Auerbach HermanBanach Stefan Borsuk Karol

Dickstein Samuel Janiszewski Zygmunt

Knaster BronisławKochański Adam Adamandy Hr. Lubicz

Kuratowski KazimierzMazur Mieczysław

Mazurkiewicz Stefan Nikodym Otton Marcin

Perkal JulianSierpiński Wacław Franciszek

Sleszyński Jan Steinhaus Hugo Dionizy

Stożek WłodzimierzTarski (Teitelbaum) Alfred

Turowicz Andrzej Ulam Stanisław Marcin

Ważewski Tadeusz Wilkosz Witold

Zarankiewicz Kazimierz

Najwybitniejsi matematycy polscy:

Sylwetki i osiągnięcia niektórych z nich:

– Władysław Orlicz  1903- 1990-ednym z najwybitniejszych matematyków polskich był profesor Władysław Orlicz. Swoją niezwykle aktywną, wielokierunkową działalność naukową prowadził nieprzerwanie przez 65 lat, w którym to czasie napisał ponad 170 artykułów i książek. Wyniki jego prac, często o charakterze pionierskim, dostrzeżone i uznane przez cały świat matematyczny, wywarły istotny wpływ na rozwój analizy, inspirowały i wytyczały kierunki badań. Dorobek naukowy Profesora obejmuje wiele grup tematycznych, wśród których wymienić należy: zbieżność bezwarunkową i szeregi funkcyjne, przestrzenie Orlicza, indeksy przestrzeni funkcyjnych, ogólną teorię F-przestrzeni i przestrzenie Saksa, teorię sumowalności, funkcjonały ortogonalnie addytywne i przestrzeniemodularne, operatory wielomianowe, interpolację operatorów, równania różniczkowe twierdzenia generyczne, teorię miary i całki, funkcje rzeczywiste i funkcje o skończonym wahaniu.  24 maja 1903 roku w Okocimiu, w rodzinie państwa Franciszka i Marii Orliczów powitano trzeciego z kolei syna, któremu nadano imiona Władysław Roman. Starszymi braćmi Władysława byli Kazimierz i Tadeusz (późniejszy profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego), a młodszymi Michał (także on został profesorem obierając za przedmiot swoich zainteresowań klimatologię i meteorologię) oraz Zbigniew. Franciszek Orlicz wcześnie i niespodziewanie osierocił swoich synów ale matka chłopców dzielnie i z oddaniem wypełniała swe rodzicielskie obowiązki potrafiąc wytworzyć i utrzymać głębokie więzi z dziećmi przez  całe życie. Wywodząc się z inteligencji doceniała rolę wykształcenia i nie zaniedbała należytej edukacji swoich synów. W pierwszych dwudziestu latach minionego wieku rodzina Orliczów dość często zmieniała miejsca pobytu. Wiązało się to z koniecznością zmiany szkół, ale fakt ten nie wpływał w sposób istotny na postępy w nauce Władysława jaką pobierał w Tarnowie, morawskim Znaimiu, wreszcie we Lwowie, dokąd losy przyprowadziły Orliczów tuż po Pierwszej Wojnie światowej. Władysław, szczególnie w starszych klasach, uczył się doskonale, a wstępny okres edukacji zakończył 10 czerwca 1920 roku otrzymując w Państwowej Drugiej Szkole Realnej we Lwowie maturę. Zdał ją z odznaczeniem i podjął wkrótce studia na sławnej Politechnice Lwowskiej. Studia politechniczne nie sprawiały Władysławowi Orliczowi kłopotów.

