kir yoksullarina v.i.lenin

7/29/2019 Kir Yoksullarina v.I.lenin

1/46

V. . LENN

KIR YOKSULLARINA!

Lenin'in Kr Yoksullarna! adl bror 1903 yl Martaynn ilk yarsnda yazld. lk defa Rus Sosyal-Demokratla-r'nn Yurtd Birlii tarafndan Mays 1903'te Cenevre'debror olarak yaynland.

SBKP(B) Merkez Komitesi Marksizm-Leninizm Ensti-ts tarafndan Almanca basks yaynlananLenin, Tm Eser-ler Cilt 6'nn 1976 ylnda Dietz-Verlag Berlin'de yaplanAlmanca basksnn 357-430. sayfalar arasnda yaynlananKrYoksullarna!, aslna sadk kalnarak Trkeye evrilmitir.

Birinci Basm : Aralk 1993Dizgi : Dnm (0212) 528 03 41Bask : Engin MatbaaclkKapak Bask : Engin MatbaaclkKapak Hazrlk : nter Grafik-Tasarm

ISBN 975 - 7349 - 14 - 3

NTER YAYINLARIAnkara Cad. No: 31

Fahrettin Kerim Gkay VakfhanKat: 4 Daire: 50-51

CAALOLU-STANBULTel: (0212) 519 16 16


2/46

V. . LENN

KIR YOKSULLARINA!

eviren:

smail YARKIN

NDEKLER

1) Kent ilerinin Mcadelesi ............... ............... .........7

2) Sosyal-Demokratlar Ne istiyor?.................................9

3) Krda Zenginlik ve Yoksulluk, Mlk Sahipleri ve

iler..........................................................................22

4) Orta Kyllk Hangi Tarafta Yer Almaldr? Mlk

Sahipleri ve Zenginlerin Yannda m, Yoksa

ilerin ve Mlkszlerin Yannda m?....................40

5) Sosyal-Demokratlar Btn Halk ve iler in

Hangi yiletirmeleri Mcadeleyle Elde Etmek

stiyorlar?...................................................................49

6) Sosyal-Demokratlar Btn Kyller in Hangi

yiletirmeleri Mcadeleyle Elde Etmek stiyorlar?..62

7) Krda Snf Mcadelesi ............... ............... .............. ..82

"Zarya" Dergisi le Birlikte "Iskra" Gazetesi

Tarafndan nerilen Rusya Sosyal-Demokrat i

Partisi Program..............................................................91

Notlar..............................................................................95


3/46

KIR YOKSULLARINA[1]Kyller in Aklanm HaliyleSosyal-Demokratlarn Hedefleri

1 KENT fiLERNN MCADELES

ou kyl, kentlerdeki ii olaylarn duymuturherhalde. Bazlar, bizzat bakentlerde ve fabrikalardabulunmu ve oralardaki, polisin ayaklanma dedii

olaylar grmlerdir. Bakalar, olaylara katlan ve resmimakamlarca krsal blgelere srlen iileri tanyorlardr.Baka bazlarnn eline, iilerin mcadelesiyle ilgili bil-diri ve brorler gemitir. Bazlar da kentlerde meydanagelen olaylar hakknda bilgili insanlarn anlattklarndinlemilerdir.

Eskiden sadece renciler ayaklanrd, imdiyse btnbyk kentlerde binlerce ve onbinlerce ii ayaa kalkt.ounlukla bu iiler iverenlere, fabrika sahiplerine,kapitalistlere kar mcadele ediyorlar. Grevler dzenli-yor, fabrikalarda hepsi birden ii brakyor ve cretlerinin

ykseltilmesini talep ediyorlar, gnde onbir deil, ondeil, sadece sekiz saat altrlmalarn talep ediyorlar.iler, alanlarn yaantsnda daha birok kolaylklartalep ediyorlar. stedikleri unlar: Atlyelerde koullarndaha iyi olmas, iilerin sakatlanmalarnn nlenmesi

iin makinelere emniyet mekanizmalarnn taklmas; iiocuklar iin okullar; hastalar iin gerekli bakmnyapld hastaneler; iiler iin kpek kulbeleri deil,insana yarar konutlar.

Polis iilerin mcadelesine mdahale ediyor. ileriyakalyor, hapse atyor, yarglamasz memleketlerine vehatta Sibirya'ya sryor. Hkmet yasalarla grevleri veii toplantlarn yasaklyor. Fakat iiler polise ve hk-mete kar da mcadele ediyorlar. iler yle sylyor-lar: Biz, milyonlarca alan kitle, bugne kadar yeterinceboyun edik! Zenginler iin bugne kadar yeterincealtk, kendimiz yoksul kaldk! Birlemek istiyoruz, b-tn iileri byk bir ii birliinde (i Partisi)birletirmek ve birlikte daha iyi bir gelecei mcadeleederek elde etmek istiyoruz. Yeni ve daha iyi bir toplu-mun inasn gerekletirmek istiyoruz: bu yeni, daha iyi

toplumda ne zengin ne de yoksul olacak, herkesalacaktr. Ortak almann meyvelerinden sadece biravu zengin deil, btn emekiler yararlanmaldr.Makineler ve dier yetkinletirmeler herkesin iinikolaylatrmaldr, milyonlarca insann srtndan bir avuinsann zenginlemesini deil. Yeni, daha iyi toplum,sosyalist toplumdur.Bu toplumu konu edinen reti sos-

yalizmdir. Toplumun bu daha iyi biimlendirilmesi iinmcadele eden ii birliklerine sosyal-demokratpartilerdenir. Bu tr partiler (Rusya'nn ve Trkiye'nin dnda)hemen hemen btn lkelerde lenen vardr ve bizim

iilerimiz de, eitim grm evrelerden sosyalistlerlebirlikte, byle bir parti kurmulardr: Rusya Sosyal-Demokrati Partisi.

Hkmet bu partiye bask yapyor, ama parti btnyasaklara ramen gizli olarak varln srdryor, gazete

8 Kr Yoksullarna


4/46

ve brorler karyor ve gizli birlikler rgtlyor. ilersadece gizli toplantlarda bir araya gelmekle kalmyorlar,ayn zamanda zerinde "Yaasn Sekiz Saatlik gn,Yaasn zgrlk, Yaasn Sosyalizm!" yazl bayraklar-la byk kalabalklar halinde sokaklara dklyorlar.Hkmet bunun iin iileri byk bir iddetlecezalandryor. ilere ate amalar iin askeri birliklerbile gnderiyor. Rus askerleri, Yaroslavl ve Peters-burg'da, Riga'da, Don kysndaki Rostov'da veSlatoust'ta Rus iilerini ldrdler.

Fakat iiler ba emiyorlar. Mcadeleyi srdryor-lar. fiyle diyorlar: Ne basklar, ne hapis ne de srgn, nekrek cezas ne de lm bizi yldramaz. Davamz haklbir davadr. Btn alanlarn zgrl ve mutluluuiin mcadele ediyoruz. Milyonlarca insann zorbalk,bask ve sefaletten kurtulmas iin mcadele ediyoruz.

iler gittike bilinleniyorlar. Sosyal-demokratlarnsays btn lkelerde hzla artyor. Btn basklararamen zafer bizim olacak!

Kr yoksullar, bu sosyal-demokratlarn kim olduklar,ne istedikleri, halkn mutluluu iin yrttkleri mcade-lede onlara yardmc olmak iin krda neler yaplmasgerektii konusunda ak dncelere sahip olmaldr.

2 SOSYAL-DEMOKRATLAR NE STYOR?

Rus sosyal-demokratlar her eyden nce politikzgrl kazanmak istiyorlar. zgrle ise, toplumunyeni, daha iyi, sosyalist inas uruna mcadelede btnRus iilerinin kapsaml, ak birliini salamak iingereksinim duyuyorlar.

Sosyal-demokratlar Nestiyor? 9

Politik zgrlk nedir?Bunu anlamak iin kyl, ilknce imdiki

zgrln serflikle karlatrmaldr. Serflik dnemin-de kyl, iftlik beyinin izni olmadan evlenmeyekalkamazd. fiimdi herhangi bir izin olmadan evlenebili-yor. Serflik dneminde kylnn hangi gnler efendisi i-in almak zorunda olduunu muhtar* saptard. Bugnkyl, hangi bey iin hangi gn hangi cretle alacanseebiliyor. Serflik zamannda kyl, efendisinin izni ol-madan kyn terkedemezdi. fiimdi kyl, ky topluluukendisini serbest brakrsa, borcu yoksa, bir pasaportalabilirse, vali ya da kaza polis mdr yer deitirmesiniyasaklamazsa, istedii yere gidebilir. Demek ki kyl bu-gn de istedii yere gitmekte hl tamamen zgr deil,bugn de tam bir seyahat zgrl yok, bugn de hlyar-serflik durumunda bulunuyor. leride Rus kyls-

nn neden hl yar-serf durumunda olduu ve budurumdan nasl kurtulacandan ayrntl bir ekilde szedeceiz.

Serflik hukuku altnda kyl, toprak sahibinin izniolmadan servet sahibi olamaz, toprak satn alamazd. Bu-gn kyl, her trl servet sahibi olmakta zgrdr (fakatbugn de topra zerinde istedii gibi tasarrufta bulun-makta tam zgr deildir). Serflik hukuku altnda kyl,toprak sahibi tarafndan bedenen cezalandrlabilirdi. Bu-gn kyl, toprak sahibi tarafndan artkcezalandrlamaz, ama buna ramen kyl beden

cezas

ndan hl tamamen kurtulmu deildir.Bu zgrle medeni zgrlk denir ailevi,kiisel ve mlk edinmeyle ilgili ilerde zgrlk. Kyl

10 Kr Yoksullarna

* Rusa: Burmistr serflik dneminde iftlik beyi tarafndan atananky idarecisi ve khyas. Alm. Red.


5/46

ve ii, kendi aile yaamn kurmakta, kiisel meselelerinidzenlemekte, emei zerinde tasarrufta bulunmakta(efendisini semekte), serveti zerinde tasarrufta bulun-makta, (tam olmasa da) zgrdr.

Fakat ne Rus iileri, ne de bir btn olarak Rus halkgenel yurttalk meselelerine ilikin zgrl eldeedebilmi deildir. Btn halk, kyllerin topraksahibine tabi olduklar gibi memurlara tabidir. Rus halkmemurlar seme hakkna, tm devlet iin yasalarhazrlayacak olan kendi temsilcilerini seme hakkna sa-hip deildir. Rus halk devlet meselelerini tartmakamacyla toplantlar yapma zgrlne bile sahipdeildir. Tpk eski dnemde toprak sahibinin, kylnnrzas olmadan bana muhtar atamas gibi rzamz ol-madan bamza getirilen memurlarn izni olmadan gaze-te ve kitap bile basamayz, memurlarn izni olmadan, her-

kesin nnde, herkes iin devlet meselelerinitartamayz!

Kyllerin toprak sahiplerinin kleleri olmas gibi,Rus halk da bugne kadar memurlarn klesi olarakkalmtr. Serflik dneminde kyllerin medeni zgr-lklere sahip olmamas gibi, Rus halk da bugne kadarhl politik zgrle sahip deildir. Politik zgrlk,halkn ortak devlet meseleleri zerine tasarrufta bulunmazgrlne sahip olmas demektir. Politik zgrlk,halkn, temsilcilerini (vekillerini) Devlet Dumas'na (par-lamento) seme hakk demektir. Ancak bu bizzat halk

taraf

ndan seilen Devlet Dumas

(parlamento), btnyasalar tartma ve karma hakkna sahip olmal, btnvergileri ve harlar saptamaldr. Politik zgrlk, halknkendi memurlarn kendisinin seme, devlet meselelerinidzenlemek iin her eit toplant tertipleme, herhangi


bir izne tabi olmakszn her trl kitap ve gazeteyiyaynlama hakk demektir.

Avrupa'nn btn dier halklar politik zgrl ok-tan kazandlar. Sadece Trkiye ve Rusya'da halk hlsultanlk hkmetine ve otokratik arlk hkmetinepolitik klelik iinde bulunmaktadr. arlk otokrasisi,arn snrsz iktidar demektir. Halk, devletinyaplanmas ve ynetiminde en ufak paya sahip deildir.Tek bana ar, kiisel, snrsz, otokratik iktidar temelin-de tm yasalar karr ve tm memurlar tayin eder. Fa-kat ar doal olarak btn Rus yasalarn ve btn Rusmemurlarn tanyacak durumda deildir. ar, devletiinde neler olup bittiini dahi bilecek durumda deildir.ar basite, saylar dzineleri bulan en yksek ve soylumemurlarn isteini onaylamaktadr. Tek bana birinsan, Rusya gibi bylesine muazzam bir devleti, ne

kadar isterse istesin ynetemez. Rusya'y yneten ardeildir tek kiinin otokrasisi sadece lafn geliidir!,Rusya, en zengin ve en asil bir avu memur tarafndanynetilmektedir. ar, sadece, bu bir avu insan kendisineneyi sylemeye tenezzl etmise onu renir. arn bubir avu soylu memurun iradesine kar davranmaolana yoktur: kendisi de toprak sahibi olan ar, busoylulardandr; ocukluundan beri hep bu tr soyluinsanlar arasnda yaamtr; onu eiten, yetitirenbunlardr; tm Rus halk hakknda sadece, bu asilsoylularn, zengin iftlik sahiplerinin ve arlk sarayna

girebilen en zengin tccarlar

n bildiklerini bilir.Her kaymakamlk binasnda arn (bugnk III.Aleksander'in babas) resmini bulmak mmkn. ar, tagiyme trenine gelmi olan kaymakamlara bir konumayapmaktadr. Ve ar onlara u emri vermektedir: "Soylu

12 Kr Yoksullarna


6/46

mareallerinize itaat ediniz!"Bugnk ar II. Nikola dabu szleri yineledi. Demek ki arlarn kendileri de lkeyisoyluluun yardm olmadan, onlarn aracl olmadanynetemeyeceklerini itiraf ediyorlar. Kyllerin soylularaitaat etmeleri gerektiinden sz eden bu arlk

konumalar hibir zaman unutulmamaldr. arlk hk-metini en iyi hkmet biimi olarak gstermeyealanlarn, halka hangi yalanlar uydurduklar konusun-da kafalar ak olmal. Bu kiiler yle diyorlar: Dier l-kelerde hkmetler seiliyor, fakat seilenler zenginlerdirve bunlar adaletsiz ynetirler, yoksullar ezerler. Bunakarlk Rusya'da hkmet seilmez; otokratik ar hereyi tek bana ynetir. ar herkesin, zenginlerin deyoksullarn da zerindedir. ar herkese kar, zenginlerede yoksullara da aynekilde adildir.

