zarządzanie projektami dla pełnomocników ds. realizacji...
TRANSCRIPT
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności
w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
1
Zarządzanie projektami dla Pełnomocników ds. Realizacji Projektów (MAO) i ich zastępców realizujących projekty
środowiskowe współfinansowane z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Dzień I
Szkolenie 10:00 – 12:00
Przerwa kawowa 12:00 – 12:15
Szkolenie 12:15 – 14:00
Przerwa obiadowa 14:00 – 14:45
Szkolenie 14:45 – 16:00
Przerwa kawowa 16:00 – 16:15
Szkolenie 16:15 – 18:00
Konsultacje 18:00 – 19:00
Dzień II
Szkolenie 8:00 – 10:00
Przerwa kawowa 10:00 – 10:15
Szkolenie 10:15 – 12:00
Przerwa obiadowa 12:00 – 12:45
Szkolenie 12:45 – 14:00
Przerwa kawowa 14:00 – 14:15
Szkolenie 14:15 – 16:00
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności
w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
2
Program szkolenia:
1. Zarządzanie projektem inwestycyjnym
Tworzenie struktur JRP
Powoływanie MAO
Organizacja i funkcjonowanie JRP w Projekcie
Procedury działania MAO i JRP w ramach Projektu
Podział zadań i kompetencji w ramach JRP
Obieg dokumentacji w JRP
Rekrutacja oraz zatrudnienie osób JRP
Koszty oraz źródła finansowania JRP
2. Obowiązki beneficjenta wynikające z umowy o dofinansowanie
3. Rzeczowe i ekologiczne rozliczenie realizacji projektu
4. Osiągnięcie wskaźników założonych w projekcie:
produktu
rezultatu
co w przypadku nieosiągnięcia zakładanego efektu ekologicznego?
5. Wprowadzanie zmian w projekcie i umowie dofinansowania
Zmiana zakresu rzeczowego na etapie realizacji projektu
Rozliczanie zaliczek i konsekwencje opóźnień w tym zakresie
Dotacja celowa w formie zaliczki a koniec roku budżetowego
Aktualizacja załączników do umowy:
Harmonogramu Realizacji Projektu
Planu wystąpień o środki
Opisu projektu
Aneksowanie umowy
Zmiana stawki VAT i jej wpływ na umowy zawarte z wykonawcami
Dochody generowane przez projekt, które nie zostały uwzględnione przy
zawieraniu umowy – co z nimi robić?
6. Wniosek beneficjenta o płatność
Część dotycząca postępu finansowego
Rozliczanie kosztów kwalifikowanych w świetle wytycznych MRR
Część dotycząca przebiegu realizacji projektu
Weryfikacja wniosku o płatność
Formalna
Merytoryczna
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności
w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
3
Finansowa
7. Kontrola projektów
Kontrole doraźne i problemowe na miejscu
Na co zwracają uwagę kontrolujący?
Kto może kontrolować projekt realizowany przy udziale unijnych środków?
Jak często spodziewać się kontroli?
Sankcje za nieprawidłowości
Procedury przetargowe i ich kontrola
Jaką dokumentację i jak długo należy przechowywać?
8. Pojęcie nieprawidłowości, wykrywanie i informowanie o wykrytych
nieprawidłowościach.
Wycena szkody, założenia i podstawowe metody wyceny.
Tryby postępowania w sytuacji wykrycia nieprawidłowości:
Sposób postępowania a źródła finansowania;
Nieprawidłowości wykryte przed podpisaniem umowy o
dofinansowanie;
Nieprawidłowości wykryte przed zatwierdzeniem wniosku
beneficjenta o płatność;
Nieprawidłowości wykryte po zatwierdzeniu wniosku o płatność ale
przed refundacją wydatku beneficjentowi;
Nieprawidłowości wykryte po rozliczeniu wydatku beneficjentowi;
Wykryte nieprawidłowości w odniesieniu do wydatków będących
zarówno po, jak i przed ich rozliczeniem beneficjentowi;
Postępowanie w przypadku wydatków wątpliwych;
Odwołanie od uznania wydatków za niekwalifikowane.
Sankcje oraz windykacja środków nienależnie wykorzystanych:
Możliwe sankcje dla beneficjenta;
Procedura odzyskiwania środków;
Rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania i kwot
wycofanych;
Rejestr podmiotów wykluczonych;
Wykorzystanie środków odzyskanych od beneficjenta;
Sposób postępowania z odsetkami.
Pojęcie nieprawidłowości systemowych.
Najczęściej popełniane błędy w obszarze realizacji projektów realizowanych
w ramach POIiŚ.
9. Promocja projektów
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności
w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
4
Wykładowca:
MICHAŁ RUTKOWSKI - Doświadczenie w prowadzeniu interaktywnych szkoleń i
warsztatów z zastosowaniem technik moderacji wizualnej oraz metod partycypatywnych:
ZOPP, Metoda Aktywnego Planowania Strategii), ponad 350 przeprowadzonych kursów
dla przedstawicieli administracji publicznej. Praktyczna znajomość procesów
przygotowawczych do absorpcji funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce –
bezpośrednio zaangażowany w tworzenie systemu monitoringu oraz ewaluacji Funduszy
Strukturalnych w Polsce.
Udział w pracach licznych grup roboczych i zespołów zadaniowych, m.in. Mazowieckiego
Komitetu Monitorującego Kontrakt Wojewódzki, Międzyresortowego Zespołu do
przygotowania Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, Zespołu ds. monitoringu i
ewaluacji programów i projektów finansowanych ze środków UE i innych funduszy
pomocowych, Grupy Roboczej ds. funduszy strukturalnych przy Związku Banków
Polskich, Bankowej Grupy Roboczej ds. funduszy strukturalnych przy MGiP, Bankowej
Grupy Roboczej ds. funduszy strukturalnych przy PARP.
Zarządzanie licznymi projektami finansowanymi ze środków UE, Banku Światowego,
pomocy bilateralnej (w tym dotacją Banku Światowego dla Ministerstwa Finansów na
stworzenie w Polsce systemu monitoringu i oceny funduszy pomocowych Unii
Europejskiej i innych funduszy pomocowych).
Ukończył Szkołę Główną Handlową, kierunek: Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze i
Polityczne. Uzyskał Dyplom Polsko-Francuski Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i
Institut D’études Politiques de Paris (SCIENCES PO) - kierunek Unia Europejska. Dyplom
trenera europejskiego o specjalności zarządzanie funduszami strukturalnymi UE wydany
przez Carl Duisberg Gesellschaft e.V. (Kolonia, Niemcy).
Wykonywał ekspertyzę z zakresu funkcjonowania polityki regionalnej UE na zlecenie
Senatu RP. Autor książek: „Unijne vademecum radnego”, „Uwarunkowania wdrażania
funduszy strukturalnych”, „Wdrażanie Funduszy Strukturalnych i Funduszy Spójności w
Polsce” oraz podręcznika: „Kwalifikowanie (uznawanie) wydatków na działania
współfinansowane z Funduszy Strukturalnych”.
W ostatnim czasie prowadził szkolenia w takich instytucjach jak:
- Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
- Zakład Zagospodarowania Odpadów w Sierznie
- Ministerstwo Infrastruktury
- Wojewódzkie Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki - Wodnej w Katowicach
- Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego
- Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
- Centralny Urząd Projektów Transportowych oraz PKP PLK
- Urząd Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego
- Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
- Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
5
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
WarszawaWarszawa
1818--19.04.2012 r.19.04.2012 r.
ProwadzProwadząący: Michacy: Michałł RutkowskiRutkowski
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Ministerstwo Środowiska 2
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
6
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
3 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
4 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
7
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Archiwizacja 2007-2013
5
Beneficjent jest zobowiązany do przechowywania dokumentacji związanej z
realizacją projektu do 31 grudnia 20??r., a w przypadku pomocy publicznej
przez okres 10 lat od podpisania umowy (rozp. 1083/2006 art. 90 ust. 1a)
Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Archiwizacja 2007-2013
W przypadku działalności finansowanej ze środków UE, istnienie projektu oraz
dowody na to że był on zarządzany zgodnie z regulacjami i przepisami mogą
być potwierdzone (wstecz) jedynie poprzez odpowiednią dokumentację
projektową:
– umowa o dofinansowanie wraz ze wszystkimi załącznikami i aneksami,
– umowy z wykonawcami, dokumentacja przetargową, korespondencja z
wykonawcami,
– protokoły odbioru,
– korespondencja z IW/IP/IZ,
– wnioski o płatność i sprawozdania,
– dokumentacja działań informacyjno promocyjnych,
– wyjaśnienia, oświadczenia,
– dokumentacja finansowo-księgową dotycząca projektu itp..
6 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
8
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Akty prawne i dokumenty
• Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006
r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Fundusz
Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające
rozporządzenie (WE) nr 1260/1999
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia
2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonywania
Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006
r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Fundusz
Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego
rozporządzenie (WE) nr 1260/1999
7 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Akty prawne i dokumenty
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1080/2006 z dnia 5
lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i
uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 539/2010 z dnia
16 czerwca 2010 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 w
odniesieniu do uproszczenia niektórych przepisów oraz w odniesieniu do
niektórych przepisów w zakresie zarządzania finansowego
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju
• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
8 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
9
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Akty prawne i dokumenty
• SzOP POIiŚ wydany przez Ministra Rozwoju Regionalnego
• Krajowe wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków w
ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w
okresie programowania 2007-2013
• Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ
• Wytyczne w zakresie sprawozdawczości POIiŚ
9 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Akty prawne i dokumenty
• Zasady promocji projektów dla beneficjentów POIiŚ
• Podręcznik Wdrażania – Przewodnik po POIiŚ
• Instrukcja do wniosku o płatność
UWAGA:
• Nie wolno też zapominać o krajowych ustawach, a zwłaszcza
ustawie o finansach publicznych, ustawie o rachunkowości, prawie
zamówień publicznych, prawie budowlanym, prawie ochrony
środowiska!!!
10 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
10
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zalecenia IZ
• Zalecenia dla beneficjentów funduszy UE dotyczące
interpretacji przepisów ustawy Prawo Zamówień Publicznych
• Zalecenia w zakresie sposobu korygowania wydatków
nieprawidłowo poniesionych w ramach Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
• Taryfikator
• Największe zagrożenia w procedurze udzielania zamówień
publicznych - Poradnik dla beneficjenta Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
11 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zalecenia IZ
• Zalecenia w zakresie systemu obiegu środków finansowych w
ramach Programu Infrastruktura i Środowisko
• Zalecenia w zakresie systemu obiegu środków finansowych w
ramach Programu Infrastruktura i Środowisko - zestawienie uwag
• Zalecenia w zakresie wzoru wniosku beneficjenta o płatność w
ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko - wersja
obowiązująca od 23 czerwca 2010 r.
• Zalecenia Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym
Infrastruktura i Środowisko (IZPOIiŚ) w sprawie ustanawiania
zabezpieczeń należytego wykonania przez beneficjentów
zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie (wersja IV - z
dnia 17.06.2010 r)
12 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
11
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zalecenia IZ
• Zalecenia nr 7/2010 IZ PO IiŚ w sprawie stosowania w PO IiŚ stawek
korekt finansowych odnośnie uchybień zidentyfikowanych przez KE
w Planie Działań dla Polski na lata 2000-2006 oraz audytach KE na
projektach FS w perspektywie finansowej 2000-2006
• Zalecenia nr 8/2010 IZ PO IiŚ dotyczące rozliczania i
dokumentowania przedsięwzięć realizowanych siłami własnymi w
ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko -
dokument z dnia 1 lipca 2010 r.
• Zalecenia nr 10/2010 Instytucji Zarządzającej Programem
Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko w sprawie wymogów
kontroli na zakończenia realizacji projektów oraz kontroli trwałości po
zakończeniu realizacji projektu.
13 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zalecenia IZ
• Rekomendacja dotycząca obowiązku określania, w treści
ogłoszenia o zamówieniu kierowanego do DUUE, pełnego
katalogu dokumentów, potwierdzających spełnianie warunków
udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
• Zalecenia dotyczące wpisywania pełnego katalogu
dokumentów, potwierdzających spełnianie warunków udziału w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego -
3.06.2011 r.
14 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
12
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Ewidencja księgowa
Beneficjent zobowiązany jest (rozp. 1083/2006 art. 60):
– posiadać wewnętrzne procedury opisujące zasady
rachunkowości stosowane przy wydatkowaniu środków
unijnych
– prowadzić dla Projektu odrębną informatyczną ewidencję
księgową kosztów, wydatków i przychodów lub stosować
w ramach istniejącego informatycznego systemu ewidencji
księgowej odrębny kodu księgowy umożliwiający
identyfikację wszystkich transakcji
15 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Ewidencja księgowa
– zapewnić identyfikację wszystkich operacji bankowych
realizowanych w ramach projektu
– dokonywać księgowań środków zgodnie z obowiązującymi
przepisami
Prowadząc ewidencję księgową beneficjent opisuje w swojej
polityce rachunkowości wyraźnie sposób powiązania dokumentu
zarejestrowanego w informatycznych zbiorach ksiąg z
dokumentem źródłowym znajdującym się w archiwum papierowych
dokumentów, tj. zapewnia ścieżkę audytu.
