jrerf mou bm0o,zh mw xwk vf yk rf vi yk if e;frsm;eis u f ... · phcr physical cultural resources...

jrefrmEdkifiH wnfqJOya'rsm;\ tm;enf;csuf jyóemrsm;

jrefrmUobm0o,HZmw xkwfvkyfrIvkyfief;rsm;ESifU aumif;rGefonfU tpdk;&tkyfcsKyfa&;pepf

a&Tobm0"mwfaiGY vIyf&Sm;rItzJGY

(Shwe Gas Movement)

Zlvdkifv? 2013 ckESpf

ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔လႈပရားမႈ (SHWE GAS MOVEMENT)ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ လႈပရားမႈအဖြ႕ (SGM) သည ရပရြာအေျချပ အဖြ႔အစညးတစခ ျဖစ၍၊ ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမကနးႏင ျမနမာႏငငက ျဖတသနးသြားမည တရတႏငင၏ ေရန-ဓာတေငြ႔ပကလငးက လ႔ အခြငအေရး၊ သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ တရားမတမႈမား၊ ျမနမာႏငင၏ ေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔ ထတလပေရးက႑တြင ဘ႑ာဝငေငြဆငရာ ပြငလငးျမင သာမႈအေၾကာငးမားအေပၚ အေျခခ၍ ကန႔ ကြက လႈပရားေနေသာ အဖြ႔အစညး ျဖစပါသည။

ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔လႈပရားမႈ (Shwe Gas Movement) က ဒဇငးျပငဆငသည။ ဓာတပမား မပငျဖစသည။ website: www.shwe.orgဆကသြယရန။ [email protected]

မပငခြင © ဇလငလ၊ ၂၀၁၃ ခႏစ။

Layout: ေမာငေမာငမးစမး (OpenTechMM)

jrefrmUobm0o,HZmw xkwfvkyfrIvkyfief;rsm;ESifU aumif;rGefonfU tpdk;&tkyfcsKyfa&;pepf 3

ျမနမာႏငငတြင မၾကာေသးခငႏစမားအတြငး အရပသားအစးရ ျပနလညေပၚထြနးလာျခငးႏင ဥပေဒျပမႈ ဆငရာ ေဆာငရြကခကမားတြင ျပျပငေျပာငးလမႈမား ျဖစေပၚလာျခငး အေပၚ ခးေျမႇာက ေျပာဆေနၾက ၿပး ႏငငတကာ စးပြားေရး ဒဏခတ ပတဆ႔မႈမားလညး ႐ပသမးခေခၿပ။ ျမနမာႏငင၏ သမၼတ ဥးသနးစန သညလညး ၁၉၆၆ ခႏစမစ၍ ၾကညလင အေမရကနသ႔ ပထမဆးအႀကမ လာေရာက လညပတခြငရ သည ဧညႏငငေခါငးေဆာငတဥး ျဖစလာခေခၿပ။ သ႔ေသာလညး ျမနမာႏငငတြင ေယဘယ ေတြ႔ရေန ရသည အေနအထားမာ နကရႈငးမႈ မရေသးသကသ႔ ေလးနကသည ဘကစ ေျပာငးလမႈမားလညး မျမင ေတြ႔ရေသးပါ။

ယခအခနက ပ၍ အေရးပါသည အခန ျဖစေနသည။ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးမားက အေပၚယဟနျပ သေဘာ ေဆာငရြကေနမညအစား အေျခချပညသလထ ႀကေတြ႔ေနရသည ျပနာမား ေျဖရငးေပးႏင ေရးအတြက ႀကးပမးသငလပါသည။ သဘာဝပတဝနးကင အကယအျပန႔ ပကစး ယယြငးေနမႈမား၊ လ႔ အခြငအေရးခးေဖာကမႈမား၊ အစးရ၏လကေတြ႔ လပေဆာငမႈမားတြင ပြငလငး ျမငသာမႈဆငရာမားမာ သသသာသာ ေျပာငးလမႈ အနညးငယ မသာ ရေနေသးသည။ ျပျပငေျပာငးလေရးကစၥမားက မၾကာခဏ ဆသလ ထတေဖာေျပာဆေနေသာလညး လအမားစ၏ ေန႔စဥ ဘဝတြင ျပညတြငးစစ ျပနာမား၊ လမးတနး သတသငသတျဖတမႈမား၊ အကယအျပန႔ ျဖစေပၚ ေနေသာ လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမား၊ တရားဥပေဒစးမးအပ ခပေရးက လကလြတစပယ ျငငးပယ ကငသးေနမႈမား၊ အျခား အျငငးပြားဖြယ ျပနာမား ကသာ ႀကေတြ႔ေနၾကရပါသည။

ဗဟအစးရ၏ အာဏာခပကငႏငေရး အတြကကသာ တညဆဥပေဒမားက ဆကလကပပးေပးေနဆျဖစ ၿပး အေျခခလြတလပခြငမားက ကန႔သတ ပတပငထားဆ ျဖစသည။ ထ႔အျပင လေလာကသည၊ တနးတ ညမမႈရသည၊ တရားဝင လမႈျပျပငေျပာငးလေရးမား ျဖစေပၚရနအတြကကလညး ဟန႔တားထားဆပင ရေနေသးသည။ ဤအေျခအေနတြင ျမနမာႏငင၏ တညဆတရားေရးစနစက ေကာငးစြာနားလည သေဘာ ေပါကရန အေရးႀကးၿပး သ႔မသာ ႏငင၏ အမနတကယ ႏငငေရး အေျခအေနမနက ျမငေတြ႔ႏငမည ျဖစပါ သည။

ႏစေပါငး ၆၀ ေကာ ကာလအတြငး ႏငငက ပထမဆးအႀကမ တခါးဖြငခသညႏင အည ကမၻာတ၀နးလးမ ရငးႏးျမႇပႏမညသမားႏင ေလာငစာစြမးအင အသးခလၾကသမားက ျမနမာႏငငမ ကြယဝသည သဘာဝ သယဇာတမားက ပ၍ မကစ ကလာေနၿပး ခဥးကပလာေနၾကသည။ ယခစာတမးငယတြင ျမနမာႏငင မ တညဆ တရားဥပေဒမား၏ အေျခခမေဘာငက ေဝဖနဆနးစစထားၿပး အားနညးခကမားႏင အကန႔ အသတမားက ေဖာျပထားပါသည။ မဝါဒေရးဆြ ခမတသမား၊ ရငးႏးျမႇပႏသမား၊ ေကာပေရးရငးမား၊ အစးရမား၊ အစးရမားအၾကား ပးေပါငးေဆာငရြကေနသည အဖြ႕အစညးမားႏင အျခားေသာ အေရးပါသည အငအားစမား အတြက ရညရြယတငျပထားျခငး ျဖစပါသည။ ျပညတြငးတြင ေလာကနသငျမတသည ဥပေဒမေဘာငတစရပ ေပၚထြနး လာေစေရးအတြကလညး မးေမာငးထး တငျပ ထားျခငး ျဖစပါသည။

ျမနမာႏငင၏ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒႏင ဥပေဒမားသည ဗဟခပကငမႈ အားေကာငးေရးႏင အစးရကသာ ကယစားျပေရး ဘကသ႔ ဥးမတညသငဘ ျပညသမားအတြက တာဝနခမႈ တာဝနယမႈ ရရမညအျပင ျပညသမားႏင သဘာဝပတဝနးကငက ကာကြယမႈလညး ေပးႏငရ ပါလမမည။ အေရးပါသည မဝါဒမား ျပျပငေျပာငးလမႈမား တ႔ေႏးေနသည အေနအထားတြင သဘာဝ သယဇာတ ထတယ အသးခေနမႈမား၊ ႏငငျခား တက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈမား တးမားလာေစေရးႏင အျခား ဆကစပေနသည လပငနးမား၊ အထး သျဖင သဘာဝသယဇာတ ထတလပမႈ လပငနးမားအတြက အေလးေပး လပေဆာငေနၾကသညမားက ရပဆငးသငေၾကာငး ယခ စာတမးငယတြင အႀကျပ တငျပထားပါသည။

ဤသ႔ သဘာဝပတဝနးကင ျပနာမား၊ လမႈဘ၀ႏင ပြငလငးျမငသာမႈဆငရာ ျပနာမားက လစလ ရႈ၍ ၎လပငနးမားက ေရ႕တးလပကငရန ႀကးပမးေနၾကေသာ မညသည အဖြ႔အစညး မဆ ကမၻာတ၀နး လး ကငသးရမည ေကာငးမြနသည အစးရ အပခပေရးစနစက ျမနမာႏငငတြင တကစြာ လကနာကငသး ရန ပကကြကသမားျဖစသညဟ စြပစြရမညသာ ျဖစပါေတာသည။

tpD&ifcHpm tusOf;csKyf

a&Tobm0"mwfaiGY vIyf&Sm;rItzJGY4

twdkaumuf a0g[m&rsm;

ADB Asian Development Bank (အာရဖြ႔ၿဖးေရးဘဏ)

BWEG Burma Environmental Working Group (ျမနမာ သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ အလပအဖြ႔)

BNI Burma News International (ႏငငတကာ ျမနမာသတငး)

CBD Convention on Biological Diversity (ဇဝသတမးကြမႈဆငရာ ႏငငတကာသေဘာတညခက)

CNPC China National Petroleum Corporation (တ႐တအမးသား ေရန ေကာပေရးရငး)

EI Extractive Industry (သယဇာတ ထတလပမႈလပငနး)

EIA Environmental Impact Assessment (သဘာဝပတဝနးကင ထခကမႈဆငရာ အကျဖတ စစစမႈ)

EITI Extractive Industries Transparency Initiative (သယဇာတရငးျမစ ထတလပမႈ လပငနးမား ပြငလငးျမငသာမႈ ေဖာေဆာငေရး)

FDI Foreign Direct Investment (ႏငငျခားတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ)

FPIC Free and Prior Informed Consent (သတငးအခကအလကမား လြတလပစြာ ႀကတင သရခြငႏင ဆးျဖတပငခြင)

GDP Gross Domestic Product (ျပညတြငး အသားတင ထတလပမႈတနဖး)

HLP Housing, Land and Property (အးအမ၊ ေျမယာႏင ပငဆငမႈ)

