KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞUÖLÇÜMÜ

(KMY)

Dr. Filiz Yenicesu

Düzen Laboratuvarı

6 Ekim 2013

SUNUM KAPSAMI

• Niçin KMY yaparız?

• Hangi yöntemi kullanırız?

• KMY sonuçlarını nasıl değerlendirmemiz gerekir?

• Kırık riski belirleme

• Vertebral kırıklara yönelik görüntüleme

• Tüm vücut KMY

2

KMY Testi Niçin Yapılır?

• Kırık olmadan önce kemik kütlesinin azaldığını gösterebilmek

• Gelecekteki bölgeye özgü kemik kırılma riskini saptayabilmek

• Osteoporoz tedavisine yanıtı izlemek

3

Kimler KMY Testi Yaptırmalıdır?

• 65 yaş üstü kadınlar ve 70 yaş üstü erkekler risk faktörüne bakılmaksızın

• Klinik olarak kırılma risk faktörü taşıyan

– Genç postmenopozal veya menopozal süreçteki kadınlar

– 50-69 yaşındaki erkekler

• 50 yaşından sonra kırık olmuş erişkinler

• 3 aydan uzun süredir günde 5 mg’ı geçen kortikosteroid tedavisindeki kişiler

4

KMY’de Kullanılan Yöntem

• WHO’nun osteoporoz tanısında önerdiği standart inceleme yöntemi DEXA’dır(Dual Enerji X Işını Absorbsiyometri)

• DEXA yöntemi ile vertebra, kalça, önkol ve tüm vücut KMY ölçümleri yapılmaktadır

5

6

KMY Sonuçlarının Değerlendirilmesi

DEXA ile yapılan Kemik Mineral Dansitometri sonuçları

• T skoruKişinin genç yaş grubuna göre standart sapması

• Z skoruKişinin kendi yaş grubuna göre standart sapması

• KMYg/cm2 cinsinden kemik mineral yoğunluğu parametreleri ile değerlendirilir

7

8

9

Kemik Mineral Yoğunluğu (KMY) Ölçümü ile Osteoporoz Tanımı

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tanımlarına göre

T Skoru Ölçümü

• Normal -1 ve üzerinde

• Osteopeni -1 ve -2.5

• Osteoporoz -2,5 veya altı

• Ciddi osteoporoz -2,5 veya altı vekırık olması

10

DEXA ile KMY Taraması(WHO)

• DEXA ile rutinde Vertebra AP ve Kalça incelemeleri yapılır

• Aşırı kilo veya protez gibi sebeplerle bu çekimlerin yapılamadığı durumlarda ön kol incelemesi değerlendirilir

11

KMY Sonuçlarının Değerlendirilmesi

AP Vertebra ve Kalçadan alınan T skorunun hangisi daha düşükse o değere göre tanı

belirlenir

12

• Lateral Vertebra incelemelerinde dejeneratif değişiklikler, abdominal aorta kalsifikasyonlarının inceleme alanına daha az girmesi gibi nedenlerle daha doğru değerler elde edilmesi beklenir

• Ancak her cihazın bu fonksiyonunun olmaması ve standardizasyon için yeteri kadar veri toplanmamış olması nedeniyle değerlendirmede kullanılmamaktadır

• Bununla birlikte lateral incelemenin yapılabildiği yerlerde tedavideki hastaları izlerken daha spesifik takip yapmak mümkün olabilir

13

14

15

16

17

KMY Sonuçlarının Değerlendirilmesi

• Takipte KMY değerindeki değişikliğin anlamlı kabul edilmesi için her makinenin belirlediği En Anlamlı Değişiklik (Least Significant Change – LSC) değerine eşit veya geçiyor olması gerekir

• LSC yaklaşık %3 civarındadır

18

19

20

KMY ile Kırık Riski Hesaplama

NHANES(National Health and Nutrition Education Services)

ve

Kanada verilerinin

kullanıldığı en geniş veri tabanlı risk tablosunu kullanarak

raporlarımızda yaş ve KMY’ye bağlı kırık riskini veriyoruz

21

22

Kırık Riski Hesaplama

WHO kişisel kırık riskini hesaplamak için klinik veriler ve KMY değerlerinin birlikte kullanıldığı

FRAX risk hesaplamasının kullanılmasını önermektedir

23

Vertebral Görüntüleme

• Vertebra kırıkları KMY ölçümünden bağımsız olarak osteoporoz tanısı koymaya yeterlidir ve ilaç tedavisi gerektirir

• Tek bir vertebra kırığı, yeni vertebral kırık riskini 5 kat artırırken, kalça ve diğer kırıklar için de riski2-3 kat arttırır

• Vertebra kırıkları tanısında boy kısalması, kifoz oluşumu, açık kol mesafesi/boy oranının değişmesi gibi klinik olarak bulgular değerlidir

24

Vertebral Görüntüleme Endikasyonları

• 70 Yaş üzeri kadın, 80 yaş üzeri erkekler

• T skoru -1,5 veya altında ise 65-69 yaş kadınlar,75-79 yaş erkekler

• Aşağıdaki risk faktörlerini taşıyan postmenopozal 50-65 yaş kadın ve 50-69 yaş erkekler

– Hafif travma ile kırık gelişimi

– Geçmişe göre 4 cm ve daha fazla boy kısalması

– Prospektif olarak 2 cm veya daha fazla boy kısalması

– Uzun süreli kortikosteroid tedavi görmüş veya görüyor olması

25

Vertebral Görüntüleme

Vertebra kırığı tanısı

–Genellikle toraks ve lomber lateral grafilerle yapılır

– Son yıllarda DEXA cihazlarına eklenen bir programla da yapılabilmektedir – VFA (Vertebral Fracture Assessment)

26

27

28

29

30

Tüm Vücut KMY

• Tüm vücudun kemik, yağ, kas oranlarını belirtmek ve VKİ açısından değerlendirmek amacıyla yapılır

• Osteoporoz yönünden değerlendirmede kullanmak doğru değildir

31

32

33

Teşekkürler