Kaplıcalarda HijyenMustafa Turan

KAPLICALAR YÖNETMELİĞİ

• Beş madde

Kaynak Koruma Alanları

• Madde 9 — Termal suların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin, debi ve sıcaklıklarının yer altı ve yerüstünde olabilecek çeşitli etkenlerle değişmesini önlemek ve her türlü kirlenmeye karşı korunması amacı ile doğal çıkışlı termal kaynak, sondaj kuyusu çevresinde jeolojik ve hidrojeolojik verilere göre koruma alanları ve alınacak tedbirler belirlenir. Bu amaçla kaptaj ve sondaj kuyularının ve üretim sistemlerinin kirlenmeyi önleyici tekniğe uygun olması gerekir.

Tedavi Ortamları

• Madde 10 — Kaplıca tesislerinde doğal tedavi unsurları ile etkileşimde bulunan tedavi küvetleri, havuzlar, peloid uygulama yerleri gibi mekanların tümü su ile etkileşimi olmayan, kolay temizlenip dezenfekte edilebilen, dezenfektan maddelerle bozulmaya uğramayan malzemeler kullanılarak yapılır.

Balneolojik Suların İşleme Tabi Tutulması

• Madde 25 — Kaplıca tedavisinde kullanılan doğal, termal ve mineralli sular, tıbbi değerlendirme kurulunun görüşü ile tedavideki etkinliği sağlayan kimyasal bileşimleri değiştirilmemek koşulu ile kontrollü olarak, ısıtma, soğutma, havalandırma ve çökertme gibi fıziksel işlemlere tabi tutulabilir.Kimyasal bileşimleri değiştirmemek koşulu ile sadece Bakanlıktan izinli ürünlerle dezenfeksiyon yapılabilir.Mineralli suların çıkarılması ve tedavi birimlerine isalesinde, suyun tedavi etkinliğini sağlayan kimyasal bileşimini bozmayan yöntemler kullanılır.

Denetim ve Yaptırım

• Madde 32 — Kaplıca tesisleri sağlık teşkilatının denetimine tabidir. Bu tesisler senede bir defa Bakanlıkça oluşturulan bir komisyon tarafından sağlık açısından denetlenir.Termomineral suyun kullanım yerinden alınan numunelerinde mikrobiyolojik kontroller aylık, kaynakta ve kullanım yerinden alınan numunelerde kimyasal kontroller yıllık olarak yapılır. Alınan numuneler 18 inci maddede belirtildiği şekilde EK-2 deki formata uygun olarak tesis sahibince analiz ettirilir, kirlenme belirlenirse gerekli önlemler alınır. Ayrıca bu tesislerin mahalli sağlık teşkilatınca en az üç aylık aralıklarla genel kontrolleri yapılır, gerekli görülen hallerde numune alınabilir.

Toplam koliform bakteriler 100 ml.de, 36 °C'de (0 olmalı)

E.Coli 100 ml.de, 36 °C'de (0 olmalı)

Pseudomonas aeruginosa 100 ml.de, (0 olmalı)

Toplam Koloni Sayısı 1 ml.de 20±2°C'de 72 saat: 0- 30 koloni/ ml ve 35 ±2°C'de 48 saatte limit deger:0-5 koloni/ml

Fekal Koliform (ısıya dayanıklı termotolerans koliform)

100 ml.de, (0 olmalı)

Fekal Streptokoklar (D grubu streptekoklar)

100 ml.de, (0 olmalı)

Sulfid redukte eden sporlu anaeroblar

50 ml.de, (0 olmalı)

Uygun Çıkmayan Suların Takibi

• Madde 33 — Tesislerde kullanılan doğal tedavi unsurlarının 18 inci maddede belirtilen laboratuvarlarda yapılan analizlerinde bu Yönetmelikte öngörülen parametrelerdeki sınırların dışına çıkıldığının tespiti halinde işletme uyarılır. Bir hafta içinde tekrar numune alınır ve bu numunenin analizinde de uygunsuzluk bulunması halinde tesisin faaliyeti geçici olarak 15 gün süre ile durdurulur ve gerekli önlemler aldırılır. Bu süre sonunda tekrar alınan numunenin bu Yönetmeliğe uygun olması halinde işletmenin faaliyetine devamına izin verilir ve bir ay süre ile haftalık izlemeye alınır. Dört defa yapılan analiz sonuçlarının Yönetmeliğe uygun olması halinde normal izleme şekline dönülür.

• Genelde yeraltı suları yüzeye ulaştığında temizdir.

• Mineralli su üreme için değil, canlılığın sürmesi için uygun.

• Uygulama yapılan küvetlerden çok havuz için önemli.

Kaplıca Ortamında Enfeksiyon Riski Daha Fazla mıdır?

Kaplıca Ortamında Enfeksiyon Riski Daha Fazla mıdır?

EVET•Kullanıcı faktörü

•Su faktörü

•Ortam faktörü

Kullanıcı Faktörü

• Kullanıcı yoğunluğu hacim başına düşen kişi sayısı

• Organik ve mikrobiyal yük fazla• 2000 lt lik kaplıca havuzunda 4 kişi, 75000 lt lik yüzme

havuzunda ki 200 kişinin yaptığı etkiyi yaratır.

