mevcut yatirim teŞvİk sİstemİ ve zonguldak İÇİn bİr...

ZONGULDAK TİCARET VE SANAYİ ODASI

MEVCUT YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ VE ZONGULDAK İÇİN BİR DEĞERLENDİRME

ARALIK 2015

Yayla Mahallesi Bağlık Caddesi No :5 ZONGULDAK-TÜRKİYE

TEL: +90 372 251 11 11 FAX: +90 372 253 16 14 www.ztso.org.tr e-mail: [email protected]

1

BAŞKAN’DAN

Bu rapor; ülkemizde 2012 yılında uygulamaya başlanan ve halen devam

etmekte olan yeni teşvik sistemi ve teşvik sisteminin altyapısını oluşturan İllerin

Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması SEGE-2011 çalışmasının ilimiz açısından

bir değerlendirmesini ortaya koymaktadır.

Çalışma iki ana kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda teşvik sistemi, bileşenleri

ve unsurları ile ortaya konulmakta ardından 2012’den 2014 Kasım sonuna kadar

olan veriler ışığında İlimiz açısından bir değerlendirme ortaya konulmaktadır. Bu

kısımdaki veriler ağırlıklı olarak Ekonomi Bakanlığı’nın İstatistiklerine dayanarak

hazırlanmıştır.

İkinci kısımda ise teşvik sisteminde illerin yer alacağı bölgeleri tayin eden illerin

sosyo ekonomik gelişmişlik sıralaması 2011 çalışması teorik olarak ve elde

edilebilen veriler ışığında ilimiz açısından ortaya konulmaktadır. SEGE 2011

çalışması 8 alt başlıkta 64 göstergeye göre hesaplanmaktadır. Bu çalışmada 8 alt

başlık içerisindeki değişkenlerin bir kısmına erişilebilmiştir. Erişilebilen veriler

çerçevesinde 2010 ve 2014 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma yapılmaya

çalışılmıştır.

Teşvik sistemi illerin gelişimine katkı sağlayarak bir anlamda SEGE sıralamasında

daha yüksek yerlerde olması amacını taşır. İlimiz açısından bu duruma

bakıldığında uygulanan teşvik sisteminden yeterince faydalanamadığımız bir

gerçektir. Faydalanma sonucu ve yaşanan süreçte SEGE açısından da ilimiz

kayda değer bir gelişme gösterememiş görünmektedir. Sektörel ve bölgesel

teşvik sisteminin yeniden gözden geçirilmesi ve kalkınma için daha fazla teşvik

verilmesi ya da yatırımın önündeki diğer engellerin kaldırılması kaçınılmaz bir

zorunluluktur.

Madencilik, demir-çelik, enerji başta olmak üzere ağaç ve ağaç ürünleri,

makine-imalat, tarım, ormancılık, turizm ve hizmet sektörlerinde önemli bir

potansiyele sahip olan Batı Karadeniz Bölgesinde de koordinasyonu sağlayacak

ve bölgenin gelişimine katkı sağlayacak Bölgesel Kalkınma İdaresi Başkanlığı’na

ihtiyaç durulmaktadır. Ülkemizin 5. Büyük kalkınma projesi olmaya aday olan

BAKAP (Batı Karadeniz Kalkınma Projesi) ile ilgili olarak Başbakanımız Sayın

Prof.Dr. Ahmet DAVUTOĞLU 1 Mayıs 2015’te Kastamonu’da gerçekleştirdiği bir

2

ziyarette açıklamalarda bulunmuştur. Bu açıklama projenin içerisinde yer alan

ilimiz de büyük bir sevinç ve heyecan yaratmıştır. Zonguldak, Bartın, Karabük,

Kastamonu, Sinop ve Çankırı illerini kapsama alması planlanan BAKAP projesi ile

ilgili çalışmaların başlatıldığını biliyoruz. Bu çalışmaların bir an önce

tamamlanarak hayata geçirilmesi mevcut hükümetimizden en büyük

isteğimizdir.

Bu temenniler ile, hazırlanan bu raporun ilimiz politika yapıcıları başta olmak

üzere kamu kurum ve kuruluşlarına, iş dünyasına, sivil toplum örgütlerine ve

ilgili tüm paydaşlara faydalı olmasını dilerim. Ayrıca raporun hazırlanmasına

büyük bir titizlikle gayret gösteren Odamız akademik danışmanı Yrd.Doç.Dr.

Ferdi KESİKOĞLU’na teşekkür ederim.

Saygılarımla.

ARALIK 2015

Metin DEMİR

Zonguldak TSO Yönetim Kurulu Başkanı

3

ARAŞTIRMACI ÖZETİ

Bu çalışma Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk vilayeti olan ilimizin 2012 yılında

yürürlüğe giren teşvik sistemi ve sisteme alt yapı sağlayan 2011 yılı Sosyo

Ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE-2011) kriterleri çerçevesinde durumunu

ortaya koymaktadır.

Bölgesel gelişmişlik farklılıkları ülkemizin uzun yıllardır en önemli sorunlarından

biri olmuştur. Yıllardır bu farklılıkları azaltmaya yönelik olarak merkezi hükümet

tarafından farklı teşvik sistemleri uygulanmaktadır. Ülkemizde uygulanan teşvik

sistemi 2006 yılında köklü bir değişikliğe uğramıştır. 2006 yılında uygulanan

teşvik sistemi 2012 yılında daha da genişletilerek yeni haliyle uygulamaya

devam edilmiştir.

Ülkemizde uygulanan mevcut teşvik sistemi bölgesel sınıflandırmayı esas

almaktadır. Bu çerçevede 81 il 6 bölgeye ayrılmıştır. Teşvik sisteminin alt yapısı

ise İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasına (SEGE) bağlıdır. İllerin Sosyo

Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması çalışması birbirinden farklı 60’a yakın gösterge

kullanılarak hesaplanmaktadır. Temel Bileşenler Analizi yöntemi ile yapılan

hesaplamalarda iller Türkiye genelinde sıralanmakta ve bu sıralamaya bağlı

olarak da teşvik sistemindeki yerleri belirlenmektedir.

Mevcut teşvik sisteminin alt yapısı 2011 yılı SEGE çalışmasına dayanmaktadır.

2011 yılından önceki hesaplama ise 2003 yılında yapılmıştır. Zonguldak 2003

yılında ülke genelinde 21. Sırada iken 2011 yılı hesaplamalarında 29. Sıraya

gerilemiştir. Bu durum son 10 yıllık dönemde ilimizin ekonomik potansiyelinde

var olan ve hep söylenen daralmanın açık kanıtlarından biri konumundadır. 29.

Sırada yer alan Zonguldak 3. Bölge içerisinde değerlendirilmektedir.

İlimizin mevcut teşvik sistemindeki yerini ve SEGE kriterleri açısından durumunu

ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada öncelikli olarak Teşvik Sisteminin yapısı

ve bileşenleri ortaya konulmaktadır. Ardından SEGE-2011 çalışması ayrıntılı

olarak ortaya konulmaktadır. Sonrasında ise hem teşvik sistemi hem de SEGE

kriterlerinde ki gelişme açısından ilimizin durumu değerlendirilmektedir.

4

3. Bölge içerisinde yer alan ilimizin teşvik sistemindeki yerine ilişkin özet bir

değerlendirme şu şekildedir.

3. Bölge içerisinde yer alan Zonguldak teşvik belge sayısı itibari ile 2012

yılında bölge içerisindeki teşvik belge sayısının %5,8’ine, 2013 yılında

3,3’üne, 2014 yılında ise 2,8’ine sahiptir. Teşvik Belge sayısı her geçen yıl

giderek azalmaktadır.

Benzer bir durum Teşvik Belge Sayısının ülke içindeki payında da

görülmektedir. 2012 yılında ülke genelinde teşvik belgelerinin %1,2’sine

sahip olan ilimiz, 2013 yılında %0,5’ine, 2014 yılında da %0,4’üne sahiptir.