16 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
13
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Praktyczne wskazówki dotyczące
funkcjonowania Jednostki
Realizującej Projekt zgodnie z
zasadami POIiŚ
Ministerstwo Środowiska 17 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
PLAN PREZENTACJI
1) Tworzenie struktury JRP
2) Powoływanie MAO
3) Organizacja i funkcjonowanie JRP w Projekcie
4) Podział zadań i kompetencji w ramach JRP
5) Procedury działania MAO i JRP w ramach Projektu
6) Obieg dokumentacji w JRP
7) Rekrutacja oraz zatrudnienie osób JRP
8) Koszty oraz źródła finansowania JRP
9) Rozliczanie kosztów kwalifikowanych w ramach
wytycznych MRR
10) Rozliczanie robót budowlanych i dostaw w ramach
Projektu
Ministerstwo Środowiska 18
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
14
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
TWORZENIE STRUKTURY JRP
Podstawa prawna :
Umowa Beneficjenta z Instytucją Wdrażającą lub Pośredniczącą
o dofinansowanie Projektu
Decyzja Komisji Europejskiej o dofinansowanie Projektu
Uchwała Organu Beneficjenta o utworzeniu JRP – np. Prezydenta
Miasta jako Organu Wykonawczego Gminy lub Zarządu Spółki
komunalnej
Ministerstwo Środowiska 19 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
PODSTAWY PROGRAMOWE POIIŚ
Dokumenty programowe dot. JRP i MAO:
Podręcznik procedur wdrażania Funduszu Spójności w NFOŚiGW
Zarządzanie i Kontrola Funduszu Spójności. Ogólny podręcznik
MRR.
Informacja w sprawie weryfikacji kandydatów na Pełnomocników ds.
Realizacji Projektu (MAO - Measure Authorising Officer)
Informacja nt. trybu powoływania i obowiązków MAO –
Pełnomocnika ds. Realizacji Projektu (ang. - Measure Authorising
Officer)
Ministerstwo Środowiska 20
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
15
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Ministerstwo Środowiska 21 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
STRUKTURA ORGANIZACYJNA
Jednostka Realizująca Projekt – JRP
JRP powinna zostać wydzielona ze struktur
podstawowych beneficjenta (lub podmiotu
upoważnionego w umowie o dofinansowanie) w zakresie
personelu podstawowego, tak aby nie było sytuacji
częściowego oddelegowania osób i ich podwójnej
podległości służbowej
Ministerstwo Środowiska 22
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
16
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zarządzanie projektem grupowym - Struktura organizacyjna
JRP
Kierownik JRP 1etat
MAO*
BK-POZR 1 BK-POZR 2 BK-POZR 3
Z-ca MAO 1 Z-ca MAO 2* Z-ca MAO3
K
KGP1
SPP1 1 etat
TECH P1
KGP2
SPP2
TECH P2
KGP3
SPP3
TECH P3
Księgowość
KGP 1,5 etatuSprawozdawczość
SPP 0,7 etatuTechnika projektu
TECH P1 etat - Vacat
Kancelaria + archiwum 1etat
5,2 etatów/ 6 osób
Prac. w ramach łącz. obowiązków.
Prac. w ramach łącz. obowiązków.
Wyk Prac. JRP + ramach łącz. obowiązków.
Ministerstwo Środowiska 23 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
POWOŁYWANIE JRP
JRP powoływane jest na mocy :
Decyzji o powołaniu JRP, która jest wydawana w formie
np. zarządzenia lub uchwały właściwego organu
beneficjenta lub innego podmiotu upoważnionego w
umowie o dofinansowanie, w której nastąpi określenie
zadania schematu organizacyjnego, zakresów czynności
oraz innych ważnych warunków np. współpraca komórek
organizacyjnych.
Ministerstwo Środowiska 24
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
17
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
ZAKRES OBOWIĄZKÓW JRP
W decyzji o powołaniu musi być jasno określony zakres
zadań, obowiązków, procedur z każdego pola działania
JRP m.in.:
• Zarządzanie
• Zamówienia Publiczne
• Zawieranie Umów
• Kontrola Finansowa
• Monitoring i Sprawozdawczość
Ministerstwo Środowiska 25 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
OBOWIĄZKI PEŁNOMOCNIKA
DS. REALIZACJI PROJEKTU
Szczegółowo opisane są w Umowie o dofinansowanie
Przede wszystkim MAO odpowiada za:
- prawidłową realizację projektu, zarządzanie administracyjne,
finansowe i techniczne; monitoring
- poprawność i kompletność umów z wykonawcą,
- przechowywanie udostępniane dokumentacji związanej z realizacją
projektu
- rachunek bankowy projektu
- wnioski beneficjenta o przekazanie środków - zaliczka, płatność
pośrednia, końcowa (wraz z niezbędnymi dokumentami
warunkującymi przekazanie środków)
Ministerstwo Środowiska 26
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
18
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
OBOWIĄZKI PEŁNOMOCNIKA
DS. REALIZACJI PROJEKTU
Zatwierdzanie i podpisywanie, poświadczanie
dokumentów potwierdzających prawidłowe
wykonanie zakresu rzeczowego części lub całości
projektu:
- protokoły częściowego odbioru wykonanych robót,
- świadectwa przejęcia, świadectwa wykonania lub
protokoły końcowego odbioru przekazania do
eksploatacji
Ministerstwo Środowiska 27 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
OBOWIĄZKI PEŁNOMOCNIKA
DS. REALIZACJI PROJEKTU
- przejściowe świadectwa płatności, protokoły z
negocjacji, dokumenty
- osiągnięcie ekologicznych efektów raporty
potwierdzające zakładane efekty ekologiczne, efekt
końcowy itp.
- przygotowanie przeprowadzenie postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego, zgodnie z ustawą
PZP (m.in. przygotowanie, publikacja ogłoszenia)
- przygotowanie SIWZ, w tym kryteriów oceny ofert.
Ministerstwo Środowiska 28
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
19
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
KONTROLA
- Powiadomienie o kontroli (data, zakres, tryb)
(wyjątek: w szczególnych przypadkach – kontrola
doraźna)
- MAO odpowiada za przygotowanie dokumentów,
skierowanie do współpracy osób odpowiedzialnych za
realizację zadań, upoważnia osoby do udzielania
informacji, podpisywania protokołu
- zgłoszenie zastrzeżenia do protokołu pokontrolnego
Ministerstwo Środowiska 29 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Przykładowa Struktura JRPMAO
Kierownik JRP
(Z-ca MAO)
Zespól ds.
Prawnych i
Zamówień
Publicznych
Zespól ds.
Finansowo-Księgowych
Główny Księgowy
Projektu
Zespól ds.
Monitoringu,
Sprawozdawczości,
Organizacji i
Promocji
Zespól ds.
Technicznych
Organizacja i funkcjonowanie JRP
w Projekcie
Ministerstwo Środowiska 30
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
20
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Model zarządzania projektem – Projekt grupowy
JRP
Kierownik JRP
Struktura
organizacyjna
Beneficjenta
Komitet Koordynacyjny
MAO*
BK-POZR 1 BK-POZR 2 BK-POZR 3
ST
R
U
K
T
U
R
A
O
R
G.
ST
R
U
K
T
U
R
A
O
R
G.
ST
R
U
K
T
U
R
A
O
R
G.
Z-ca MAO 1 Z-ca MAO 2* Z-ca MAO3
K
KGP1
SPP1
TECH P1
KGP2
SPP2
TECH P2
KGP3
SPP3
TECH P3
Księgowość
KGP
Sprawozdawczość
SPP
Technika projektu
TECH P
Zamówienia publ.
Pomoc Techniczna
Podmiot zewnętrzny
Inżynier Kontraktu
Podmiot zewnętrzny
MF- INSTYTUCJA PŁANICZAMRR - IZ MŚ -IPZI
Komisje Przetargowe
u BK-POZR(1..3)
Komisja
Przetargowa
NFOŚiGW -IPZII
Ministerstwo Środowiska 31 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Podział zadań i kompetencji
w ramach JRP
MAO jest odpowiedzialny za prawidłową realizację projektu, a w
szczególności za odpowiednie zarządzanie:
• administracyjne,
• finansowe,
• techniczne,
• monitoring Projektu
Odpowiada przed Beneficjentem za prawidłowe zrealizowanie
i rozliczenie Projektu zgodnie z umową o dofinansowanie
Projektu lub Decyzją Komisji Europejskiej
Ministerstwo Środowiska 32
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
21
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zadania MAO•nadzór nad działalnością JRP,
•zarządzanie administracyjne, finansowe i techniczne projektem
oraz monitorowanie jego realizacji poprzez podległą JRP,
•nadzór nad zapewnieniem ciągłości finansowania projektu,
•nadzór nad poprawnością i kompletnością umów na usługi,
dostawy i roboty budowlane związane z realizacją projektu,
•nadzór nad poprawnością i kompletnością dokumentacji
przetargowej związanej z realizacją projektu,
•nadzór nad prawidłową współpracą pomiędzy JRP a
wykonawcami i Inżynierem kontraktu,
•monitorowanie rzeczowego i finansowego postępu w realizacji
projektu oraz zgodności realizacji projektu z przepisami prawa
krajowego i wspólnotowego, umową o dofinansowanie oraz
wymogami IP i IZ,
Ministerstwo Środowiska 33 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zadania MAO •zatwierdzanie dokumentów związanych z przygotowaniem i
przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego w ramach projektu,
•zatwierdzanie składu członków komisji przetargowej,
•zatwierdzanie planów płatności, planów wystąpień i
harmonogramów rzeczowo-finansowych, harmonogramu
procedur przetargowych,
•zatwierdzanie i podpisywanie sprawozdań finansowych i
raportów,
•akceptacja umów z wykonawcami,
•akceptacja SIWZ dla wszystkich postępowań o udzielenie
zamówienia publicznego,
•reprezentowanie beneficjenta wobec IZ, IP, IPII.
Ministerstwo Środowiska 34
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
22
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
JRP – struktura i zadania jednostki
Struktura JRP uzależniona jest m.in.
• od zakresu rzeczowego prowadzonych zamówień
publicznych w ramach projektu,
• kosztów inwestycyjnych,
• obszaru, na którym prowadzone są inwestycje.
Struktura JRP – powinna uwzględniać :
1. Zespół/sekcja ds. finansowych,
2. Zespół/sekcja ds. technicznych,
3. Zespół/sekcja ds. administracyjno – prawnych.
Ministerstwo Środowiska 35 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Sekcja/zespół ds. finansowych
– do jej zadań należy :
•zarządzanie płatnościami na rachunku Projektu w imieniu i na
rzecz beneficjenta,
•prowadzenie rachunkowości,
•weryfikacja faktur i realizacja płatności,
•monitorowanie harmonogramów rzeczowo-finansowych i planów
płatności,
•monitoring zgodności i realizacji płatności zgodnie z zapisami
kontraktów,
•przygotowywanie miesięcznych i cyklicznych sprawozdań
finansowych dla instytucji finansujących i kontrolnych,
•przygotowywanie wniosków o przekazanie funduszy zgodnie z
planem płatności.
Ministerstwo Środowiska 36
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
23
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Sekcja/zespół ds. technicznych
– do jej zadań należy :•opracowywanie materiałów przetargowych i przeprowadzanie
przetargów (na usługi oraz na roboty budowlane),
•zawieranie kontraktów na usługi i roboty budowlane zgodnie z
obowiązującym prawem,
•kontrola i sprawozdawczość postępu robót i realizacji zakresu
rzeczowego kontraktów,
•nadzór nad pracami Inżyniera Kontraktu,
•koordynacja prac konsultantów pomocy technicznej,
•nadzór i udział w przeprowadzanych próbach rozruchowych,
rozruchach i odbiorach częściowych i końcowych części lub
całości realizowanych zadań,
•przygotowywanie i przekazywanie informacji dla potrzeb
wymaganego raportowania wewnętrznego i zewnętrznego.
Ministerstwo Środowiska 37 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zespół/sekcja ds. administracyjno – prawnych
- do jej zadań należy :
• kompletowanie i weryfikowanie wymaganych dokumentów,
• prowadzenie promocji i publicznego rozpowszechniania
informacji o projekcie ze szczególnym uwzględnieniem udziału
środków UE w realizacji projektu,
• nadzór nad przestrzeganiem obowiązujących w JRP procedur i
zasad obowiązujących w Funduszu Spójności,
• weryfikowanie pod względem prawnym materiałów
przetargowych, przestrzeganie wymaganych procedur
przetargowych, umów i kontraktów,
• prowadzenie postępowań w przypadku roszczeń i sporów.
Ministerstwo Środowiska 38
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
24
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Procedury działania MAO i JRP są integralnym elementem
przygotowania Beneficjenta będącym przedmiotem kontroli
Instytucji Wdrażającej/Pośredniczącej w ramach kontroli
przedrealizacyjnej lub realizacyjnej Projektu
Procedury opisują zależności i kompetencje struktury
zarządzania Projektem, odpowiedzialności oraz zakresu zadań
osób związanych z realizacją Projektu w ramach JRP.
