çekiminin en az olduğu katman D 21 Haziran

5 DYB alanlarından TAB alanına doğru esen sürekli rüzgâr E Alexander Von Humboldt

6 Göl bilimi F Yıldız

7 Kuzeyden eserek sıcaklığı azaltan yerel rüzgâr G Litoloji

8 Kutup ışıklarının görüldüğü katman H 4 Temmuz

9 Taş bilimi I Ekzosfer

10 Güney Yarım Küre'de en uzun gecenin yaşandığı tarih İ Limnoloji

B. Aşağıda verilen ifadeleri doğru biçimde eşleştiriniz.

CEVAP ANA

HTARI

206

1. BÖLÜM

12

34

56

78

9 10 1

1 12 1

3 14 1

5

Bölge Kavramı ve

Bölge Türleri - 1

AD

DA

CB

EA

AE

Bölge Kavramı ve

Bölge Türleri - 2

EB

DA

EC

CD

DD

CE

1. BÖLÜM

12

34

56

78

9 10 1

1 12 1

3 14 1

5

Doğal Çevreyi Na

sılı Kullanıyoruz?

- 1B

BE

CD

AE

BE

C

Doğal Çevreyi Na

sılı Kullanıyoruz?

- 2D

EC

DA

CB

DA

ED

AB

E

2. BÖLÜM

12

34

56

78

9 10 1

1 12 1

3 14 1

5

İnsanın Doğaya Et

kisi - 1

AE

DE

BD

DD

BC

İnsanın Doğaya Et

kisi - 2

EA

CB

CD

BE

EA

AB

Genel Tekrar

AA

EB

DE

BA

CA

D

2. BÖLÜM

12

34

56

78

9 10 1

1 12 1

3 14 1

5

Bölge Sınırları ve B

ölgeler ve Ülkeler

- 1B

DC

AE

AE

EA

C

Bölge Sınırları ve B

ölgeler ve Ülkeler

- 2C

DD

DA

EB

AE

CE

ED

D

Genel Tekrar

AE

BD

CA

CD

CC

BB

E

2. ÜNİTE: BEŞERî S

İSTEMLER

3. ÜNİTE: KÜRESE

L ORTAMLAR: BÖL

GELER VE ÜLKELE

R

4. ÜNİTE: ÇEVRE V

E TOPLUM

1. Bölüm

12

34

56

78

9 10 1

1 12 1

3 14 1

5

Yerleşme ve Yerle

şmenin Gelişimi -

1

EE

A CD

AB

BE

B

Yerleşme ve Yerle

şmenin Gelişimi -

2

AB C

E DC

CC

EE

BA D

A

2. Bölüm

12

34

56

78

9 10 1

1 12 1

3 14 1

5

Yerleşme, Doku ve

Tipleri - 1

BB C

DA C

CB

EA

Yerleşme, Doku ve

Tipleri - 2

B DA C

E DC

EB

AB

E CE D

Genel Tekrar

B CE C

DA D

B DD

B

3. Bölüm

12

34

56

78

9 10 1

1 12 1

3 14 1

5

Ülkemizde Yerleşm

eler / Ülkemizde

İdari Birimler - 1

DC

AB

AA

E CB

Ülkemizde Yerleşm

eler / Ülkemizde

İdari Birimler - 2

CE D

AB D

A CC

BB

Genel Tekrar

DC

A CA

EA

B C

HABER KÖ ŞES

i

152

(Fotoğraf: http:/

/www.internetha

ber.com/turk-bil

im-insanlari-ilk-k

ez-bir-gezegen-ke

sfetti-1799892h.

htm)

Ankara Üniversi

tesi Fen Fakülte

si Astronomi ve

Uzay Bilimleri Bö

lümü Öğretim Üy

esi Yrd.

Doç. Dr. Mesut

Yılmaz, AA muh

abirine yaptığı a

çıklamada şunlar

ı kaydetti:

"Çalışmalarımız

sonucunda ben,

Ankara Ünivers

itesi Fen Fakült

esi Astronomi

ve Uzay

Bilimleri Bölümü

Öğretim Üyesi P

rof. Dr. Selim O

sman Selam, Eg

e Üniversitesi A

stronomi

ve Uzay Bilimle

ri Bölümü Öğret

im Üyesi Prof. D

r. Varol Keskin

ve Astronomi v

e Uzay

Bilimleri Bölümü

'nde doktora öğr

encimiz İbrahim

Özavcı ile berab

er Jüpiter benze

ri Güneş

dışı bir gezegen (

Öte-gezegen) ke

şfettik. Türk bilim

insanları ilk def

a bir gezegen keş

fetmiş-

tir. Bunun guru

runu ve mutluluğ

unu yaşıyoruz. J

üpiter'den 1,5 k

at daha büyük b

oyutlara

sahip bu yeni gez

egen, yıldızının e

trafında bir tam

yörünge turunu

neredeyse bir yı

l sürede

tamamlamakta

. Gezegen, Jüpit

er benzeri bir ga

z devidir ve dola

yısıyla yaşam ba

rındırma

ihtimali yoktur.

(Kaynak: http://aa.c

om.tr/tr/bilim-tekno

loji/turk-bilim-insan

lari-ilk-kez-bir-geze

gen-kesfetti/88334

8)

TÜRK BİLİM İNS

ANLARI

İLK KEZ BİR GEZ

EGEN KEŞFETTİ

Ankara Üniversite

si ve Ege Ünivers

itesi’nde görevli

öğretim üyesi üç

Türk bilim insan

ı ile bir dok-

tora öğrencisi, G

üneş sistemine 2

12 ışık yılı uzaklı

kta Jüpiter benze

ri bir "öte-gezege

n" keşfetti.

İÇİNDEKİLER01 Ünite

DOĞAL SİSTEMLERDoğa ve İnsan Etkileşimi, Coğrafyanın Konusu ve Bölümleri .............................................. 10

Doğa ve İnsan Etkileşimi ....................................................................................................... 10

Coğrafyanın Konusu ve Bölümleri ......................................................................................... 12

Genel Tekrar ........................................................................................................................... 14

Coğrafyanın Tanımı, Önemi ve Gelişimi ............................................................................... 16

Coğrafyanın Tanımı, Önemi ve Gelişimi - 1 ......................................................................... 16

Coğrafyanın Tanımı, Önemi ve Gelişimi - 2 ......................................................................... 18

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 20

Dünya’nın Şekli ve Sonuçları ................................................................................................ 22

Dünya’nın Şekli ve Sonuçları - 1 ........................................................................................... 22



Dünya’nın Hareketleri ve Sonuçları A .................................................................................. 28

Dünya’nın Hareketleri ve Sonuçları A - 1 ............................................................................. 28



Dünya’nın Hareketleri ve Sonuçları B ................................................................................... 34

Dünya’nın Hareketleri ve Sonuçları B -1 .............................................................................. 34



Genel Tekrar .......................................................................................................................... 40

İklim Kuşakları ....................................................................................................................... 42

İklim Kuşakları - 1 .................................................................................................................. 42

İklim Kuşakları - 2 .................................................................................................................. 44

İklim Kuşakları - 3 .................................................................................................................. 46

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 48

Coğrafi Koordinat Sistemi, Coğrafi Konum ........................................................................... 50

Coğrafi Koordinat sistemi - 1 ................................................................................................ 50

Coğrafi Koordinat sistemi - 2 ................................................................................................ 52

Coğrafi Konum - 1 ................................................................................................................. 54

Coğrafi Konum - 2 ................................................................................................................. 56

Coğrafi Konum - 3 ................................................................................................................. 58

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 60

Ülkemizin Coğrafi Konumu ................................................................................................... 62