Bylesi konumalar tamamen ikiyzllktr. Her Rus,

hkmetimizin adaletinin ne menem bir ey olduunubilir. Herkes, sade bir iinin ya da gndelikinin DevletKonseyi[2] yesi olup olamayacan bilir. Halbuki tmdier Avrupa lkelerinde fabrika iileri ya da tarmiileri Devlet Dumas (parlamento) yesi olmulardr: vebunlar tm halkn nnde, iilerin sefil yaamndan szederler, iileri birlemeye ve daha iyi bir yaam iin m-cadele etmeye arrlar. Ve hi kimse halk temsilcileri-nin bu tr konumalarn kesmeye cesaret edemez, hibirpolis onlarn klna dokunmaya cesaret edemez.[3]

Rusya'da seilmi bir ynetim yoktur, ynetenler

sadece zenginler ve asiller deil, onlar

n iinde de en k-tleri. Rusya'y arlk saraynda en fazla muhbirlik ya-panlar, bakalarnn ayana elme takmay en iyi bece-renler, ara yalan ve iftira tayanlar, onu pohpohlaypkendisine dalkavukluk edenler ynetiyor. lke gizlice


ynetiliyor. Halk hangi yasalarn hazrlandn, hangisavalara girilmeye niyetlenildiini, hangi vergilerinkonacan, hangi memurlarn ve ne iindllendirildiini ya da grevden alndn bilmez,bilemez. Hibir lkede Rusya'daki kadar ok memur yok-

tur. Ve bu memurlar sessiz halk zerinde kara bir ormangibi dururlar; sade bir ii hibir zaman bu karanlkormanda yolunu bulmay baaramaz, hibir zamanhakkn alamaz. Memurlara kar rvet, soygun vezorbalk nedeniyle yaplan ikayetler hibir zaman gnna kmaz: her ikayet, brokratik srncemeyle so-nusuz klnr. Tek tek insanlarn sesi hibir zaman btnhalka ulamaz, bu karanlk ormanda yolunu kaybeder,polis zindannda boulur. Halk tarafndan seilmeyen vehalka kar hesap verme ykmllnde olmayanmemurlar ordusu, sk bir rmcek a kurmutur ve

insanlar bu an iinde sinekler gibi rpnp dururlar.arn otokrasisi memur otokrasisidir. arlk otokrasi-

si, halkn memurlara ve en ok da polise serfebamlldr. arn otokrasisi polis otokrasisidir.

iler ite bu nedenle sokaa dklp, bayraklarnaunlar yazyorlar: "Kahrolsun Otokrasi!", "Yaasn Poli-tik zgrlk!". Milyonlarca kr yoksulu da ite bu neden-le kent iilerinin bu sava arsn benimseyip destekle-melidir. Tpk onlar gibi, kr iileri ve mlksz kyllerde, basklardan korkmadan, dmann tehdit vezorbalklarndan ylmadan, balangtaki baarszlklara

aldrmadan, btn Rus halknn zgrl iin kararlmcadeleye katlp, her eyden nce halk temsilcilerinintoplanmasn talep etmelidirler. Btn Rusya'da halkkendi temsilcilerini (vekillerini) kendisi sesin. Bu

14 Kr Yoksullarna


7/46

vekiller yksek meclisi kursunlar; bu meclis, Rusya'daseilmi bir hkmet kursun, halk memur ve polisbamllndan kurtarsn, halka toplanma, sz ve basnzgrl gvencesi versin!

te sosyal-demokratlar

n hereyden nce istedikleriey budur. lk taleplerinin politik zgrlk talebianlam budur.

Politik zgrln, Devlet Dumas'na (parlamentoya)seilme zgrlnn, toplant zgrlnn, basnzgrlnn emeki halk bir rpda sefalet vebaskdan kurtarmayacan biliyoruz. Kentteki ve krdakiyoksullar aniden zenginler iin almaktan kurtarabile-cek bir ara yoktur dnyada. alan halk kendisindenbaka kimseye bel balamamal, kimseye gvenmemeli-dir. Eer kendi kendisini kurtarmazsa, hi kimse iiyisefaletinden kurtarmayacaktr. Kendilerini kurtarmak iin

ise tm lkede, tm Rusya'da iiler bir birlikte, birpartide birlemelidirler. Fakat otokratik polis rejimi, b-tn toplantlar, btn ii gazetelerini, btn iitemsilcileri seimlerini yasaklyorsa, milyonlarca iibirbiriyle birleemez. Birlemek iin, her trl birlik kur-ma hakkna, dernek kurma zgrlne, politikzgrle sahip olmak gereklidir.

Politik zgrlk, alan halk bir rpda sefalettenkurtarmayacaktr ama, iilerin eline, sefalete karmcadele iin bir silah verecektir. Sefalete karmcadele iin bizzat iilerin birlemesindenbaka bir

ara yoktur, olamaz. Politik zgrlkyoksa, milyonlarnbirlemesine de olanak yoktur.Halkn politik zgrl kazand btn Avrupa l-

kelerinde, iiler de oktan beri birlemeyebalamlardr. Ne topra ne de atlyesi olan, hayatlar


boyunca baka insanlar iin cretli i gren byle iilerebtn Avrupa'da proleterler denir. Elli yldan fazla birzaman nce, iilere, birlein ars yapld. "Btn l-kelerin proleterleri, birleiniz!" bu szler, son elliylda tm dnyay dolat, bu szler on binlerce ve yz

binlerce ii toplantsnda tekrar ediliyor, bu szleri tmdillerden milyonlarca sosyal-demokrat brorde vegazetede okuyabilirsiniz.

Milyonlarca iiyi bir birlikte birletirmek elbette okzaman, sebat, inatlk ve cesaret isteyen ok ok zor biritir. iler yoksulluk ve sefalet iinde eziliyor, kapita-listler ve iftlik sahipleri iin ebediyen zoraki al madankrelmi olan iiler, ou kez neden hep dilenci olarakkaldklarn, bu durumdan nasl kurtulabileceklerinidnecek zaman bile bulamyorlar. ilerin birlemesiher biimde engellenmektedir: ya politik zgrln

olmad Rusya gibi lkelerde plak barbarca zoryoluyla, ya sosyalizm retisini tleyen iileri iealmay reddetme yoluyla, ya da son olarak aldatma vehilekrlk yoluyla. Fakat hibir zor, hibir bask,proleterleri btn alan halk yoksulluk ve baskdankurtarma byk davas iin mcadele etmektenalkoyamayacaktr. Sosyal-demokrat iilerin says dur-madan artyor. Komumuz Almanya'da rnein seilmibir idare var. Eskiden Almanya'da da snrsz bir otokrasi,bir kraliyet idaresi vard. Fakat Alman halk ok zamannce, elli yldan fazla bir sre nce, otokrasiyi parampar-

a etti ve politik zgrl zor yoluyla ald

. Almanya'dayasalar Rusya'daki gibi bir avu memur tarafndan deil,halk temsilcileri meclisi tarafndan, parlamentotarafndan, ya da Almanlarn dedii gibi Reichstagtarafndan karlmaktadr. Bu Reichstag iin vekiller,

16 Kr Yoksullarna


8/46

btn yetikin erkekler tarafndan seilir. O nedenlesosyal-demokratlara ka oy verildii hesaplanabilir.1887 ylnda btn oylarn onda birisosyal-demok-ratlara verilmiti. 1898 ylnda (son Alman Reichstag'seimlerinde) ise sosyal-demokrat oylarn says

katna kt. Btn oylarn drtte birinden fazlas sos-yal-demokratlara verildi. ki milyondan fazla yetikinerkek, sosyal-demokrat vekilleriparlamentoya seti. Al-manya'da tarm iileri arasnda sosyalizm henz pek azyaylm durumda, fakat imdilerde onlar arasnda zel-likle hzl ilerliyor. Ve toprak kleleri, gndelikiler vemlksz, yoksul kyller kentli kardelerinekatldklarnda, Alman iileri zaferi kazanacak ve emek-ilerin sefalet ve basklanmasnn olmayaca bir devletdzeni kuracaklardr.

Peki, sosyal-demokrat iiler alan halk sefaletten

nasl kurtarmak istiyorlar?Bunu bilmek iin, bugnk toplumsal ilikiler iinde

muazzam halk kitlelerinin sefaletinin nereden geldiiniok iyi bilmek gerekir. Zengin kentler byyor, grkemlimaazalar ve evler yaplyor, demiryollar kuruluyor,sanayie ve tarma eitli makineler ve yetkinletirmelersokuluyor ama milyonlarca insan yoksulluktankurtulamyor, tm mrleri boyunca durmadan, sadeceailenin geimi karlnda alyorlar. Dahas: isizlerinsays gittike artyor. Krda ve kentte i bulamayanlarnsays gittike byyor. Krda alk ekiyorlar, kentlerdeevsiz barkszlar ve avareler srsn artryorlar, vahihayvanlar gibi varolarn toprak damlarnda ya daMoskova'daki Kitrov Pazar'nda olduu gibi korkun iz-belerde ve bodrumlarda yayorlar.

Nasl byle olabiliyor? Zenginlik ve lks artarken,


emekleriyle btn bu zenginlikleri yaratan milyonlarcave on milyonlarca insan yine yoksulluk ve sefalet iindekalmaya devam ediyor? Kyller alktan lr, iilerisiz dolarken, tccarlar yabanc lkelere milyonlarcapud tahl ihra ediyor, pazar olmad iin satlamayan

bir sr rn ortada kaldndan, fabrika ve iletmelerduruyor?

Bunlar hereyden nce, toprak ve arazilerin korkunbyk bir ksm, ayrca fabrikalar, iletmeler, atlyeler,makineler, binalar, gemiler mlkiyet olarak az saydazengine ait olduu iin oluyor. Bu topraklarda, fabrika veatlyelerde milyonlarca insan alyor fakat bunlarbirka bin ya da birka on bin zengine, iftlik sahibine,tccara ve fabrikatre aittir. Halk, cret karlnda, parakarlnda, bir lokma ekmek karlnda bu zenginleriin alyor. ilerin sefalet iindeki geimleri dnda

geriye kalan her ey zenginlerin eline geiyor, btnbunlar onlarn kr, onlarn "geliri"dir. Makinelerin,almadaki yeniliklerin salad btn avantajlar,toprak sahipleri ve kapitalistlere yaryor: onlarmilyonlarna milyonlarca servet katarken, iilere bu zen-ginlikten sadece acnacak krntlar dyor. ilerbirlikte almak iin birletiriliyorlar: byk iftliklerdeve byk fabrikalarda yzlerce, hatta bazen binlerce iialyor. eitli makinelerin kullanld koullardaemein bylesine birletirilmesi emei daha retkenklyor: bir ii, eskiden, ayr ayr ve makinekullanmadan alan dzinelerce iinin yaptndan okdaha fazla i karyor. Fakat bu baarlardan, emein bubereketliliinden emekilerin tm deil, bilakis ok azsayda byk toprak sahibi, tccar ve fabrikatryararlanyor.

18 Kr Yoksullarna


9/46

ou kez, iftlik sahipleri ve tccarlarn halka "iverdikleri", yoksullara bir kazan kaps "atklar" sy-lenir. rnein yaknlardaki fabrikann ya da iftliin, y-renin kyllerini "geindirdii" ifade edilir. Gerekteise iiler emekleriyle hem kendilerini, hem de kendileri

almayan herkesi geindirirler.Fakat iftlik sahibinintopranda, fabrikada ya da demiryollarnda alma izniiin ii, mlk sahibine, retilen her eyi karlkszolarak verir, kendisi ise sadece kt bir cret alr.Dolaysyla gerekte iftlik sahipleri ve tccarlar iilerei vermez, bilakis iiler, emeklerinin en byk ksmnkarlksz verdikleri iin, hepsini emekleriyle geindirir-ler.

Devam edelim. Btn modern devletlerde halkn sefa-letinin kayna, iilerin her trl eyay satmak iin,pazar iin retmeleridir. Fabrika sahibi ve zanaat ustas,

iftlik sahibi ve zengin kyl u ya da bu eyay retirler,hayvan yetitirir, tahl ekip bierler ve hepsini satmakiin, karlnda para almak iin yaparlar. Artk paraher yerde temel g haline gelmitir. nsan emeinin hertrl rn para karlnda deitirilir. Parayla istenilenher ey alnabilir. Hatta parayla insan da satn alnabilir,yani mlksz insan, paras olanlar iin almayazorlanabilir. Eskiden toprak ve arazi temel gt serf-lik dneminde byleydi; topra olan, iktidara ve gce desahipti. Bugn ise para, sermaye, temel g halinegelmitir. Parayla istendii kadar toprak alnabilir. Parayoksa, toprak da fazla bir ie yaramaz: saban ya da tekitarm aletleri neyle alnacaktr, hayvanlar, giyim eyasve dier kent rnleri nasl alnacak, en azndan vergilernasl denecektir? Para uruna neredeyse btn iftliksahipleri, topraklarn bankalarda rehine koymulardr.


Para temin etmek iin hkmet, zenginlerden ve btndnyadaki bankaclardan bor alr ve bu borlar iin heryl yzlerce milyon ruble faiz der.

