Kreatywna księgowość

Mirek Jasiński

Wycena aktywówi pasywów

Koszty „aktywowane” zamiast kosztów okresu

Aktywowane Koszty okresu

KOSZTY

Kreatywne unikanie kosztów

Aktywowanie kosztów

Inwestycje Nakłady na środki trwałe

WNiP

modernizacja czy remont?

Zapasy produktów gotowych i

produkcja w toku

Kreatywne unikanie kosztów

Rachunek wyniku Aktywa Pasywa

Sprzedaż

- koszty

(pomniejszone o

niewypłacone

wynagrodzenia kadry

menedżerskiej) Gotówka

Kapitał własny

Kapitał akcyjny

Zysk

Zysk Aktywa Pasywa

FIFO

LIFO

Średnia

IV kwartał2003

IV kwartał2003

IV kwartał2002

IV kwartał2002

Jednostkowy zysk brutto PKN ORLEN

wg PSR204 1 159 294 314

Jednostkowy zysk netto PKN ORLEN

wg PSR253 955 162 176

Skonsolidowany zysk brutto wg

PSR237 1 275 289 455

Skonsolidowany zysk netto wg PSR

261 1 041 158 266

Skonsolidowany zysk brutto wg

MSR214 1 250 271 418

Skonsolidowany zysk netto wg MSR

271 1 013 119 215

Żonglerka kapitałami

Bank Millennium 2000 2001 2002 2003

kapitał własny (BO) 1 614 317 1 699 997 1 470 648 1 737 572

zysk netto 119 648 19 852 179 100 40 895

emisja akcji (netto) 0 0 764 264 0

dywidenda 0 0 0 0

kapitał własny (BZ - teoria) 1 733 965 1 719 849 2 414 012 1 778 467

kapitał własny (BZ - wykazany) 1 699 997 1 470 648 1 737 572 1 734 906

różnica 33 968 249 201 676 440 43 561

Bank Millennium zawsze wykazywał zysk… Do czasu!

Millennium – wykorzystanie derywatów

W dniu 1 października 2003 r. Bank zawarł umowę typu swap z Banco Comercial Portugues ("BCP") mającą na celu zneutralizowanie wpływu dywidend otrzymanych od PZU S.A. oraz kosztu finansowania inwestycji w akcje PZU S.A. na wynik finansowy Banku.

Zgodnie z zawartą umową Bank będzie otrzymywał, w skali rocznej, kwotę stanowiącą równowartość ekonomicznego kosztu finansowania inwestycji w akcje PZU S.A. opartą o trzymiesięczną stawkę WIBOR (płatną kwartalnie) w zamian za kwotę stanowiącą równowartość dywidendy otrzymanej od PZU S.A.

Umowa reguluje także warunki jej wcześniejszego rozwiązania w wypadku sprzedaży akcji PZU S.A., w tym określa formułę rozliczenia przewidującą udział BCP w przychodach ze sprzedaży, jeżeli wartość transakcji przekroczy kwotę 1.600.000.000 złotych.

Bank zachowuje pełną kontrolę nad akcjami PZU S.A. Umowa zawarta została na okres 5 lat.

British Airports Authority

(Brytyjski Zarząd Portów Lotniczych)

Przykład BAA

Przed prywatyzacją w 1999 roku BAA amortyzowała najważniejsze składniki majątku:

Po prywatyzacji okazało się, że Spółka ma problem z wykazaniem zysku księgowego

Postanowiono wydłużyć okres amortyzacji

Amortyzacja (w latach) 1988 1989 1990

Terminale lotnicze 16

Pasy startowe 25

Przykład BAA

zmiany w ekonomicznym cyklu życia wybranych aktywów:

Oblicz jaki był wpływ tej zmiany na rachunki wyników w poszczególnych latach jeśli wartość początkowa terminali wynosiła 1,5 miliarda GBP, a pasów startowych 300 milionów GBP

Czy zmiana ta jest uzasadniona?

Amortyzacja (w latach) 1988 1989 1990

Terminale lotnicze 16 30

Pasy startowe 25 40

Przykład BAA

Amortyzacja (w latach) 1988 1989 1990

Terminale lotnicze 16 30 50

Pasy startowe 25 40 100

BAA – czy rzeczywiście jest zysk?

Dodatkowy zysk roczny

wynikający ze zmiany amortyzacji

w mln GBP (w porównaniu do

sytuacji bazowej

1989 1990

Terminale lotnicze 44 64

Pasy startowe 4 9

Nośnik amortyzacji

Zastanów się w grupie, czy możesz tak dopasować nośnik amortyzacji, by (1) był zgodny z przepisami prawa i (2) dawał jak najniższą kwotę amortyzacji w momencie gdy sprzedaż jest niewielka

Zmiana zasad księgowania

raporty kwartalne IQ'01 IIQ'01 IIIQ'01 IVQ'01

Przychody netto 6 202 7 304 7 711 6 468

Koszty sprzed. produktów 3 514 2 756 3 516 828

Zysk brutto na sprzedaży 2 688 4 548 4 195 5 640

Co wydarzyło się w IV kwartale 2001 roku?