Tracił codzienny kontakt z najsilniejszą w owych czasach w skali świata grupą wybitnych matematyków rozwijających analizę funkcjonalną. Grupę tę nazwano później Lwowską Szkołą Matematyczną Zasłynęła ona także niekonwencjonalnymi metodami pracy. Do legendy przeszły systematyczne spotkania i dyskusje jej członków w lokalu Kawiarni Szkockiej. Tam powstawała słynna ''Księga Szkocka''.Był to gruby zeszyt - notatnik, do którego wpisywano problemy, jakich w danej chwili nie udawało się rozwiązać. Znakomita większość pytań wpisanych do Księgi Szkockiej ma już dzisiaj swoje odpowiedzi. Pytań tych było ponad 190. Autorem, lub współautorem, 14 spośród nich był Profesor Orlicz. Wybuch Drugiej Wojny światowej zastał Profesora Orlicza we Lwowie, gdzie przebywał na wakacjach. Do Poznania nie miał oczywiście po co wracać. Tragiczne lata okupacji spędził we Lwowie. Znajomości w tutejszym środowisku okazały się niezwykle pomocne w znalezieniu pracy, gdyż już w listopadzie 1939 roku został zaangażowany na Politechnice, gdzie objął wakującą adiunkturę po nieobecnym Stefanie Kaczmarzu. Mógł też wykładać na Uniwersytecie Lwowskim w okresie od 31 grudnia 1939 do 22 czerwca 1941 był profesorem przy Katedrze Matematyki. W czasie hitlerowskich rządów pracował oficjalnie jako nauczyciel w Publicznej Rzemieślniczej Szkole Zawodowej, a zupełnie nieoficjalnie prowadził tajne nauczanie gimnazjalne i akademickie. Zdumiewającym i niewiarygodnym zdaje się być fakt wypromowania przez Władysława Orlicza pierwszego doktora, którym został Andrzej Alexiewicz, broniąc w sierpniu 1944 roku rozprawy ''O ciągach operatorów'' przed Komisją złożoną z profesorów: Nikliborca, Orlicza i Zierkhoffera. Po wypędzeniu Niemców latem 1944 roku, nowe władze ukraińskie szybko reaktywowały lwowskie uczelnie i przywróciły do pracy dawną, ocalałą kadrę. Profesor Orlicz przez kilka miesięcy, od września 1944 roku do początków lutego 1945 roku, był kierownikiem Katedry Teorii Funkcji w Państwowym Uniwersytecie Lwowskim im. Iwana Franki. Wypadki ostatniego okresu wojny przekonały go, że Lwów nie znajdzie się w granicach odradzającej się Polski. Opuścił na zawsze miasto semper fidelis Rzeczypospolitej i 5 maja 1945 roku przybył do Poznania, gdzie przyszło mu spędzić resztę życia. Uniwersytet Poznański bardzo ucierpiał w wyniku działań wojennych. Straty, w każdej dziedzinie, były ogromne, problemy i trudności niewyobrażalne.

Mazurkiewicz,Sierpiński:

• Mazurkiewicz udowodnił, że jako obrazy przedziału przekształconego przez funkcję ciągłą można przedstawić zaskakująco dużo zbiorów - i to w znacznie bardziej ogólnych przestrzeniach niż płaszczyzna. Dokładnie, Mazurkiewicz pokazał, że krzywymi (według definicji Jordana) są wszystkie zwarte, spójne i lokalnie spójne zbiory. Mówiąc poglądowo, w przypadku płaszczyzny - zbiory zwarte to zbiory jednocześnie domknięte i ograniczone.Domkniętość zbioru oznacza, że wszystkie punkty jego brzegu należą do niego (inaczej: zbiór a jest domknięty, jeżeli każdy punkt, do którego potrafimy "zbliżyć się", wędrując po punktach zbioru A, też należy do zbioru A). Zbiorami domkniętymi są na przykład (na płaszczyźnie): koło z brzegiem, okrąg, odcinek z końcami, prosta. Nie są nimi natomiast koło z wyrzuconym środkiem czy odcinek bez końców (można "dojść" do końca odcinka punktami z odcinka). Zbiory spójne, jak pamiętamy, to te, które "składają się z jednego kawałka". Lokalna spójność polega natomiast na wykluczeniu sytuacji, że zbiór badany w małym otoczeniu swojego punktu "rozpada się na kawałki", i nie naprawimy tego przez zmniejszanie otoczenia (patrz rysunek na następnej stronie). Ten sam wynik, co Mazurkiewicz, uzyskał - też w roku 1913 - Hahn. Inny, również bardzo ciekawy opis ciągłych obrazów przedziałów podał w 1920 roku Sierpiński, który specjalizował się w studiowaniu obiektów spełniających definicję zarówno Jordana, jak i Cantora. Polacy uzyskali szczególnie dużo wyników pozwalających lepiej zrozumieć własności ogólnego pojęcia krzywej.

