Dr.Kadir GÜNDOĞAN Cihan KOÇ Coşkun ÖZBUDAK Avukat Avukat Avukat

KOLLUĞUN

ÖNLEYİCİ VE ADLÎ GÖREVLERİ

(KOLLUK HUKUKU)

KOLLUK TEŞKİLATI ÖNLEYİCİ KOLLUK VE ÖNLEYİCİ GÖREVLER ÖNLEYİCİ KOLLUK YETKİLERİ ZOR VE SİLAH KULLANMA KABAHATLER KANUNUNUN UYGULANMASI ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİ ADLÎ KOLLUK KOLLUK-SAVCI İLİŞKİSİ SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA YÖNÜNDEN SUÇLAR YAKALAMA VE GÖZALTINA ALMA İFADE ALMA ARAMA VE ELKOYMA SORUŞTURMA SORUŞTURMA EVRESİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR YAKALAMA EMRİ İLE ZORLA GETİRME VE HAPSEN TAZYİK

KARARLARININ İNFAZI ORGANİZE SUÇLAR ÖZEL KANUNLARDA SUÇ VEYA KABAHAT OLUŞTURAN

EYLEMLER İLE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI YARGI KARARLARI UYGULAMAYA İLİŞKİN ÖRNEKLER PRATİK ÇALIŞMALAR SORUŞTURMA DOSYASI VE TUTANAK

ÖRNEKLERİ, KONTROL FORMLARI

8. Baskı ANKARA – Ağustos 2013

Yazar : Dr.Kadir GÜNDOĞAN Tel. : 0 (505) 488 36 40 e-mail : av.kgundogan@gmail.com

Yazar : Cihan KOÇ Tel. : 0 (505) 256 37 56 – 0 (532) 482 09 48 e-mail : av.cihankoc@gmail.com cihankoc66@mynet.com

Yazar : Coşkun ÖZBUDAK Tel. : 0 (505) 423 02 11– 0 (532) 485 31 46 e-mail : c.ozbudak@unluhukukburosu.com coskunozbudak@gmail.com

1. Baskı : Temmuz 2002 (Kolluğun Adli Görevleri) 2. Baskı : Ağustos 2005 (Kolluğun Adli Görevleri) 3. Baskı : Ocak 2006 (Kolluğun Adli Görevleri) 4. Baskı : Ocak 2007 5. Baskı : Ağustos 2007 6. Baskı : Aralık 2009 7. Baskı : Temmuz 2011 8. Baskı : Ağustos 2013

Dizgi ve Mizanpaj : Bülent SAĞLAM fbs Tel. : 0 (532) 443 75 69 e-mail : hotmailfbs@hotmail.com

Baskı : Sözkesen Matbaası Tel : 0 (312) 395 21 10 – ANKARA KİTAP İSTEME : Koç&Gündoğan Hukuk Bürosu Fevzi Çakmak 1 Sok. Ümit Apt. Nu.: 22/7 Kızılay / ANKARA Tel. : 0 (312) 232 01 46 – 232 01 47 Belgegeçer : 0 (312) 232 01 48 Cep Tel. : 0 (505) 256 37 56 0 (532) 482 09 48 0 (505) 488 36 40

Her hakkı saklı olup hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamı fotokopi, belgegeçer ve benzer şekilde çoğaltılamaz. Her türlü hakkı yazarlara aittir. Kaynak gösterilerek yararlanılabilir.

Kendilerini Türk Halkının huzur ve güvenliği

ile Türkiye Cumhuriyeti’ne adayan kolluk görevlilerine ve Aziz Şehitlerimize

Jandarma; her zaman yurt, ulus ve cumhuriyete aşk ve sadakatle bağlı, tevazu, fedakârlık ve feragat örneği bir kanun ordusudur.

Polisler, asker kadar disiplinli, hukukçu kadar hukuk adamı, bir anne kadar şefkatli olmalıdır.

K. Atatürk

SEKİZİNCİ BASIYA ÖNSÖZ

5

Elinizdeki kitap “Kolluk Hukuku” gibi çok iddialı bir üst başlıkla okuyucunun karşısına çıkan alçak gönüllü bir çalışmadır.

Öte yandan bu kitap, zorunlu olarak birkaç yıl sonra dünyaya gelen bir ikinci kardeştir.

Zorunlu bir bekleme olmuştur. Çünkü bize göre, uygulayıcıya yol gösterme amacıyla hazırlanan böylesi bir kitabın yazılmasının; sağlam bir teori ve bilgi birikimi, zengin uygulama deneyimi, uygulayıcılarla çok yoğun bilgi alış verişi ve en önemlisi yaşam boyu öğrenci olabilmeyi başarma ile mümkündür.

Hemen belirtmek gerekir ki, bu kitabın yazılması, yukarıdaki gereklerin yerine getirildiği anlamına gelmemektedir. Öğrenme ve iletişim devam etmektedir. Sadece, artık bu boyutta bir ürünün de ortaya konulmasının zamanı geldiği düşünülmektedir.

“Bu kitap, zorunlu olarak birkaç yıl sonra dünyaya gelen bir ikinci kardeştir” diyoruz, çünkü; bu kitap 1997 yılından bu yana yayımlanmakta olan “Kolluk Görev ve Yetkileri Mevzuatı” adlı -mevzuat derlemesi olarak “işlenmiş eser” niteliğindeki- kitabın küçük kardeşidir. Bir küçük kardeş olarak da, içindeki açıklamalar, notlar, yargı içtihatları ve uygulamadan örneklerle, ağabeyi tamamlayıcı olma görevini üstlenmiştir.

Bu kitabın temeli, J.Öğ.Bnb.Cihan KOÇ tarafından A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanan ve daha önce üç basısı yapılan “Kolluğun Adlî Görevleri” adlı kitaptır. Dolayısıyla, aslında elinizdeki kitap, içeriğinin büyük bir bölümü açısından, “Kolluğun Adlî Görevleri” adıyla okuyucu-nun çok iyi tanıdığı bir çalışmadır.

Bu kitap, Cihan KOÇ’a ait olan “Kolluğun Adlî Görevleri” adlı kitaba, diğer iki yazar tarafından “Kolluğun Önleyici Görevleri”, “Bazı Özel Kanunlarda Suç veya Kabahat Oluşturan Eylemler ile Kolluğun Görev ve Yetkileri” ve “Uygulamaya İlişkin Örnekler ve Pratik Çalışmaları” başlıklı bölümler (kitaplar) eklenmek suretiyle oluşturulmuştur. Bu yapılırken de, tekrarları önlemek ve bütünlüğü sağlamak adına Cihan KOÇ’un mevcut kitabındaki önleyici görevlere ilişkin kısımlar mümkün olduğunca ayıklanarak ilgili bölümlere aktarılmıştır.

Uzun bir fikri hazırlığa rağmen, içinde bulunulan koşullar nedeniyle kısa bir süre içerisinde yayına hazırlanan çalışmanın birçok eksiği bulunduğu bilinmektedir. Ama eksikliklerine rağmen, uygulayıcıyı yanılgıya sürükleyecek temel yanlışlar yapmadığımız sürece okurların hoşgörülü desteğinin hep yanımızda olacağına inanıyoruz.

Okuyucular, bu çalışmayı borçlu olduğumuz asıl kahramanlardır. Onların talepleri ve cesaret verici geri bildirimleri elinizdeki çalışmaya hayat vermiştir. Bu nedenle yazarlar olarak okuyucuya sonsuz teşekkürlerimizi iletirken, onların eleştirilerinin her zaman bizim temel fikri gıdamız olduğunu ifade etmek isteriz.

Son olarak kitabın dizgisini büyük bir dikkat ve özenle gerçekleştiren Bülent SAĞLAM’a, Sözkesen Matbaasına, dağıtımda emeği geçen büromuz personeli Bilgihan KOÇ, Murat GÜNDOĞAN ve Zeliha BEKTAŞ’a teşekkürlerimizi sunarıız.

Ankara, Ağustos 2013

Kadir GÜNDOĞAN Cihan KOÇ Coşkun ÖZBUDAK

6

BİRİNCİ BASIYA TEŞEKKÜR

“Kolluğun Adlî Görevleri” konulu Yüksek Lisans tezimiz 27.06.2001 tarihinde Prof. Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI, Doç.Dr. Metin FEYZİOĞLU ve Yrd.Doç.Dr. Uğur ERİŞ’ten oluşan jüri önünde savunularak başarılı bulunmuştur.

Eser, “Kolluğun Adlî Görevleri” adlı bilimsel çalışmamızın Anayasa ve ilgili kanun-

larda yapılan değişiklikler doğrultusunda gözden geçirilerek genişletilmiş, ilgili mevzuat ve Yargıtay kararlarıyla zenginleştirilmiş bir şeklidir. Özellikle kolluk görevlilerine yararlı olacağı düşünülerek Suç ve Ceza Kavramları, Suçların Ayrımı ve Cezalar, Hazırlık Soruşturmasında Özellik Arz Eden Durumlar ve Kolluğun Görev ve Yetkileri ile Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi konularıda esere dahil edilmiştir.

Tez çalışmalarıma başladığım andan itibaren beni bütün çalışmalarımda yüreklen-

diren, uyarı ve eleştirilerini esirgemeyerek çalışmamı yönlendiren ve kaynak konusunda eserin zenginleşmesini sağlayan tez danışmanım Prof.Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI’na, eleştirilerinden yararlandığım Doç.Dr. Metin FEYZİOĞLU ve Yrd.Doç.Dr. Uğur ERİŞ’e saygı ve teşekkürlerimi sunuyorum.

Çalışmalarım sırasında kendilerini bazen ihmal etmek zorunda kaldığım sevgili

eşim, her konudaki en büyük desteğim Nesime Süheyla KOÇ’a ve oğlum Burak Can KOÇ’a bana sağladıkları huzurlu çalışma ortamı için teşekkürlerimi sunmak istiyorum.

Eserin jandarma ve polis mensupları ile tüm hukukçulara yararlı olması en büyük

dileğimdir. Ankara, Haziran, 2002 Cihan KOÇ

7

BİRİNCİ BASIYA ÖNSÖZ

Günümüzde insan hak ve hürriyetlerinin yaşama geçirildiği ve güvence altına

alındığı devlet biçimi "demokratik hukuk devleti"dir. Hukuk devleti insan haklarının gerçekleştirilmesi, adaletin ve güvenliğin sağlanması temelleri üzerine kuruludur. Demokratik rejim hukuk devletinin gerçekleştirilmesi için ön şarttır. Demokratik düzen ise kamu düzeninin korunması, güvenliğin ve esenliğin sağlanması ile muhafaza edilebilir. Zaten devletin temel görevlerinden biri ve belki de en önemlisi kamu düzenini sağlamaktır. Kamu düzenini sağlama görevi ise genel olarak polis ve jandarmadan oluşan Devletin kolluk gücü ile yürütülmektedir.

Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini koruyan, toplumsal düzeni sağlayan, bozuldu-ğunda düzelten, suç işlenmesini önleyen, kanunların ve diğer düzenleyici işlemlerin verdiği görevleri yapan, suç işlendikten sonra failleri ele geçirmek görev ve yetkilerine sahip olan görevlilere kolluk, bu görevi yerine getiren kuruluşa da kolluk teşkilatı adı verilir. Bugün, yurdumuzda gerek önleyici, gerekse adli kolluk hizmetlerini yürütecek devlet gücü genel kolluk olarak da adlandırılan polis ve jandarmadır.

Kolluğun genel emniyetle ilgili görevleri idari ve adli olmak üzere ikiye ayrılır. Suç işlenmesinden sonra suçlunun tespiti ve yakalanması için kolluğun yaptığı faaliyetler adli görevler olarak adlandırılır. Kolluk makam ve memurları, suçları araştırmak; suçun haber alınmasından veya öğrenilmesinden sonra ise suçu aydınlatmak için gereken bütün acele önlemleri almakla yükümlüdür.

Kolluğun adli görevlerini düzenleyen hukuk kurallarının mevzuatımızda dağınık bir şekilde düzenlenmesi ve bireylerin kolluk işlemleri konusunda ileri sürebilecekleri hakları konusunda yeterli bilgi donanımına ve davranış özelliklerine sahip olmamaları dolayısıyla çalışma konusu olarak Kolluğun Adli Görevleri incelenmiştir.

Kolluğun (Jandarma ve Polisin) Adli Görevleri adlı bu eser yüksek lisans tezi olarak hazırlanmış, daha sonra Anayasa ve ilgili kanunlarda yapılan değişiklikler doğrultusunda gözden geçirilerek genişletilmiş, ilgili Yargıtay kararlarıyla zenginleşti-rilmiştir. Bu çalışma süresince yazar başarılı çalışmalar sergilemiş ve öğretideki görüşlerden yararlanmış, sonuçta iyi bir ürün ortaya çıkmıştır. Eser, bilimsel yanı dışında gerek jandarma, gerekse de polisin uygulamada karşılaştığı bir çok probleme ışık tutmuş ve el kitabı niteliğini kazanmıştır.

Eserin sahibi Cihan KOÇ’u kutlar, eserin jandarma ve polis mensupları ile tüm hukukçulara yararlı olmasını dilerim.

Ankara, Haziran, 2002

Prof.Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI

İÇİNDEKİLER

9

SEKİZİNCİ BASIYA ÖNSÖZ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 5 İÇİNDEKİLER-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 9 KISALTMALAR-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------39 GİRİŞ -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------41

BİRİNCİ KİTAP KOLLUK

BİRİNCİ BÖLÜM KOLLUK KAVRAMI VE KOLLUK TEŞKİLATI

I. KOLLUK (ZABITA) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------45 II. KOLLUK TEŞKİLATI----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------46 A. GENEL KOLLUK---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------46 1. Polis -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------47 2. Jandarma ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------48 3. Çarşı ve Mahalle Bekçileri---------------------------------------------------------------------------------------------------50 B. GENEL KOLLUK İÇİNDE YER ALAN ÖZEL KOLLUK KURULUŞLARI ---------------------------------------------50 1. Polis Çevik Kuvvet Birimleri ve Özel Timler ----------------------------------------------------------------------------50 2. Jandarma Komando Birlikleri ----------------------------------------------------------------------------------------------51 a. Mülkî Teşkilata Tabi Olan Jandarma Komando Birlikleri -----------------------------------------------------51 b. Mülkî Teşkilata Tabi Olmayan Jandarma Komando Birlikleri------------------------------------------------51 3. Jandarma Koruma Birlikleri ------------------------------------------------------------------------------------------------52 4. Trafik Kolluğu (Trafik Polisi-Trafik Jandarması) ----------------------------------------------------------------------52 a. Trafik Polisi ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------53 b. Trafik Jandarması -------------------------------------------------------------------------------------------------------53 C. ÖZEL KOLLUK ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------53 1. Sınır Kolluğu (Sınır Birlikleri) -----------------------------------------------------------------------------------------------54 2. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) ----------------------------------------------------------------------------------------------55 3. Köy Korucuları -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------56 4. Çiftçi Mallarını Koruma Kolluğu -------------------------------------------------------------------------------------------58 5. Orman Kolluğu -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------58 6. Özel Güvenlik ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------59 7. Gümrük Kolluğu ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------60 8. Sahil Kolluğu (Sahil Güvenlik Komutanlığı) ----------------------------------------------------------------------------61 9. Ordu Kolluğu -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------63 10. Belediye Kolluğu --------------------------------------------------------------------------------------------------------------63 11. Av Kolluğu -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------63 12. Cezaevi Kolluğu ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------64 D. KOLLUK YETKİSİ KULLANAN KAMU GÖREVLİLERİ ------------------------------------------------------------------64 1. Gemi Kaptanları ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------64 2. Köy Muhtarları -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------65 3. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Teşkilatında ve Bakanlığa Bağlı Su Ürünleri İle İlgili Teşekküllerde Su Ürünlerinin, Deniz ve İçsuların Koruma ve Kontrolü İle Görevlendirilen Personel ----------------66 4. Olağanüstü Hâllerde Kolluk Yetkisi Kullanan Sujeler ---------------------------------------------------------------67 a. Emniyet Teşkilat Kanunu ve İl İdaresi Kanununa Göre Yardım İstenen Askerî Birlikler ---------67 b. OHAL Bölgesinde Görevli Askerî Birlikler ------------------------------------------------------------------------68 c. Sıkıyönetimde Görevli Askerî Birlikler -----------------------------------------------------------------------------71

