Klinik Araştırmalarda Etik Kurullar

Dr. Murat AkovaHacettepe Universitesi Tıp Fakültesiİç Hastalıkları Anabilim Dalı,İnfeksiyon Hastalıkları ÜnitesiTTB Merkezi Etik Kurul Temsilcisi

Klinik İlaç Araştırmaları İçin Dökümanlar

• İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Yayım Tarihi : 29.01.1993, Sayı : 21480. http://www.klinikarastirmalar.org.tr/doc/file_1.pdf

• İyi Klinik Uygulamaları Kılavuzu. 29 Aralık 1995. http://www.klinikarastirmalar.org.tr/dokuman.php?id=6

• İlaçlarla Yapılan Gözlemsel Çalışmalar Kılavuzu. 16 Mayıs 2008 http://www.iegm.gov.tr/beseritibbiurun/klinikarastirmalari/

duzenlemeler/kilavuz/Pages/default.aspx• Directive 2001/20/EC

http://www.wctn.org.uk/downloads/EU_Directive/Directive.pdf

İlaçların Klinik Araştırmaları Hakkındaki Yönetmelik-2008 ?

İLU (GLP)

İİU (GMP)

İKU (GCP)

İlaç Geliştirme SüreciKlinik dışı araştırma

Klinik çalışmalar Onay sonrası

Sentez ve formülasyon

Keşif

Hayvan/in vitro test Kısa süreli

Uzun süreli

Faz III

Faz IV

NDAIND

Faz IIFaz I

Klinik Değerlendirme• Faz I (Klinik Farmakolojik Çalışmalar)• Faz II (Erken Terapötik Çalışmalar)• Faz III (Ana Terapötik Çalışmalar)• Faz IV (Uzatılmış Pazarlama Sonrası Çalışmalar)

– Terapötik genişletme– Gözlemsel çalışmalar

• İlaca erken erişim programları (“Compassionate use”)

Gözlemsel Çalışma(“Non-Interventional”)

• İlacın ruhsatında belirtilen özelliklerine uygun olarak, olağan şekilde reçetelenmeleri ile yapılan çalışmalar

• Hastaların belirli bir terapötik stratejiye tabi tutulmak için seçilmelerine bir deneme protokolüne bağlı olarak önceden karar verilmez

• 16 Mayıs 2008 tarihli SB-İEGM kılavuzu

1993 Tarihli Yönetmelik

• İzin gerektiren araştırmalar• Klinik öncesi araştırmalar• Klinik araştırmalar ve dönemlerin

tanımları• Advers olay bildirimi• Araştırıcıda aranacak özellikler• Etik kurullar

– Yerel – Merkezi

1993 Tarihli Yönetmelik• Merkezi etik kurul

– Üyeler– Görevleri

• Yerel etik kurul– Üyeler– Görevleri

• Etik kurul başvurusu için gerekli dokümanlar

• Çalışma protokolünün yapısı

Yerel Etik Kurullar

Kurum Ankara İstanbul İzmir Diğer Toplam

SB Eğitim Araştırma Has.

13 18 6 3 40

Üniversite7 6 2 30 45

Toplam20 24 8 33 85

İlbars, H. SB-İEGM, Kasım 2008

Türkiye’de Klinik Araştırmalar

İlbars H, S.B. İlaç Eczacılık Genel Md., 2007

Araştırma İzin Başvurusu

• Tüm başvurular sorumlu araştırıcı aracılığı ile “Yerel Etik Kurul”a

• Faz IV için YEK kararı yeterli, – “Merkezi Etik Kurul”a bilgi verilmeli

• FAZ III ve öncesi çalışmalar için mutlak MEK kararı gerekli– Protokol değişiklikleri (“amendment”)

YEK aracılığı ile MEK’a

Değerlendirme Aşamaları

• Dosyaya ilişkin kontrol listesinin tamamlanması

• Raportör tayini• Raportör değerlendirmesi• Etik kurul üyelerine sunum ve genel

tartışma

Raportör Değerlendirmesi-1• Araştırmanın fazı doğru saptanmış mı?• Araştırma tasarımı faza uygun mu?• Yapılacak testler uygun ve yeterli mi?• Araştırmaya alma ve dışarıda bırakma

kriterleri yeterli mi?• İlaç etiket bilgileri tasarıma uygun mu?

– Gerekli tüm bilgileri içeriyor mu?• Araştırma ilacının etkililiği ve

güvenilirliğine ilişkin yeterli bilgi var mı?

Çalışma Fazı Değerlendirmesi

• A ilacı antihipertansif olarak ruhsatlı– Etkinlik ve advers etki profili açısından

antihipertansif olarak ruhsatlı B ilacı ile karşılaştırma

– A ilacının iki farklı doz rejiminin kalp yetersizliği tedavisi açısından karşılaştırılması

Raportör Değerlendirmesi-2

• Gönüllü bilgilendirme metni– İKU kılavuzunda belirtilen bilgileri içermekte– Gönüllünün anlayacağı biçimde yazılmış– Tanık dahil imzalar için yer ayrılmış

• Kullanılan istatistiksel yöntemler• Protokolde mevcut veriler ve literatür

araştırmayı destekliyor mu?• Araştırıcı yönetmeliğe uygun nitelikte mi?

Raportör Değerlendirmesi-3

• Bütçe ayrıntıları– Kullanılacak ilaçların sponsor tarafından

sağlandığına dair bilgi– Araştırmada kullanılacak laboratuar veya diğer

testlere ilişkin bütçe– Araştırıcı veya gönüllüye yapılacak ödemelere

ilişkin bilgi• Sigorta veya taahhütname yeterli• Sorumluluk paylaşım belgesi yeterli

Sonuç Değerlendirmesi

• Etik olarak uygun• Eksiklerin tamamlanması kaydıyla

etik olarak uygun• Eksikler tamamlandıktan sonra Etik

Kurul yeniden değerlendirmeli• Etik açıdan uygun değil• Yorum ve açıklama• Tarih ve imza

Faz IV Çalışma Hakkında Merkezi Etik Kurul’un Bilgilendirilmesi

• Çalışmanın amacı• Kullanılacak (ilaç)lar• Dahil olma ve dışında bırakılma

kriterleri• Protokol özeti• Sigorta veya taahütname• Bütçe ayrıntıları

Yeni Yönetmelikle Gelmesi Beklenen Değişiklikler

• Bölgesel Etik Kurullar– Faz IV dahil tüm başvurular incelenecek– Nihai izin SB İEGM tarafından– İnceleme için sınırlı süre

• Bakanlık bünyesinde “Klinik Araştırmalar Danışma Kurulu”