Ülkemizin Coğrafi Konumu - 1 .............................................................................................. 62



Genel Tekrar .......................................................................................................................... 68

Harita ve Harita Okuryazarlığı A ........................................................................................... 70

Harita ve Harita Okuryazarlığı A - 1 ..................................................................................... 70



Harita ve Harita Okuryazarlığı B ........................................................................................... 76

Harita ve Harita Okuryazarlığı B - 1 ...................................................................................... 76



Genel Tekrar .......................................................................................................................... 82

Geçmişten Günümüze Bilgilerin Haritalarla Aktarılması ..................................................... 84

Geçmişten Günümüze Bilgilerin Haritalarla Aktarılması -1 ................................................. 84

Geçmişten Günümüze Bilgilerin Haritalarla Aktarılması -2 ................................................. 86

Yeryüzü Şekillerinin Haritalara Aktarılması .......................................................................... 88

Yeryüzü Şekillerinin Haritalara Aktarılması - 1 .................................................................... 88



Genel Tekrar .......................................................................................................................... 94

Atmosfer ve Hava Olayları, Hava Durumu ve İklim ............................................................. 96

Atmosfer ve Hava Olayları, Hava Durumu ve İklim - 1 ....................................................... 96

Atmosfer ve Hava Olayları, Hava Durumu ve İklim - 2 ....................................................... 98

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 100

İklim Elemanları : Sıcaklık ..................................................................................................... 102

İklim Elemanları : Sıcaklık - 1 ................................................................................................ 102




Genel Tekrar .......................................................................................................................... 110

İklim Elemanları : Basınç ve Rüzgârlar ................................................................................. 112

İklim Elemanları : Basınç ve Rüzgârlar - 1 ........................................................................... 112




Genel Tekrar .......................................................................................................................... 120

İklim Elemanları : Nem ve Yağış .......................................................................................... 122

İklim Elemanları : Nem ve Yağış - 1 ..................................................................................... 122




Genel Tekrar .......................................................................................................................... 130

Dünya’daki İklim Tipleri ........................................................................................................ 132

Dünya’daki İklim Tipleri - 1 ................................................................................................... 132




Genel Tekrar .......................................................................................................................... 140

Ülkemizde İklim ..................................................................................................................... 142

Ülkemizde İklim - 1 ............................................................................................................... 142

Ülkemizde İklim - 2 ............................................................................................................... 144

Ülkemizde İklim - 3 ............................................................................................................... 146

Ülkemizde İklim - 4 ............................................................................................................... 148

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 150

Etkinlik ............................................................................................................ 152

Haber Köşesi .................................................................................................. 154

ÜniteBEŞERî SİSTEMLERYerleşme ve Yerleşmenin Gelişimi ....................................................................................... 156

Yerleşme ve Yerleşmenin Gelişimi - 1 ................................................................................. 156

Yerleşme ve Yerleşmenin Gelişimi - 2 ................................................................................. 158

Yerleşme, Doku ve Tipleri ..................................................................................................... 160

Yerleşme, Doku ve Tipleri - 1 ............................................................................................... 160

Yerleşme, Doku ve Tipleri - 2 ............................................................................................... 162

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 164

Ülkemizde Yerleşmeler, Ülkemizde İdari Birimler ............................................................... 166

Ülkemizde Yerleşmeler, Ülkemizde İdari Birimler - 1 ......................................................... 166

Ülkemizde Yerleşmeler, Ülkemizde İdari Birimler - 2 ......................................................... 168

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 170

Etkinlik ............................................................................................................ 172

Haber Köşesi .................................................................................................. 174

ÜniteKÜRESEL ORTAMLAR:BÖLGELER VE ÜLKELERBölge Kavramı ve Türleri ....................................................................................................... 176

Bölge Kavramı ve Türleri - 1 ................................................................................................. 176

Bölge Kavramı ve Türleri - 2 ................................................................................................. 178

Bölge Sınırları, Bölgeler ve Ülkeler ........................................................................................ 180

Bölge Sınırları, Bölgeler ve Ülkeler - 1 ................................................................................. 180

Bölge Sınırları, Bölgeler ve Ülkeler - 2 ................................................................................. 182

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 184

Etkinlik ............................................................................................................ 186

Haber Köşesi .................................................................................................. 188

ÜniteÇEVRE VE TOPLUMDoğal Çevreyi Nasıl Kullanıyoruz? ........................................................................................ 190

Doğal Çevreyi Nasıl Kullanıyoruz? - 1 ................................................................................... 190

Doğal Çevreyi Nasıl Kullanıyoruz? - 2 ................................................................................... 192

İnsanın Doğaya Etkisi ............................................................................................................ 194

İnsanın Doğaya Etkisi - 1 ....................................................................................................... 194

İnsanın Doğaya Etkisi - 2 ....................................................................................................... 196

Genel Tekrar .......................................................................................................................... 198

Etkinlik ............................................................................................................ 200

Haber Köşesi .................................................................................................. 202

Cevap Anahtarı .................................................................................................................... 203

02

04

03

DOĞAL SİSTEMLER01Neler Öğreneceğiz? DoğaveİnsanEtkileşimi,CoğrafyanınKonusuveBölümleri

CoğrafyanınTanımı,ÖnemiveGelişimi

Dünya'nınŞekliveSonuçları

Dünya'nınHareketleriveSonuçları

İklimKuşakları

CoğrafiKoordinatSistemi,CoğrafiKonum

ÜlkemizinCoğrafiKonumu

HaritaveHaritaOkuryazarlığı

GeçmiştenGünümüzeBilgilerinHaritalarlaAktarılması

YeryüzüŞekillerininHaritalaraAktarılması

AtmosferveHavaOlayları,HavaDurumuveİklim

İklimElemanları:Sıcaklık

İklimElemanları:BasınçveRüzgâr

İklimElemanları:NemveYağış

Dünya'dakiİklimTipleri

Ülkemizdeİklim

10

COĞRAFYA - İNSAN VE DOĞABÖLÜM01

Doğa ve İnsan Etkileşimi

1. Aşağıdakilerden hangisi beşerî faaliyetlerin doğalçevreüzerindekietkisineörnekgösterilemez?

A) İstanbulBoğazı'naMarmarayyapılmasıB) İstanbul'dakidoluyağışındanaraçlarınzarargörmesiC) Japonya'dadenizindoldurulmasıileyenibirkarapar-

çasınıneldeedilmesiD) Endonezya'da ormanlık alanların tarım alanlarına

dönüştürülmesiE) NilNehriüzerinebaraj inşaedilerekcivarındaki tarım

alanlarınınsulanması

2. Aşağıdakilerden hangisi doğal koşulların insan yaşa-mınaetkisineörnekolarakgösterilemez?

A) Türkiye'niniçbölgelerindetahıltarımınınyaygınolma-sı

B) EkvatoralkuşaktakentlerinyüksekalanlarakurulmasıC) Nüfusun kalabalık olduğu yerleşim alanlarında trafik

sorunununyaşanmasıD) DoğuAnadoluBölgesi'ndeulaşımıngüçolmasıE) KaradenizBölgesi'ndebalıkçılığınyaygınolarakyapıl-

ması

DOĞA VE İNSAN ETKİLEŞİMİ

İnsanoğlu yaşamını ve etkinliklerini doğal çevrenin sağladığı imkân-

lardan yararlanarak sürdürür. Bu imkânların bölgelere göre değişim

göstermesinden dolayı insanların beslenme, barınma, giyinme ve

ekonomik faaliyetleri de değişim gösterir. Örneğin az yağışlı ve nem

oranı düşük bölgelerde kerpiç evler görülürken, bol yağışlı ve nem

oranı yüksek bölgelerde bambu, çubuk, yaprak ve benzeri malzeme-

lerden yapılmış evler çok yaygındır.