İÇİNDEKİLER

10

İKİNCİ BÖLÜM POLİS – JANDARMA VE GENEL – ÖZEL KOLLUK İLİŞKİSİ

I. POLİS – JANDARMA İLİŞKİSİ --------------------------------------------------------------------------------------------------------73 A. EMNİYET VE ASAYİŞİN SAĞLANMASI İLE İLGİLİ ESASLAR -------------------------------------------------------74 B. EMNİYET VE ASAYİŞ HİZMETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ -------------------------------------------------------------75 1. Asayiş Saati --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------75 2. Polis ve Jandarmanın Birbirlerinin Bölgelerinde Görevlendirilmeleri -------------------------------------------76 3. Merkezden Görevlendirme -------------------------------------------------------------------------------------------------77 4. Yazı İşlerinin Yürütülmesi ---------------------------------------------------------------------------------------------------78 5. Jandarma ve Polisin İşbirliği Konusunda İçişleri Bakanlığı Genelgesi -----------------------------------------78 II. GENEL-ÖZEL KOLLUK İLİŞKİSİ ----------------------------------------------------------------------------------------------------81 A. GENEL OLARAK -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------81 1. Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunundaki Düzenleme ------------------------------------------------------------82 2. Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Yönetmeliğindeki Düzenleme ------------------------------------------82 B. GENEL KOLLUK İLE ÖZEL KOLLUK ARASINDAKİ FARKLAR ------------------------------------------------------83 1. Görev Alanları ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------83 2. Yetkileri --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------83 3. Bağlı Oldukları Makam ------------------------------------------------------------------------------------------------------83 III. KOLLUĞUN GENEL OLARAK GÖREVLERİ -------------------------------------------------------------------------------------83

İKİNCİ KİTAP KOLLUĞUN ÖNLEYİCİ (MÜLKÎ, İDARÎ) GÖREVLERİ

BİRİNCİ BÖLÜM ÖNLEYİCİ (MÜLKÎ, İDARÎ) GÖREVLER VE ÖNLEYİCİ KOLLUK

I. KOLLUĞUN (POLİS VE JANDARMANIN) ÖNLEYİCİ GÖREVLERİ ------------------------------------------------------87 A. GENEL GÜVENLİK (EMNİYET) VE ESENLİĞİ (ASAYİŞİ), TASARRUF GÜVENLİĞİNİ KORUMAK -----88 B. KONUT DOKUNULMAZLIĞINI KORUMAK ---------------------------------------------------------------------------------89 C. HALKIN IRZ, CAN VE MALININ KORUNMASI ----------------------------------------------------------------------------90 D. KAMUNUN İSTİRAHATİNİ SAĞLAMA GÖREVİ --------------------------------------------------------------------------91 E. YARDIM GEREKENLERE KARŞI GÖREVLER ---------------------------------------------------------------------------97 II. ÖNLEYİCİ KOLLUK --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------100 A. GÜVENLİK --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------101 B. DİRLİK VE ESENLİK ------------------------------------------------------------------------------------------------------------101 C. SAĞLIK ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------102 D. GENEL AHLAK --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------102 III. ÖNLEYİCİ KOLLUK HİZMETLERİNİN ÖZELLİKLERİ -----------------------------------------------------------------------103 IV. ÖNLEYİCİ VE ADLÎ KOLLUĞUN KARŞILAŞTIRILMASI -------------------------------------------------------------------105

İKİNCİ BÖLÜM ÖNLEYİCİ KOLLUK YETKİLERİ

I. ÖNLEYİCİ KOLLUK YETKİLERİNİN YASAL DAYANAKLARI -------------------------------------------------------------109 A. ANAYASA ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------109 B. 2559 SAYILI POLİS VAZİFE VE SELAHİYETLERİ KANUNU -------------------------------------------------------109 C. 3152 SAYILI İÇİŞLERİ BAKANLIĞI TEŞKİLÂT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN ---------------------------109 D. 5952 SAYILI KAMU DÜZENİ VE GÜVENLİĞİ MÜSTEŞARLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN -------------------------------------------------------------------------------------------110 E. 3201 SAYILI EMNİYET TEŞKİLÂT KANUNU ----------------------------------------------------------------------------110

İÇİNDEKİLER

11

F. 5442 SAYILI İL İDARESİ KANUNU ------------------------------------------------------------------------------------------111 G. 2803 SAYILI JANDARMA TEŞKİLÂT GÖREV VE YETKİLERİ KANUNU ---------------------------------------112 II. ÖNLEYİCİ KOLLUK YETKİLERİ ---------------------------------------------------------------------------------------------------113 A. KAMU DÜZENİNİ (EMNİYET VE ASAYİŞİ) SAĞLAMA YETKİSİ --------------------------------------------------113 1. Genel Esaslar ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------113 2. Kamu Düzeninin Sağlanması Bakımından Acil ve Özel Durumlar --------------------------------------------115 B. DURDURMA VE KİMLİK SORMA YETKİSİ -------------------------------------------------------------------------------117 1. Genel Açıklama --------------------------------------------------------------------------------------------------------------117 2. Durdurma ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------121 3. Kimlik Sorma -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------123 C. PARMAK İZİ VE FOTOĞRAF ALMA YETKİSİ ---------------------------------------------------------------------------126 1. Genel Esaslar ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------126 2. Parmak İzi ve Fotoğrafı Alınabilecek Olanlar -----------------------------------------------------------------------127 a. Gönüllü Olanlar (PVSK md. 5/1-a) -------------------------------------------------------------------------------127 b. İdari Bir İşlem İçin Yetkili Makama Başvuran veya Bazı İdari İşlemlere Muhatap Olanlar -------128 c. Gözaltına Alınanlar (PVSK md. 5/1-e) --------------------------------------------------------------------------128 d. Nüfusa Kayıtlı Olmadığı İçin Kimliği Tespit Edilemeyen Kişiler (PVSK md 4/a-11). -------------129 3. Parmak İzi ve Fotoğraf Alınması Gereken Kişinin Rıza Göstermemesi -------------------------------------129 D. DENETİM (KONTROL) YETKİSİ ---------------------------------------------------------------------------------------------130 1. Genel Esaslar ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------130 2. Umuma Açık İstirahat ve Eğlence Yerleri ----------------------------------------------------------------------------131 3. Kolluğa Denetim Yetkisi Veren Diğer Mevzuat ---------------------------------------------------------------------132 E. KAPATMA VE FAALİYETTEN MEN ETME YETKİLERİ --------------------------------------------------------------133 1. Kapatma Yetkisi -------------------------------------------------------------------------------------------------------------133 a. Genel Esaslar ----------------------------------------------------------------------------------------------------------133 b. Ruhsat Verme ve Denetim -----------------------------------------------------------------------------------------134 c. Kapatma -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------135 2. Faaliyetten Men Etme Yetkisi -------------------------------------------------------------------------------------------135 a. Genel Esaslar ----------------------------------------------------------------------------------------------------------135 b. Faaliyetten Men Etme Yetkisinin Uygulama Koşulları ------------------------------------------------------136 (1) Kesin Delil Elde Edilmesi -------------------------------------------------------------------------------------136 (2) Umuma Açık Yer veya Benzeri Nitelikte Bir İşletme Olması ----------------------------------------136 (3) PVSK’nın Düzenleme Alanı ----------------------------------------------------------------------------------137 (a) Kumar Oynanan Umumî ve Umuma Açık Yerler ile Her Çeşit Özel ve Resmi Kurum ve Kuruluşlara Ait Lokaller ----------------------------------------------------------137 (b) Mevzuata Aykırı Bir Şekilde Uyuşturucu Madde İmal Edilen, Satılan, Kullanılan, Bulundurulan Yerler -----------------------------------------------------------------------138 (c) Mevzuata Aykırı Faaliyet Gösteren Genelevler, Birleşme Yerleri ve Fuhuş Yapılan Evler ve Yerler -------------------------------------------------------------------------138 (d) Devletin Ülkesi ve Milletiyle Bölünmez Bütünlüğüne, Anayasal Düzenine, Genel Güvenliğe ve Genel Ahlâka Zararı Dokunacak Oyun Oynatılan, Temsil Verilen, Film veya Video Bant Gösterilen Yerler İle İnternet Üzerinden Yapılan Yayınlara İzin Verilen Yerler ----------------------------------------------------------------139 (e) Derneklere, Sendikalara, Loca ve Kulüplere, Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları ile Benzeri Kurum ve Kuruluşlara Ait ve Yalnız Üyelerinin Yararlanması İçin Açılan Lokaller ------------------------------------------------------141 (f) Her Türlü Denize Elverişli Araçlarla Günübirlik Tur Düzenleyen veya Her Türlü Mal ve Hizmet Satanlardan, Müşteriye Faaliyetlerini Duyururken veya Müşteri Kabul Ederken Çevreyi veya Müşteriyi Rahatsız Edecek Yöntemler Kullananlar ---------------------------141 c. Yetkili Makamlar -------------------------------------------------------------------------------------------------------141

İÇİNDEKİLER

12

F. ÖNLEYİCİ ARAMA YETKİSİ --------------------------------------------------------------------------------------------------142 1. Tarihçe -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------142 2. Önleme Araması (İdarî Arama) ve Kapalı Yerlere Girme --------------------------------------------------------143 a. Önleme Araması ------------------------------------------------------------------------------------------------------143 b. Önleme Aramasının Amacı ----------------------------------------------------------------------------------------144 c. Önleme Araması Kararı ---------------------------------------------------------------------------------------------146 d. Önleme Aramasının Yapılabileceği Yerler ---------------------------------------------------------------------148 e. Hâkimden Önleme Arama Kararı Alınması Gerekmeyen Haller -----------------------------------------149 f. Denetim Yapılacak Haller -------------------------------------------------------------------------------------------150 g. Durdurma ve Arama --------------------------------------------------------------------------------------------------152 h. Spor Müsabakaları İle İlgili Aramalar ----------------------------------------------------------------------------154 ı. Önleme Aramalarında Elde Edilen Bilgi ve Bulgular İle Yakalanan Şüpheliler Hakkında Yapılacak İşlemler ----------------------------------------------------------------------------------------------------154 i. Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün Önleyici Arama Yönünden Avukatların Diğer Kanunlarda Yer Alan Genel Düzenlemelere Tabi Olduklarını Belirtir Yazısı --------154 3. Aramaya İlişkin Diğer Mevzuat Hükümleri ---------------------------------------------------------------------------155 a. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu -----------------------------------------------------------------------------------155 b. Olağanüstü Hâl Kanunu ---------------------------------------------------------------------------------------------156 c. Sıkıyönetim Kanunu --------------------------------------------------------------------------------------------------156 d. Askerî Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Kanunu ------------------------------------------------157 e. İl İdaresi Kanunu ------------------------------------------------------------------------------------------------------159 f. Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanmaları Hakkında Kanun ----------------------------159 g. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük --------------------------------------------------------160 h. Vergi Usul Kanunu ----------------------------------------------------------------------------------------------------162 G. ÖNLEYİCİ (İDARÎ) ELKOYMA YETKİSİ -----------------------------------------------------------------------------------182 H. KAPALI YERLERE GİRME YETKİSİ ----------------------------------------------------------------------------------------184 I. UYARIDA BULUNMA VE EMİR VERME YETKİSİ ----------------------------------------------------------------------185 İ. YASAKLAMA YETKİSİ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------186 J. ÖNLEYİCİ YAKALAMA YETKİSİ ---------------------------------------------------------------------------------------------189 1. Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------189 2. Kolluğun PVSK’dan Kaynaklanan Yakalama Yetkisi -------------------------------------------------------------189 3. Kimliğini İspat Edemeyenlerin Gözaltına Alınması ----------------------------------------------------------------192 4. Yakalananların Sağlık Durumlarının Tespiti -------------------------------------------------------------------------193 5. Önleme Yakalanmasında Yakalanan Şahsın C. Başsavcılığına Bildirilip Bildirilmeyeceği Sorunu --194 6. Özel Kanun Hükümlerinden Doğan Yakalama Yetkisi -----------------------------------------------------------194 K. ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİLERİ ----------------------------------------------------------------------------------197 1. Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------197 2. Zor Kullanma -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------197 a. Zor Kullanmanın Şekli ve Derecesi ------------------------------------------------------------------------------200 b. Zor Kullanmanın Unsurları ------------------------------------------------------------------------------------------201 (1) Yasaya Uygun Olma -------------------------------------------------------------------------------------------201 (2) Zorunlu Olma -----------------------------------------------------------------------------------------------------201 (3) Dengeli Olma -----------------------------------------------------------------------------------------------------201 3. Silah Kullanma ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------202 a. Silahın Kapsamı ve Silah Kullanma Sırası ---------------------------------------------------------------------202 (1) Silahın Kapsamı -------------------------------------------------------------------------------------------------203 (2) Silah Kullanma Sırası ------------------------------------------------------------------------------------------204

İÇİNDEKİLER

13

b. Silah Kullanmamadan Doğan Sorumluluk ---------------------------------------------------------------------205 c. Tutanak Tanzimi -------------------------------------------------------------------------------------------------------205 4. Kolluğun PVSK’dan ve JTGYK’dan Kaynaklanan Silah Kullanma Yetkisi ----------------------------------205 a. Meşru Savunma (Nefsi Müdafaa) Hakkının Kullanılması Kapsamında Silah Kullanma (PVSK md. 16/7-a; TCK md.25/1) --------------------------------------------------------------------------------206 (1) Meşru Savunma -------------------------------------------------------------------------------------------------206 (a) Saldırıya İlişkin Koşullar ---------------------------------------------------------------------------------207 (ı) Saldırı Haksız Olmalıdır ---------------------------------------------------------------------------207 (ıı) Saldırı, Gerek Kendisine ve Gerek Başkasına Ait Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır -------207 (ııı) Gerçekleşen, Gerçekleşmesi veya Tekrarı Muhakkak Olan Haksız Bir Saldırı Sözkonusu Olmalıdır ---------------------------------------------------------------------208 (b) Savunmaya İlişkin Koşullar -----------------------------------------------------------------------------208 (ı) Savunmada Zorunluluk Bulunması Koşulu --------------------------------------------------208 (ıı) Saldırı İle Savunma Arasında Oran Bulunması (O Andaki Hâl ve Koşullara Göre) -------208 (2) Zorunluluk Hâli ---------------------------------------------------------------------------------------------------209 (a) Tehlikeye İlişkin Koşullar --------------------------------------------------------------------------------209 (ı) Ağır ve Muhakkak Bir Tehlikenin Varlığı ------------------------------------------------------209 (ıı) Tehlikenin Gerek Kendisine, Gerek Başkasına Ait Bir Hakka Yönelik Olması -----209 (ııı) Tehlikenin Doğumuna Bilerek Neden Olmamak --------------------------------------------210 (ıv) Fiilin, Tehlikeden Kurtulmak veya Başkasını Kurtarmak Zorunluluğu İle İşlenmesi -----210 (b) Korunmaya İlişkin Koşullar -----------------------------------------------------------------------------210 (ı) Başka Türlü Korunma Olanağının Bulunmaması ------------------------------------------210 (ıı) Tehlikeden Korunmada Orantının Bulunması -----------------------------------------------210 b. Bedenî Kuvvet ve Maddî Güç Kullanarak Etkisiz Hale Getiremediği Direniş Karşısında, Bu Direnişi Kırmak Amacıyla ve Kıracak Ölçüde Silah Kullanma (PVSK md. 16/7-b) ------------211 (1) Kolluğun Bedenî Kuvvet ve Maddî Güç Kullanarak Etkisiz Hale Getiremediği Bir Direnişin Sözkonusu Olması Gerekir -----------------------------------------------------------------211 (2) Direnişi Kırmak Amacıyla ve Kıracak Ölçüde Silah Kullanılmalıdır -------------------------------211 c. Hakkında Tutuklama, Gözaltına Alma, Zorla Getirme Kararı veya Yakalama Emri Verilmiş Olan Kişilerin ya da Suçüstü Halinde Şüphelinin Yakalanmasını Sağlamak Amacıyla ve Sağlayacak Ölçüde Silah Kullanma (PVSK md. 16/7-c) ---------------------------------211 (1) Hakkında Tutuklama, Gözaltına Alma, Zorla Getirme Kararı veya Yakalama Emri Verilmiş Olan Kişiler ya da Suçüstü Halinde Bulunan Şüpheli Bir Şahıs Bulunmalıdır -----------212 (2) Kişiye Duyabileceği Şekilde “Dur” Çağrısında Bulunulmalıdır --------------------------------------213 (3) Kişi, Bu Çağrıya Uymayarak Kaçmaya Devam Etmelidir --------------------------------------------214 (4) Önce Uyarı Amacıyla Ateş Edilmelidir --------------------------------------------------------------------214 (5) Buna Rağmen Kaçmakta Israr Etmesi Dolayısıyla Ele Geçirilmesi Mümkün Olmamalıdır ------214 (6) Kişinin Yakalanmasını Sağlamak Amacıyla ve Sağlayacak Ölçüde Silahla Ateş Edilmelidir -----214 d. Kolluğa Karşı Silahla Saldırıya Teşebbüs Edilmesi Halinde Silah Kullanma -------------------------214 (1) PVSK md. 16/7- (b) ve (c)’de yer alan durumların (direnişi kırma ve yakalama amaçlı zor ve silah kullanma) söz konusu olması gerekir. --------------------------------------------------------------214 (2) Kolluğa Karşı Silahla Saldırıya Teşebbüs Edilmelidir -------------------------------------------------214 (3) Silahla Saldırıya Teşebbüs Eden Kişiye Karşı Saldırı Tehlikesini Etkisiz Kılacak Ölçüde Duraksamadan Silahla Ateş Edilmelidir --------------------------------------------------------215 5. Özel Kanunlardan Doğan Silah Kullanma Yetkisi -----------------------------------------------------------------215 a. 1402 Sayılı Sıkıyönetim Kanunu ----------------------------------------------------------------------------------215 (1) Güvenlik Kuvvetlerinin Teslim Ol Emrine İtaat Edilmemesi -----------------------------------------216 (2) Silahla Karşılık Vermeye Yeltenilmesi ---------------------------------------------------------------------216 (3) Güvenlik Kuvvetlerinin Meşru Savunma Durumuna Düşmeleri ------------------------------------216

