MEME HASTALIKLARIYrd. Doç. Dr. Ömer USLUKAYA

TANIM

Klinik ve radyolojik olarak tesbit edilen memenin normal dışı çeşitli hastlalıklarıdır.

Meme Hastalıkları

Benign Meme Hastalıkları• Konjenital Meme Hastalıkları (Amastie,

Polymastie, Polythelia)• Akkiz Meme Hastalıkları

Enfeksiyöz Meme Hastalıkları Travmatik Meme Hastalıkları Benign Meme Tümörleri

Malign Meme Hastalıkları (Meme-Ca)

Konjenital Meme Hastalıkları Athelia: Meme başının olmaması Polythelia: Bir memede birden fazla meme

başı Amastia: Memenin tek veya çift taraflı

yokluğu Polymastia : Memenin 2 den fazla olması.

En sık koltuk altından başlayıp, göbeğin yanından geçerek ingüinal kanala kadar uzanan süt çizgisi boyunca herhangi bir yerde meme dokusu=

Aberran= Aksesuar meme

MEMENİN İNFLAMATUAR VE İNFEKSİYÖZ HASTALIKLARI

Bakteriyel Enfeksiyon. • Staf. Aureus ve Streptokokal organizmalar

izole edilmektedir. Apse

• laktasyonla ilgilidir

Geniş spektrumlu antibiotik başlangıç tedavisi olarak başlanmalı,

Derin bir apse oluşumu mevcut ise küçük bir insizyonla cerrahi drenaj

Mastit Meme dokusunun büyük çoğunu tutan jeneralize bir

selülit durumdur.

Deride eritem, ağrı ve palpasyonda duyarlılık

En sık görülen ise laktasyonel mastittir• sağılmamış süt, obstrüksiyon ve sekonder

bakteriyel infeksiyon

Tedavi• sütün boşaltılaması, • lokal sıcak ya da soğuk tatbiki• antibiotikler ile desteklenebilir.

Granülomatöz Mastit: Genellikle sebebi bilinmez, idiyopatikdir.

Gebelikte veya yüksek prolaktin düzeyi olan kadınlarda veya

Sistemik granülomatöz bir hastalığın memede ki göstergesi

Bazen kitle ile beraber abse ve akıntı yapan sinüsler görülür.

MEME AĞRISI (MASTALJİ) 2 Tipi vardır:

1-Siklik ağrı2-Nonsiklik ağrı

Siklik ağrı: Ensık karşılaşılanıdır. Meme polikliniklerinin önemli bir hasta

grubunu oluşturur. Adet öncesi başlar adetle birlikte kaybolur. 1-15 gün sürebilir. Genellikle 5 gün orta veya şiddetli

seviyede hissedilir.

Nonsiklik ağrı: Çoğu idiopatiktir. Mensturel siklusla ilgisi olmamasıyla

siklik ağrıdan ayrılır. Sıklıkla tek taraflı ve iyi lokalize

edilir. Ani başlayan yanıcı ve batıcı ağrı

olarak tarif edilir. Çoğunlukla 40 yaş üzerinde görülür.

MEME BAŞI AKINTISI

2 TİPİ VARDIR: 1-Fizyolojik 2-PatolojikFizyolojik: Sıklıkla bilateraldir.Birçok

kanaldan sıkmakla gelir.Seröz vasıftadır. Hehangi bir tetkike gerek yoktur.Genellikle altta bir meme patolojisi bulunmaz.

Patolojik: Sıklıkla tek taraflıdır.Spontan aralıklı tek tarafa lokalize akıntıdır.Kanlı, seröz, seroanginöz olabilir.

TEK TARAFLI

SPONTAN

TEK DUKTUS KAYNAKLI

KANLI

MALİGN

Spontan tek kanal akıntısı olan hastalarda aşağıdaki bulgulardan biri varsa cerrahi girişim gerekir:

1-Kanlı akıntı varsa 2-Akıntı devamlı ise(Haftada 2 fazla) 3-Kitle ile birlikte ise 4-40 yaşın üstündeki bir kadında

yeni oluşmuş koyu yapışkan akıntı değilse.

GALAKTORE: Süt kıvamında her iki memeden ve multıple duktuslardan olan akıntıdır.

JİNEKOMASTİ: Erkek memesinin hem glandüler hem de stromal elemanlarının hiperplazisi ve hipertrofisi sonunda büyümesinden kaynaklanır.

Yüzeyel ve Derin Mikozlar. • Nadir• en sık blastomikoz ve sporotrikozis• Bulaşma çoğunlukla emme sırasında

Hidradenitis suppurativa.• çok nadir• geniş sebase bezlerden köken almaktadır• Kronik aknesi olanlar meğillidir.