Teşvik sisteminde genel teşvik, bölgesel teşvik, büyük ölçekli yatırım

teşviki ve stratejik yatırım teşviki olmak üzere 4 ana başlık

uygulanmaktadır. İlimiz 2012-2014 yıllarında sadece bölgesel ve genel

teşvik kapsamında teşviklerden yararlanabilmiştir. Büyük ölçekli ve

stratejik nitelikli yatırımlara yönelik bir teşvikten yararlanılamamıştır.

Kömür, Enerji ve Demir Çelik gibi önemli sektörlere sahip olan ilimiz

açısından büyük ölçekli ve stratejik yatırım olmaması bu konuda daha

fazla çalışma ve destek yapılmasını kaçınılmaz kılmaktadır.

2012-2014 yılları arasında teşvike bağlı yatırımlar ilimizde 1950 kişiye iş

imkanı sağlamıştır. Üçüncü böge içerisinde en yüksek paya sahip olan

Gaziantep ele alınan dönemde teşvik sistemine bağlı yatırımlar

aracılığıyla 15000 kişiye iş imkanı sağlamıştır. 3. Bölgede en düşük

paylardan birine sahip olan sınır komşumuz Karabük de 1000 kişiye

istihdam olanağı yaratabilmiştir.

Teşvik sisteminin performansı ilimiz açısından yeterli değildir. Elbette ki

bunun bir çok sebebi vardır. Girişimci eksikliği, dışarıdan yatırımcı

çekilememesi, arazi ve mülkiyet sorunları, ulaşım altyapısının yetersizliği,

tanıtım ve lobi eksikliği ilk akla gelenlerdir. Bu konularda daha fazla

çalışması kaçınılmaz bir zorunluluktur.

Teşvik sisteminin alt yapısını oluşturan SEGE-2011 çalışması ile ilgili

değerlendirmeler ise şu şekilde özetlenebilir.

Teşvik sisteminin kalkınmışlık farklılıklarını gerçekten ortadan kaldırıp

kaldırmadığını net bir şekilde görebilmek için SEGE çalışmasının temelini

oluşturan göstergelerde ki değişikliklerin sürekli güncellenmesi

gerekmektedir.

5

SEGE sisteminde yer alan parametreler yeniden değerlendirilmelidir.

Güncelliğini kaybeden veya kaybetme potansiyeli olan göstergeler

değerlendirmeden çıkarılmalıdır.

İlimizin SEGE-2011 kriterlerinden yapılan araştırma neticesinde

bulunabilen kriterlere göre aşağı yukarı aynı yerlerde olduğu ya da birkaç

basamak geriye gittiği düşünülmektedir.

Nüfus ve demografik göstergelerin en önemli parametresi olan nüfus

yoğunluğu ve göç açısından ilimiz daha kötüye gitmiştir. 2010 yılında 620

binlerde olan nüfusumuz 2014 yılı sonunda 598 binlere gerilemiştir.

İlimizin en temel problemlerinden biri haline gelen göç, hızı artarak

devam etmektedir.

İstihdam göstergeleri açısından bakıldığında ülke genelinde yaşanan

gelişmeler ile eşgüdümlü bir değişim yaşanmaktadır. 2008 küresel krizin

etkilerinin ortadan kalktığı 2010 sonrası dönemde istihdam

göstergelerinde küçük de olsa pozitif bir gelişme vardır. Ancak ildeki

işsizlik oranları yine de ülke ortalamasına yakın seyirdedir. Göç ve

nüfustaki azalış da işsizliğin önemli sorunlardan biri olarak varlığını

sürdürdüğüne işarettir. Ayrıca 2014 yılında yaşanan madencilik

sektöründeki daralma da işsizlik sorununu artırmış gözükmektedir.

Benzer bir biçimde Tersaneler de çalışan işgücünün işsiz kalması da bir

başka tetikleyici unsudur.

Eğitim göstergeleri açısından bakıldığında niceliksel olarak pozitif bir

gelişme bölgede kendini hissettirmektedir. Ancak okullaşma

oranlarındaki gelişme genellikle ülke sathındaki gelişme ile benzer bir

özellik taşımaktadır. Niteliksel olarak ise eğitim sektöründe bir gerileme

söz konusudur. Üniversite sınavlarında var olan düşüş ilimizde de kendini

göstermektedir. Eğitimin kalitesindeki düşüşün sebepleri araştırılarak

eğitim de kalite artışı sağlanmaya çalışılmalıdır.

Eğitim açısından yaşanan gelişmeler sağlık açısından da kendisini

göstermektedir. Niceliksel olarak çok düşük ancak günümüz ekonomik

değişimi açısından yeterli olmayan gelişmeler kendini göstermektedir.

Rekabetçilik ve yenlikçilik açısından var olan göstergelerde pozitif ve

negatif küçük değişimler kendisini göstermektedir. Ancak buradaki en

önemli göstergelerden biri olan teşvik belgeli yatırımların ülke

içerisindeki payı binde 2 seviyelerinden on binde 9 seviyelerine

gerilemiştir. Yine benzer bir biçimde açılan şirket sayısı, imalat

sanayindeki işyeri sayısı açısından ilimiz geriye doğru ilerlemektedir.

6

Mali göstergeler açısından bakıldığında da ilimiz de bir geriye gidişin

olduğu görülmektedir. Mevduat hacmi açısından ülkenin önde gelen

illerinden biri olan Zonguldak kullanılan krediler ve kişi başı tasarruf

mevduatı açısından geriye doğru bir seyir izlemektedir.

Erişebilirlik ve yaşam kalitesi göstergelerine tam olarak ulaşılamadığı için

tam bir değerlendirme yapmak mümkün gözükmemektedir.

Sonuç Olarak Teşvik Siteminin alt yapısını oluşturan SEGE kriterlerindeki

gelişmeler değerlendirildiğinde ilimizin önemli mesafeler kat edemediği

görülmektedir. Bu çerçevede mevcut teşvik sisteminin ilimizin Sosyo Ekonomik

Gelişimine Pozitif Katkı Sağlayamadığını söylemek yanlış olmayacaktır. Teşvik

yatırımlarının üretken alanlarda özellikle sanayi ve hizmet sektörlerinde

gerçekleştiği bilinen bir gerçekliktir. Ancak ilimiz özelinde sanayi ve üretime

yönelik SEGE kriterlerinde çok düşük düzeyde olumlu gelişmeler sağlanmıştır.

Pozitif gelişme sağlanan göstergeler ağırlıklı olarak merkezi hükümet ve

kurumsal firmalar tarafından gerçekleştirilen harcamalara dayanan hizmetler

sonucudur. Örneğin; okullaşma oranlarındaki artış, internet şubesinden

yararlanan müşteri sayısındaki artış v.b.

Mevcut Teşvik Sistemi İle İlgili Öneriler

1- Teşvik sistemine alt yapı sağlayan SEGE parametreleri yeniden gözden

geçirilmeli, ekonomik yönü ağır basan göstergeler öne çıkarılmalı ve sürekli

hesaplanmalıdır.

2- Teşvik sistemine sektörel teşvikler eklenerek il için öncelikli sektörler ön

plana çıkarılmalıdır.

3- Teşvik sisteminden daha fazla yararlanmak için tanıtım ve lobi çalışmalarına

ağırlık verilerek dışarıdan yatırımcı çekilmelidir.

Alternatif Bir Sistem Önerisi (BAKAP-Batı Karadeniz Kalkınma Programı)

Ülkemizde her bölgenin kendi şart ve imanlarına duyarlı, yerel düzeyde yapısal

dönüşüm hedeflerine odaklı ve çok yönlü bir bölgesel gelişme politikası

uygulanmaktadır. Bu uygulamalar kapsamında, yerel potansiyelden maksimum

seviyede yararlanılmasını, kaynak dağılımında eşitliği esas alan, yerel aktörlere

ve paydaşlara öncelik tanıyan, beşeri sermayenin güçlendirilmesini esas alan

yeni bir bölgesel gelişme yaklaşımı izlenmektedir. Bu yaklaşımın uygulamaya

konulan kurumsal yapısı ise Bölgesel Kalkınma İdareleridir.