Tüm canlıların yaşam alanı atmosfer (hava küre), biyosfer (canlılar

küresi), litosfer (taş küre) ve hidrosfer (su küre) adı verilen doğal

sistemlerden oluşmaktadır.

İnsanlar, faaliyetlerini bu doğal sistemler içerisinde sürdürmekte-

dir. İnsanlar, ilk dönemlerde doğal sistemin işleyişine pek müda-

hale edememiş ancak yeryüzünü tanımayla ve artan bilgiyle doğal

sistemlere müdahale etmeye başlamıştır.

Doğal çevre insanı etkilediği gibi insan da doğal çevreyi etkilemek-

tedir. Beşerî faaliyetlerin doğal çevre üzerindeki etkisine birçok

örnek verilebilir. Bunlardan birkaçı Ömerli Barajı (İstanbul), Liangshui

Viyadüğü (Çin), Panama Kanalı (Panama) ve Nissibi Köprüsü

(Adıyaman ve Şanlıurfa)'dür.

COĞRAFYANIN KONUSU VE BÖLÜMLERİİncelediği alanın çok geniş ve inceleme konusunu oluşturan olay-

ların çok çeşitli olması coğrafyanın bölümlere ayrılmasına neden

olmuştur. Coğrafyanın yararlandığı bazı bilim dalları vardır. Bunlar;

tarih, antropoloji, sosyoloji, etnoloji, iktisat, jeoloji, jeofizik, jeodezi,

meteoroloji, pedoloji, litoloji, siyaset, felsefe, teknocoğrafya, fizik,

istatistik ve jeopolitik bilimleridir.

Coğrafyanın üç ana dalı bulunmaktadır.

COĞRAFYA

FİZİKİ COĞRAFYA

Jeomorfoloji

Kartografya

Hidrografya

Klimatoloji

Toprak Coğrafyası

Doğal Afetler Coğrafyası

BEŞERî VE EKONOMİK COĞRAFYA

Nüfus Coğrafyası

Yerleşme Coğrafyası

Siyasi Coğrafya

Kültürel Coğrafya

Tarihî Coğrafya

Tarım Coğrafyası

Ulaşım Coğrafyası

Sanayi Coğrafyası

Enerji Coğrafyası

Ticaret Coğrafyası

Turizm Coğrafyası

Sağlık Coğrafyası

BÖLGESEL COĞRAFYA

Bölgeler Coğrafyası

Ülkeler Coğrafyası

Kıtalar Coğrafyası

1111

COĞRAFYA - İNSAN VE DOĞA3. Aşağıda iki farklıyöredeki insanlarınbeslenme faaliyetleri

gösterilmiştir.

Pirinç Tarlası Balık Tutan Eskimo

I II

Bunagöre, verilenyöreler ile ilgili aşağıdaki yargılar-danhangisineulaşılamaz?A) I.yöredeyıllıkyağışmiktarıfazladır.B) II.yöredesıcaklıkoldukçadüşüktür.C) I.yöredetopraktarımaelverişlidir.D) II.yöredeçokçeşitliekonomiketkinliklermevcuttur.E) II.yöredeinsanlarbuzdanevlerdeyaşarlar.

4. Kerpiç evlerin yaygınolduğubir yörede aşağıdakiler-denhangisiningörülmesibeklenmez?

A) GürbitkitopluluklarıB) KüçükbaşhayvancılıkC) GünlüksıcaklıkfarkıD) RüzgârerozyonuE) Buğday,arpa,çavdartarımı

5. Meskenlerin yapı malzemesi, bulunulan doğal çevre iledoğrudanilişkilidir.Doğalçevreşartlarıdeğiştikçemesken-lerindedeğiştiğigözlemlenir.

I

III

II

Buna göre, yukarıdaki haritada verilen merkezlerindoğalçevrekoşullarıdüşünüldüğündeyapımalzemesiaşağıdakilerinhangisindedoğruolarakverilmiştir? I II III

A) Kerpiç Ahşap TaşB) Ahşap Taş KerpiçC) Taş Kerpiç AhşapD) Kerpiç Taş AhşapE) Ahşap Kerpiç Taş

6. Doğalçevre,mekânsalplanlamalarıdaetkilemektedir. Bunagöre;

I

II

V

IV

III

YukarıdaverilenTürkiyeharitasındanumaralarlagös-terilendoğrultulardayapılacakolanhangiyoluninşaa-sındayolyapımmaliyetidahafazlaolacaktır?

A)I B)I I C)I I I D)IV E)V

7. İnsanoğlunundoğalçevreyeyapmışolduğumüdahale-lerarasındaaşağıdakilerdenhangisiyeralmaz?

A)Barajlar B)Tüneller C)Mağaralar D)Viyadükler E)Köprüler

8.

0°

I

III

II

V

IV

Yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen yörelerinhangisinde insanlarınmevsimlere göre giysi değiştir-meihtiyacıdahafazladır?


9. Soğukiklimbölgelerindeyaşayaninsanlar,yağlıveproteinağırlıklıhayvansalbesinlertüketipkalınvekürklükıyafetlertercih ederlerken sıcak iklim bölgelerinde yaşayanlar isesebzevemeyveağırlıklıbeslenipdahainceveserintutankıyafetleritercihederler.Ilımaniklimbölgelerindeyaşayaninsanlar da yıl boyunca değişen mevsim şartlarına göreyaşamlarınıdüzenlerler.

Buparagrafabirbaşlıkkonulmakistenseaşağıdakiler-denhangisienuygunolacaktır?

A) DoğaveinsanetkileşimiB) DoğanınintikamıC) İnsanlarındoğayamüdahalesiD) CoğrafibakışE) Coğrafyanınkonusu

12

Coğrafyanın Konusu ve Bölümleri

1. ----, atmosfer, hidrosfer ve litosferin kesiştiği ve canlılarınyaşamasıiçinenuygunortamdır.

Yukarıdakitanımdaboşbırakılanyereaşağıdakilerdenhangisiyazılmalıdır?

A)Biyosfer B)Ateşküre C)Atmosfer D)Havaküre E)Suküre

2. ● Dünyayıçepeçevresarangaztabakadır. ● İnsanlar,hayvanlar,bitkilervemikroorganizmalardan

oluşandoğalortamdır. ● Yerküre'ninyüzeyinisarankatıtabakadır. ● Okyanuslar,denizler,göller,akarsularvebataklıklar-

danoluşanortamdır.

Aşağıdakikavramlardanhangisinin tanımınayukarıdayerverilmemiştir?

A)Litosfer B)Ateşküre C)Atmosfer D)Hidrosfer E)Biyosfer

3. Aşağıdakilerden hangisi coğrafya biliminin incelemealanlarındanbirideğildir?

A) CanlılarınyeryüzündekidağılışıB) YeryüzündekisukaynaklarınınkullanılabilirliğiC) Dünya'nınşeklivehareketleriD) CoğrafibölgeleregöreiklimözellikleriE) Bitkilerinbüyümeevreleri

4. Japonya, dünyada en fazla depremin meydana geldiğiülkelerden biridir. Ülkede her yıl 1500 civarında depremkaydedilirkenortalamaherüçyıldabirdeçokyıkıcıdep-rem felaketi yaşanır.Busebepleülkedeki yapılardepremgüvenlik şartlarına göre inşa edilir. İnsanların depremdenvezararlarındankorunmaeğitimiiseanaokuluöncesinde,aileyanındabaşlar.

Yukarıdakiparagraftaanlatılanolay,doğalortamıoluş-turanhangiunsuruninsanhayatındakietkisiniaçıkla-makiçinörnekolarakkullanılabilir?

