kwartalnik wigry jako narzędzie edukacji mieszkańców...

Kwartalnik Wigry jako narzędzie edukacji mieszkańców Wigierskiego Parku Narodowego i jego okolic

20 LAT

1989 - 2009

Kraków, 2009 r.

Wigierski Park Narodowy, utworzony w 1989 r. Teren Wigierskiego Parku Narodowego uzyskał status specjalnego obszaru ochrony siedlisk, Ostoja Wigierska (PLH200004). Park jest też częścią obszaru specjalnej ochrony ptaków -

Puszcza Augustowska (PLB PLB200002). Park jest od 2002 r. obiektem Konwencji Ramsarskiej, mającym znaczenie międzynarodowe

ze względu na siedliska ptaków wodnych i błotnych.

Beneficjent: Wigierski Park Narodowy

Priorytet V - Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych

Działanie 5.4 - Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska, w tym różnorodności biologicznej

Konkurs 6/2008 - Działania edukacyjne skierowane do społeczności lokalnych na obszarach chronionych

Tytuł projektu: Kwartalnik Wigry jako narzędzie edukacji mieszkańców Wigierskiego Parku Narodowego i jego okolic

Całkowita wartość projektu: 431 113,8 zł w tym: 85 % ze środków UE (366 446,73 zł)

Okres realizacji: III kwartał 2009 r. – I kwartał 2012 r.

Główny cel projektu: zwiększenie świadomości na temat potrzeby ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu mieszkańców Wigierskiego Parku Narodowego i jego otuliny -mieszkańców powiatów: augustowskiego, sejneńskiego, suwalskiego i miasta Suwałki.

Działania edukacyjne parku są kierowane do szerokiego grona odbiorców – mieszkańcówi społeczności funkcjonującej w bliskim sąsiedztwie (m.in. uczniowie, nauczyciele, rolnicy,przedsiębiorcy, przedstawiciele samorządów) turystów – zarówno indywidualnych jak i grup specjalistycznych.

Uwarunkowania:

W roku 2004 Instytut Socjologii UwB* prowadził badania pt. „Procesy integracjispołecznej na obszarze Wigierskiego Parku Narodowego". Według opinii 30,1 % opiniirespondentów, kwartalnik "Wigry" był ważną formą komunikacji dyrekcji parkuz mieszkańcami (trzeci rok wydawania pisma). To pozwala na uzasadnioneprzypuszczenie, że pismo to nadal będzie istotną formą komunikacji, a wzmocnienieefektów może nastąpić poprzez cykliczność i regularność oraz rozszerzeniewydawnictwa głównego w formie dodatków, skierowanych do konkretnych grupodbiorców (dzieci, młodzież, nauczyciele oraz rolnicy).

* Raport Instytutu Socjologii UwB pt. "Procesy integracji społecznej na obszarze Wigierskiego Parku Narodowego - wstępne opracowanie wyników badań". Objęto nimi reprezentatywną grupę mieszkańców parku i jego strefy ochronnej. Łącznie przeprowadzono 502 wywiady - 274 w parku i 228 w jego otulinie. Ponadto, wykonano badania o charakterze jakościowym, dotyczące funkcjonowania parku.

Uwarunkowania:

Zgodnie z badaniami:

• ponad 30 % badanych mieszkańców uznała, że Wigierski Park Narodowy ma negatywnywpływ na stan środowiska

• ponadto około 30 % ankietowanych stwierdziła, że od chwili utworzenia parku (1989) doczasu badań (15 lat) stan środowiska pogorszył się

•41,4 % badanych uznała stosunki z dyrekcją WPN za złe lub bardzo złe, 40 % badanychmiała obojętny stosunek do tychże działań, zaledwie 13,6 % badanychmieszkańców uznała stosunki z dyrekcją WPN za dobre lub bardzo dobre

• Wśród badanych ponad 1/3 mieszkańców wskazała, że między mieszkańcamia dyrekcją parku zdarzają się trudno rozwiązywalne konflikty.

Zadania:

• Cykliczne wydawanie: kwartalnika "Wigry" z dodatkami - dla dziecii młodzieży - Wigierek oraz dla osób prowadzących działalność około rolniczą - pt. Na miedzy

Kwartalnik oraz wybrane artykuły dodatków będą dostępne także w formie elektronicznej na stronie internetowej WPN.

• Cykliczne spotkania dla poszczególnych grup odbiorców kwartalnikai dodatków w formie: warsztatów przyrodniczo - kulturowych pt. Spotkaniaz Wigierkiem, warsztatów dla nauczycieli, spotkań z przedstawicielami sołectw, gmin, miast i powiatów, spotkań z rolnikami i osobami prowadzącymi działalność gospodarczą w zakresie turystyki. Działania te mają na celu rozwinięcie komunikacji, ożywienie jej, ponadto będą pomocne we właściwym doborze tematyki, adekwatnej do aktualnych zainteresowań odbiorców.