İÇİNDEKİLER

14

b. 2935 Sayılı Olağanüstü Hâl Kanunu -----------------------------------------------------------------------------216 c. 1481 Sayılı Asayişe Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanun ------------------------------217 d. 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu -------------------------------------------------------------------218 e. 1721 Sayılı Hapishane ve Tevkifevlerinin İdaresi Hakkında Kanun ------------------------------------218 f. 211 Sayılı İç Hizmet Kanunu ---------------------------------------------------------------------------------------220 (1) Silah Kullanılmasını Gerektiren Haller --------------------------------------------------------------------220 (2) Silah Kullanma Derecesi --------------------------------------------------------------------------------------221 (3) Silah Kullanma Tarzı -------------------------------------------------------------------------------------------221 (4) Ateş Emri ve Kendiliğinden Ateş Etmek ------------------------------------------------------------------221 (5) Ateş Emri Vermeye Yetkili Makamlar ----------------------------------------------------------------------222 (6) Silah Kullanan Askerî Personel Hakkında Yapılacak Soruşturma --------------------------------222 g. Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ------------------------------------------------------------------------222 h. Orman Kanunu ---------------------------------------------------------------------------------------------------------222 ı. Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu -----------------------------------------------------------------------------222 i. Köy Kanunu -------------------------------------------------------------------------------------------------------------223 j. Çiftçi Mallarını Koruma Kanunu -----------------------------------------------------------------------------------223 k. Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu ------------------------------------------------------------------------------223 l. Terörle Mücadele Kanunu ------------------------------------------------------------------------------------------223 6. Silah Kullanan Kolluk Personeli Hakkında Yapılacak Soruşturma --------------------------------------------230 7. J.Yzb.Ali Kılıç’ın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Göre Silâh Kullanma Yetkisi Konulu Makalesi ---230 L. ÇAĞRI VE BİLGİ İSTEME YETKİSİ -----------------------------------------------------------------------------------------271 M. İKAMETGÂHTAN AYRILMAMAYI İSTEME YETKİSİ ------------------------------------------------------------------272 N. MERKEZDEN GÖREVLENDİRME YETKİSİ -----------------------------------------------------------------------------272 O. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN ÖNLEME VEYA İSTİHBARİ AMAÇLI TESPİT EDİLMESİ, DİNLENMESİ, SİNYAL BİLGİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KAYDA ALINMASI YETKİSİ ---------------------------------------------------------------------------------------------------273 1. Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------273 2. Dinlemeye Karar Verme Yetkisi -----------------------------------------------------------------------------------------273 3. Önleme Amaçlı Dinleme Yapılabilecek Hâller ----------------------------------------------------------------------274 4. Kararda veya Yazılı Emirde Bulunacak Hususlar ve Kararın Süresi -----------------------------------------274 5. Karar veya Yazılı Emrin Uygulanması --------------------------------------------------------------------------------275 6. Kayıtların Yok Edilmesi ----------------------------------------------------------------------------------------------------275 7. Dinlemelerin Yapılacağı Yer ---------------------------------------------------------------------------------------------275 8. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı --------------------------------------------------------------------------------276 a. Kuruluşu -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------276 b. Görevleri -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------276 Ö. CEZA VE TUTUKEVLERİNİN DIŞ KORUMASI, TUTUKLU VE HÜKÜMLÜLERİN SEVK VE NAKİLLERİ ---278 1. Ceza ve Tutukevlerine İlişkin Görevlerin Niteliği -------------------------------------------------------------------278 2. Ceza ve Tutukevlerinin Dış Koruması ---------------------------------------------------------------------------------282 3. Tutuklu ve Hükümlülerin Sevk ve Nakilleri ---------------------------------------------------------------------------283 P. TRAFİĞİ DENETLEME VE DÜZENLEME YETKİSİ --------------------------------------------------------------------285 1. Trafik Kolluğunun Yetkisi -------------------------------------------------------------------------------------------------285 2. Genel Kolluğun Yetkisi ----------------------------------------------------------------------------------------------------285 a. Polis -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------285 b. Jandarma ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------286 R. İDARİ PARA CEZASI UYGULAMA (UYGULANACAK İDARİ PARA CEZASININ HAZIRLIK VE TEKLİF İŞLEMLERİNİ YAPMA) YETKİSİ ----------------------------------------------------------------------------------288

İÇİNDEKİLER

15

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KABAHATLER KANUNU VE KOLLUĞUN GÖREVLERİ

I. KANUNÎLİK İLKESİ İLE ZAMAN VE YER BAKIMINDAN UYGULAMA -------------------------------------------------291 II. İDARÎ YAPTIRIM KARARI UYGULANABİLECEK KİŞİLER ----------------------------------------------------------------292 III. KAST VEYA TAKSİR, HATA, SORUMLULUK VE HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ İLE KUSURLULUĞU ORTADAN KALDIRAN NEDENLER ----------------------------------------------------------------------293 A. KAST VEYA TAKSİR ------------------------------------------------------------------------------------------------------------293 B. HATA ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------293 C. SORUMLULUK --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------295 D. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ İLE KUSURLULUĞU ORTADAN KALDIRAN NEDENLER --------------295 IV. TEŞEBBÜS, İŞTİRAK, İÇTİMA -----------------------------------------------------------------------------------------------------296 A. TEŞEBBÜS -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------296 B. İŞTİRAK -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------296 C. İÇTİMA -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------296 V. YAPTIRIM TÜRLERİ -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------297 A. İDARÎ PARA CEZASI -----------------------------------------------------------------------------------------------------------297 B. MÜLKÎYETİN KAMUYA GEÇİRİLMESİ ------------------------------------------------------------------------------------298 C. DİĞER İDARÎ TEDBİRLER ----------------------------------------------------------------------------------------------------299 VI. ZAMANAŞIMI ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------299 A. SORUŞTURMA ZAMANAŞIMI -----------------------------------------------------------------------------------------------299 B. YERİNE GETİRME ZAMANAŞIMI -------------------------------------------------------------------------------------------300 VII. İDARÎ YAPTIRIM KARARI VERME YETKİSİ -----------------------------------------------------------------------------------300 VIII. İDARÎ YAPTIRIM KARARINA İLİŞKİN TUTANAKTA BULUNACAK HUSUSLAR ----------------------------------301 IX. KARARLARIN TEBLİĞİ VE BAŞVURU YOLU ---------------------------------------------------------------------------------301 X. ÇEŞİTLİ KABAHATLER --------------------------------------------------------------------------------------------------------------302 A. EMRE AYKIRI DAVRANMA ---------------------------------------------------------------------------------------------------302 B. DİLENCİLİK YAPMAK -----------------------------------------------------------------------------------------------------------311 C. KUMAR OYNAMAK --------------------------------------------------------------------------------------------------------------312 D. SARHOŞLUK ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------313 E. GÜRÜLTÜ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------314 F. RAHATSIZ ETME -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------318 G. İŞGAL --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------319 H. TÜTÜN MAMULLERİNİN TÜKETİLMESİ ----------------------------------------------------------------------------------319 1. Kamu Hizmet Binalarının Kapalı Alanlarında Tütün Mamulü Tüketme --------------------------------------319 2. Toplu Taşıma Araçlarında Tütün Mamulü Tüketme ---------------------------------------------------------------320 3. Özel Hukuk Kişilerine Ait Olan ve Herkesin Girebileceği Binaların Kapalı Alanlarında Tütün Mamulü Tüketme ---------------------------------------------------------------------------------------------------320 I. KİMLİĞİ BİLDİRMEME ----------------------------------------------------------------------------------------------------------320 İ. ÇEVREYİ KİRLETME -----------------------------------------------------------------------------------------------------------321 J. AFİŞ ASMA -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------323 K. SİLAH TAŞIMA --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------323 L. TÜZEL KİŞİLERİN BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ YERİNE GETİRMEMESİ ----------------------------------326 XI. KABAHATLERDE YAKALAMA -----------------------------------------------------------------------------------------------------326 XII. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ---------------------------------------------------------------------------------------------327 XIII. KABAHATLER KANUNU GENELGESİ ------------------------------------------------------------------------------------------328 XIV. MALİYE BAKANLIĞININ 442 NOLU TAHSİLÂT GENEL TEBLİĞİ (RG.: 12.5.2007-26520) -------------------339

İÇİNDEKİLER

16

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 5188 SAYILI ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİNE DAİR KANUN

I. KANUNUN AMACI VE KAPSAMI --------------------------------------------------------------------------------------------------357 II. ÖZEL GÜVENLİK İZNİ VE ÖZEL GÜVENLİK KOMİSYONU---------------------------------------------------------------359 A. KİŞİLERİN SİLAHLI PERSONEL TARAFINDAN KORUNMASI ----------------------------------------------------359 B. KURUM VE KURULUŞLAR BÜNYESİNDE ÖZEL GÜVENLİK BİRİMİ KURULMASI ------------------------359 C. GÜVENLİK HİZMETİNİN ŞİRKETLERE GÖRDÜRÜLMESİ ---------------------------------------------------------359 III. ÖZEL GÜVENLİK ŞİRKETLERİ ----------------------------------------------------------------------------------------------------360 IV. EK ÖNLEMLER -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------361 V. ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİLERİNİN YETKİLERİ ---------------------------------------------------------------------------361 A. DUYARLI KAPIDAN VE BENZERİ GÜVENLİK SİSTEMLERİNDEN GEÇİRME, DEDEKTÖRLE ARAMA VE KİMLİK SORMA. -------------------------------------------------------------------------------------------------362 B. CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNUN 90 INCI MADDESİNE GÖRE YAKALAMA (md. 7/c). ------------------363 C. GÖREV ALANINDA, HAKLARINDA YAKALAMA EMRİ VEYA MAHKÛMİYET KARARI BULUNAN KİŞİLERİ YAKALAMA VE ARAMA (md. 7/d). ----------------------------------------------------------------------------364 D. YANGIN, DEPREM GİBİ TABİÎ AFET DURUMLARINDA VE İMDAT İSTENMESİ HALİNDE GÖREV ALANINDAKİ İŞYERİ VE KONUTLARA GİRME (md. 7/e). ----------------------------------------------364 E. HAVA MEYDANI, LİMAN, GAR, İSTASYON VE TERMİNAL GİBİ TOPLU ULAŞIM TESİSLERİNDE KİMLİK SORMA, DUYARLI KAPIDAN GEÇİRME, BU KİŞİLERİN ÜSTLERİNİ DEDEKTÖRLE ARAMA, EŞYALARI X-RAY CİHAZINDAN VEYA BENZERİ GÜVENLİK SİSTEMLERİNDEN GEÇİRME (md. 7/f). --------------------------------------------------------------------------------------------------------------365 F. GENEL KOLLUK KUVVETLERİNE DERHAL BİLDİRMEK ŞARTIYLA, ARAMALAR SIRASINDA SUÇ TEŞKİL EDEN VEYA DELİL OLABİLECEK YA DA SUÇ TEŞKİL ETMEMEKLE BİRLİKTE TEHLİKE DOĞURABİLECEK EŞYAYI EMANETE ALMA (md. 7/g). ----------------------------------366 G. TERK EDİLMİŞ VE BULUNMUŞ EŞYAYI EMANETE ALMA (md. 7/h). ------------------------------------------366 H. KİŞİNİN VÜCUDU VEYA SAĞLIĞI BAKIMINDAN MEVCUT BİR TEHLİKEDEN KORUNMASI AMACIYLA YAKALAMA (md. 7/ı). -------------------------------------------------------------------------------------------367 I. OLAY YERİNİ VE DELİLLERİ KORUMA, BU AMAÇLA CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNUN 168 İNCİ MADDESİNE GÖRE YAKALAMA (md. 7/j). ------------------------------------------------------------------367 İ. TÜRK MEDENİ KANUNUNUN 981 İNCİ MADDESİNE, BORÇLAR KANUNUNUN 52’NCİ MADDESİNE, TÜRK CEZA KANUNUNUN 24 VE 25 İNCİ MADDELERİNE GÖRE ZOR KULLANMA (md. 7/k). -----------------------------------------------------------------------------------------------------------368 1. Her Türlü Gasp veya Saldırıyı Kuvvet Kullanarak Defetme (Medeni Kanun md. 981) ------------------------368 2. Meşru Müdafaa, Iztırar ve Kendi Hakkını Vikaye İçin Kuvvet Kullanma (Borçlar Kanunu md. 52) ----------368 3. Kanunun Hükmünü Yerine Getirme ve Yetkili Bir Merciden Verilip, Yerine Getirilmesi Görev Gereği Zorunlu Olan Bir Emri Uygulama (TCK md. 24/1-2) ---------------------------------------------------369 4. Meşru Savunma - Gerek Kendisine ve Gerek Başkasına Ait Bir Hakka Yönelmiş, Gerçekleşen, Gerçekleşmesi veya Tekrarı Muhakkak Olan Haksız Bir Saldırıyı O Anda Hâl ve Koşullara Göre Saldırı İle Orantılı Biçimde Defetme (TCK md. 25/1) --------------370 VI. SİLAH BULUNDURMA VE TAŞIMA YETKİSİ ----------------------------------------------------------------------------------371 A. SİLAHLI OLARAK ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİSİ ÇALIŞTIRILMASINA İZİN VERİLMEYECEK YERLER ---372 B. ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİLERİNİN SİLAHLI OLARAK GÖREV YAPAMAYACAĞI FAALİYET VE ETKİNLİKLER ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------373 VII. GÖREV ALANI --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------373 VIII. ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİLERİNDE ARANACAK ŞARTLAR, EĞİTİM VE ÇALIŞMA İZNİ -------------------------374 IX. KİMLİK VE KIYAFET ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------375

İÇİNDEKİLER

17

X. TAZMİNAT --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------376 XI. GÖREV DIŞINDA ÇALIŞTIRMA YASAĞI ---------------------------------------------------------------------------------------376 XII. GREV VE GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA YASAĞI --------------------------------------------------------------------------377 XIII. SUÇ/KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ----------------------------377 A. SUÇ OLUŞTURAN EYLEMLER ----------------------------------------------------------------------------------------------377 B. KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER --------------------------------------------------------------------------------------378 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ---------------------------------------------------------------------------------------378 XIV. ÖZEL GÜVENLİK MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI -----------------------------------------------------------------------378 XV. DENETİM ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------379 XVI. CEZA UYGULAMASI ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------380 XVII. İSTİSNALAR -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------380

BEŞİNCİ BÖLÜM

ÖNLEYİCİ GÖREVLERDEN DOĞAN SORUMLULUK I. GENEL -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------385 II. İDARENİN İŞLEM VE EYLEMLERİNDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUK ---------------------------------------------385 A. KUSURLU SORUMLULUK ----------------------------------------------------------------------------------------------------386 1. Hizmet Kusuru ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------386 2. Kişisel Kusur ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------386 a. Suç Niteliği Taşıyan Kusur -----------------------------------------------------------------------------------------386 b. Yargı Kararlarına Uymama -----------------------------------------------------------------------------------------386 c. Kamu Görevlilerinin Kötü Niyetli Davranması -----------------------------------------------------------------387 d. Ağır Kusur ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------387 B. KUSURSUZ SORUMLULUK --------------------------------------------------------------------------------------------------388 1. Tehlike İlkesi ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------388 2. Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi (Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi) ----------------------------388 III. KOLLUK GÖREVLİLERİNİN ÖNLEYİCİ GÖREVLERİ YERİNE GETİRİRKEN İŞLEDİKLERİ SUÇLAR ----------393 A. 4483 SAYILI KANUNUN KAPSAMI -----------------------------------------------------------------------------------------393 B. SORUŞTURMA İZNİ VERMEYE YETKİLİ MAKAMLAR --------------------------------------------------------------396 C. ÖN İNCELEME --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------397 D. KOLLUK AMİR VE MEMURLARI HAKKINDA MEMURLARIN VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUNUN UYGULANMAYACAĞI SUÇLAR ---------------398

ÜÇÜNCÜ KİTAP

KOLLUĞUN ADLİ GÖREVLERİ

BİRİNCİ BÖLÜM ADLÎ GÖREVLER VE ADLÎ KOLLUK

I. GENEL OLARAK -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------407 II. KOLLUĞUN (POLİS VE JANDARMANIN) ADLÎ GÖREVLERİ ------------------------------------------------------------408 III. ADLÎ KOLLUK ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------412 A. ADLÎ KOLLUK AMİRLİĞİ -------------------------------------------------------------------------------------------------------415