Para uruna bugn herkes birbiriyle acmasz bir m-cadele iinde. Herkes mmkn olduunca ucuz almaya,

mmkn olduunca pahalya satmaya alyor, herkesherkesi geme, mmkn olduunca ok satma, fiyatlardrme, krl bir pazar ve krl bir siparii tekilerdengizleme abas iinde. Para uruna yaplan bu genelyarta en kt durumda olanlar kk insanlardr, kkzanaatkrlar, kk kyllerdir: bunlar her zaman zengintccarn ve zengin kylnn gerisinde kalrlar. Bunlarnhibir rezervleri yoktur, bugnden yarna yaarlar, nleri-ne kan her zorlukta, her felakette ellerindeki son eyayda rehine yatrmak ya da ift hayvanlarn yok pahasnasatmak zorunda kalrlar. Bir kez herhangi bir Kulak'n ya

da tefecinin penesine dtler mi, bu durumdankurtulmalar pek ender mmkn olur, ou durumda isetamamen yklp giderler. Her yl onbinlerce, yzbinlercekk kyl ve zanaatkr, kulbelerini kapatp, bir paratopraklarn ky topluluuna bedava terkederek cretliii, tarm iisi, vasfsz ii, proleter haline gelmektedir.Zenginler ise para uruna bu mcadelede daha dazenginleirler. Bankalarda milyonlarca ruble biriktirenzenginler, sadece kendi paralarnn yardmyla deil, aynzamanda bankalarda bulunan yabanc paralarn dayardmyla servetlerini bytrler. Dar gelirlilerbankalara yatrdklar on ya da yz ruble iin, rublebana ya da drt kopek faiz alrken, zenginler ise bututarlar milyonlar halinde bir araya getirip, bu milyonlar-la cirolarn geniletir ve ruble bana on ya da yirmi ko-pek kazanrlar.

20 Kr Yoksullarna


10/46

O nedenle sosyal-demokrat iiler, halknyoksulluuna son vermenin ancak, btn devlette mevcutdzeni batan aa deitirmek ve sosyalist dzenikurmak, yani byk toprak sahiplerinin iftlikleri, fabrikasahiplerinin fabrikalar ve iletmeleri, banka sahiplerinin

para sermayelerini ellerinden almak, bunlarn zel ml-kiyetini ortadan kaldrmak ve bunlarn mlkiyetini tmdevletteki alan halkn tmnn eline vermekle mm-kn olduunu sylyorlar. O zaman, iilerin emei ze-rinde bakalarnn emeiyle yaayan zenginler deil,iilerin kendileri ve onlar tarafndan seilen temsilcilertasarrufta bulunacaklardr. O zaman herkesin emeininmeyveleri ve btn iyiletirmelerin ve makinelerinyararlar btn emekilere, btn iilere yarayacaktr. Ozaman zenginlik daha da hzl artacaktr, nk iilerkendileri iin, kapitalist iin olduundan daha iyi

alacaklardr, ign ksalacak, iilerin hayat standardykselecek, btn yaamlar tamamen deiecektir.Fakat tm devletteki mevcut dzeni deitirmek kolay

bir i deildir. Bunun iin ok almak, uzun ve ylmazbir mcadele gereklidir. Btn zenginler, btn mlksahipleri, tm burjuvazi* btn gleriyle servetlerinikoruyacaktr. Tm zenginler snfn korumak iin me-murlar ve ordu ayaa kalkacaktr, nk hkmetinkendisi de zenginler snfnn elindedir. iler,bakalarnn emeiyle yaayanlara kar mcadele iintek adammasna birlemelidir; iiler kendilerini ve


btn mlkszleri bir ii snf halinde, proletaryasnf halinde birletirmelidir. Mcadele, ii snf iinkolay olmayacaktr, ama bu mcadele mutlaka iilerinzaferiyle sona erecektir, nk burjuvazi, ya dabakalarnn emeiyle yaayanlar, halkn ok kk bir

blmn olutururlar. i snf ise halkn eziciounluudur. Mlk sahiplerine kar iiler bu, binle-re kar milyonlar demektir.

iler Rusya'da bu byk mcadele iin bir sosyal-demokrat ii partisinde birlemeye baladlar bile.Gizlice, polisin bilgisi dnda birlemek ne kadar zorolsa da, yine de bu birlik glenmekte ve bymektedir.Fakat Rus halk politik zgrl kazanm olduunda,ii snfnn birlii davas, sosyalizm davas kyaslanmazlde hzla, Alman iileri arasnda olduundan dahabyk bir hzla ilerleyecektir.

3 KIRDA ZENGNLK VE YOKSULLUK,MLK SAHPLER VE fiLER

fiimdi sosyal-demokratlarn ne istediklerini biliyoruz.Btn zenginler snfna kar halkn sefaletten kurtuluuiin mcadele etmek istiyorlar. Fakat lkemizde krdayoksulluk kenttekinden daha az deil, hatta belki daha dabyktr. Krda yoksulluun ne kadar byk olduundanburada sz etmek istemiyoruz: Krda bulunmu her ii,ve her kyl, krdaki sefaleti, al, souu, perianlok iyi bilir.

Fakat kyl, neden alk ve sefalet ektiini, nedenmahvolduunu, ve bu durumdan kendisini naslkurtarabileceini bilmez. Bunu bilebilmek iin, hereyden nce, krda ve kentte her trl yoksulluun ve

22 Kr Yoksullarna

* Burjuva, mlk sahibi demektir. Burjuvazi, tm mlk sahiplerininhepsidir. Byk burjuva byk mlk sahibi, kk burjuva kkmlk sahibi demektir. Burjuvazi ve proletarya, mlk sahipleri veiiler, zenginler ve mlkszler, bakalarnn emeiyle yaayanlar vecret karlnda bakalar iin alanlar demekle ayndr.


11/46

sefaletin kaynann ne olduunu iyi kavramak gerekir.Mlksz kyllerin ve tarm iilerinin kent iileriylebirlemesi gerektiinden sz ettik ve bunun gerekliliinigrdk. Fakat bu yetmez. Bundan baka, krda kiminzenginlerden, mlk sahiplerinden yana, ve kimin

iilerden, sosyal-demokratlardan yana olacan bilmekgerekir. Sermaye temin etme ve bakalarnn emeiyleyaamada iftlik sahiplerinden aa kalmayan ok kylolup olmadn bilmek gerekir. Bu husus iyice bilinmez-se, sefalet zerine hibir lafla bir yere varlmayacak, kryoksullar, krda kimin birbiriyle ve kent iileriylebirleeceini, bunun emin bir ittifak olmas, kylnniftlik sahibinin dnda bir de kendi kardei tarafndanzengin kyl tarafndan dolandrlmamas iin neleryapmak gerektiini kavramayacaktr.

Burada yolumuzu bulabilmek iin, imdi krda iftliksahiplerinin gcnn ne kadar byk ve zengin kylle-rin gcnn ne kadar byk olduunu grelim.iftlik sahiplerinden balayalm. Onlarn gc hakknda,her eyden nce zel mlkiyetlerinde bulunan toprakmiktarna bakarak bir yargda bulunabiliriz. AvrupaRusyas'nda kyllerin toprak paylar ve zel araziler top-lam 240 milyon desiyatin* civarnda tutmaktadr (zelolarak ele almak istediimiz hazine arazileri buna dahildeildir). Bu 240 milyon desiyatinden, kyllerin elinde,

yani on milyondan fazla hanenin elinde 131 milyondesiyatin bulunmaktadr. Buna karlk zel mlk sahiple-

Krda Zenginlik ve Yoksulluk, Mlk Sahipleri veiler 23

rinin, yani yarm milyondan az ailenin elinde 109 mil-yon desiyatin toprak bulunmaktadr. Yani ortalama birhesap yaplacak olsa bile, bir kyl ailesine 13 desiyatin,bir zel mlk sahibi aileye ise 218 desiyatin dmektedir!Oysa birazdan greceimiz gibi, toprak dalmndaki

eitsizlik ok daha byktr.zel mlk sahiplerinin 109 milyon desiyatin arazisin-

den yedimilyonu has tmararazisidir, yani hanedannzel mlkdr. Ailesiyle birlikte ar, iftlik sahipleriiinde birincidir, Rusya'nn en byk iftlik sahibidir. Biraile, yarm milyon kyl ailesinden dahafazla topraasahiptir! Ayrca kilise ve manastrlar yaklak altmilyondesiyatin topran sahibidir. Papazlarmz kylleredierkml [ahsi menfaatlerine bakmamay N] veperhizi vaaz ediyorlar, ama kendileri meru ya dagayrimeru yollardan muazzam miktarlarda toprak

edinmilerdir.Yaklak iki milyon desiyatin toprak kent ve banliy-lere, bir o kadar da eitli ticaret ve sanayi irketlerineaittir. 92 milyon desiyatin toprak (tam rakam 91 605845'tir ama basit olsun diye yuvarlak rakam ald k) yarmmilyondan az(481 358) zel mlk sahibi aileye aittir. Buailelerin yars ok kk mlk sahiplerinden oluur;bunlardan her biri on desiyatinden az topraa sahiptir. Vehepsi birlikte toplam bir milyon desiyatinden az topraasahiptir. Alt binailenin her biri bindesiyatindenfazlatopraa; hepsi birlikte ise altmbe milyon desiyatintopraa sahiptir. Byk toprak sahiplerinin elinde ne mu-azzam miktarda toprak ve arazi biriktii uradan daanlalmaktadr ki, binden biraz az sayda (924) aileninher biri onbin desiyatinden fazla topraa sahiptir vebunlar hep birlikte 27 milyon desiyatindenfazla topra

24 Kr Yoksullarna

* Toprak miktarna ilikin btn bu ve aadaki rakamlar okeskidir. 187778 ylna ilikindir. Fakat daha yeni rakamlar yoktur.Rus hkmeti ancak karanlkta tutunabiliyor, o nedenle bizde lke-nin tm paralarnda halkn yaamna ilikin tam ve gerek verilerpek ender toplanyor.


12/46

ellerinde bulundurmaktadr! Bin aile, iki milyon kyl ai-lesi kadar topraa sahiptir.

Birka bin zengin byle sonsuz miktarda topraellerinde tuttuklar srece, milyonlarca ve on milyonlarcainsann sefalet ve alk ekmek zorunda olduu ve dai-

ma alk ve sefalet ekecekleriaktr. O zamana kadarda devlet erkinin, bizzat hkmetin (arlk hkmetininde) yularnn bu byk toprak sahiplerinin elinde olacaaktr. Kr yoksullar, bu iftlik sahipleri snfna karylmaz, lgnca bir mcadele vermek iin kendileribirlemedikleri, bir snf olarak birlemedikleri srece,hi kimseden ve hibir yerden yardm bekleyemeyeceiaktr.

Burada belirtmek gerekiyor ki, lkemizde pekokinsan (hatta birok eitim grm insan), "devlet" dahapekok topraa sahiptir derken, iftlik sahipleri snfnn

gc hakknda ok yanl bir fikre sahiptir. Kyllnbu kt akl hocalaryle diyorlar: "Rusya topraklarnnbyk bir ksm imdiden devlete aittir" (bu szler "Re-volutsionnaya Rossiya" gazetesi, say 8, sayfa 8'denalnmtr). Bu insanlarn yanlgs uradadr. AvrupaRusyas'nda 150 milyon desiyatin topran devlete aitolduunu duymulardr. Bu dorudur. Ne var ki, bu 150milyon desiyatinin neredeyse tamamen Uzak Kuzey'dekiArhangelsk, Vologda, Olonets, Vyatka ve Permillerindeki orak topraklardan ve ormanlardan ibaretolduunu unutmulardr. Yani devlete imdiye kadariletmeye tamamen elverisiz olan araziler kalmtr.Devletin elindeki verimli toprak ise drt milyon desiya-tinden azdr. Ve bu verimli hazine arazileri (rneinSamara ilinde byle ok toprak vardr) ok ucuza, yokpahasna zenginlere kiralanmaktadr. Zenginler bu


topraklardan binlerce ve on binlerce desiyatinini alp,sonra da bunlar fahi fiyatlarla kyllerekiralamaktadrlar.

Hayr, devletin ok topra olduunu syleyenler ky-llere ok kt akl hocal yapyorlar. Gerekte byk

zel toprak sahiplerinin (bunlar arasnda ahsen arn da)elinde ok miktarda iyi toprak var ve devlet btesi de bubyk toprak sahiplerinin elinde. Kr yoksullarbirlemeyi ve bu birleme sayesinde tehdit edici bir golmay baaramadklar srece, "devlet" daima iftlik sa-hipleri snfnn itaatkr hizmetkr olarak kalacaktr.Ve u da unutulmamaldr ki, eskiden neredeyse sadecesoylular iftlik sahibiydi. Soylularn imdi de bir srtopra var (187778 ylnda 115 bin soylu 73 milyondesiyatin topraa sahipti). Fakat bugn temel g paraolmutur, sermaye olmutur. Tccarlar ve zengin kyller

ok byk miktarda toprak satn aldlar. Otuz yl boyunca(1863'ten 1892'ye kadar) soylularn alt yz milyonrubleden fazla deerde toprak kaybettikleri sanlyor(yani satn aldklarndan ok satmlardr). Tccarlar veitibar sahibi vatandalar ise 250 milyon ruble tutarndatoprak satn almlardr. Kyller, Kazaklar ve "dier krsakinleri" (hkmetimiz "soylu" ve "kibar insanlar"danfarkl olarak sade soylu insanlar byle adlandrr) 300milyon ruble deerinde toprak satn almlardr. Sonuolarak, her yl btn Rusya'da kyller 10 milyon rubledeerinde topra zel mlk olarak satn almaktadrlar.