Procedury są zatwierdzane przez Beneficjenta w postaci
Zarządzeń lub Uchwał Organów Beneficjenta.
Procedury działania MAO i JRP w ramach
Projektu
Ministerstwo Środowiska 39 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
KIEROWNIK JRP
KIEROWNIK JRP odpowiada za prace i funkcjonowanie JRP
Odpowiada w ramach procedur i kompetencji za :
- nadzór nad Projektem
- kontrolę nad pracownikami JRP
- koordynację realizacji projektu
- opracowanie i wdrożenie procedur
- organizacje spotkań JRP z instytucjami zewnętrznymi
- monitorowanie postępu prac zgodnego z harmonogramem
rzeczowo-finansowym
- Rozliczenie Projektu zgodnie z Decyzją KE / Umową o
dofinansowanie
Ministerstwo Środowiska 40
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
25
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
KIEROWNIK JRP
- identyfikację zagrożeń w realizacji Projektu
- wykrywanie i informowanie o nieprawidłowościach
Projektu
- nadzór, inicjacja działań informacyjnych i promocyjnych
Kierownik jest bezpośrednio podległy MAO
Zakres kompetencji Kierownika JRP powinien być
ustalony tak, aby mógł podejmować robocze decyzje
bez podpisu MAO
Ministerstwo Środowiska 41 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
ZADANIA JRP
JRP odpowiada za przygotowanie, realizację i rozliczenie Projektu
JRP musi posiadać znajomość :
• zakresu inwestycji,
• zakresu rzeczowego i finansowego kontraktów,
• dokumentacji budowlanej,
• identyfikacji zagrożeń,
• problemów
JRP odpowiada za wdrażanie projektu – aktualizacja
dokumentów składanych w instytucjach, zmiany prawne,
procedury wdrażania, procedury wewnętrzne, dokumentację
przetargową.
Ministerstwo Środowiska 42
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
26
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
ZADANIA JRP
Nadzór nad realizacją – kontrola postępu prac,
bezpośrednia współpraca z : wykonawcami i inżynierami,
identyfikacja zagrożeń i odpowiednie reagowanie.
Finansowanie i planowanie – wnioskowanie o środki,
dokonywanie płatności.
Monitoring i sprawozdawczość – przygotowanie raportów i
sprawozdań : opisywanie zagrożeń i problemów oraz
informowanie o nich odpowiednich instytucji, prowadzenie
dokumentacji zgodnie z wytycznymi, inf. dla instytucji
kontrolujących.
43 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
ZADANIA JRP Działania informacyjno-promocyjne obowiązki Beneficjentów - JRP
Podstawy prawne działań informacyjno-promocyjnych w UE
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r.
ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz Funduszu
Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999.
Art. 69
• Państwo członkowskie i IZ PO dostarczają informacji na temat
operacji i współfinansowanych programów oraz zapewniają ich
promocję. Informacje takie kierują do obywateli UE i beneficjentów w
celu podkreślenia roli Wspólnoty i zapewnienia przejrzystości
pomocy.
Ministerstwo Środowiska 44
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
27
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
OBIEG DOKUMENTACJI W JRP
Obieg dokumentacji JRP w ramach struktur
Beneficjenta jest oparty :
- na wewnętrznych instrukcjach kancelaryjnych Urzędu
Gminy
- na wewnętrznych instrukcjach kancelaryjnych Spółki
komunalnej
- zarządzeniach Organu Beneficjenta
- procedurach JRP
Ministerstwo Środowiska 45 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
OBIEG DOKUMENTACJI JRP
Obieg dokumentacji JRP polega na :
- rejestracji pism przychodzących i wychodzących w
ramach systemu biura JRP
- sygnowaniu pism, notatek, faksów – sygnaturami JRP
- nadaniu priorytetu rangi ważności i pilności załatwiania
spraw
- chronologii akceptacji i zatwierdzania spraw np.
podpisywania umów, aneksów, protokołów odbioru,
faktur
- Identyfikacji osób odpowiedzialnych za załatwianie
spraw w JRP
Ministerstwo Środowiska 46
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
28
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
REKRUTACJA ORAZ ZATRUDNIENIE
OSÓB JRP
Zatrudnienie osób w ramach JRP może nastąpić na
podstawie :
- Umowy o pracę
- Umowy kontraktowej – kontraktu menadżerskiego
- Umowy zlecenia – na okres Projektu
- Charakter umów powinien być stały na czas trwania
Projektu np. 2-4 lat.
Ministerstwo Środowiska 47 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Ryzyko w projekcie a zasoby ludzkie
Oprócz typowych ryzyk jak w każdym projekcie inwestycyjnym w projektach FS o
dużym stopniu skomplikowania i sformalizowania zarządzania występuje duże
ryzyko popełnienia błędu niedotrzymania formalnych uwarunkowań
przekładających się na skutki finansowe
Pracownicy o doświadczeniu w zarządzaniu projektami inwestycyjnymi o wiedzy
interdyscyplinarnej.
Pracownicy skłonni pracować
pod presją czasu, skłonni do ponoszenia ryzyka w
rozwiązywaniu problemów związanych z projektem.
Pracownicy z rynku spełniający wymagania
muszą być dobrze opłacani, co jest nie
zawsze do spełnienia.
Determinuje wymagania co do zasobów ludzkich
Ministerstwo Środowiska 48
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
29
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
REKRUTACJA OSÓB DO JRP
Rekrutację prowadzi zwykle Beneficjent.
Za skompletowanie obsady JRP odpowiada MAO.
Można także powierzyć rekrutację personelu
wyspecjalizowanym agencjom pośrednictwa pracy lub
Human Reaserching
Ministerstwo Środowiska 49 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zatrudnianie w JRP
Zatrudnianie w JRP odbywa się z grona
pracowników:
- Urzędów Gmin
- Spółek komunalnych
- Osób zewnętrznych dobranych do Projektu
Warunek podstawowy zatrudnienia w JRP :
Doświadczenie zawodowe w realizacji Projektów lub
kontraktów w ramach POIiŚ – Fundusz Spójności !!!
Ministerstwo Środowiska 50
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
30
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Specjalności pracowników JRP
Kierownik Projektu – menadżer
Główny Księgowy Projektu – księgowy
Specjalista ds. finansowych - ekonomista
Specjalista techniczny – specjalista branżysta z uprawnieniami np. w
zakresie sieci wod-kan, odpadów, energetyki
Specjalista ds. prawnych – prawnik lub administratywista
Specjalista ds. marketingu i promocji – marketingowiec
Specjalista ds. kontroli – audytor lub kontroler
Specjalista ds. zamówień publicznych – prawnik
Specjalista ds. organizacji – specjalista ds. obsługi biura JRP
Specjalista ds. technologii - technolog
Ministerstwo Środowiska 51 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zarządzanie projektem – Umowa JRP
W zakresie efektywnego zarządzania Projektem Beneficjent powinien dobrze skonstruować umowę z personelem JRP celem należytego dobrania specjalistycznej
kadry, w tym określenia zdań, odpowiedzialności oraz wynagrodzenia.
Umowa
określa
Zadania JRPWynagrodzenie
pokrywające koszty JRP
Odpowiedzialność
Ministerstwo Środowiska 52
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
31
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Koszty kwalifikowane
Zatrudnianie pracowników w ramach struktury JRP
jest kosztem kwalifikowanym pod warunkiem :
- Wpisania tych kosztów w strukturze wydatków aplikacji
- Potwierdzenia tych kosztów w umowie o dofinansowanie
lub decyzji Komisji Europejskiej
- Udokumentowanie zgodnie z zasadami księgowości i
ustawy o rachunkowości faktycznie poniesionych
kosztów na zatrudnienie pracowników w JRP
Ministerstwo Środowiska 53 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Koszty oraz źródła finansowania JRP
Finansowanie JRP jest ukształtowane w ramach
montażu finansowego Projektu :
Może pochodzić ze źródeł :
- Beneficjenta – 100% (koszty własne - kw)
- Beneficjenta i źródeł zewnętrznych
np. 30% kw / 70 %
(montaż finansowy np. wkład własny, NFOŚiGW i UE)
Ministerstwo Środowiska 54
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
32
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Koszty osobowe w JRP
W zależności od rodzaju i złożoności Projektu koszty
osobowe osób zatrudnionych w JRP średnio w skali kraju
wynoszą:
Koszty są podane w cenach netto :
MAO – 5000 -10 000 PLN
Kierownik JRP – 3000 – 6000 PLN
Księgowy Projektu – 3000-5000 PLN
Specjalista ds. technicznych – 2500 – 4000 PLN
Specjalista ds. prawnych – 3000-4500 PLN
Specjalista ds. finansowych – 2500 – 4000 PLN
Specjalista ds. organizacji i promocji – 2000 – 4000 PLN
Ministerstwo Środowiska 55 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Jedna z przyczyn kłopotów we właściwym
organizowaniu zarządzania projektami są :
Późne organizowanie struktur Jednostek Realizujących Projekt – zazwyczaj przed podpisaniem umowy o dofinansowaniu poprzedzonej kontrolą.
1.Przesadne oszczędzanie beneficjentów objawiające sięograniczaniem do minimum etatyzacji JRP, wynagrodzeń .
2. Łączenie obowiązków w JRP z innymi obowiązkami- w strukturze Beneficjenta –nieskuteczność i nieefektywność działania JRP.
Zarządzanie projektem
Koszty Osobowe JRP
Ministerstwo Środowiska 56
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
33
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Kategorie kosztów JRP
Kategoriami kosztów utrzymania i obsługi JRP mogą być:
- Koszty zatrudnienia pracowników
- Koszty obsługi biura
- Koszty środków ruchomych – np. samochodu JRP
- Koszty reprezentacji JRP – np. delegacji, szkoleń
- Koszty obsługi JRP – zewnętrznego doradztwa
UWAGA :
Koszty te muszą być potwierdzone w strukturze
wydatków w umowie o dofinansowanie
Ministerstwo Środowiska 57 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
JRP – WYDATEK KWALIFIKOWANY
Wydatki związane z zarządzaniem projektem – wydatki
poniesione na niezbędne działania towarzyszące realizacji
projektu (które nie są działaniami związanymi
z przygotowaniem projektu) zgodne z obowiązującymi
Wytycznymi pkt. 6.2.
WARUNEK:
Szczegółowe opisanie, uzasadnienie we wniosku
o dofinansowanie, oraz zatwierdzenie w umowie
o dofinansowanie
Ministerstwo Środowiska 58
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
34
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
JRP – WYDATEK KWALIFIKOWANY
Wydatki związane z zarządzaniem projektem:
- nadzór nad prowadzonymi robotami budowlanymi
- elementy wdrażania projektu zarządzanie projektem
przez podmiot zewnętrzny, ekspertyzy
- wydatki osobowe
- koszty ogólne (czynsz energia, ogrzewanie, koszty
administracyjne)
- systemy informatyczne (zakup, instalacja, użytkowanie)
Ministerstwo Środowiska 59 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zasady realizacji projektu
• Czy jest dopuszczalna zmiana zakresu rzeczowego
projektu?
– Pamiętaj o ograniczeniach wynikających z umowy
• Czy jest dopuszczalna zmiana okresu kwalifikowania
wydatków?
– Pamiętaj o ograniczeniach wynikających z umowy
Ministerstwo Środowiska 60
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
35
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
„Burza mózgów”
Ministerstwo Środowiska 61 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zasady i termin realizacji projektu
• Beneficjent zobowiązuje się do zrealizowania Projektu w pełnym
zakresie, zgodnie z Umową i jej załącznikami, w tym:
– Wnioskiem o dofinansowanie
– Opisem Projektu
– Harmonogramem Projektu tj.
• Harmonogramem Realizacji Projektu – zał. 3 do umowy
• Planem finansowania Projektu – zał. 3a do umowy
• Planem wystąpień o środki dotacji celowej – zał. 3b do
umowy
UWAGA:
Harmonogram jest narzędziem „żywym”, niemniej zmiany do
niego trzeba wprowadzać „z głową” (patrz § 4 umowy)
Ministerstwo Środowiska 62
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
36
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zmiana zakresu rzeczowego projektu• zmiana w zakresie rzeczowym projektu opisanym najpierw we wniosku o
dofinansowanie, a później w umowie o dofinansowanie, możliwa jest jedynie
w wyjątkowych, uzasadnionych przypadkach.
