„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”

Materiały pokonferencyjne:

Forum Podlaskiej Sieci LGD. Debata nt. przyszłości RLKS

Supraśl, 22-23 marca 2018

22.03.2018r. (czwartek)

Powitanie uczestników

Konferencję otworzyli, zabierając kolejno głos: Jerzy Leszczyoski - Marszałek Województwa

Podlaskiego; Stefan Krajewski - Wicemarszałek Województwa Podlaskiego; Ryszard Zarudzki -

Podsekretarz Stanu MRiRW; Adam Kamioski - Prezes LGD Puszcza Knyszyoska. W wystąpieniach

powitalnych podkreślono fakt, iż debata dotycząca LEADER'a w nowej perspektywie finansowej 2021-

2027 w Polce rozpoczyna się konferencją w Supraślu, w województwie podlaskim, które jako jedno z

dwóch regionów w Polsce wdraża wielofunduszowy RLKS już w tej perspektywie finansowej.

I. Realizacja wielofunduszowego RLKS 2014-2020 w Europie i Polsce

Sesję moderował Ryszard Kamioski i rozpoczął ją od refleksji i pytania: Jaki stan mamy dzisiaj? Mamy dwa odważne regiony. Pytanie, czy warto było? Co jest trudnością, co możemy pokonad?

Wdrażanie instrumentu RLKS w województwie podlaskim w perspektywie 2014-2020 – Elżbieta Filipowicz, Wioletta Dąbrowska, Samorząd Województwa Podlaskiego - prezentacja w załączeniu (zał. nr 1)

Wioletta Dąbrowska: W pierwszej części prezentacji Pani Dyrektor W.Dąbrowska (Department Rozwoju Regionalnego UMWP) przedstawiła jak wdrażany jest RLKS w formule bezpośredniej w woj. podlaskim; jakie były przesłanki wykorzystania możliwości wielofunduszowych LSR; jak przebiegała identyfikacja kierunków interwencji na poziomie lokalnym. Wskazała też na potencjalny efekt synergii kilku funduszy. W RPOWP jest jedna oś IX wydzielona z EFS (29 mln euro) oraz jedno działanie w osi VIII ze środków EFRR (30 mln euro) na RLKS.

Elżbieta Filipowicz: Swoją częśd prezentacji Pani Dyrektor E. Filipowicz (Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich UMWP) rozpoczęła od wskazania problemów z ilością obowiązkowych logotypów w przypadku wielofunduszowego RLKS. Zaproponowała by coś z tym zrobid. W dalszej części przedstawiła wdrażanie LSR w woj. podlaskim ze środków PROW: 55% kontraktacji, projekty współpracy - ok. 30% kontraktacji. Przedstawiła też następujące walory wielofunduszowego RLKS: kierowanie interwencji tam gdzie ona jest najbardziej potrzebna; łatwiejszy dostęp do środków RPO dla mniejszych projektodawców; równomierna interwencja EFS, a nie wyłącznie w większych miastach; zacieśnienie współpracy na terenie większym niż wynika z PROW; budowanie potencjału organizacji pozarządowych na obszarach wiejskich.

RLKS w Europie – John Grieve, Contact Point Europejskiej Sieci Obszarów Wiejskich (ENRD) - prezentacja w załączeniu (zał. nr 2)

John Grieve: Pan J.Grieve przedstawił wyniki badao dot. wdrażania LSR, które przeprowadzone zostały przez Contact Point Europejskiej Sieci Obszarów Wiejskich (ENRD) w 2017 r. Wynika z nich iż 25 na 28 krajów wybrało jakąś formę wielofunduszowości. Łącznie jest 3056 LGD w Europie, 2330 monofunduszowych i 726 multifunduszowych. W badaniu uzyskano 710 odpowiedzi z 27 krajów członkowskich. 32% respondentów używało dwóch lub więcej funduszy.

Panel Dyskusyjny: Ryszard Zarudzki (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Polska); Aneta Jeráčková (Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych - Czechy), Elżbieta Siemiątkowska (Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego), Elżbieta Filipowicz (Samorząd Województwa Podlaskiego), John Grieve (Contact Point ENRD)

Ryszard Zarudzki: Pan Minister R. Zarudzki nawiązując w swojej wypowiedzi do pierwszego Forum Lokalnych Grup Działania, które odbyło się w dniach 13-14 maja 2013 r. w Supraślu, przypomniał najważniejsze postulaty, zgłoszone przez jego uczestników, w tym postulat jak najszerszego wdrożenia instrumentu RLKS na obszarze całego kraju, potocznie określany hasłem „RLKS albo śmierd”. Pan Minister zwrócił uwagę na istotę tego rodzaju spotkao, które pozwalają na dyskusję w szerokim gronie, zebranie doświadczeo, a także na wyciągniecie po latach wniosków odnośnie do poczynionych na nich ustaleo, które udało się, bądź nie, zrealizowad.

Ryszard Kamioski: Zdaniem Pana R. Kamioskiego takie spotkania mają głęboki sens. W obecnej perspektywie finansowej dwa województwa w Polsce, w których była największa determinacja zdecydowały się na wielofunduszowy RLKS.

Aneta Jeráčková: Pani A. Jeráčková z Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych (Czechy), reprezentująca IZ EFS, przekazała że w Czechach w ramach RLKS funkcjonują trzy fundusze (bez Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego) i że ich doświadczenia są zbliżone do polskich. Wielofunduszowośd jest istotna z uwagi na synergię, zintegrowanie, a LGD rozwiązują problemy socjalne i uczą się rozwiązywania innych problemów. Wielkim wyzwaniem w Czechach jest koordynacja: funduszem wiodącym jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF), a grupy wybrano dopiero z koocem 2017 roku. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ma rolę koordynująca. Pani A. Jeráčková zwróciła uwagę na potrzebę uproszczeo biurokracji oraz zaapelowała do Komisji Europejskiej o wprowadzenie uproszczeo.

Elżbieta Siemiątkowska: Pani Dyrektor E. Siemiątkowska (DROW UMK-P) stwierdziła, iż sukcesy woj. kujawsko-pomorskiego są zbliżone do tych z podlaskiego. W województwie tym już w latach 2007-2013 funkcjonowała wielofunduszowa LGD (wiejska i rybacka) i m.in. ten argument był używany, żeby nie bad się wielofunduszowości. W woj. kujawsko-pomorskim są 2 osie priorytetowe: EFS i EFRR. Wcześniej małe projekty były zmorą w sensie ilościowym, ale przynosiły bardzo duże efekty. Okazało się, że małe projekty nie były zauważalne w miastach a tylko na wsi. W obecnej perspektywie LGD są widoczne szerzej. Pani Dyrektor stwierdziła, iż duże trudności we wdrażaniu wielofunduszowego RLKS stanowiły następujące elementy: dwie ustawy - wdrożeniowa i o RLKS; rozumienie IP; różne nazewnictwo w poszczególnych funduszach; formalizacja współpracy z LGD z poziomu SW w ramach poszczególnych funduszy. Zdaniem Pani Dyrektor niewątpliwym sukcesem RLKS w woj. kujawsko-pomorskim są grupy miejskie finansowane z EFS w miastach powyżej 20 tys. mieszkaoców.