7

Kurulan Bölgesel Kalkınma İdareleri kapsam alanındaki bölge illerinin kurum ve

kuruluşlarının yatırım projelerinin ve faaliyetlerinin uyum ve bütünlük içerisinde

yürütülmesini sağlayarak, bu projelerin uygulanmasını koordine etmek, izlemek

ve değerlendirmek gibi bölgesel düzeyde makro hedefler ile ilgilenmektedir.

Ülkemizde halen faaliyette bulunan Bölgesel Kalkınma İdareleri Şunlardır:

1. Güney Doğu Anadolu Projesi Kalkınma İdaresi (GAP BKİ): Adıyaman,

Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak

illerini kapsamaktadır.

2. Doğu Anadolu Projesi Kalkınma İdaresi (DAP BKİ): Erzurum, Ağrı,

Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya,

Muş, Tunceli ve Van illerini kapsamaktadır.

3. Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi (DOKAP BKİ): Giresun,

Artvin, Bayburt, Gümüşhane, Ordu, Rize, Samsun, Trabzon illerini

kapsamaktadır.

4. Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi (KOP BKİ): Konya, Karaman,

Aksaray, Niğde illerini kapsamaktadır.

Bölgesel Kalkınma İarelerinin yer aldığı iller ve bölgelerde yatırım, üretim,

istihdam başta olmak üzere sosyal ve kültürel pek çok konuda pozitif gelişmeler

sağlanmıştır.

Ülkemizin 5. Büyük kalkınma projesi olmaya aday olan BAKAP (Batı Karadeniz

Kalkınma Projesi) ile ilgili olarak Başbakanımız Sayın Prof.Dr. Ahmet

DAVUTOĞLU 1 Mayıs 2015’te Kastamonu’da gerçekleştirdiği bir ziyarette

açıklamalarda bulunmuştur. Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Sinop ve

Çankırı illerini kapsama alması planlanan BAKAP projesi ile ilgili çalışmaların

başlatıldığını biliyoruz. Yapılan çalışmaların bir an önce tamamlanarak hayata

geçirilmesi bölge için büyük önem arz etmektedir. Türkiye’nin en büyük

projelerinden biri olarak kabul edilen Filyos Vadisi projesi ile Bölgesel Kalkınma

İdaresi Bütünleştirildiği takdirde bölgenin temel sorunları olan göç ve işsizlik

sorunlarının çözüleceği ve pazara yakınlık göz önüne alındığında ülkemizin

yükselen değerinin BAKAP projesi olacağı açıktır.

Yrd.Doç.Dr. Ferdi KESİKOĞLU

TOBB Zonguldak İli Akademik Danışmanı

8

1. MEVCUT TEŞVİK SİSTEMİNİN YAPISI “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ”a ilişkin ilk kamuoyu duyurusu 9 Nisan 2012

tarihinde Başbakan Recep Tayyip ERDOĞAN tarafından yapılmıştı. 5 Ek’ten oluşan

“Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” 19 Haziran 2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi

Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 10 Ek’ten oluşan “Yatırımlarda Devlet Yardımları

Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ” 20 Haziran 2012 tarih ve 28329 sayılı Resmi

Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

AMAÇ

Cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin

üretiminin artırılması,

En az gelişmiş bölgelere sağlanan yatırım desteklerinin artırılması,

Bölgesel gelişmişlik farklılıklarının giderilmesi,

Destek unsurlarının etkinliğinin artırılması,

Kümelenme faaliyetlerinin desteklenmesi,

Teknolojik dönüşümü sağlayacak yüksek ve ortayüksek teknoloji içeren yatırımların

desteklenmesi.

11

TEŞVİK UNSURLARI

KDV İstisnası: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından temin

edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için KDV ödenmemesi şeklinde uygulanır.

Gümrük Vergisi Muafiyeti: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt dışından temin

edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için gümrük vergisi ödenmemesi şeklinde

uygulanır.

Vergi İndirimi: Gelir veya kurumlar vergisinin ,yatırım için öngörülen katkı tutarına

ulaşıncaya kadar indirimli olarak uygulanmasıdır.

Faiz Desteği: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında kullanılan en az 1 yıl vadeli krediler

için sağlanan bir finansman desteğidir. Teşvik Belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının

%70’ine kadar kullanılan krediye ilişkin ödenecek faizin veya kar payının belli bir

kısmının Bakanlık tarafından karşılanmaktadır.

Yatırım Yeri Tahsisi: Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiş büyük ölçekli yatırımlar,

stratejik yatırımlar ve bölgesel desteklerden faydalanacak yatırımlar için Maliye

Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilir.

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında hayata

geçirilen yatırım sonucunda sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta

primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Bakanlıkça

12

karşılanmasıdır. Bu destekten faydalanmak için teşvik belgesinin tamamlanma

vizesinin yapılması gerekir.

Sigorta Primi İşçi Desteği: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave

istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül

eden kısmının Bakanlıkça karşılanmasıdır. Sadece 6.Bölgede gerçekleştirilecek

bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımlar için düzenlenen teşvik belgelerinde

öngörülür.

Gelir Vergisi Stopajı Desteği: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında sağlanan ilave

istihdam için ödenmesi gereken gelir vergisi stopajının asgari ücrete tekabül eden

kısmının terkin edilmesidir. Sadece 6.Bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için

düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülür.

KDV İadesi: Sabit Yatırım Tutarı 500 milyon TL’nin üzerinde olan Stratejik Yatırımlar

kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için tahsil edilen KDV’nin iade

edilmesidir.

YENİ TEŞVİK SİSTEMİNİN BİLEŞENLERİ

16

İlimizin Mevcut Teşvik Sistemindeki Yeri

Teşv

ik B

elg

e S

ayıs

ı

Top

lam

Sab

it Y

atır

ım

(Mil

yon

TL)

Top

lam

İst

ihd

am

Teşv

ik B

elg

e S

ayıs

ı

Top

lam

Sab

it Y

atır

ım

(Mil

yon

TL)

Top

lam

İst

ihd

am

Teşv

ik B

elg

e S

ayıs

ı

Top

lam

Sab

it Y

atır

ım

(Mil

yon

TL)

Top

lam

İst

ihd

am

Bölgesel 10 66 483 9 94 263 5 24 254

Genel 14 36 118 14 1717 647 10 35 161

TOPLAM 24 102 601 23 1811 910 15 59 415

3.Bölge İçindeki Payı (%) 5.8 1.3 3.4 3.3 15.7 4.2 2.8 0.7 2.6

Türkiye İçindeki Payı (%) 1.2 0.2 0.4 0.5 1.9 0.5 0.4 0.1 0.3

TOPLAM 67 938 1846 66 1018 1764 54 775 1505


TOPLAM 19 707 1133 33 385 752 17 118 327


TOPLAM 19 707 1133 33 385 752 17 118 327


TOPLAM 223 2006 5279 205 2078 5435 142 1996 4320


TOPLAM 3 46 155 23 121 592 19 437 423


TOPLAM 18 234 725 25 1551 956 22 294 1663


TOPLAM 101 1469 2954 118 987 5405 102 3438 4038


TOPLAM 93 1111 2168 80 1488 2926 68 1211 1700


TOPLAM 45 354 838 39 1278 1413 29 149 506


TOPLAM 40 360 1100 22 532 843 30 226 456


TOPLAM 31 348 470 28 101 301 13 101 222


Bölgesel 413 4183 14022 428 4626 15694 316 5197 12028

Büyük Ölçekli 3 622 298 2 554 284 2 407 207

Genel 277 2980 3556 265 5980 5872 213 2838 3525

Stratejik 1 399 30 2 459 169

TOPLAM 693 7785 17876 696 11559 21880 533 8901 15929

Türkiye İçindeki Payı (%) 16.3 13.4 12.0 14.1 12.2 11.4 14.7 16.4 12.6

Bölgesel 2071 25730 100552 2915 38601 139331 2053 29086 94098

Büyük Ölçekli 14 2538 3673 16 14694 4036 13 4518 1923

Genel 2170 22988 43483 1989 35279 46693 1555 20248 30062

Stratejik 2 6681 996 10 6300 1843 2 459 169

TOPLAM 4257 57937 148704 4930 94874 191903 3623 54311 126252

TÜRKİYE

TOPLAM

MANİSA

MERSİN

SAMSUN

TRABZON

UŞAK

3.BÖLGE

TOPLAM

BALIKESİR

BİLECİK

BURDUR

GAZİANTEP

KARABÜK

KARAMAN

3. BÖLGEDE

YER ALAN

İLLER

Teşvik Türü

2012 2013 2014 (11 Aylık-Kasım 2014)