• Wymaga spełnienia przez Beneficjenta szeregu warunków umożliwiających
udzielenie zgody przez Instytucję Wdrażającą oraz Instytucję Pośredniczącą
na dokonanie takiej korekty umowy. Beneficjent powinien udowodnić łączne
spełnienie następujących warunków:
- brak możliwości przewidzenia przez Beneficjenta na etapie wniosku o
dofinansowanie konieczności wykonania dodatkowych zadań w projekcie
(np. zakupienia dodatkowego niezbędnego sprzętu);
- rozszerzenie zakresu rzeczowego projektu jest konieczne do jego
prawidłowej realizacji (brak zgody na rozszerzenie zakresu rzeczowego
projektu co najmniej w sposób istotny ograniczy możliwość realizacji
projektu przez Beneficjenta);
Ministerstwo Środowiska 63 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zmiana zakresu rzeczowego projektu• zmiana zakresu rzeczowego projektu jest dopuszczalna jedynie po
przeprowadzeniu testu zgodności zaproponowanych nowych
warunków realizacji projektu z kryteriami wyboru projektów do
dofinansowania (nie jest dopuszczalna zmiana Umowy w zakresie
warunków realizacji projektu, w rezultacie której projekt przestałby
spełniać kryteria wyboru projektów, według których był oceniany,
zawarte w dokumencie Kryteria wyboru projektów w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko stanowiącym
załącznik nr 1 do Szczegółowego Opisu Priorytetów PO IiŚ oraz w
zakresie warunków realizacji Projektu, której rezultatem byłoby
nieprzyznanie projektowi dofinansowania w czasie, gdy projekt
podlegał ocenie w ramach procedury wyboru projektów;
• wydatki poniesione na rozszerzony zakres rzeczowy projektu nie
mogą skutkować zwiększeniem kosztów realizacji projektu
pokrywanych ze środków europejskich i pochodzą z oszczędności
wygenerowanych w projekcie.
64 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
37
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Monitoring
65 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Monitoring
66 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
38
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Długoterminowe efektyosiągniętych rezultatów
Bezpośrednie i natychmiastowe efektyu beneficjentów
Skutki (materialne, usługi)zaangażowanych środków
Zaangażowane środki(finansowe, prawne,organizacyjne, ludzkie, etc.)
67
WKŁAD
PRODUKT
REZULTAT
ODDZIAŁYWANIE
Ministerstwo Środowiska 67 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
68 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
39
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Harmonogram Realizacji Projektu
• Studium wykonalności przedstawia działania Beneficjenta jako
Projektodawcy w skali czasowej – na skali harmonogramu
rzeczowo-finansowego.
• Harmonogram realizacji Projektu obejmuje fazę:
– przygotowawczą,
– realizacyjną,
– eksploatacyjną.
• Odbywa się to za pomocą narządzi wykresów H-RF za pomocą
oprogramowania EXCELL, MS PROJECT, itp..
69 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Harmonogram realizacji Projektu
70
Działania I I I I I I IV V VI VII VIII IX X XI XII
1.1 * 1.1.1
1.1.1.1
2.1
2.1.1 * * *
2.1.2
3.1
3.2
3.2.1
3.2.1.1. * *
Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
40
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Harmonogram realizacji Projektu
Harmonogram określa :
– przygotowanie projektu,
– postępowania przetargowe / PZP,
– zadania inwestycyjne,
– zadania usługowe,
– kampanię promocyjną,
– płynność finansową / cash flow,
– rozliczenie projektu,
– zmiany ewentualne w umowie.
71 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Harmonogram
UWAGI:• Harmonogram określa :
– postępowania przetargowe / PZP
• terminy zawiłe np. 52 dni plus prace komisji
przetargowych
• plus KIO plus ewentualne odwołania do Sądu
powszechnego
– warunki pogodowe – zima – przesunięcie czasowe
oddania inwestycji do użytkowania np. o 6 m-cy
– FIDIC – Yellow – konieczność uzyskania niezbędnych
pozloweń na budowę – opóźnienie o np. 8 m-cy
72 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
41
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Harmonogram
UWAGI:
• Zakończenie inwestycji – prawomocne oddanie obiektu do
użytkowania zgodnie z prawem budowlanym
- Odbiór obiektu przez odpowiednie służby PSP, Inspektoraty
- Okres zgłaszania wad oraz rękojmi
- FIDIC – świadectwo wykonania
• Rozliczenie Projektu:
• Rezerwa czasowa na ukończenie inwestycji oraz rzeczowe
i finansowe rozliczenie inwestycji – co najmniej 6 m-cy
73 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Harmonogram
UWAGI:
• Etap eksploatacji obiektu musi być poparty rzetelną analizą
finansową Beneficjenta w zakresie konieczności utrzymania
wskaźników Projektu - w tym trwałości Projektu przez 5 lat od daty
zakończenia Projektu.
• Zagrożenia – źle wyliczona amortyzacja majątku, zabezpieczenia na
odtworzenia majątku.
• Zagrożenia – brak finansowania bieżących potrzeb majątkowych
wybudowanego obiektu w ramach Projektu
74 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
42
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wartość projektu i źródła finansowania
• Koszt całkowity, a wydatki kwalifikowalne
– Konsekwencje nieujawnienia wydatków niekwalifikowalnych
• Środki funduszu/dofinansowanie – max kwotowy /
% na sztywno
• Jak ujmować wydatki wykraczające poza maksymalną kwotę
wydatków kwalifikowalnych?
• Co robić z odsetkami od kwoty dofinansowania w formie zaliczki?
75 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dochodowość• Rzeczywisty poziom dofinansowania, odnoszący się do całkowitego
kosztu inwestycji może kształtować się na niższym poziomie niż to
wynika z umowy!
• Wynika to z przepisów art. 55 rozporządzenia nr 1083/2006, zgodnie
z którymi w przypadku projektów generujących dochód, które nie są
objęte zasadami pomocy publicznej i których koszt całkowity
przekracza 1 mln euro, wysokość wydatków kwalifikowanych
odpowiada luce finansowej (tj. wartości inwestycji pomniejszonej o
wysokość dochodów generowanych w trakcie funkcjonowania
projektu).
• Szczegółowe zasady wyliczania poziomu dofinansowania dla takich
projektów określone są w wytycznych Ministra Rozwoju
Regionalnego w zakresie wybranych zagadnień związanych z
przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów
generujących dochód.
76 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
43
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dochodowość – zapoznaj się koniecznie z:
• Wydaną przez Komisję Europejską – Komitet Koordynujący
Fundusze (COCOF) interpretacją zapisów art. 55
rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006
– COCOF 07/0074/09 z dnia 30 listopada 2010r.
77 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Ćwiczenie
Luka finansowa
78 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
44
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Kary umowne
• Kara umowna wynikająca z postanowień umowy zawartej z
Wykonawcą, powinna być traktowana jak incydentalny
dochód, a zatem zmniejsza kwotę poniesionych wydatków
kwalifikowalnych, które mogą być zadeklarowane do
refundacji we wniosku o płatność
• W praktyce stosowane są dwa alternatywne sposoby
rozliczania kar umownych:
79 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Kary umowne– kara umowna jest traktowana jako przychód i jest w całości
odjęta od wydatków kwalifikowalnych na poziomie WoP
– kara umowna jest potrącana z płatności za daną fakturę, a we
WoP, zgodnie z zasadą ogólną, rozliczany jest tylko wydatek
faktycznie poniesiony
• jednocześnie dodatkowe wydatki poniesione przez beneficjenta
wskutek niewywiązania się przez Wykonawcę z postanowień
umownych mogą być uznane za kwalifikowalne, pod warunkiem,
że zostaną odpowiednio udokumentowane oraz będą zgodne z
pozostałymi zasadami kwalifikowania wydatków.
80 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
45
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
81
Koszt całkowity realizacji projektu
Koszty kwalifikowaneKoszty
niekwalifikowane
Rozporządzenie 1083/2006
Fundusz
strukturalnyWkład własny
Wkład
pieniężny
Wkład pieniężny
Wkład niepieniężny (art. 56 ust. 2c)
Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Rozliczanie kosztów kwalifikowanych
w ramach wytycznych MRR
Podstawa rozliczania kosztów kwalifikowanych w ramach POIiŚ jest
stosowanie przez Beneficjenta :
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz FS i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 (...) oraz Rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie EFRR
Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami i innymi nieprawidłowościami.
Wytyczne MRR w sprawie wydatków kwalifikowanych
Ministerstwo Środowiska 82
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
46
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Weryfikacja 100%
dokumentów
poświadczających
wydatki
Weryfikacja wydatków
Weryfikacja
dokumentów
poświadczających
wydatki na próbie
Kontrola
100%
projektów
Kontrola
projektów
na próbie
Kontrole projektów na
miejscu
Weryfikacja 100% wniosków
o płatność
Beneficjent
dostarcza
wszystkie
faktury
Beneficjent
dostarcza
zestawienie
faktur wraz z
wybranymi
fakturami
Beneficjent
dostarcza
zestawienie
faktur
Ministerstwo Środowiska 83 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Do wszystkich wydatków kwalifikowalnych majązastosowanie te same zasady dotyczące ich ponoszenia, dokumentowania, zasad sporządzania wniosków o płatnośćitp. bez względu, czy wydatek został poniesionych przez Beneficjenta, czy przez inny podmiot upoważniony przez Beneficjenta do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych
• Zmiana podmiotu upoważnionego do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych może być dokonana na uzasadniony wniosek Beneficjenta, za zgodą instytucji będącej stroną umowy o dofinansowanie z Beneficjentem, w formie aneksu do umowy o dofinansowanie
Ogólne zasady – podmiot dokonujący
wydatków kwalifikowalnych
Ministerstwo Środowiska 84
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
47
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Szczegółowe kategorie
wydatków
kwalifikowalnych w projektach
Infrastrukturalnych POIiŚ
Ministerstwo Środowiska 85 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Niezbędne wydatki związane z przygotowaniem projektów poniesione na przygotowanie koniecznych dokumentów np.:
Wydatki związane
z przygotowaniem projektu (1/2)
-dokumentacja projektowa,
-dokumentacja techniczna,
-studium wykonalności (w tym analiza finansowo-ekonomiczna),
-raport oddziaływania na środowisko,
-dokumentacja przetargowa,
-master plan (jeśli jest niezbędny),
-wydatki poniesione na opłaty związane z uzyskaniem niezbędnych decyzji administracyjnych na etapie przygotowania przedsięwzięcia,
-w przypadku projektów przyrodniczych wydatki poniesione na wykonanie dokumentacji przyrodniczej (w tym m. in. planów ochrony gatunków i siedlisk, inwentaryzacji przyrodniczej, opisu stanu istniejącego, analiza potrzeb/analiza opcji)
mogą być uznane za kwalifikowalne, pod warunkiem, że projekt kwalifikuje
się do wsparcia w ramach POIiŚ
Ministerstwo Środowiska 86
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
48
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Wydatki poniesione na wypełnienie
formularza wniosku o dofinansowanie nie są
wydatkami kwalifikowalnymi
Wydatki związane
z przygotowaniem projektu (2/2)
Ministerstwo Środowiska 87 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Wydatki związane z zarządzaniem projektem –wydatki poniesione przez Beneficjenta na niezbędne działania towarzyszące realizacji projektu (z zachowaniem zasad określonych w Wytycznych), które nie są działaniami związanymi z przygotowaniem projektu
• Warunkiem uznania wydatków poniesionych w związku z zarządzeniem projektem za kwalifikowalne jest ich szczegółowe opisanie we wniosku o dofinansowanie oraz zatwierdzenie w umowie o dofinansowanie
Wydatki związane
z zarządzaniem projektem (1/2)
Ministerstwo Środowiska 88
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
49
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wydatki związane
z zarządzaniem projektem (2/2)
• Wydatki związane z zarządzaniem projektem mogą dotyczyć:
a) wydatków związanych z nadzorem nad prowadzonymi robotami budowlanymi,
b) wydatków związanych z wdrażaniem projektu (tj. np. niezbędne ekspertyzy, powierzenie zarządzania projektem podmiotowi zewnętrznemu),
c) kosztów ogólnych (tj. m.in. opłat czynszowych, kosztów administracyjnych, opłat za energię, ogrzewanie),
d) wydatków osobowych,
e) wydatków związanych z zakupem i instalacją informatycznych systemów wspomagających zarządzanie i monitorowanie.
• Całkowita kwota wydatków związanych z zarządzaniem projektem, z wyłączeniem wydatków związanych z nadzorem nad robotami budowlanymi, a więc (b+c+d+e) nie będzie mogła przekroczyć 3% wydatków kwalifikowalnych w ramach projektu
Ministerstwo Środowiska 89
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Łączna kwota wydatków kwalifikowalnych w kategorii „Zakup terenu” (tj. wszystkich wydatków związanych bezpośrednio z zakupem nieruchomości) nie może przekraczać 10% całkowitych wydatków kwalifikowalnych projektu (z zastrzeżeniem projektów związanych z ochronąśrodowiska naturalnego, współfinansowanych przez EFRR)
• Wydatki na nabycie nieruchomości niezabudowanej będąuznane za kwalifikowalne, jeśli zostaną spełnione następujące warunki:
1) nabyta nieruchomość niezabudowana jest bezpośrednio niezbędna dla realizacji projektu i zostanie bezpośrednio wykorzystana do realizacji projektu
Wydatki na zakup nieruchomości
niezabudowanej (1/2)
Ministerstwo Środowiska 90
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
50
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
2) wydatek poniesiony na nabycie nieruchomości niezabudowanej nie przekracza wartości rynkowej, a wartość nieruchomości jest potwierdzona operatem szacunkowym
3) nabycie nieruchomości niezabudowanej zostało przewidziane we wniosku o dofinansowanie i bezpośrednio wskazane w umowie o dofinansowanie
Wydatki na zakup nieruchomości
niezabudowanej (2/2)
Zatem, nawet jeśli np. ze względów własnościowych nie jest możliwy zakup jedynie tej części gruntu, która będzie wykorzystana bezpośrednio do realizacji projektu, ale konieczny jest zakup dodatkowej powierzchni, to ta część wydatku na nabycie nieruchomości niezabudowanej, która dotyczy terenu, który nie będzie bezpośrednio wykorzystany dla realizacji projektu nie może zostać uznana za wydatek kwalifikowalny.