İÇİNDEKİLER

18

B. İÇİŞLERİ BAKANLIĞININ ADLÎ KOLLUK GENELGESİ ---------------------------------------------------------------419 C. JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞININ ADLÎ KOLLUK YÖNETMELİĞİ UYGULAMA ESASLARI EMRİ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------433 D. EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN “EMNİYET TEŞKİLATINDA ADLÎ KOLLUK GÖREVLİLERİ VE SORUMLULARI” KONULU EMRİ ------------------------------------------------------------------436 E. HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU’NUN “ADLİ KOLLUĞUN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI” KONULU 7 NOLU GENELGESİ-----------------------------------------------------------------438 F. HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU’NUN “EN ÜST DERECELİ KOLLUK AMİRLERİ HAKKINDAKİ ARAŞTIRMA, İNCELEME VE SORUŞTURMA İŞLEMLERİ” KONULU 17 NOLU GENELGESİ-----------------------------------------------------------------------------------------------------------450

İKİNCİ BÖLÜM

ADLÎ GÖREVLER YÖNÜNDEN KOLLUĞUN İLİŞKİDE OLDUĞU MAKAMLAR VE KOLLUK GÖREVLİLERİ HAKKINDA YAPILACAK SORUŞTURMALAR

I. KOLLUK-SAVCI İLİŞKİSİ -------------------------------------------------------------------------------------------------------------455 A. SAVCILIK KURUMU, HUKUKİ STATÜSÜ VE GÖREVLERİ ---------------------------------------------------------455 1. Savcılık Kurumu -------------------------------------------------------------------------------------------------------------455 2. Hukuki Statüsü ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------456 3. Savcıların Görevleri --------------------------------------------------------------------------------------------------------458 a. Adlî Görevleri -----------------------------------------------------------------------------------------------------------458 (1) Araştırma ve Kovuşturma Görevi (Kamu Davasının Hazırlanması) ------------------------------458 (2) Kamu Davasını Açma ve Yürütme -------------------------------------------------------------------------458 (3) Yargılama Önlemlerine Başvurabilme ---------------------------------------------------------------------459 (4) Kanun Yoluna Başvurma -------------------------------------------------------------------------------------459 (5) Bazı Hukuk Davalarını Açma ve Yürütme ----------------------------------------------------------------459 b. İdarî Görevleri ----------------------------------------------------------------------------------------------------------459 (1) Cezaların İnfazı --------------------------------------------------------------------------------------------------459 (2) Diğer İdarî Görevleri --------------------------------------------------------------------------------------------459 c. Denetleme Görevleri -------------------------------------------------------------------------------------------------459 d. Mali Görevleri ----------------------------------------------------------------------------------------------------------459 4. Savcıların Yetkisi ------------------------------------------------------------------------------------------------------------459 B. KOLLUĞUN CUMHURİYET SAVCILIĞI İLE İLİŞKİSİ -----------------------------------------------------------------460 C. ADALET BAKANLIĞI CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN İL EMNİYET MÜDÜRÜ VE İL JANDARMA KOMUTANI HAKKINDA ADLÎ KOLLUK SORUMLULARI DEĞERLENDİRME RAPORU DÜZENLENİP DÜZENLENEMEYECEĞİ KONULU YAZISI (13.05.2008 TARİH VE SAYI: B.03.0.CİG.0.00.00. 05-659-97-2006/27678) ----------------------------------------------------------------------464 D. ADALET BAKANLIĞI CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN İL JANDARMA KOMUTANI HAKKINDA ADLÎ KOLLUK SORUMLULARI DEĞERLENDİRME RAPORU DÜZENLENİP DÜZENLENEMEYECEĞİ KONULU YAZISI (13.05.2008 TARİH VE SAYI: B.03.0.CİG. 0.00.00. 05-659-97-2006/27680) ---------------------------------------------------------------------------------------------471 E. ADLÎ KOLLUK TARTIŞMALARI ----------------------------------------------------------------------------------------------476 1. Ayrı, Farklı ve Genel Kolluktan Bağımsız ve Yalnızca Savcının Yönetiminde Adalet Bakanlığına Bağlı Alternatif Bir Adlî Kolluk Sistemi ------------------------------------------------------477 2. Genel Kolluk İçinde, İçişleri Bakanlığına Bağlı Adlî Görevle Yükümlendirilmiş Ayrı Bir Adlî Kolluk Sistemi -----------------------------------------------------------------------------------------------478 3. Adlî Kolluk Görevinin İdarî Kolluk Görevini Yapan Kuruluş Tarafından Yapılması Sistemi ------------480 4. Ceza Muhakemesi Kanununda Adlî Kolluk --------------------------------------------------------------------------481

İÇİNDEKİLER

19

II. KOLLUĞUN CEZA YARGILAMASI MAKAMLARIYLA (MAHKEME VE HÂKİMLİK MAKAMLARI) İLİŞKİSİ ----482 A. GENEL CEZA YARGILAMA MAKAMLARI --------------------------------------------------------------------------------482 1. Esas Mahkemeler -----------------------------------------------------------------------------------------------------------482 a. Sulh Ceza Mahkemeleri ---------------------------------------------------------------------------------------------483 b. Asliye Ceza Mahkemeleri -------------------------------------------------------------------------------------------483 c. Ağır Ceza Mahkemeleri ---------------------------------------------------------------------------------------------483 2. Bölge Adlîye Mahkemeleri ------------------------------------------------------------------------------------------------483 3. Yargıtay ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------483 B. ÖZEL CEZA YARGILAMA MAKAMLARI ----------------------------------------------------------------------------------484 1. Anayasa Mahkemesi -------------------------------------------------------------------------------------------------------484 2. TMK’nın 10’ncu Maddesi Gereğince Adalet Bakanlığının Teklifi Üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca Yargı Çevresi Birden Çok İli Kapsayacak Şekilde Belirlenecek İllerde Görevlendirilecek Ağır Ceza Mahkemeleri -----------------------------------------------------------------484 3. Çocuk Mahkemeleri ile Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri ----------------------------------------------------------486 4. Sıkıyönetim Mahkemeleri -------------------------------------------------------------------------------------------------486 5. Askerî Mahkemeler ---------------------------------------------------------------------------------------------------------487 6. Disiplin Mahkemeleri -------------------------------------------------------------------------------------------------------487 C. KOLLUĞUN CEZA YARGILAMA MAKAMLARI İLE İLİŞKİSİ --------------------------------------------------------487 III. KOLLUĞUN İCRA MEMURLARIYLA İLİŞKİSİ ---------------------------------------------------------------------------------488 A. ZOR KULLANMAYA İLİŞKİN GÖREVLER --------------------------------------------------------------------------------488 B. ADRES TESPİTİNE İLİŞKİN GÖREVLER --------------------------------------------------------------------------------490 C. 6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNUN 393’NCÜ MADDESİNDE YAZILI OLAN GÖREVLER -----------------------------------------------------------------------------------------------------490 D. ARAÇ YAKALANMASINA İLİŞKİN GÖREVLER -------------------------------------------------------------------------491 E. ADALET BAKANLIĞI, HUKUK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN İCRA MÜDÜRLÜKLERİNİN ADRES TESPİTİ İSTEKLERİNİN ZABITA TARAFINDAN YERİNE GETİRİLMESİ GEREKTİĞİ KONULU GENELGESİ (11.6.1993 - 24552) --------------------------------------------------------------------------------491 IV. KOLLUĞUN ASKERÎ YARGI MAKAMLARIYLA İLİŞKİSİ -------------------------------------------------------------------493 V. KOLLUK GÖREVLİLERİ HAKKINDA YAPILACAK SORUŞTURMALAR ----------------------------------------------494 A. GÖREVLE İLGİLİ SUÇ SORUŞTURMALARI ----------------------------------------------------------------------------494 1. Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------494 2. Adlî Görevle İlgili Suçlar Hakkında Yapılacak Soruşturmalar --------------------------------------------------504 3. İdarî Görevle İlgili Suçlar Hakkında Yapılacak Soruşturmalar -------------------------------------------------514 4. Askerî Yargıya Tabi Olan Suçlarda Yapılacak Soruşturmalar -------------------------------------------------514 5. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar -------------------------------------------------------------------------------------516 a. Kaçakçılığın Men ve Takibi İle Sınır Koruma Görevi --------------------------------------------------------516 b. İdari (Önleyici), Adlî ve Askerî Görev Ayrımı ------------------------------------------------------------------518 B. KİŞİSEL SUÇ SORUŞTURMALARI -----------------------------------------------------------------------------------------537

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KOLLUĞUN ADLÎ GÖREVLERİ I. SUÇ, CEZA, SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA KAVRAMLARI -------------------------------------------------------540 A. SUÇUN TANIMI VE GENEL UNSURLARI --------------------------------------------------------------------------------540 1. Suç ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------540 2. Suçun Genel Unsurları ----------------------------------------------------------------------------------------------------541 a. Kanuni Unsur -----------------------------------------------------------------------------------------------------------541

İÇİNDEKİLER

20

b. Maddi Unsur ------------------------------------------------------------------------------------------------------------541 c. Hukuka Aykırılık -------------------------------------------------------------------------------------------------------541 d. Manevi Unsur ----------------------------------------------------------------------------------------------------------542 B. CEZA ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------542 C. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ----------------------------------------------------------------------------------------542 II. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA YÖNÜNDEN SUÇLAR --------------------------------------------------------------542 A. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA YÖNÜNDEN SUÇLARIN AYIRIMI -----------------------------------------543 1. Doğrudan Doğruya (Re’sen) Soruşturulan ve Kovuşturulan Suçlar. -----------------------------------------543 2. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şarta Bağlı Olan Suçlar. ---------------------------------------------------543 B. KAMU DAVASI VE ÖZELLİKLERİ -------------------------------------------------------------------------------------------543 1. Kamu Davası -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------543 2. Kamu Davasının Özellikleri ----------------------------------------------------------------------------------------------543 a. Kamu Davasının Mecburiliği: --------------------------------------------------------------------------------------543 b. Kamu Davasının Kendiliğindenliği (Resen-Doğrudan Olması) -------------------------------------------544 c. Kamu Davasının Devamlılığı --------------------------------------------------------------------------------------544 C. DOĞRUDAN DOĞRUYA (RES’EN) SORUŞTURULAN VE KOVUŞTURULAN SUÇLAR --------------------544 D. SORUŞTURULMASI VE KOVUŞTURULMASI ŞARTA BAĞLI OLAN SUÇLAR --------------------------------------545 1. Soruşturulması ve Kovuşturulması İzne Bağlı Olan Suçlar -----------------------------------------------------545 2. Kovuşturulması Talebe Bağlı Olan Suçlar ---------------------------------------------------------------------------547 3. Kovuşturulması Yasama veya Bakanlık Dokunulmazlığının Kalkmasına Bağlı Olan Suçlar ----------548 a. Yasama Dokunulmazlığı --------------------------------------------------------------------------------------------548 b. Geçici Dokunulmazlık ------------------------------------------------------------------------------------------------549 c. Adalet Bakanlığı (Ceza İşleri Genel Müdürlüğü’nün) Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması İle İlgili İşlemler Konulu 100 Nolu Genelgesi -------------------------------------------------550 4. Kovuşturulması Şikayete Bağlı Olan Suçlar -------------------------------------------------------------------------552 a. Şikayet -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------552 b. Şikayet Suçtan Zarar Gören Kişiye Tanınmış Bir Haktır ---------------------------------------------------552 c. Şikayetin Bölünmezliği -----------------------------------------------------------------------------------------------557 d. Şikayetin Süresi ve Yapılacağı Yerler ---------------------------------------------------------------------------558 e. Şikayetin Şekli ---------------------------------------------------------------------------------------------------------559 f. Şikayetten Vazgeçme ------------------------------------------------------------------------------------------------560 g. Takibi Şikayete Bağlı Suçlar ---------------------------------------------------------------------------------------560 (1) TCK’da Düzenlenen Takibi Şikayete Bağlı Suçlar -----------------------------------------------------560 (2) Özel Ceza Kanunlarında Düzenlenen Takibi Şikayete Bağlı Suçlar ------------------------------564 h. Takibi Şikayete Bağlı Suçlarda Kolluğun Hareket Tarzı ---------------------------------------------------564 ı. Uzlaşma -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------565 5. Kovuşturulması Diplomasi Dokunulmazlığının Kalkmasına Bağlı Olan Suçlar -------------------------566 6. Kovuşturulması Seçim Dokunulmazlığının Kalkmasına Bağlı Olan Suçlar --------------------------------------566 III. SUÇUN KOLLUK TARAFINDAN ÖĞRENİLMESİ VE ORTAYA ÇIKARILMASI YÖNTEMLERİ VE ACELE ÖNLEMLER -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------567 A. SUÇUN VE SUÇLUNUN ORTAYA ÇIKARILMASI GÖREVİ ---------------------------------------------------------567 B. KOLLUĞUN SUÇLARDAN HABER ALMA YOLLARI ------------------------------------------------------------------567 1. Önleyici Kolluk Hizmetleri (İdarî Görevler) Sırasında -------------------------------------------------------------567 2. Gizli Haber Alma Yollarını Kullanarak ---------------------------------------------------------------------------------568 3. Çevre İle İyi İlişkiler Kurarak ---------------------------------------------------------------------------------------------568 4. Tahrikçi (Kışkırtıcı Ajan) Kullanma -------------------------------------------------------------------------------------568

İÇİNDEKİLER

21

5. Haberleşme Özgürlüğüne Hakim Kararıyla Sınırlama Getirerek ----------------------------------------------569 6. Bir Başka Suç Dolayısı İle Yaptığı Araştırma Faaliyetleri Sırasında -----------------------------------------569 7. Şikayet Yolu İle --------------------------------------------------------------------------------------------------------------569 8. İhbar Yolu İle -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------570 a. İhbar ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------570 b. İhbarcı (Muhbir) --------------------------------------------------------------------------------------------------------571 c. İhbarın Şekli, Yapılacağı Yerler ve İhbar Tutanağı ----------------------------------------------------------572 d. İhbar Yükümlülüğü Getiren Mevzuat Hükümleri --------------------------------------------------------------573 (1) Şüpheli Ölüm Olaylarının İhbarı -----------------------------------------------------------------------------573 (2) Kamu Görevlileri İçin İhbar Yükümlülüğü -----------------------------------------------------------------573 (3) İhbar Yükümlülüğü Getiren Mevzuat Hükümleri --------------------------------------------------------573 C. ACELE ÖNLEMLER VE OLAY YERİNİN İNCELENMESİ ------------------------------------------------------------575 1. Acele Önlemler --------------------------------------------------------------------------------------------------------------575 2. Olay Yerinin İncelenmesi -------------------------------------------------------------------------------------------------576 IV. İSPAT VE DELİLLERİN BELİRLENMESİ ----------------------------------------------------------------------------------------578 A. İSPAT VE DELİL KAVRAMLARI ---------------------------------------------------------------------------------------------579 B. DELİLLER VE ÖZELLİKLERİ -------------------------------------------------------------------------------------------------580 1. Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------580 2. Delillerin Genel Özellikleri ve Bulunabileceği Yerler --------------------------------------------------------------581 a. Delillerin Genel Özellikleri ------------------------------------------------------------------------------------------581 b. Delillerin Bulunabileceği Yerler ------------------------------------------------------------------------------------581 3. Hukuka Aykırı Deliller ------------------------------------------------------------------------------------------------------582 C. DELİLLERİN BELİRLENMESİ VE ELDE EDİLMESİNDE KOLLUĞUN GÖREVLERİ -----------------------------595 1. Şüpheli veya Sanık Beyanı -----------------------------------------------------------------------------------------------595 a. Şüpheli ve Sanık Kavramları ---------------------------------------------------------------------------------------595 b. Şüpheli veya Sanığın Çağrılması ---------------------------------------------------------------------------------596 c. Şüphelinin Müdafiisi İle Görüşmesi, Müdafiinin Dava Evrakını İncelemesi ve İfadesinin Alınması ---------------------------------------------------------------------------------------------------598 (1) Şüphelinin ve Sanığın Müdafii Seçimi, Müdafi İle Görüşmesi ve Müdafiin Dosyayı İncelemesi ---------------------------------------------------------------------------------------------601 (2) İfade Alma İşlemi ------------------------------------------------------------------------------------------------604 (3) Şüphelinin İfadesi Alınırken Müdafiin Hazır Bulunması ----------------------------------------------605 (4) İfade Almada Uyulması Gereken Kurallar (CMK md.147) -------------------------------------------608 d. Çocuk Koruma Kanunu Hükümlerine Göre Müdafii ile Görüşme ve İfade Alma -------------------------610 e. Terörle Mücadele Kanunu (TMK) Hükümlerine Göre Müdafii ile Görüşme ve İfade Alma ------------614 f. Yasak Sorgu Yöntemleri --------------------------------------------------------------------------------------------614 g. Şüpheli veya Sanığın Hakları --------------------------------------------------------------------------------------622 (1) İsnadı Öğrenme Hakkı -----------------------------------------------------------------------------------------622 (2) Hakları Konusunda Aydınlatılma Hakkı -------------------------------------------------------------------622 (3) Susma Hakkı -----------------------------------------------------------------------------------------------------623 (4) Yakınlarına Haber Verme Hakkı ----------------------------------------------------------------------------623 (5) Müdafiinin İfade Sırasında Hazır Bulunmasını İsteme, Müdafii İle Görüşme ve Müdafiin Hukuki Yardımından İstifade Etme Hakkı ----------------------------------------------------625 (6) Kolluğun Yakalamaveya Savcının Süre Uzatma İstemine Karşı Sulh Ceza Hakimine Başvurma Hakkı -----------------------------------------------------------------------------------625 (7) Yakalanıp Serbest Bırakılan Kişinin Aynı Fiil Nedeniyle Bir Daha Yakalanmama Hakkı ---------625 (8) Hukuka Aykırı veya Yasak Yöntemlerle Elde Edilen Delillerin Dosyadan Çıkartılmasını Talep Hakkı -----------------------------------------------------------------------------------625