Mondor Hastalığı. • Göğüs ön duvarı ve memenin yüzeyel venlerinin

tromboflebitidir.• İpe benzer yapısı olan tromboze bir ven saptanır.• Nedeni bilinmemektedir. • Eksizyonel biyopsi endikasyonu vardır• Tedavide salisilat ve sıcak tatbiki

BENİGN LEZYONLAR Nonproliferatif Lezyonlar Fibrokistik Değişiklik.

Klinik muayenede memede palpe edilen belirgin nodülaritenin bulunması, mensturasyon ile bu kitlelerde küçülme, büyüme ve yer değiştirme gibi değişiklikler oluşması ve beraberinde memede ağrı ve hassasiyetin bulunması FKD olarak değerlendirilir.

FKD bir hastalıktan çok memenin hormonal değişikliklere verdiği artmış fizyolojik yanıt şeklinde kendini gösteren çeşitli benign histopatolojik değişikliklerdir.

Kistler:• Memede en sık karşılaşılan histolojik

değişikliklerdir.

KİSTLERDE CERRAHİ TEDAVİ ENDİKASYONLARI

3 cm den büyük kist varsa Rekürren kist varlığında Duvar düzensizliği olan kist, Aspirasyonda kanlı sıvı gelmesi Ailede Meme Ca öyküsü olması

LOKALİZE SKLEROZAN LEZYONLAR

Sklerozan Adenozis.• İnvazif meme karsinomunu taklit eder. • Lezyon herzaman küme yapan

mikrokalsifikasyon odakları içerir. • Kanser riski hafifce artmıştır.

Radial Skar ve Kompleks Skar. • klinik ve histolojik olarak kansere benzer. • Kanser riski artmıştır.

Duktal Ektazi. • Meme başı akıntısı sıktır. • Perimenapozal

Yağ Nekrozu. • Travmaya sekonder• klinik ve radyolojik olarak skiro ve inflamatuar

karsinoma ile karıştırılabilir• Mamografik görüntüsü benign olup

karakteristiktir. • Kanser riski yoktur.

MEMENİN BENİGN VE MALİGN TÜMÖRLERİ

BENİGN TÜMÖRLER Fibroadenom (en sık ) Fibroadenolipom (Hamartom ) Lipom Papillom ve Papillomatozis Sistosarkoma Filloides Diğer nadir tümörler:Leiomyom,

kondrom, nörofibrom, anjiom, myoblastom(Granüler hücreli tümör)

FİBROADENOM Memenin en sık benign tümörüdür Hem stromal hemde epitelyal

komponentin gelişimi ile karakterli miks tümörlerdir.

Her zaman olabilir, fakat reprodüktif çağda ve 30 yaş öncesinde sıktır• Genç kadında palpabl kitle, yaşlı da

mammografide yoğunluk artışı Karsinom riski çok az, ancak proliferatif

lezyonlar eşlik ediyor veya aile öyküsü var ise risk artar

Makroskopi; keskin sınırlı, kolay çıkartılabilen, elastik kıvamlı küresel nodül şeklindedir

Kesitleri gri-beyaz ve yarık şeklinde boşluklar içerir

Epiteli hormona duyarlıdır, laktasyonel değişikliklere bağlı artış ve inflamasyon maligniteyi taklit etmesine neden olur

Mammografide makrokalsifikasyonlar oç

FİBROADENOLİPOM (HAMARTOM) Nadir (%1,6 oranında gözlenir.) Psodokapsül (bağ dokuya ait kapsül

yok ) Normal meme parankimine ait

elementler içerir. Premalign lezyon değildir.

LİPOM Orta yaş grubundaki kadınlarda, Semptom vermeyen mobil lezyonlar

BENİGN EPİTELYAL TÜMÖRLER BÜYÜK DUKTUS PAPİLLOMU Laktiferöz duktus ve sinüslerden köken alır

ve çoğu soliterdir %80 hastada kanlı, seröz meme başı

akıntısı vardır Palpabl kitle veya dansite artışı şeklindedir Soliter intraduktal papillomlar benigndir,

papiller Ca prekürsörü değildir Küçük duktus papillomları ise CA gelişiminde

büyük riske sahiptir

MEME BAŞI ADENOMU VE FLORİD PAPİLLOMATOZİS

Meme başının tümörünü ve duktus epitelinin adenozisisini tanımlar

%16 vakada Ca eşlik eder veya sonrasında gelişir

İntraduktal papillomdan ayırt edilmelidir.