ICCPR International Convenant on Civil and Political Rights (ႏငငသားႏင ႏငငေရး အခြငအေရးမားဆငရာ ႏငငတကာ သေဘာတညခက)

ILO International Labor Organization (အျပညျပညဆငရာအလပသမားအဖြ႔ခပ)

INGO International Non-Governmental Organization (ႏငငတကာ အစးရမဟတသည အဖြ႔အစညးမား)

MNHRC ျမနမာႏငင အမးသားလ႔အခြငအေရးေကာမရင

MOECF ျမနမာႏငင ပတဝနးကငထနးသမးေရးႏင သစေတာေရးရာဝနႀကးဌာန

MOGE Myanmar Oil and Gas Enterprise (ျမနမာေရနႏငသဘာဝဓာတေငြ႕လပငနး)

MSG Multi-stakeholdier Group (အေရးပါသည သကဆငပါ၀ငသမား အစအဖြ႕)

NBSAP အမးသား ဇ၀မးကြ ဆငရာ မဟာဗဟာ လပငနး အစအစဥ

NCEA သဘာဝ ပတဝနးကငဆငရာ အမးသားေကာမရင

NGO Non-Governmental Organization (အစးရမဟတသည အဖြ႔အစညးမား)

OHCHR Offi ce of the UN High Commissioner for Human Rights (ကလသမဂၢ လ႔အခြင အေရးဆငရာ မဟာမငးႀကး႐း)

PHCR Physical Cultural Resources (႐ပ၀တဆငရာ ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား)

RGI Resource Governance Index (သယဇာတရငးျမစမား စမအပခပမႈဆငရာ ညႊနးကနး)

SIA Social Impact Assessment (လမႈဘဝ ထခကမႈဆငရာ အကျဖတစစစမႈ)

SPDC ႏငငေတာေအးခမးသာယာေရးႏငဖြ႔ၿဖးေရးေကာငစ

UNDP United Nations Development Programme (ကလသမဂၢ ဖြ႔ၿဖးေရး အစအစဥ)

USDP ျပညေထာငစႀကခငေရးႏငဖြ႔ၿဖးေရးပါတ

WWF World Wide Fund for Nature (ကမၻာ႔ေတာ႐ငးတရစာၦနမား ရနပေငြအဖြ႔ )


wnfqJOya'rsm;\ t"du tm;enf;csufrsm;

1/ obm0ywf0ef;usifqdkif&m

က။ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ အခနး (၄) အပဒ (၉၆) အရသဘာ၀ပတ၀နးကင ကာကြယေရးႏင ထနးသမးေရး တ႔ႏင ပတသကေသာ ဥပေဒျပခြင အာဏာ၊ အၾကးစား သဘာ၀သယဇာတ ရငးျမစ ဖြ႔ျဖးေရး လပငနး ႏငသကဆငေသာ ဥပေဒျပခြင သ႔မဟတ ဥပေဒျပႏငရန အာဏာက ျပညနယႏင တငးေဒသၾကး တ က ေပးမထားပ ဖြ႕စညးပ အေျခခ ဥပေဒက ျပညေထာငစ ဗဟအစးရကသာ အလးစလပပငခြငျပထားသည။ ျပညေထာငစႏင အျခား ႏငငေတာအဆငမား၏ လပပငခြင အာဏာက တတကက သတမတေဖာျပႏငရန ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒက ျပနလညျပငဆငရန လအပသည။

ခ။ ဖြ႔စညးပ ဥပေဒအရ ႏင ဘ႑ာေရး အကန႔အသတမားအရ သဘာဝ ပတ၀နးကငဆငရာ အမးသားေကာမရင (NCEA) ၏ အခနးက႑မာလညး မထေရာကႏင ျဖစေနရသည။

ဂ။ ၂၀၁၂ ခႏစက ျပဌာနးထားသည ပတဝနးကင ထနးသမးေရး ဥပေဒတြင အားနညးခကမား ရေနသည။

ဃ။ သဘာဝ ပတဝနးကင ထခကမႈ ဆငရာ အကျဖတ စစစမႈ(EIA)၊ လမႈဘ၀ ထခကမႈ ဆငရာ အကျဖတ စစစမႈ(SIA)၊ သတငး အခကအလကမား လြတလပစြာ ႀကတင သရခြငႏင ဆးျဖတပငခြင(FPIC) သေဘာတရားမား မရဘ ျဖစေန သည။

2/ vlYtcGifhta&;qdkif&m

က။ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပအေျခခ ဥပေဒတြင သတငးအခကအလကမား ရယေပးပ႔မႈဆငရာ လြတလပခြင၊ သဘာဝ သယဇာတမား စမခန႔ခြမႈတြင ကယတငကယက ပါဝငႏငခြင၊ ေျမယာပငဆငမႈႏင အကးအျမတ ခြေဝျခငး စသည အခြင အေရးမား ကငးမေနသည။

ခ။ ဥပေဒမားအရ လြတလပစြာ စေဝးခြငႏင လြတလပစြာ ထတေဖာေျပာဆခြငက တရားမတမႈ မရဘ ထနးခပကန႔ သတ ထားသည။ ဥပမာ- ၿငမးခမးစြာ စေဝးခြငႏင ၿငမးခမးစြာ စတနးလညလညခြငဆငရာ ဥပေဒ။ ရာဇသတႀကး ဥပေဒ ပဒမ ၅၀၅ (ခ)။ ဂ။ ဥပေဒမားအရ လြတလပစြာ အသငးအပငး ဖြ႔စညးခြငက ထနးခပကန႔သတထားသည။ ဥပမာ- ၁၉၀၈ ခႏစ မတရား အသငး အကဥပေဒ၊ ၁၉၈၈ ခႏစ အသငးအပငးမား ဖြ႔စညးမႈဆငရာ ဥပေဒႏင အဆျပထားသည အစးရမဟတသည အဖြ႔အစညး (NGO) မတပတငျခငးဆငရာ ဥပေဒ မၾကမး။ဃ။ ဥပေဒမားအရ စးပြားေရးႏင လမႈေရးဆငရာ အခြငအေရးမားက ထနးခပကန႔သတထားသည။ ဥပမာအားျဖင- အစးရက ဗဟျပထားသည အးအမ၊ ေျမယာႏင ပငဆငမႈဆငရာ (HLP) ဥပေဒမား၊ (လယယာေျမ ဥပေဒ၊ ေျမယာ ျပျပငေျပာငးလမႈဆငရာ ဥပေဒ ၂ ခ၊ ေျမလြတ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြမႈ ဥပေဒ)။

င။ လြတလပစြာ ထတေဖာေျပာဆခြင ႏင သတငးမဒယာက ကန႔သတခပခယထားျခငး။ [ပႏပထတေဝၿပးေနာက ဆငဆာ တညးျဖတျခငး၊ ျပနၾကားေရး ဝနႀကးဌာန၏ မဒယာ ပႏပလပငနးမားက မတပတငခြငႏင ပယဖကႏင သည အာဏာ၊ အလကထရြနနစ ဥပေဒ (၂၀၀၄)၊ ႐ပရင ဥပေဒ (၁၉၉၆)၊ ကြနပတာပညာ ဖြ႔ၿဖးေရး ဥပေဒ (၁၉၉၆)၊ ႐ပျမင သၾကားႏင ဗဒယ ဥပေဒ (၁၉၈၅)၊ ပႏပစကမားႏင ပႏပထတေဝသမား မတပတငျခငးဆငရာ ဥပေဒ (၁၉၆၂)၊ ေၾကး နနး ဥပေဒ (၁၉၃၃).. စသညျဖင] စ။ ျပနာမားရေနသည အးအမ၊ ေျမႏင ပငဆငမႈဆငရာ ဥပေဒမား(ေျမယာ ရယမႈဆငရာ အကဥပေဒ၊ စကပးေျမ ဥပေဒ ႏင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြမႈ ဥပေဒ)ဆ။ အလပသမား အခြငအေရးမားႏင ပတသက၍ ဥပေဒျပဌာနးခကမား မရျခငး။

3/ yGifhvif;jrifomrIESifU obm0o,HZmwrsm; pDrHcefhcJGrI

က။ ပြငလငးျမငသာမႈအတြက ဖြ႔စညးပစနစအရ ႏင ဥပေဒေၾကာငးအရ စစဥထားမႈမား ကငးမေနေပသည။ (ကငးမေနမႈမားတြင အစရငခမႈဆငရာ လပငနးစဥမား အားနညးေနျခငး၊ သယဇာတ ထတလပမႈ လပငနးမားတြင အရညအေသြးနင အကာအကြယ လၿခမႈဆငရာ အစအမမား အားနညးေနျခငး၊ တရားဥပေဒ စးမးမႈ အားနညးျခငး ႏင ဒမကေရစနညးက အမားျပညသ သေဘာထား ဆႏၵက အေလးထား လပကငမႈတြငလညး အားနညးခြတယြငးခကမား ရေနသည။)


ခ။ သယဇာတရငးျမစ ထတလပမႈလပငနးမား ပြငလငးျမငသာမႈ ေဖာေဆာငေရး (EITI) က စတငႀကးပမး အေကာင အထည ေဖာေနေသာလညး၊ တရားဝင ဥပေဒျပဌာနး ေဆာငရြကျခငး မရေသးပါ။

ဂ။ ဥပေဒမားအရ ဗဟအစးရက သဘာဝ သယဇာတမား အားလး ထနးခပခြငျပထားသည။ ဥပမာအားျဖင- ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ ပဒမ ၃၇။

ဃ။ ဥပေဒမားအရ တငးျပည ၀ငေငြက မတစြာ ခြေဝျဖန႔ျဖးေပးရန ျပဌာနးခကမား မရပါဘႏင ဗဟအစးရက စးပြားေရးတခလး ထနးခပႏငရန အခြင အာဏာေပးထားသည။ ဥပမာ - ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ ပဒမ ၉၆ ႏင ၁၈၈။

င။ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒက ျပငဆငရန လႊတေတာကယစားလယမား၏ ၇၅ ရာခငႏႈနး အတညျပမႈ ရရရန လအပသည။

စ။ တရားဝင ေရြးေကာကတငေျမႇာကခရန မလအပဘ တပမေတာသား ကယစားလယ ၂၅ ရာခငႏႈနးက အလအေလာက လႊတေတာတြင တကေရာကေစရန ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒအရ အခြငေပးထားျခငး။