ZONGULDAK

17

Yukarıdaki tablodan da görüldüğü üzere ilimiz 2012 ve 2014 yılları arasında genel ve bölgesel

teşvik başlığından yararlanabilmiştir. 3. Bölgede yer alan 12 ilden Samsun ve Gaziantep illeri

büyük ölçekli ve stratejik yatırım teşviklerinden en çok iki defa yaralanabilmişlerdir. Geriye

kalan iller de ilimizi gibi genel ve bölgesel teşvik uygulamalarından yararlanabilmiştir.

3. bölge 2012 yılında Türkiye’deki toplam 4257 teşvik belgesinin %16,3 olan 693’üne sahip

olmuştur. İlimiz ise bölge içerisinde 693 belgenin %5,8’i olan 24 teşvik belgesine hak

kazanmıştır. İlimizin ülke içerisindeki payı ise 2012 yılında %1,2’dir. 2012 yılında ilimizde

alınan teşvik belgeleri ile 102 milyon TL’lik yatırım yapılmış 602 kişilik istihdam yaratılmıştır.

2013 yılında 3. Bölge Türkiye’deki 4930 teşvik belgesinin 696’sına sahip olabilmiştir. İlimiz

2013 yılında bölgedeki belge sayısının %3,3’üne diğer ifadeyle 23 tanesine sahip olabilmiştir.

23 teşvik belgeli yatırımın tutarı 1.811 Milyon TL olup 910 kişiye istihdam sağlamıştır.

2014 yılının 11 aylık döneminde 3. Bölgenin yararlandığı teşvik belgesi sayısı aşağı yukarı aynı

olup %15’ler civarındadır. İlimizin bölge içerisindeki payı ve ülke içerisindeki payı biraz düşük

kalmıştır. 2014 yılının 11 aylık döneminde Zonguldak ili 15 teşvik belgesi ile 59 milyon TL’lik

yatırım ve 415 kişilik istihdam sağlayabilmiştir.

Bir karşılaştırma olabilmesi açısından 3. Bölge illerinin aldıkları teşvik belgesi sayısına göre

bölge içerisindeki sıralaması şu şekilde yapılabilir.

2013 Yılı Verilerine Göre 3. Bölge İçin Bir Karşılaştırma

Belge Sayısına Göre

Sıralama

Yatırım Tutarına Göre

Sıralama

İstihdama Göre Sıralama

1. Gaziantep 2. Manisa 3. Mersin 4. Balıkesir 5. Samsun 6. Bilecik 7. Burdur 8. Uşak 9. Karaman 10. Zonguldak 11. Karabük 12. Trabzon

1. Gaziantep 2. Zonguldak 3. Karaman 4. Mersin 5. Samsun 6. Balıkesir 7. Manisa 8. Trabzon 9. Bilecik 10. Burdur 11. Karabük 12. Uşak

1. Gaziantep 2. Manisa 3. Mersin 4. Balıkesir 5. Samsun 6. Karaman 7. Zonguldak 8. Trabzon 9. Bilecik 10. Burdur 11. Karabük 12. Uşak

18

2013 2014

Enerji Belge Sayısı 2 0

Yatırım Tutarı (Milyon TL) 1683 0

İstihdam 510 0

Hizmetler Belge Sayısı 13 5


İstihdam 233 21

İmalat Belge Sayısı 7 10


İstihdam 137 394

Madencilik Belge Sayısı 1 0


İstihdam 30 0

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

BELGE SAYıSı

İSTIHDAM

YATıRıM TUTARı (MILYON TL)

BELGE SAYıSı

İSTIHDAM

YATıRıM TUTARı (MILYON TL)

ENER

JI

HIZ

MET

LER

İM

ALA

T M

AD

ENC

ILIK

2013-2014 Teşvik Belgeli Yatırımların Sektörel Dağılımı

2014 2013

19

2. MEVCUT TEŞVİK SİSTEMİNİN ALTYAPISINI OLUŞTURAN SEGE 2011

ÇALIŞMASININ YAPISI VE İLİMİZ AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME SEGE-2011 çalışmasında kullanılan tüm göstergeler 81 il bazında olup, bunların bir bolumu illerin Türkiye genelindeki durumunu yansıtan sayı ya da oran değerleri, bir kısmı ise ildeki bireylerin durumlarını yansıtan oran ya da kişi başına değer biçimindeki göstergelerdir. SEGE-2011 çalışmasında sekiz başlık altında 61 göstergeden yararlanılmıştır.

İller SEGE 2003 Sırası* SEGE 2011 Sırası* SEGE 2012 Sırası**

Zonguldak 21 29 30

Bartın 55 48 48

Karabük 27 28 38

1. Demografik Göstergeler Nüfus Yoğunluğu: Nüfus yoğunluğu değerinin yüksek olması ilin ekonomik potansiyelinin yüksek

olduğuna işaret etmekte ve sonuç üzerinde pozitif etki beklenmektedir.

Yaşa Özel Doğurganlık Oranı (15-49 yaş): Doğurganlık oranı değerinin yüksek olması, ilin sosyo kültürel

ve ekonomik potansiyelinin düşük olduğu anlamına gelmekte ve sonucu negatif etkilemektedir.

Genç Bağımlı Nüfus Oranı (0-14 yaş): Oran değerinin yüksek olması, il nüfusunun önemli bir

bölümünün genç olması nedeniyle işgücü içerisinde yer almaması bu nedenle ilin ekonomik

potansiyelinin olumsuz etkilenmesi anlamına geldiği için sonuca negatif etki eden bir göstergedir.

Net Göç Hızı: Bu oranın yüksek olması ilde istihdam başta olmak üzere, eğitim, sosyal yaşam gibi

koşulların iyi olmasından dolayı diğer illerden göç alması anlamına geldiğinden bu göstergenin

sonuca etkisinin pozitif olması beklenmektedir.

Şehirleşme Oranı: Yüksek bir şehirleşme oranı, o ilde yaşayanların kırsal kesime nazaran daha

gelişmiş olan kentlerde ikamet ettikleri, katma değerin düşük olduğu tarım sektöründen ziyade

katma değerin daha yüksek olduğu sanayi ve hizmetler sektörlerinde faaliyette bulundukları

anlamına geldiği için sonuca etkisi pozitif olan bir göstergedir.