A)Litosfer B)AtmosferC)Hidrosfer D)Biyosfer E)Ekzosfer

5. Aşağıdakilerden hangisi hidroloji biliminin incelemealanlarıarasındayeralmaz?

A) ÇanakkaleBoğazı'ndakitersakıntılarB) FıratNehri'ninsutaşımakapasitesiC) TorosDağları'nınoluşumevreleriD) EgeDenizi'ninkıyışekilleriE) DoğuAnadoluBölgesi'ndekibarajgölleri

6. Aşağıdaverilencoğrafyanınbölümüveyardımcıbilimdalıeşleştirmelerindenhangisiyanlıştır?

Bölüm YardımcıbilimA) Klimatoloji → MeteorolojiB) Hidrografya → HidrolojiC)Biyocoğrafya → BotanikD)Jeomorfoloji → NümizmatikE) Biyocoğrafya → Zooloji

7. (I) Türkiye'nin matematik konumuna bağlı olarak pek çoktarımürünüyetiştirilebilir. (II)Ancakbazı tarımürünlerininyetiştirilebilmesi matematik konumdan çok özel konumile açıklanabilir. (III) Türkiye'de Antalya'nın Gazipaşa veMersin'inAnamurilçelerindeyetiştirilenmuzyadaRizeveçevresinde yetiştirilebilen çay gibi. (IV) Sulama olanakla-rının fazla veya geliştirilebilir olduğu alanlarda ise zamaniçerisindetahıltürlerininyeriniendüstribitkilerialmıştır.(V)Pamuk,endüstribitkilerininenönemlisidir.

Buparçadanumaralandırılmışcümlelerinhangilerindecoğrafyanındağılışilkesikullanılmıştır?

A)YalnızI B)IveII C)IIveIII D)IIIveIV E)IIveV

8. Doğayıoluşturandörttemelortamdanlitosferiveözel-likleriniinceleyencoğrafyanınbölümüaşağıdakilerdenhangisidir?

A)Biyocoğrafya B)KlimatolojiC)Jeomorfoloji D)Hidrografya E)Meteoroloji

13

9.

Tekeplatosu

Yıldız Dal.

.

Yund D

a l.

Susurluk

.

Ay .

.

Acı göl

Burdur gölü

Sultan D

ları

Emir d.

Yazılıkayaplatosu

Murat d.

Samanlı d.

Meriç

Ilgaz da

larıKür

e Da l

arı

ı

Köro lu Da ları

Haym

ana

platos

u

Cihanbeyli

platosu

Kızılırmak

Bozokplatosu

Akda

lar

Tecer

da ları

Tahtalı da

ları

Ala daları

Bolkar daları

T iplatosu

Bey da.

Canik da ları

Do u Karadeniz d

a ları

Ye ilırmak

Filyos

Karasu

Merc erafet tin D

a ları

Güneydo

u Torosları

platosuGaziantepplatosu

Nur

da

ları

Obrukplatosu

Erciyes d.TuzG.

Dicle

Atatürk barajıCe

yhan

Seyh

an

Bin

bo

ad.

Karakayabarajı

Kebanbarajı

VanGölü

Nemrut d.

Süphan d.

Tendürek d.

Erzurum-Kars platosu

Çoru

h

Küre

Aras

Sündiken d.

Sivrihisar d.

Gediz

Büyük Menderes

Madra

d d.

.

12°C den fazla 12°C ile 8°C arasında

Türkiye yıllık sıcaklık dağılış haritası

8°C den az

Türkiye'nin akarsuları

Kıvrım, kırık dağ

Türkiye'de dağ, ova ve platoların dağılışı

Volkanik dağ

I

III

II

Yukarıdaverilenharitalarıncoğrafyanınhangialanları-naaitolduğusöylenebilir?

I II III

A) Klimatoloji Jeomorfoloji HidrografyaB) Hidrografya Jeomorfoloji KlimatolojiC)Klimatoloji Jeomorfoloji BiyocoğrafyaD)Biyocoğrafya Klimatoloji JeomorfolojiE) Klimatoloji Hidrografya Jeomorfoloji

10. Fabrika bacalarından çıkan zehirli gazlar, hava içerisindebulunanbazıgazlarınoranınıartırmakta (CO

2),bazıgaz-

ların da atmosfere karışmasına neden olmaktadır (SO2).

Atmosferekarışangazlartepkimeyegirerekasityağmurla-rınasebepolmakta,tarımalanlarıolumsuzetkilenmektedir.

Yukarıdaki cümlede insanın, hangi iki doğal ortamaetkisindensözedilmektedir?

A)Hidrosfer–Atmosfer B)Biyosfer–HidrosferC)Atmosfer–Biyosfer D)Litosfer–Hidrosfer E)Hidrosfer –Litosfer

11. I. Atmosferindoğalunsurlarındanbiriolannem,yineat-mosferinunsurlarındanbiriolansıcaklıküzerindeetki-lidir.Nemlibölgelerdehavayavaşısınır,yavaşsoğur.Bunabağlıolarakgünlükveyıllıksıcaklıkfarkıazdır.

II. Biyosferinunsurlarındanbiri olanmikroorganizmalar,ölmüşcanlılarıparçalayarak,karbonveazotdöngüsüyoluyla karbondioksit ve azotun tekrardan atmosferedönmesinisağlar.

Konuşmasındabuörnekleriverenbilim insanı,aşağı-dakilerdenhangisiniaçıklamaktadır?

A) Doğayıoluşturandörttemelortamaaitunsurlarınkendiiçindebirbütünoluşturmasını

B) Atmosferin unsurlarından nemin özellikleri ve sıcaklıküzerindekietkisini

C)Biyosferin,atmosferleetkileşimiçindebulunurken,mik-roorganizmafaaliyetlerinikullanmasını

D)Doğayı oluşturan ortamların hem kendi unsurlarıylahemdiğerortamunsurlarıylaetkileşimiçindeolduğunu

E) Atmosferilebiyosferarasındameydanagelenetkileşi-mingazlaraetkisini

12. Coğrafyanınaltbilimdallarındanbiriolanbiyocoğrafya;

I. Botanik II. Jeomorfoloji III. Klimatoloji IV. Zooloji

bilimlerininhangilerindenfaydalanmaktadır?

A)IveII B)IveIII C)IIveIII D)IIveIV E)IveIV

13. Aşağıda coğrafya bilimine veri sağlayan bazı yardımcıbilimlerverilmiştir.

I. Jeofizik II. Jeoloji III. Astronomi IV. Meteoroloji Bu bilim dallarından hangileri coğrafyanın klimatoloji

bölümüyleençokilgilidir?

A)YalnızI B)YalnızIV C)IveIV D)IIveIV E)IIIveIV

14

1. Coğrafyanın konusunu aşağıdakilerden hangisi enkapsamlıolarakaçıklar?

A) İnsanvecoğrafiçevrearasındakikarşılıklıilişkileriince-leyenbilimdalıdır.

B) Denizveokyanuslardakiolaylarıinceleyenbilimdalıdır.C)Doğal unsurları ve bunlar arasındaki ilişkiyi inceleyen

bilimdalıdır.D)İklimolaylarıileyerşekillerinivebunlararasındakiiliş-

kiyiinceleyenbilimdalıdır.E) Toplumlarvetoplumlarınekonomikvebeşerîözellikle-

riniinceleyenbilimdalıdır.