• Wykonanie materiałów promujących ochronę przyrody

• Wiadomości z życia parku • Przyroda i krajobraz • Historia, tradycja, kultura •Turystyka, wędkarstwo, rekreacja• Park i jego mieszkańcy • Wiadomości samorządowe

Ukazuje się od 2001, z dwuletnią przerwą 2007-2008, kwartalnik. Od 2004 r. ukazuje się dodatek dla dzieci i

młodzieży pt. Wigierek.

Ponadto powstanie specjalny dodatek dla rolników z terenu WPN pt. Na miedzy.

Warsztaty przyrodniczo – kulturowe.

Warsztaty dla nauczycieli pt. Akademia przyrody

28 września 2009 roku w Muzeum Wigier w Starym Folwarku odbyło się pierwsze spotkanie w ramach Akademii Turystyki Wigierskiej. W spotkaniu wzięli udział

przedstawiciele lokalnej społeczności organizujący agroturystykę, turystykę lądową i wodną, kluby żeglarskie, lokalne władze samorządowe oraz stowarzyszenia.

Mamy nadzieję, działania przyczynią się do:

• wzrostu akceptacji społecznej dla funkcjonowania parku narodowego i metod

ochrony jego zasobów,

• wysokiej świadomości ekologicznej i świadomości na temat wpływu

zachowanych zasobów przyrodniczych na jakość życia,

• zwiększenia wiedzy o lokalnych zasobach przyrodniczo-kulturowych.

Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz

systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych

Kraków 2009

Beneficjent: Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska

Priorytet V - Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznychDziałanie 5.4. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska, w tym różnorodności biologicznej Konkurs: Szkolenia oraz aktywna edukacja dla grup zawodowych wywierających największy wpływ na przyrodę i środowisko

Całkowita wartość projektu: 1.120.008 PLNw tym:952.007 PLN ze środków Unii Europejskiej,168.001 PLN ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiskai Gospodarki Wodnej

Strategicznym celem projektu jest poprawa skuteczności funkcjonowania parków narodowych w wyniku podniesienia poziomu przygotowania zawodowego pracowników

Cele szczegółowe:- podniesienie kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności ich praktycznego zastosowania przez pracowników parków narodowych, poprzez ich aktywny udział w organizowanych przedsięwzięciach edukacyjnych

- wykreowanie i wdrożenie systemu współdziałania parków narodowych w zakresie wymiany informacji i doświadczeń służących podnoszeniu kwalifikacji zawodowych pracowników

- stworzenie warunków sprzyjających realizacji (rozwijaniu) zainteresowań zawodowych pracowników parków narodowych

- zaktywizowanie pracowników poszczególnych parków narodowych do działań na rzecz wzajemnej wymiany wiedzy, myśli i idei oraz podejmowanie wspólnych inicjatyw w zakresie edukacji ekologicznej, aktywnych form ochrony przyrody, rozwoju zrównoważonego, itp.

Cele przyjęte w projekcie są osiągane poprzez organizowanie i wdrażanie szeregu różnorodnych, wzajemnie się uzupełniających przedsięwzięć edukacyjnych, tworzących spójny i komplementarny system dydaktyczny, uwzględniający rzeczywiste potrzeby służb poszczególnych parków narodowych.

Zadania:

- szkolenia - warsztaty - sympozja- wydanie poradnika - wzbogacenie zbiorów bibliotecznych - uruchomienie portalu internetowego

Przeprowadzenie cyklu szkoleń w poszczególnych parkach narodowych

Zadanie:

Szkolenia dostosowane są do specyfiki każdego z 23 parków i ukierunkowane na pogłębianie wiedzy i umiejętności zawodowych pracowników. W każdym parku odbędzie się 8 szkoleń.

Zadanie: Przeprowadzenie warsztatów dla wybranych grup pracowników parków narodowych

Spośród pracowników parków wybrane zostały 4 grupy, które przez dwa lata będą spotykać się na warsztatach. Będą to: pracownicy działu edukacyjnego, pracownicy działu turystyki, pracownicy naukowi i odpowiedzialni w parku za sprawy naukowe i monitoring oraz pracownicy odpowiedzialni za ochronę przyrody i krajobrazu.

Spotkania głównie będą miały charakter dyskusyjny. Ich efektem będzie wypracowanie rozwiązań omawianych zagadnień. Uczestnicy będą mieli okazję do zaprezentowania problemów, na jakie natrafiają w pracy, jak również przedstawienia sukcesów w ich rozwiązywaniu.