Ministerstwo Środowiska 91 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Wydatki na nabycie nieruchomości zabudowanej będą uznane
za kwalifikowalne, jeśli spełnią następujące warunki:
1) nabyta nieruchomość zabudowana jest bezpośrednio
niezbędna dla realizacji projektu zostanie bezpośrednio
wykorzystana do realizacji projektu
Wydatki na zakup nieruchomości
zabudowanej (1/2)
Zatem, nawet jeśli np. ze względów własnościowych nie jest możliwy zakup jedynie tej części nieruchomości zabudowanej, która będzie wykorzystana bezpośrednio do realizacji projektu, ale konieczny jest zakup dodatkowej powierzchni, to ta część wydatku na zakup nieruchomości gruntowej niezabudowanej, która dotyczy terenu, który nie będzie bezpośrednio wykorzystany dla realizacji projektu nie może zostać uznana za wydatek kwalifikowalny.
Ministerstwo Środowiska 92
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
51
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
2) wydatek poniesiony na nabycie nieruchomości zabudowanej nie przekracza wartości rynkowej, a wartość nieruchomości jest potwierdzona operatem szacunkowym
3) nabycie nieruchomości zabudowanej zostało przewidziane we wniosku o dofinansowanie i bezpośrednio wskazane w umowie o dofinansowanie
4) budynki są dostosowane do potrzeb projektu (tj. będąwykorzystywane do wdrażania projektu)
Wydatki na zakup nieruchomości
zabudowanej (2/2)
W przypadku zakupu nieruchomości zabudowanej z zamiarem
wyburzenia stojących na niej budynków/budowli, za wydatek
kwalifikowalny będzie można uznać jedynie wydatek odpowiadający
wartości gruntu oraz wydatek związany z wyburzeniem
niepotrzebnego budynku/budowli. Wydatek odpowiadający wartości
budynku/budowli, które ulegną wyburzeniu, nie będzie uznany za
wydatek kwalifikowalny.
Ministerstwo Środowiska 93 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Wydatki poniesione na przygotowanie terenu i budowę
niezbędne dla realizacji projektu będą kwalifikowalne
• Wydatki na działania kompensacyjne wynikające z raportu
z oceny oddziaływania na środowisko oraz z decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację
przedsięwzięcia mogą być uznane za kwalifikowalne
Przygotowanie placu budowy i budowa
Ministerstwo Środowiska 94
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
52
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Wydatki na zakup środków trwałych, które będą na stałe zainstalowane w ramach projektu będą wydatkami kwalifikowalnymi jeśli:
− środki te będą włączone w rejestr środków trwałych Beneficjenta oraz wydatek ten będzie traktowany jako wydatek inwestycyjny zgodnie z zasadami rachunkowości
Sprzęt i wyposażenie (1/3)
Ministerstwo Środowiska 95 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Wydatki na zakup przenośnych środków trwałych, które nie będą na stałe zainstalowane w projekcie (np. specjalistyczne pojazdy do monitorowania sieci kanalizacyjnej, wozy asenizacyjne, specjalistyczny sprzęt komputerowy, fotoradary zamontowane w pojazdach właściwych służb itp.) mogą być uznane za kwalifikowalne po spełnieniu następujących warunków:
− są niezbędne dla realizacji projektu bądź dla poprawnego funkcjonowania infrastruktury wytworzonej w wyniku realizacji projektu,
− będą wykorzystywane tylko dla celów związanych z danym projektemw ramach którego zostaną zakupione,
− przenośne środki trwałe zostaną bezpośrednio wskazane we wnioskuo dofinansowanie wraz z uzasadnieniem dla konieczności ich zakupu,
− zostaną wskazane w umowie o dofinansowanie projektu,
− zostaną włączone w rejestr środków trwałych Beneficjenta oraz wydatek ten będzie traktowany jako wydatek inwestycyjny zgodnie z zasadami rachunkowości.
Sprzęt i wyposażenie (2/3)
Ministerstwo Środowiska 96
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
53
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Wydatki na przenośne środki trwałe nie zainstalowane na
stałe w projekcie, zakupione lub wytworzone w celu
realizacji projektu (np. samochody, komputery, meble, drukarki,
itp.) mogą być kwalifikowalne jeżeli:
− są bezpośrednio niezbędne dla realizacji projektu –w wysokości odpowiadającej odpisom amortyzacyjnym w okresie, w którym były wykorzystywane dla realizacji projektu - wartość rezydualna (księgowa wartośćlikwidacyjna) środków trwałych po zakończeniu realizacji projektu nie jest wydatkiem kwalifikowalnym,
− są bezpośrednio wskazane we wniosku o dofinansowanie oraz w umowie o dofinansowanie projektu.
Sprzęt i wyposażenie (3/3)
Ministerstwo Środowiska 97 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Podatek od towarów i usług (VAT) będzie wydatkiem kwalifikowalnym tylko wtedy, gdy nie podlega zwrotowi w oparciu o przepisy o podatku od towarów i usług (nie jest możliwe jego odzyskanie przez Beneficjenta)
• VAT podlegający odzyskaniu nie będzie uważany za kwalifikowalny, nawet jeśli nie został faktycznie odzyskany przez Beneficjenta
• Beneficjenci, którzy zaliczą VAT do wydatków kwalifikowalnych są zobowiązani dołączyć do Wniosku o dofinansowanie z przekazywanego do IP „Oświadczenie o kwalifikowalności VAT”, którego wzór będzie stanowiłzałącznik do Wytycznych
PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG (VAT)
Ministerstwo Środowiska 98
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
54
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Inne niż podatek VAT obciążenia, podatki,
opłaty, których poniesienie jest niezbędne
dla realizacji projektu mogą stanowić wydatki
kwalifikowalne tylko wtedy, jeśli zostały
rzeczywiście i ostatecznie poniesione przez
Beneficjenta
NIEZBĘDNE OPŁATY
Ministerstwo Środowiska 99 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
• Inne niż wskazane dotychczas kategorie
wydatków mogą być uznane za kwalifikowalne,
jeżeli konieczność ich poniesienia wynika
bezpośrednio ze specyfiki realizowanego
projektu i jeśli zostaną wskazane w umowie o
dofinansowanie
INNE KATEGORIE WYDATKÓW
Ministerstwo Środowiska 100
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
55
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Szczegółowe kwestie dotyczące kwalifikowania wydatków
są uregulowane w Wytycznych
w zakresie kwalifikowania wydatków
w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Ministerstwo Środowiska 101 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
ROZLICZANIE ROBÓT BUDOWLANYCH I
DOSTAW W RAMACH PROJEKTU
Rozliczanie robót budowlanych i dostaw przez
Beneficjenta w ramach Projektu oparte jest na:
Prawomocnie zawartej umowie lub kontrakcie:
Umowie o dofinansowanie Projektu/Decyzji Komisji EU
Umowie z Wykonawcą robót budowlanych
Umowie z Wykonawcą dostaw
Ministerstwo Środowiska 102
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
56
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
PODSTAWY PRAWNE
Aby rozliczyć kontrakt lub Projekt Beneficjent musi
stosować :
- Prawo zamówień publicznych
- Prawo budowlane
- Kodeks cywilny
- Ustawę o rachunkowości
- Ustawę o finansach publicznych
- Procedury FIDIC (do wyboru Beneficjenta)
Ministerstwo Środowiska 103 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
W realizacji Projektu można go podzielić na kontrakty w ramach zamówień publicznych - przetargi nieograniczone/ograniczone
Kontrakty na roboty i dostawy
Zamawiający
JRP
Zadanie 1 Zadanie 2 Zadanie 3 -5
1 kontrakt na roboty –czerwony FIDIC
np.
1 kontrakt na dostawy: przepompowni przydomowych, pompowni sieciowych
1 kontrakt na roboty –czerwony FIDIC 1 kontrakt na roboty
–żółty FIDIC ( projektuj i buduj )
Ministerstwo Środowiska 104
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
57
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
W realizacji Projekt podzielony na kontrakty usługowe w ramach zamówień
publicznych - przetargi nieograniczone/ograniczone
Kontrakty usługowe
Doradztwo prawne
Pomoc techniczna
Działania promocyjne
Zamawiający
JRP
Inżynier Kontraktu
Ministerstwo Środowiska 105 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
DATA ZAKOŃCZENIA INWESTYCJI
Datą odbioru inwestycji od wykonawcy zgodnie z Wytycznymi do
przygotowania Raportu Końcowego projektu Funduszu Spójności
dla projektów realizowanych według Warunków Kontraktowych
FIDIC, jest data wystawienia wykonawcy Świadectwa Przejęcia.
Dla wykonawcy protokół odbioru robót stanowi potwierdzenie
wykonania robót oraz podstawę do żądania wynagrodzenia,
natomiast dla inwestora protokół ten stanowi podstawę do kontroli
wykonywanych przez wykonawcę postanowień umowy w zakresie
ilości zamówionych i wykonanych robót, terminowości ich realizacji
oraz stwierdza ewentualne wady i usterki. Protokół odbioru nie
oznacza potwierdzenia braku wad fizycznych.
Ministerstwo Środowiska 106
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
58
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
PROTOKÓŁ ODBIORU
Świadectwo Przejęcia może być uznane za
odpowiednik protokołu odbioru, przy założeniu, że takie
znaczenie zostało mu nadane w umowie.
Natomiast wydanie Świadectwa Wykonania oznacza, że
wykonawca wywiązał się ze wszystkich zobowiązań
wynikających z umowy, w tym związanych z usunięciem
wad stwierdzonych w tzw. Okresie Zgłaszania Wad
stanowiącym faktycznie okres gwarancji.
Ministerstwo Środowiska 107 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
UKOŃCZENIE KONTRAKTU
Warunki Kontraktowe FIDIC posługują się pojęciem
„czas na ukończenie” rozumianym jako czas liczony od
daty rozpoczęcia przeznaczonym na ukończenie robót
ustalonym w załączniku do Oferty wraz ze wszelkimi
przedłużeniami na mocy klauzuli 8.4, nie zaś
obowiązującym w polskim prawie budowlanym, mniej
elastycznym pojęciem „termin wykonania robót”.
W sytuacji, kiedy inwestor przewiduje możliwość
przedłużenia terminu realizacji robót ustanawia w SWIZ
katalog przesłanek, który może być tożsamy z
katalogiem określonym w FIDIC.
Ministerstwo Środowiska 108
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
59
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
OKRES ZGŁASZANIA WAD
W polskim prawie funkcjonuje pojęcie rękojmi i gwarancji
jakości. Zgodnie z Art. 568. § 1 k.c. uprawnienia z tytułu rękojmi
za wady fizyczne wygasają po upływie roku, a gdy chodzi o
wady budynku - po upływie lat trzech, licząc od dnia, kiedy
rzecz została kupującemu wydana, zaś termin udzielenia
gwarancji jest określany w dokumencie gwarancyjnym.
Natomiast Warunki Kontraktowe FIDIC operują pojęciem „Okres
Zgłaszania Wad”, przez które należy rozumieć okres zgłaszania
wad w Robotach lub Odcinku, liczony od daty, z jaką Roboty lub
Odcinek zostały ukończone, jak poświadczono zgodnie z
klauzulą 10.1 (Przejęcie Robót lub Odcinków).
Ministerstwo Środowiska 109 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
ROZLICZENIE PROJEKTU
Za ostateczne rozliczenie przez Beneficjenta Projektu
będzie rozliczenie ostatniej transzy płatności z Instytucją
Zarządzającą IZ / KE – w postaci rozliczenia ostatniej
transzy płatności tzw. kwoty zatrzymanej i
poświadczenie przez Instytucję Certyfikującą końcowej
deklaracji wydatków Projektu.
Rozliczenie finansowe musi także potwierdzać stan
faktyczny oraz mieć przełożenie w aspekcie rozliczenia
rzeczowego Projektu, w tym osiągnięcia wskaźników
produktu i rezultatu oraz utrzymania trwałości Projektu
przez 5 lat od jego zakończenia
Ministerstwo Środowiska 110
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
60
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wkład własny
• Środki finansowe beneficjenta, będącego jednostką samorządu
terytorialnego lub jednostką podległą, przeznaczone na
zapewnienie wkładu własnego muszą przynajmniej częściowo
(5% wydatków kwalifikowanych) pochodzić ze środków
własnych lub nie podlegających umorzeniu pożyczek.