ဆ။ သဘာဝ ပတဝနးကင ထခကမႈဆငရာ အကျဖတ စစစမႈ(EIA)၊ လမႈဘ၀ ထခကမႈ ဆငရာ အကျဖတ စစစမႈ(SIA)၊ သတငး အခကအလကမား လြတလပစြာ ႀကတင သရခြငႏင ဆးျဖတပငခြင(FPIC) သေဘာတရားမား မရဘ ျဖစေန သည။


ed'gef; - vpfb&,f0g'opf *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;ESifU aumif;rGefonfU tpdk;&tkyfcsKyfrIpepf

လစဘရယဝါဒသစ ဂလဘယလကေဇးရငး (ကမၻာလႊမးပတ ဆက သြယမႈျဖစစဥ) မာ တနညးအားျဖင လြတလပစြာ ကနသြယႏငရန အတားအဆးမား ဖယရားေပးျခငးႏင ႏငငမား၏ စးပြားေရးစနစမား ပ၍နးကပစြာ ေပါငးစညး လပကငေစျခငး1 ပငျဖစသည။ ထျဖစစဥ မာ ကမၻာႀကးေပၚတြင စစေအးတကပြ ၿပးဆးခန ေနာကပငး ကမၻာလး ဆငရာ စးပြားေရး ဆကသြယမႈသ႔ ပမ ေျပာငးလလာခနမစၿပး ၾကန အင လကၡဏာတရပ ျဖစလာေနခသည။ သ႔အတြကေၾကာင စးပြားေရး က႑တြငေရာ၊ ႏငငေရး က႑တြငပါ ႀကးမားသည ျပျပငေျပာငး လမႈမားလညး ျဖစေပၚလာရသည။ ယေန႔ ကမၻာႀကး၌ ပ၍ ဆကႏြယ ကမၻာဆနလာမႈက တခ႕ေသာ ပညာရငမားက ကမၻာေပၚရ လတဥး ခငးအတြက ကြယဝခမးသာမႈမားက ေဆာငကဥးလာမည အလား အလာမား၊ အထးသျဖင ဆငးရခ႕တသမားက ပ၍အကးရ ေစမည အလားအလာမားဟ ရပတည ေဖာျပၾကသည။ သ႔ေသာလညး ေ၀ဖနသ တခ႕ကမ ယေန႔ ဂလဘယလကေဇးရငး အေနျဖင ကမၻာ စးပြားေရးအေပၚတြင လညးေကာငး၊ သဘာဝပတဝနးကင အေပၚတြင လညးေကာငး၊ အထးသျဖင ကမၻာေပၚရ ဆငးရခ႕တသမား အတြက အလပမျဖစ၊ ထးထးျခားျခား သကေရာကမႈမရဟ ေဝဖနၾကပါသည။2

ျမနမာႏငငအတြကမာမ ဒတယျငငးခကကသာ ပ၍ သကဆငႏင ပါသည။ အျပသေဘာ အရညအေသြးမား ရေနေသာလညး အလ အေလာက အျပသေဘာ ေကာငးကးမား သယေဆာငလာမည ဆသညမာ မျဖစႏငပါ။ ၎အစား ေဒသခမား တနးတညမ အကး အျမတမား ခြေဝခစားႏငေရးႏင ေဒသႏရ ပတဝနးကငက လေလာက စြာ ကာကြယမႈေပးႏငေရး အတြက ေလာကနစြာ စမခန႔ခြရန လအပ ပါလမမည။ သ႔မသာ ပ၍ ထးေဖာကလာမည ကမၻာအငအားစႀကးမား ရနမ ကာကြယႏငမည ျဖစသည။

ဤသ႔ေသာ အသြငကးေျပာငးမႈမးက ႀကေတြ႔ဖးသည အားေလာ စြာ ေကာငးမြနသည ကမၻာလးဆငရာ အပခပမႈစနစ ျဖစေပၚေစ ေရးအတြက က႑ေပါငးစရ အာဏာပငမား၏ အခနးက႑သည ရႈပေထြးခကခလသည သဘာဝသယဇာတ ထတလပမႈ လပငနးမား အေပၚ ထေရာကမႈရစြာ၊ တနးတညမမႈ ရစြာ၊ တာဝန သစြာ အျပညအဝ စမခန႔ခြႏငေရး အတြက အေရးပါလေပသည။

သ႔အတြကေၾကာင ေအာကေဖာျပပါ မတဆကစာတမးငယတြင ျမန မာႏငငရ သယဇာတထတလပေရး လပငနးမား၌ က႑ေပါငးစမ အာဏာပငမား၏ စနေခၚမႈမားႏင အခြငအလမးမား အေပၚ အေျခခ၍ ေရႊ သဘာဝဓာတေငြ႔ထတလပေရး စမကနးက သးသပ တငျပထားပါ သည။

ႏငငေတာတစခတညး ရပတည ရငသန၍ မရေတာပါ။ ေကာငးမြန သည အပခပမႈစနစျဖစေပၚလာေစေရး အတြက က႑ေပါငးစမ အာဏာပငဆငၾကသမားသည သကဆငရာ အခနးက႑မ ေဆာင ရြကၾကရမည ျဖစပါသည။ သ႔ေသာလညး ျမနမာႏငင၏ တညဆ

ဥပေဒမားသည အားနညးခြတယြငးခကမား ရေနသကသ႔ ႏငငတ ကာ တနဖးစႏႈနးမားက ျပညတြငးဥပေဒ၌ ကငသးရနလညး ျငငးပယ ေနသည။

၎အေျခအေနမးတြင တ႐တႏငငမ တ႐တအမးသား ေရနေကာပ ေရးရငး (CNPC) က ပြငလငးျမငသာမႈမရျခငး၊ အျခားေသာ သယ ဇာတ ထတလပသည စမကနးမားေပၚတြင လကမခႏငဖြယ လပ ေဆာငခကမားျဖင အႀကမႀကမ အျမတထတ ေခါငးပျဖတေနသည က ႀကေတြ႕ေနၾကရပါသည။ ဤအခကမားမာ ေကာငးမြနသည အစးရစနစ ျဖစရနအတြက အတားအဆးမား ျဖစေစပါသည။ လမႈ ဘ၀ႏင သဘာဝပတဝနးကင ထခကနစနာ ဖြယရာမား ရေနေသာ လညး ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ စမကနးတြင ျပညတြငး၊ ျပညပႏင ႏငင တကာမ ေကာပေရးရငးႀကးမားက ဆက၍ လပေဆာင ခြငျပထားဆ ျဖစပါသည။ သ႔အတြကေၾကာင ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမကနးက ဆနးစစ သးသပၾကညရန အေၾကာငးမား ျဖစေပၚလာေစပါသည။

ယခစာတမးငယတြင အစးရစနစႏင ျပနာရေနသည အေရး အရာမားက ေဝဖနဆနးစစထားပါသည။ အထးသျဖင ျမနမာႏငင၏ တညဆဥပေဒမားက ေဝဖနဆနးစစႏငရနႏင ဆကလကေဆြးေႏြး မႈမား ျပႏငရန တငျပထားပါသည။ ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ လႈပရားမႈ အဖြ႔ (Shwe Gas Movement) အေနျဖင ျမနမာႏငငသည မနကန ေသာ လမးေၾကာငးေပၚသ႔ ဥးတညေလာက လမးေနသည ကစၥအေပၚ အသအမတျပ၍ မပစပယလေသာလညး၊ ယခေဖာျပမည ျပနာ မားႏင မဝါဒမား အေပၚတြငမ မားစြာတးတကလာေစရန ေဆာင ရြကဖ႔ လအပေနေသးေၾကာငး ဆလရငးသာ ျဖစပါသည။

ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမကနးအေရး လႈပရားေနၾကသမားႏင သယ ဇာတမား ထတလပရယေနၾကသမားအတြက သာမက၊ မဝါဒေရးဆြ သမား၊ အစးရမဟတသည အဖြ႔အစညးမား၊ အရပဘက လမႈ အဖြ႔ အစညးမားအတြကလညး ရညရြယေရးသားျခငး ျဖစပါသည။ ျမနမာ ႏငင၏ သဘာဝပတဝနးကငအေရး၊ လ႔အခြငအေရး၊ ပြငလငး ျမငသာ မႈ၊ တစစလးလႊမးၿခမႈရေသာ ေကာငးမြနသည အစးရစနစ ျဖစေပၚလာ ေစေရးႏင ပတသက၍ အကန႔အသတမား၊ ဆးကးမားက သရ၍ လႈပ ရားေဆာငရြကေနၾကသမား အတြကလညး ရညရြယရငး ျဖစပါသည။

aumif;rGefonfU tpdk;&tkyfcsKyfrIpepfqdkonfrSm“ေကာငးမြနသည အစးရအပခပမႈစနစဟသညမာ အျခားအခက မားအျပင လအမား ကယတငကယက ပါဝငေဆာငရြကခြင၊ ပြင လငးျမငသာမႈႏင တာဝနယ တာဝနခမႈတ႔ ပါဝငရမည ျဖစသည။ ထေရာကမႈႏင တနးတညမမႈလညး ရရ ေပလမမည။ ထ႔အျပင ဥပေဒနညးကအပခပေရးကတညး ျမႇငတငေပးရပါမည။ ေကာငး မြနသည အစးရအပခပေရး စနစက လမႈအဖြ႔အစညး တစခလး၏ သေဘာႀကကညမႈက အေျခခ၍ ႏငငေရး၊ လမႈေရးႏင စးပြားေရး အရ ဥးစားေပး လပငနးမားက ေသခာေဖာေဆာငရပါမည။ ဖြ႔ၿဖး ေရးအတြက အရငးအျမစမား ခြေဝေနရာခထားရာတြင အဆငးရ ဆးႏင ထခကနစနာမႈရႏငေျခ အမားဆးသမား၏ အသကလညး ဆးျဖတခကခမတရာတြင နားေထာငရန လအပပါသည။”3


aemufcHtaMumif;t&if;ESifU vwfwavm ta&;ygrI - jrefrmEdkifiH\ EdkifiHa&;tajctae

ႏငငတကာ ျမနမာသတငးဌာန (BNI) က “၂၀၁၀ ျပညႏစတြင အေထြ ေထြေရြးေကာကပြမား ကငးပၿပးေနာက ပမန အရပသားအစးရ ေပၚ ထြနးလာၿပး၊ စးပြားေရးက႑တြငေရာ ႏငငေရးနယပယတြငပါ ပြငလငး မႈမား စတလႈပရားဖြယ ျဖစေပၚတးတကမႈမား ရလာခသည” ဟ ဆပါ သည။4 ႏငငေရးအရ မတညၿငမ လႈတခပေနဆ အသြငကးေျပာငးမႈ ျဖစေသာလညး၊ လမႈအသကအဝနးမား အခငးခငးၾကား အၾကမးဖက မႈမားႏင ယခငပဋပကၡေဟာငးမား မးပြား ျပနထ၍ေတာကေလာငမႈ မား ရေနေသးေသာလညး၊5 ယေန႔ ျမနမာႏငငသည ဂလဘယလကေဇး ရငး၏ လစဘရယဝါဒသစ အငအားစမားက ပထမဆး အႀကမအျဖစ ႏစေပါငး ၆၀ ေကာ ၾကာၿပးေနာက တခါးဖြင ေပးခေလၿပ။