İÇİNDEKİLER

22

h. Kolluğun Yaptığı İfade Alma İşleminin Hukuki Değeri ------------------------------------------------------626 2. Mağdur (Suçtan Zarar Gören) ve Şikayetçi Beyanı ---------------------------------------------------------------642 a. Mağdur ve Şikayetçi Kavramları ----------------------------------------------------------------------------------642 b. Mağdur ve Şikayetçinin Çağrılması ------------------------------------------------------------------------------642 c. Mağdur ve Şikayetçinin Hakları -----------------------------------------------------------------------------------643 d. Mağdur ve Şikayetçinin Dinlenmesi ------------------------------------------------------------------------------643 e. Mağdur Vekilinin Dosyayı İnceleme Yetkisi -------------------------------------------------------------------644 3. Tanık Beyanı -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------644 a. Tanık Kavramı ---------------------------------------------------------------------------------------------------------644 b. Tanığın Ödevleri -------------------------------------------------------------------------------------------------------644 (1) Soruşturma ve Kovuşturmaya Gelme Zorunluluğu ----------------------------------------------------644 (2) Kimliğini Doğru Olarak Açıklamak Zorunluluğu ---------------------------------------------------------647 (3) Beyanda Bulunma Zorunluluğu ve Tanıklıktan Çekinme --------------------------------------------647 (a) Beyanda Bulunma Zorunluluğu -----------------------------------------------------------------------647 (b) Tanıklıktan Çekinme --------------------------------------------------------------------------------------647 (I) Tanıklıktan Çekinebilecekler (CMK md. 45/1) -----------------------------------------------648 (II) Meslek ve Sürekli Uğraşıları Sebebiyle Tanıklıktan Çekinme --------------------------648 (III) Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme ------------------------------------648 (4) Yemin Etme Zorunluluğu --------------------------------------------------------------------------------------648 (5) Keşfe Katılma Zorunluluğu -----------------------------------------------------------------------------------649 c. Tanığın Kolluk Tarafından Dinlenmesi --------------------------------------------------------------------------649 d. Tanıkların Dinlenmesi Sırasındaki Görüntü veya Seslerin Kayda Alınması --------------------------------649 e. Tanıkların Yüzleştirilmesi -------------------------------------------------------------------------------------------651 f. Teşhis --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------651 g. Tanık Asker Kişilerin Çağrılması ----------------------------------------------------------------------------------653 h. Tanıkların Korunması ------------------------------------------------------------------------------------------------654 (1) Genel Açıklama --------------------------------------------------------------------------------------------------654 (2) Tanık Koruma Tedbiri Kararları -----------------------------------------------------------------------------654 (3) Tanık Koruma Birimleri ve Kolluk Makamlarınca Yapılacak İşlemler -----------------------------654 (4) Gizlilik Kuralı ------------------------------------------------------------------------------------------------------655 (5) Suç, Yaptırım ve Soruşturma Usulü -----------------------------------------------------------------------655 (6) Askeri Ceza Muhakemesinde Uygulama -----------------------------------------------------------------656 4. Bilirkişi Mütalaası ------------------------------------------------------------------------------------------------------------657 a. Bilirkişi Kavramı --------------------------------------------------------------------------------------------------------657 b. Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğu ---------------------------------------------------------------------------------657 c. Bilirkişilik Kurumları ---------------------------------------------------------------------------------------------------658 d. Bilirkişinin Tayini ve Kolluğun Bilirkişiye Başvurma Yetkisi -----------------------------------------------658 5. Bilirkişinin Hakları ve Yetkileri -------------------------------------------------------------------------------------------660 6. Keşif ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------660 7. Yer Gösterme ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------661 8. Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma ------------------------------------------------------------------------662 a. Şüpheli veya Sanığın İç Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması -----------------------------663 b. Şüpheli veya Sanığın Dış Beden Muayenesi -----------------------------------------------------------------665 c. Şüpheli veya Sanığın Vücudundan Örnek Alınması --------------------------------------------------------665 d. Diğer Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması -------------------------------------666 e. Kadının Muayenesi ---------------------------------------------------------------------------------------------------666

İÇİNDEKİLER

23

9. Moleküler Genetik İncelemeler ------------------------------------------------------------------------------------------666 10. Fizik Kimliğin Tespiti -------------------------------------------------------------------------------------------------------666 11. Ölünün Kimliğini Belirleme, Adlî Muayene ve Otopsi -------------------------------------------------------------667 12. Belgeler ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------668 13. Görüntü veya Ses Kaydeden Araçlar ---------------------------------------------------------------------------------669 a. Genel Açıklama --------------------------------------------------------------------------------------------------------669 b. Av. M. İhsan DARENDE’nin Ceza Yargılamasında Görüntü ve Ses Kasetlerinin Delil Olması Konulu Makalesi -------------------------------------------------------------------------------------670 V. KORUMA TEDBİRLERİ VE KOLLUĞUN GÖREVLERİ ---------------------------------------------------------------------676 A. YAKALAMA VE GÖZALTINA ALMA ----------------------------------------------------------------------------------------677 1. Yakalama, Gözaltı ve Muhafaza Altına Alma Kavramları -------------------------------------------------------677 2. CMK’da Yakalamanın Şartları -------------------------------------------------------------------------------------------678 a. Herkesin Yakalama Yapabileceği Haller -----------------------------------------------------------------------678 (1) Kişiye Suçu İşlerken Rastlanması --------------------------------------------------------------------------678 (2) Suçüstü Bir Fiilden Dolayı İzlenen Kişinin Kaçması Olasılığının Bulunması veya Hemen Kimliğini Belirleme Olanağının Bulunmaması ------------------------------------------------678 (3) Şikayet Bulunması ----------------------------------------------------------------------------------------------678 b. Kolluk Görevlilerinin Yakalama Yapabileceği Haller --------------------------------------------------------679 3. Kolluğun PVSK’dan Kaynaklanan Yakalama Yetkisi -------------------------------------------------------------679 4. Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliğine Göre Kolluğun Yakalama, Gözaltına Alma ve Muhafaza Altına Alma Yetkisi -----------------------------------------------------------------680 5. Yakalanan Kişi Hakkında C.Savcılığına Bilgi Verilmesi ----------------------------------------------------------682 6. Gözaltına Alma ve Gözaltı Süreleri ------------------------------------------------------------------------------------682 a. Olağan Suçlarda ------------------------------------------------------------------------------------------------------684 b. Olağan Suçlar Dışındaki Suçlarda -------------------------------------------------------------------------------684 (1) TMK’nın 10’ncu Maddesi Gereğince Adalet Bakanlığının Teklifi Üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca Yargı Çevresi Birden Çok İli Kapsayacak Şekilde Belirlenecek İllerde Görevlendirilecek Ağır Ceza Mahkemelerinin Görev Alanına Giren Suçlarda ---------------------------------------------------------------------------------------------------684 (2) Sıkıyönetim Kanununda Yazılı Suçlarda -----------------------------------------------------------------684 (3) Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununda Gözaltı Süreleri --------------685 7. Yakalama Koruma Önleminin Uygulanmasında Kolluğun Görev ve Yetkileri --------------------------------------688 8. Adlî Kolluğun Olay Yerinde Aldığı Tedbirlere Uyulmaması Halinde Yetkisi --------------------------------------694 9. Basit Suçlarda Adlî Yakalama Yetkisi ---------------------------------------------------------------------------------694 10. Kolluğun Yakalayamayacağı Kişiler -----------------------------------------------------------------------------------695 a. Yasama ve Bakanlık Dokunulmazlığı Olanlar -----------------------------------------------------------------695 b. Diplomatik Dokunulmazlığı Olanlar ------------------------------------------------------------------------------695 c. Hakim ve Savcılar -----------------------------------------------------------------------------------------------------695 11. Gözaltına Alınan Kişinin Basın Önünde Teşhir Edilmesi --------------------------------------------------------695 12. Kolluğun Cezai Sorumluluğu --------------------------------------------------------------------------------------------697 13. Gözaltındaki Kişinin Beslenme, Nakil, Sağlığının Korunması, Tedavisi ve Yakalandığının Yakınlarına Haber Verilmesi Giderleri -----------------------------------------------------------697 B. TUTUKLAMA -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------698 1. Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------698 2. Tutuklama Kavramı ---------------------------------------------------------------------------------------------------------698 3. Tutuklamanın Ön Şartları -------------------------------------------------------------------------------------------------699 4. Tutuklamanın Nedenleri ---------------------------------------------------------------------------------------------------699 a. Kuvvetli Suç Şüphesinin Varlığını Gösteren Olguların ve Bir Tutuklama Nedeninin Bulunması -------699

İÇİNDEKİLER

24

b. Tutuklama Nedeninin Var Sayılabileceği Haller --------------------------------------------------------------699 c. Tutuklama Nedeninin Var Sayılabileceği Suçlar -------------------------------------------------------------700 5. Tutuklama Kararı Verilemeyecek Suçlar -----------------------------------------------------------------------------700 6. Tutuklamaya Karar Verme Yetkisi -------------------------------------------------------------------------------------701 7. Askerî Yargıda Tutuklama İle İlgili Özellikler ------------------------------------------------------------------------701 8. Tutuklama Kararlarına İtiraz ---------------------------------------------------------------------------------------------702 C. ADLÎ KONTROL -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------702 1. Genel Açıklama --------------------------------------------------------------------------------------------------------------702 2. Adlî Kontrolde Şüphelinin Tabi Tutulabileceği Yükümlülükler --------------------------------------------------702 3. Adlî Kontrol Kararı ve Hükmedecek Merciler -----------------------------------------------------------------------703 4. Tedbirlere Uymama --------------------------------------------------------------------------------------------------------703 5. Kolluğun Görevleri ----------------------------------------------------------------------------------------------------------703 D. YURT DIŞINA ÇIKARMAMA --------------------------------------------------------------------------------------------------703 E. ARAMA ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------704 1. Arama Kavramı --------------------------------------------------------------------------------------------------------------704 2. Aramaya Karar Verme Yetkisi -------------------------------------------------------------------------------------------706 a. Genel Açıklama --------------------------------------------------------------------------------------------------------706 b. Karar Alınmadan Yapılacak Aramalar ---------------------------------------------------------------------------711 c. Uluslararası Sözleşmeler ve Mukayeseli Hukukta Arama Kararı Verme Yetkisi --------------------742 d. Rıza İle Arama ---------------------------------------------------------------------------------------------------------743 3. Aramanın Amacı ------------------------------------------------------------------------------------------------------------745 4. Arama Zamanı ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------745 a. Kural (Aramanın Gündüz Yapılması) ----------------------------------------------------------------------------745 b. Gece Yapılacak Arama ----------------------------------------------------------------------------------------------745 5. Aranacak Kişiler ve Yerler ------------------------------------------------------------------------------------------------746 a. Genel Açıklama --------------------------------------------------------------------------------------------------------746 b. Aranacak Kişiler -------------------------------------------------------------------------------------------------------746 (1) Gerçek Kişiler ----------------------------------------------------------------------------------------------------746 (a) Şüpheli veya Sanığın Üst ve Eşyasının Aranması -----------------------------------------------746 (b) Belli Özellikleri Bulunan Kişilerin Aranması --------------------------------------------------------746 (I) Cumhurbaşkanı --------------------------------------------------------------------------------------746 (II) Milletvekilleri ve Bakanlık Dokunulmazlığı Olanlar -----------------------------------------747 (III) Diplomasi Dokunulmazlığı Bulunanlar --------------------------------------------------------747 (IV) Hakim ve Savcılar -----------------------------------------------------------------------------------747 (V) Avukatlar -----------------------------------------------------------------------------------------------747 (VI) Noterler -------------------------------------------------------------------------------------------------749 (VII) Subay ve Astsubaylar ------------------------------------------------------------------------------750 (2) Tüzel Kişiler -------------------------------------------------------------------------------------------------------750 c. Aranacak Yerler -------------------------------------------------------------------------------------------------------751 (1) Konut ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------751 (2) İşyeri ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------752 (3) Diğer Yerler -------------------------------------------------------------------------------------------------------752 6. Belge veya Kâğıtları İnceleme Yetkisi ---------------------------------------------------------------------------------752 7. Basımevlerinde Yapılacak Aramalar ----------------------------------------------------------------------------------752 8. Karar veya Yazılı Emir Üzerine Üst ve Eşya Aramasının İcrası -----------------------------------------------753 9. Araçlarda Arama ------------------------------------------------------------------------------------------------------------754 10. Konut, İşyeri ve Eklentilerinde Aramanın Yapılması --------------------------------------------------------------754

İÇİNDEKİLER

25

11. Aramada Emir ya da Karar Kapsamı Dışında Elde Edilen Bulgular ve Ele Geçirilen Kişiler ----------756 12. Aramalara İlişkin Kayıt Defteri -------------------------------------------------------------------------------------------756 13. Aramanın İcrasında Kolluğun Görev ve Yetkileri -------------------------------------------------------------------756 14. Şüphelinin Aranan Kişilerden Olup Olmadığının Sorgulanması -----------------------------------------------760 15. Hukuka Aykırı Olarak Yapılan Arama ve Kolluğun Sorumluluğu ----------------------------------------------760 a. Hukuka Aykırı Olarak Yapılan Aramanın Suç Oluşturması -----------------------------------------------760 b. Hukuka Aykırı Olarak Yapılan Aramanın Delil Yasağı Oluşturması ------------------------------------760 F. MUHAFAZA ALTINA ALMA VE ELKOYMA -------------------------------------------------------------------------------776 1. Muhafaza Altına Alma (Koruma Altına Alma) ve Elkoyma Kavramı ------------------------------------------776 2. Muhafaza Altına Alma ve Elkoyma Kararı Verme Yetkisi -------------------------------------------------------776 3. İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem --------------------------------------------------------778 4. Postada Elkoyma -----------------------------------------------------------------------------------------------------------778 5. Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma ---------------779 6. Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma --------------------------------------------------------------------------780 7. Sürücü Belgelerine Elkoyma ---------------------------------------------------------------------------------------------780 8. Basılı Eserlere Elkoyma ---------------------------------------------------------------------------------------------------780 9. Elkonulamayacak Mektuplar, Belgeler --------------------------------------------------------------------------------781 10. Elkonulan Eşyanın Muhafazası, Yediemine Teslimi ve Diğer İşlemler --------------------------------------782 G. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ ---------------------------------------787 1. İletişimin Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması Kavramları --------------------------------------------------787 2. Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince İletişimin Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması -------------789 a. İletişimin Tespitine, Dinlenmesine ve Kayda Alınmasına Karar Verme Yetkisi ----------------------789 b. İletişimin Tespitine Karar Verilebilecek Suçlar ----------------------------------------------------------------795 c. İletişimin Dinlenmesine ve Kayda Alınmasına Karar Verilebilecek Suçlar ----------------------------------795 d. Tedbirin Kapsamı -----------------------------------------------------------------------------------------------------796 e. Kararda Bulunacak Hususlar ve Kararın Süresi --------------------------------------------------------------797 f. Şüpheli veya Sanığın Yakalanabilmesi İçin, Kullanmakta Olduğu Mobil Telefonun Yerinin Tespiti ---797 g. Alınan Karar ve Yapılan İşlemlerin Gizliliği --------------------------------------------------------------------797 h. İletişimi Kayda Alınamayacak Olanlar ---------------------------------------------------------------------------797 (1) Tanıklıktan Çekinebilecekler ---------------------------------------------------------------------------------797 (2) Müdafiin Bürosu, Konutu ve Yerleşim Yerindeki Telekomünikasyon Araçları -----------------798 ı. Kararların Yerine Getirilmesi ---------------------------------------------------------------------------------------798 i. İletişim İçeriklerinin Yok Edilmesi ---------------------------------------------------------------------------------799 j. İletişimin Tespiti, Dinlenmesi veya Kayda Alınması Sırasında Tesadüfen Elde Edilen Deliller ----800 k. C.Savcıları veya Mahkemeler Tarafından İletişimin Tespiti Kapsamı Dışında Talep Edilebilecek Bilgiler ------------------------------------------------------------------------------------------800 l. Şikâyetçinin İletişiminin Tespiti ------------------------------------------------------------------------------------800 m. Tesadüfen elde edilen deliller -------------------------------------------------------------------------------------800 n. Kolluk Birimlerinin Sorumluluğu -----------------------------------------------------------------------------------800 H. GİZLİ SORUŞTURMACI VE TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME --------------------------------------------------------805 1. Gizli Soruşturmacı ----------------------------------------------------------------------------------------------------------805 a. Gizli Soruşturmacı ve Kışkırtıcı Ajan ----------------------------------------------------------------------------805 b. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesine Karar Verme Yetkisi --------------------------------------------808 c. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesine Karar Verilebilecek Suçlar ------------------------------------808 d. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun “Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinde Dikkat Edilecek Hususlar” Konulu 32 Nolu Genelgesi-------------------------------------------------------808