PAPİLLOM VE PAPİLLOMATOZİS

Benign fibroepitelyal tümör, Duktal epitelin papiller

proliferasyonu, Meme tümörlerinin % 1-1.5 Kanlı meme akıntısı ve ele gelen

kitle, Memebaşı akıntısının %80’inde

papillom, Kanlı memebaşı akıntısında %25’den

daha az papiller karsinom,

Galaktografi’de; dolma defekti veya duktus obstrüksiyonu

Galaktografik olarak benign-malign ayırımı yapılamaz.Şüpheli segmentin eksizyonu gerekir.

FİLLOİDES TÜMÖR İntralobüler stromadan köken alan bifazik

tümördür Her yaşta olabilir ise de 5-6. Dekadda sıktır Çoğu düşük gradeli tümörlerdir, rekürrens

ve metastazları olabilir Yüksek gradeli olanlar agresiv seyredebilir,

1/3 vakada hematojen metastaz olabilir Sistosarkoma filloides olarakta anılır, fakat

bunların çoğu benigndir

Meme-ca tipleri

Non-infiltratif Meme-Ca (in-situ meme kanserleri): DCIS ve LCIS

İnfiltratif (İnvaziv) Meme-Ca Diğer tip meme kanserleri (Lenfoma,

sarkoma, metastatik kanserler vb.)

DUCTAL CARCİNOMA IN-SİTU (DCIS)

DCIS tüm meme kanserlerinin % 0.8-5’ ini oluşturur.

Mammografik taramalarda tesbit edilen kanserlerin % 15-25’ i DCIS’ dir.

Tümör hücresi bazal membranı aşmamıştır,duktus boyunca ve intraduktal olarak yayılır,.

Mammografide karakteristik olarak pleomorfik küme yapan mikrokalsifikasyonlar saptanabilir

V, X, Y ve Z harfleri şeklinde dallanmış mikrokalsifikasyonlar olabilir.

DCIS – LCIS

Ductal carcinoma in-situ (DCIS)• Solid tip• Comedo tip• Cribriform tip• Papiller veya micropapiller tip• Clinging tip veya yapışkan tip

Lobuler carcinoma in-situ (LCIS)

Lobular Carcinoma In-Situ (LCIS)

Tüm meme kanserlerinin % 1-6 sı,noninvaziv meme kanserlerinin % 30 unu oluşturur.

Sıklıkla multifokal veya bilateraldir LCIS hastaların infilratif lobuler kansere

dönüşme riski 10 kat yüksektir İnfiltratif lobuler karsinoma açısından

yakın izlem veya profilaktik cerrahi açısından değerlendirilir

İnfiltratif Lobüler-Ca

İnfiltratif duktal karsinomlara göre 2 kat daha fazla bilateraldir (% 20 oranında bilateral)

Mammografide sınırları net olmayan asimetrik dansiteler şeklinde görülür

Parankimal distorsiyon veya düzensiz sınırlı tümöral kitle şeklinde olabilir.

Bazen mammografik olarak hiçbir bulgu saptanamayabilir.

İnfiltratif (invaziv) lobuler-CaHistolojik alt tiplendirme

Solid tip lobuler-Ca Klasik tip lobuler-Ca Alveoler tip lobuler-Ca Mixt tip lobuler-Ca Pleomorfik tip lobuler-Ca(İndigo file nukleuslu lobuler-Ca)

İnfiltratif duktal-Ca İnfiltratif duktal karsinom makroskopik görünümüne

göre genel olarak stellat ve sınırlı tip olarak ikiye ayrılır;

Stellat (yıldız şeklinde) karsinomlarda aksiller metastazlar daha sıktır.

Aşırı fibröz komponent içerdiği için skirroz tip olarak adlandırılır

Aşırı elastin ve fibrozis içeren skirroz tipler mammografide spiküler uzantılar şeklinde görülür.

İnfiltratif duktal karsinomlar klasik olarak US de düzensiz ve belirsiz konturlu, heterojen kitle şeklinde izlenir.

İnfiltratif duktal meme-ca

İnvaziv (infiltratif) duktal-CaHistolojik alt tiplendirme

Meduller Karsinoma Kolloid Karsinom

(Müsinöz – Mukoid tip) Tubüler Karsinoma Adenoid kistik tip İnfiltratif Papiller tip Paget Hastalığı (Meme

başı karsinoması)

İnflamatuar tip Kribriform tip Skuamöz kanser Signet-cell kanser Sekretuvar tip

karsinoma Karsinoid tümör

Meduller tip meme-ca Düşük grade’li ve iyi prognozlu

tümörlerdir. Hastalar genellikle daha gençtir. 35

yaşından genç kadınlarda görülen meme tümörlerinin % 11’ i meduller kanserdir

Mammografik olarak meduller karsinomlar genellikle yuvarlak ve oval, lobüle konturlu, kalsifikasyon içermeyen homojen dansitede kitlelerdir.