• Kullanıcılar burun, ağız ve deri salgıları – döküntüleri ile suyu kirletirler

• Kaplıca havuzunda bir kişi 20 dakikada yarım litre kadar terler.• Sodyum klorür, kalsiyum ve magnezyum tuzları, organik azot,

amonyak azotu, üre, kreatin ve amino asit

• Kaplıca kullanıcılarının genelde tedavi maksatlı olarak gelmesi

Su Faktörü

• Sıcak su daha hızlı va fazla buharlaşır• Toplam çözünmüş katı - katıları ve tuzlar – fazla• Suyu şartlandırmaya tepkisiz hale getirir.

• Suyun devir hızı çok yüksek• Dezenfeksiyon maddesinin çok çabuk bozunması

• Sıcak su deriyi etkiler• Uzun süre kalmak enfeksiyon ajanlarının deriden geçişini

kolaylaştırır

• Suyun yutulması• Başın suya sokulmaması esas olsa da su yutlabilir.

Ortam Faktörü

• Kaplıca havuzunda su hareketini artıracak enstrümanlar bulunur• Ortamda aerosollerin fazla olması

• Ortam nemi fazla

• Mimari – mühendislik hataları• Kullanılan malzemenin kolonizasyona izin veren türde olması

• Ölü boşluklar – erişilemeyen alanlar

• Lego kuralı

• Tamizlik için kullanılan malzemenin temiz kalmasının sağlanmasında zorluklar

• Legionella türleri

• Pseudomonas aeruginosa

• Çevresel mikobakteriler

• Escherichia Coli vd. enterik türler

HEDEF SİSTEM ORGANİZMA

Deri Pseudomonas aeruginosa

Kulak ve gozPseudomonas aeruginosa, Ps cepacia, Mycobacterium marinum, Papilloma virusleri, Acanthamoeba

Solunum sistemiLegionella, Pseudomonas spp, Enterobakteriler, aerobik amip, adenovirusler

Genitouriner sistemPseudomonas spp, Enterobakteriler,Trichomonas, mayalar ve mantarlar

Gastrointestinal sistem

Giardia, Cryptosporidium, Enterobakteriler, Klebsiella, Yersinia

İlkeler

• Kaplıca havuzundaki su• kollodial maddeler içeriyorsa uzaklaştırılmalı

• berrak ve renksiz olmalı

• bakteri üremesini kolaylaştıracak organik md.ler içermemeli

• gerekliyse uygun biçimde dezenfekte edilmeli

• uygun sıcaklıkta olmalı

Kullanıcılar

• Kullanımdan önce mutlaka tuvaleti kullanmaları, duş almaları ve cilt bakımı ile ilgili ürünleri kullanmamaları sağlanmalı.

Su

• Su pH’si 0 ile 14 arasında değişir. İdeal aralığı 7.0 - 7.6

• pH, kullanılıyorsa, dezenfektanın etkinliğini belirleyecektir. Bu nedenle pH düzeltmesi gerekli olacaktır.• Asiditeyi artırmak için sodyum bisülfat ve HCl

• Alkalileştirmek için sodyum karbonate• 1,3-bromokloro-5,5- dimetihidantoin ve sodyum

dikloroizosiyanürat görece nötr

• Trichloroisocyanuric asit pH yi • Sodyum ve kalsiyum hipoklorit pH yi

Ortam

• Kaplıca havuz, küvet ve su hatları enfeksiyon ajanlarının gelişimine yardımcı olmayan malzemeden yapılmalı

• Donanımın sadece yüzeyden değil, içeriden de kontrolünü sağlayacak tasarımlar kullanılmalı• Pencereli borular, galeri içi bağlantılar

• Donanım ve bileşenleri parçalar halinde ve kolaylıkla sökülebilir olmalı

Ortam

• Günlük bakım aktiviteleri aksatmadan sürdürülmeli• Aşırı kullanım engellenmeli• Havuz suyunun uygun akışı sağlanmalı

• Suyun tamamının sirküle olabilmesi• Üstten taşırma yoluyla yüzeydeki kirliliğin hızla

uzaklaştırılması

• Havuz suyunun sürekli tazelenmesi – Küvetlerin her hastadan sonra boşaltılarak yeniden doldurulması• Havuz suyu kullanıcı başına saatte 1500 mililitre yenilenecek

biçimde havuza verilir (md.11).

Ortam

• Su hatları, taşma kanalları, mazgallar ve zemin günlük olarak 5-10 mg/Lt. serbest klor içeren çözeltilerle düzenli olarak temizlenmeli

• Havuz çevresi temizliği gerekli ise su hortumu ve fırça ile yapılmalı• Hortumlar Pseudomonas aeruginosa ve Legionella

kolonizasyonuna açıktır. Bu nedenle düzenli aralıklarla 1-5 sa. süreyle 10 – 50 mgm/Lt. serbest klor içeren çözeltilein içinde bırakmal ve dışı iyice silinmelidir

Ortam

• Suyun bulunduğu BÜTÜN SİSTEM en az haftada bir kez tamamen boşaltılıp temizlenmelidir• Tankların içinin ve kapakların dezenfeksiyonu

• Ayda bir kez su jetlerinin ve bağlantı borularının temziliği yapılmalı, su borularının içleri biyofilm gelişimi açısından kontrol edilmelidir.

Antalya 24.04.2014

mustafa.b.turan@gmail.com