İÇİNDEKİLER

26

2. Teknik Araçlarla İzleme ---------------------------------------------------------------------------------------------------810 a. Genel Açıklama --------------------------------------------------------------------------------------------------------810 b. Teknik Araçlarla İzlemeye Karar Verme Yetkisi ve Süresi ------------------------------------------------810 c. Teknik Araçlarla İzlemeye Karar Verilebilecek Suçlar ------------------------------------------------------811 d. Teknik Araçlarla İzlemeye İlişkin Talep ve Kararlarda Yer Alacak Hususlar ----------------------------------811 e. Teknik Araçlarla İzleme Tedbirinin Kapsamı ve İzleme İşlemi -------------------------------------------812 f. Teknik İzleme Sürecinde Elde Edilen Delillerin İmhası -----------------------------------------------------812 g. Teknik Araçlarla İzleme Sırasında Tesadüfen Elde Edilen Deliller -------------------------------------812 I. CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA DÜZENLENMEYEN KORUMA ÖNLEMLERİ --------------------------------813 1. Şüpheli Sayısını En Aza İndirmeye Yönelik Bilgisayar Sistem Analizi (Trol Ağı) -------------------813 2. Çeşitli Bilgisayar Sistemlerindeki Verilerin Karşılaştırılması ----------------------------------------------------814 İ. KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE TAZMİNAT ----------------------------------------------------------------------814 1. Tazminat İstemi --------------------------------------------------------------------------------------------------------------814 2. Maddi ve manevi zarar: ---------------------------------------------------------------------------------------------------815 3. Tazminat İsteminin Koşulları ---------------------------------------------------------------------------------------------815 4. Tazminatın, Görevini Kötüye Kullanan Kamu Görevlilerine Rücu Edileceği -------------------------------------816 VI. SORUŞTURMA EVRESİ VE KOLLUĞUN GÖREVLERİ --------------------------------------------------------------------819 A. SORUŞTURMA KAVRAMI VE SAFHALARI ------------------------------------------------------------------------------819 B. SORUŞTURMA VE ÖZELLİKLERİ ------------------------------------------------------------------------------------------820 1. Soruşturma -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------820 2. Soruşturmanın Başlaması ------------------------------------------------------------------------------------------------820 3. Soruşturma Faaliyetleri ----------------------------------------------------------------------------------------------------820 4. Soruşturmanın Özellikleri--------------------------------------------------------------------------------------------------821 a. Yazılılık -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------821 b. Dağınıklık ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------821 c. Gecikemezlik -----------------------------------------------------------------------------------------------------------821 d. Gizlilik ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------822 5. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun “Soruçturmanın Gizliliği ve Basının Bilgilendirilmesi” Konulu 33 Nolu Genelgesi ------------------------------------------------------------------------------------------------824 C. KOLLUĞUN SUÇLARA ELKOYMA GÖREVİ ----------------------------------------------------------------------------828 1. Kolluğun Kendiliğinden İşe Girişmesi ---------------------------------------------------------------------------------828 2. Kolluğun Savcının Emriyle İşe Girişmesi -----------------------------------------------------------------------------830 3. Adalet Bakanlığı’nın (Ceza İşleri Genel Müdürlüğü) Soruşturmalarda İnsan Hakları İhlâllerine Yol Açılmaması Konulu 4 Nolu Genelgesi -------------------------------------------------------------831 D. SORUŞTURMA İŞLEMLERİ --------------------------------------------------------------------------------------------------833 E. SORUŞTURMA EVRESİNDE KOLLUK TARAFINDAN YAPILAMAYACAK İŞLEMLER ---------------------835 F. C. SAVCILARI TARAFINDAN SORUŞTURULACAK SUÇLAR -----------------------------------------------------836 G. SORUŞTURMA EVRESİNDE ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR VE KOLLUĞUN GÖREVLERİ --------838 1. Şüpheli ve Sanıkların Sıfatı Bakımından -----------------------------------------------------------------------------838 a. Cumhurbaşkanı --------------------------------------------------------------------------------------------------------838 b. Yasama Dokunulmazlığı Olanlar (TBMM Üyeleri ve TBMM Üyesi Olmayan Bakanlar) -------------838 c. Türkiye’de Suç İşleyen Yabancılar -------------------------------------------------------------------------------839 (1) Kural: Türkiye’de Suç İşleyen Yabancı Türk Kanunlarına Göre Cezalandırılır ----------------839 (2) İstisna: Devlet ve Hükümet Başkanları, Dışişleri Bakanları, Diğer Bakanlar, Diplomasi ve Konsolosluk Dokunulmazlık ve Ayrıcalıkları Olanlar ve Kuzey Atlantik Antlaşmasına Dahil Üye Devletlerin Kuvvet Mensupları ---------------------------------------------------------------------------839 (a) Devlet ve Hükümet Başkanları ile Dışişleri Bakanları ve Diğer Bakanların Dokunulmazlık ve Ayrıcalıkları ------------------------------------------------------------------------841

İÇİNDEKİLER

27

(b) Diplomasi Dokunulmazlık ve Ayrıcalıkları ----------------------------------------------------------841 (I) Diplomasi Temsilciliğinin Dokunulmazlığı ve Ayrıcalığı ----------------------------------841 (II) Diplomasi Temsilcileri ve Görevlilerinin Dokunulmazlık ve Ayrıcalıkları -------------------842 aa. Kişi Dokunulmazlığı ---------------------------------------------------------------------------843 bb. Yargı Dokunulmazlığı ------------------------------------------------------------------------844 cc. Konut Dokunulmazlığı ------------------------------------------------------------------------844 (III) Uluslararası Örgütler Nezdindeki Diplomasi Temsilcilerinin Ayrıcalık ve Bağışıklıkları ----845 (c) Konsolosluk Dokunulmazlık ve Ayrıcalıkları -------------------------------------------------------845 (I) Konsoloslukların Dokunulmazlık ve Ayrıcalıkları -------------------------------------------845 aa. Bina ve Araç Dokunulmazlığı --------------------------------------------------------------845 bb. Konsolosluk Arşiv ve Belgelerinin Dokunulmazlığı ----------------------------------845 cc. Konsolosluğun Haberleşme Serbestliği -------------------------------------------------846 (II) Konsolosluk Görevlilerinin Dokunulmazlık ve Ayrıcalıkları ------------------------------846 aa. Kişi Dokunulmazlığı ---------------------------------------------------------------------------846 bb. Yargı Dokunulmazlığı ------------------------------------------------------------------------846 (d) Kuzey Atlantik Antlaşmasına Dahil Üye Devletlerin Kuvvet Mensupları ------------------------848 (e) Adalet Bakanlığı’nın (Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü) Ülkemizde Görevli Diplomatik Misyon Mensuplarının Bağışıklık ve Ayrıcalıkları Konulu 01/01/2006 gün ve 72 Nolu Genelgesi ----------------------------------------------------848 (f) Adalet Bakanlığı’nın (Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü) NATO - SOFA Konulu 01/01/2006 gün ve 73 Nolu Genelgesi ----------------------------------853 d. Anayasa Mahkemesi Başkan ve Üyeleri -----------------------------------------------------------------------856 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------856 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------857 e. Yargıtay Birinci Başkanı, Birinci Başkan Vekilleri, Daire Başkanları, Üyeleri, Başsavcısı ve Başsavcı Vekili -------------------------------------------------------------------------------------857 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------857 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------857 f. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Seçimle Gelen Üyeleri ---------------------------------------857 g. Danıştay Başkan ve Üyeleri ile Başsavcısı --------------------------------------------------------------------857 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------857 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------857 h. Sayıştay Başkanı ve Üyeleri ---------------------------------------------------------------------------------------858 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------858 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------858 ı. Bölge Adlîye Mahkemesi Başkanı, Daire Başkanları, Üyeleri, Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Savcıları -------------------------------------------------------------------------------------------------858 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------858 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------858 i. Hakim ve Savcılar -----------------------------------------------------------------------------------------------------858 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------858 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------859 (3) Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun “H3akim ve Savcılar Hakkındaki Araştırma, İnceleme ve Soruşturma İşlemleri” Konulu 16 Nolu Genelgesi ----------------------859 j. Askerî Yargıtay Başkanı ve Üyeleri ile Askerî Yargıtay Başsavcısı ------------------------------------865 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------865 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------865

İÇİNDEKİLER

28

k. AYİM Başkan ve Üyeleri ile Başsavcısı -------------------------------------------------------------------------866 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------866 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------866 l. Askerî Hakim ve Savcılar -------------------------------------------------------------------------------------------866 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------866 (2) Genel Yargıya Tabi Suçları -----------------------------------------------------------------------------------866 m. Asker Kişiler ------------------------------------------------------------------------------------------------------------866 (1) Askerî Yargıya Tabi Suçları ----------------------------------------------------------------------------------866 (2) Genel Yargıya Tabi Suçları -----------------------------------------------------------------------------------867 (3) Şüpheli, Sanık veya Tanık Durumundaki Asker Kişilerin Çağrılması -----------------------------868 (a) Askerî Yargıya Tabi Suçlarda --------------------------------------------------------------------------868 (b) Genel Yargıya Tabi Suçlarda --------------------------------------------------------------------------869 n. Vali ve Kaymakamlar -------------------------------------------------------------------------------------------------869 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------869 (2) Seçim Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------869 (3) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------869 o. Üniversite Öğretim Üye ve Yardımcıları ------------------------------------------------------------------------870 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------870 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------870 ö. Kolluk Amir ve Memurları -------------------------------------------------------------------------------------------870 p. Avukatlar -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------870 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------870 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------871 r. Noterler ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------871 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------871 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------871 s. MİT Mensupları --------------------------------------------------------------------------------------------------------871 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------871 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------871 ş. Devlet Memurları ------------------------------------------------------------------------------------------------------871 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------871 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------873 t. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Üyeleri -----------------------------------------------------------------------873 (1) Görev Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------873 (2) Kişisel Suçları ----------------------------------------------------------------------------------------------------873 2. İşlenen Suçların Özelliklerine Göre Yapılacak Soruşturmalar -------------------------------------------------873 a. Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar -----------------------------------------------------------------------------------873 b. Kovuşturulması İzne veya Talebe Bağlı Suçlar --------------------------------------------------------------875 c. 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu (TMK) Kapsamına Giren Suçlar -------------------------------875 (1) Terör Kavramı ----------------------------------------------------------------------------------------------------875 (2) Terör Suçlusu ----------------------------------------------------------------------------------------------------875 (3) Terör Suçları ve Terör Amacıyla İşlenen Suçlar --------------------------------------------------------876 (4) Cezaların Arttırılması -------------------------------------------------------------------------------------------878 (5) Terör Örgütlerini Kuranlara, Yönetenlere ve Üye Olanlara Verilecek Cezalar -----------878 (6) Terör Örgütünün Propagandasını Yapmak --------------------------------------------------------------879 (7) Açıklama ve Yayınlamaya İlişkin Suçlar ------------------------------------------------------------------880 (8) Soruşturma ve Kovuşturma Usulü İle İlgili Esaslar ----------------------------------------------------880

İÇİNDEKİLER

29

(9) Görevlilere Müdafii Tayini -------------------------------------------------------------------------------------881 (10) Koruma Tedbirleri -----------------------------------------------------------------------------------------------882 (11) Silah Kullanma ---------------------------------------------------------------------------------------------------882 (12) Gözaltı Süreleri---------------------------------------------------------------------------------------------------883 (13) Kolluğun Görev ve Yetkileri ----------------------------------------------------------------------------------883 d. Basın Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------------883 (1) Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------883 (2) 5187 Sayılı Basın Kanunu ile İlgili Esaslar ---------------------------------------------------------------883 (a) Tanımlar -----------------------------------------------------------------------------------------------------884 (b) Basılmış Eserlerde Bulunması Zorunlu Bilgiler ---------------------------------------------------884 (c) Beyanname Verilmesi ------------------------------------------------------------------------------------884 (d) Teslim Yükümlülüğü --------------------------------------------------------------------------------------885 (e) Cezai Sorumluluk ------------------------------------------------------------------------------------------885 (f) Haber Kaynağı ---------------------------------------------------------------------------------------------885 (g) Suç Oluşturan Eylemler ---------------------------------------------------------------------------------885 (h) El Koyma, Dağıtım ve Satış Yasağı ------------------------------------------------------------------886 (ı) Kolluğun Görev ve Yetkileri -----------------------------------------------------------------------------886 (3) Adalet Bakanlığı (Ceza İşleri Genel Müdürlüğü’nün) Yazılı ve Görsel Basınla İlgili Uygulamalar Konulu 99 Nolu Genelgesi-------------------------------------------------------------------887 e. Çocukların İşlediği Suçlar -------------------------------------------------------------------------------------------892 f. Trafik Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------------894 g. Kaçakçılık Suçları -----------------------------------------------------------------------------------------------------896 h. Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununun 13 ncü Maddesinde Yazılı Olan Suçlar ve Özellikle Saklı, Yoklama Kaçağı, Bakaya ve Geç İltihak Suretiyle Bakaya Suçları ---------------------------------------------------------------------------------------------------------898 H. KOLLUK TARAFINDAN YAPILAN SORUŞTURMANIN TAMAMLANMASI VE C.BAŞSAVCILIĞINA GÖNDERİLMESİ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------900 1. Şüpheli veya Şüpheliler Yakalanmışsa -------------------------------------------------------------------------------900 2. Şüpheli veya Şüpheliler Yakalanmamışsa veya Belli Değilse --------------------------------------------------901 3. Fezleke -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------901 4. Soruşturma ve Kovuşturmayı Sona Erdiren Kesinleşmiş Kararların Kolluğa Bildirilmesi -----------------------902 I. HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU’NUN “SORUŞTURMA USUL VE ESASLARI” KONULU 10 NOLU GENELGESİ----------------------------------------------------------------------------------------------------------902 İ. HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU’NUN “ÖZEL SORUŞTURMA USULLERİ” KONULU 11 NOLU GENELGESİ----------------------------------------------------------------------------------------------------------921 VII. YAKALAMA EMRİ İLE ZORLA GETİRME, TUTUKLAMA VE HAPSEN TAZYİK KARARLARININ KOLLUĞA VERDİĞİ GÖREV VE YETKİLER ----------------------------------------------------------------------------------930 A. ZORLA GETİRME KARARI VE KOLLUĞA VERDİĞİ GÖREV VE YETKİLER --------------------------------------930 1. Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------930 2. Zorla Getirme Kararı -------------------------------------------------------------------------------------------------------931 3. Zorla Getirme Kararının Kolluğa Verdiği Görev ve Yetkiler -----------------------------------------------------933 4. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun “Zorla Getirme Kararları” Konulu 5 Nolu Genelgesi -------935 B. TUTUKLAMA KARARI VE KOLLUĞA VERDİĞİ GÖREV VE YETKİLER ----------------------------------------937 1. Tutuklama Kararı ------------------------------------------------------------------------------------------------------------937 2. Tutuklama Kararının Kolluğa Verdiği Görev ve Yetkiler ---------------------------------------------------------938 C. YAKALAMA EMRİ VE KOLLUĞA VERDİĞİ GÖREV VE YETKİLER ----------------------------------------------938 1. Yakalama Emri --------------------------------------------------------------------------------------------------------------938 2. Yakalama Emrinin Kolluğa Verdiği Görev ve Yetkiler ------------------------------------------------------------939