2. Aşağıdakilerdenhangisi coğrafyanın inceleme alanla-rındanbirideğildir?

A) AtmosferinunsurlarıvebunlarınetkileşimleriB) LitosferinunsurlarınıoluşturanyerşekilleriC)HidrosferinunsurlarındanbiriolangöllerindağılışıD)Biyosferinunsurlarındanbiriolanhayvanlarınhastalık-

larıE) Atmosferinyerşekillerioluşumunaetkisi

3. Aşağıdakicümlelerinhangisindecoğrafyanınkarşılaş-tırmailkesikullanılmıştır?

A) Alçakbasınçalanlarındahavahareketiyükselicidir.B) Erzurum-KarsPlatosu'ndabüyükbaşhayvancılıkyapı-

lırken,bozkırbitkiörtüsünesahipİçAnadolu'daküçük-başhayvancılıkgelişmiştir.

C)Ege kıyılarında zeytin yetiştirildiği için yağ endüstrisigelişmiştir.

D)Obayerleşmeleri,OrtaKaradenizveAntalyacivarındayaygındır.

E) VolkanikkayaçlarıngenişalanayayıldığıKayseriçev-resindekırsalmeskenyapımındadahaçoktaşkullanı-lır.

4. Aşağıdakilerden hangisi litosferi oluşturan doğalunsurlardanbirideğildir?

A)Toprak B)Volkankonisi C)Plato D)Kayaç E)Kasırga

5.

I III

II

Hidrosfer

Jeomorfoloji

Hidrografya

Biyocoğrafya

Atmosfer

Doğal Sistemler Beşerî Sistemler

Coğrafya

Yukarıdakişekildeboşbırakılmışyerlere,sırasıylaaşa-ğıdakilerdenhangisigelmelidir? I II III

A) Biyosfer Mezosfer MeteorolojiB) Biyosfer Litosfer KlimatolojiC)Litosfer Klimatoloji BiyosferD)Litosfer Biyosfer HidrografyaE) Jeoloji Biyosfer Hidrografya

6. Doğalçevreunsurları,toplumlarıngündelikyaşantılarıüze-rindeetkilidir.

Bunagöre,

I. Japonya'dabalıktüketimininfazlaolması, II. Norveç'tehalkınbüyükbölümününülkeningüneyinde

yerleşmişolması, III. Almanya'danüfusartışhızınındüşükolması, IV. İngiltere'dekahvetüketimininyaygınolması gibi örneklerden hangileri, doğal çevre unsurlarının

toplumlarıngündelikyaşantılarıüzerindeetkiliolduğu-nakanıtolarakgösterilemez?

A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIV D)IveII E)IIIveIV

7. Coğrafyanın doğal sistemler ve beşerî sistemler olmaküzereikianakonusubulunmaktadır.

Bunagöre; I. Nüfus II. Ekonomi III. Jeomorfoloji IV. Klimatoloji alanlarından hangileri, coğrafyanın doğal sistemlerini

inceleyenanabilimdallarındandır?

A)YalnızIII B)IveII C)IIveIII D)IIveIV E)IIIveIV

Genel Tekrar

15

8. I. Mısır'danüfusunbüyükkısmınınNilNehriçevresindetoplanması

II. Türkiyenüfusunun1/4'ününMarmaraDeniziçevresin-debulunması

III. Afganistan'dabalıksözcüğügeçendeyimlerinsayıcaçokazolması

IV. İngiltere ve Fransa arasında yapılan ticarette ManşTüneli'ninyoğunolarakkullanılması

Yukarıdaverilenlerdenhangileridoğalçevreşartlarınıninsanhayatıüzerindekietkisineörnekolarakgösterile-bilir?

A)YalnızI B)IveIII C)IIveIII D)IIIveIV E)I,IIIveIV

9. Ekvatoralbölgedeinsanlardahaçokyüksekyerleriyerleşimalanı olarak seçerken, orta kuşakta yaşayanlar ise denizseviyesineyakınyerleriyerleşimalanıolarakseçerler.

Budurumunortayaçıkmasındakitemelnedenaşağıda-kilerdenhangisidir?

A) Suvesuyunyoğunbulunduğualanlarınyerleşimeuy-gunolması

B) ToplumlarınkültürelözelliklerininyerleşmeyietkilemesiC)EğimlialanlarıntarımauygunolmayışıD)İnsanların yerleşim alanı olarak iklimin uygun olduğu

yerleriseçmesiE) Jeolojik yapı farklılığının yerleşme ve mesken tipleri

üzerindekietkisi

10. Yağışın yetersiz olduğu veya kuraklığın yaşandığı ülke-lerde bulutların suni tohumlamayla yağış bıraktırılmasıesasınadayananyöntemeyağmurbombasıadıverilir.Buyöntem,Kansasgibidoluyağışının tarımürünlerinezararverdiğiyerlerdededoluyağışınaönlemolarakkullanılmak-tadır.

Yukarıdaki paragrafta anlatılan olay, aşağıdakilerdenhangisininkanıtıolarakkullanılabilir?

A) DoğanıninsanfaaliyetleriüzerindekietkisineB) İnsanındoğayıdeğiştirmeveşekillendirmeözelliğineC)DoğanıninsanyaşamıüzerindekietkisineD)DoğaşartlarınınbilimselgelişmeyekatkıdabulunduğunaE) Litosferveatmosferarasındabirdengeolduğuna

11. 23Ağustos2005'teBahamalar'ınüzerindeoluşmayabaş-layan Katrina Kasırgası, ABD tarihinin en yıkıcı kasırgasıünvanını almıştır. Kasırga 1836 kişinin ölmesine ve 81.2milyardolarlıkmaddihasaroluşmasınanedenolmuştur.

Aşağıdakilerdenhangisiyukarıdaanlatılandoğa-insanetkileşiminebenzerbirörnektir?

A) 9Eylül2009'daİstanbul'dameydanagelenselfelake-tinde24kişininhayatınıkaybetmesi

B) 8Mart2010'daElazığ'dameydanagelendepremfela-ketinde51kişininhayatınıkaybetmesi

C)19Eylül2008'deRize'demeydanagelenheyelanda2kişininhayatınıkaybetmesi

D)25Aralık2004'teAsya'yıvurantsunami'de250binkişi-ninhayatınıkaybetmesi

E) Aralık2000'deMeksika'daPopocatepehYanardağı'nınpatlamasısonucuönemlimaddihasarınmeydanagel-mesi

12. Doğayı oluşturan dört temel ortamdan biri olan hid-rosferin unsurları arasında aşağıdakilerden hangisigösterilemez?

A)Okyanuslar B)BalıklarC)Göller D)Yeraltısuları E)Akarsular

13. Aşağıdakilerden hangisi dört doğal ortamın birbiriyleetkileşimineörnekolarakgösterilemez?

A) İklimdeğişikliklerinebağlıolaraksukaynaklarında re-zervazalmalarınınbaşlaması

B) 1990'da çekirge istilası sonucu önemli ölçüde meraalanınıntahribeuğraması

C)Bitkiörtüsününeğimlialanlardatoprağıerozyonakarşıkoruması

D)Yeraltındayaşayancanlılarınanakayayaetkisiyletop-rakoluşumunakatkısağlaması

E) Mısır'daki Aswan Barajı'nın etkisiyle tarım alanlarınıngenişlemesi

16

1. I. Coğrafi → Coğrafyailmininesaslarınagöre yeryüzü olaylarınveyakonularınele alınmasıdır. II. Coğrafi → Coğrafyabilimiileilgiliherşey III. Coğrafyacı → Coğrafyaaraştırmalarıyapan yadacoğrafyailminikendine meslekedinmişkimsedir. IV. Coğrafibakış → Coğrafyanınaraştırmayaptığıalan açısı

Yukarıdaki eşleştirmelerden hangi ikisinde yanlışlık yapılmıştır?