• W tym przypadku środkami własnymi nie są w szczególności:
– środki pochodzące z części budżetowych poszczególnych
dysponentów w formie dotacji na realizację danego
przedsięwzięcia,
– środki bezzwrotne państwowych osób prawnych w
rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych
111 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zakaz podwójnego finansowania
• Podwójne finansowanie oznacza niedozwolone zrefundowanie
całkowite lub częściowe danego wydatku dwa razy ze środków
publicznych - wspólnotowych lub krajowych.
• Podwójnym finansowaniem jest w szczególności:
– zrefundowanie tego samego wydatku w ramach dwóch
różnych projektów współfinansowanych ze środków funduszy
strukturalnych lub Funduszu Spójności.
112 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
61
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zakaz podwójnego finansowania
– zrefundowanie kosztów podatku VAT ze środków publicznych,
a następnie odzyskanie tego podatku ze środków budżetu
państwa w oparciu o Ustawę o podatku od towarów i usług z
dnia 11 marca 2004 r. z późn. zm.
– zakupienie środka trwałego z udziałem środków dotacji
krajowej, a następnie zrefundowanie kosztów amortyzacji
tego środka trwałego w ramach funduszy strukturalnych lub
Funduszu Spójności.
– zrefundowanie ze środków funduszy strukturalnych wydatku
poniesionego na używany środek trwały/nieruchomość, który
był współfinansowany ze środków krajowych lub
wspólnotowych w ciągu ostatnich 7 lat
113 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
KONTROLE KRZYŻOWE
weryfikacja przestrzegania zasady zakazującej
podwójnego współfinansowania
114 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
62
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Podatek VAT
• Podatek od towarów i usług (VAT) może być uznany za
wydatek kwalifikowany tylko wtedy gdy:
– został faktycznie poniesiony przez Beneficjenta,
oraz
– Beneficjent nie ma prawnej możliwości odzyskania
podatku VAT w myśl ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług. (uwaga: pismo Ministerstwa
Rozwoju Regionalnego z dnia 31 stycznia 2008r. (DZF-IV-
92261-8-AS/08/935 o niekwalifikowalności odliczeń
podatku VAT na podstawie proporcji)
115 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Podatek VAT
• Beneficjent, który uzna VAT za wydatek kwalifikowalny jest
zobowiązany do przedstawienia we wniosku o
dofinansowanie szczegółowego uzasadnienia zawierającego
podstawę prawną wskazującą na brak możliwości obniżenia
VAT należnego o VAT naliczony zarówno na dzień
sporządzania wniosku o dofinansowanie, jak również mając
na uwadze planowany sposób wykorzystania w przyszłości
majątku wytworzonego w związku z realizacją projektu.
116 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
63
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Podatek VAT
• Beneficjent składa „Oświadczenie o kwalifikowalności VAT”, którym
jest związany w okresie od dnia złożenia do IW wniosku o
dofinansowanie projektu w ramach POIiŚ, przez okres realizacji
projektu oraz przez okres trwałości projektu (5 lat)
117 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Podatek VAT
• Ani Instytucja Wdrażająca ani żadna inna nie będą wydawać
opinii dotyczących podatków…
• … jedyną rekomendacją jest wystąpienie o interpretację do
właściwego Urzędu Skarbowego, Izby Skarbowej oraz
Krajowej Informacji Podatkowej
118 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
64
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Forma i warunki wypłaty dofinansowania
• Terminy, wysokość oraz formę wypłaty dofinansowania określa
Harmonogram Projektu
• Uwaga na odsetki „karne” w przypadku nierozliczenia w terminie
wsparcia udzielonego w formie zaliczki!!!
• Dotacja celowa, a koniec roku budżetowego
• Płatności pośrednie - wymagania
• Pamiętaj o warunkach, które musisz wypełnić by otrzymać
płatność końcową
119 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Kontrola, audyt, ewaluacja, monitorowanie...
• Różnice dotyczące przedmiotu badań na poziomie celów;
• Różnice dotyczące zakresu badania;
• Różnice dotyczące wykorzystywanych narzędzi;
• Różnice dotyczące wpływu zarządzającego na kształt i zakres
badania;
• Różnice dotyczące terminu prowadzenia badania.
120 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
65
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Procedura zawierania umów w ramach wydatków
kwalifikowalnych dla zadań objętych projektem
• Obowiązek przekazywania na wniosek IW dokumentacji
związanej z prowadzeniem procedur
• Jak nie PZP to specjalne reguły i procedury!
• Ewentualne korekty finansowe za naruszenie zgodnie z
taryfikatorem
• Naruszenie Ustawy Pzp jest jak dotychczas
najpowszechniejszym powodem zwrotu środków przez
Beneficjentów
121 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Instytucje uczestniczące w kontroli realizacji
projektów w ramach POIiŚ
Instytucje krajoweInstytucje krajowe
IZ RPO
IC/IPOC (wizyty sprawdzające) *
Instytucje wspInstytucje wspóólnotowelnotowe
KE
OLAF
ETO GIKS/UKSGIKS/UKS
NIKNIK
UZPUZP
* w szczególnych przypadkach m.in. w sytuacji braku możliwości przeprowadzenia kontroli wydatków w IZ.
Ministerstwo Środowiska 122
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
66
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Trwałość Projektu
• Beneficjent zobowiązuje się do zapewnienia trwałości
Projektu, w rozumieniu art. 57 ust. 1 rozporządzenia
1083/2006, w okresie 5 lat od daty zakończenia realizacji
Projektu, pod rygorem obowiązku zwrotu środków
• Rozporządzenie 539/2010 zmodyfikowało treść art. 57 rozp.
1083/2006
123 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Monitoring i sprawozdawczość
• Beneficjent zobowiązany jest systematycznie monitorować
przebieg realizacji projektu
• Obowiązek ten wykracza poza okres realizacji projektu
– przez 5 lat po zakończeniu realizacji projektu Beneficjent ma
obowiązek przedstawienia raportu z osiągniętych efektów
• W trakcie realizacji projektu funkcję sprawozdania z realizacji
projektu pełni wniosek o płatność
124 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
67
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność
Formularz wniosku beneficjenta o płatność:
• służy rozliczeniu dotychczas poniesionych wydatków i
wnioskowania o ich refundację lub kolejną zaliczkę, poprzez:
– płatność zaliczkową - pierwsza płatność zaliczkowa
nastąpi po złożeniu zabezpieczenia wymaganego umową
o dofinansowanie, kolejne transze zaliczki zostaną
wypłacone po rozliczeniu 70% środków dotychczas
przekazanych Beneficjentowi
125 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność
– płatność pośrednią i końcową, które występują w
systemie refundacyjnym, gdzie płatność dla beneficjenta jest
zwrotem określonej części poniesionych przez beneficjenta
wydatków wykazanych w wniosku o płatność.
W przypadku płatności zaliczkowych należy koniecznie
zwrócić uwagę na konsekwencje zmiany Ustawy o finansach
publicznych (01.01.2010r.)
126 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
68
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność
• Dodatkowo Ustawa o finansach publicznych wprowadziła
art. 190 „W przypadku gdy beneficjentem projektu
finansowanego ze środków europejskich jest jednostka
sektora finansów publicznych, każdy wydatek
kwalifikowalny powinien zostać ujęty we wniosku o
płatność przekazywanym właściwej instytucji w terminie
do 3 miesięcy od dnia jego poniesienia.”
127 Ministerstwo Środowiska
• UFP nie przewiduje sankcji za naruszenie
tego przepisu
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność
• WBoP wykazuje postęp finansowy i rzeczowy z realizacji projektu,
przy czym obowiązuje zasada, zgodnie z którą postęp rzeczowy
powinien korespondować z przedstawionymi wydatkami (postępem
finansowym):
– krótki opis prezentujący stan realizacji poszczególnych
zadań/etapów projektu - przygotowanie dokumentacji
przetargowej, ogłoszenie przetargu, rozpoczęcie robót
budowlanych etapu I, zamieszczenie tablic informacyjnych
(liczbę i termin umieszczenia tablic), zamieszczenie informacji
o projekcie na stronie www.
128 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
69
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność– tabela wydatków kwalifikowanych związanych z
działaniami podejmowanymi w projekcie w bieżącym
okresie
– postęp finansowy realizacji projektu (wszystkie wydatki)
– krótki opis prezentujący zadania/etapy, jakie beneficjent
planuje podjąć w ramach realizowanego projektu do czasu
złożenia kolejnego wniosku o płatność. Jeśli w ramach
danego zadania nie będą podejmowane żadne działania
należy o tym napisać
– opis postępu we wskaźnikach produktu - materialne efekty,
jakie powstały w wyniku wydatkowania pieniędzy
publicznych w okresie realizacji projektu
129 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność
• Kwota zatwierdzona przez IW do wypłaty na rzecz Beneficjenta
może zostać pomniejszona o środki uznane na podstawie
decyzji administracyjnej za nieprawidłowo wydatkowane, a
przekazane na podstawie wcześniej zrealizowanych WBoP
Beneficjenta oraz o niewydatkowaną lub nierozliczoną zaliczkę.
• Wypłata dofinansowania następuje pod warunkiem jego
dostępności
130 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
70
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność
• W przypadku Beneficjentów będących państwowymi
jednostkami budżetowymi środki na realizacje Projektów
uwzględniane są w budżecie konkretnej jednostki na dany rok
budżetowy.
• Beneficjent jest informowany każdorazowo o wysokości
zaakceptowanego wniosku o płatność oraz o korektach
finansowych i przyczynach ich dokonania w ramach danego
wniosku.
131 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Data poniesienia wydatku
• dokonanego przelewem lub obciążeniową kartą płatniczą –
data obciążenia rachunku bankowego podmiotu ponoszącego
wydatek
• dokonanego kartą kredytową lub podobnym instrumentem
płatniczym o odroczonej płatności – datę transakcji skutkującej
obciążeniem rachunku bankowego
• dokonanego gotówką – datę faktycznego dokonania płatności
• Wkładu niepieniężny – datę faktycznego wniesienia wkładu
132 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
71
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność - załączniki
• potwierdzone za zgodność z oryginałem kopie faktur lub dokumentów
księgowych o równoważnej wartości dowodowej wraz z dowodami
zapłaty (WB, historia rachunku, potwierdzenie przelewu przyjęte
przez bank do realizacji - na przelewie powinien być podany numer
kontraktu lub inne dane identyfikujące wydatek z projektem. Dla
płatności gotówkowych oznaczenie na dokumencie księgowym
„zapłacono gotówką” lub dokument „Kasa przyjmie” (KP) lub „Kasa
wypłaci” (KW) wraz z Raportem Kasowym)
133 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność - załączniki
• oświadczenie o kwalifikowalności VAT (co rok!!!)
• wyciąg z wyodrębnionej dla projektu ewidencji księgowej,
• przy płatnościach w walucie obcej, informację o zasadach
ujętych w polityce rachunkowości stosowanych do rozliczeń
związanych z transakcjami walutowymi (1-szy raz).
• potwierdzone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów
potwierdzających prawidłowość operacji w zależności od
rodzaju kontraktu. Zazwyczaj są to dokumenty wymagane
przepisami prawa lub umową z wykonawcą/dostawcą.
134 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
72
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dokumenty potwierdzające prawidłowość operacji
Kontrakty na roboty budowlane:
• dokumentacja dotycząca zamówienia publicznego
• umowa z wykonawcą
• gwarancji dobrego wykonania i gwarancja zaliczkowa
• przejściowe świadectwa płatności lub innych dokumentów określających
zakres wykonanych robót (tabela elementów skończonych)
• protokoły z negocjacji dla robót dodatkowych i zamiennych
• protokoły konieczności
• protokoły odbiorów częściowych
• świadectwo przejęcia wstępnego odcinka
• świadectwo przejęcia wstępnego robót
• poświadczenie zwolnienia kwot zatrzymanych
• protokoły wypełnienia gwarancji.
135 Ministerstwo Środowiska
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dokumenty potwierdzające prawidłowość operacji
Kontrakty na dostawy:
• dokumentacja dotycząca zamówienia publicznego
• umowa z dostawcą;
• gwarancja dobrego wykonania i gwarancja zaliczkowa
• protokoły odbiorów wstępnych i końcowych.
• książka inwentarzowa
• dokument przyjęcia na magazyn z podaniem miejsca
składowania lub dowód przychodowy OT "Przyjęcie środka
trwałego" (wraz z informacją gdzie znajduje się sprzęt i pod
czyją opieką)
136 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
73
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dokumenty potwierdzające prawidłowość operacji
Kontrakty na usługi:
• dokumentacja dotycząca zamówienia publicznego
• umowa z wykonawcą
• gwarancja zaliczkowa
• dokument akceptujący przyjęcie raportu przejściowego lub
końcowego
• dokumenty wymagane do potwierdzenia pracy personelu
(jeżeli dotyczy)
• inne dokumenty przewidziane umową, wymagane do
odbioru usługi.