İÇİNDEKİLER

30

D. HAPSEN TAZYİK KARARI VE KOLLUĞA VERDİĞİ GÖREV VE YETKİLER ---------------------------------------942 1. Genel Olarak -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------942 2. Hapsen Tazyik Kararı ------------------------------------------------------------------------------------------------------942 a. İcra ve İflas Kanununa Göre ---------------------------------------------------------------------------------------942 b. Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanuna Göre --------------------------------------------943 3. Hapsen Tazyik Kararının Kolluğa Verdiği Görev ve Yetkiler ---------------------------------------------------943 E. HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU’NUN “ŞÜPHELİ-SANIK KARAR TAKİP FORMLARI İLE GIYABİ TUTUKLAMA KARARLARI VE YAKALAMA EMİRLERİNİN UYAP’TA DÜZENLENMESİ, İNFAZ VE GÜNCELLİKLERİNİN TAKİBİ” KONULU 4 NOLU GENELGESİ ------------------------------------------944 VIII. ORGANİZE SUÇLAR VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ----------------------------------------------------------950 A. GENEL OLARAK -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------950 B. ORGANİZE SUÇ ÖRGÜTÜ ----------------------------------------------------------------------------------------------------952 1. Organize Suç Örgütleri ve Ortaya Çıkış Nedenleri ----------------------------------------------------------------952 2. Organize Suç Örgütlerinin Yapısal Özellikleri -----------------------------------------------------------------------954 C. ORGANİZE SUÇ KAVRAMI VE KARAPARA -----------------------------------------------------------------------------955 D. 5549 SAYILI SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASININ ÖNLENMESİ HAKKINDA KANUN VE KOLLUĞUN GÖREVLERİ -----------------------------------------------------------------------------------------------------956 1. Karaparanın Aklanması Kavramı ---------------------------------------------------------------------------------------956 2. Karapara Aklanmasının Aşamaları ------------------------------------------------------------------------------------957 a. Yerleştirme --------------------------------------------------------------------------------------------------------------957 b. Ayırma --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------958 c. Bütünleşme -------------------------------------------------------------------------------------------------------------958 3. Karapara Aklama Yöntemleri --------------------------------------------------------------------------------------------958 a. Fonların Yasadışı İthali (Nakit Kaçakçılığı) --------------------------------------------------------------------959 b. Smurfing (Şirin veya Mantarlama) Yöntemi -------------------------------------------------------------------959 c. Parçalama ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------960 d. Vergi Cennetleri -------------------------------------------------------------------------------------------------------960 e. Paravan (Taşeron) veya Hayali Şirketlerin Kullanılması ---------------------------------------------------960 f. Nakit Para Kullanılan İşyerlerinin İşletilmesi -------------------------------------------------------------------960 g. Kumarhane ve Gazinolar -------------------------------------------------------------------------------------------961 h. Diğer Yöntemler -------------------------------------------------------------------------------------------------------961 4. Aklama Suçu -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------961 5. Kontrollü Teslimat ve Yöntemi ------------------------------------------------------------------------------------------963 a. Kontrollü Teslimat -----------------------------------------------------------------------------------------------------963 b. Kontrollü Teslimatın Amaçları -------------------------------------------------------------------------------------964 c. Kontrollü Teslimatın Çeşitleri --------------------------------------------------------------------------------------964 d. Kontrollü Teslimatın Şartları ---------------------------------------------------------------------------------------965 e. Kontrollü Teslimat Talepleri ----------------------------------------------------------------------------------------965 f. Kontrollü Teslimatın Uygulanması -------------------------------------------------------------------------------966 g. Kontrollü Teslimat Uygulamasına Son Verilmesi ------------------------------------------------------------966 E. ORGANİZE SUÇLARLA MÜCADELE VE KOLLUK --------------------------------------------------------------------967 F. HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU’NUN “SUÇTAN KAYNAKLANAN MAL VARLIĞI DEĞERLERİNİN AKLANMASININ ÖNLENMESİ” KONULU 13 NOLU GENELGESİ -------------------------970 IX. DENETİMLİ SERBESTLİK KANUNUNA GÖRE KOLLUĞUN GÖREVLERİ ------------------------------------------973 X. KOLLUĞUN ADLÎ GÖREVLERDEN DOĞAN HUKUKÎ SORUMLULUĞU ---------------------------------------------975

İÇİNDEKİLER

31

DÖRDÜNCÜ KİTAP BAZI ÖZEL KANUNLARDA SUÇ VEYA KABAHAT OLUŞTURAN

EYLEMLER İLE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ I. 6136 SAYILI ATEŞLİ SİLAHLAR VE BIÇAKLAR İLE DİĞER ALETLER HAKKINDA KANUN --------------989 A. SUÇ OLUŞTURAN EYLEMLER ----------------------------------------------------------------------------------------------989 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ---------------------------------------------------------------------------------------990 II. 2521 SAYILI AVDA VE SPORDA KULLANILAN TÜFEKLER, NİŞAN TABANCALARI VE AV BIÇAKLARININ YAPIMI, ALIMI, SATIMI VE BULUNDURULMASINA DAİR KANUN ----------------------- 1004 A. SUÇ/KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER ---------------------------------------------------------------------------- 1004 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1005 III. 4915 SAYILI KARA AVCILIĞI KANUNU --------------------------------------------------------------------------------------- 1005 A. SUÇ / KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER --------------------------------------------------------------------------- 1005 1. İdarî Para Cezasını Gerektiren (Kabahat Oluşturan) Eylemler ---------------------------------------------- 1005 2. Suç Oluşturan (Adlî Cezayı Gerektiren) Eylemler --------------------------------------------------------------- 1006 3. Çevre Kanununa Göre Cezalandırılacak Eylem ----------------------------------------------------------------- 1006 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1007 1. İdarî Para Cezasını Gerektiren (Kabahat Oluşturan) Eylemlerde ------------------------------------------- 1008 2. Çevre Kanununa Göre Cezalandırılacak Eylemlerde ----------------------------------------------------------- 1009 3. Adlî Cezayı Gerektiren (Suç Oluşturan) Eylemlerde ------------------------------------------------------------ 1009 IV. ÇEVRE KANUNU --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1009 A. ÇEVRE SORUNLARI ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1009 1. Hava Kirliliği ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1009 2. Su Kirliliği -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1010 3. Toprak Kirliliği -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1010 4. Gürültü Kirliliği ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1011 B. ÇEVRE KORUNMASINA İLİŞKİN ÖNLEMLER VE YASAKLAR -------------------------------------------------- 1011 1. Kirletme Yasağı ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1011 2. İzin Alma, Arıtma ve Bertaraf Etme Yükümlülüğü --------------------------------------------------------------- 1012 3. Denetim, Bilgi Verme ve Bildirim Yükümlülüğü ------------------------------------------------------------------- 1012 4. Gürültü ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1012 5. Tehlikeli Kimyasallar ve Atıklar ---------------------------------------------------------------------------------------- 1013 6. Faaliyetlerin Durdurulması --------------------------------------------------------------------------------------------- 1013 C. İDARÎ YAPTIRIMLAR, İDARÎ YAPTIRIMLARDA YETKİ VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ---------- 1013 D. ADLÎ CEZALAR VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ --------------------------------------------------------- 1018 E. ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1019 F. TCK’NIN ÇEVRENİN KİRLETİLMESİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİ VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ --- 1020 1. Çevrenin Kasten Kirletilmesi ------------------------------------------------------------------------------------------- 1020 2. Çevrenin Taksirle Kirletilmesi ------------------------------------------------------------------------------------------ 1020 G. ANIZ VE YOL KENARLARI İLE MERALARDA ANIZ YAKILMAMASI HAKKINDA (2006/23) SAYILI GENELGE (R.G: 01 Kasım 2006-26333) --------------------- 1021 V. 6831 SAYILI ORMAN KANUNU -------------------------------------------------------------------------------------------------- 1023 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1023 1. Ormanlarda Yasak ve İzne Bağlı Faaliyetler ---------------------------------------------------------------------- 1024 2. Orman Ürünlerinin Sevk ve Nakli ------------------------------------------------------------------------------------- 1025 a. Nakliye Tezkeresi ve Sevk İrsaliyesi --------------------------------------------------------------------------- 1025 b. Tezkere Değiştirilmesi ve Değiştirilmeden Taşıma -------------------------------------------------------- 1027

İÇİNDEKİLER

32

c. Aynı Taşıma Belgeleri ile Birden Fazla Taşıma ------------------------------------------------------------ 1027 d. Nakliye Tezkeresinin veya Sevk İrsaliyesinin Zayi Olduğu İddiası ------------------------------------ 1027 e. Tezkere Aranmayacak Hâller ------------------------------------------------------------------------------------ 1027 3. Orman Sayılmayan Yerlerdeki Ağaç ve Ağaççıklardan Faydalanma -------------------------------------- 1028 4. Orman Yangınları --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1029 5. Kamu Kurumlarına Ait Ormanlar ve Özel Ormanlarla İlgili Özellikler --------------------------------------- 1029 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1030 1. Suç veya Kabahat Oluşturan Eylemler ----------------------------------------------------------------------------- 1030 2. Kolluğun Görev ve Yetkileri -------------------------------------------------------------------------------------------- 1032 VI. 1380 SAYILI SU ÜRÜNLERİ KANUNU ---------------------------------------------------------------------------------------- 1035 A. YASAK, SINIRLAMA VE YÜKÜMLÜLÜKLERE AYKIRI HAREKETLER VE UYGULANACAK CEZALAR (KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER) ------------------------------------------------------------------- 1035 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1038 C. İDARÎ PARA CEZALARININ UYGULANMASI VE YAPTIRIMLAR ----------------------------------------------- 1039 1. Kontrol Ekipleri ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1039 2. Suçun Tespiti --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1039 3. Ceza Miktarının Tespiti -------------------------------------------------------------------------------------------------- 1039 4. İdarî Para Cezası Uygulamaya İlişkin Belgeler (Yntl md. 39) ------------------------------------------------ 1040 5. Cezanın Kesilmesi ve Yapılacak Diğer İşlemler ------------------------------------------------------------------ 1040 6. Ruhsat Tezkerelerinin Geri Alınması ve İptali -------------------------------------------------------------------- 1040 VII. MADEN KANUNU -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1040 A. SUÇ VEYA KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER ------------------------------------------------------------------- 1040 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1041 VIII. 2863 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU -------------------------------------------- 1041 A. SUÇ OLUŞTURAN EYLEMLER -------------------------------------------------------------------------------------------- 1041 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ-------------------------------------------------------------------------------------- 1042 IX. 5682 SAYILI PASAPORT KANUNU --------------------------------------------------------------------------------------------- 1045 A. KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ--------------------------- 1045 B. SUÇ OLUŞTURAN EYLEMLER VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ------------------------------------- 1046 C. PASAPORT VEYA PASAPORT YERİNE GEÇEN BELGELERİN KONTROLÜ İLE İLGİLİ ESASLAR ----- 1046 X. 6458 SAYILI YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU --------------------------------------------- 1047 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1047 B. KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER------------------------------------------------------------------------------------- 1054 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ-------------------------------------------------------------------------------------- 1054 XI. 4817 SAYILI YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN --------------------------------------------- 1055 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1055 1. İzin Alma Yükümlülüğü ve İzin Verme Yetkisi -------------------------------------------------------------------- 1055 2. İzinlerin Verilmesi veya Uzatılması ---------------------------------------------------------------------------------- 1056 3. Çalışma İzninin Geçerliliğini Kaybetmesi --------------------------------------------------------------------------- 1057 4. Bildirim Yükümlülüğü ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 1057 B. KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER ------------------------------------------------------------------------------------ 1057 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1058 XII. 1774 SAYILI KİMLİK BİLDİRME KANUNU ------------------------------------------------------------------------------------ 1059 A. KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER ------------------------------------------------------------------------------------ 1059 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1059 XIII. 298 SAYILI SEÇİMLERİN TEMEL HÜKÜMLERİ VE SEÇMEN KÜTÜKLERİ HAKKINDA KANUN --------------- 1060 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1060 1. Propaganda Esasları ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 1060

İÇİNDEKİLER

33

2. Propaganda Yasakları --------------------------------------------------------------------------------------------------- 1063 3. Oy Verme Günü Sandık Alanında Alınacak Önlemler ---------------------------------------------------------- 1064 4. Seçim Yasakları ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1066 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1067 1. Suç/Kabahat Oluşturan Eylemler ------------------------------------------------------------------------------------- 1067 2. Soruşturma ve Kovuşturma Esasları ve Kolluğun Görev ve Yetkileri -------------------------------------- 1069 a. Seçim İşleriyle Görevlendirilenlerin İşlemiş Oldukları Seçim Suçlarında ---------------------------- 1069 b. Seçmenlerin İşlemiş Olduğu Suçlarda ------------------------------------------------------------------------ 1069 c. Kabahat Oluşturan (İdarî Para Cezasını Gerektiren) Eylemlerde ------------------------------------- 1070 XIV. 2911 SAYILI TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞLERİ KANUNU ---------------------------------------------------- 1070 A. SUÇ OLUŞTURAN EYLEMLER -------------------------------------------------------------------------------------------- 1070 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1071 C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞININ BASIN AÇIKLAMALARI KONULU GENELGESİ ---------------------------------- 1072 D. İÇİŞLERİ BAKANLIĞININ TOPLUMSAL OLAYLARA MÜDAHALE ESASLARI KONULU GENELGESİ ---- 1074 XV. 5253 SAYILI DERNEKLER KANUNU ------------------------------------------------------------------------------------------ 1076 A. GENEL HÜKÜMLER ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1076 1. Derneğin Tanımı ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1076 2. Kurulması Yasak Olan Dernekler ve Yasak Faaliyetler -------------------------------------------------------- 1076 3. Bazı Ad ve İşaretleri Kullanma Yasağı ------------------------------------------------------------------------------ 1076 4. Derneklerin İzinle Kurabileceği Tesisler ---------------------------------------------------------------------------- 1077 a. Lokâl -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1077 b. Başvuru ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1077 c. Alkollü İçki Kullanılması ------------------------------------------------------------------------------------------- 1078 d. Lokâllerde Çalışacak Kişiler -------------------------------------------------------------------------------------- 1078 e. Lokâlden Yararlanma ---------------------------------------------------------------------------------------------- 1078 f. Lokâllerin Denetimi ------------------------------------------------------------------------------------------------- 1078 g. Faaliyetten Geçici Olarak Men Etme -------------------------------------------------------------------------- 1079 h. Lokâl Açma ve Çalışma İzninin İptali -------------------------------------------------------------------------- 1079 ı. İzinsiz Açılan Lokâller ---------------------------------------------------------------------------------------------- 1079 5. Yardım ve İşbirliği --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1079 6. Gelir ve Giderlerde Usul ile Dernek Defterleri -------------------------------------------------------------------- 1080 7. Derneklerin Denetimi ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 1080 B. SUÇ VEYA KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER ------------------------------------------------------------------- 1080 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1082 XVI. 2860 SAYILI YARDIM TOPLAMA KANUNU --------------------------------------------------------------------------------- 1083 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1083 1. Yardım Toplama İzni ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 1083 2. Kurban Derisi, Bağırsak, Fitre ve Zekat Zarfı Dağıtmak Sureti ile Yardım Toplama ------------------- 1084 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1084 1. Suç/Kabahat Oluşturan Eylemler ------------------------------------------------------------------------------------- 1084 2. Kolluğun Görev ve Yetkileri -------------------------------------------------------------------------------------------- 1085 XVII. 6356 SAYILI SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNU ------------------------------------------------ 1085 A. KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER ------------------------------------------------------------------------------------ 1085 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1086 XVIII. 1593 SAYILI GENEL SAĞLIĞI KORUMA (UMUMİ HIFZISIHHA) KANUNU --------------------------------------------- 1086 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1086 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1088

İÇİNDEKİLER

34

XIX. 4207 SAYILI TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ HAKKINDA KANUN --- 1089 A. GENEL ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1089 B. TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN YASAKLANMASI ------------------------------------------------------------------------------ 1089 C. KORUYUCU ÖNLEMLER ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 1090 D. KONTROLÜN SAĞLANMASI İLE İLGİLİ ESASLAR ----------------------------------------------------------------- 1092 E. SUÇ/KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------ 1092 XX. 4250 SAYILI İSPİRTO VE İSPİRTOLU İÇKİLER KANUNU -------------------------------------------------------------- 1095 A. YASANIN KAPSAMI VE AMACI -------------------------------------------------------------------------------------------- 1095 B. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1095 C. CEZALAR ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1097 D. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1098 XXI. 4733 SAYILI TÜTÜN VE ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN ----------------------------------------------------------------------------------------------- 1099 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1099 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1103 XXII. 6222 SAYILI SPORDA ŞİDDET VE DÜZENSİZLİĞİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN ------------------------ 1105 A. GİRİŞ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1105 B. TANIMLAR ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1106 C. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1106 1. İl ve İlçe Spor Güvenlik Kurullarının Oluşturulması -------------------------------------------------------------- 1106 2. Spor Alanlarının Güvenlik ve Düzenine İlişkin Tedbirler ------------------------------------------------------- 1107 3. Saha Güvenliği ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1107 4. Müsabaka Güvenliği ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 1107 5. Taraftardan Sorumlu Kulüp Temsilcisi------------------------------------------------------------------------------- 1108 D. YASAK FİİLLER ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1108 1. Şike ve teşvik primi-------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1108 2. Spor Alanlarına Sokulması Yasak Maddeler----------------------------------------------------------------------- 1108 3. Spor Alanlarına Yasak Madde Sokulması ve Müsabaka Düzeninin Bozulması-------------------------------------1109 4. Hakaret İçeren Tezahürat ----------------------------------------------------------------------------------------------- 1110 5. Spor Alanlarına Usulsüz Seyirci Girişi ------------------------------------------------------------------------------- 1110 6. Yasak Alanlara Girme ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 1111 7. Spor Alanlarında Taşkınlık Yapılması ve Tesislere Zarar Verilmesi ---------------------------------------- 1111 8. Seyirden Yasaklanma ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 1111 9. Kamu Görevlisi Sayılma ------------------------------------------------------------------------------------------------ 1112 10. Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi ------------------------------------------------------------------------------- 1112 11. Şiddete Neden Olabilecek Açıklamalar ------------------------------------------------------------------------------ 1113 E. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1113 XXIII. 7201 SAYILI TEBLİGAT KANUNU -------------------------------------------------------------------------------------------- 1115 A. TEBLİGAT KAVRAMI VE TEBLİGAT MEMURLARI ------------------------------------------------------------------ 1115 B. TEBLİGAT KURALLARI ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1116 C. TEBLİGATIN YAPILACAĞI YERLER VE KİŞİLER ------------------------------------------------------------------- 1119 1. Tüzel Kişilere ve Ticari İşletmelere Tebligat ----------------------------------------------------------------------- 1119 2. Tüzel Kişilerin Memur ve Müstahdemlerine Tebligat ----------------------------------------------------------- 1120 3. Askeri Şahıslara Tebligat ----------------------------------------------------------------------------------------------- 1120 a. Er ve Erbaşlara Tebligat ------------------------------------------------------------------------------------------ 1120 b. Diğer Askerî Şahıslara Tebligat --------------------------------------------------------------------------------- 1120 c. Seferde Askerî Şahıslara Tebligat ----------------------------------------------------------------------------- 1120