Elżbieta Filipowicz: Zdaniem Pani Dyrektor E. Filipowicz wielkim sukcesem RLKS w województwie podlaskim jest modelowy sposób współpracy z lokalnymi grupami działania. Została zlikwidowana bariera między urzędnikami z Samorządu Województwa a ludźmi z lokalnych grup działania. Problemami były zmiany przepisów i ich wykładni. Wszelkie zmiany powodują daleko idące konsekwencje, np. zmiany SzOOP. Przyczyną problemów jest brak jednolitego podejścia już na poziomie rozporządzeo unijnych. Głównym problemem jest jednak to, że jest to traktowane jako problem dwóch województw, reszta się tym nie przejmuje.

Ryszard Zarudzki: Pan Minister R. Zarudzki podkreślił, iż z uwagą wysłuchuje wszystkich opinii i komentarzy uczestników konferencji. Następnie Pan Minister wskazał, iż okres 14 lat wdrażania podejścia LEADER w Polsce (2004-2018) pełen jest przykładów przedsięwzięd, które odniosły znaczący sukces. Do najważniejszych z nich zaliczyd należy:

Powstanie lokalnych grup działania (LGD), których aktywnośd i zakres działania sprawiają, iż pełnią one rolę generatorów rozwoju w swoich regionach oraz animatorów życia kulturalnego i społecznego. Wyjątkowa formuła partnerstwa, partnerstwa trzech sektorów - publicznego, społecznego i gospodarczego - jakim jest LGD sprawiła, że w jego ramach umożliwiony został sprawny, lecz często trudny dialog, tak różnych sektorów obecnych na obszarach wiejskich.

Wypromowanie przez LGD wiele lokalnych produktów spożywczych, rękodzielniczych i turystycznych. LGD poprzez działalnośd na tym polu stały się prawdziwymi ambasadorami swoich regionów, którzy chronią dziedzictwo kulturowe wsi, rejestrując na liście MRiRW produkty tradycyjne (np. miodownik z Jaszczowa, kaczka leżachowska pieczona, dżem z płatków róż i buchta bolęcioska); czy intensywnie rozwijają turystykę, funkcjonując także jako lokalne informacje turystyczne.

Łączenie przez LGD obszaru swojego działania i budowanie wspólnoty poprzez tworzenie tak potrzebnych powiązao pomiędzy wsią a małymi miasteczkami i miastami do 20.000 mieszkaoców, będącymi centrami życia kulturalnego i gospodarczego.

Podejmowanie przez lokalne grupy działania działalności gospodarczej, komercyjnej, która pozwalają im na funkcjonowanie bez wsparcia środków publicznych. Stanowią one prawdziwe centra rozwoju swojego obszaru i gotowe są do przyjęcia kolejnych obowiązków.

Dowartościowanie i wspieranie przez LGD mniejszych organizacji obecnych na polskiej wsi (np. koła gospodyo wiejskich, lokalnych sołeckich stowarzyszeo, itp.), przyczyniając się do ich częściowego renesansu.

Bilans wdrażania podejścia LEADER/RLKS nie jest jednakże wolny od minusów, problemów czy porażek. Wśród nich wymienid należy:

Kwestię problematyczną stanowi brak samowystarczalności finansowej LGD i ich całkowita zależnośd od środków publicznych. W rezultacie mamy do czynienia z sytuacją, gdzie funkcjonują obok siebie lokalne grupy działania, które podejmują własną działalnośd gospodarczą, która pozwoliłaby im na funkcjonowanie bez wsparcia środków publicznych, oraz LGD wymagające wciąż mocniejszego wsparcie merytorycznego, finansowego i instytucjonalnego. To powoduje z kolei koniecznośd zastanowienia się nad dostosowaniem podejścia Instytucji Zarządzającej do LGD reprezentujących różne prędkości rozwoju, a co za tym idzie analizy, czy podział kompetencji pomiędzy LGD a innymi instytucjami w większym stopniu nie powinien uwzględniad rzeczywistego potencjału administracyjnego danej LGD i powinien byd do niego dostosowany. Warto rozważyd, aby w nowym okresie programowania w sposób szczególny uwzględnid taką prawidłowośd poprzez większą troskę o tych, którzy sobie gorzej radzą we wdrażaniu 7 cech podejścia LEADER.

Dominację sektora publicznego, nie tylko w samej LGD, ale także jej organie decyzyjnym, co prowadzi do nad reprezentacji interesów tej szczególnej grupy podczas realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju. Niepokojący jest ponadto obserwowany w przypadku części LGD brak świadomości członków organu decyzyjnego odnośnie odpowiedzialności podejmowanych przez nich decyzji i wpływu jakie one mają na całościową realizację LSR, a także rozwój objętego nią obszaru.

Niechęd LGD do sieciowania i wzajemnej współpracy, która pośrednio wpływa też na niską rozpoznawalnośd samej inicjatywy na obszarach wiejskich, która postrzegana jest jedynie przez pryzmat dostępnych w jej ramach środków finansowych na realizację projektów.

Częśd z LGD, mimo elastycznych przepisów, nie w pełni korzysta z realnej możliwości kierowania rozwojem na swoim obszarze w sposób dopasowany do lokalnych warunków. Grupy te są nadal mało samodzielne i efektywne, a problemy sprawia im często nawet wypełnianie ich podstawowych funkcji związanych z wdrażaniem LSR.

John Grieve: Pan J.Grieve (Contact Point ENRD) stwierdził, iż wprowadzenie CLLD było sukcesem i że samo upowszechnienie idei wielofunduszowości (CLLD) było sukcesem. Powiedział też, że stale musimy demonstrowad wartośd dodaną CLLD oraz że rozpoznawalnośd LGD w środowisku nie jest tak dobra jak mogłaby byd. To duże wyzwanie, żeby społecznośd czuła się współwłaścicielem LGD i żeby LGD była rozpoznawalna. Zdaniem Pana J.Grieve trzy tysiące LGD to trzy tysiące rozwiązao lokalnych i trzeba się uczyd z tego doświadczenia.

Ryszard Kamioski: W dalszej części dyskusji Pan R. Kamioski skierował pytanie do wszystkich uczestników konferencji: Czego chcemy bronid, a czego uniknąd?

Tomasz Piłat (LGD Południowa Warmia) stwierdził, że będziemy bronili oddolności, trójsektorowości i rzeczywistej współpracy. Powiedział też, że powinniśmy lepiej wykorzystywad dotychczasowe doświadczenie oraz analizowad o czym mówiliśmy kiedyś i jak to jest dzisiaj. Zachęcał też do korzystania z innowacyjności, np. JST, czy innych programów.

Cezary Nowek (LGD Razem dla Radomki) stwierdził natomiast, że zawsze będzie bronił grantów, dawniej małych projektów i że za dużo pracy w nie włożyliśmy, żeby to teraz zostawid.