Odbyły się już trzy warsztaty – w Słowińskim Parku Narodowym, w Magurskim Parku Narodowym oraz w Biebrzańskim Parku Narodowym. Tematem pierwszych warsztatów były procesy inwestycyjne na obszarach parków narodowych i obszarach Natura 2000 w świetle zasad postępowania w sprawie określenia uwarunkowań środowiskowych i postępowania administracyjnego

Łeba, 16-18 września 2009 r.


Tematem warsztatów w Magurskim Parku narodowym była turystyka w parkach narodowych w świetle zadań ochronnych.

Krempna, 4 - 6 listopada 2009 r.

Zadania: Zorganizowanie ogólnopolskich sympozjów parków narodowych

W trakcie realizacji projektu zaplanowano zorganizowanie dwóch sympozjów. Będą one początkowały coroczne spotkania przedstawicieli wszystkich parków narodowych. Sympozja mają być okazją do dyskusji nad problemami wspólnymi dla wszystkich parków, do wymiany informacji i doświadczeń w zakresie funkcjonowania parków pomiędzy poszczególnymi parkami, w tym czynnej ochrony przyrody i edukacji.

I Ogólnopolskie Sympozjum Parków Narodowych odbyło się na terenie Wolińskiego Parku Narodowego w dniach 25-27 września 2009 roku. Tematem przewodnim sympozjum była „Edukacja w parkach narodowych – dokąd zmierzamy, rola ośrodków edukacyjnych, aktywne formy przekazu i komunikacji”.


I Ogólnopolskie Sympozjum Parków Narodowych, Międzyzdroje, 25-27 września 2009 r.


I Ogólnopolskie Sympozjum Parków Narodowych

Międzyzdroje, 25-27 września 2009 r.

Zadanie: Uzupełnienie zbiorów bibliotecznych

Każdy park będzie mógł zakupić pewną ilość fachowej literatury, która stanowi podstawowe i najczęściej używane narzędzie podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Zakupiona literatura dotyczy zagadnień związanych z przyrodą (ożywioną i nieożywioną), jej ochroną oraz ekologią.

Zadanie: Uruchomienie i prowadzenie portalu internetowego

Uruchomiony zostanie portal internetowy, stanowiący forum wymiany informacji i doświadczeń pomiędzy pracownikami parków narodowych.

Ochrona jeziora Wigryze szczególnym uwzględnieniemgatunków i siedlisk objętych siecią Natura 2000 Zatoka

Wschodnia

ZatokaHańczańska

ZAT. ZADWORZE

ZatokaPrzewłokowa

ZatokaSłupiańska

ZATOKA WIGIERKI

ZatokaUklei

Zatoka Krzyżańska

ZatokaPod Rzeczką

PLOSOWIGIERSKIE

PLOSOSZYJA

PLOSOZAKĄTOWSKIE

PLOSOBRYZGLOWSKIE

W-aMysia

W-aKamieńW-y Brzozowe

W-aKrowa

W-aOstrów

W-a Ordów

wyspy

0 - 10 m

10 - 40 m

powyżej 70 m

40 - 70 m

2 km

Kraków 2009

Beneficjent: Stowarzyszenie „Człowiek i Przyroda”

Priorytet V - Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznychDziałanie 5.1. Wspieranie kompleksowych projektów z zakresu ochrony siedlisk przyrodniczych na obszarach chronionych oraz zachowanie różnorodności gatunkowejKonkurs: Ochrona gatunków i siedlisk in situ

Całkowita wartość projektu: 724057 PLNw tym:615448 PLN ze środków Unii Europejskiej,108608 PLN ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiskai Gospodarki Wodnej

- stanowi fragment dawnego kompleksu Prawigier- pow. - 2118,3 ha- max głęb. - 73 m - dł. linii brzegowej - 72,3km - 15 wysp

- jezioro Wigry leży na Pojezierzu Wschodniosuwalskim

ZatokaWschodnia

ZatokaHańczańska

ZAT. ZADWORZE

ZatokaPrzewłokowa

ZatokaSłupiańska

ZATOKA WIGIERKI

ZatokaUklei

Zatoka Krzyżańska

ZatokaPod Rzeczką

PLOSOWIGIERSKIE

PLOSOSZYJA

PLOSOZAKĄTOWSKIE

PLOSOBRYZGLOWSKIE

W-aMysia

W-aKamieńW-y Brzozowe

W-aKrowa

W-aOstrów

W-a Ordów

wyspy

0 - 10 m

10 - 40 m

powyżej 70 m

40 - 70 m

2 km

Strategicznym celem projektu jest poprawa stanu siedlisk i warunków bytowania gatunków roślin i zwierząt na obszarze jeziora Wigry.

Cele szczegółowe: Rozpoznanie rozmieszczenia i wielkości łąk

ramienicowych oraz zbiorowisk zespołów roślin ze związku Potamion i Nympheion w jeziorze Wigry.