20

Yıllara göre Türkiye/Zonguldak nüfusları 2011-2014

2011 2012 2013 2014

Türkiye 74 724 269 75 627 384 76 667 864 77 695 904

Zonguldak 612 406 606 527 601 567 598 796

Yıllara göre Türkiye/Zonguldak nüfus artış hızı 2010-2014

2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Türkiye 13,5 12,0 13,7 13,3

Zonguldak -11,8 -9,6 -8,2 -4,6

Elde Edilen Verilere Göre Değişim

Tablo incelendiğinde 5 göstergenin hemen hepsine erişilebilmektedir. Demografik göstergeler

açısından ilimiz özellikle nüfus yoğunluğu ve net göç hızı açısından 2010 yılına oranla daha fazla geriye

gitmektedir. Şehirleşme oranındaki artışın özellikle yerel yönetimlere ilişkin yasal düzenlemelerden

kaynaklandığı düşünülmektedir. (Belde ve köylerde ilçeye dönüşen yerlerin olması). Yaşa özel

doğurganlık oranı ve genç nüfus bağımlılık oranında pozitif gelişmeler olmakla birlikte tüm

demografik göstergeler açısından bir değerlendirme yaparsak; SEGE 2011 bazlı sıralama ve buna bağlı

gerçekleşen teşvik sistemi açısından Zonguldak’ın demografik göstergeler başlığında büyük

değişiklikler olmadığı hatta geriye doğru bir gidişat olduğu açıktır.

2. İstihdam Göstergeleri İşsizlik Oranı: İşsizlik oranı değerinin yüksek olması ilin ekonomik potansiyelinin, işgücü piyasasının

etkin olmadığı anlamına geldiği için sonuca negatif etki eden bir göstergedir.

İşgücüne Katılma Oranı: İşgücüne katılma oranının yüksek olması ildeki üretim isteğinin ve

dolayısıyla ekonomik faaliyetlerin yüksek olduğu anlamına geldiği için sonuca pozitif etki eden bir

göstergedir.

Çalışma Cağındaki Nüfusun (15 - 64 yaş arası) Toplam Nüfus İçerisindeki Oranı: Çalışma

Çağındaki Nüfusun (15 - 64 yaş arası) Toplam Nüfus İçerisindeki Oranının yüksek olması ilin

işgücü potansiyelinin yüksek olduğu anlamına geldiğinden sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

İmalat Sanayi İstihdamının Sigortalı İstihdam İçindeki Oranı: Bu göstergeyle ilde sanayi üretiminin

Demografik Göstergeler 2010 2014 Yön

Nüfus Yoğunluğu km2/Kişi 188 181 ( - )

Yaşa Özel Doğurganlık Oranı Binde 1.65 Binde 1.59 ( + )

Genç Nüfus Bağımlılık Oranı (0-14 Yaş) Yüzde 29.3 Yüzde 27.7 ( + )

Net Göç Hızı -12.1 -11.1 ( - )

Şehirleşme Oranı 0.46 0.61 ( + )

21

nispi gücü ile ücretli ve düzenle çalışanların nispi ağırlığı, diğer bir ifadeyle ilin üretim gücü ortaya

konulmaktadır. Bu durum, Türkiye gibi sanayileşme evresindeki bir ülkede olumlu olarak

görülebilir.

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam Nüfusa Oranı: Sosyal Güvenlik

Kapsamındaki Aktif Çalışanların Nüfusa Oranı değerinin yüksek olması ilde kayıtlı istihdamın

yaygın olduğunu göstermektedir.

Ortalama Günlük Kazanç: Ortalama Günlük Kazanç değerinin yüksek olması ilde katma değerin

yüksek olduğu sektörlerde kayıtlı istihdamın yaygın ve işgücü niteliğinin yüksek olduğu anlamına

geldiği için sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

Ortalama Günlük Kazanç – Kadın: Ortalama Günlük Kazanç-Kadın değerinin yüksek olması, ilde

katma değerinin yüksek olduğu sektörlerde kadınların istihdam edildiğin göstermektedir.

İstihdam Oranı: İstihdam oranının yüksek olması ilde kayıtlı çalışmanın yaygın olduğu, işgücü

piyasasının canlı olduğu, ilin üretim gücünün ve ekonomik potansiyelinin yüksek olduğu anlamına

geldiği için sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

İstihdam göstergeleri açısından ilimiz incelendiğinde 2010’dan 2013’e neredeyse bütün oranlarda

pozitif bir gelişme yaşanmıştır. 2014 verileri yayınlanmadığı için erişilemediğinden ağırlıklı olarak 2013

verileri kullanılmıştır. İstidam göstergeleri açısından yaşanan bu gelişmeler 2011 bazlı listedeki

yerimizi çok etkileyecek nitelikte değildir. İşgücüne katılım oranı, istihdam oranı, çalışma çağındaki

nüfus değişkenlerinde küçük bazlı değişiklikler mevcut görünmektedir.

3. Eğitim Göstergeleri Okuryazar Nüfus Oranı: Bu değerin yüksek olması ilde temel eğitim altyapısının gelişmiş olduğu

anlamına gelmektedir. Sonuca pozitif etki eden bu göstergedir.

Okuryazar Kadın Nüfusunun Toplam Kadın Nüfusuna Oranı: Bu gösterge değerinin yüksek olması,

eğitim olanaklarına erişimin iyi olduğu ve kadının sosyal yaşamda daha çok yer almakta olduğu

anlamına gelmektedir. Sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

Genel Ortaöğretim Net Okullaşma Oranı: Yüksek olması ilde orgun eğitim düzeyinin yüksekliğini

gösterdiği için sonuca pozitif etki eden bir göstergedir

Mesleki ve Teknik Liseler Okullaşma Oranı: Yüksek olması, özellikle sanayi sektörü için gerekli ara

İstihdam Göstergeleri 2010 2013/2014

İşsizlik Oranı 8.3 7.6* ( + )

İşgücüne Katılma Oranı 52.2 55.3* ( + )

İstihdam Oranı 46.6 51.2* ( + )

Çalışma Çağındaki Nüfusun (15-64 Yaş Arası)

Toplam Nüfus İçindeki Payı Yüzde 70 Yüzde 70*

İmalat Sanayi İstihdamının Sigortalı İstihdam

İçindeki Oranı Yüzde 23 Yüzde 27* ( + )

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif

Çalışanların Toplam Nüfusa Oranı Yüzde 23 Yüzde 20* ( - )

Ortalama Günlük Kazanç 64.07 TL 78.05 TL* ( + )

Ortalama Günlük Kazanç Kadın 42.09 TL 47.18 TL* ( + )

22

insan gücünün yetiştirilmesi bakımından oldukça önem taşımaktadır. Bu nedenle, sonuca pozitif

etki eden bir göstergedir.

İlin YGS Ortalama Başarı Puanı: Verilen eğitimin kalitesi ve buna bağlı olarak illerin yükseköğretim

giriş sınavlarında ortalama başarılarını göstermesi nedeniyle önemlidir.

Yüksek Okul veya Fakülte Mezunu Nüfusun 22+ Yaş Nüfusa Oranı: Gösterge, illerin eğitim

seviyesini ortaya koymanın yanı sıra özellikle sanayi ve hizmetler sektörü için gerekli nitelikli işgücü

stokunu belirlediğinden sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

Okur yazar nüfus ve kadın nüfus oranlarında küçük de olsa pozitif bir gelişme vardır. Bu gelişmelerin

yaşanan teknolojik devrim ile ülke genelinde olduğu da düşünülebilir. Doğal olarak sıralamadaki

yerimizi çok fazla değiştirmeyecektir. Okullaşma oranlarındaki gelişmeler ve eğitimli nüfustaki artış da

benzer bir biçimde ülke geneliyle paralel bir seyir izlemektedir. Eğitim başlığında en büyük sorun ise

YGS puanları diğer bir ifade ile eğitimin kalitesine ilişkindir. 2010 yılında sınava girenlerin %82’sinin

180 üzeri puan aldığı ilimizde bu oran 2014’de %69’a gerilemiştir. Bu durum kaliteye ilişkin gerek

makro anlamda ülke bazında gerekse de mikro anlamda il bazında üzerinde düşünülmesi gereken bir

konudur.

4. Sağlık Göstergeleri

Yüz Bin Kişiye Düsen Hastane Yatak Sayısı: Yüz bin kişiye düsen hasta yatağı göstergesinin yüksek

olması illerin sağlık hizmeti sunum seviyesini ortaya koyması nedeniyle sonuca pozitif etki eden bir

göstergedir.