Witold Magryś (Polska Sied LGD) apelował natomiast, aby pamiętad o idei, bo wtedy jest szansa na wartośd dodaną.

Janusz Bartczak (Polska Sied LGD) proponował, by nie narzekad, ale jak najwięcej mówid o dobrych przykładach i je pokazywad.

Agnieszka Wojtkowska (Tygiel Doliny Bugu) stwierdziła iż nie zgadza się z Panem Ministrem Zarudzkim jedynie w 1%, iż należy wspierad słabych. Jej zdaniem należy wspierad mocnych, a słabym pomagad jeśli się da.

Bożena Pełdiak (LGD Kwiat Lnu) podkreśliła, iż budowanie marki LEADER'a jest najważniejsze, tak aby LEADER był słyszalny w kraju.

John Grieve (Contact Point ENRD) podsumował dyskusję stwierdzeniem, iż Polska pracuje bardzo ciężko nad RLKS'em, a największym sukcesem są uczestnicy konferencji, ich zaangażowanie i udział.

II. Instrument Rozwój Lokalny Kierowany przez Społecznośd w perspektywie finansowej 2021-2027. Możliwe warianty i kierunki.

Sesję moderowała Joanna Gierulska

LEADER/ RLKS po 2020 r. – Ryszard Zarudzki, Podsekretarz Stanu MRiRW - Prezentacja w załączeniu (zał. nr 3); LEADER/RLKS po 2020 r. - Rozwinięcie do prezentacji w załączeniu (zał. nr 4)

Stanowisko LGD – ELARD - Krzysztof Kwatera, Pełnomocnik Zarządu Polskiej Sieci LGD ds. współpracy, w tym z siecią ELARD - prezentacja w załączeniu (zał. nr 5); stanowisko Polskiej Sieci LGD (zał. nr 6).

Ryszard Zarudzki: Pan Minister przypomniał historię podejścia LEADER wskazując, iż wprowadzenie

przez Komisję Europejską tego oddolnego podejścia do rozwoju obszarów wiejskich, wynikało z

przeświadczenia, iż to mieszkaocy danego regionu najlepiej znają jego mocne i słabe strony i w

rezultacie najlepiej wiedzą, co jest im potrzebne.

Obecnie trwa już dyskusja nad kolejnym okresem programowania UE, który rozpocznie się po 2020 r.

Rozpoczął ją opublikowany 29 listopada 2017 r. komunikat Komisji Europejskiej pt. „Przyszłośd

rolnictwa i produkcji żywności”. Zgodnie z nim „oddolne, realizowane na szczeblu lokalnym podejście

LEADER okazało się skutecznym sposobem budowania lokalnego potencjału, a także wspierania

włączenia społecznego, ograniczania ubóstwa i tworzenia miejsc pracy w lokalnej gospodarce. Aby w

pełni uruchomid potencjał obszarów wiejskich, należy zapewnid lepszą synergię i koordynację

działao z władzami samorządowymi i lokalnymi agencjami”.

Podzielając stanowisko KE odnośnie pozytywnych efektów, jakie zastosowanie oddolnego podejścia

do rozwoju obszarów wiejskich ma dla wzmacniania lokalnych społeczności, MRiRW dostrzega

jednakże koniecznośd znaczącego usprawnienia przedmiotowego instrumentu, w celu zapewnienia

jego większej skuteczności i szerszego zakresu oddziaływania. Nie wystarczy bowiem sam fakt

istnienia tego typu partnerstw na obszarach wiejskich, lecz priorytetem staje się obecnie uczynienie z

nich instytucji sprawnie i efektywnie włączających się w rozwój swoich obszarów. Dalszy rozwój tego

podejścia w dużym stopniu zależy od aktywności samych LGD i wykazania, że ich działalnośd na

obszarach wiejskich przynosi rzeczywistą wartośd dodaną. W przypadku LEADER/RLKS wartością

dodaną są korzyści uzyskiwane dzięki odpowiedniemu i skutecznemu stosowaniu metody LEADER, tj.

zwiększenie kapitału społecznego, poprawa w zarządzaniu unijnym programem pomocowym, lepsze

rezultaty i oddziaływanie wdrażanego programu unijnego.

W związku z powyższym, rozstrzygnięcia wymaga kwestia roli, jaką po 2020 r. powinna pełnid LGD.

Czy powinna ona ewoluowad w stronę wyspecjalizowanej i sformalizowanej agencji rozwoju czy

raczej pozostad przede wszystkim lokalnym animatorem. W opinii MRiRW należałyby się zastanowid

nad powrotem do przeszłości, czyli postrzegania LGD jako partnerstwa, które wyznacza kierunki

rozwoju dla swojego obszaru, łączy ludzi, motywuje ich do działania, wspiera i doradza w realizacji

projektów realizujących cele LSR, począwszy od fazy koncepcji aż do zakooczenia ich realizacji.

Pan Minister wyraził nadzieję, iż dyskusja rozpoczęta w Supraślu stanie się zaczątkiem ogólnokrajowej dyskusji, w której udział wezmą wszystkie środowiska zaangażowane w realizację podejścia LEADER/RLKS. W opinii MRiRW dyskusja ta powinna się skoncentrowad przede wszystkim na następujących kwestiach i pytaniach: 1. Jak zharmonizowad zasady wdrażania RLKS, aby umożliwid jego bardziej efektywne i jednolite

wdrażanie? 2. Jaka powinna byd rola LGD, tak aby zapewnid skuteczne działanie partnerstwa? 3. Czy konieczne jest dostosowanie zadao i wymagao do zróżnicowanych potencjałów LGD? 4. Jaki powinien byd charakter i zakres LSR, tak aby był to dokument wskazujący kierunek rozwoju

lokalnego? 5. W jaki sposób uprościd rozliczanie finansowania LGD i LSR? 6. Jak poprawid skutecznośd wykorzystania RLKS w ramach innych niż EFRROW funduszy?

Joanna Gierulska: Pani Joanna Gierulska przed rozpoczęciem panelu krótko nawiązała do stanowiska

ELARD dotyczącego podejścia LEADER/RLKS po 2020 oraz bardzo obszernej i szczegółowej opinii

Europejskiego Komitetu Społeczno-Ekonomicznego, wydanej w grudniu 2017 również w zakresie

przyszłości tego podejścia. Przypomniała również, ze także polskie LGD przygotowały swoje

stanowisko.

Krzysztof Kwatera (LGD "Dolina Raby"): W pierwszej części swojego wystąpienia Pan Krzysztof

Kwatera przedstawił ELARD: 25 członków, w tym kraje spoza UE (Serbia i Macedonia); ok. 2000 LGD

zrzeszonych w ELARD; przejściowe przewodnictwo - obecnie Portugalia.