A)IveII B)IveIII C)IveIV D)IIveIII E)IIveIV

2. Coğrafya öğretiminde öğrencilere kazandırılmak istenenbirçokhedefbulunmaktadır.

Bunagöre,aşağıdakilerdenhangisibuhedeflerdenbirideğildir?

A) YaşadığımekânıetkinvedoğrukullanmakB) ÇevreselsorunlaraçözümüretmekC) Yaşadığıçevreyikendiamaçlarıdoğrultusundasınırsız

kullanmakD) Ülkemizdevedünyadameydanagelendeğişimlerifark

etmekE) Coğrafiolaylarıvebunlarınyeryüzünedağılışınıöğren-

mek

Coğrafyanın Tanımı, Önemi ve Gelişimi - 1

COĞRAFYANIN TANIMI, ÖNEMİ VE GELİŞİMİ

Coğrafya, kelime anlamı olarak Latince geo: yer ve graphien:

tasvir anlamına gelen sözcüklerin birleşmesinden meydana

gelmiştir.

Yeryüzünün tasviri anlamını taşıyan coğrafya, bilinenin aksine

sadece dağların, nehirlerin adları ve ülkelerin yüz ölçümleri,

nüfusları, başkentleri vb. gibi bilgiler sunan bir bilim olmamakla

birlikte bu konular coğrafyanın geniş araştırma konularından

sadece birkaçını oluşturmaktadır.

Coğrafya, insan ve doğal ortam arasındaki karşılıklı etkileşimin

sonuçlarını nedensellik, dağılış ve karşılıklı ilgi ilkelerine bağlı

kalarak sentez hâlinde sunan bilimdir.

Geleceğe yönelik planlamalarda coğrafya biliminden faydala-

nılması gerekir. Çünkü doğayı koruyarak doğadan faydalanma

imkânı ancak bu sayede gerçekleşebilir.

Bir bölgede yatırım yapılacak alanların belirlenmesi, yerleşim

alanlarının oluşturulması ve ulaşım ağlarının kurulması aşama-

larında coğrafi çalışmalara ihtiyaç vardır.

Coğrafya eğitimi geleceği düşünerek çevreyi korumak, vatan

bilincinin kazanılmasındaki önemi özümsemek, mekânı doğru

ve etkin kullanmak, doğa ve insan arasındaki ilişkiyi fark etmek,

siyasi, ekonomik ve çevresel örgütlerin coğrafi açıdan uluslara-

rası ilişkilerdeki rolünü kavramak için gereklidir.

Bir bilim dalı olarak coğrafyanın geçmişi milattan öncelere

kadar uzanmaktadır.

Coğrafyaya Önemli Katkıları Olan Bazı Bilim İnsanlarıEratosthenes: Coğrafya terimini bilim tarihinde

kullanan ilk düşünürdür.

Strabon: Geographe adlı eseri bulunmaktadır. Eserinde çevre-insan etkileşimi üzerinde durmuştur.

Batlamyus (Ptolemaios): Almagest ve Geographica adlı eserleri bulunmaktadır.

İbn Hurdazbih: İslam coğrafyasının babası kabul edilir. Biruni: El - Kanun El - Mesudi adlı kitabında Dünya'nın da kendi ekseni etrafında dönüyor olabileceğini söylemiştir.

Kaşgarlı Mahmut: Divânu Lugâti't Türk adlı eserinde dünya dil haritasına yer vermiştir.

Muhammed İdrisi: Kitâb-ür Rüşandi (Roger'in Kitabı) ve Nüzhetü'l Müştak adlı eserleri bulunmaktadır.

İbn-i Haldun: Mukaddime adlı eseriyle tanınmaktadır.Alexander von Humboldt: Fiziki coğrafyanın kurucusu

ve ilk çağdaş yer bilimci olarak kabul edilir. Cosmos adlı eseri

bulunmaktadır.

Carl Ritter: Beşerî coğrafyanın kurucusu olarak kabul edilir. Coğrafya Biliminde Tarihi Esaslar ve Mukayeseli Genel Coğrafya adlı

eseri bulunmaktadır.

Piri Reis: Hayatı boyunca birçok sefere katılmış ve seferlerden edindiği bilgilerle Kitab-ı Bahriye adlı eseri yazmıştır.

Evliya Çelebi: En önemli eseri Seyahatname'dir.Ülkemizde Ali Macit Arda, Faik Sabri Duran ve Hamit Sadi Selen gibi

isimler modern coğrafyanın temellerini atmıştır. Ayrıca Sırrı Erinç, Reşat

İzbırak, Besim Darkot, İbrahim Hakkı Akyol ve Cemal Arif Alagöz gibi

isimlerde ülkemizde coğrafya biliminin gelişmesine katkı sağlamıştır.

1717

3. CoğrafyabiliminingelişiminekatkısağlayanbirçokTürkveMüslüman bilim insanı bulunmaktadır. Bu bilim insanlarıcoğrafyaalanındabirçokeserortayakoymuşlardır.

Buna göre, aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerindenhangisiyanlıştır?

A) PiriReis-Kitab-ıBahriyeB) Makdisi-DivânuLugâti'tTürkC) Biruni-Kitab'ütTahkikMâli'l-HindD) İdrisi-Kitâb-ürRüşandiE) EvliyaÇelebi-Seyahatname

4. (I) Doğal kaynakların işlenmesinde kullanılan yöntem-ler ülkeden ülkeye farklılık gösterir. (II) Gelişmiş ülkelermodern yöntem ve teknikler kullanırlar ve bu sayedeyüksek verim alırlar. (III) Almanya ve Rusya bu ülkelereörnek olarak gösterilebilir. (IV) Sahip oldukları kaynaklarıenverimlişekildeişleyerekdahafazlaüretimyaparlar.(V)Budurum,ülkelerinkalkınmasındaçokönemlidir.

Yukarıda verilen cümlelerin hangisinde coğrafyanındağılışilkesikullanılmıştır?


5. I. Dağılış II. Nedensellik III. Karşılıklıilgi

Yukarıdaverilenlerdenhangileri coğrafyanın ilkelerin-dendir?

A)YalnızI B)IveII C)IveIII D)IIveIII E)I,IIveIII

6. Aşağıdakilerin hangisinde coğrafyanın nedensellikilkesineörnekverilmiştir?

A) MakibitkiörtüsüAkdeniziklimininetkiliolduğualanlar-dagörülür.

B) İlkbaharmevsimindeyaşanananiısıdüşüşleriyüzün-dentarımürünlerizarargörür.

C) Ekvator,dünyanınenfazlayağışalanyerlerindenbiri-sidir.

D) 30°enlemleriüzerindeyüksekbasınçgörülmektedir.E) Karadenizkıyılarındadağlardenizeparaleluzanır.

7. Doğaileinsanetkileşiminiinceleyenbilimdalına-----denir.

Yukarıdakitanımdaboşbırakılanyereaşağıdakilerdenhangisigetirilmelidir?

A)tarih B)fizik C)coğrafya D)sosyoloji E)psikoloji

8. Coğrafiolaylar;neden-sonuç,karşılıklıilgivedağılışilkele-rinegöreincelenir.

Bunagöre,aşağıdakilerdenhangisikarşılıklıilgiilkesi-neörnekolarakgösterilebilir?

A) Volkanik araziler dünyanın en yoğun nüfuslu alanlarıarasındagösterilebilir.

B) Peribacaları, İç Anandolu Bölgesi'nde Nevşehir,Ürgüp-Göremeçevresindebulunur.

C) EgeBölgesi'ndedahaçoklinyitadıverilenkömürçıka-rımıyapılmaktadır.