On Bin Kişiye Düsen Hekim Sayısı: On bin kişiye düşen hekim sayısı (uzman ve pratisyen)

göstergesi de illerin sağlık hizmeti sunum potansiyelini ortaya koyması, bireylerin tedavi olanaklarını

göstermesi nedeniyle sonuca pozitif etki eden bir veridir.

On Bin Kişiye Düşen Diş Hekimi Sayısı: On bin kişiye düşen diş hekim sayısı göstergesi de illerin

sağlık hizmeti sunum potansiyelini ortaya koyması, bireylerin tedavi olanaklarını göstermesi

nedeniyle sonuca pozitif etki eden bir veridir.

On Bin Kişiye düşen Eczane Sayısı: “Eczane Sayısı” göstergesi illerde bireylerin ilaca, sağlık

Eğitim Göstergeleri 2010 2014 Yön

Okur Yazar Nüfus Oranı (6 Yaş Üzeri) Yüzde 90 Yüzde 94 ( + )

Okur Yazar Kadın Nüfusun Toplam Kadın

Nüfusuna Oranı (6 Yaş Üzeri) Yüzde 85 Yüzde 88 ( + )

Genel Ortaöğretim Net Okullaşma Oranı 36.98(2009-2010 ) 41.59(2013-2014) ( + )

Mesleki ve Teknik Liseler Okullaşma Oranı 36.66(2009-2010) 44.31(2013-2014) ( + )

İllerin YGS Puanları YGS 1-2: 220,264 YGS 1-2: 191,541 ( - )

YGS 3-4: 254.106 YGS 3-4: 222,768 ( - )

YGS 5-6: 250,270 YGS 5-6: 215,359 ( - )

180 Üzeri Alanların Toplama Oranı Yüzde 82 Yüzde 69 ( - )

Yüksekokul ve Fakülte Mezunlarının 20 yaş

üzeri nüfusa oranı Yüzde 7 Yüzde 11 ( + )

23

hizmetlerine erişimini ifade ettiği için sonuca pozitif etki eden bir göstergedir

Yeşil Kart Sahibi Nüfusun İl Nüfusuna Oranı: İl içerisinde yeşil kart sahibi nüfusun yüksek olması,

ildeki yoksulluğu ve yoksul nüfusun sağlık hizmetlerine erişim talebini ifade etmesi ile kullanılan

göstergeler arasında kayıt acısından en sağlıklı göstergelerden biri olması nedeniyle çok önemlidir.

Bu oran değeri yoksulluğu ifade ettiği için sonuca negatif etki eden bir değişkendir.

Sağlık açısından ilimiz 2010-2013 arası dönemde hastane yatak sayısı ve hekim sayısı açısından bir

ilerleme yaşamıştır. Ancak bu ilerleme çok yüksek oranlarda değildir. Değişimler görüldüğü üzere

birbirine yakındır. İlimiz özellikle diş hekimi sayısı açısından bir sorun yaşamaktadır. 2010 yılından

2013 sonuna kadar geçen dönemde 10 bin kişiye düşen diş hekimi sayısı azalmıştır.

5. Rekabetçi ve Yenilikçi Kapasite Göstergeleri İl İhracatının Toplam İhracat İçindeki Payı: İl İhracatının Toplam İhracat İçindeki Payı” göstergesi

illerin üretim seviyesi, özellikle ihraç edilebilecek kalitede üretim yapabilme gücü, döviz girdisi

sağlama potansiyeli bakımından sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

Kişi Başına düşen İhracat Tutarı: Kişi Başına düşen İhracat Miktarı göstergesi ilin uluslararası

piyasada ne kadar rekabet gücü olduğunu gösteren ve nüfustan arındırılmış olarak kişi bazında

üretim ve rekabet kapasitesini gösteren bir veridir.

İmalat Sanayii İşyerlerinin Türkiye İçindeki Payı: İlde bulunan imalat sanayi işyeri sayısı gibi,

Türkiye’deki toplam imalat sanayi işyeri sayısındaki payı olarak ifade edilen bu gösterge de ilin reel

sektör üretim gücünü göreceli olarak ortaya koymaya yönelik olup sonuca pozitif etki etmektedir.

İmalat Sanayii Kayıtlı İşyeri Oranı: Bu gösterge sanayi sektöründe imalat sanayinin ağırlığını ölçen

ve sonuca pozitif etki eden bir veridir.

Kişi Başı İmalat Sanayii Elektrik Tüketimi: Kişi Başına İmalat Sanayii Elektrik Tüketimi” göstergesi

illerde imalat sanayinin ağırlığını ve gücünü göstermenin yanı sıra işyerlerindeki kapasite kullanımını

da dolaylı olarak açıklamaktadır. Bu özellikleri nedeniyle sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

Organize Sanayi Bölgesinde Üretim Yapılan Parsellerin Türkiye İçindeki Payı: Fiilen üretim yapılan

parselleri işaret ettiği için daha etkili bir kalkınmışlık göstergesi olup sonuca pozitif etki etmektedir.

Küçük Sanayi Sitesi İşyeri Sayısının Türkiye İçindeki Payı: Sanayi Göstergeleri başlığı altında

“Küçük sanayi Siteleri İşyeri Sayısı” göstergesi olarak değerlendirmeye katılmış olan bu gösterge,

üretim

Yapan işyerlerini (daha çok KOBİ) göstermekte ve sonuca pozitif etki etmektedir

Sağlık Göstergeleri 2010 2014 Yön

10 bin kişiye düşen hastane yatak sayısı 30.5 34.2* ( + )

10 bin kişiye düşen hekim sayısı 17.3 18.2* ( + )

10 bin kişiye düşen diş hekimi sayısı 2.4 2.1* ( - )

10 bin kişiye düşen eczacı sayısı 2.6 3.1* ( + )

Yeşil Kart Sahibinin İl Nüfusuna Oranı Yüzde 5 Veri Bulunamadı

24

Yeni Kurulan Şirketlerin Toplam Sermayesinin Türkiye İçindeki Payı: Sonuca pozitif etki eden bir

göstergedir.

On Bin Kişiye Düşen Yabancı Sermayeli Şirket Sayısı: Sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

Yüz Bin Kişiye Duşen Marka Başvuru Sayısı: Sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

Yüz Bin Kişiye Duşen Patent Başvuru Sayısı: Sonuca pozitif etki eden bir göstergedir.

Yüksek Lisans ve Doktora Sahibi Nüfusun 30+ Yaş Nüfusa Oranı: Sonuca pozitif etki eden bir

göstergedir.

Kırsal Nüfus Başına düşen Tarımsal Üretim Değeri: Tarım sektöründe katma değerin görece diğer

sektörlerden düşük olmasına karşın, bu göstergede ifade edilen değerin yüksek olması tarım

sektöründe gelişmişliğe ve verimliliğe, dolayısıyla ildeki belirli bir pozitif ekonomik dönüşüme işaret

ettiğinden sonuca pozitif etki etmektedir.

Turizm Yatırım-İşletme ve Belediye Belgeli Yatak Sayısının Türkiye İçindeki Payı: Sonuca pozitif

etki eden bir göstergedir.

Teşvik Belgeli Yatırım Tutarının Türkiye İçerisindeki Payı: İllerin ekonomik potansiyelini,

yatırımlardan aldıkları payları ve yatırım güçlerini ifade etmektedir.