Aksiller lenf nodları meduller karsinomlarda reaktif olarak büyüyebilirler ve bu durum klinik evrelendirmede yanıltıcı olabilir

Kolloid (müsinöz-mukoid) tip meme-ca

Tümör yavaş büyür ve gelişir, prognozu iyidir ve lenf nodu metastazı nadirdir.

Bol miktarda müsinöz materyal ile çevrili kanser hücreleri görülür

Mammografilerde oldukça iyi sınırlı kitleler şeklinde görülür.

Kalsifikasyon veya desmoplastik reaksiyon görülmez

Tübüler tip meme-ca Meme kanserlerinin % 2 sini

oluşturur. Prognoz oldukça iyidir. Tümör dokusunun % 75’i tubüler

yapılardan oluşmuştur . % 60 olguda mammografik olarak

mikrokalsifikasyonlar saptanır.

Adenoid kistik tip meme-ca Tükrük bezi adeno-ca’nın bir

varyantıdır. Aksiller lenf nodu tutulumu ve uzak

metastazlar nadirdir.

İnfiltratif papiller tip meme-ca Mammografide geniş ve iyi sınırlı

kitleler halinde mikrokalsifikasyonlar izlenir

60 yaş üstü hastalarda görülür Ultrasonografide kompleks kistik kitle

şeklinde görülür .

Paget Hastalığı (Meme başı karsinoması) Meme başı kronik egzematoid reaksiyonu+

santral duktal karsinoma Genellikle unilateraldir. Meme başında yanma,

kaşınma ve ağrı ile başlar. Hiperemi ve ülserasyon vardır.

Cilt lezyonu genelde derinde bulunan infiltratif veya intraduktal meme kanseri ile ilişkilidir.

İleri yaşlarda sıklıkla menapozal veya perimenapozal kadınlarda görülür .

Mammografilerde meme başı ve areolada kalınlaşma, subareoler kitle, meme başında kalsifikasyonlar izlenir.

Meme başının altındaki duktuslar dilatedir.

İnflamatuar tip meme-ca Meme kanserleri içerisinde en kötü prognozu

olan tip Mastiti taklit eder Dermal lenfatiklerde invazyon vardır.

İnflamatuar meme – ca diyebilmek için patolojik incelemede cilt lenf damarlarında tümör hücresi görülmelidir.

Tipik mammografik görünümü memede diffüz olarak artmış doku dansitesidir, cilt ve ciltaltı dokularının kalınlığında artış izlenir.

Meme başı retraksiyonu veya aksiller lenfadenopati sıktır .

DİĞER MALİGN MEME LEZYONLARI

Sarkoma Lenfoma Metastatik meme kanserleri

(Diğer meme kanserinin metastazı, Malign melanoma, Akciğer-Ca, Over-Ca, Serviks-Ca metastazı)

Meme-Ca (Tedavi) Cerrahi tedavi

• Meme koruyucu cerrahi tedavi yöntemleri Lumpektomi Quadranektomi Subkütan mastektomi + Protez rekonstruksiyon

• Mastektomi Basit total mastektomi Modifiye radikal mastektomi Radikal mastektomi Superradikal mastektomi

Kemoterapi• Hormonoterapi• Anti-neoplastik tedavi

Radyoterapi

MKC Lumpectomy (Geniş lokal eksizyon): Kitlenin

bulunduğu bölge en az 5 mm tümörsüz sağlam cerrahi sınırla eksize edilir. Aksiller lenf diseksiyon kararı SLNB ile verilir.

Quadranectomy: Tümörün bulunduğu kadran tumor-free margin ile çıkarılır. Aksiller lenf diseksiyon kararı SLNB ile verilir.

Subcutaneous mastectomy and prosthetic reconstruction: Meme parankimatöz dokusu subkütan olarak tamamen çıkarılıp pectoral fascia altına silicon protez yerleştirilerek rekonstruksiyon yapılır.

Mastektomi Basit total mastektomi: Meme dokusu

meme başı ve derisi dahil tam olarak çıkarılır. Pektoral fascia, M.pectoralis major, M.pectoralis minor, Axiller lenfatik yapılar korunur.

Modifiye radikal mastektomi: Mastektomi ile birlikte M.pectoralis minor eksize edilir, Aksiller lenf diseksiyonu yapılır.

Radikal mastektomi: Mastektomi ile birlikte pektoral fascia, pectoral adaleler çıkarılır, aksiller diseksiyon yapılır.

Süperradikal mastektomi: Radikal mastektomiye internal mammarian lenf diseksiyonu eklenir.

BAŞARILAR