D) Yağış miktarının fazla olmasından dolayı KaradenizBölgesi'ndeormanlargenişalankaplar.

E) DoğuAnadoluBölgesi'ndedağlarınyükseltisifazladır.

9. Aşağıdacoğrafyaileilgiliverilenaçıklamalardanhangi-siyanlıştır?

A) Coğrafya,birçokbilgiyiezberleyerekiyibirmevkisahi-biolmayıbizesağlar.

B) Coğrafyabireyindünyayabakışaçısınıetkiler,böyleceinsanyaşadığımekânıetkinvedoğrukullanır.

C) Coğrafiolaylarınsonuçlarınagöreyerleşme,ekonomi,barınmavb.faaliyetlerimizidüzenleriz.

D) Coğrafyabizeçevrebilincinikazandırarakneekersenonubiçersinşuurunuyerleştirmektedir.

E) Coğrafi bakış açısı kazanmış insan sorunlara çözümüretirveyaşamıiçindahauygunşartlarınoluşmasınakatkısağlar.

10. Aşağıda isimleri verilen bilim insanlarından hangisicoğrafyabiliminingelişmesinekatkısağlamamıştır?

A)Eratosthenes B)StrabonC)Batlamyus D)CarlRitter E)MarieCurie

18

1. Geleceğeyönelikplanlamalardacoğrafyabiliminindikkatealınmasıdoğalçevredensürdürülebilirbirşekildeyararlan-mamızısağlar.

Aşağıdaki ifadelerden hangisi yukarıdaki açıklamayıdestekleyenniteliktedir?

A) Kıyı Ege ovalarında sanayi tesislerinin yaygın olarakbulunması

B) Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde kalabalık nüfuslukentlerinkurulması

C) OrmanlıkarazilerintarımarazilerinedönüştürülmesiD) Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki nehirler üzerine hidroe-

lektriksantrallerinkurulmasıE) Büyükşehirlerdefabrikalarınyerleşimalanlarınıniçin-

dekalması

2. • Thales(Tales) • Platon • Hekataios(Hekatayus) • Eratosthenes(Eratostenes)

Yukarıda verilenlerin ortak noktası aşağıdakilerdenhangisidir?

A) İlkÇağ'dacoğrafyailmininilkkurucularıB) OrtaÇağ'dayaşamışünlücoğrafyacılarC) OrtaÇağ'dayazılmışcoğrafyakitaplarıD) YeniveYakınÇağ'dayetişmişünlübiliminsanlarıE) Coğrafyanın yazılı eser bırakmış tek coğrafyacı bilim

insanları

3. Aşağıdakieşleştirmelerdenhangisindeyanlışlıkyapıl-mıştır?

A) AlexandervonHumboldt→FizikicoğrafyanınkurucusuB) CarlRitter→BeşerîcoğrafyanınkurucusuC) Anaksimander → Orta Çağ'da yaşamış coğrafyacı

biliminsanıD) KaşgarlıMahmut→Divan-ıLügat'itTürk'ünyazarıE) İbnHurdazbih→İslamcoğrafyasınınbabası

4. • HamitSadiSelen • BesimDarkot • İbrahimHakkıAkyol • Reşatİzbırak • SırrıErinç

Yukarıdaverilenisimlerleilgiliendoğruifadeaşağıda-kilerdenhangisidir?

A) DünyadayetişmiştekcoğrafyacıbiliminsanlarıB) Ülkemizde coğrafyanın gelişmesine katkı sağlamış

biliminsanlarıC) ÜlkemizdeaçılmışüniversiteisimleriD) Osmanlı Devleti döneminde yetişmiş ünlü coğrafyacı

biliminsanlarıE) Coğrafyaileilgilibilimkitaplarınınisimleri

5. I. Eski medeniyetlere ait birçok coğrafi eserin tercümeedilmesi

II. Seyahatnamelerinyazılması III. PiriReis'inKitab-ıBahriye'yiyazması IV. Eğitimfakültelerininaçılması

Yukarıda verilenlerden hangileri Fatih SultanMehmetzamanındacoğrafyaalanındayapılmışönemliçalışma-lardandır?

A)IveII B)IIveIII C)IIIveIV D)I,IIveIII E)II,IIIveIV

6. Aşağıdakilerdenhangisicoğrafyanınifadetekniklerin-dendir?

A)Çizim B)Gezi-gözlemC)Mülakat D)Anket E)Saha

Coğrafyanın Tanımı, Önemi ve Gelişimi - 2

19

7. Aşağıdakilerden hangisi coğrafyanın araştırma yön-temlerindenbirideğildir?

A)Gezi-gözlem B)ÖrneklemeC)Dağılış D)Anket E)Mülakat

8. Coğrafya,tabiattameydanagelendoğalvebeşerîolaylarısebep-sonuç ilişkisi içerisinde inceleyen ve bu olaylarıninsanlaraolanetkilerinielealanbirbilimdir.

Bunagöre,aşağıdakilerdenhangisicoğrafyabilimininincelemealanıiçerisindeyeralmaz?

A) DünyadaverimlitarımarazilerinindağılışıB) MevsimlerinoluşumununinsanyaşamındakietkisiC) MeteorolojikgözlemlerindevamlılığınınsağlanmasıD) DünyaveTürkiyekabartmaharitalarınınhazırlanmasıE) Göçlerinnedenlerivesonuçları

9. Coğrafyabiliminintemelamacıinsanındoğayıtanımasıvedoğaileuyumlubiryaşamsürdürmesinisağlamaktır.

Bunagöre,aşağıdakilerdenhangisiyukarıdakiaçıkla-mayaörnekgösterilebilir?

A) İstanbul'dagecekondulaşmanınçokfazlaolmasıB) Ege'de ovalık alanların sanayi alanlarına dönüştürül-

mesiC) DoğuKaradeniz'dedağınıkyerleşmeleriningörülmesiD) Bolu'dakiormanlıkalanlarınyerleşimeaçılmasıE) Marmara Bölgesi'nde deprem riskinin fazla olduğu

yerlereyerleşimalanlarınınyapılması

10. Coğrafyaterimi;TV,radyovegazetelergibiiletişimaraçla-rındayanlışbirşekilde "bölge", "mekân", "yer"anlamındakullanılmaktadır.

Bunagöre,coğrafyaterimiaşağıdakicümlelerdenhan-gisindeyanlışkullanılmıştır?

A) Bucoğrafyadayeşilinhertonubulunmaktadır.B) BerkKadri,coğrafyadersindeoldukçabaşarılıdır.C) Bölgeler coğrafyasını işlerken yöresel tatlarımıza da

yerverdik.D) CoğrafyabilimininbabasıolarakadlandırılanStrabon

aslenAmasyalı'dır.E) İyi bir coğrafya öğretmeni yetiştirmek hiç de kolay

değildir.

11. Coğrafya ilminin esaslarına göre olayların veya konularınelealınmasına----denir.

Yukarıdakicümledeboşbırakılanyereaşağıdakilerdenhangisigetirilmelidir?

A)coğrafi B)coğrafyacıC)coğrafya D)coğrafiyeryüzü E)coğrafibakışaçısı

12. Coğrafya kuru bilgi ezberleyerek sadece meslek edinme,parakazanmavemakam-mevkisahibiolmayıamaçlama-dan bize yaşam tarzı olarak sunulmuş bir ilimdir. Hayatı,çevremizi ve olaylar arasındaki ilişkileri anlamamıza yar-dımcı olan bir anahtar konumundadır. Bize değer verenitanıma,evreniveiçindebizimiçinsunulanherşeyigörebil-mesanatıdır.

Bunagöre,aşağıdakiseçeneklerdebahsedilendurum-lardanhangisicoğrafyanındoğrudanincelemealanınagirmez?