Następnie przedstawił stanowisko ELARD odnośnie nowej perspektywy finansowej z listopada 2017 r:

wielofunduszowy RLKS we wszystkich krajach na wszystkich typach obszarów; fundusz rezerwowy dla

RLKS na poziomie UE i we wszystkich krajach finansowane z części wszystkich 4 funduszy; alokacja na

fundusz RLKS min. po 15% z każdego funduszu (Estonia ma już 15%, Saksonia 40%), wsparte źródłami

krajowymi (wysokośd tego wsparcia winna zależed od tego, co chcemy żeby w ramach RLKS w danym

kraju było robione); uproszczenie regulacji RLKS poprzez jednolity zbiór zasad – wdrożenie w ramach

krajowego programu, który byłby przygotowywany przez jedną Instytucję Zarządzającą. Jako

ilustrację tej zasady Pan Kwatera zacytował pewnego arcybiskupa: „Wolimy przełknąd, że ktoś nas

oszuka, ale też komuś pomożemy, niż gdybyśmy mieli w ogóle nie pomóc”. Kolejne postulaty ze

stanowiska ELARD to: lokalne strategie rozwoju zaprojektowane na poziomie lokalnym; propozycja

odejścia od nazwy RLKS, na rzecz przywrócenia nazwy LEADER. Pan K. Kwatera stwierdził też, iż

ważne będzie jak uda się Szwecji wdrażanie CLLD w obecnej perspektywie finansowej, która ma

najbardziej obiecujący model.

Wystąpienie swoje Pan Kwatera zakooczył informacją, iż 7 grudnia 2017 r. EKES przyjął stanowisko,

które praktycznie w całości uwzględniło stanowisko ELARD. R.Haken, główny "architekt" tego

stanowiska EKES bardzo promuje kwestię wielofunduszowego RLKS oraz RLKS w miastach i w pełni

wspiera te działania. W UE próbuje łączyd się ideę RLKS z ZIT-ami: w obu tych działaniach

najważniejsze jest odejście od podejścia sektorowego na rzecz podejścia terytorialnego.

Panel Dyskusyjny: Ryszard Zarudzki (MRiRW – Polska) Karolina Jasioska Muehleck (DG AGRI); Peter

Tacaks (DG REGIO); Andrea Leruste (DG EMPL); Piotr Sadłocha (Stowarzyszenie Rozwoju Wsi

Świętokrzyskiej); Krzysztof Kwatera (LGD Dolina Raby)

Joanna Gierulska: Jak przedstawiciele Komisji Europejskiej widzieliby wykorzystanie podejścia

LEADER/ RLKS w politykach unijnych w przyszłej perspektywie?

Andrea Leruste: Przedstawicielka DG EMPL wskazała, że za pomocą tego podejścia można wdrażad

cele polityki społecznej, finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). W

nowej perspektywie unijnej ważne będą tzw. INNOWACJE SPOŁECZNE i ich wdrażanie w nowy

sposób, czyli przy wykorzystaniu podejścia oddolnego jakim jest LEADER. Świat za kilka lat będzie

zapewne radykalnie inny od tego który znamy, zmienia się gospodarka, stoimy przed szerokimi

zmianami i dlatego innowacje społeczne nie są tylko robieniem czegoś nowego, ale robieniem czegoś

w inny sposób, w innych warunkach; dlatego tak ważne jest podejście oparte na partnerstwie,

ponieważ zapewnia ono odpowiedni klimat dla ww. innowacji.

Peter Tacaks: Przedstawiciel DG REGIO mówił o wyciąganiu wniosków z bieżącej perspektywy. DG

REGIO próbuje skonsolidowad podejście do rozwoju terytorialnego i wesprzed je jeszcze bardziej w

kolejnym okresie. Wykorzystuje się do tego szereg różnych instrumentów, są specjalne wymagania

dot. obszarów miejskich w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. W ramach EFRR

wdrażanych było szereg inicjatyw opartych na oddolności, które zakooczyły się sukcesem, chociaż z

niektórych metod zrezygnowano. Dlatego dobrze było wrócid do tego w postaci RLKS. W dalszym

ciągu należałoby kontynuowad zrównoważony rozwój, jako zmniejszenie dysproporcji pomiędzy wsią

a miastem. Ważna jest także innowacyjnośd społeczna wdrażana za pomocą RLKS z wykorzystaniem

EFS. Istotne jest jednak to, aby fundusze europejskie nie były jedynym źródłem finansowania rozwoju

lokalnego. Angażowanie obywateli w działania, to najlepszy sposób, aby UE była dla nich bliższa.

Karolina Jasioska Muehleck: Przedstawicielka DG AGRI stwierdziła, że bardzo cieszy się z informacji

zwrotnych. Wskazała, ze celem DG AGRI nie było skierowanie RLKS na tworzenie miejsc pracy, ale

takie były wskaźniki przyjęte dla RLKS, więc trudno się dziwid, że lokalne strategie rozwoju poszły w

tym kierunku. W przyszłości wydaje się, że można wskazad trzy główne obszary, w ramach których

można by zastosowad oddolne podejście i jest to w sektorze rolniczym: wdrażanie inteligentnych

rozwiązao, środowisko i działania na rzecz klimatu oraz umocnienie rozwoju społeczno-

gospodarczego obszarów wiejskich. Poprzez oddolne podejście można również pomóc

społecznościom lokalnym w pokonywaniu pewnych przeszkód i barier. LEADER może też stanowid

narzędzie do innowacji społecznych. W przyszłym okresie programowania planowane jest

przesunięcie wyboru kierunku wydatkowania środków unijnych na poziom paostw członkowskich,

które będą samodzielnie decydowały jaki fundusz i jakimi metodami będą wdrażad.

Joanna Gierulska: Pani Gierulska podsumowała, że z wypowiedzi przedstawicieli KE można wyciągnąd

wspólny mianownik - innowacyjnośd społeczną, która powinna znaleźd swoje miejsce w RLKS,

szczególnie w przypadku finansowania ze środków EFS. Wdrażając nowe fundusze powinniśmy zejśd

na poziom lokalny, rozdysponowując je oddolnie a nie odgórnie. Powstaje kolejne pytanie. Jaka

powinna byd rola LGD, czy ta szersza oferta wielofundoszowości jest do pogodzenia z podstawową,

ideową rolą LGD?

Piotr Sadłocha (Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Świętokrzyskiej): Pan P.Sadłocha zgodził się z

wypowiedziami poprzedników i podkreślił, że w jego województwie, tj. świętokrzyskim, wdrażanie

LEADERA idzie bardzo sprawnie w obecnej perspektywie, natomiast LGD głęboko odczuwają

przerośniętą biurokrację i brak czasu na działania animacyjne i tak naprawdę oddolne podejście

programu LEADER zeszło na drugi plan, nad czym ubolewają LGD. Ważne jest wyjście zza biurka, by

było mniej papierów a bliżej ludzi. Generalnie LGD powinna jak najbardziej pomagad potencjalnym

Beneficjentom.