ဤအေနအထားတြင ျမနမာႏငငသည ၎၏ ေပါကြယဝလသည သဘာဝသယဇာတမားေၾကာင စတဝငစား အေရးေပးမႈ အထးရရေန ကာ လာမညႏစမားတြင သယဇာတတးေဖာ ထတလပေရး လပငနး မား မားစြာတးတက ႀကးထြားလာေတာမည ျဖစသည။

ဂလဘယလကေဇးရငးမ ရရခစားရမည အခြငအလမးမား ရေနေသာ လညး ႏငငျခားတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈမား (FDI) ႏင သဘာဝသယ ဇာတတးေဖာ ထတလပေရးလပငနးမားမာ အႏရာယျပနာ ကငး လသညေတာ မဟတေပ။ အထးသျဖင ေဒသခ ျပညသမားႏင သဘာဝပတဝနးကငတ႔ အေပၚ ၿခမးေျခာကမႈမား ရေနေပသည။ ျမနမာႏငငရ ျပညသမားသည ၁၉၆၂ ခႏစမ စ၍ စစအပခပေရး ေအာကတြင ေနထငရငသနခၾကရၿပး ဒမကေရစ အကြေတာငးဆ မႈမား အေပၚတြငလညး ျပငးထနရကစကစြာ ဖႏပၿဖခြငးမႈမားႏင အႀကမႀကမ ႀကေတြ႔ခၾကရသည။ ယခငက ႏငငေရးအကဥးသား ၁,၄၀၀ ေကာ ဖမးဆး အကဥးခထားဖးခသည။ ထ႔အျပင ႏငင တကာ အစးရမားႏင အငအားစမားက ေခြးသပႏငရန တရားမမတ သည ေရြးေကာကပြမားလညး ကငးပခသည။ ေထာကလမးေရး ကြနရက၏ တငးကပသည အပခပေရးစနစ ေအာကတြင ႏစေပါငး မားစြာ ေနထငခၾကရမႈ၊ ဖႏပမႈမားႏင ဆကသြယေရး ကစၥမား အေပၚတငးကပ ကန႔သတထားမႈမားေၾကာင ျမနမာျပညသ အမားစ မာ မေကနပမႈ မားအေပၚ ေရငႏႈတဆတ ေနခၾကရသည။ တခနတညး မာပင ႏငငတြငးမ လမားစြာမာလညး ဒကၡသညအျဖစလညးေကာငး၊ ေရႊ႔ေျပာငးအလပသမားမားအျဖစလညးေကာငး အမနးခငးႏငငမား သ႔ ထြကေျပး ခလႈခၾကသည။ ေသခာသညမာ ျမနမာျပညသမားအဖ႔ စစအစးရ၏ တငးကပသည တက႐ကအပခပမႈ ေအာကတြင ခါး သညးစြာ ျဖတသနးခၾကရသမား ျဖစပါသည။

ဤသ႔ေသာ အေျခအေနမား ေအာကတြင ဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးမားႏင ပတသက၍ ေဒသခ ျပညသမားက အသေပး ေဆြးေႏြးတငပငျခငး မရပါ။ သ႔ေသာ ထဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးႀကးမား အေကာငအထညေဖာရန ဆးျဖတခကမားက စစတပႏင ႏငငျခားေကာပေရးရငးႀကးမားက ပြငလငးျမငသာမႈ မရဘႏင တဖကသတ ခမတလပေဆာငခၾကသည။ ေဒသချပညသမားႏင ေဒသႏရ ပတဝနးကငအေပၚ ထခကနစနာေစမႈ

မားလညး ျဖစေပၚေစခသည။

ကမၻာစးပြားေရး ဖရမ (WEF) ၂၀၁၃ ခႏစ အစရငခစာတြင ကလရား ေလာခဟတ (Clare Lockhart) က သ၏ ေဆာငးပါး “သဘာဝ ကြယဝမႈေပေလာ။ ပဋပကၡျဖစပြားေနသည ႏငငမား၌ သဘာဝအရငး အျမစမားအေပၚ တာဝနသ စမခန႔ခြမႈႏင ပတသက၍ အလား အလာ” တြင ေဖာျပထားရာ၌ “ေနာကဆးအေနျဖင ျမနမာႏငင၏ သဘာဝ အရငးအျမစ ကြယဝမႈမားက ဥစၥာဓနအျဖစ ေျပာငးလလပ ေဆာငရာတြင သကဆငသည အငအားစမားက ထသ႔ ေျပာငးလ ႏငေသာ ကစားပြစညးမဥး သတမတႏငစြမးမာ အေရးပါသည။ .... ျမနမာႏငငရ အဖြ႔အစညးစနစ (အငစတကးရငး) အမားစသည စးပြားေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ ျဖစေပၚေစရန အတြက အထးအေရးပါ သည က႑မားတြင လပကငေဆာငရြကၾကရန အားျဖညေပးမႈမား လအပေနေသးသည။ ...” ဟ ေရးသားထားခသည။6 သ႔အတြက ေၾကာင ယခလကရ လပေဆာငေနဆ၊ သ႔မဟတ အနာဂတတြင ေဆာငရြကရန လာထားသည အရငးအျမစ တးေဖာ ထတလပေရး လပငနးမားသည ျပညသမားႏင သဘာဝပတဝနးကင အေပၚ ကာ ကြယမႈေပးမည စႏႈနးမားက အသအမတျပ လပကင ေဆာငရြကၾက ေရးမာ ပ၍ အေရးတႀကး လအပလာပါသည။

rwnfNidrfao;onfU tajctaersm;• တငးရငးသားမားႏင စစပြ ပဋပကၡမား ဆကလက ျဖစေပၚေနျခငး• ပကလငးတညရရာဝနးကငမားတြင စစတပမား တးခ႕ခထား

ေနျခငး• ႏငငေရးအကဥးသားအားလး မလြတေျမာကေသးျခငး• ႏငငျခား တက႐ကရငးႏးျမတႏမႈ (FDI) ႏင သယဇာတ ထတ

လပမႈ လပငနး (EI) အေပၚ ဥပေဒေၾကာငးအရ အေျခခမေဘာင မား မလေလာကေသးျခငး။

aumif;rGefonfU tpdk;&tkyfcsKyfa&;pepf vdktyfjcif; -

obm0o,HZmwxkwfvkyfrI\ aemufqufwGJ jyóemrsm;? a&Tobm0"mwfaiGYpDrHudef;

ျမနမာႏငငရ ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔စမကနးအား ေလာကနစြာ စမခန႔ခြ မႈမရျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာရသည စးရမပပနဖြယ အေျခအေနမား က ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ လႈပရားမႈအဖြ႔က ေတာငးဆလႈပရားေနၾက ျခငး ျဖစပါသည။ အထးသျဖင၊ သဘာဝပတဝနးကင ပကစးမႈ၊ လ႔ အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမားႏင စစတပတးခ႕ ခပကငလာျခငးမားက ႀကေတြ႔ခစားေနၾကရပါသည။


obm0ywf0ef;usif ysufpD;jcif;

သဘာဝပတဝနးကင ပကစးျခငးသည ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ စမ ကနးတြင ျပငးထနစြာ ထခကခစားရသည ေနာကဆကတြ ဆးကး ပင ျဖစသည။ ျမနမာႏငငတြင ေလာငစာစြမးအင ပ၍ လအပေန သညအခန၌ ႏငင၏ သဘာဝသယဇာတမားက ဆကလက၍ ႏငငျခားသ႔ တငပ႔ေရာငးခေနရာ ေဒသချပညသမားမာ ခစားရယ ခြင မရဘ ျဖစေနရပါသည။

ဤအကးဆကေၾကာင ရခငျပညနယသည ျမနမာႏငင၏ သယဇာတ ေပါကြယဝသည ေဒသတစချဖစေသာျငားလညး ပငမ လပစစဓာတ အားေပးလငးမားႏင ဆကသြယမႈ ေပးထားျခငး မရေသာေၾကာင အေမာငထထတြင ေနထငၾကရသညမာ အလြန မဆေလာေသာ ကစၥ ျဖစေနပါေတာသည။ လအပသည ေလာငစာမားအတြက သစပငမား၊ ထငးမားကသာ မခ အားထား ေနၾကရသည။ သ႔အတြကေၾကာငလညး သစေတာျပနးတးမႈမား ျဖစေပၚလာေစသည။

ထမမက ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔ပကလငး စမကနးသည ဇဝမးကြမား ေပါကြယဝသည ေဒသတစေလာကက ျဖတသနး ေဖာကလပသြား သျဖင သစေတာမားကလညး ႏစျခမးပငးျခား ပစလကသည။ ထ အခါ ပကလငးျဖတသနးရာ ေဒသတေလာကတြင ကမၻာေပၚ၌ ၁၀ ခ ေျမာက ထခကနစနာဖြယ အရဆးသစေတာဟ သတမတခရသည ေနရာ၌ သစေတာျပနးတးမႈမား ထပ၍ ျဖစေပၚေစပါေတာမည။7 ေရႊ သဘာဝဓာတေငြ႔ပကလငး အတြက လအပသည အျခားအေျခခ အေဆာကအအမား ထပ၍ ေဆာကလပပါက ေဒသချပည သမား၏