Demek ki, kyl var, kyl var: Birileri alk ve sefa-let ekerken, dierleri zenginleiyor. Demek ki, iftliksahiplerine eilim gsteren, iilere kar zenginleri savu-nacak olan gittike artan sayda zengin kyl var. Ve kentiileriyle birlemek isteyen kr yoksullar bunu iyi

26 Kr Yoksullarna


13/46

dnmeli, bu tr zengin kyllerin ok olup olmadn,glerini ve bu gce kar mcadelede nasl bir ittifakagereksinim duyduumuzu bilmelidir. Biraz nce, kyl-lere kt akl hocal yapanlardan sz ettik. Bu kt aklhocalaryle demek detindedirler: Kyllerin bir birlii

zaten var. Bu birlik Mir'dir, ky topluluudur. Mir bykbir gtr. Mir sayesindeki bu birlik kylleri smskbirletirir; Mir kyll rgt (yani birlii, ittifak)devasadr (yani son derece byktr, korkun byktr).

Bu doru deildir. Bu bir masaldr. yi niyetli insanlaruydurmu olsa da, yine de bir masaldr. Masallara kulakasacak olursak, davamza, kr yoksullarnn kentliiilerle ittifak davasna sadece zarar veririz. Her krsakini etrafna dikkatle baksn: Mir'deki birlemenin, kytopluluunun, btn zenginlere kar, bakasnnemeiyle yaayanlarn hepsine kar savamak iin

yoksullarnn bir birliine benzer yan var m? Hayr, yok,olamaz. Her kyde, her beldede, ok sayda tarm iisi,ok sayda yoksullam kylyle, bizzat kendileri tarmiisi tutan ve "ebediyen" toprak satn alan zenginler bu-lunur. Bu zenginler de ky topluluunun yesidirler, veburalarda bunlarn sz geer, nk bir g olutururlar.Peki bize zenginlerin de yesi olduu, zenginlerinbelirleyici olduklar bir birlik mi gerekiyor? Kesinliklehayr. Bize, zenginlere kar savamak iin bir birlikgerek.

Dolaysyla Mir birlii bizim hi iimize yaramaz.Bize gnll bir birlik gerek, sadece, kent iileriylebirlemenin zorunluluunu kavram insanlarn bir birliigerek. Ky topluluu ise gnll deil zorunlu bir birlik-tir. Bu birlie sadece zenginler iin alan, zenginlerekar birleip mcadele etmek isteyen insanlar dahil


deildir. Bu birlikte ayn zamanda, kendi istekleriyledeil, anne-babalar bu topraklar zerinde yaadklar, butoprak sahibi iin altklar, resmi makamlar onlar bubeldeye kaydettikleri iin birliin iinde bulunan her tr-den insan vardr. Yoksul kyllerin, ky topluluundan

kmak, bu toplulua polisin baka bir kaymakamlakaydettii ama birliimiz iin belki tam da buradagereksinim duyduumuz yabanc birini almak konusundahibir haklar yoktur. Hayr, bize bambaka bir birlikgerek, bakalarnn emeiyle yaayanlara kar savamyrtecek ii ve yoksul kyllerden olumu gnll birbirlik gerek.

Mir'in bir g olduu zaman oktan geti. Ve buzaman bir daha hi geri gelmeyecek. Mir, kyllerarasnda neredeyse hi toprak klesinin ve i bulmakumuduyla tm Rusya'y dolaan iilerin, ayn zamanda

neredeyse hi zenginin bulunmad, derebeyininbasksnn btn kyller zerinde eit olduu dnemler-de bir gt. Oysa bugn para temel g olmutur. Bir veayn beldenin yeleri de yrtc hayvanlar gibi birbir-leriyle kyasya mcadele etmektedir. Paras olan kyl-ler, kendi kyllerini baz iftlik sahiplerinden daha okezmekte, soyup soana evirmektedir. Bize bugngereken Mir birlii deil, parann gcnekar, serma-yenin gcne kar, eitli beldelerin btn tarmiilerinin ve mlksz kyllerin birliidir, topraksahipleri ve zengin kyllere kar mcadele iin btnkr yoksullarnn kentli iilerle birliidir.

iftlik sahiplerinin gcnn ne kadar byk olduunugrdk. fiimdi de zengin kyllerin saysnn ok olupolmadn ve glerinin ne kadar byk olduunu gre-lim.

28 Kr Yoksullarna


14/46

iftlik sahiplerinin gcn, iftliklerininbyklne, sahip olduklar toprak miktarna bakarakdeerlendirdik. iftlik sahipleri, topraklar zerinde z-grce tasarruf ederler, onlar istedikleri gibi alpsatabilirler. O nedenle, sahip olduklar toprak miktarna

dayanarak gleri tam olarak deerlendirilebilir. Bunakarlk lkemizde kyller bugne kadar topraklar ze-rinde zgrce tasarruf etme hakkndan yoksundur, bug-ne kadar hl yar-serf durumunda yaamaktadr, beldele-rine balanmlardr. Bu nedenle zengin kyllerin gcellerindeki toprak miktarna dayanarak saptanamaz.Zenginlemelerini salayan, kendilerine tahsis edilmitoprak paralar deildir: ok byk miktarda topraksatn alyorlar,bu topraklar gerek "ebediyen" (yani zelmlkiyetleri olarak), gerekse de "birka yllna" (yanikiralyorlar) satn alyorlar; topraklar, toprak

sahiplerinden olduu gibi, zor durumda kald

iintopran elden karan, kiraya vermek zorunda kalankyllerden de satn alyorlar. Bu nedenle zengin, orta veyoksul kylleri, sahip olduklar beygir saysna greayrmak doru olacaktr. ok sayda beygiri olan kyl,genellikle her zaman bir zengin kyldr; elinde birok ihayvan bulunduruyorsa, bu onun epeyce ok toprakektiini, kendi toprak paynn dnda, baka topraklarave para rezervlerine sahip olduunu gsterir. Ayrca tmRusya'da (Sibirya ve Kafkasya dnda AvrupaRusyas'nda) ok sayda beygire sahip olan kyllerinsaysn hesaplama olanamz da var. Elbette btnRusya'da sadece bir ortalamadan sz edilebileceiunutulmamaldr: tek tek kazalarda ve illerde ok bykfarklar vardr. rnein kentlerin yaknlarnda az saydabeygiri olan zengin kyller de vardr. Bu kyller son


derece krl bir i olan sebzecilikle urarlar; dierlerininbeygiri azdr ama buna karlk ok sayda inekleri vardrve stlk yaparlar. Rusya'nn her yerinde, topraktandeil, ticari ilerden zenginleen kyller de vardr:bunlar yahaneler, krma deirmenleri ve baka

iletmeler kurarlar. Krda yaayan herkes, kyndeki yada kazasndaki zengin kylleri ok iyi bilir. Fakat biz,bu zengin kyllerden tm Rusya'da ne kadar olduunu,ne kadar gleri bulunduunu bilmeliyiz ki, yoksul kylrastgele, gz kapal gitmesin, dostlarnn kimler,dmanlarnn kimler olduunu bilsin.

yleyse imdi, beygir bakmndan zengin ve beygirbakmndan yoksul kyllerin ok olup olmadn gre-lim. Rusya'da toplam olarak yaklak on milyon kylhanesi bulunduunu daha nce syledik. Btn buailelerde toplam onbe milyon beygir olduusanlmaktadr (14 yl nce 17 milyondu, gnmzde bu

rakam azalmtr). Yani ortalama olarak on haneyeonbe atdyor. Fakat tm mesele u ki, bunlardan bazlarnn,ok aznn, ok sayda beygiri var; dierlerinin, ok b-yk ksmnn ise ya ok az beygiri var, ya da hi yok.

30 Kr Yoksullarna

* Burada sadece yaklak, ortalama rakamlar aldmz bir kez dahabelirtelim. Belki zengin kyllerin says bir buuk milyon deil debir milyon iki yz elli bin veya bir milyon yedi yz elli bin, ya dahatta iki milyon da olabilir. Bu byk bir fark deildir. Buradanemli olan, her bini ve her yz bini dikkate almak deil, zengin ky-llerin gcnn ne kadar byk olduunu ve hangi durumdabulunduklarn iyice kavramaktr; dost ve dmann ayrtedebilmek, bo szlerle yanltlmamak iin yoksullarn, zellikle de

zenginlerin durumunu tam olarak bilmektir.Her kr iisi kendi kazasn ve komu kazalar tam olarak gzdengeirsin. Bizim hesabmzn doru olduunu, ortalama olarak heryerde ayn sonucun ktn grecektir: yz haneden onu, en fazlayirmisi zengin, yaklak yirmisi orta, geriye kalanlar ise yoksul ky-ldr.


15/46

Beygirsiz kyllerin says en azndan milyondur,buna ek olarak yaklak buuk milyon kylnnsadece bir at var. Bunlar ya tamamen mahvolmu, ya dayoksul kyllerdir. Biz bunlara kr yoksullar diyoruz. Onmilyondan alt buukmilyonu, yani neredeysete ikisi

bu tr kyldr! Bundan sonra her biri bir ift ihayvanna sahip orta kyller gelir. Yaklak ikimilyonkyl hanesi yaklak drt milyon beygire sahiptir.Bunlar ikiden fazla i hayvanna sahip zengin kyllerizler. Bunlar birbuukmilyon hanedir, fakat yedibuukmilyon beygire sahiptir.* Bunun anlamudur: iftlikle-rin yaklak altda biri, tm beygirlerin yarsna sahiptir.

Bunu bildiimizde, zengin kyllerin gc hakkndaolduka doru bir yargda bulunabiliriz. Say olarak okazdrlar: eitli beldelerde, eitli kazalarda her yzaileden sadece bir-iki dzinesini olutururlar. Fakat bu az

say

daki hane en zenginleridir. O nedenle de btnRusya'da tm dier kyllerin tamamnn sahip olduklarkadar beygire sahiptirler. Dolaysyla bunlara ait olanekim alan da, btn kyllerin sahip olduklar ekimalannn nerdeyse yarsdr. Yani bu kyller, ailelerininihtiyacnn ok tesinde tahl kaldrrlar. ok miktardatahl satarlar. Bunlar iin tahl sadece beslenmelerinedeil, ayn zamanda ve her eyden nce sata, para ka-zanmaya hizmet eder. Bu kyller para biriktirebilirler.Bu paralar tasarruf sandklarna ve bankalara yatrrlar.Mlk olarak toprak satn alrlar. Rusya'da her yl ne kadartopran kyller tarafndan satn alndndan daha ncesz etmitik; bu arazilerin neredeyse tm bu kyllerineline geer. Kr yoksullar toprak almay deil, karnndoyurma olanaklarn dnmek zorundadr. Paralarou zaman sadece ekmek iin bile yetmezken, toprak


almay nasl dnsnler. O nedenle eitli bankalar,zellikle de Kyl Bankas,[4] (kylleri aldatanlarn vebaz safdillerin iddia ettikleri gibi) toprak alabilmeleriiin btn kyllere deil, sadece ok az sayda kylye,sadece zengin kyllere yardm etmektedir. O nedenle

de, daha nce szn ettiimiz kyllerin kt aklhocalar, kyllerin toprak alm hakknda, topraklarnsermayeden emee getiini sylerken, yalan sylemek-tedirler. Toprak emee, yani mlksz insanlara hibirzaman geemez, nk toprak iin para demek gerekir.Yoksul kyllerde ise fazla paradan sz bile edilemez.Toprak sadece paral zengin kyllere, sermayeye, kryoksullarnn kentli iilerle ittifak halinde ona karsavamakzorunda olduklar kiilere gemektedir.

Zengin kyller topra sadece "ebediyen" satnalmakla kalmazlar, ayn zamanda uzun yllar iin en ok

toprak kiralayanlar da onlard

r. Geni topraklar

kirala-makla kr yoksullarnn topraklarn ellerinden alrlar.rnein Poltova ilinin bir kazasnda (Konstantinogradkazasnda) zengin kyllerin ne kadar toprak kiraladklarhesaplanmtr. Ve ne grlmtr? Otuz ya da daha fazladesiyatin toprak kiralayan ancak pek az kyl vardr,onbe hane bana sadece iki. Fakat bu zengin kyllerkiralanan tm topraklarn yarsn ele geirmilerdir, herzengin kyl bana ortalama 75 desiyatin kiralanmtoprak! Ya da rnein Taurien ilinde, kyllerin Miryo-luyla, ky topluluu yoluyla devletten kiraladklartopraklarn ne kadarn zengin kyllerin ele geirdiihesaplanmtr. Zengin kyllerin say olarak hanelerintopu topu bete biri, kiralk topraklarn drtte nele geirdikleri anlalmtr. Toprak her yerde parakarlnda tahsis edilmektedir, paraya ise ancak az

32 Kr Yoksullarna


16/46

saydaki zengin kyller sahiptir.ok miktarda toprak imdi bizzat kyller tarafndan

da icara verilmektedir. Kyller toprak paylarn eldenbrakyorlar, nk hayvanlar, tohumlar yok, iktisatlariin paralar yok. Para olmaynca bugn toprak da ie

yaramyor. rnein Samara ili Novouzensk kazasnda her zengin kyl hanesinden biri ya da ikisi ya kendi bel-desinden ya da yabanc bir beldeden pay toprakiralamaktadr.Topraklar, ya bir beygiri olan ya da hibeygiri olmayan kyller tarafndan kiraya verilmektedir.Taurien ilinde kyl ailelerinin en az te biri,topraklarn kiraya vermektedir. Tm kyl toprakpaynn drtte biri ikiyzelli bin desiyatin kirayaverilmektedir. Ve bu ikiyzelli bin desiyatinden 150 000desiyatini (bete ) zengin kyllerin eline gemekte-dir! Mir birliinin, ky topluluunun kr yoksullar iin

ie yarar olup olmad

n

buradan da grebiliriz. Bu kybirliklerinde kimin paras varsa, g de ondadr. Bize ise,tm ky topluluklarndan kr yoksullarnn bir birliigerektir.

Toprak almnda olduu gibi, kyller saban, harmanmakinesi ve dier yeni aletlerin ucuza satn alnabileceilaflaryla da aldatlmaktadr. Zemstvolarda depolar kurul-makta, arteller oluturulmakta ve yle denmektedir:Yeni gelitirilmi aletler kylln durumunuiyiletirecektir. Bu sadece bir aldatmacadr. Btn budaha iyi aletler sadece zenginlerin eline gemekte,yoksullarn eline ise neredeyse hibir ey gememektedir.