Ryszard Zarudzki: Mając na względzie doświadczenia z obecnego i poprzednich okresów wdrażania

podejścia LEADER Pan Minister R. Zarudzki zauważył, iż pogłębionej analizy wymaga:

przyszły kształt i rola LGD;

zakres opracowywanego i realizowanego przez nie dokumentu strategicznego, jakim jest lokalna strategia rozwoju;

sposób finansowania i rozliczania tego mechanizmu;

skutecznośd wykorzystania przedmiotowego instrumentu w ramach innych niż EFRROW funduszy (tj. EFMR, EFS i EFRR), mając na względzie trudności w realizacji projektów metodą oddolną w przypadku funduszy, które nie miały z nią wcześniej do czynienia.

Joanna Gierulska: Pani J. Gierulska kolejne pytania skierowała do przedstawicieli Komisji Europejskiej:

1. Czy możemy liczyd na to, że zasady RLKS będą zharmonizowane ?

2. Czy jest rozważany odrębny fundusz dla RLKS ?

3. Czy będą wspólne zasady wdrażania RLKS ?

Karolina Jasioska Muehleck: Pani Jasioska podkreśliła, że wszyscy funkcjonujemy w określonej

przestrzeni politycznej, a ona ma duży wpływ na ostateczne ustalenia i kształt przyszłego okresu

programowania. LEADER nie jest postrzegany w Europie jako flagowa inicjatywa, gdzie np. taką

flagową inicjatywą jest program ERASMUS. Wspólna Polityka Rolna idzie swoją indywidualną ścieżką i

trudno będzie przekonad decydentów do np. włączenia jej do polityki spójności. Zdecydowaliśmy się

(WPR) zaproponowad nowy model realizacji polityki, który ma na celu uniknięcie zdiagnozowanych

dotychczas problemów, czyli zlikwidowanie nadmiaru szczegółów i regulacji na poziomie unijnym na

rzecz poziomów krajowych. Paostwa członkowskie otrzymają więcej samodzielności, ale muszą

przyjąd więcej odpowiedzialności. Zatem te zmiany oznaczają odejście od ustalania warunków

kwalifikowalności na poziomie unijnym, ale KE będzie sprawdzad osiąganie celów. Na pewno nowy

budżet unijny będzie rozdzielany w stosunku do wyników z poprzednich okresów wdrażania.

Peter Tackas: Pan P. Tackas wskazał, że powinniśmy dokładnie rozpoznad oddolne podejście do

wdrażania funduszy, w tym dwie opcje pomiaru za pomocą twardych wskaźników, tj. ilośd miejsc

pracy, ilośd kilometrów dróg, itp. oraz tzw. miękkich wskaźników, z czym jest już większy problem i

tutaj ciągle szuka się rozwiązania. W nowym okresie programowania będzie również postawiony

nacisk na JAKOŚD, co w kontekście LGD można by sprowadzid do grup lepiej i gorzej radzących sobie z

wdrażaniem LSR. Oba rodzaje LGD otrzymałyby wsparcie, tyle tylko, że na zróżnicowane cele.

Andrea Leruste: Pani A. Leruste wskazała, że postulowany przez LGD poziom 15% na RLKS wydaje się

byd ciekawy, chod na chwilę obecną w DG EMPL mówi się o ograniczeniu funduszy na rzecz ich

integracji w jednym dużym funduszu. Wskazała również, że celem EFS jest wdrażanie co najmniej

50% środków w ramach tzw. kosztów uproszczonych.

Joanna Gierulska podsumowała tę częśd dyskusji i wyraziła nadzieję, że pomysł wspólnych zasad dla

wdrażania polityki spójności i polityki rolnej będzie kontynuowany, co zdecydowanie ułatwi i uprości

wdrażanie. Skupienie się na miękkich rezultatach i znalezieniu sposobu ich pomiaru również jest

dobrym rozwiązaniem. Kolejne pytania zostały

skierowane do przedstawicieli LGD w panelu: Skoro w KE

pracują nad regulacjami prawnymi powiedzcie co

szczególnie utrudnia Wam życie? Z czego należałoby

zrezygnowad, co powoduje że nie macie czasu na

animację?

Krzysztof Kwatera stwierdził, iż zdecydowanie LEADER

potrzebuje uproszczenia i zmniejszenia biurokracji. Widad

chęd do uproszczeo na poziomie Brukseli, wszyscy chyba

czują, że to beneficjent musi mied łatwiej. Zdecydowanie

też opowiedział się za wdrażaniem funduszy za pomocą

ryczałtu. Pozytywnie ocenił też pomysł odrębnego

funduszu dla RLKS.

Piotr Sadłocha jako największą obecnie bolączkę wskazał badanie racjonalności wydatków,

szczególnie w ramach zadao grantowych. Pytał, dlaczego nie możemy traktowad grantodawców jak

firmy, które składają oferty na jakieś zadanie? Powiedział też, że w świętokrzyskim myśli się o

wspólnym inspektorze danych osobowych, wspólnej księgowości, o ekspertach specjalistach

oceniających wnioski, o firmie która zajęłaby się archiwizacją dokumentacji od wszystkich LGD.

Karolina Jasioska Muehleck wskazała, że wkład Leadera we wskaźniki powinien pochodzid od dołu,

tymczasem to ministerstwa określają wskaźniki, co jest pewnego rodzaju paradoksem. Przekazała, iż

w przyszłym tygodniu w Brukseli będzie wystawa osiągnięd LEADER w Wielkopolsce i że trzeba

wzmóc i wzmocnid tego typu działania. LEADER wymaga szerokiej promocji.

Peter Tackas wskazał na ciekawy przykład z okolic Lizbony, gdzie realizowano krótkoterminowe,

małe projekty, a decyzję o ich wsparciu podejmowała lokalna społecznośd. Tego typu wskaźniki

powinny jego zdaniem bronid LEADER'a w Brukseli.

Ryszard Zarudzki: Pan Minister Ryszard Zarudzki wskazał na koniecznośd promowania podejścia

LEADER'a i jego marki, gdyż na chwilę obecną wydaje się, iż jest on promowany za mało i za słabo i

dlatego jest wciąż niewystarczająco rozpoznawalny nawet na obszarach wiejskich. Promowanie

LEADER’a to duże zadanie dla sieci i partnerów LGD.

Pan Minister zauważył ponadto, iż przygotowując się do nowego okresu programowania

przedstawiciele MRiRW jeżdżą po kraju, spotykając się z lokalnymi grupami działania i zbierając ich

uwagi.

Wypowiedzi z sali:

- Jesteśmy za wielofunduszowością, ale przeszkadza nam wieloproceduralnośd.

- TAK dla odrębnego funduszu RLKS.

- Duże obciążenie biurokratyczne tworzymy sobie sami na poziomie krajowym.

- Wielka potrzeba harmonizacji funduszy.

- Potrzeba zapewnienia ciągłości działania LGD.

- Potrzeba więcej zaufania do lokalnych grup działania.

III. Warsztaty nt. roli i celów LSR; obszarów tematycznych LSR i osiągania wartości dodanej

Wprowadzenie do pracy w grupach. Prezentacje dwóch LGD z woj. podlaskiego nt. obszarów tematycznych, w których lokalne grupy odniosły sukces i niepowodzenie jako inspiracja do dyskusji o przyszłości.