ငါးဖမးလပငနးမား အေပၚတြငလညး ၿခမးေျခာကမႈ ျဖစေပၚလာေစ ေတာမည ျဖစပါသည။ တဖကတြငလညး ပငလယျပင၌ ငါးဖမးၾကသ ေဒသခမားက ေရနႏင ဓာတေငြ႔ပကလငး အနးႏင တးေဖာ ထတ လပရာ စငမား အနး ၁၀ မင အကယအဝနး အတြငး၌ ကပခြင မျပသကသ႔ ဓာတေငြ႔ တးေဖာရာမ ထြကရလာ သည ဓာတပစၥညးမား၊ ဓာတေငြ႔ ပနးထြကမႈမား၊ အျခား အဆပ အေတာကမားသည ပငလယ ၾကမးခငးသ႔ ေရာကလာေစၿပး သဘာဝ ဝနးကငက ညစညမးေစပါ သည။ ေရတြင ေအာကဆဂငဓာတ ပါဝငမႈႏႈနးကလညး ကဆငးလာ ေစပါသည။ သ႔အတြကေၾကာင ေရရညတြင ပငလယေန သကရမား ျဖစတညႏငမႈကလညး စးရမပပနဖြယ ျဖစလာေစပါသည။ သဘာဝ ပတဝနးကင ထခကမႈဆငရာ အကျဖတစစစမႈ (EIA) က မျဖစမေန ေဆာငရြကေစခေသာလညး၊ ယေန႔တင အစးရကေသာ လညးေကာငး၊ ရငးႏးျမႇပႏေနသည ေကာပေရးရငးကေသာလညး ေကာငး ရလဒမား က လသရငၾကား ထတျပနေပးျခငး မရေသးပါ။

vlYtcGifUta&; csKd;azmufrIrsm;

လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈ ဆးဆးရြားရြား ရေနသညဟ လသမား သည ႏငငတစခအဖ႔၊ သဘာဝအရငးအျမစမား အႀကးအကယ ထတ လပရယေနသည လပငနးစဥေၾကာင ဤသ႔ ခးေဖာကမႈမား သ သာထငရားစြာ ဆကလကျဖစေပၚ ကးလြနေနသညမာ အၾသဖြယ ေတာ မဟတေပ။ အျခားေသာ မေတာမတရား ျပကငမႈမား အျပင ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ စမကနးႏင ပတသက၍ အထးႀကေတြ႔ ခစား ေနၾကရသည လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမားမာ ေျမယာမား အတငး အဓမၼ သမးယျခငး၊ အဓမၼလပအားေပး ခငးေစျခငး၊ ေငြညႇစျခငး၊


ၿခမးေျခာကျခငး၊ ႐ကႏက သတျဖတျခငးတ႔ ျဖစပါသည။ အဓမၼလပ အားေပး ခငးေစမႈမားအတြက မတတမး အေထာကအထား အမား အျပားရေနၿပး “လပအားခ” ျဖင ခငးေစ လပကင ေနၾကသမားသည လညး ဆးရြားသည အေျခအေနျဖင ရငဆငေနၾက ရပါသည။ အထး သျဖင လပခလစာ မေပးဘႏင သ႔မဟတ မဆစေလာကမႏင အခနပ လပကငေနၾကရျခငး ျဖစသည။ အကယ၍ ေစာဒကတက ေျပာဆလငလညး အလပျဖတမညဟ ၿခမးေျခာကထားသည။ ပက လငးတစေကာတြင စစတပမားပ၍ ေနရာခထား လာသည အတြက ေၾကာငလညး ႐ကႏကခရမႈမား၊ သတျဖတမႈမား ရလာခသည။ ထ႔ အျပင ေဒသခလယသမားမားႏင တငါမား ထမ အတငးအကပ အခြန အတတ ေတာငးချခငးမား၊ ေငြညႇစျခငးမားလညး အႏ႔အျပားတြင ျဖစ ေပၚေနသည။

ေနာကဆးအေနျဖင ေလာေၾကး မေပးဘ၊ သ႔မဟတ ေလာေၾကး အနညးငယမျဖင အတငးအကပႏငထတျခငး၊ ေျမယာသမးပကျခငး မား အစစအေဆးမရဘ ဆကလကျဖစပြားေနသည။ ေဒသခမသားစ မား၏ လကရ ရပတညခက ဂဏသကၡာက ထပါးေနရမမက ေနာငလာ မညမးဆကမားအထ ဘဝရငသန ရပတညႏငေရးကလညး ထခက နစနာ ေစလကရသည။

ppfwyfxdef;csKyfrI tjrpfwG,f cdkifrmvmapjcif;

သဘာဝသယဇာတမား ထတလပမႈမ ရရလာသည အကးအျမတမား က စစအစးရက ညမမႈမရဘ သမးႀကးရယေနျခငးသည ကမၻာတဝနး ရ သယဇာတကြယဝသည အျခားႏငငမားတြငလညး ေလလာေတြ႔ ရေနရသည အခကတခ ျဖစပါသည။ ျမနမာႏငငတြငလညး ယခင စစအစးရ(နအဖ)က ႏငငပငစးပြားေရး လပငနးတချဖစသည ျမနမာ ေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔လပငနး (MOGE) မတဆင အကးအျမတ မား ရယခစားခၾကပါသည။ ျမနမာႏငင၏ လကရ ႏငငေရး အေျခ အေနအရ သဘာဝသယဇာတ မားမေန၍ စစအစးရ သကဆးရည ေစေရး အတြက အသးျပခေၾကာငး ထငရားေနၿပး စစအသးစရတမား အတြက သယဇာတ ေရာငးခမႈမရရသည ဘ႑ာေငြမားျဖင ျဖည တညး ၾကပါသည။

ေရႊဂက စမကနး ေရနႏင သဘာဝ ဓာတေငြ႔ပကလငး တစခခငးစမ ႏစစဥ ဝငေငြ အေမရကနေဒၚလာ သနး ၉၀၀ မ ခန႔မနး ရရ ေနမည ျဖစသည အားေလာစြာ ယခစမကနးမ ရရမည ဘ႑ာဝငေငြမာ ႏစ စဥ အေမရကနေဒၚလာ ၁.၈ ဘလယ မ ရႏငပါသည။8 ေရနစမး အေပၚတြင ေကာကခသည တနဖးျမႇငအခြန ၁၆ ရာခငႏႈနးက ထပမ ေပါငးထညပါက9 လာမညႏစမားတြင ေရႊ သဘာဝဓာတေငြ႔ စမကနး မေန၍ ျမနမာႏငငအတြက ဘ႑ာေငြ အေျမာကအမား ရရေစမည ျဖစသည။ ႏငငပင ေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔လပငနး (MOGE) က ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမကနးမ ေန၍ လာမညႏစ ၃၀ တြင အေမရကန ေဒၚလာ ၂၉ ဘလယ ရရမည ျဖစသည။

သ႔ေသာလညး အစးရက ပြငလငးျမငသာမႈက မေဖာေဆာငႏငေသာ ေၾကာင ယခရနပေငြမား မညသညေနရာတြင သးစြမည ဆသညမာ ႀကတငခန႔မနးရန မျဖစႏငပါ။ ဤသ႔ ပြငလငးျမငသာမႈမရဘ လ႕ဝက

လပေဆာငေနသည အေျခအေနတြင ျမနမာ ႏငင၏ စစအသးစရတမာ ၿပးခသည ဆယစႏစတြင ႏငင ဘတဂက၏ ၄၀ ရာခငႏႈနး အထ ရေနခပါသည။

ထအခနတြင ကလသမဂၢ ဖြ႔ၿဖးေရးအစအစဥ (UNDP) ၏ ခန႔မနး ခကအရ ႏငင၏ကနးမာေရးႏင ပညာေရးအသးစရတ မာ ၀.၄ ရာခင ႏႈနးႏင ၀.၅ ရာခငႏႈနး မသာ အသးသး နမကစြာ ရေနခပါသည။10 မညသ႔ေသာတငးတာမႈ ညႊနးကနးတငးတြင ျမနမာႏငငက ေအာက ဆးတြင ရေနခရသည။ ယခအခါ စစအသးစရတက ၂၀၁၃ ခႏစ၊ မတလ ဘတဂကတြင ၂၁ ရာခငႏႈနးသ႔ ျဖတေတာက ေလာခခၿပး ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈ အတြက ၃.၉ ရာခငႏႈနး၊ ပညာေရး အသးစရတ အတြက ၄.၄ ရာခငႏႈနး အသးသး သးစြခေသာေၾကာင ေျပာငးလခၿပဟ ဆႏငသည။11 ႏငင၏ စစေပါငး အသားတင ထတ လပမႈတနဖး (GDP) တခလးသည သယဇာတ ထတယေရာငးခ မႈႏင ၎ႏငသကဆငသည ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈမားေၾကာင ျမင တကလာခသည။ ထသ႔ ျမငတကလာခရာ ဘတဂကတြင တစရာ ခငႏႈနး ေလာကေသာလညး အမနတကယ ရရသည ေငြသားတြင မ ျမငတကလာႏင ပါေသးသည။ အေမရကနေဒၚလာ ၁.၁၅ ဘလ ယခန႔က စစပစၥညးမား၊ ေလယာဥပမား၊ သေဘၤာမား၊ ယာဥမား၊ စစတပဆငရာ စကမႈပစၥညးမား၊ စစတပ ေဆာကလပေရး လပငနး မား၊ လကနကမားအတြက သးစြခပါေသးသည။12 တစခနတညးတြင ျမနမာျပညသမားက အမနတကယ အကးရေစမည ကနးမာေရး၊ ပညာေရး အတြကမာမ ယခပမာဏ၏ အခးအဆ အနညးငယမကသာ ခြေဝ သးစြခပါသည။

wnfqJ Oya'rsm;ESifU pnf;rsOf;jyXmef;rIrsm;

ယခက႑တြင ျမနမာႏငင၌ သဘာဝသယဇာတ ထတလပရယေန သည လပငနးမားအေပၚ မညသ႔အပခပ စမခန႔ခြ ေနသညက တငျပ ထားၿပး အပခပမႈအလက က႑နယပယ ၃ ခ၏ ရႈေထာငမ တငျပ ထားပါသည။