Onlarn aklndan saban ya da harman makinesi almakgemiyor yeter ki yaayabilsinler! Bu tr bir "kylleriin yardm", zenginlere yardmdan baka bir eydeildir. Fakat ne topra, ne hayvan, ne de rezervleri


olan yoksullar kitlesine daha iyi aletleri ucuza satarakyardm edilemez. rnein Samara ilinin bir kazasnda,gelitirilmi aletlerden zenginlerde ne kadar, yoksullardane kadar olduu hesaplanmtr. Hanelerden betebirinin,yani zengin kyllerin, tm gelitirilmi aletlerin

neredeyse drtte ne, yoksul kyllerin, yani btnhanelerin yarsnn ise otuzda birine sahip olduklar or-taya kmtr. Hi beygiri olmayan ya da sadece birbeygiri olan hane says, toplam 28 000 haneden 10 000hane tutmaktadr; ve bu 10 bin hane, tm kazadaki btnkyl ailelerinin elinde bulunan 5724 gelitirilmi tarmaletinden sadece yedisinesahiptir. 5724 aletten sadece 7 ite gya "btn kylle" yararl olan btn bu

iktisat iyiletirmelerinden, saban ve harmanmakinelerinin yaylmasndan kr yoksullarna den pay!

Son olarak zengin kylln en nemli zelliklerin-

den biri, tar

m iileri ve gndelikiler tutmas

d

r. T

pk

iftlik sahipleri gibi, zengin kyller de bakalarnnemeiyle yaamaktadrlar. Tpk iftlik sahipleri gibi,onlar da kyl kitlesi mahvolduu ve sefalete dtiin zenginlemektedirler. Tpk iftlik sahipleri gibi,onlar da iilerinden mmkn olduunca ok i karma,onlara mmkn olduunca az deme abas iindedirler.Eer milyonlarca kyl tamamen mahvedilipbakalarnn yanna cretli ii olarak gitmek, igcnsatmak zorunda kalmasayd, zengin kyller var olamaz,iftliklerini devam ettiremezlerdi. Hibir yerde"terkedilmi" topraklar ellerinde toplayamaz, hibir yer-

de kendilerine ii bulamazlard. Oysa btn Rusya'da birbuuk milyon zengin kyl, en az bir milyontarm iisive gndeliki tutmutur. Mlk sahipleri snfyla mlk-szler snf, iverenlerle iiler, burjuvaziyle proletarya

34 Kr Yoksullarna


17/46

arasndaki byk mcadelede, zengin kyllerin proletar-yaya kar mlk sahiplerinin yannda saf tutacaklaraktr.

Artk zengin kylln durumunu ve gcn biliyo-ruz. fiimdi kr yoksullarnn nasl yaadklarn grelim.

Tm Rusya'daki kyl hanelerinin bykounluunun, neredeyse te ikisinin kr yoksullarnadahil olduunu sylemitik. zellikle de beygirsiz hanesays kesinlikle milyondan az deildir; bykihtimalle daha fazladr, bugn belki buuk milyondur.Her ktlk yl, her kt rn yl on binlerce iktisad mah-vetmektedir. Nfus artyor, yaamak gittike zorlayor,fakat en iyi topraklar zaten iftlik sahiplerinin ve zenginkyllerin elinde bulunuyor. Her geen yl gittike dahaok insan mahvoluyor, kentlere ve fabrikalara gidiyor,tarm iisi ya da yamak oluyorlar. Beygirsiz kyl art k

hi mlk olmayan bir kyldr. O bir proleterdir. Gei-mini (yaad srece, ya da daha dorusu, yaamakdeil, g bela geindii srece) topraktan, iftiliktendeil, cretli iilikten salar. O, kentli iinin zkardeidir. Beygirsiz kylnn toprak da iine yaramaz:beygiri olmayan hanelerin yars toprak payn kirayavermekte, hatta bazen, topra ileyebilecek durumdaolmad iin topra ky topluluuna karlkszvermektedir (bazen de bunun iin stne para bilevermektedir!). Beygirsiz kyl belki bir desiyatin, enfazla iki desiyatin topra ileyebilir. Srekli ekmek satnalmak zorundadr (eer paras varsa), kendi ekmei bes-

lenmesine yetmez. Sadece bir beygiri olan ailelerindurumu da daha iyi deildir. Tm Rusya'da bunlardanyaklak buuk milyon hane vardr. Elbette bu husustaistisnalar da vardr, urada burada, bir tek beygire sahip


olmalarna ramen son derece iyi yaayan ve hatta zenginolan kyller de vardr. Fakat biz istisnalardan, Rusya'nntek tek blgelerinden deil, tm Rusya'dan sz ediyoruz.Sadece birer beygire sahip tm kyl kitlesi elealndnda, bu kitlenin hi kukusuz yoksulluk ve sefalet

iinde bir kitle olduuna kuku yoktur. Sadece bir beygiriolan kyl, tarmsal illerde bile, , drt, pek nadir olarakda be desiyatin toprak ileyebilmektedir; kendi ekmeiona da yetmez. yi rn alnan yllarda dahi, bu kyl,beygirsiz kylden daha iyi beslenmez, yani karndoyacak kadar yiyecei hi olmaz, srekli alk eker.ktisad tamamen perian haldedir, hayvan ktdurumdadr, pek az hayvan yemi mevcuttur, gler,topra gerei gibi ilemek iin yetmez. Bir beygire sahipkyl, tm iktisad iin (hayvan yemi hari) rneinVoronej ilinde ylda en fazla yirmi ruble harcayabilir!

(Zengin kyl ise bunun on kat

n

harcamaktad

r.)Toprak kiras, hayvan alm, saban ve teki aletlerintamiri, oban ve teki giderler iin ylda sadece yirmiruble! Byle iftlik olur mu? Bu sadece bir klfet deil,bir zorluk ve eziyettir, krek cezasdr. Bir beygire sahipkyller arasnda da toprak paylarn kiraya verenlerinbulunduu ve bunlarn says az deildir aktr.Toprak, bir dilencinin de iine fazla yaramaz. Parayoktur, toprak ise sadece para kazandrmamakla kalmaz,ayn zamanda geimini de salamaz. Oysa her ey iinparaya gereksinim vardr: Beslenme iin, giyim iin, ift-lik iin, vergiler iin. Voronej ilinde bir beygir sahibi

kyl genellikle sadece vergi olarak on sekiz ruble de-mektedir, oysa ayn kylnn btn giderler iin yldatopu topu en fazla 75 rublesi vardr. Burada toprak satnalmaktan, yeni tarm aletleri edinmekten, kyl

36 Kr Yoksullarna


18/46

bankalarndan sz etmek, alay etmekten baka bir eydeildir: Bunlar kr yoksullar iin dnlmemitir.

Peki, paray nereden bulmal? Bir "kazan" peinedmek zorunlu olur. Bir beygiri olan kyl, beygirsizkyl gibi ancak "kazan"la g bela geinebilir. Peki

"kazan" ne demektir? Bunun anlam, bakalarnnyannda almak, cretli ii olmaktr. Bunun anlam, birbeygiri olan kylnn ifti olmaktan yar yarya kt,cretli ii, proleter haline geldiidir. O nedenle bylekyllere yar-proleterlerdenir. Onlar da kent iilerininz kardeleridir, nk onlar da her trl mlk sahibitarafndan her biimde talan edilmektedir. Onlar iin de,btn zenginlere, btn mlk sahiplerine kar mcadeleiin sosyal-demokratlarla birlemekten baka bir karyol, baka bir kurtulu yoktur. Demiryolu yapmndakimler alyor? Yap mteahhitleri kimleri soyuyor?

Odun kesen ya da odunlar

sallarla nakledenler kim?Tarm iisi olarak alan kim? Gndeliki olarakalan kim? Kentlerde ve limanlarda en ar ileriyapanlar kim? Hepsi elbette kr yoksullar. Bunlarnhepsi, beygirsiz ya da tek beygiri olan kyllerdir. Bunlarkr proleterleri ve yar-proleterlerdir. Ve bunlarn saysRusya'da o kadar ok ki! Btn Rusya'da (Sibirya veKafkasya hari) her yl sekiz, bazen de dokuz milyon pa-saport verildii hesaplanmtr. Bunlarn hepsi seyyarameledir. Bunlarn sadece ad kyldr, gerekte ise c-retli iidir, proleterdir. Bunlarn tm kent iileriyle birbirlikte birlemek zorundadr ve kra ulaan her k ve

bilgi n bu birlii glendirip salamlatracaktr.Bu "ek kazan"larla ilgili unutulmamas gereken bir

ey daha var. Btn memurlar ve memur gibi dneninsanlar, kylnn, mujiin iki eye "gereksinim"


duyduunu sylerler: Toprak ve arazi (ama ok fazladeil, nk zenginler hepsini ellerine geirdikleri iin bukadar ok topran nereden salanacan kim bilir!) ve"kazan". O nedenle, halka yardmc olmak iin, krsalblgelere daha fazla sanayi dallar sokmak, daha fazla

"kazan kaps" olana yaratmak gerektiinden szederler. Byle konumalar ikiyzllkten baka bir eydeildir. Kr yoksullar iin ek kazan kaps, cretli idemektir. Kylye "bir kazan kaps amak", onu cretliiiye dntrmek demektir. Ne de gzel bir yardm,demek gerekiyor! Zengin kyller iin, sermaye gerekti-ren baka "i olanaklar" vardr rnein bir deirmenya da baka bir iletme kurmak, bir bierdver satnalmak, ticaret yapmak ve benzeri. Paral insanlarn parakazanmalaryla kr yoksullarnn cretli iiniayn kefeyekoymak, kr yoksullarn aldatmak demektir. Byle bir

aldatmaca zenginler iin elbette yararl

d

r; meseleyi "ekkazan kaps"nn btn trlerinin, btn kyllere aynderecede ak olduu eklinde gstermek, zenginleriniine gelir. Fakat kr yoksullarnn gerekten iyiliiniisteyenler, ona tm gerei ve sadece gerei syleye-ceklerdir.

Orta kyller zerine de baz eyler sylemeliyiz.Tm Rusya'da ortalama iki i hayvanna sahip olan ky-lnn orta kyl saylabileceini ve on milyon hanedenyaklak iki milyonunun byle kyl haneleri olduunugrdk. Orta kyl, zengin kylyle proleter arasndaortada bulunur zaten bunun iin ona orta kyl denir.

Yaam da orta karardr: iyi bir ylda iftliinden gereksi-nim duyduu kadarn karr, fakat zaruret her zamanensesindedir. Birikmi paras ya hi yoktur, ya da okazdr. O nedenle iftlii kaygan zeminde durur. Para

38 Kr Yoksullarna


19/46

temin etmesi zordur: gereksinim duyduu kadar parayiftliinden ancak ok nadiren karr, ve bu da sonderece kttr. Ek bir i aramak ise, onun iin, iftliinikendi haline brakmak demektir, ve o zaman iftlik ihmalolunur. Fakat birok orta kyl ek gelir olmakszn gei-

nemez: bu kyller cretli ii olarak almak zorundakalrlar, zaruret, onlar iftlik sahibinin yanna yanamaolarak girmeye, borlanmaya zorlar. Borlarndan ise ortakyl hibir zaman kurtulamaz: orta kylnn zenginkyl gibi salam gelirleri yoktur. Bir kez borlanmayabalamas, boynuna ilmii geirmesi demektir. Sonundatamamen mahvolasya kadar bir daha hi kurtulamazborlarndan. Orta kyl ounlukla iftlik sahiplerininyanna yanama olarak girer, nk iftlik sahibi, geiciileri iin, sefalete dmemi, iki ata ve iftilik iingerekli tm dier aletlere sahip bir kylye ihtiya duyar.

Kyn terketmek, orta kylye zor gelir; o nedenle,tahl, otlaklar, elinden alnm topraklarn kiras, knald bor para karlnda iftlik sahibinin yanamashaline gelir. iftlik sahibi ve Kulak'n dnda, zenginkomusu da orta kyly bask altnda tutar: hep ondannce davranp topraklar kapar ve onu ezecek hibirfrsat karmaz. te orta kyl byle yaar: Ne ap, neeker. Ne gerek, sahici bir mlk sahibidir, ne de ii. B-tn orta kyller mlk sahiplerine meyillidirler, mlksahibi olmak isterler, ama bunu pek az baarr. Bunlar-dan pek az hatta tarm iisi ve gndeliki bile tutar,bakasnn emeiyle zenginleme, bakalarnn srtndan

zenginlerin safna katlma abas gsterirler. Fakat ortakyllerin ounluu, deil bakasn altrmak, bizzatkendileri bakalar iin almak zorundadrlar.Zenginlerle yoksullarn, mlk sahipleriyle iilerin


arasnda mcadelenin balad her yerde, orta kyl or-tada durur ve ne tarafa gideceini bilmez. Zenginler onukendi saflarna arrlar: sen de mlk sahibisin, hibireyleri olmayanlarla, iilerle yapacak ne iin var. ilerise yle derler: zenginler seni aldatacak ve soyacaklar,senin iin zenginlere kar mcadelede bizi desteklemek-ten baka kurtulu yoktur. Orta kyller uruna bu mca-dele, sosyal-demokrat iilerin iilerin kurtuluu iin

mcadele ettikleri her yerde, btn lkelerde yryor.Rusya'da bu mcadele daha yeni balyor. O nedenle bumeseleyi ok iyi irdelemeli ve zengin kyllerin orta ky-lleri hangi aldatmacalarla avladklarn, bu aldatmacalarnasl aa karacamz ve gerek dostlarn bulmasiin orta kylle nasl yardm edebileceimizi ok iyianlamalyz. Rus sosyal-demokrat iileri batan itibarendoru yolda yrrlerse, emeki kr halkyla kentiilerinin kalc ittifakn kurmay ve emekilerin btn

dmanlar zerinde abucak zafer elde etmeyi Almaniilerinden ok daha nce baarabiliriz.