Obszary tematyczne, w których lokalne grupy działania województwa podlaskiego odniosły sukces lub niepowodzenie, jako inspiracja do dyskusji o przyszłości - Joanna Sokólska, LGD Puszcza Knyszyoska - Prezentacja w załączeniu (zał. nr 7)

Obszary tematyczne w LSR w których SLGD „Tygiel Doliny Bugu” odniosło sukces i niepowodzenie LGD - Agnieszka Wojtkowska, Tygiel Doliny Bugu - Prezentacja w załączeniu (zał. nr 8)

Praca w grupach; po dwie grupy w każdym obszarze

Moderatorzy grup: Piotr Sadłocha, Dorota Stanek, Joanna Sokólska, Krzysztof Kwatera, Witold Magryś, Ryszard Kamioski (warsztat anglojęzyczny)

Rola i cele LSR - Piotr Sadłocha

Obszary tematyczne LSR - Joanna Sokólska, Dorota Stanek

Osiąganie wartości dodanej - Witold Magryś, Krzysztof Kwatera, Ryszard Kamioski

Podsumowanie pracy w grupach. Sesję moderowała Bożena Pełdiak

GRUPA ŻÓŁTA: Rola i cele LSR - moderator Piotr Sadłocha

Samozarządzająca się instytucja

AA (Animacja + Aktywizacja)

Animacja – nie tylko społeczna ale i zawodowa/ gospodarcza

Czy jesteśmy powołania tylko do realizacji LSR?

Pośrednik między beneficjentem a IP/IŻ (tłumacz na polski/ludzki)

Instytucja z ludzką twarzą

IOB w tym społecznego

LGD jako podmiot poszukujący rozwiązao

LGD jako Lokalna Organizacja Turystyczna

LGD jako podmiot użyczający osobowości prawnej

LGD jako instytucja kultury

LGD jako inkubator innowacji społecznych

Animacja + dotacja (regranting)

Wzmacniająca potencjał NGO/wiejskich

Monitorowanie i ewaluacja obszaru działania

OKL (ośrodek kreatywności lokalnej)

GRUPA ZIELONA: Obszary tematyczne LSR - moderator Joanna Sokólska

PROW

PREMIA NA PODEJMOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ:

- LGD powinny pełnid rolę „agencji otoczenia biznesu”. Czy są na to przygotowane?

- LGD pełni ważną rolę we współpracy w przygotowaniu wniosku, poprawek z beneficjentem. - Potrzeba i upraszczanie wniosku + załączniki (biznesplan) skuteczna ! (premie)

- Przestrzeganie terminów sprawdzania wniosków przez UM co spowoduje:

- Zwiększenie wykorzystania środków na wnioski z listy rezerwowej (pod kreską)

ROZWIJANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Przyszłośd - zmiana formuły wyboru projektów: stworzyd narzędzia prawne dla LGD, żeby mogły wybierad projekty, które budują potencjał/ markę lokalną.

EFS

Realizacja projektów ze środków EFS jest niemal niemożliwa (na obszarach wiejskich w

aktualnej sytuacji makroekonomicznej) - zgodnie z ustawami brak grupy docelowej.

Umożliwienie realnego dostosowania/zmiany w LSR w wyniku „warsztatów refleksyjnych”

(ewaluacji i zmiany wskaźników i zapisów dostosowujących do aktualnej sytuacji w regionie

(np. makroekonomiczne).

EFRR

Odnawialne źródła energii

Rewitalizacja (mała)

Dziedzictwo kulturowe

Opieka senioralna (dzienne domy pobytu)

LSR:

Traktowanie LSR jak każdego innego dokumentu programowego !!! A nie dokumentu „pod

wszystkimi innymi".

GRUPA FIOLETOWA: Obszary tematyczne LSR - moderator Stanek Dorota

Jakie zakresy tematyczne dla LEADER`a w nowej perspektywie?

Współpraca sieciowanie

Aktywizacja dzieci i młodzieży oraz osób starszych – kluby młodzieżowe, kluby seniora, usługi

opiekuocze

Promocja obszaru

Mała rewitalizacja

Partnerstwo publiczno prywatne

Przedsiębiorczośd (szczegółowa diagnoza wspieranych branż):

- zatrudnienie uzależnione od poziomu wsparcia

- wsparcie młodych w zakładaniu firm

Ochrona środowiska (edukacja = dobre inwestycje)

Dziedzictwo lokalne (Uwaga: dośd budowy ŚWIETLIC)

Infrastruktura turystyczna, rekreacyjna. NIE BUDUJEMY DRÓG !

GRUPA RÓŻOWA: Osiąganie wartości dodanej - moderator Witold Magryś

WARTOŚD DODANA, CZYLI KAŻDY O NIEJ SŁYSZAŁ, ALE …

Nikt nie widział

Jest to bonus

Jest niedoceniana

Niedoceniana bo społeczna

Nikt się tym do kooca nie interesuje

Nikt nie policzył ile jest warta

Była na początku przed laty, teraz jest trudno osiągalna.

TERAZ:

Wyjście z interwencją publiczną na najwyższy możliwy poziom

Zbieranie pomysłów z terenu

Pomoc dla obszaru, którą można wycenid (np. roboczogodziny) przy konkretnych

inicjatywach

Zaspokojenie istotnych problemów społecznych np. bycie partnerem społecznym dla innych

organizacji – komplementarnośd

Trójsektorowośd – nawet jeśli na początku „z rozsądku” to realne na koocu

Likwidacja barier dostępu do środków UE

Wzmacniane zaufanie lokalne = KAPITAŁ SPOŁECZNY

MODEL DORADCZY – GRANIE DO JEDNEJ BRAMKI: Pracownik LGD i Wnioskodawca

W PRZYSZŁOŚCI:

Wycenianie zaangażowania i pracy społecznej

Organizowanie ogólnopolskich spotkao wymiany dobrych praktyk !

Angażowad LGD w realizację innych inicjatyw, również poza Funduszami (EFS, EFRR,

EFRROW)

Stawiad na różnorodnośd LGD

GRUPA POMARAOCZOWA: Osiąganie wartości dodanej - moderator Krzysztof

Kwatera

WARTOŚD DODANA = REZULTATY RLKS – REZULTATY trad.

1. Kapitał społeczny („swatka”, sieciowanie)

2. Identyfikacja społeczności rezultatem (wspólnota)

3. Aktywizacja społeczności, edukacja

4. Lepiej znamy potrzeby, lepiej docieramy z informacją (bliskośd)

Ponadto:

Likwidacja barier między sektorami „odinstytucjonalizowanie”,

Oswajamy z UE, „uczłowieczamy”, tłumaczymy język procedur,

Rozwiązania „szyte na Miarę” lokalnych potrzeb (zapisane w LSR)

Jesteśmy skarbnicą wiedzy o lokalnych zasobach !