Rekabetçi ve yenilikçilik açısından tüm göstergelere ulaşmak mümkün olamamıştır. Ulaşılan verilere

göre bir değerlendirme yapıldığında ilimiz 2010-2013/2014 döneminde temel göstergeler bazında

geriye doğru gitmiş gözükmektedir. Temel göstergelerden biri olan teşvik belgeli yatırımların ülke

içindeki payı binde 2’lerden on binde 9’lara gerilemiştir. İmalat sanayi işyerlerinin ülke içindeki payı

ve yeni kurulan şirketlerin ülke içindeki paylarında da geriye gidiş söz konusudur. İlimiz markalaşma

açısından ileri gitmiş ancak patent açısından maalesef sıralamada geriye düşmüştür. Turizm

Rekabetçi ve Yenilikçi Kapasite Göstergeleri 2010 2014 Yön

İl İhracatının Türkiye İçindeki Payı Binde 2 Binde 2

İmalat Sanayi işyerlerinin Türkiye İçindeki

Payı Binde 6 Binde 5* ( - )

İmalat Sanayi Elektirk Tüketimi 1929992 Mvh 1974958Mvh* ( + )

Yeni Kurulan Şirketlerin Türkiye İçindeki

Payı Binde 5 Binde 3 ( - )

Yeni Kurulan Yabancı Sermayeli Şirket

Sayısının Türkiye İçindeki Payı Binde 8 Binde 8

Marka Başvuru Sayısı ve Türkiye geneli sırası 88(51.) 133(44.) ( + )

Patent Başvuru Sayısı ve Türkiye geneli sırası 5 (27.) 5(32.)

Yüksek Lisans Doktora sahibi nüfusun 30+

nüfusa oranı Binde 6 Binde 9 ( + )

Kırsal nüfus başına düşen tarımsal ürün

değeri 2147 2503* ( + )

Turizm yatırım ve işletme belgeli yatak

kapasitesinin ülke içindeki payı Binde 1 Binde 2 ( + )

Teşvik belgeli yatırımların Türkiye İçindeki

Payı 0.00216 0.00094 ( - )

25

yatırımlarından binde 1’lik pay binde 2’ye yükselmiş, göstergeler açısından sevindirici bir surum

ortaya çıkmıştır. İhracat payı açısından da ilde bir değişiklik gözükmemektedir.

6. Mali Göstergeler İldeki Banka Kredilerinin Türkiye İçindeki Payı: İlin mali durumunu yansıtan bu gösterge sonuca

pozitif etki etmektedir.

İldeki Tasarruf Mevduatının Türkiye İçindeki Payı: İlin mali durumunu, sermaye birikimini ve

ekonomik potansiyelini yansıtan bu gösterge sonuca pozitif etki etmekte

Kişi Başına Düşen Banka Mevduatı Tutarı: İldeki bireylerin tasarruf gücünü, dolaylı olarak da

yatırım ve iş yapma gücünü, finansal sisteme erişe bilirliğini yansıtan bu gösterge sonuca pozitif etki

etmekte

Bin Kişiye düşen İnternet Bankacılığında Aktif Bireysel Müşteri Sayısı: İldeki bireylerin olduğu

kadar, ilin mali durumunu ve ticari canlılığı yansıtan bu gösterge sonuca pozitif etki etmekte

Bin Kişiye düşen İnternet Bankacılığında Aktif Kurumsal Müşteri Sayısı: İlin mali durumunu ve

özellikle kurumların bilgi teknolojilerini kullanma düzeylerini ve profesyonel iş yapma kültürünü

gösteren bu veri sonuca pozitif etki etmekte

Kişi Başına düşen Bütçe Gelirleri: İldeki bireylerin dolaylı olarak gelir ve bütçeye katkı düzeylerini

yansıtan bu gösterge sonuca pozitif etki etmekte

İl Vergi Gelirinin Türkiye İçindeki Payı: İldeki kayıtlı ekonomiyi ve katma değer yaratabilme

kapasitesini yansıtan bu gösterge sonuca pozitif etki etmekte

Mali göstergeler açısından banka kredileri ve tasarruf mevduatında bir 2010 yılına göre bir azalma söz

konusudur. Kişi başına mevduat miktar olarak artmış ancak ülke genelinde sıralamada bir değişikliğe

neden olmamıştır. Kişi başına düşen bütçe geliri artmış vergi gelirlerinin ülke içindeki payı

değişmemiştir. İnternet kullanımı bankacılık açısından ülke genelinde olduğu gibi artış göstermiştir.

Genel anlamda bakıldığında mali göstergeler açısından ilimizin temel göstergeler nezdinde geriye

doğru bir gidişat ya da 2010’daki yerini koruduğu söylenebilir.

Mali Göstergeler 2010 2014 Yön

İldeki Banka Kredilerinin Türkiye İçindeki

Payı

Binde 5 Binde 3 ( - )

İldeki Tasarruf Mevduatın Türkiye İçindeki

Payı


Kişi Başına düşen Banka Mevduatı Tutarı 6068TL (10.) 8693TL (10.) ( + )

İnternet Bankacılığı aktif bireysel müşteri

sayısı 52597(24.) 87924(26.) ( + )

İnternet Bankacılığı aktif kurumsal müşteri

sayısı 4633 (23.) 6279(26.) ( + )

Kişi Başına Düşen Bütçe Gelirleri 1675 3056 ( + )

Vergi Gelirlerinin Türkiye İçindeki Payı Binde 4 Binde 4

26

7. Erişebilirlik Göstergeleri

Kırsal Kesim Asfalt-Beton Koy Yolu Oranı: İlin temel alt yapı durumunu, erişim olanaklarının

yaygınlığını yansıtan bu gösterge sonuca pozitif etki etmekte

İlin En Yakın Havaalanına Uzaklığı: İlin havayolu ile ulaşım imkanını ölçen bu gösterge sonuca

negatif etki etmektedir.

Hane Başına Geniş bant Abone Sayısı: İlin internet erişim durumunu, teknoloji altyapısını ve dışa

açıklığını yansıtan bu gösterge sonuca pozitif etki etmektedir.

Kişi Başına düşen GSM Abone Sayısı: İlin GSM kullanım yoğunluğunu, iletişim imkanlarını ve

altyapısını yansıtan bu gösterge sonuca pozitif etki etmektedir.

İlin Otoyol ve Devlet Yollarına Gore yük-km Değerleri: İller arası ticaret akımlarının anlaşılabilmesi

ve ilin ekonomik etki düzeyinin ortaya konulabilmesi bakımından önemli bir veri kaynağıdır

Toplam Demiryolu Hattının İl Yüzölçümüne Oranı: Bir ilde demiryolu yoğunluğunun fazla olması

ilin erişilebilirliğinin yüksek olduğunu göstermektedir.

Yapılan çalışmada nerdeyse hiç verinin bulunamadığı alan bu kısım olmuştur. Bu kısımda internet ve

GSM aboneliklerine ilişkin bilgilere elde edilmiştir. Bu bilgilere göre de erişilebilirlik düzeyinin arttığı

görülmektedir.

8. Yaşam Kalitesi Göstergeleri

Bin Kişiye düşen AVM Brüt Kiralanabilir Alan Oranı: İlin harcama ve tüketim potansiyelini, ticari

gelişmişliğini, dolaylı olarak da sosyalleşme düzeyini yansıtan bu değişken, sonuca pozitif etki

etmektedir.

Kanalizasyon Şebekesi ile Hizmet Verilen Belediye Nüfussunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı:

Halkın genel sağlık ve refah düzeyini etkileyen temel altyapının durumunu ve belediyelerin hizmet

sunma düzeyini yansıtan bu veri sonuca pozitif etki etmektedir.

Kişi Başı Mesken Elektrik Tüketimi: Sonuca pozitif etki etmektedir.

On Bin Kişiye düşen Özel Otomobil Sayısı: Otomobil sahipliği oranı bireysel ve toplumsal refah

düzeyini yansıtan bir varlık göstergesi olması nedeniyle önemli bir veridir. Sonuca pozitif etki

etmektedir.

Kükürtdioksit (SO2) Ortalama Değeri: Bireyler acısından yaşam kalitesine etki eden çevre

koşullarına ilişkin olan bu gösterge sonuca negatif etki etmektedir.

Genişbant abone sayısı 187,460 310,316 ( + )

GSM Abone Sayısı (3G) 147,584 426,165 ( + )

Erişebilirlik Göstergeleri

27

Partiküller Madde (Duman) Ortalama Değeri: Bireyler acısından yine yaşam kalitesine etki eden

çevre koşullarına ilişkin bu gösterge sonuca negatif etki eder.

Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı: Sosyal güvenlik şemsiyesi

dışında olmak sosyal içermeyi olumsuz etkilediğinden sonuca negatif etki etmektedir

Yüz Bin Kişiye düşen Ceza İnfaz Kurumuna Giren Hükümlü Sayısı: Kişilerin suç işleyip cezaevine

girmesi ilde sosyal, ekonomik ve ruhsal sorunların yoğun olduğu ve dolaylı olarak güvenlik

sorunlarının bulunduğu anlamına geldiği için bu gösterge sonuca negatif etki eden

Yüz Bin Kişiye düşen İntihar Vakası Sayısı: Sonuca negatif etki etmektedir.

Yaşam kalitesi göstergeleri açısından ilimiz elde edilen göstergeler nezdinde pozitif gelişmeler

yaşamaktadır. Cezaevine giren hükümlü sayısındaki artış dışında elde ettiğimiz göstergeler de az da

olsa olumlu gelişmeler yaşanmıştır.

ELDE EDİLEN GÖSTERGELER 2010 2014 2010-2014

Arası

Değişimin

Yönü

Endeks

Üzerinde

Beklenen

Etkisi

Demografik Göstergeler 2010 2014 Yön

Nüfus Yoğunluğu km2/Kişi 188 181 ( - )

Yaşa Özel Doğurganlık Oranı Binde 1.65 Binde 1.59 ( + )

Genç Nüfus Bağımlılık Oranı (0-14

Yaş)

Yüzde 29.3 Yüzde 27.7 ( + )

Net Göç Hızı -12.1 -11.1 ( - )

Şehirleşme Oranı 0.46 0.61 ( + )

Yaşam Kalitesi Göstergeleri 2010 2014 Yön

Kanalizasyon Şebekesi ile Hizmet Verilen

Belediye Nüfusunun Toplam Belediye

Nüfusuna Oranı

82 83* ( + )

Kişi Başı Mesken Elektrik Tüketimi 338 385 356 495* ( + )

Onbin kişiye düşen otomobil sayısı 994 1243* ( + )

Kükürtdüoksit (SO2) ortalama değeri 61.85 25.7* ( - )

Partüküler Madde (Duman ) Ortalama Değer 103 78.3* ( - )

Cezaevine giren hükümlü sayısı 679 1584* ( + )

İntihar Vakası Sayısı 42 28 ( + )

28

İstihdam Göstergeleri 2010 2013/2014

İşsizlik Oranı 8.3 7.6* ( + )

İşgücüne Katılma Oranı 52.2 55.3* ( + )

İstihdam Oranı 46.6 51.2* ( + )

Çalışma Çağındaki Nüfusun (15-64

Yaş Arası) Toplam Nüfus İçindeki

Payı

Yüzde 70 Yüzde 70*

İmalat Sanayi İstihdamının Sigortalı

İstihdam İçindeki Oranı

Yüzde 23 Yüzde 27* ( + )

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif

Çalışanların Toplam Nüfusa Oranı

Yüzde 23 Yüzde 20* ( - )

Ortalama Günlük Kazanç 64.07 TL 78.05 TL* ( + )

Ortalama Günlük Kazanç Kadın 42.09 TL 47.18 TL* ( + )

Eğitim Göstergeleri 2010 2014 Yön

Okur Yazar Nüfus Oranı (6 Yaş

Üzeri)

Yüzde 90 Yüzde 94 ( + )

Okur Yazar Kadın Nüfusun Toplam

Kadın Nüfusuna Oranı (6 Yaş Üzeri)


Genel Ortaöğretim Net Okullaşma

Oranı

36.98(2009-

2010 )

41.59(2013-

2014)

( + )

Mesleki ve Teknik Liseler

Okullaşma Oranı

36.66(2009-

2010)

44.31(2013-

2014)

( + )

İllerin YGS Puanları YGS 1-2:

220,264

YGS 1-2:

191,541

( - )

YGS 3-4:

254.106

YGS 3-4:

222,768

( - )

YGS 5-6:

250,270

YGS 5-6:

215,359

( - )

180 Üzeri Alanların Toplama Oranı Yüzde 82 Yüzde 69 ( - )

Yüksekokul ve Fakülte

Mezunlarının 20 yaş üzeri nüfusa


29

oranı

Sağlık Göstergeleri 2010 2014 Yön

10 bin kişiye düşen hastane yatak

sayısı

30.5 34.2* ( + )

10 bin kişiye düşen hekim sayısı 17.3 18.2* ( + )

10 bin kişiye düşen diş hekimi

sayısı

2.4 2.1* ( - )

10 bin kişiye düşen eczacı sayısı 2.6 3.1* ( + )

Yeşil Kart Sahibinin İl Nüfusuna

Oranı

Yüzde 5 Veri

Bulunamadı

Rekabetçi ve Yenilikçi Kapasite

Göstergeleri

2010 2014 Yön

İl İhracatının Türkiye İçindeki Payı Binde 2 Binde 2

İmalat Sanayi işyerlerinin Türkiye

İçindeki Payı

Binde 6 Binde 5* ( - )

İmalat Sanayi Elektirk Tüketimi 1929992

Mvh

1974958Mvh

*

( + )

Yeni Kurulan Şirketlerin Türkiye

İçindeki Payı


Yeni Kurulan Yabancı Sermayeli

Şirket Sayısının Türkiye İçindeki

Payı

Binde 8 Binde 8

Marka Başvuru Sayısı ve Türkiye

geneli sırası

88(51.) 133(44.) ( + )

Patent Başvuru Sayısı ve Türkiye

geneli sırası

5 (27.) 5(32.)

Yüksek Lisans Doktora sahibi

nüfusun 30+ nüfusa oranı

Binde 6 Binde 9 ( + )

Kırsal nüfus başına düşen tarımsal

ürün değeri

2147 2503* ( + )

30

Turizm yatırım ve işletme belgeli

yatak kapasitesinin ülke içindeki

payı

Binde 1 Binde 2 ( + )

Teşvik belgeli yatırımların Türkiye

İçindeki Payı

0.00216 0.00094 ( - )

Mali Göstergeler 2010 2014 Yön

İldeki Banka Kredilerinin Türkiye

İçindeki Payı


İldeki Tasarruf Mevduatın Türkiye

İçindeki Payı


Kişi Başına düşen Banka Mevduatı

Tutarı

6068TL (10.) 8693TL (10.) ( + )

İnternet Bankacılığı aktif bireysel

müşteri sayısı

52597(24.) 87924(26.) ( + )

İnternet Bankacılığı aktif kurumsal

müşteri sayısı

4633 (23.) 6279(26.) ( + )

Kişi Başına Düşen Bütçe Gelirleri 1675 3056 ( + )

Vergi Gelirlerinin Türkiye İçindeki

Payı

Binde 4 Binde 4

Erişebilirlik Göstergeleri

Genişbant abone sayısı 187,460 310,316 ( + )

GSM Abone Sayısı (3G) 147,584 426,165 ( + )

Yaşam Kalitesi Göstergeleri 2010 2014 Yön

Kanalizasyon Şebekesi ile Hizmet

Verilen Belediye Nüfusunun

Toplam Belediye Nüfusuna Oranı

82 83* ( + )

Kişi Başı Mesken Elektrik Tüketimi 338 385 356 495* ( + )

Onbin kişiye düşen otomobil sayısı 994 1243* ( + )

31

Kükürtdüoksit (SO2) ortalama

değeri

61.85 25.7* ( - )

Partüküler Madde (Duman )

Ortalama Değer

103 78.3* ( - )

Cezaevine giren hükümlü sayısı 679 1584* ( + )

İntihar Vakası Sayısı 42 28 ( + )

mevcut yatirim teŞvİk sİstemİ ve zonguldak İÇİn bİr...

Documents