4 ORTA KYLLK HANG TARAFTAYER ALMALIDIR? MLK SAHPLER VE

ZENGNLERN YANINDA MI,YOKSA fiLERN VE MLKSZLERN

YANINDA MI?

Btn mlk sahipleri, btn burjuvazi, orta kyll,iftliini iyiletirmek iin her trl nlemler vaaddederek(ucuz saban, kyl bankalar, ayr otu ekimine geme,

hayvan, gbre ve benzeri gereksinimlerin ucuzasatlmas) ve onlar iftliklerin iyiletirilmesini amala-yan eitli tarmsal birliklerde (kooperatif denenkurulularda) ve eitli ifti derneklerinde birletirerek

40 Kr Yoksullarna


20/46

kendi tarafna ekmeye alyor. Bu yolla burjuvazi, ortave hatta kk kyly, hatta hatta yar-proleteri iilerlebirlemekten alkoymak, iilere, proletaryaya karmcadelesinde zenginlerin yannda, burjuvazinin yanndasavamasn salamak ynnde aba sarfediyor.

Sosyal-demokrat iilerin verdii yant ise u: iftlik-lerin iyiletirilmesi iyi bir ey. Ucuz saban almann ktbir yan yok; hatta bugn aptal olmayan her tccar,mteri ekmek iin mmkn olduunca ucuz satmayaalyor. Fakat yoksul ve orta kyllere, iletmeleriniyiletirilmesi ve sabanlarn ucuza satlmasnn,zenginlere hi dokunmadan tmnn yoksulluktankurtulmasna ve kendi ayaklar zerinde durabilmesineyardm edeceini sylemek sahtekrlktr. Btn buiyiletirmelerin, ucuzluklarn ve kooperatiflerin (malalm-satm birlikleri)zenginlere yarar ok daha byk-tr.

Zenginler gittike gleniyor, k

r yoksullar

n

ve ortakylleri gittike daha ok sktryorlar. Zenginlerzengin kaldka, topran, hayvanlarn, aletlerin, parannen byk ksmn ellerinde tuttuka, sadece yoksul kyl-ler deil, orta kyller de yoksulluu hibirzamanaamayacaklardr. fiu ya da bu orta kyl, buiyiletirmelerin ve kooperatiflerin yardmyla zenginolacaktr, fakat btn halk ve orta kylln ana ktlesiyoksulluun derinliklerine daha da ok gmlecektir.

Btn orta kyllerin zengin olmas iin, zenginlerikovmak gerekir, bunu ise ancak kent iilerinin kryoksullaryla ittifak baarabilir.

Burjuvazi orta (ve hatta yoksul) kylye yle syl-yor: Sana ucuz toprak, ucuz saban satacaz, sen de amabize ruhunu sat, buna karlk zenginlere kar her trlmcadeleden vazge.

Orta Kyllk Hangi Tarafta Yer Almaldr? 41

Sosyal-demokrat ii yle sylyor: Eer gerektenucuz satyorlarsa, ve para da varsa, neden satn alnmasn bu ticari bir itir. Fakat insan ruhunu satmamaldr.

Kent iileriyle birlikte btn burjuvaziye karmcadeleden vazgemek, sonsuza kadar yoksulluk ve se-

falet iinde kalmak demektir. Mallarn ucuzlamasndazenginin avantaj daha oktur, o daha da zenginleir.Fakat genel olarak parasz birine, mallarn ucuzolmasnn, burjuvazinin parasna el koymad srece,pek yarar olmayacaktr.

Bir rnek alalm: Burjuvazinin yandalar eitli tr-den kooperatifleri (ucuza alma ve krl satma birlikleri)byk cokuyla karlyorlar. Hatta kendilerine "Sos-yal-Devrimci" deyip, tpk burjuvazi gibi, kylnn enacil gereksiniminin kooperatifler olduunu bas basbaranlar bile var. Rusya'da da eitli kooperatifler ku-

rulmaya baland

, ama bunlar

n say

s

ok az, politik z-grlk kazanlmad mddete de az kalacak. Bunakarlk Almanya'da pekok kyl kooperatifi var. fiimdibu kooperatiflerin en ok kime yaradn grelim. TmAlmanya'da 140 000 ifti st ve st rnleri sat kooperatiflerine yedir. Bu 140 000 iftinin ise (yinekolaylk olsun diye yuvarlak rakamlar alyoruz) 1 100000 inei vardr. Tm Almanya'da yoksul kyllerinsays drt milyondur. Bunlarn sadece 40 000'i koope-ratiflere yedir: Demek ki her 100 yoksul kylden sa-dece biri bu kooperatiflerden yararlanmaktadr. Bu 40000 yoksul kyl toplam 100 000 inee sahiptir. Ayrca

orta kyllerin says bir milyondur; bunlarn 50 000'ikooperatiflere yedir (yani yzde be), toplam 200 000inei vardr. Zengin iftilerin (yani iftlik sahipleri vezengin kyller birlikte) says tebir milyondur,

42 Kr Yoksullarna


21/46

bunlarn 50 000'i kooperatiflere yedir (yani yzde onyedisi!), ineklerinin says 800 000'dir!

te grlyor, bu kooperatiflerin hereyden nce veen ok kime yarad. te orta kyller, ucuz al ve krlsat iin kurulan bu tr ok eitli birlikler sayesinde

kurtulacaklarn syleyenler tarafndan bylealdatlmaktadr. Burjuvazi, mujii, hem yoksul kyllerihem de orta kylleri saflarna aran sosyal-demokratlardan mmkn olduunca dk bir cretle"rehinden kurtarmak" istemektedir.

Bizim lkemizde de trl eitli peynircilik ve topla-ma st fabrikas artelleri kurulmaktadr. Bizim lkemizdede kylnn artellere, Mir birliklerine ve kooperatifleregereksinim duyduunu bas bas baran yeterince insanvar. Fakat bu artellerin, kooperatiflerin, Mirkiralamalarnn kime yaradn gryoruz. Bizim lke-mizde yz haneden en az yirmisinin hi inei yoktur;yaklak otuzunun birer inei vardr: bu aileler zarurettendolay stlerini sattklar iin, ocuklar st iemez, alkekip sinekler gibi lrler. Zengin kyllerin ise , drtya da daha fazla inei vardr ve zengin kyller btnkyllere ait tm ineklerin yarsna sahiptir. O halde pey-nircilik artelleri kime yaryor? Aktr ki, hereyden nceiftlik sahiplerine ve kyl burjuvazisine yaryor; kryoksullar ve orta kylln onlara eilim gstermesi-nin, yoksulluktan kurtuluun aresini btn iilerinburjuvaziye kar mcadelesinde deil, kk mlksahiplerinin tek tek iinde bulunduklar durumu aarak

zengin olmalar iin aba sarfetmesinde grmesininonlarn iine yarayaca aktr.

Bu aba, kk kylnn yanda ve dostuymu gibiyapan burjuvazinin yandalar tarafndan her biimde


desteklenmekte ve tevik edilmektedir. Ve bir sr safinsan, koyun postuna brnm kurdu grmeyip buburjuva aldatmacasna katlarak, kk ve orta kylleyarar salayacaklarn dnyorlar. Bylece rneinkitaplarda ve konumalarda, kk iletmelerin ok

avantajl, ok krl olduunu, kk iletmeciliingelitiini iddia ediyorlar; o nedenle de tarmda kkmlk sahipleri gya her yerde ok fazlaym, o nedenletoprakklarna bu kadar sk sarlyorlarm (yoksul ky-ller mr boyu bir parack topran zerinde didinipdururken, btn iyi topraklar burjuvazinin elinde, ayn zamanda para da burjuvazinin elinde bulunduundandeilmi!). Bu ukalalar kk iftilerin paraya gereksi-nim duymadklarn sylyorlar; kk ve orta kyllerdaha tutumludur ve zengin kylden daha fazla abaharcar, ayrca da daha sade bir hayat srdrmeyi bilirler:hayvanlar iin kuru ot satn almak yerine samanla idareederler; pahal bir makine almak yerine, daha erkenkalkar, daha uzun alr, makinenin grd ii grrler;tamir iin bakalarna para demek yerine tatil gnndebaltay eline alp marangozu oynarlar bylece her eybyk mlk sahibinde olduundan daha ucuza gelir;pahal bir at ya da kz beslemek yerine, sabana ineinikoar Almanya'da btn yoksul kyller sabanlarna

44 Kr Yoksullarna

* Kyller iin en iyisini isteyen, ama buna ramen srekli bu tatlszlere dnen saf insanlara Rusya'da "Narodnik" ya da "kkiletme yandalar" denir. "Sosyal-Devrimciler" de meseleyikavramadklar iin onlarn peinden gidiyorlar! Almanya'da da birsr tatl szler eden insanlar var. Bunlardan biri olan Eduard

David, ksa sre nce kaln bir kitap yazd. Bu kitapta, kkiletmenin byk iletmeden kyaslanmayacak lde krl olduunu,nk kk kylnn gereksiz harcamalar yapmadn, sabanabeygir deil, st de veren ineini kotuunu yazyor.


22/46

inek koarlar, ayrca bizim lkemizde halk ylesine b-yk bir sefalet iindedir ki, sabana sadece inek deil,insanlar da koulmaya balanmtr! Ne kadar krl, nekadar ucuz! Orta ve kk kyllerin bylesine alkanolmalar, bylesine gayretle almalar, sade bir yaam

srmeleri, kt eyler yapmamalar, sosyalizmi deil,sadece iftliklerini dnmeleri ne kadar da vlmeyedeer! Burjuvaziye kar grevler dzenleyen iileredeil, zenginlere meylediyor, drst insanlar olmakistiyorlar! Herkes byle alkan olsa, byle byk birgayretle alsa, sade yaasa, fazla imese, daha ok parabiriktirse, daha az pamuklu kuma alsa, daha az ocukyapsa, herkesin durumu ok iyi olur, yoksulluk ve sefaletkalmazd.

Burjuvazi orta kylye byle tatl szler sylyor vebaz saf insanlar bu szlere inanp bunlar tekrarediyorlar.* Gerekte btn bu tatl szler sadece biraldatmacadr, kyllerle alay etmektir. Orta ve yoksulkyly sabahtan akama kadar almak zorundabrakan, bir dilim fazla ekmei bile ona ok gren, nekadar kk olursa olsun her trl para harcamaktan vaz-geirten zarurete, bu korkun zarurete, bu ukalalar, ucuzve krl iftilik diyorlar. Elbette bir pantolonu ylgiymek, yazn ayakkabsz dolamak, karasaban halatlabalamak ve inei kulbenin atsndan alnm rmotla beslemekten "daha ucuz", "daha krl" ne var.Herhangi bir burjuvay ya da zengin kyly byle"ucuz" ve "krl" bir iftlie koymal o zaman bu g-

zel szlerini hemen unutacaktr!Kk iletmeyi gklere karanlar, bazen kylye

yardmc olmak istiyorlar, ama gerekte ona sadecezararlar dokunuyor. Yalanlaryla kyly, piyangonun


halk aldatmas gibi aldatyorlar. Hemen piyangonun neolduunu anlataym. rnein benim 50 ruble deerindebir ineim var. Bu inei piyangoyla satmak istiyorum veo nedenle de herkese bir ruble deerinde bilet almayneriyorum. Bir rubleye bir inek sahibi olma olana var!

Herkes inei satn almak istiyor ve rubleler yamayabalyor. Yz ruble toplandnda, piyangoyu ekiyorum:piyangoyu kazanan, inei bir rubleye alm oluyor,dierleri hava alyor. nek insanlara "ucuza" m geldi?Hayr, ok pahalya geldi, nk deerinin iki kat paradendi, nk iki kii (piyangoyu dzenleyen ve ineikazanan) hibir ey yapmadan kazan saladlar, hem deparalarn kaybeden doksan dokuz insann srtndan.Demek ki piyangonun halk iin kazanl olduunu syle-yenler halk basite aldatmaktadr. Aynekilde kylye,yoksulluk ve sefaletten eitli kooperatifler (ucuz satnalma ve krl satma birlikleri), iletmelerde eitliiyiletirmeler, bankalar ve benzeri nlemler sayesindekurtulacan vaat edenler onu aldatmaktadr. Nasl pi-yangoda dierleri kaybederken biri kazanmsa, buradada durum ayndr: bir orta kyl beceriklilik gsteripzenginleirken, dier doksan dokuz kyl mrleriboyunca srekli sefalet iinde kalm, iki bklm haldeher geen gn daha fazla mahvolmaya terkedilmitir. Herky sakini kendi kyne ve ilesine dikkatle baks n:Zenginleen ve sefaletten kurtulan orta kyl ok mu?mr boyu sefaletten kurtulamayanlarn says ne kadar?Ka tanesi mahvolup kyn terketmitir? Grdmz

gibi, Rusya'da orta kyl iktisatlar iki milyondan fazladeildir. Ucuz satn al, krl sat iin eitli birliklerin,bugn mevcut olan rakamn on misline ktndnelim. Sonu ne olurdu? ok ok yz bin orta kyl

46 Kr Yoksullarna


23/46

zengin kyl haline gelirdi. Peki bu ne demektir? Budemektir ki: yz orta kylden bei zengin olmutur. Yageriye kalan doksan bei? Onlar iin ayn skntlar sre-cek, hatta eskisinden daha ar olacak bu skntlar!Yoksul kyller ise daha da byk bir sefalete itilecek-

ler!Aktr ki burjuvazi, mmkn olduunca ok orta vekk kylnn kendisi gibi olmaya abalamalarndan,burjuvaziye kar mcadele etmeden yoksulluktan kurtu-labileceklerinin olanakl olduuna inanmalarndan, kentve kr iilerinin birliine deil kendi gayretlerine, kendidayanma glerine gvenmelerinden baka bir eyistemiyor. Burjuvazi, mujiin iindeki bu aldatc inancve bu umudu desteklemek, onu tatl szlerle uyutmak iinbtn gcyle aba sarfediyor.