137 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dokumenty potwierdzające
prawidłowość operacji
Przykłady innych wydatków:
• Wydatki na wynagrodzenia - ???
• Delegacje - ???
138 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
74
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wniosek o płatność - załączniki
Potwierdzanie za zgodność z oryginałem:
– umieszczenie np. słów „za zgodność z oryginałem”/”zgodnie z
oryginałem” oraz daty i czytelnego podpisu osoby z pionu
finansowego (np. główny księgowy/skarbnik) lub innej osoby
upoważnionej pisemnie przez beneficjenta (upoważnienie należy
dołączyć do WBoP), wraz z podaniem pełnionej funkcji/stanowiska
służbowego w instytucji składającej wniosek (np. pieczątka
imienna i parafka lub odręczny czytelny podpis).
139 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dokumentacja projektu
• Do współfinansowania kwalifikuje się wydatek faktycznie
poniesiony przez beneficjenta (nastąpił rozchód środków
pieniężnych z kasy lub rachunku bankowego beneficjenta -
z wyjątkiem amortyzacji i wkładu niepieniężnego).
• Dowodem poniesienia wydatku jest faktura lub inny
dokument księgowy o równoważnej wartości dowodowej
wraz z dowodem płatności (preferowany - wyciąg bankowy)
140 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
75
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dokumentacja projektu
• Zasady dokumentowania kosztów związanych z
wkładem niepieniężnym, amortyzacją oraz innych
kosztów określa IZ.
• Wydatek kwalifikowalny to wydatek udokumentowany
Brak dokumentacji = brak kwalifikowalności
141 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Opis dokumentu
Opis dokumentu księgowego powinien zawierać :
• numer umowy o dofinansowanie projektu (+ tytuł projektu)
• informację, że projekt współfinansowany jest z EFRR
• nazwę Programu Operacyjnego
• nr osi priorytetowej oraz nr działania
142 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
76
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Opis dokumentu
• Opis związku wydatku z projektem
– Nazwa i nr kategorii wydatku, przedstawionej we wniosku o
dofinansowanie projektu, której dotyczy wydatek wraz z
podaniem pozycji z faktury, wartości wydatku
kwalifikowanego z wyszczególnieniem podatku od towarów
i usług (VAT).
– W przypadku, gdy dokument zawiera różne kategorie
wydatków, należy wymienić wszystkie z podaniem ich
wartości.
– Ponadto, jeżeli występują również wydatki
niekwalifikowalne, należy wskazać ich wartość tak aby
suma wydatków kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych
była tożsama z wartością całkowitą dokumentu.
143 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Opis dokumentu
• w przypadku PJB – kod klasyfikacji budżetowej
• informację o poprawności formalno-rachunkowej i
merytorycznej
• podstawa prawna wyboru wykonawcy (Pzp) - w przypadku
wydatków co do których nie stosuje się ustawy PZP, należy
wskazać podstawę prawną na podstawie której wydatek został
poniesiony
• informacja, czy dany wydatek jest wydatkiem inwestycyjnym,
czy bieżącym
144 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
77
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Opis dokumentu
• numer i datę (lub tylko datę jeśli brak jest numeru) zawarcia
kontraktu/umowy z Wykonawcą, z tytułu którego poniesiono
wydatek
• jeśli sporządzono odrębny dokument potwierdzający
wykonanie/odebranie robót/usług/dostaw – dane identyfikujące
ten dokument (np. numer, data sporządzenia)
• w przypadku faktur wyrażonych w walucie innej niż PLN - kurs,
po którym przeliczono jej wartość, na potrzeby ujęcia w
księgach rachunkowych.
145 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Opis dokumentu
Dodatkowo należy:
• Zawrzeć na opisie/podpiąć informację z jakiego rachunku
bankowego i kiedy dokument został zapłacony (+ ew. kiedy skąd
został zrefundowany)
• Zawrzeć na opisie informację w jakim wniosku o płatność
dokument został ujęty
• Podpiąć pod dokument wszelkie wyliczenia i oświadczenia jeśli
sam opis nie jest wystarczający (może budzić wątpliwości)
146 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
78
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zabezpieczenie
• W jakiej wysokości?
• W jakiej formie?
• Na jak długo?
147 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
148
Podstawy prawne działań informacyjno-promocyjnych w
UE
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828 z 8 grudnia 2006 r. ustanawiające
szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady ustanawiającego
przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS, FS.
Art.8 Obowiązki beneficjentów w zakresie działań informacyjnych
i promocyjnych skierowanych do opinii publicznej
„Beneficjenci są odpowiedzialni za informowanie opinii publicznej
o pomocy otrzymanej z funduszy poprzez wykorzystanie narzędzi
i kanałów określonych w ust. 2, 3 i 4.”
Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
79
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
149
Rozporządzenie 1828/2006 nakłada na
beneficjentów obowiązki w zakresie informacji i
promocji:
1. W trakcie realizacji projektu:
Jeśli wkład publiczny do projektu przekracza 500.000 EUR, projekt
dotyczy robót infrastrukturalnych lub budowlanych – należy umieścić
tablicę informacyjną w każdym miejscu realizacji projektu.
2. Po zakończeniu realizacji projektu:
jeśli wkład publiczny do projektu przekracza 500.000 EUR, projekt
dotyczy zakupu środków trwałych, finansowania robót
infrastrukturalnych lub budowlanych – należy umieścić na stałe
widoczną tablicę pamiątkową, nie później niż 6 miesięcy po
zakończeniu realizacji projektu.
3. Wszystkie jakiekolwiek dokumenty (np. zaświadczenia) dotyczące
projektu muszą zawierać informację o współfinansowaniu PO z EFS
lub EFRR, FS.
Ministerstwo Środowiska 149 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Obowiązki informacyjne
Niby „oczywista oczywistość”, a w praktyce niechlujstwo
na każdym kroku!!!
150 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
80
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
151 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
152 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
81
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
153 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
154 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
82
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Ministerstwo Środowiska 155 UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Jeśli zaistniała
konieczność
dokonania reprodukcji
na kolorowym tle,
należy najpierw
umieścić wokół
prostokąta biały pasek o
szerokości równej 1/25
wysokości tego
prostokąta
156 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
83
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Zasady oznaczania działań informacyjnych i
promocyjnych
• Wszelkie materiały informacyjne, promocyjne i szkoleniowe w
zależności od ich wielkości, rodzaju i techniki wykonania
powinny być oznaczane według jednego z dwóch możliwych
wariantów:
– wariant podstawowy – dla dużych materiałów (w tym multimedialne,
wybrane drukowane)
– wariant minimalny – dla małych materiałów (w tym wybrane drukowane)
• Wybór zastosowanego wariantu zależy od wielkości materiału,
rodzaju i techniki wykonania, przy czym rekomendowane jest
stosowanie wariantu podstawowego w każdym przypadku,
gdy warunki techniczne to umożliwiają.
157 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wariant podstawowy - dla dużych
materiałów
• Wariant podstawowy zakłada, że wszelkie duże materiały promocyjne,
materiały multimedialne oraz wybrane materiały drukowane będą
zawierały, zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym oraz Księgą
identyfikacji wizualnej NSS, obowiązkowo:
– emblemat Unii Europejskiej,
– odwołanie słowne do Unii Europejskiej wraz z odwołaniem słownym do
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu
Spójności lub obu funduszy,
– logo POIiŚ,
– hasło promocyjne POIiŚ,
– a opcjonalnie (jeśli to możliwe) np. logo beneficjenta, logo podmiotu
upoważnionego, logo instytucji, herb JST oraz informację o
współfinansowaniu projektu.
158 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
84
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Uwagi do wariantu podstawowego:
• Hasło POIiŚ jest umieszczane w dowolnym miejscu materiału.
– Musi być jednak umieszczone poza ciągiem znaków.
• Informacja o współfinansowaniu jest umieszczana w dowolnym
miejscu materiału.
– Musi być jednak umieszczona poza ciągiem znaków.
• W przypadku stron internetowych, ogłoszeń internetowych, baz
danych, filmów, prezentacji PowerPoint oraz innych materiałów
multimedialnych dopuszczalne jest tworzenie i stosowanie
animowanych wersji elementów wizualizacji.
159 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wariant minimalny - dla małych
materiałów
• Wariant minimalny zakłada, że małe materiały
promocyjne oraz wybrane materiały drukowane będą
zawierały, zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym
oraz Księgą identyfikacji wizualnej NSS obowiązkowo:
– emblemat Unii Europejskiej,
– odwołanie słowne do Unii Europejskiej,
– logo POIiŚ,
– a opcjonalnie (jeśli to możliwe): np. logo beneficjenta,
logo podmiotu upoważnionego, logo instytucji, herb
JST.
160 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
85
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Stosowanie informacji o
współfinansowaniu
• W informacji o współfinansowaniu należy posługiwać się pełnymi nazwami
tj. Unia Europejska i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego lub
Fundusz Spójności.
• Należy również zadbać o dostrzegalność oznaczeń, tak by oznaczenia wraz
z informacją o współfinansowaniu były widoczne dla odbiorców.
• Dodatkowo w informacji o współfinansowaniu nie można używać nazw:
beneficjenta, instytucji pośredniczących i wdrażających, innych źródeł
współfinansowania oraz wszelkich innych informacji, które mogłyby sprawić,
że przekaz o udziale środków UE będzie nieczytelny i mało przejrzysty.
• Wyjątek stanowią projekty w odniesieniu do których możliwe jest odwołanie
do współfinansowania ze środków budżetu państwa.
• Dopuszcza się, aby w informacji o współfinansowaniu używać nazw
projektów
161 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablica informacyjna
• Beneficjent niezwłocznie po rzeczowym rozpoczęciu realizacji projektu tj.
rzeczywistym rozpoczęciu robót i/lub dostaw umieszcza tablicę informacyjną
w widocznym punkcie, w miejscu realizacji projektu.
• W przypadku, gdy termin rzeczowego rozpoczęcia realizacji projektu
przypada przed podpisaniem umowy o dofinansowanie, wówczas beneficjent
jest zobligowany do zamieszczenia tablicy informacyjnej niezwłocznie po
podpisaniu umowy.
• Beneficjent jest zobowiązany do umieszczenia tablicy informacyjnej, gdy
projekt spełnia łącznie następujące warunki:
– całkowity wkład publiczny w projekcie przekracza 500 000 euro,
– projekt dotyczy finansowania robót infrastrukturalnych lub budowlanych.
• W przypadku mniejszych inwestycji umieszczenie tablic informacyjnych nie
jest obligatoryjne ale rekomendowane.
162 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
86
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablica informacyjna – elementy
obowiązkowe• emblemat UE z odwołaniem słownym do UE oraz odwołaniem słownym do EFRR
lub Funduszu Spójności,
• logo POIiŚ,
• logo beneficjenta i/lub podmiotu upoważnionego,
• hasło promocyjne POIiŚ
• informację o współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej: „Projekt
współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności (lub ze
środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) w ramach Programu
Infrastruktura i Środowisko”,
• tytuł projektu,
• nazwę beneficjenta i/lub podmiotu upoważnionego,
• wartość projektu w PLN (w zaokrągleniu do pełnego PLN)
• kwotę dofinansowania z EFRR lub Funduszu Spójności (w zaokrągleniu do
pełnego PLN).
163 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablica informacyjna
• Zalecane wymiary tablicy informacyjnej wynoszą 3 m (szerokość) x 2 m
(wysokość).
• Dopuszcza się możliwość zmniejszania lub zwiększania wymiarów tablicy z
uwagi na rodzaj i charakter projektu, pod warunkiem zachowania
wszystkich proporcji oryginalnego wzoru tablicy.
• Minimalna wymagana liczba tablic wynosi 1.
• Zaleca się, jeśli charakter projektu na to pozwala, ustawienie większej ilości
tablic.
• Po zakończeniu rzeczowej realizacji projektu tablicę informacyjną zastępuje
się stałą tablicą pamiątkową.
• W przypadku wystawienia większej ilości tablic informacyjnych, nie każdą
tablicę informacyjną należy zastąpić tablicą pamiątkową.
• Beneficjent może, dla zapewnienia lepszego upowszechniania informacji,
umieścić większą ilość tablic pamiątkowych.
164 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
87
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablica informacyjna
165 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablica informacyjna
166 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
88
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablica pamiątkowa
• W celu pozostawienia trwałej informacji o współfinansowaniu projektu ze
środków EFRR lub Funduszu Spójności w ramach POIiŚ, nie później niż sześć
miesięcy po zakończeniu rzeczowej realizacji projektu tj. rzeczywistym
zakończeniu wszystkich robót i/lub dostaw, należy umieścić tablicę pamiątkową.
• W sytuacji, gdy rzeczowa realizacja projektu dobiegła końca przed podpisaniem
umowy o dofinansowanie, beneficjent zamieszcza tablicę pamiątkową
niezwłocznie po podpisaniu umowy.
• Minimalna wymagana liczba tablic pamiątkowych dla projektu wynosi 1.