İÇİNDEKİLER

35

4. Aynı Konutta Oturan Kişilere veya Hizmetçiye Tebligat ------------------------------------------------------- 1120 5. Meslek ve Sanat Erbabına Tebligat --------------------------------------------------------------------------------- 1120 6. Otel, Hastane, Fabrika ve Okul Gibi Yerlerde Tebligat --------------------------------------------------------- 1121 7. Tutuklu ve Hükümlülere Tebligat ------------------------------------------------------------------------------------- 1121 8. Muhatabın Geçici Olarak Başka Yere Gitmesi Hâlinde Tebligat -------------------------------------------- 1121 9. Muhatabın Adreste Bulunmaması, Ölmesi veya Adresinden Sürekli Olarak Ayrılması Halinde Yapılacak İşlem ------------------------------------------------------------------------------------------------- 1121 10. Tebliğ İmkânsızlığı ve Tebellüğden Kaçınma ile Adres Kayıt Sistemindeki Adreste Bulunmama Halinde Yapılacak İşlem ----------------------------------------------------------------------------- 1122 11. Muhatap Yerine Tebligat Yapılacak Kişinin Yaş ve Ehliyet Şartı---------------------------------------- 1122 D. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1123 1. Suç Oluşturan Eylemler ------------------------------------------------------------------------------------------------- 1123 a. Tebligat Memuru Açısından -------------------------------------------------------------------------------------- 1123 b. Tebligat Yapılacak Şahıslar Açısından ----------------------------------------------------------------------- 1123 (1) Yanlış Adres Bildirmek --------------------------------------------------------------------------------------- 1123 (2) Tebliğ Evrakının Muhataba Verilmemesi ve Tebligatı Kabulden Sebepsiz Yere Kaçınma ---- 1123 (3) Yalan Beyan ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 1123 c. Tebliğ Evrakının Taliki (Asılması, Yapıştırılması) İle İlgili Suçlar -------------------------------------- 1123 E. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1124 XXIV. TÜRK BAYRAĞI KANUNU ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1124 A. SUÇ/KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER ---------------------------------------------------------------------------- 1124 1. Suç/Kabahat Oluşturan Eylemler ------------------------------------------------------------------------------------- 1124 a. Bayrak Kanununda Yer Alan Kabahatler --------------------------------------------------------------------- 1124 b. Türk Ceza Kanununda Yer Alan Suçlar ---------------------------------------------------------------------- 1125 2. Kolluğun Görev ve Yetkileri -------------------------------------------------------------------------------------------- 1125 XXV. FUHUŞLA MÜCADELE MEVZUATI ------------------------------------------------------------------------------------------ 1125 A. GENEL ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1125 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1127 1. Gizli İnceleme -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1127 2. Gizli Fuhuş Yapan Kişilere Yapılacak İşlemler ------------------------------------------------------------------- 1127 3. Gizli Fuhuş Yapılan Evlere Yapılacak İşlemler ------------------------------------------------------------------- 1129 a. PVSK’ya Göre -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1129 b. Tüzük Hükümlerine Göre ----------------------------------------------------------------------------------------- 1129 c. Görevlilerle İlgili Özel Hükümler --------------------------------------------------------------------------------- 1130 XXVI. 775 SAYILI GECEKONDU KANUNU --------------------------------------------------------------------------------------- 1132 XXVII. 3621 SAYILI KIYI KANUNU ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 1135 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1135 B. SUÇ VEYA KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER ------------------------------------------------------------------- 1135 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1136 XXVIII. MERA KANUNU ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1136 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1136 B. SUÇ OLUŞTURAN EYLEMLER -------------------------------------------------------------------------------------------- 1137 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1138 XXIX. 3091 SAYILI TAŞINMAZ MAL ZİLYETLİĞİNE YAPILAN TECAVÜZLERİN ÖNLENMESİ HAKKINDA KANUN ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1138 A. GENEL ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1138 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1139

İÇİNDEKİLER

36

XXX. DEVRİM KANUNLARI ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1141 A. GİRİŞ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1141 B. DEVRİM KANUNLARI --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1141 1. Tevhid-î Tedrisat (Öğretimin Birleştirilmesi) Kanunu ------------------------------------------------------------ 1141 2. Türk Harflerinin Kabul ve Uygulanması Hakkında Kanun ----------------------------------------------------- 1142 3. Uluslararası Rakamların Kabulü, Hakkında Kanun (Beynelminel Erkamın Kabulü Hakkında Kanun) --- 1142 4. Türk Medeni Kanunuyla Kabul Edilen Evlenme Akdînin Evlendirme Memuru Önünde Yapılacağına Dair Medeni Nikah Esası İle Aynı Kanunun 110’uncu Maddesi Hükmü ----------------------------------------- 1142 5. Şapka Kanunu ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1143 6. Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun -------------------------------------------------------------------- 1143 a. Kamu Görevlileri ve Türban Yasağı ---------------------------------------------------------------------------- 1144 b. Yükseköğretim Kurumlarında Türban Yasağı --------------------------------------------------------------- 1145 7. Efendi, Bey, Paşa Gibi Lakap ve Unvanların Kaldırıldığına Dair Kanun ---------------------------------- 1147 8. Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine (Kapatılmasına) ve Türbedarlıklar İle Bir Takım Unvanların Men ve İlgasına (Ortadan Kaldırılmasına) Dair Kanun ----------------------------------------- 1147 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1148 XXXI. KİMYASAL SİLAHLARIN GELİŞTİRİLMESİ, ÜRETİMİ, STOKLANMASI VE KULLANIMININ YASAKLANMASI HAKKINDA KANUN --------------------------------------------------------------------------------------- 1150 A. GENEL AÇIKLAMA ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1150 B. SUÇ OLUŞTURAN EYLEMLER -------------------------------------------------------------------------------------------- 1150 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1151 XXXII. 5729 SAYILI SES VE GAZ FİŞEĞİ ATABİLEN SİLAHLAR HAKKINDA KANUN --------------------------------- 1151 A. GENEL AÇIKLAMA ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1151 B. SES VE GAZ FİŞEĞİ ATABİLEN SİLAHLARIN İMAL, İTHAL VE İHRACI ------------------------------------- 1152 C. SES VE GAZ FİŞEĞİ ATABİLEN SİLAHLARIN TAŞINMASI, SATIŞI VE NAKLİ -------------------------- 1152 Ç. SES VE GAZ FİŞEĞİ ATABİLEN SİLÂHLARI ELİNDE BULUNDURANLAR İLE YENİ DEVİR VEYA SATIN ALAN ŞAHISLARIN YAPMASI GEREKEN İŞLEMLER ---------------------------------------------------- 1153 D. 5729 SAYILI SES VE GAZ FİŞEĞİ ATABİLEN SİLAHLAR HAKKINDA KANUNA GÖRE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1154 1. Suç veya Kabahat Oluşturan Eylemler (Ceza Hükümleri) ----------------------------------------------------- 1154 2. Kolluğun Görev ve Yetkileri -------------------------------------------------------------------------------------------- 1154 XXXIII. 1219 SAYILI HEKİMLİK VE YAN DALLARI (TABABET VE ŞUABATI SANATLARI) KANUNU, 6197 SAYILI ECZACILAR VE ECZANELER HAKKINDA KANUN VE 5193 SAYILI OPTİSYENLİK HAKKINDA KANUN -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1155 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1155 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ-------------------------------------------------------------------------------------- 1157 XXXIV. 5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU ---------------------------------------------------------------- 1157 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1157 B. SUÇ OLUŞTURAN EYLEMLER, KOVUŞTURMA USULÜ VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ---- 1159 1. Suç Oluşturan Eylemler ------------------------------------------------------------------------------------------------- 1159 2. Kovuşturma Usulü ve Kolluğun Görev ve Yetkileri -------------------------------------------------------------- 1159 C. HAKLARA TECAVÜZÜN ÖNLENMESİ VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ -------------------------- 1160 D. İDARÎ PARA CEZASINI GEREKTİREN EYLEMLER VE KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ --------- 1162 E. İKRAMİYE ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1162 XXXV. AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN ----------------- 1163 A. GENEL ESASLAR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1163 B. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ ------------------------------------------------------------------------------------- 1168

İÇİNDEKİLER

37

XXXVI. 5898 SAYILI UÇUCU MADDELERİN ZARARLARINDAN İNSAN SAĞLIĞININ KORUNMASINA DAİR KANUN -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1169 A. GİRİŞ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1169 B. KONTROL İLE İLGİLİ ESASLAR ------------------------------------------------------------------------------------------- 1169 C. SUÇ/KABAHAT OLUŞTURAN EYLEMLER VE KOLLUĞUN GÖREVLERİ ----------------------------------- 1169 1. Suç Oluşturan Eylemler ve Kolluğun Görevleri ------------------------------------------------------------------- 1169 a. Suç Oluşturan Eylemler ------------------------------------------------------------------------------------------- 1169 b. Kolluğun Görevleri -------------------------------------------------------------------------------------------------- 1170 2. Kabahat Oluşturan Eylemler ve Kolluğun Görevleri ------------------------------------------------------------- 1170 a. Kabahat Oluşturan Eylemler ------------------------------------------------------------------------------------- 1170 b. Kolluğun Görevleri -------------------------------------------------------------------------------------------------- 1170 XXXVII. 5996 SAYILI VETERİNER HİZMETLERİ, BİTKİ SAĞLIĞI, GIDA VE YEM KANUNU ------------------- 1170 XXXVIII. 6415 SAYILI TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE DAİR KANUN --------------------------- 1171 A. FON SAĞLANMASI VEYA TOPLANMASI YASAK FİİLLER ------------------------------------------------------- 1172 B. TERÖRİZMİN FİNANSMANI SUÇU---------------------------------------------------------------------------------------- 1172 C. KOLLUĞUN GÖREV VE YETKİLERİ-------------------------------------------------------------------------------------- 1172

BEŞİNCİ KİTAP

UYGULAMAYA İLİŞKİN ÖRNEKLER VE PRATİK ÇALIŞMALAR

BİRİNCİ BÖLÜM UYGULAMAYA İLİŞKİN ÖRNEKLER

I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI ------------------------------------------------------------------- 1173 A. AİHM’NİN TÜRKİYE HAKKINDA VERDİĞİ KARARLAR VE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER ----------- 1173 B. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNDE YER ALAN BAZI HAKLAR VE BUNLARIN AİHM TARAFINDAN YORUMLANMASI ----------------------------------------------------------------- 1181 1. Yaşama Hakkı ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1181 a. Güvenlik Güçlerinin Operasyonlarındaki Yaşama Hakkı İhlâlleri -------------------------------------- 1182 (1) Yetersiz ve Etkisiz Soruşturma ---------------------------------------------------------------------------- 1182 (2) Orantısız Güç Kullanımı ------------------------------------------------------------------------------------- 1183 (3) Operasyonun Plânlaması ve Uygulanmasının Kusurlu Olması ---------------------------------- 1184 b. Gözaltında Kaybolmalar ------------------------------------------------------------------------------------------- 1184 c. Gözaltında Ölümler ------------------------------------------------------------------------------------------------- 1186 d. Faili Meçhul Cinayetler -------------------------------------------------------------------------------------------- 1187 2. İşkence Yasağı ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1188 a. Gözaltında İşkence ve Kötü Muameleler --------------------------------------------------------------------- 1189 b. Cezaevinde Kötü Muameleler ----------------------------------------------------------------------------------- 1190 c. Devletin Pozitif Ödevini Yerine Getirmemesi ---------------------------------------------------------------- 1190 d. İç Hukukta Yeterli ve Etkili Soruşturma Yapılmaması ---------------------------------------------------- 1191 e. Güneydoğuda Güvenlik Güçlerince Ev ve Köy Yakma Başvuruları ---------------------------------- 1191 f. Gözaltında Kaybolan Kişilerin Yakınlarının Maruz Kaldığı Kötü Muameleler ---------------------------- 1191 3. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı ------------------------------------------------------------------------------------------- 1192 a. Gözaltında Kaybolan Kişilerle ilgili Kayda Geçmeyen Gözaltılar -------------------------------------- 1193 b. Gözaltına Almada “Makul Şüphe” ve “Hukuka Uygunluk” Koşullarının İhlâli -------------------------------- 1194 c. Uzun Gözaltı Süreleri ---------------------------------------------------------------------------------------------- 1195 d. Gözaltına İtiraz Hakkı ---------------------------------------------------------------------------------------------- 1196 e. Tazminat Hakkı ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1196

İÇİNDEKİLER

38

4. Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması Hakkı --------------------------------------------------------------- 1196 5. Etkili Başvuru Hakkı ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1198 6. Mülkiyet Hakkı ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1199 C. ÖRNEK BİR AİHM DAVASI -------------------------------------------------------------------------------------------------- 1203 II. ARAMA, YAKALAMA VE SİLAH KULLANMA YETKİLERİ KONUSUNDA PRATİK ÇALIŞMASI ----------- 1212

İKİNCİ BÖLÜM

SORUŞTURMA DOSYASI VE TUTANAK ÖRNEKLERİ, KONTROL FORMLARI I. SORUŞTURMA DOSYASI VE TUTANAK ÖRNEKLERİ ------------------------------------------------------------------ 1225 A. SORUŞTURMA DOSYASINDA BULUNACAK EVRAK LİSTESİ ------------------------------------------------- 1225 B. SORUŞTURMA DOSYASINDA BULUNACAK EVRAK ÖRNEKLERİ -------------------------------------------- 1227 FEZLEKE ÖRNEĞİ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1227 İHBAR TUTANAĞI ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1229 OLAY YERİ TESPİT TUTANAĞI ------------------------------------------------------------------------------------------------- 1231 ARAMA VE EL KOYMA TUTANAĞI -------------------------------------------------------------------------------------------- 1232 TANIK BİLGİ ALMA TUTANAĞI -------------------------------------------------------------------------------------------------- 1233 YAKALAMA VE GÖZALTINA ALMA TUTANAĞI ŞÜPHELİ VE SANIK HAKLARI FORMU -------------------- 1235 İFADE TUTANAĞI (Şüpheli İçin) ------------------------------------------------------------------------------------------------- 1237 TEMSİLİ UYGULAMA VE YER GÖSTERME TUTANAĞI ---------------------------------------------------------------- 1238 DİZİ PUSULASI ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1239 II. KONTROL FORMLARI ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1241 Kolluğun Suçların Öğrenilmesi Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu -------------------------------- 1241 Kolluğun Suça El Koyma Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu---------------------------------------- 1243 Kolluğun Adli Yakalama Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu ----------------------------------------- 1244 Kolluğun Önleme Araması Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu-------------------------------------- 1246 Kolluğun İfade Alma Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu---------------------------------------------- 1250 Kolluğun Adli Arama Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu---------------------------------------------- 1252 Kolluğun El Koyma Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu------------------------------------------------ 1255 Kolluğun Tanığın Dinlenmesi Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu ---------------------------------- 1257 Kolluğun Yer Gösterme Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu------------------------------------------ 1259 Kolluğun Adam Öldürme, Yaralama ve İntihar Suçları Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu - 1260 Kolluğun Irza Geçme ve Kız Kaçırma Suçları Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu------------- 1261 Kolluğun Hırsızlık Suçları Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu --------------------------------------- 1262 Kolluğun Trafik Kazaları Kapsamındaki Faaliyetlerine İlişkin Kontrol Formu----------------------------------------- 1263 SONUÇ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1264 KAYNAKÇA ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1269 KAVRAMLAR İNDEKSİ-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1279