Btn bu tatl dilli insanlarn yalann aa karmak

iin kendilerine soru sormak yeterlidir.Birinci soru. Rusya'daki 240 milyon desiyatin verimli

topraktan yz milyon desiyatini zel mlk sahiplerininelinde bulunurken, alan halk yoksulluk ve sefalettenkurtulabilir mi? En byk 16 bin iftlik sahibinin elinde65 milyon desiyatin bulunurken?

kinci soru. (Toplam on milyon haneden) bir buukmilyon zengin kyl hanesi, kyllerin sahip olduutoplam ekim alannn, atlarn, hayvanlarn, kyllere aitbtn rezervlerin ve birikmi paralarn yarsndanfazlasn ellerinde tutarken, alan halk yoksulluk ve se-

faletten kurtulabilir mi? Bu kyl burjuvazisi gittikezenginleip, yoksul ve orta kyll ezdike,bakalarnn, gndeliki iilerle tarm iilerinin emeisayesinde zenginletike olanakl mdr? Alt buuk mil-


yon kyl ailesi yoksul kyl durumundayken ve bunlarson derece byk bir sefalet iinde srekli al k ekerkenve bir para ekmei cretli iilik yaparak karrken bugerekleebilir mi?

nc soru. Para temel g haline gelmiken, her

ey: fabrikalar, topraklar, hatta cretli ii olarak, cretklesi olarak insanlar parayla satn alnabilirken, alanhalk yoksulluk ve sefaletten kurtulabilir mi? Para olma-dan yaamak ve iftilik yapmak mmkn olmadka bugerekleebilir mi? Kk mlk sahibi, yoksul kyl,parasn alabilmek iin iftlik sahibiyle mcadele etmekzorunda kaldka bu gerekleebilir mi? Birka bin iftliksahibi, tccar, fabrikatr ve bankacnn yz milyonlarcarubleyi kendi ellerine geirdikleri, ayrca binlerce milyonrublenin topland tm bankalar zerinde tasarruf ettik-leri koullarda bu gerekleebilir mi?

Bu sorular kk iletmenin ya da kooperatiflerinyararlar zerine gzel laflarla geitirilemez. Bu sorularaverilebilecek tek yant vardr: alan halk kurtaracaktek gerek "kooperatif", btn burjuvaziye karmcadele iin kr yoksullarnn kentlerdeki sosyal-demokrat iilerle kuraca ittifaktr. Byle bir ittifak nekadar abuk genileyip glenirse, orta kyl burjuva va-atlerinin tm yalann o kadar abuk anlayacak, o kadarabuk saflarmza geecektir.

Burjuvazi bunu bilmekte, o nedenle de ettikleri tatlszlerin dnda sosyal-demokratlar hakknda bir sryalan yaymaktadr. Sosyal-demokratlarn, orta ve kk

kyllerin mlklerini ellerinden alacaklarn sylemekte-dir. Bu bir yalandr. Sosyal-demokratlar sadece bykmlk sahiplerinin, sadece bakalarnn emeiyle

yaayanlarn mlklerini ellerinden almak istemektedir.

48 Kr Yoksullarna


24/46

Sosyal-demokratlar, ii altrmayan kk ve ortamlk sahiplerinin mlklerini hibir zaman ellerindenalmayacaklardr. Sosyal-demokratlar sadecedierlerinden daha bilinli, daha birlemi kent iilerinindeil, kr iilerinin de, zenginlerden taraf olmayp, bur-

juvazinin safna gemeyen, yabanc ii altrmayan k-k zanaatkr ve kyllerin karlarn da savunur ve ko-rurlar. Sosyal-demokratlar, henz burjuvazininegemenliini ykamadmz bugnk koullarda,olanakl olan ve burjuvaziye kar bu mcadeleyikolaylatracak, ii ve kyllerin yaamlarnda

yaplacak her trl iyiletirme iin mcadele ederler.Fakat sosyal-demokratlar kyly aldatmazlar, ona b-tn gerei sylerler, burjuvazi egemen olduu srecehibir iyiletirmenin halk yoksulluk ve sefalettenkurtaramayacan ona nceden ve dorudan sylerler.Sosyal-demokratlarn kim olduunu ve ne istediini b-tn halkbilsin diye, sosyal-demokratlar programlarnhazrlamlardr. Program, partinin neyi hedeflediininve ne iin mcadele ettiinin ksa, ak ve tamanlatmdr. Sosyal-Demokrat Parti, btn halk kendisinigrsn ve tansn diye, parti iinde, btn emeki halkburjuvazinin boyunduruundan kurtarmak amacyla ger-ekten mcadele etme isteinde olan, byle bir mcadeleiin kimlerin birlemesi gerektiini ve bu mcadeleninnasl yrtleceini doru kavram insanlar yer alsndiye, ak ve tam bir program hazrlayan biricik partidir.Ayrca sosyal-demokratlar, programda emeki halkn

yoksulluk ve sefaletinin nereden kaynaklandnn veiilerin birliinin neden her geen gn daha kapsaml vegl hale geldiinin dobra dobra, ak ve tam olarakaklanmak zorunda olduu grndedirler. Kt

Sos.-dem. Halk vei.in Hangiyi. Mca. Elde Et.stiyor.? 49

yaadn syleyip insanlar isyan etmeye armakyetmez; bunu her yaygarac da yapabilir, ama fazla biryarar olmaz. i halkn, neden fakrzaruret ektiini vebu fakrzaruretten kurtulmak iin mcadelede kiminlebirlemesigerektiini apak kavramas zorunludur.

Sosyal-demokratlarn ne istediklerini syledik; emek-i halkn yoksulluk ve sefaletinin kaynana iaret ettik;

kr yoksullarnn kime kar mcadele etmesi ve bu m-cadelede kiminle birlemesi gerektiini syledik.

fiimdi de mcadelemizle, ii ve kyllerinhayatlarnda hemen bugn hangi iyiletirmeleri eldeedebileceimizi sylemek istiyoruz.

5 SOSYAL-DEMOKRATLAR BTNHALK VE fiLER N HANG

YLEfiTRMELER MCADELEYLE ELDEETMEK STYORLAR?

Sosyal-demokratlar tm alan halkn her trlyamadan, baskdan, adaletsizlikten kurtarlmas iin m-cadele ediyorlar. zgrlemek iin, ii snf hereydennce birlemelidir. Birlemek iin ise birlemezgrlne, birleme hakkna, politik zgrle sahipolmak gerekir. Otokratik rejimin halkn memurlar vepolis tarafndan kleletirilmesi anlamna geldiini syle-dik. O nedenle politik zgrle sadece saraya girebilenbir avu saraylnn, kalantorun ve yksek memurun deil,tm halkn gereksinimi vardr. Fakat her eyden nce deii ve kyllere gerekir politik zgrlk. Zenginler

memurlarn ve polisin keyfi davranlarndan vezorbalndan parayla kurtulabilirler. Zenginler ikayetle-rini en yksek mevkilere kadar ulatrabilirler. O nedenlede polis ve memurlar, zenginlerle, yoksullarla

50 Kr Yoksullarna


25/46

olduundan ok daha seyrek urarlar. i ve kyllerin polis-ten ve memurlardan kurtulmak iin paralar yoktur, ikayetlerinihibir yere ulatramazlar, dava aamazlar. Devlette seilmibir hkmet, bir halk temsilcileri meclisiolmadka, iiler vekyller polis ve memurlarn antaj, keyfi davran ve hakaret-

lerinden kurtulamayacaklardr. Ancak byle bir halk temsilcilerimeclisi, halk memurlarn boyunduruundan kurtarabilir. Herakl banda kyl, arlk hkmetinden her eyden nce veesas olarak halk temsilcileri meclisinin toplanmasn talepeden sosyal-demokratlardan yana olmaldr. Sosyaldurumlarna, zengin ya da yoksul olup olmadklarnabaklmakszn herkes halk temsilcilerinin seilmesinekatlmaldr. Seimler serbest olmal, memurlarn mdahalesiengellenmelidir; seimleri polis efleri ve kaymakamlar deil,gven duyulan insanlar denetlemelidir. O zaman tm halkntemsilcileri halkn tm skntlarn tartma olanabulacaklardr; Rusya'da daha iyi koullar yaratma imkannasahip olacaklardr.

Sosyal-demokratlar, polisin hi kimseyi yarg karar olma-dan hapsedememesini talep ediyorlar. Keyfi tutuklamalar iinmemurlar iddetle cezalandrlmaldr. Memurlarn bana buy-ruk tavrlarna son vermek iin, memurlarn bizzat halktarafndan seilmesi, herkesin herhangi bir memur hakkndadava ama hakkna sahip olmas gerekir. Zira polis efinikaymakama ya da kaymakam valiye ikayet etmenin ne anlamvar ki? Elbette kaymakam polis efini, vali kaymakam koruya-cak ve sonuta ikayette bulunan cezalandrlacak, ya hapsedile-cek ya da Sibirya'ya srlecektir. Ancak (teki lkelerde olduu

gibi) Rusya'da da herkes gerek halk meclisine gerekse deseilmi yarglardan oluan mahkemelere ikayette bulunma veherkesin skntlar zerine aka konuma ve gazetelere yazmahakk bulunduunda, memurlar kendilerini tehdit altnda


hissedeceklerdir.Rus halk bugn de hl memurlara feodal bamllk ilikisi

iindedir. Memurlarn izni olmadan halk ne toplant dzenleye-bilir ne de kitap ve gazete karabilir! Bu klece bir bamllkdeil mi? Eer serbeste toplant yaplamyor, gazete ve kitapkarlamyorsa, memurlar ve zenginlerle nasl baedilecektir?Elbette memurlar doruyu syleyen her kitap, halkn sefale-tine dair herdoru sz yasaklamaktadr. Sosyal-Demokrat Parti bukitap da gizli basmak ve datmak zorunda kalmtr: ze-rinde bu kitab yakalatan herkes mahkemeye karlacak, hapseatlacaktr. Fakat sosyal-demokrat iiler bundan korkmuyor:Doruyu syleyen bu tr kitapklar gittike artan saydabasyor ve okumas iin halka veriyorlar. Ve hibir zindan, hi-bir bask, halkn zgrl uruna mcadeleyidurduramayacaktr!

Sosyal-demokratlar zmrelerin kaldrlmas

n

ve tmyurttalarn tamamen eit haklara sahip olmasn talep ediyorlar.Bugn vergiden muaf ve vergi ykmls, ayrcalkl veayrcalksz zmreler, soylular ve soylu olmayanlar var; hattaaa halk kesimine hl kzlck sopas mevcut. Hibir lkedeiiler ve kyller bu kadar aalanmamaktadr. Rusya dndahibir lkede, farkl zmreler iin farkl yasalar yoktur. ArtkRus halknn da, kyller iin soylularla ayn haklar talepetmesinin zaman gelmitir. Serfliin kaldrlmasndan 40'tanfazla yl sonra hl kzlck sopasnn mevcut olmas, hl ver-giden muaf ve vergi ykmls zmrelerin var olmasutanlacak bir durum deil mi?

Sosyal-demokratlar halk iin tam seyahat zgrl ve mes-lek zgrl talep ediyorlar. Seyahat zgrl ne demek-tir? Bunun anlam, kylnn istedii yere gitme, nereye isterseoraya yerleme, herhangi bir kiiden izin almakszn istedii k-

52 Kr Yoksullarna


26/46

y ya da kenti seme zgrlne sahip olmasdr. Bununanlam, Rusya'da da pasaportlarn kaldrlmas (teki lkelerdeoktan beri pasaport yoktur), hibir polis efinin, hibirkaymakamn,kylnn nereye isterse oraya yerlemesini ve orada almasnyasaklama hakkna sahip olamamasdr. Rus kyls hl oderece memurlarn boyunduruu altndadr ki, serbeste kentetanamaz, baka bir blgeye gemez. Bakan, valilere, keyfyerlemelere izin vermemelerini emrediyor! Vali, kylnnnereye gidip gidemeyeceini kylnn kendisinden daha iyibiliyor! Kyl kk bir ocuk, ynetimin izni olmadan tekadm bile atamaz! Bu klece bir bamllk deil mi? Servetinisefahatte israf etmi her soylu, yetikin iftilere emir vermehakkna sahipken, bu halkla alay etmek deil midir?

Bugnk "Tarm Bakan" Bay Yermolov'un yazd "Ktrn ve Halkn Fakrzarureti" (Ktlk) adl bir kitap var. Bukitapta dpedz yle deniyor: iftlik sahibi beyler orada el

emeine gereksinim duyuyorsa, kyl ikametghndeitiremez. Bakan bunu aka, hi utanmadan sylyor, ky-lnn bu konumalar duymayacan ve anlamayacandnyor. iftlik sahibi beylerin ucuz iiye gereksinimivarken neden insanlarn gitmesine msaade edilsin? Halk nekadar darda yaarsa, iftlik sahibi iin o kadar avantajldr, fak-rzaruret o kadar byktr, insanlar o kadar ucuza alr, hertrl irretliklere o kadar itaatle katlanr. Eskiden iftliksahiplerinin karlarn muhtar gzetirdi, imdi kaymakam vevaliler gzetiyor. Eskiden muhtarn emriyle kyller ahrda fa-lakaya yatrlrd, imdi kaymakamn emriyle kaymakamlkta

falakaya yatrlyorlar.Sosyal-demokratlar daimi ordunun kaldrlmasn ve yerinegenel halk milisinin kurulmasn, tm halkn silahlandrlmasntalep ediyorlar. Daimi ordu halktan kopuk ve halk


kurunlamaya hazrlanlan bir ordudur. Askerler yllarcaklalara kapatlp, insanlk d bir eitime tabi tutulmasalar,ii ve kyl kardelerine ate aabilirler miydi? Alk ekenkyllerin zerine yrrler miydi? Devleti dman saldrsnakar savunmak iin bir daimi orduya gerek yoktur. Bunun iin

halk milisi yeter. Her yurtta silahlanrsa, Rusya'nn hibirdmandan korkmasna gerek kalmaz. Halk da militarizminboyunduruundan kurtulmu olur: militarizm iin ylda yzmilyonlarca ruble harcanmakta, bu paralar da halktantoplanmaktadr, vergilerin bu kadar yksek, hayatn bu kadarzor olmasnn da nedeni budur. Militarizm, polisin ve memurunhalk zerindeki iktidarn daha da glendirmektedir.Militarizm baka halklar yamalamak, rnein inlilerinelinden topraklarn almak iin gereklidir. Bu, halkn skntsnazaltmaz, tam tersine yeni vergiler nedeniyle skntlar katlanr.Daimi ordunun yerine tm halkn silahlandrlmasnn gemesi,btn iilere ve kyllere byk bir kolaylk salayacaktr.