• Beneficjent jest zobowiązany do zamieszczenia tablicy pamiątkowej, gdy projekt
spełnia łącznie następujące warunki:
– całkowity wkład publiczny przekracza 500 000 euro,
– projekt dotyczy zakupu środków trwałych lub finansowania robót
infrastrukturalnych lub budowlanych.
167 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablica pamiątkowa musi zawierać:
• emblemat Unii Europejskiej, odwołanie słowne do Unii Europejskiej,
odwołanie słowne do EFRR lub Funduszu Spójności,
• logo POIiŚ,
• logo beneficjenta i/lub podmiotu upoważnionego,
• hasło promocyjne POIiŚ
• informację o współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej:
„Projekt (należy wstawić tytuł projektu - może być skrócona nazwa
lub zakup, przebudowa, budowa, modernizacja itp.)
współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu
Spójności (lub ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego) w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko”.
168 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
89
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablice pamiątkowe
• Zaleca się, aby tablice pamiątkowe były wykonane z materiałów
trwałych, tj. odpornych na warunki atmosferyczne, dzięki czemu
zapewniona zostanie czytelność informacji oraz wysoki poziom
estetyczny tablicy, co najmniej w okresie trwałości projektu, tj. 5 lat
od zakończenia realizacji projektu (3 lata w przypadku małych i
średnich przedsiębiorstw).
• Nie ma obowiązku usunięcia tablicy po upływie ww. terminów.
• Zalecane wymiary tablicy pamiątkowej wynoszą 1 m (szerokość) x
0,7 m (wysokość).
• Dopuszcza się możliwość zmniejszania lub zwiększania wymiarów
tablicy z uwagi na rodzaj i charakter projektu, pod warunkiem
zachowania wszystkich proporcji oryginalnego wzoru tablicy.
169 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Umieszczanie tablic informacyjnych i
pamiątkowych
• Tablice informacyjne i pamiątkowe należy umieszczać w
miejscach najbardziej widocznych, zapewniających dostęp
jak największej liczbie osób oraz umożliwiających
swobodne zapoznanie się z jej treścią.
• Umiejscowienie tablicy nie może zagrażać
bezpieczeństwu osób zapoznających się z jej treścią.
• Do najbardziej widocznych miejsc należy zaliczyć m.in.
bramy wjazdowe, wejścia do budynków, hole budynków,
parkingi, stacje kolejowe (w pobliżu głównego budynku
dworca lub w budynku dworca).
170 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
90
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tablica pamiątkowa
171 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tabliczki i naklejki informacyjne
• Dla oznakowania środków trwałych m.in. maszyn i urządzeń, pojazdów,
aparatury, wyposażenia biurowego, sprzętu komputerowego zakupionych
dzięki wsparciu ze środków Unii Europejskiej stosuje się oznaczenie w
postaci tabliczek lub naklejek informacyjnych.
• Tabliczki/naklejki informacyjne stosuje się również w przypadku wartości
niematerialnych i prawnych np. oprogramowanie, umieszczając je w
widocznym miejscu na sprzęcie, w którym dane oprogramowanie zostało
zainstalowane.
• Ponadto tabliczki/naklejki informacyjne mogą być wykorzystane do
oznaczenia współfinansowania stanowisk pracy w ramach POIiŚ.
• W bezpośrednim, stałym (o ile istnieje) miejscu pracy osób zamieszcza się
informację w formie tabliczki np. przed pokojem, w którym dana osoba
wykonuje obowiązki.
172 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
91
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tabliczki i naklejki informacyjne
• Zalecane wymiary naklejki informacyjnej wynoszą 7 cm (szerokość) x 5 cm
(wysokość).
• Na naklejkach należy stosować oznaczenie w wariancie podstawowym.
• Jeżeli wielkość zakupionej rzeczy na to nie pozwala, na naklejkach należy
stosować wariant minimalny.
• W przypadku tabliczek zalecane wymiary wynoszą 20 cm (szerokość) x 15
cm (wysokość).
• Na tabliczkach należy stosować oznaczenie właściwe dla wariantu
podstawowego.
• Dopuszcza się możliwość zmniejszania lub zwiększania wymiarów naklejki i
tabliczki z uwagi na rodzaj i charakter projektu, pod warunkiem zachowania
wszystkich proporcji oryginalnych wzorów.
173 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tabliczki i naklejki informacyjne
• Przedmioty, na których nie ma możliwości zamieszczenia czytelnych
logotypów i informacji o współfinansowaniu, można oznaczyć przez
zamieszczenie logotypów i informacji na opakowaniu sprzętu.
• Naklejki informacyjne stosuje się przede wszystkim dla oznaczenia sprzętu
o małych gabarytach m.in. komputerów, drukarek, kserokopiarek, tabliczek
na drzwi.
• Naklejka powinna być umieszczona bezpośrednio na danym przedmiocie,
jednakże w taki sposób, aby nie utracić gwarancji lub rękojmi i nie zniszczyć
przedmiotu.
• W ramach oznaczania sprzętu możliwe jest wykorzystywanie naklejek
papierowych, na folii samoprzylepnej, adhezyjnej, a także tabliczek
plastikowych, metalowych, graweru itp.
174 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
92
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Naklejka
175 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Tabliczka informacyjna
176 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
93
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Oznaczanie dokumentów
• Oznaczeniu stosownymi znakami i opcjonalnie informacją o
współfinansowaniu podlegają dokumenty dotyczące realizacji projektu po
podpisaniu przez beneficjenta umowy o dofinansowanie, za wyjątkiem
wewnętrznych dokumentów, które nie będą przedstawiane innym
podmiotom.
• Oznaczeniu podlega tylko pierwsza strona dokumentu.
• Dokumenty powinny być oznaczone wszystkimi obowiązkowymi elementami
wariantu podstawowego, (tj. emblematem Unii Europejskiej, odwołaniem
słownym do Unii Europejskiej, odwołaniem słownym do Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, logo POIiŚ,
(opcjonalnie - hasłem promocyjnym).
• W przypadku korespondencji papierowej (na papierze firmowym)
obowiązuje wariant minimalny oznaczania.
177 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Oznaczeniu podlegają w szczególności:
• korespondencja prowadzona w sprawie projektu ze wszystkimi
podmiotami oraz instytucjami zaangażowanymi we wdrażanie POIiŚ
(zarówno papierowa jak i elektroniczna),
• opisy stanowisk pracy lub umowy cywilno-prawne na świadczenie
usług (np. doradztwa),
• umowy z wykonawcami,
• dokumentacja przetargowa tj. specyfikacja istotnych warunków
zamówienia,
• ogłoszenia o wyborze wykonawcy w ramach projektu umieszczane w
siedzibie i/lub na stronach internetowych zamawiającego,
• certyfikaty i zaświadczenia.
178 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
94
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Oznaczanie dokumentów
• Dokumenty finansowe – faktury, rachunki i inne
dokumenty finansowo-księgowe nie podlegają oznaczaniu.
• Wszelkie wymogi odnoszące się do oznaczania
dokumentów dotyczą sytuacji, w których oznaczenie jest
wykonalne technicznie.
• W przypadku dokumentów mających charakter gotowych
formularzy, wzorów, w których treść instytucja/podmiot nie
ma możliwości ingerencji (np. druki samokopiujące, druki
faktur/rachunków, itp.) lub gdy dokumenty wystawiają
zewnętrzne podmioty, oznaczanie nie jest wymagane.
179 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Najchętniej stosowane dotychczas narzędzia promocyjne przez beneficjentów Funduszy Europejskich
- inauguracja rozpoczęcia realizacji projektu/poszczególnego
etapu/festyn promujący projekt,
- konferencja prasowa,
- materiały promocyjne (gadżety) związane z projektem,
- informacja prasowa i telewizyjna dot. projektu,
- stosowanie tablic informacyjnych i pamiątkowych,
- ulotki informacyjne o projekcie,
- strony internetowe dot. projektu.
180 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
95
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków
w ramach POIiŚ
„Wydatki poniesione przez beneficjentów na działania informacyjno-promocyjne zgodne ze szczegółowymi zasadami wypełniania obowiązków informacyjnych, które zostaną określone przez Instytucję Zarządzającą, uwzględnione w budżecie projektu wskazanym w umowie o dofinansowanie, będą mogły być uznane za kwalifikowane”
(Podrozdział 6.6 - Działania informacyjne i promocyjne)
181 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Kontrola i audyt
Wybrane instytucje uprawnione do kontroli:
• Europejski Trybunał Obrachunkowy
• Komisja Europejska
• Zewnętrzne firmy audytorskie wybrane przez KE
• European Anti-Fraud Office- Europejskie Biuro ds.
Przeciwdziałania Oszustwom Finansowym (OLAF)
• Instytucja Zarządzająca (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego)
• Instytucja Pośrednicząca/ Instytucja Pośrednicząca 2 stopnia
(Instytucja Wdrażająca)
• Ministerstwo Finansów
• Najwyższa Izba Kontroli
• Urzędy Kontroli Skarbowej
182 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
96
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Kontrola i audyt
Główne obszary kontroli:
• Legalność (prawo krajowe i wspólnotowe)
• Prawidłowość pod względem księgowym
• Zgodność dokumentacji ze stanem faktycznym
• Zgodność z decyzją o dofinansowaniu oraz wszystkim
warunkami dotyczącym i jej przeznaczenia, wykorzystania i
zakładanych celów
• Faktyczność poniesienia wydatków
• Kwalifikowalność wydatków
• Promocja i informacja
• Polityki wspólnotowe
183 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Najczęstsze nieprawidłowości
• Niewłaściwe prowadzenie rachunkowości
• Ponoszenie ze środków UE kosztów niekwalifikowanych
• Niewłaściwe/niewystarczające dokumentowanie wydatków
• Niewłaściwy wybór wykonawców (PZP)
• Ponoszenie kosztów
– przed/po okresie kwalifikowalności wydatków
– przed uzyskaniem zgody na wprowadzenie zmian do
projektu
• Nieprzestrzeganie zasad informacji i promocji
184 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
97
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Najczęstsze nieprawidłowości
• Refundacja wydatków poniesionych niezgodnie z przepisami
dotyczącymi zamówień publicznych:
– Nieprawidłowe ogłoszenie (brak ogłoszenia w DZ.U.UE.,
brak informacji o współfinansowaniu z UE, różne ogłoszenia
w prasie/UZP/siedzibie zamawiającego)
– Niewłaściwy wybór trybu (niekonkurencyjny),
– Aneksowanie umowy niezgodnie z ustawą Pzp,
– Nieuprawnione dzielenie zamówienia na kilka mniejszych w
celu ominięcia progu lub niektórych przepisów ustawy Pzp,
185 Ministerstwo Środowiska
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Najczęstsze nieprawidłowości
– Zawarcie umowy bez posiadanego pozwolenia na budowę i
opracowanej dokumentacji projektowej,
– Udzielenie zamówienia bez stosowania ustawy Pzp,
pomimo że Beneficjent był do tego zobowiązany,
– Nierówne traktowanie wykonawców,
– Niedozwolona zmiana w SIWZ w trakcie postępowania
186 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
98
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Najczęstsze nieprawidłowości
• Refundacja wydatków na podstawie fałszywych dokumentów
lub nieprawdziwych oświadczeń potwierdzających
zrealizowanie działań/dostaw/ usług/robót dot. m.in.:
– protokołów odbioru robót/ dostaw/usług,
– faktur,
– potwierdzeń zapłaty (KW/KP),
– potwierdzeń dokonania przelewu,
– oświadczeń,
– ewidencji czasu pracy,
– ewidencji magazynowej,
– ofert, wycen, kosztorysów
187 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Najczęstsze nieprawidłowości
• Przedkładanie do refundacji kopii faktur, których oryginały
„zaginęły”;
• Opisy na oryginałach faktur nie są zgodne z opisami na
kopiach faktur przedkładanych przez Beneficjenta wraz z
wnioskiem o płatność lub na oryginałach faktur brak opisów
które widnieją na kopii;
• Posługiwanie się fakturami wystawionymi przez nieuprawnione
lub nieistniejące podmioty;
188 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
99
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Metody wykrycia nieprawidłowości
189
wstępne
czynności
sprawdzające
28%
kontrola na
miejscu
36%
kontrola
dokumentów
23%
kontrola ex-post
3%
kontrola
skarbowa
4%
inne
6%
Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Katalog sankcji
Nie osiągnięcie celu i założonych wskaźników grozi:
• Rozwiązaniem umowy
• Zwrotem całości lub części dofinansowania wraz z
odsetkami jak za zaległości podatkowe
• Wstrzymaniem dofinansowania
• Zatrzymaniem płatności końcowej
• Karą 3 letniego zakazu korzystania ze środków publicznych
(nie dotyczy jst)
• Odpowiedzialnością karną
190 Ministerstwo Środowiska
Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
100
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..
UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Rozwiązanie umowy
• W praktyce nie grozi gdy beneficjent i IW współpracują ze
sobą, ufają sobie wzajemnie i rozumieją, że „jadą na
jednym wózku”
191 Ministerstwo Środowiska UNIA EUROPEJSKAFUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
Dziękuję i życzę powodzenia
192 Ministerstwo Środowiska