A) KuşlarınmevsimselgöçleriveuğrakyerleriB) YeryüzündekibitkikuşaklarıvedağılışıC) Türkiye'ningelecektekiturizmpolitikasıD) MerkezBankası'ndakidövizrezerviE) ABD'ninKaliforniyaEyaleti'ndekikasırga

20

1. İnsanlarıngiyinmevebarınmaşekilleriyeryüzünündeğişikyerlerindebüyükfarklılıklargösterir.

Bufarklılığıntemelsebebiaşağıdakilerdenhangisidir?

A) Dünyanınbazıbölgelerininkalabalık,bazıbölgelerinintenhaolması

B) DoğalçevrenininsanasunduğuimkânlarınfarklıolmasıC)EkonomikfaaliyetlerinfarklıolmasıD)GelirseviyelerininfarklıolmasıE) İnsanlarıneğitimdurumlarınınfarklıolması

2. Toprakoluşumsürecini, farklı toprak tiplerini, toprak-larınyeryüzündekidağılışınıinceleyenbilimdalıaşağı-dakilerdenhangisidir?

A)Jeoloji B)LitolojiC)Jeomorfoloji D)Pedoloji E)Botanik

3. I. Ormanbölgelerindekonutlarınahşapmalzemekulla-nılarakyapılması,

II. Eskimolarındahaçokavcılıkvebalıkçılıklageçinmesi, III. Norveç'inbazıbölgelerinde10güneulaşangündüzler

yaşanması, IV. Avrupalimanlarındanihraçedilenürünmiktarınınfazla

olması

Yukarıdaverilenlerdenhangileridoğalçevreninbeşerîfaaliyetlerüzerindekietkisineörnekolmaz?

A) YalnızI B)YalnızIII C)IveII D)IIveIV E)IIIveIV

4. I. taş-toprak→litosfer II. akarsu-dere→hidrosfer III. çalı-ot→biyosfer IV. tepe-yayla→atmosfer

Yukarıda yeryüzündeki bazı doğal unsurlar bu unsurlarınyeraldığıdoğalortamlarverilmekistenmiştir.

Yapılaneşleştirmelerdenhangileriyanlıştır?

A) YalnızI B)YalnızIV C)IveII D)IIveIV E)IIIveIV

5. Yeryüzündeyılboyuncabolyağışlı,sıcakvenemoranıyüksek bir ortamın insan hayatı üzerindeki etkileriyleilgiliaşağıdaverilenlerdenhangisidoğruolur?

A) Konutyapımındaahşapkullanımıyaygındır.B) Doğalortamyerleşmeyeelverişlidir.C)Tarlalardabuğday,arpagibibitkileryetiştirilir.D)Köprüler,tüneller,sulamakanallarıinşaedilmiştir.E) Bataklıklarkurutularaktarımalanınaçevrilmiştir.

6. Aşağıdaverilenbeşerîfaaliyetlerdenhangisinindoğa-da önemli bir değişiklik meydana getirdiği söylene-mez?

A) AkarsuönlerindebarajlarinşaedilmesiB) DağlıkalanlardatünelleryapılmasıC)MeralardahayvancılıkyapılmasıD)OrmanbölgelerindetarlaaçılmasıE) Kıyıbölgelerindefabrikakurulması

7. Aşağıdaverilenlerdenhangisininbirdoğalunsuroldu-ğusöylenebilir?

A) PamukkaleTravertenleriB) BoluDağıTüneliC)EfesAntikŞehriD)KebanBarajıE) NemrutDağıHeykelleri

8. ● Biyoloji ● Botanik ● Zooloji

Yukarıdaverilenbilimdallarıiçinaşağıdakiyargılardanhangisiortaktır?

A) Yeryüzündekibitkivarlığınıincelerler.B) Biyocoğrafyanınfaydalandığıbilimdallarıdır.C)Canlıların yeryüzünde farklı dağılmasının nedenlerini

araştırırlar.D)Beşerîcoğrafyanınönemlikonubaşlıklarıdır.E) Coğrafyanıntemelbölümlerinioluştururlar.

Genel Tekrar

21

9. ● Kaynaksuları,buzullarveyeraltısuları---I--adıverilendoğalortamıoluşturur.

● Sis,---II---meydanagelenbirdoğalunsurdur.

● Jeomorfoloji,---II-I--inceleyenbirbilimdalıdır.

Yukarıda verilen cümlelerde yer alan numaralı boş-luklar aşağıdakilerdenhangisiyle tamamlanırsadoğruyargılaroluşturulmuşolur?

I II III

A) hidrosfer atmosferde yerşekilleriniB) litosfer hidrosferde iklimiC)atmosfer litosferde gölleriD) litosfer atmosferde toprağıE) hidrosfer litosferde taşları

10. I. Anadolu'nuniçkesimlerindeyeralanormanvarlığıveormanlarıoluşturanağaçtürlerininincelenmesi

II. Karadeniz'in kıyı kesimlerinde gözlenen sıcaklık veyağışdeğerlerininuzunyıllaraaitortalamalarınınyo-rumlanması

Yukarıdacoğrafyanınincelemekonularındanbazılarıveril-miştir.

Verilenlerin coğrafyanın alt dallarından hangilerininincelemealanındayeraldığısöylenebilir?

I II

A) Biyocoğrafya LimnolojiB) Botanik HidrolojiC)Biyocoğrafya KlimatolojiD)Pedoloji MeteorolojiE) Zooloji Meteoroloji

11. Aşağıdakilerden hangisi coğrafya biliminin incelemealanlarındanbirisideğildir?

A) Dünya'nınşeklivehareketleriB) YeryüzüşekillerininoluşumuC)SuvarlığınınyeryüzündekidağılışıD)MaddenindiğermaddelerleolanilişkisiE) İnsanlarınyeryüzündekigöçhareketleri

12. ● Aşırıyükselmelerikıyıtaşkınlarınanedenolur.Düzenlisalınımlar yapmalarıelektrikenerjisi üretilmesine im-kânsağlar.

● Hayvancılık faaliyetlerininyürütülmesivehayvanlarınbeslenmesiiçingereklidir.Yetersizliğiinsanyaşamınıdazorasokar.

● Hidroelektirikenerjiüretimindekullanılır.Yerşekilleri-ninuygunolduğubölgelerdeulaşımsağlamakamacıy-ladayararlanılmaktadır.

● Günümüzdeçokfarklıkullanımalanlarıvardır.Konutyapmak,heykelyapmakvetakıyapmakilkaklagelenkullanımörneklerindendir.

Yukarıda bazı doğal unsurların insan hayatı üzerindekietkileriyleilgilibilgiverilmiştir.

Bunagöre,verilenlerarasındaaşağıdakidoğalunsur-lardanhangisiyeralmamaktadır?

A)Bitkiler B)DenizdalgalarıC)Akarsu D)Kayaçlar E)Rüzgâr

13.

Yukarıdainternettenalınmışbirçizimeyerverilmiştir.

Buçizim;

I. beşerîfaaliyetlerindoğalçevreüzerindekiolumsuzet-kisi,

II. yerleşmeyeelverişsizortamlarınvarlığı, III. sanayifaaliyetlerininhidrosferüzerindekiolumsuzet-

kisi, IV. hidrosferde görülen sağlıksız ortamın litosfer üzerin-

dekiolumsuzetkisi

konularından hangilerine dikkat çekmek amacıylahazırlanmışolabilir?

A)YalnızI B)IveII C)IveIII D)IIveIV E)IIIveIV

müfredatına uyumlu . sinif a · 2020. 7. 22. · merhaba sevgili Öğrenciler, İnsan hayatında...

Documents