Sosyal-demokratlarn talebi olan dolayl vergilerinkaldrlmas da ii ve kyllere korkun bir kolaylksalayacaktr. Dolayl vergiler dorudan topraktan ya da ekono-miden tahsil edilen deil, halkn dolayl olarak dedii,mallara daha yksek fiyatlar demesi biimindeki vergilerdir.Hazine eker, votka, gazya, kibrit ve daha birok tketimmaddesine vergi koymutur; bu vergileri hazineye tccar ya dafabrikatr der, ama elbette kendi parasndan deil, mterilerindedii paralardan. Votka, eker, gazya, kibrit fiyatlar frlarve bir ie votka ya da yarm kilo eker alan herkes sadecemaln fiyatn deil, ayn zamanda vergisini de der. rnein

eer yarm kilo eker iin on drt kopek dyorsanz, bunundrt kopek'i (yaklak olarak) vergidir; eker imalats buvergiyi hazineye demitir, imdi dedii paray tketicilerdengeri alr. Demek ki, dolayl vergiler tketim maddelerinin vergi-

54 Kr Yoksullarna


27/46

lendirilmesidir, tketicinin ald maln yksek fiyat iindededii vergilerdir. Bazen, dolayl vergilerin en adil vergiolduu sylenir; ne kadar satn aldysanz, o kadar dyorsunuz.Fakat bu doru deildir. Dolayl vergiler en adaletsizvergilerdir, nk bunlar demek yoksullar iin zenginlerden

ok daha zordur. Zenginlerin, iilerin ya da kyllerin gelirininonmisli, hatta bazen yz misli geliri vardr, ama zengin yz misliekere gereksinim duyar m? On misli votka, kibrit ya dagazyana gereksinim duyar m? Zengin bir aile, yoksul bir aile-nin iki, en fazla misli gazya, votka ya da eker alr. Bu ise,zenginin yoksula gre, gelirinin daha kk ksmn vergiolarak demesi anlamna gelir. Diyelim ki bir yoksul kylnnyllk geliri iki yz rubledir; bu kylnn vergilendirilmi,dolaysyla da fiyat ykselmi maddelerden altm rublekarlnda satn aldn dnelim (ekere, kibrite, gazyana

vastal vergi konmutur, yani imalat, mal daha pazarakmadan vergisini demitir; devlet tekelinde bulunan votkannfiyatn ise bizzat hazine ykseltmitir; pamuklu kumalar,demir ve teki eyalarn fiyat da daha ucuz olan yabanc mallarRusya'ya yksek gmrk resimleri denmeden sokulmad iinykselmitir). Bu altm rublenin yirmi rublesivergidir. Demekki yoksul biri gelirinin her rublesinden on kopek'i dolayl vergiolarak demektedir (dolaysz vergilerin, bedel ve Obrok deme-lerinin, Zemstvo, kaza ve Mir vergilerinin dnda). Zengin ky-lnn geliri ise bin rubledir; vergilendirilmi mallardan yz ellirublelik almtr; (bu yz elli rublenin) elli rublesini vergiolarak deyecektir. Dolaysyla zengin kyl, gelirinin herrublesinden sadece be kopek'i dolayl vergi olarak der. nsanne kadar zenginse, gelirinden o kadar azn dolayl vergi


olarak der. O nedenle dolayl vergiler en adaletsiz vergidir.Dolayl vergiler yoksullara yklenen vergilerdir. iler ve ky-ller birlikte nfusun onda dokuzunu olutururlar ve toplamdolayl vergilerin onda dokuzunu ya da sekizini derler. Oysatoplam gelirin onda drdnden fazlasn kesinlikle almazlar!

Sosyal-demokratlar imdi dolayl vergilerin kaldrlmasn vegelir ve miraslara mterakkivergi konmasn talep ediyorlar.Bunun anlam udur: Gelir ne kadar yksekse, vergi de bir okadar yksek olmaldr. Bin ruble geliri olan, ruble bana birkopek, iki bin rublesi olan iki kopek vs. deyecektir. En azgelire sahip olanlar (diyelim ki drt yz rublenin alt nda geliriolanlar) hi vergi demeyeceklerdir. Zenginler en yksekvergiyi deyeceklerdir. Byle bir vergi, gelirvergisi ya da dahadoru bir deyile mterakki gelirvergisi, dolayl vergilerdenok daha adil olacaktr. O nedenle sosyal-demokratlar dolayl

vergilerin kald

r

lmas

ve mterakki gelir vergisininuygulanmasn hedeflemektedirler. Ne var ki tm mlksahiplerinin, tm burjuvazinin bunu istemedii ve buna karkt aktr. Ancak kr yoksullarnn kentteki iilerle glbir ittifak, bu iyiletirmeyi burjuvaziden mcadele ederek eldeedebilir.

Son olarak, sosyal-demokratlarn talep ettii, ocuklarnparasz renim grmesi, tm halk iin, zellikle de ama kryoksullar iin nemli bir iyiletirme olacaktr. Bugn krsalblgelerde kentlerdekinden ok daha az okul var, ayrca her yer-de ocuklarna iyi bir eitim verme olanana sadece zengin

snflar, sadece burjuvazi sahip. Halk, bugn iinde bulunduucehaletten en azndan ksmen de olsa ancak tm ocuklar iinbedava ve zorunlu eitim kurtarabilir. Bu cehaletin acsn en

56 Kr Yoksullarna


28/46

ok kr yoksullar ekmekte ve retime zellikle gereksinimduymaktadrlar. Fakat elbette memurlarn ve papazlarn istedik-leri gibi bir eitim deil, gerek, zgr bir eitim.Bundan baka sosyal-demokratlar, herkesin istedii dine inan-makta tamamen zgr olma hakkna sahip olmasn talep

ediyorlar. Btn Avrupa devletleri iinde sadece Rusya ve Tr-kiye'de, ortodoks inantan baka birinanca sahip olanlara, Raskolnikilere,* tarikat mensuplarna,Yahudilere kar utan verici yasalar vardr. Bu yasalar ya her-hangi bir inanc tamamen yasaklamakta, ya da bu inancyaymay yasak altna almakta ve belli bir inanca sahip insanlareitli haklardan yoksun brakmaktadr. Btn bu yasalar enadaletsiz, en zorba ve en utandrc yasalar arasndadr. Herkessadece istedii dine inanmakta deil, ayn zamanda herhangibir dini yayma ve din deitirmede de tamamen zgrolmaldr. Hibir memur, herhangi bir kimseye dinini sorma

hakkna bile sahip olmamaldr: bu vicdani bir meseledir ve hikimse buna mdahale etmemelidir. "Egemen" bir din ve"ege-men" bir kilise olmamaldr. Btn dinler, btn kiliseler yasannde eit olmaldr. eitli dinlerin din adamlarna, bu dinleremensup olanlar bir geim temin edebilirler, fakat devlet, devle-tin paralarndan tek bir dine bile destek vermemeli, ne ortodoksne Raskolniki netarikat yesi ne de herhangi bir baka dinden din adamlarna ge-im temin etmemelidir. Sosyal-demokratlar bunun iin mcade-le ediyorlar ve bu nlemler eksiksiz ve herhangi bir bahane gs-


terilmeksizin gerekletirilmedike, halk mensup olduu dinnedeniyle yz kzartc polis basksndan ya da daha az yzkzartc olmayan bu dinlerden birine polisin lutuftabulunmasndan kurtulamayacaktr.

Sosyal-demokratlarn tm halk ve zellikle de yoksullar iin

hangi iyiletirmeleri hedeflediklerini ortaya koyduk. fiimdi de,iiler iin, sadece fabrika ve kent iileri iin deil, kr iileriiin de hangi iyiletirmeleri elde etmek istediklerini grelim.Fabrika ve iletmelerde iiler kalabalklar halinde, birbirlerineyakn yaarlar; byk atlyelerde alrlar; eitim grm ev-relerden sosyal-demokratlarn yardmndan daha kolayca yarar-lanabilirler. Btn bu nedenlerden dolay kent iileri,iverenlere kar mcadeleye herkesten nce balam ve nem-li iyiletirmeler elde etmiler, hatta fabrika yasalarnnkarlmasn salamlardr. Fakat sosyal-demokratlar bu triyiletirmeleri tm iiler iin: gerek kentlerde, gerekse de ky-

lerde iveren iin al

an ev sanayicileri; kk ustalar

n vezanaatlarn yannda alan cretli iiler; inaat iileri(marangozlar, duvarclar vb.); orman iileri ve vasfsz iilerve ayn zamanda tarm iileri iin talep etmektedirler. Tmbu iiler bugn tm Rusya'da, tpk fabrika iileri gibi veonlarn yardmyla, daha iyi yaam koullar, daha ksa ign,daha yksek cretler iin mcadele amacyla birlemeyebalyorlar. Sosyal-Demokrat Parti daha iyi bir yaam iin m-cadelelerinde tm iileri destekleme, onlara yardm etme, enenerjik ve en gvenilir iileri salam birliklerde rgtleme (biraraya getirme), onlar, bror ve bildiriler datarak, tecrbeliiileri yeni katlanlara gndererek ve genel olarak gc dahi-

linde her eyi yaparak destekleme grevini nne koymutur.Politik zgrlmz kazannca, halk temsilcileri meclisindebizim de kendi insanlarmz, ii temsilcileri, sosyal-demokrat-lar olacak ve bunlar baka lkelerdeki yoldalar gibi iiler

58 Kr Yoksullarna

* Raskolniki (Raskol = blnme'den), Eski Mminler de denilen, 17. yzyldaortaya km bir tarikatn ad. Bu tarikatn dinsel nemininin yan srapolitik ve sosyal bir nemi de vard; ayaklanmalara katlyor, hkmet vekilise tarafndan takibata uratlyordu. Taraftarlarnn says milyonlarlasaylyordu Alm. Red.


29/46

lehine yasalarn karlmasn talep edeceklerdir.Burada sosyal-demokrasinin iiler iin elde etmek istedii

tm iyiletirmeleri saymak istemiyoruz: bunlar programdavardr ve "Rusya'da i Davas" adl brorde ayrntl biimdeaklanmtr*. Burada bu iyiletirmelerin en nemlilerine

deinmek yetecektir. gn sekiz saatten fazla olmamaldr.Haftada bir gn daima iten muaf olmal ve dinlenmeye hizmetetmelidir. Fazla mesai tamamen yasaklanmaldr, ayn ekildegece vardiyas da. Onalt yana kadar btn ocuklar paraszeitim grmeli, o nedenle de cretli ii olarakaltrlmamaldr. Sala zararl sanayi dallarnda kadnlaraltrlmamaldr. srasnda meydana gelen her kaza rne-in kalbur makinelerinde ve bierdverlerde vs. sakatlanma-lar iin iveren iiye tazminat demelidir. cretli iilerincreti, tarm iilerinde sk sk olduu gibi iki ya da ayda birdeil, daima haftalkolarak denmelidir. cretlerini her haftadzenli olarak almalar iiler iin ok nemlidir, hem de malolarak deil, mutlaka para olarak. verenler iilere her trldeersiz mal fahi fiyatlarla dayatarak cretlerinden kesmeyipek severler; bu ktle son vermek iin cretlerin malladenmesi mutlaka yasayla yasaklanmaldr. Ayrca yal iilerdevletten emekli maa almaldrlar. iler emekleriyle tmzengin snflar ve tm devleti beslemektedirler, o nedenle de,emekli maa almaya, emekli maa alan memurlar kadarhaklar vardr. verenlerin kendi durumlarn ktye kullanarakiilerin yararna karlan kararlar ihlal etmelerini nlemek

iin, sadece fabrikalara deil, byk iftlik sahiplerinin iftlik-


lerine, genel olarak cretli emein olduu tm iletmeleremfettiler atanmaldr. Fakat bu mfettiler memur olmamal,bakanlar ya da valiler tarafndan atanmamal, polisin hizmetindeolmamaldr. Mfettiler ii temsilcileri olmaldr; devlet,iilerin zgrce setikleri bu ii mutemetlerine maa

demelidir. Bu seilmi ii temsilcileri, ii konutlarnn iyidurumda tutulmasn, iverenlerin iileri (tarm alanndaounlukla olduu gibi) kpek kulbelerinde ya da toprak dam-larda yaamaya zorlamamasn, paydosla ilgili kurallarauyulmasn da salamaldr. Bu arada politik zgrlkkazanlmad, polis her eye kadir olduu vehalka kar sorumlu olmad mddete, iilerin setii hibirii temsilcisinin herhangi bir yarar olmayacaunutulmamaldr. Bugn polisin sadece ii temsilcilerini deil,herkes adna konuma, yasa ihlallerini aa karma ve iileribirlemeye arma cesaretini gsteren her iiyi mahkemeyekarmakszn tutuklad herkesin malumudur. Fakat politikzgrle kavutuumuzda ii vekillerinin ok yararolacaktr.

Btn smrclerin (fabrika sahipleri, iftlik sahipleri, mte-ahhitler, zengin kyller) altrdklar iilerin cretlerindenkeyfi biimde, skarta mal paras, ceza paras gibi kesintileryapmas kesinlikle yasaklanmaldr.verenlerin keyfi biim-de para kesmeleri yasaya kardr ve tecavzdr. veren hibirbiimde ya da h

kir yoksullarina v.i.lenin

Documents