Hugon Steinhaus: • Steinhaus (1887-1972) był postacią wyjątkową. Na wielki podziw zasługuje jego niezwykła

wszechstronność; uzyskiwał znaczące wyniki w wielu różnych działach matematyki. Ponadto duża część jego dorobku naukowego wiąże się z praktycznymi, nieraz zaskakującymi zastosowaniami matematyki w rozmaitych dziedzinach. Był też wspaniałym popularyzatorem: jego książkę Kalejdoskop matematyczny (pierwsze wydanie w 1938 roku) przetłumaczono na wiele języków. Ciekawe, że w Polsce w latach 1957-1990 ani razu jej nie wznowiono! Steinhaus był przy tym człowiekiem o niezwykle szerokiej wiedzy ogólnej.

• Jeden z rezultatów Steinhausa dotyczył krzywych wypełniających przestrzeń. Otóż Steinhaus pokazał, że - mówiąc obrazowo - takie krzywe w przestrzeniach wyżej wymiarowych (nawet nieskończenie wymiarowych) mogą być generowane przez analogiczne krzywe w przestrzeniach o niższym wymiarze, nawet przez krzywe wypełniające kwadrat. Odkrycie to było ważne i zaskakujące. Zostało jednak opublikowane niedługo przed wybuchem wojny, w "Comptes Rendus" Paryskiej Akademii Nauk (i to w tomie liczącym aż 2331 stron) - i umknęło uwagi świata matematycznego. Czterdzieści lat później ten sam wynik odkryto na nowo. Liczni matematycy pisali prace przedstawiające rozmaite warianty twierdzenia Steinhausa oraz wnioski z niego i publikowali je w czołowych pismach matematycznych świata - nie zdając sobie sprawy z tego, że Steinhaus zrobił to wcześniej.

Herman Auerbach:

• Herman Auerbach (ur. 26 października 1901 w Tarnopolu, zm. 17 sierpnia 1942 we Lwowie), polski matematyk żydowskiego pochodzenia, jeden z czołowych przedstawicieli lwowskiej szkoły matematycznej.Studiował początkowo (od 1921) na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, jednak wkrótce przeniósł się na studia matematyczne na Wydziale Filozoficznym UJK. Ukończył je w 1926. W 1928 obronił doktorat, w 1935 habilitował się. Był starszym asystentem w Zakładzie Matematycznym A UJK kierowanym przez prof. Eustachego Żylińskiego). Podczas pierwszej okupacji sowieckiej Lwowa (1939-1941) był profesorem analizy funkcjonalnej Uniwersytetu. Po zajęciu miasta przez hitlerowców został uwięziony w lwowskim getcie. Popełnił samobójstwo w szpitalu w getcie przed zabraniem na auto śmierci przez Gestapo w 1942.

• Jego twórczość naukowa dotyczyła wielu działów matematyki. Z teorii zmiennej rzeczywistej opublikował m. in. Sur les dérivées géneralisées ("Fundamenta Mathematicae" 8/1926). Z geometrii ciał wypukłych i ich zastosowań np. Sur les groupes bornes des substitutions linéaires ("Comptes Rendus" 195/1932). Z prawdopodobieństwa Über die Vorzeichenverteilung in unendlichen Reihen ("Studia Mathematica", 2/1930). Po wkroczeniu do Lwowa wojsk niemieckich w 1941 został zamknięty w getcie. Tu na odwrocie niemieckich formularzy napisał swą ostatnią pracę O geometrii trójkąta, opublikowaną dopiero w 1992 w "Wiadomościach Matematycznych" (29/1992)

Nie będę płacił podatku gruntowego, przecież moje pole jest linią!

Między innymi rezultaty Polaków, pokazują, że często sformalizowanie najlepszej i oczywistej intuicji może prowadzić do zaskakujących efektów - to co wydaje się dobrze znane, nagle zachowuje się dziwacznie. Jeden oryginalny, odpowiednio dobrany przykład może doprowadzić do rewizji poglądów na dany obiekt, a trafne uogólnienie może się stać podstawą burzliwego rozwoju całej teorii.

Koniec