GRUPA NIEBIESKA: LEADER - wartośd dodana, moderator Ryszard Kamioski

Adding value of leader for All

bottom-up perspective - perspektywa oddolna

+ aware of local needs

- not feasible for big projects

+ small project fund

- need tailor-made support

+ świadomy lokalnych potrzeb

– niewykonalne w przypadku dużych projektów

+ mały fundusz projektowy

- potrzebują wsparcia dostosowanego do potrzeb

fund perspective

+ more effective it can reach people most in need (EFS)

- need investment in capacities + structures

+ inform and support decision making

+ bardziej efektywny, może dotrzed do osób najbardziej potrzebujących (EFS)

- potrzebują inwestycji w potencjał + struktury

+ informowad i wspierad podejmowanie decyzji

23.03.2018r. (piątek)

IV. Warsztaty nt. funkcjonowania LGD, zakresu kompetencji, roli LGD,

partnerstwa, animacji i doradztwa.

Wprowadzenie do pracy w grupach. Prezentacje nt. funkcjonowania LGD, zakresu kompetencji, roli

LGD, partnerstwa, animacji i doradztwa.

Rola LGD z perspektywy Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego – Elżbieta Filipowicz, Beata Wiśniewska, Samorząd Województwa Podlaskiego - Prezentacja w załączeniu (zał. nr 9)

Cele funduszu wiodącego, zalety ryczałtu, funkcjonowanie i kompetencje LGD – Dorota Stanek, Partnerstwo dla Krajny i Pałuk - prezentacja w załączeniu (zał. nr 10)

Praca w grupach:

Moderatorzy grup: Piotr Sadłocha, Dorota Stanek, Janusz Bartczak, Bożena Pełdiak, Witold Magryś

Funkcjonowanie LGD - Dorota Stanek

Potencjał instytucjonalny LGD – Piotr Sadłocha, Witold Magryś

Partnerstwo i animacja – Janusz Bartczak, Bożena Pełdiak

Funkcjonowanie LGD przyszłośd (po 2020) – moderator Dorota Stanek

RYCZAŁT

Inwestycyjne projekty współpracy (własne), które będą generowały dochód.

Projekty własne szansą na realizację „projektów flagowych” <- koniecznośd zmiany zasad i

zwiększenia środków -> przesunięcie środków.

Zmiana „myślenia” o LSR w lokalnych grupach działania.

Partnerstwo publiczno-prywatne w celu realizacji „projektu flagowego”.

WYBORY PROJEKTÓW

Wsparcie eksperckie (Rada, Biuro).

Rada zajmująca się wyborem, a nie tylko oceną.

Rada ekspercka ?

Zwiększenie odpowiedzialności Rady ??? EFS a PROW -> różne warunki możliwości i zasady wyboru ekspertów.

Zwiększyd, wzmocnid pracę z beneficjentem nad pomysłem, lepszy projekt.

Dwuetapowośd wniosków:

- fiszka projektowa (ocena pomysłu RADA, BIURO). - wniosek koocowy finalny.

Wszyscy „aktorzy” zaangażowani w proces realizacji LSR (projekty) muszą mied tak samą wiedzę i podejście; „jednolitośd”: LGD -> UM-> Ministerstwo-> Agencja … „regionalne podejście”

Potencjał instytucjonalny LGD – moderatorzy: Piotr Sadłocha, Witold Magryś

RYZYKA/ZAGROŻENIA

Finansowe Biurokracja kadra

WZMOCNIENIE POTENCJAŁU LGD

Czy jesteśmy projektem / czy czymś więcej?

LGD muszą myśled o działalności gospodarczej/odpłatnej. - Realizacja projektów własnych o wyższej niż obecne wartości. - Realizacja kompleksowych projektów współpracy (np. dostosowanie obiektów do przyszłej działalności). - Organizacja dystrybucji produktów lokalnych z całego obszaru. - LGD jako „TOUR-OPERATOR”.

LGD jako właściciel infrastruktury turystycznej (np. pole campingowe

LGD jako PES (podmiot ekonomii społecznej)

- gromadzenie kapitału żelaznego

RODO – usługi z zewnątrz

KSIĘGOWOŚD

LGD jako kuźnia kadr (operator funduszu stypendialnego)

OŻYWID muchołapki

WTZ

Usługi społeczne (polityka senioralna/pomoc społeczna)

- Szukanie/inwestowanie we współpracowników z misją

Sklepiki z pamiątkami, art. Lokalnymi przy np. atrakcjach

KARTA PRACOWNIKA LGD = KARTA NAUCZYCIELA

Pozafinansowy system motywacyjny

DYWERSYFIKACJA

Partnerstwo i animacja – moderatorzy: Bożena Pełdiak, Janusz Bartczak

LGD po 2020: „WYŻSZY POZIOM” (tworzenie kapitału żelaznego)

BUDŻET to również środki prywatne (wkład własny).

LGD to partnerstwo (stowarzyszenie działające zgodnie z własnym statutem).

FINANSOWANIE pomysłów przedsiębiorców.

WŁĄCZENIE partnerów społecznych do działao animacyjnych.

W swojej działalności bazowad na sprawdzonych praktykach.

Konieczne rozszerzenie RYCZAŁTÓW, GRANTÓW, itp.

Zadbajmy o OKRES PRZEJŚCIOWY.

GRUPY TEMATYCZNE np. działalnośd gospodarcza/ ekonomia społeczna/ klastry.

V. Podsumowanie pracy w grupach. Podsumowanie konferencji ze strony LGD, Samorządów Województw, MRiRW i Komisji Europejskiej – wnioski, wstępne ustalenia. Sesję moderowała Joanna Gierulska

1. Wnioski wynikające z treści poruszanych w Debacie nt. przyszłości RLKS – Elżbieta Siemiątkowska, Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego: Programowanie w następnych latach:

Określanie wskaźników dla Programów czy funduszy wdrażanych za pośrednictwem podejścia LEADER powinno się odbywad się po ustaleniu treści i wniosków lokalnych strategii rozwoju.

Dla podejścia LEADER w funduszach UE powinno się ustanowid elastyczne ramy wdrażania oraz elastyczne ramy rozwoju lokalnego, tak aby nie zatracid idei podejścia oddolnego.

Należy zidentyfikowad trudności oraz błędy we wdrażaniu rozwoju lokalnego poprzez fundusze UE i unikad powtarzania tych błędów oraz niepotrzebnych utrudnieo.

Identyfikacja marki LGD, podejścia LEADER, zasad partycypacji społecznej oraz efektów wdrażania w latach 2006-2017:

Należy zidentyfikowad rezultaty (mierzalne i niemierzalne) z zastosowania podejścia LEADER w latach 2006-2017, w celu upowszechnienia znaczenia inicjatyw lokalnych.

Należy wypromowad markę podejścia LEADER poprzez wizualizację oraz wytłumaczenie istoty. Ponieważ brakuje identyfikacji Leadera oraz LGD wśród społeczności lokalnych oraz w dużych miastach.