(၁) ႏငငေတာ အစးရအဆင၊ (၂) ႏငငတကာအဖြ႔အစညးမား (အငစတကးရငးမား)ႏင ႏငငျဖတေကာ ေကာပေရးရငးႀကးမား ပါ ၀ငသည။

အမနစငစစ ကမၻာလးဆငရာ အပခပမႈအစးရစနစဆလင ယခ သး ျခားျဖစသည က႑နယပယ ၃ ခတ႔အၾကား ဘကညမႈ၊ သ႔မဟတ အနညးဆး အျပနအလန တာဝနယမႈ တာဝနခမႈ လအပပါသည။ ယခအခါ ဤက႑နယပယ ၃ ခတြင အခငးခငး အျပနအလန ျဖည ဆညးမႈ မရၾကသညမာ ထငရားေနၿပး အထးသျဖင ျမနမာျပည တြငးတြင ကငသးေနေသာ ဥပေဒမားေၾကာင ျဖစပါသည။ သ႔အတြက ေၾကာင ျမနမာႏငငရ သယဇာတ ထတလပရာ လပငနးမားတြင ေကာငးမြနသည အစးရအပခပမႈစနစ ျဖစေပၚလာေစေရး အတြက စနေခၚမႈျပနာ အႀကးအကယ ျဖစေနေစပါသည။


1/ EdkifiHawmf tpdk;&

ျမနမာ ျပညတြငးတြင ကငသးေနေသာ အစးရစနစ၏ အေျခခမ ေဘာင၊ တစနညးအားျဖင ႏငငေတာ အစးရမာ ဆနးစစ ရမညဆ လင အျငငးပြားဖြယရာ အမားအျပား ရေနပါသည။ “ျမနမာႏငင၏ ၿပးခသည ႏစ ၅၀ အတြငး ဥပေဒ” အေၾကာငး ေလလာေရးသားသ အငဒရး ဟကစေလ (Andrew Huxley) ၏ အဆအရ ၁၉၈၈ ခႏစမစ၍ ျမနမာႏငင အစးရသည တရားမဝငသည အေျခအေန ကေရာကခသညဟ ဆသည။13

jrefrmEdkifiHwGif o,HZmwxkwfvkyfrIvkyfief; (EI) udk pDrHxdef;odrf;jcif;

“ျမနမာႏငငတြင ဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးမား အေကာငအထညေဖာရာ၌ သဘာဝပတဝနးကင ထခကမႈဆငရာ အကျဖတစစစမႈ (EIA) သ႔မဟတ လမႈဘ၀ ထခကမႈဆငရာ အကျဖတစစစမႈ (SIA) မား လအပသည ဟ ဥပေဒျပဌာနးထားခကမား မရပါ။ ျပညသမားက အစးရထမ သတငးအခကအလကမား ရရႏငေရးအေပၚတြငလညး ကန႔သတထားပါသည။ ဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးမားႏင ပတသက၍ သတငး မား ထတျပနေပးရနအတြကကလညး သကဆငရာ ေအဂငစဌာန မားထမ ႀကတငခြငျပခက ရယရန လအပပါသည။ လမးႏင ဆည မား တညေဆာကျခငး၊ သတတြငး တးေဖာျခငး၊ သစေတာ ခတယ ျခငး၊ အလားတပင ေကာကမးေသြး၊ ေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔ တး ေဖာျခငးကစၥမားတြငလညး ဆးကး သကေရာကႏငမႈမား အတြက စႏႈနးႏင အည လပေဆာငရနမား သတမတထားမႈ မရပါ။ ...” 14

ၿပးခသည ရာစႏစ တဝကတာကာလတြင စစအစးရ အဆကဆကက တရားဥပေဒနညးက အပခပေရးက ပစပယထားေၾကာငး ျပသခၾက သည။15 သ႔အတြကေၾကာင ဥပေဒျပေရးလပငနးစဥက လစလ႐ႈခ ၾကၿပး တရားစရငေရး လပငနးစဥမားတြငလညး ဆးဆးရြားရြား တရား မမတမႈမား ရေနခသည။ ျမနမာႏငငရ ဥပေဒမားသည တရားမဝင႐၊ မမတ႐မသာမကဘ၊ အျငငးပြားဖြယ အမားအျပားလညး ရေနသည။

ျမနမာႏငငတြင တရားဥပေဒျပငပက ေျဖရငးေဆာငရြကေနၾကျခငး ဟသည ေဆာငးပါးတြင ေဖာျပထားရာ၌ “ျမနမာဥပေဒမား၏ တရား မမတမႈႏင အတငးအကပသေဘာ ေဆာငရြကေနမႈ တ႔အျပင တခ႕ ေသာ ဥပေဒျပဌာနးခကမား၏ မေရရာႏငမႈတ႔ ေပါငးစပလကသည အခါ ပ၍ ဆးရြားေစခသည” 16 ဟ ဆသည။

တဖကတြငလညး ျမနမာႏငငရ ဥပေဒ အခကအလကမားက အတ အက ဖြငဆရန ခကခသကသ႔ လကရ ဥပေဒမား တညရေနျခငး၊ အတ အက လကနာကငသးေနျခငးမာလညး ႏငငတကာ စႏႈနးမားႏင မကကည ျဖစေနရသည။ ထ႔အျပင ႏငငတကာ စႏႈနးမားက ျပညတြငး ရ ဥပေဒမားတြင အသအမတျပျခငး၊ လကနာ ေပါငးစညးကငသးျခငး မားလညး ပကကြကေနခသည။17 ဥပေဒမားက လကလမးမမျခငး၊ ေရ႕ေနာကမညျခငး၊ အတငးအကပသေဘာ ကငသးျခငး ျဖစေနၾက သည။ ထကသ႔ ျမနမာႏငင၏ အေျခခ အပခပေရးႏင ဥပေဒေၾကာငး

ဆငရာ ဖြ႔စညးပမား၊ စခနစႏႈနးမား၊ ကာကြယလၿခမႈေပးေရး ဆငရာ မားႏင ႏငငေရးအရ လလားခကမား မရျခငး စသညအခကမား ေၾကာင သယဇာတ ထတလပေရး လပငနးမားအေပၚ လေလာကစြာ စမအပခပႏငစြမး မရသည အေျခအေန ျဖစေပၚလာရပါသည။18

သယဇာတ ထတလပေရး လပငနးမားတြင ဥပေဒျပဌာနးေရးႏင စညး မဥးမားဆငရာ ျပနာက ကငတြယေျဖရငးရာ၌ ဤ အခက ၃ ခကကပင အေျချပ၍ ဥပေဒမားအေပၚ ခဥးကပသး သပရန အဓက အေၾကာငး ျဖစလာေစပါသည။

ဥပေဒ ျပဌာနးခကမားသည သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ အရ၊ လ႔ အခြငအေရးဆငရာ အရ၊ ပြငလငးျမငသာမႈႏင သကဆငသည ေရးရာ မားအရ၊ လကေတြ႔ကငသးႏငရန လအပသည။

obm0ywf0ef;usif

ျပညတြငးရ သဘာ၀သယဇာတ ရာေဖြတးေဖာေရး လပငနးမားႏင တကရကပတသကေသာ ဥပေဒတြင ေကာငးမြနေသာ သဘာ၀ပတ ၀နးကငက ထနးသမးအကာကြယေပးရန အတြက အတားအဆးမား စြာ ရေနသည။

ျမနမာႏငငသားမား အတြက သန႔ရငးျပး ေကာငးမြနေသာ သဘာ၀ ပတ၀နးကငက ထနးသမးရန အာမခထားသည အခကအလကမား က အေျခခဥပေဒတြင ေဖာျပထားျခငးမရသညက ပထမဥးဆးအခက အေနျဖင သတျပသငသည။ ထထကပ၍ ျပညျပညစစ ဆရလင ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ အခနး (၄) အပဒ (၉၆) တြင19 သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ အကာကြယေပးေရးႏင သဘာ၀သယ ဇာတ ရငးျမစဆငရာဥပေဒႏင ပတသကျပး ျပညေထာငစအစးရက ႏငငေတာအဆင ဥပေဒျပခြငအာဏာ20 က အလးစေပးအပ ထား ခေသာလညး (ေနာကဆကတြ ဇယား ၂ ပါ) တာ၀နယ တာ၀န ခမႈ ဥပေဒမားက ထညသြငးေဖာျပထားျခငး မရေပ။ အခနး (၄) အပဒ (၁၈၈) တြငလညး အေျခခဥပေဒက ျပညနယႏင တငး ေဒသၾကးတြင အခ႕ဥပေဒမားက ထနးခပခြင ျပထားေသာလညး သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ထနးသမးေရး ဥပေဒႏင ပတသက၍မ အားနညးခကမား ရေနသည။ အပဒ (၁၈၈) ႏင (၁၉၆)21 တ႔တြင ျပညနယႏင တငးေဒသၾကးမားက သဘာ၀သယဇာတ ရငးျမစတး ေဖာေရး (ႏငငေတာအဆင သဘာ၀သယဇာတ တးေဖာေရးမဟတပ အေသးစားႏင အလတစား တးေဖာေရးအဆငသာ) ႏင ပတသကျပး ဥပေဒျပခြငအာဏာ တစတရာ ေပးထားေသာလညး အေျခခဥပေဒ တြင ျပညေထာငစအဆင လပပငခြငအာဏာႏင ပတသကျပး ဒြဟ ျဖစေစႏငေသာ အခကအလကမား ပါ၀ငေနသညအျပင ျပညေထာင စ အဆငႏင ျပညနယႏင တငးေဒသၾကးရ အာဏာပငမား အၾကား လပပငခြငအာဏာကလညး မညမမျဖစေအာင ဖနတးထားသည။ ေဒသခ လမႈအသငးအ၀နး၏ အကးစးပြားျဖစသည သဘာ၀ပတ၀နး ကင စဥဆကမျပတ ထနးသမးကာကြယႏငေရးသည ပထမႏင ဥးစား ေပး ျဖစေသာလညး ၎ေဒသခမားတြင ထနးခပႏငေသာ အာဏာ မား မရၾကပါ။ ျပညေထာငစအစးရ အေနျဖငလညး ျပညနယမား၏ လအပခကက ျပညမေအာင လေလာကေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကင


ဆငရာ စညးမဥးမားကလညး သတမတ ျပဌာနးေပးႏငျခငး မရပါ။22

သ႔ေသာ ျမနမာႏငငတြင သဘာဝ ပတဝနးကငက ကာကြယေစာင ေရာကရန အာဏာပငအဖြ႔အစညး တစရပ ခန႔အပ တာဝနေပး ထားသညမာ အၾသဖြယပင ျဖစသည။ သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ အမးသားေကာမရင (NCEA) က ၁၉၉၀ ခႏစတြင စတင၍ ဖြ႔ စညးခသည။ သ႔ေသာလညး ၎ေကာမရငက ႏငငျခားေရးဝနႀကးက ဥက႒အျဖစ ၂၀၀၅ ခႏစ တငေအာင တာဝနယ ေဆာငရြကခၿပး၊ ေကာမရင၏ အားထားယၾကညရမႈ အေပၚတြငလညး ျပနာရေစခ သည။ ဤေကာမရငက စတငဖြ႔စညးခသညမာ ေျပာရမညဆလင ႏငငတကာ ေထာကခမႈအတြကသာ ပ၍ ျဖစႏငေျခရေပသည။ NCEA သည သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ စခနစႏႈနးမား သတမတေရး၊ သယဇာတမား ထတယ သးစြရာတြင သဘာဝပတဝနးကငမဝါဒမား ခမတေပးေရး၊ ပတဝနးကငညစညမးမႈအတြက ထနးခပေရးႏင ဖြ႔ၿဖး မႈ အတြက သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ လအပခကမား ထနးညႇႏင ရန မဝါဒမား ခမတေရးတ႔ အတြကသာ အဓကတာဝနရသည။23 24

သ႔ေသာလညး ဥပေဒေၾကာငးအရ ဖြ႔စညးထားပႏင ဘ႑ာေရးအရ အကန႔အသတ အႀကးအကယရေနျခငးေၾကာင NCEA ၏ လပငနး ေဆာငရြကႏငမႈ အစြမးတြင မထေရာကႏင ျဖစေနရသည။

၁၉၉၄ ခႏစတြင ပတဝနးကငထနးသမးေရး ဥပေဒက မၾကမးေရးဆြခ ေသာလညး ၂၀၁၂ ခႏစ မတငခငကာလ အထ ျမနမာႏငင၌ အလား တ အသအမတျပေလာကသည ဥပေဒမး မရခပါ။ ၂၀၁၂ ခႏစတြင ပတဝနးကငထနးသမးေရး ဥပေဒက အတညျပႏငခသည။ ျမနမာ ႏငငရ သဘာဝပတဝနးကငက ကာကြယေပးႏငရန အႀကးအကယ ေအာငျမငမႈဟ ယဆႏငေသာလညး၊ ေလလာသးသပ ၾကညပါက အလြနအမငးစတပကဖြယ အားနညးခကမားက ေတြ႔ရရသည။

၎ဥပေဒအရ ပတဝနးကငထနးသမးေရးႏင သစေတာေရးရာဝနႀကး ဌာနက “ပတဝနးကငထနးသမးေရး ေကာမတ” တစရပ က ဖြ႔စညး ေပးမည ျဖစၿပး “ပတဝနးကင ထနးသမးေရးဆငရာ စညး႐းလႈပရား မႈမား ျပလပမည” ျဖစသည။

ရငးလငးေအာင ေဖာျပရမညဆလင ၎ဝနႀကးဌာနက ႏငငေတာ အဆငႏင ေဒသဆငရာအဆငတြင သဘာဝပတဝနးကင စမခန႔ခြမႈ အတြက အစအစဥေရးဆြျခငး၊ အေကာငအထညေဖာျခငး၊ ပတဝနး ကင ထနးသမးေရးက ေလလာေစာငၾကညျခငး၊ ျမႇငတငေပးျခငး၊ ပတဝနးကင ညစညမးမႈက ကာကြယေပးျခငး၊ ထနးသမးျခငး၊ ေလာခ ျခငးတ႔အတြက တာဝနအားလးက အပႏငးလကျခငးပငျဖစသည။

ဤကစၥမားအားလးသည ေရရညတညတမည ပတဝနးကငက ျဖစ ေပၚ ေစမညအားေလာစြာ ပ၍ အေရးႀကးလပါသည။ သ႔ေသာလညး ၎ ဥပေဒတြင ဤသ႔ကာကြယထနးသမးမည လႈပရားေဆာငရြကမႈမား ႏင ပတသက၍ ေဖာျပထားျခငး မရေပ။25

ထ႔အျပင ျမနမာႏငင ဥပေဒတြင ျမငသာသည ယေပါကအားနညးခက မာ သဘာဝပတဝနးကင ထခကမႈဆငရာ အကျဖတစစစမႈ (EIA)၊

လမႈဘ၀ ထခကမႈဆငရာ အကျဖတစစစမႈ (SIA)၊ သတငးအခက အလကမား လြတလပစြာ ႀကတင သရခြငႏင ဆးျဖတပငခြင (FPIC) သေဘာတရားမား မရဘ ျဖစေနျခငးႏင သဘာဝသယဇာတမား ထတယမည စမကနးမား၌ ျပညသမားႏင ေဒသခလထက အသ ေပးျခငး၊ ဆးျဖတခကခမတရာတြင ပါဝငေစျခငး စသညျဖင စႏႈနး အေျခခမားအေပၚတြင အေျချပသည အျပနအလန ဆကဆေရးမား ကငးမေနျခငးပင ျဖစသည။

ပတဝနးကငထနးသမးမႈဥပေဒ ပဒမ ၇ တြင ေဖာျပထားရာ၌ “ပတဝနး ကငက သသာထငရားစြာ ထခကႏငျခငး ရ မရႏင စပလဥး၍ ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစသညစနစတစရပ ခမတ ေဆာငရြက ေစရန” ျပဌာနးထားေသာလညး သဘာဝပတဝနးကင ထခကမႈဆငရာ အကျဖတစစစမႈ (EIA)၊ လမႈဘ၀ ထခကမႈဆငရာ အကျဖတစစစမႈ (SIA)၊ သတငးအခကအလကမား လြတလပစြာ ႀကတင သရခြငႏင ဆးျဖတပငခြင (FPIC) စသည လပငနးမား အတြက လပပငခြငမား ေပးအပထားျခငး မရပါ။

အာရဖြ႔ၿဖးေရးဘဏ (ADB) က ျမနမာႏငင သဘာဝပတဝနးကင ဆငရာ ဥပေဒျပဌာနးခက မေဘာငမားႏင ပတသက၍ ၂၀၁၂ ခ ႏစ ႏဝငဘာလတြင သးသပဆနးစစထားရာ၌ သဘာဝပတဝနးကင အကျဖတဆနးစစမႈ၊ ဇဝမးကြမားက ကာကြယမႈေပးေရး၊ ေရရည တညတမည သဘာဝသယဇာတ စမခန႔ခြမႈ၊ ပတဝနးကင ညစညမး မႈ ကာကြယေပးေရးႏင ေလာခေစျခငး၊ လပငနးခြငဆငရာ ကနးမာ ေရးႏင လၿခမႈ၊ ႐ပ၀တဆငရာ ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား (PHCR) ကာကြယမႈ ေပးေရးတ႔တြင ျမနမာႏငငက အာရဖြ႔ၿဖးေရးဘဏ၏ သဘာဝဝနးကင ကာကြယမႈေပးေရး စခနစႏႈနးမားက မမဘ ရေနခပါ သည။26

သ႔ေသာလညး မေမေလာအပသညကစၥမာ အာရဖြ႔ၿဖးေရးဘဏမ စမ ကနးမား၊ သဘာဝသယဇာတ ထတလပမႈလပငနးမားႏင ဤက႑ အတြက ႏငငျခားတက႐က ရငးႏးျမႇပႏမႈမားမာ ႏငငအတြငးသ႔ ရက ပငး၊ လပငး၊ ႏစပငးအတြငး ေရာကရလာၾကေတာမည အေရးပင ျဖစပါသည။

ခပ၍ ဆရေသာ၊ ႏငငေရးအရ ေစေဆာတကတြနးမႈ မရသည အျပင၊ ျပညတြငး ဥပေဒမား အားနညးခြတယြငးေနမႈေၾကာင ျမနမာ သဘာဝ ပတဝနးကငဆငရာ အလပအဖြ႔ (BWEG) က ၂၀၁၁ ခႏစတြင ထတ ေဝခသည အစရငခစာတြင ဤသ႔ သးသပထားသညမာ အၾသဖြယ မဟတပါ။

“ပတဝနးကငညစညမးမႈအေပၚ ဥပေဒျဖင ထနးခပရန ဘကစျပညစ သည ဥပေဒမား ရမေနသညအျပင ဇမးကြမားအေပၚတြင ကာကြယမႈ ေပးရန လေလာကသည စႏႈနးမားရမေနပါ။ ျပနလညေနရာ ခထားေရး အစအစဥမား စစဥေရးဆြထားျခငး မရသကသ႔ ေလာေၾကးမားလညး ျပနလညေပးေဆာငမႈ မရခပါ။ သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးကာ ကြယေပးမႈဆငရာ၊ လေလာကသည ဥပေဒျပဌာနးခကမား ကငးမေန သည အတြကေၾကာင၊ အေတာမသတႏငသည ပတဝနးကင ေဂဟ စနစ ပကစးမႈမား ျဖစေပၚေနရပါေတာသည”ဟ ေဖာျပထားပါသည။27


vlYtcGifUta&;qdkif&mrsm;

ျပညတြငးရ ဥပေဒမားႏင ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ၌ ႏငင သားမားက ကနးမာေရးႏင ညညြတသည၊ ကာကြယေပးမႈ ရပငခြင ရသညသမား အျဖစ အေလးေပး အာမချပဌာနးထားေပးျခငးမရပါ။

ႏငငတကာတြငမ လတဥး၏ လၿခမႈဆငရာ အခြငအေရးသည လ တစဥးခငး၏ အသကရငသနပငခြင၊ လြတလပခြငႏင လၿခမႈဆငရာ အခြငအေရးမား အေပၚတြင ယၾကည၍ အေျခခထားသည။