Inwentaryzacja gatunków roślin wodnych jeziora Wigry znajdujących się na czerwonych listach i w czerwonej księdze oraz gatunków objętych ochroną.

Inwentaryzacja mięczaków jeziora Wigry, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków objętych siecią Natura 2000, gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych oraz obcych gatunków inwazyjnych.

Zwiększenie populacji sielawy w jeziorze Wigry.

Poprawa warunków sanitarnych i tlenowych w strefie płytkiego litoralu.

Określenie presji kormoranów na populacje ryb jeziora Wigry.

Inwentaryzacja gatunków ptaków wodnych na jeziorze Wigry, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków objętych siecią Natura 2000.

Opracowanie mapy rozmieszczenia prądów w jeziorze Wigry.

Podniesienie świadomości ekologicznej społeczności lokalnej na temat konieczności i metod ochrony jeziora Wigry.

Opracowanie waloryzacji przyrodniczej jeziora Wigry.

Cele szczegółowe:

Przeprowadzenie inwentaryzacji roślinności zanurzonej, w tym łąk ramienicowych

Zadanie:

Inwentaryzacja roślinności zanurzonej jest wykonywana przy użyciu aparatury do akustycznego rozpoznawania typu dna, o nazwie RoxAnn. Do tej pory szczegółowo przebadano południowo-zachodnią część jeziora (Zatokę Wigierki i znaczną część Plosa Bryzglowskiego). Dokładną trasę echosondaży przedstawia rycina poniżej.

Hechosonda

Na podstawie analiz echosondaży otrzymujemy mapę rozmieszczenia roślinności zanurzonej, mapę osadów oraz mapę batymetryczną jeziora. Aby uzyskać precyzyjne informacje dotyczące roślinności podwodnej konieczne jest pobieranie prób roślin, niekiedy przy pomocy płetwonurków, z określonych fragmentów dna jeziora.

Zadanie: Przeprowadzenie inwentaryzacji mięczaków, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków objętych siecią Natura 2000 oraz gatunków obcych – inwazyjnych

Inwentaryzacja mięczaków jest wykonywana na podstawie prób pobieranych z dna jeziora przy użyciu specjalnych urządzeń. Na badanych stanowiskach dokonuje się równocześnie pomiarów wybranych parametrów fizyko-chemicznych wody i osadów.

Zadania: Zarybienie jeziora Wigry narybkiem sielawy

Określenie presji kormoranów na populację ryb jeziora Wigry

W celu ochrony (wzmocnienia) populacji sielawy do jeziora Wigry wpuszczonych zostanie 25 mln szt. narybku tego gatunku. Przed jego wpuszczeniem do jeziora będzie on oznakowany specjalnym barwnikiem.

Określenie presji kormoranów na populację ryb jeziora jest realizowane poprzez obserwacje terenowe i badania laboratoryjne. W terenie zbierane są wypluwki kormoranów i odchody, które następnie poddawane są analizie. Wcześniejsze oznakowanie narybku sielawy pozwala określić jaki udział w pokarmie kormoranów stanowi sielawa pochodząca z Wigier.

Zadania: Wykonanie mapy rozmieszczenia prądów wodnych w jeziorze Wigry

Do pomiarów prądów w jeziorze wykorzystywana jest metoda Eulera, która polega na obserwacji w określonym stałym punkcie zmian prędkości i przyspieszeń kolejno przemieszczających się elementów analizowanego strumienia. Do pomiarów prądów użyty jest dwuwymiarowy prądomierz akustyczny 2D-ACM.

Pomiar prądów wodnych Pomiar prędkości wiatru

Zadanie: Przeprowadzenie inwentaryzacji ptaków wodnych i wodno-błotnych występujących na jeziorze Wigry

W celu określenia składu gatunkowego, miejsc żerowania i miejsc gniazdowania ptaków, prowadzone są regularne obserwacje punktowe i wzdłuż wyznaczonych, stałych transektów.

Realizacja projektu przyczyni się do ochrony najcenniejszych elementów przyrodniczych jeziora. Niektóre zadania będą bezpośrednio wpływały na poprawę warunków w jeziorze (np. wykaszanie trzcinowisk), a inne w sposób pośredni (np. dopasowanie - zweryfikowanie zasad udostępniania jeziora dla turystyki). Istotnym elementem projektu jest inwentaryzacja gatunków i siedlisk wskazanych w załącznikach Dyrektywy Siedliskowej i Dyrektywy Ptasiej. Informacje na temat lokalizacji, stanu i zagrożeń dla tych obiektów pozwolą skuteczniej je chronić, a jednocześnie będą punktem wyjściowym do prowadzenia monitoringu przyrodniczego.

kwartalnik wigry jako narzędzie edukacji mieszkańców...

Documents