PPWK (1)

Zmiana zasad księgowania

PPWK (2): w informacji dodatkowej czytamy:

„raport został sporządzony w oparciu o przyjęte zasady wyceny aktywów i pasywów oraz pomiaru wyniku finansowego, zgodne z ustawa o rachunkowości, opublikowane w raporcie półrocznym za I półrocze 2001 r.”

spółka dokonała wstecznej korekty kosztów wytworzenia produkcji sprzedanej by poprawić wynik finansowy za 2001 rok

część kosztów związanych z produkcją map i atlasów księgowana jest teraz jako „koszt rozwoju produktu” (element wartości niematerialnych i prawnych) i amortyzowana liniowo przez 5 lat lub rozliczana proporcjonalnie do sprzedawanego nakładu

Transakcje z podmiotami powiązanymi

Sprzedaż aktywów trwałych

jedna z pierwszych metod poprawy wyniku finansowego, stosowana m.in. przez:

Universal - sprzedaż siedziby (zysk) i odkupienie (CAPEX, poprawiający wartość księgową w bilansie)

Optimus - najpierw zwiększono kapitał w spółce zależnej Optimus Re, która za uzyskane środki odkupuje od spółki-matki nieruchomość

Budimex – sprzedaż starej siedziby i budowa nowej

Konsolidacja sprawozdań finansowych - Vistula

W raportach jednostkowych spółka wykazuje wyższe przychody niż w raporatch skonsolidowanych => sprzedaż „na magazyn” do spółek zależnych

Widać też wyraźnie różnice w raportowanych wynikach. Jednostkowe są nagłaśniane, skonsolidowane przechodzą bez echa

Raport jednostkowy IQ'01 IIQ'01 IIIQ'01 IVQ'01

Przychody netto 41 123 31 262 41 323 37 379

Zysk operacyjny 4 584 1 657 2 297 4 367

Zysk netto 2 688 1 030 1 140 3 268

Raport skonsolidowany IQ'01 IIQ'01 IIIQ'01 IVQ'01

Przychody netto 38 681 32 125 36 404 29 632

Zysk operacyjny 5 279 256 -1 213 -1 142

Zysk netto 2 313 -30 -2 866 -1 541

Transakcje z podmiotami powiązanymi poprawiały wyniki:

Swarzędza – sprzedaż mebli do sieci sklepów

firmowych

Novity – sprzedaż spółki Novita Market

Elektrimu – utworzenie spółki Elektrim

Telekomunikacja i wniesienie aportem udziałów w

spółkach telekomunikacyjnych w III kwartale 2000 r.

Stomilu Dębica

Tworzenie nowych podmiotów poprzez wnoszenie aportów

Najpierw tworzymy spółkę zależną, do której wnosimy aportem różne aktywa (zarówno materialne, jak i niematerialne)

Spółka wnosząca aport wykazuje zysk wynikający z różnicy pomiędzy wartością godziwą wnoszonego aportu a wartością księgową

Wiele spółek korzystało z takiej metody dokapitalizowania się…

W III kwartale 2000 r. Elektrim zakłada spółkę Elektrim Telekomunikacja do której wnosi aportem swoje udziały w spółkach telekomunikacyjnych

W efekcie tej operacji Elektrim wykazuje 4,95 mld zł zysku brutto i 3,43 mld zł zysku netto.

Kapitał własny wzrasta z 690 mln zł do 4,12 mld zł (z 8,96 zł do 49,17 zł na akcję)

spółka wykazuje w sprawozdaniu 1,53 mld zł jako podatek dochodowy ... ale go nie płaci!

W bilansie pojawia się rezerwa na podatek dochodowy (podatek odroczony)

Elektrim i poprawa wyniku przez aport

spółka Yawal obejmuje udziały o wartości 31,9 mln złotych w spółce Yawal System w zamian za aport:

znaku towarowego słowno-graficznego „Yawal-System” wycenionego na 6,37 mln zł, oraz

know-how w zakresie technologii produkcji systemów profili aluminiowych wycenione na 22,26 mln zł o wartości księgowej 3,28 mln złotych

różnica pomiędzy wartością nominalną objętych udziałów a wartością księgową aportu wykazana została jako zysk – w kwocie 28,63 ml zł –i zwiększyła wartość księgową o ponad 20% …

Yawal – aport i know-how