LGD powinny zadbad o dobrą „markę” zarówno dla organizacji jak idei. Innowacje w działaniach lokalnych:

Innowacje, które są istotne dla rozwoju Europy, nie powinny byd jednakowo traktowane dla małych i dużych inwestycji. W rozwoju lokalnym innowacja może byd traktowana jako nowy sposób osiągania tych samych rezultatów lub może byd innowacją odchodzenie od stałych trendów rozwojowych na rzecz kultywowania tradycji.

Organizacja LGD: LGD mogłyby rozważyd szerszą współpracę w zakresie ograniczania kosztów administracyjnych takich jak obsługa prawna czy księgowa.

LGD powinny zmierzad w swojej działalności do uniezależnienia swoich działao od funduszy UE, tak aby animacyjna rola i funkcja LGD w terenie była na tyle silna, aby finansowad swoje zadania z różnych źródeł (np. prowadzenie przedszkoli czy kursów językowych).

2. Podsumowanie konferencji w Supraślu – Piotr Sadłocha, Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Świętokrzyskiej:

Z punktu widzenia LGD pozytywy płynące z konferencji w Supraślą związane są z otwarciem i gotowością MRiRW na konstrukcję w kolejnym okresie programowania podejścia LEADER, w którym dopuszczone byłyby „LGD różnych prędkości”, tj. takich, które zajmowałyby się tylko animacją, ale również takich, które pełniłyby wszystkie funkcje związane z animacją, wyborem wniosków, podpisywaniem umów i monitoringiem realizacji operacji.

Również otwartośd na powrót do koncepcji wyboru przez LGD operacji na podstawie składanych fiszek, a później dopiero praca z beneficjentem nad wnioskiem o przyznanie pomocy, który byłby ostatecznie składany do SW, otwiera pole do prac nad usprawnieniem systemu wyboru operacji.

Trzecim elementem, który w dyskusjach przewinął się jako sposób na usprawnienie pracy LGD, jest wprowadzenie sprawdzonych rozwiązao, np. ryczałtów do grantów – projektów nie dużej wartości, co pozwoliłoby uniknąd zbędnego badania racjonalności wydatków, które teraz są największym utrapieniem grantów.

W prac w grupach przejawiał się potrzeba zróżnicowania działalności LGD, tak aby LEADER nie był jedyną prowadzoną działalnością. Szczególnie istotne jest to w związku z koniecznością dywersyfikacji źródeł utrzymania grup i finansowania działalności w okresie przejściowym.

3. Kluczowe hasła konferencji w Supraślu - Łukasz Tomczak, MRiRW: To wokół tych tematów powinny się ogniskowad dyskusje o przyszłości podejścia LEADER (i szerzej RLKS) - dyskusji, która na krajowym gruncie na dobrą sprawę zainaugurowana została właśnie w Supraślu 21-23 marca br.

Uproszczenia

Dalsze wykorzystanie ryczałtowych form wsparcia

„Różne prędkości” / różnorodnośd

Zaufanie/ współpraca/ odpowiedzialnośd

Wartośd dodana

Większy nacisk na rezultaty

Kluczowe projekty w LSR

Dywersyfikacja aktywności LGD

Więcej pracy z potencjalnymi beneficjentami przed przyznaniem pomocy - fiszki projektowe

W niektórych punktach kierunek wydaje się byd oczywisty (uproszczenia, wartośd dodana). W innych są to obszary do dyskusji i wypowiedzi podczas Forum nie należy traktowad jako oficjalnego stanowiska MRiRW, a raczej jako przyczynek do dyskusji.

4. Podsumowanie konferencji ze strony KE - Karolina Jasioska Muehleck (DG AGRI)

Przedstawicielka Komisji Europejskiej wyraziła uznanie dla polskich lokalnych grup działania i dużej świadomości, z jaką podchodzą one do pełnionej przez siebie roli.

Odnosząc się do oczekiwao uczestników konferencji wobec Komisji Europejskiej dotyczących nowego okresu programowania, Pani Jasioska-Muehleck zwróciła uwagę, iż nie wszystkie rozstrzygnięcia uzależnione są wyłącznie od decyzji tej instytucji. Ich finalny kształt zależy w dużej mierze także od aktualnego układu sił politycznych w Unii Europejskiej. Niezależnie od powyższego DG AGRI projektując ramy prawne mające obowiązywad po 2020 r. zwraca uwagę na koniecznośd pozostawienia dużej swobody decyzyjnej poszczególnym paostwom członkowskim. Mając na uwadze, iż powyższe projekty mają ukazad się w maju br. przedstawicielka Komisji Europejskiej wskazała na koniecznośd aktywnego udziału paostw członkowskich w procesie negocjowania ich finalnego kształtu.

Koocząc konferencję Joanna Sokólska (LGD Puszcza Knyszyoska) podziękowała gorąco, w imieniu wszystkich organizatorów, uczestnikom "Debaty nt. przyszłości RLKS" za wielkie zaangażowanie i aktywny udział w dwóch bardzo intensywnych dniach konferencyjnych. Wyraziła także nadzieję, że Forum w Supraślu, tak jak spotkanie z roku 2013, będzie ważnym głosem w debacie nad przyszłością LEADER'a w Europie.

Załączniki:

Załącznik nr 1. Prezentacja: Wdrażanie RLKS w woj. podlaskim – Elżbieta Filipowicz, Wioletta

Dąbrowska

Załącznik nr 2. Prezentacja: RLKS w Europie – John Grieve

Załącznik nr 3. Prezentacja: LEADER/RLKS po 2020 r. - Ryszard Zarudzki

Załącznik nr 4. Rozwinięcie/ komentarz do prezentacji LEADER/RLKS po 2020 r. – Ryszard Zarudzki

Załącznik nr 5. Prezentacja: Stanowisko ELARD ws. przyszłości RLKS - Krzysztof Kwatera.

Załącznik nr 6. Stanowisko Polskiej Sieci LGD.

Załącznik nr 7. Prezentacja: Obszary tematyczne, w których lokalne grupy działania województwa

podlaskiego odniosły sukces lub niepowodzenie, jako inspiracja do dyskusji o przyszłości - Joanna

Sokólska.

Załącznik nr 8. Prezentacja: Obszary tematyczne w LSR w których SLGD „Tygiel Doliny Bugu” odniosło

sukces i niepowodzenie LGD - Agnieszka Wojtkowska.

Załącznik nr 9. Prezentacja: Rola LGD z perspektywy Strategii Rozwoju Województwa Podlaskeigo -

Beata Wiśniewska; Elżbieta Filipowicz

Załącznik nr 10. Prezentacja: Cele funduszu wiodącego, zalety ryczałtu, funkcjonowanie i

kompetencje LGD – Dorota Stanek

Załącznik nr 11. Program: Forum Podlaskiej Sieci LGD. Debata nt. przyszłości RLKS. Supraśl 22-23

marca 2018

Partnerzy:

Podlaska Sieć

Lokalnych Grup Działania

LGD

Puszcza Knyszyńska