ထ႔အျပင လတစဥး၏ ေမြးရာပါအခြငအေရးျဖစေသာ အသကရငသန ပငခြင၊ တရားမဝင သတျဖတျခငး၊ ကြနျပျခငး၊ ညႇဥးပနးႏပစကျခငး၊ ရကစကစြာ ျပမျခငး၊ လသားမဆနစြာ ဆကဆျပမျခငးႏင လ႔ဂဏ သကၡာက ညႇးႏြမးေစေသာ ျပကငမႈ၊ လငမႈဆငရာ အၾကမးဖကမႈ၊ ႐ပပငးဆငရာႏင စတဓာတပငးဆငရာ အရ ၿခမးေျခာကမႈမားက ခးေဖာကကးလြနျခငး မျပေစရဟေသာ ယၾကညခကမား အေပၚ အေျခခထားပါသည။28

၂၀၁၁ ခႏစတြင ျမနမာႏငင အမးသားလ႔အခြငအေရးေကာမရငက သမၼတအမန႔ျဖင ထေထာငခေသာလညး ၎အဖြ႔အစညးမာ ပရစ မဝါဒမားအတငး လကနာကငသးရန ပကကြကေနဆ ျဖစၿပး ေပးအပ ထားသည တာဝနမားကပင ထမးေဆာငရနႏင တငၾကားမႈမားက လကခစစေဆးေပးရန ပကကြကေနသည။29

သ႔အတြကေၾကာင လေလာကသည ေဆာငရြကခကမား မရဟပင ဆရပါလမမည။ “ဥပေဒနညးက အပခပမႈႏင သးျခားလြတလပသည၊ ဘကမလကသည တရားစရငေရးစနစ မရေသးသည အေျခအေနတြင ျမနမာႏငင လ႔အခြငအေရးေကာမရင (MNHRC) က လ႔အခြငအေရး

ခးေဖာကမႈမား အေပၚ အကာအကြယေပးမႈႏင လၿခေရးဆငရာ ေဆာငရြကခကမားလညး ခြတယြငး ပကကြကေနသည။”30

ဤသ႔ေသာ လ႔အခြငအေရး ျပဌာနးခကမားအေပၚ ခးေဖာကမႈႏင ကာကြယေပးမႈမား မေနသည အေျခအေန၌ သဘာဝ သယဇာတ ထတလပသည လပငနးမားအေပၚ ေကာငးမြနသည အစးရအပခပ မႈစနစ ျဖစေပၚေစေရးမာလညး အခကအခ ႀကးမားစြာ ရေနပါသည။31

EdkifiHom;ESifU EdkifiHa&;qdkif&m tcGifUta&;rsm; - tajccH vlom;vGwfvyfcGifUrsm;

ၿပးခသည ဆယစႏစတစခတာ ကာလတြင အေမရကနႏငင အေျခ စက လြတလပမႈဆငရာအဖြ႔ (Freedom House) က ကလသမဂၢ လ႔အခြငအေရးဆငရာေကာမရင ေရ႕ေမာကတြင ထြကဆေဖာျပခရာ၌ ျမနမာႏငငက ႏငငသားႏင ႏငငေရးဆငရာ အခြငအေရးအပငး၌ “အဆးတကာ အဆးဆး” ႏငင ၉ ခတြင ထညသြငးေဖာျပခပါသည။32

ယခအခါ ျပျပငေျပာငးလမႈမား ေဆာငရြကေနေသာလညး ၂၀၁၂ ခႏစ လ႔အခြငအေရး ေလလာေစာငၾကညေရးအဖြ႔ (Human Rights Watch) ၏ ကမၻာလးဆငရာ အစရငခစာ၌ “ျမနမာႏငင၏ လ႔အခြင အေရး အေျခအေနမာ အစးရက သသာသည ေျပာငးလမႈမား ေဆာင ရြကေနေသာလညး ၂၀၁၁ ခႏစကသ႔ပင ဆးရြားေနဆ ရသည။ .... လြတလပစြာ ထတေဖာ ေျပာဆခြင၊ အသငးအပငး ဖြ႔စညးခြင၊ စေဝး ခြင မားမာ တငးကပကန႔သတမႈမား ရေနဆပင။ ...” ဟ ေဖာျပထား သည။33

ၿငမးခမးစြာစေဝးခြငမာ ျမနမာႏငင၏ ၿငမးခမးစြာစေဝးခြငႏင ၿငမးခမး စြာ စတနးလညလညခြငဆငရာ ဥပေဒေအာကတြင ၿခမးေျခာကခေန


ရဆျဖစသည။ ထဥပေဒအရ လစေဝးခြငႏင စတနးလညလညခြငအ တြက အစးရ အာဏာပငမားထမ ခြငျပခက ေတာငးခရမညျဖစသည။

ရာဇသတႀကး ပဒမ ၅၀၅(ခ) ကလညး လအမား အေႏာငအယက ျဖစေစမည၊ အစးရအေပၚ အၾကညညပကေစမည ထတျပနေၾကညာ ခက၊ ေကာလာဟလ၊ အစရငခစာမားက ေရးသားသ၊ ထတေဝျဖန႔ ခသမားက ေထာငခႏငသည၊ သ႔မဟတ ေငြဒဏအျပစ ေပးႏငသည ဟလညး ေဖာျပမႈမား ရေနေသးသည။34

လြတလပစြာ အသငးအဖြ႕မား ဖြ႔စညးခြငတြငလညး၊ အထးသျဖင ေကာငးသားႏင ႏငငေရး တကကြလႈပရားသမားအတြက ကန႔ သတ ခပခယမႈမား ရေနေသးသည။ ဥပမာအားျဖင- ၁၉၀၈ ခ ႏစ မတရားအသငး အကဥပေဒ၊ ၁၉၈၈ ခႏစ အသငးအဖြ႔မား ဖြ႔စညးျခငးဆငရာ ဥပေဒတ႔ ရေနသည။ ထ႔အျပင လကရတြင မၾကမး ေရးဆြေနသည အစးရ မဟတသည အဖြ႔အစညး (NGO) မား မတပ တငျခငးဆငရာ ဥပေဒသညလညး လြတလပစြာ အသငးအဖြ႕မား ဖြ႔စညးခြငက ကန႔သတ၍ NGO မားအေပၚ အစးရ၏ ထနးခပမႈ ပ၍ တးမားလာေစမည ျဖစသည။35

လြတလပစြာ ထတေဖာေျပာဆခြငႏင သတငးမဒယာ လြတလပမႈမား ဘကတြင ယခငက ႀကတင၍ ဆငဆာျဖတေတာကသည စနစက ျပျပငေျပာငးလခၿပ ျဖစေသာလညး “ထတေဝၿပးေနာကပငး ဆငဆာ တညးျဖတမႈျဖင သတငးမဒယာက ထနးခပႏငေျခအတြက စးရမပ ပနမႈမား ရေနရေသးသည။ အလားတပင ျပနၾကားေရးဝနႀကးဌာန က ပႏပထတေဝသမား မတပတငခြငက ေပးပငခြငႏင ႐ပသမး ပငခြင ရေနၿပး အခြငအာဏာကလညး အတငးအကပ ကငသးႏင ဖြယရေနသည” ဟ အာရ လ႔အခြငအေရးႏင ဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာ ဖရမက ေဖာျပခသည။36

အလကထရြနနစ ဥပေဒ (၂၀၀၄)၊ ႐ပရင ဥပေဒ (၁၉၉၆)၊ ကြနပ တာပညာ ဖြ႔ၿဖးေရး ဥပေဒ (၁၉၉၆)၊ ႐ပျမငသၾကားႏင ဗဒယ ဥပေဒ (၁၉၈၅)၊ ပႏပစကမားႏင ပႏပထတေဝသမား မတပတင ျခငးဆငရာ ဥပေဒ (၁၉၆၂)၊ ေၾကးနနး ဥပေဒ (၁၉၃၃) စသညျဖင မားစြာေသာ တညဆဥပေဒမားမာ လြတလပစြာ ထတေဖာ ေျပာဆခြငက ခပခယ ကန႔သတလကပင ရေနေသးသည။37

ဤသ႔ လြတလပစြာ ထတေဖာေျပာဆခြင၊ အသငးအဖြ႕မား ဖြ႔စညးခြင၊ စေဝးခြငမား ကန႔သတခပခယခထားရသည အေျခအေန၌ သယဇာ တ ထတလပသည လပငနးမားေၾကာင ထခကနစနာ ခစားရသည လထႏင အရပဘကလမႈ အဖြ႔အစညးမားက ေျပာေရးဆခြငႏင ေခပ ေျပာဆပငခြင မညမမေနမညက ေဖာျပေနပါသည။

ထ႔အျပင ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးအပခပပအေျခခဥပေဒတြင ႏငငသား မား အေနျဖင သန႔ရငးသည၊ ကနးမာေရးႏင ညညြတသည သဘာဝ ပတဝနးကင ရရပငခြငကလညး အာမခ ေဖာျပထားျခငး မရပါ။ “လြတလပစြာသတငး ရရပငခြင၊ သဘာဝပတဝနးကင စမခန႔ခြမႈ တြင ကယတငကယက ပါဝငခြင၊ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာပင ဆငမႈ၊ သတငးႏင ေဒသခတ႔၏ ဘာသာစကားမား၊ တနးတညမ

သည အကးစးပြားခစားခြင စသညတ႔အတြကလညး အာမခ ေဖာျပ ထားမႈမား ကငးမေနပါသည။”38

pD;yGm;a&;ESifU vlrIa&;qdkif&m tcGifUta&;rsm; - tdk;tdrf? ajr,mESifU ydkifqdkifrIqdkif&m (HLP) Oya'rsm;

ႏငငသားႏင ႏငငေရးဆငရာ အခြငအေရးမားႏငအတ လတဥး အတြက အပႏငးထားသည အေျခခအခြငအေရးမားမာ စးပြားေရးႏင လမႈေရးဆငရာ အခြငအေရးမားပင ျဖစသည။ ၎တ႔တြင ေရ၊ အစားအစာ၊ အဝတအထည၊ အးအမ၊ ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈ၊ အျခားလအပသည လမႈေရးဆငရာ ျပမဆကဆမႈမား ပါဝငၿပး ကန႔ သတထားျခငး မရပါ။ ဤအခြငအေရးမားအရ လတဥးခငး၏ အသက ေမြးဝမးေကာငး ဆငရာကစၥမားအေပၚ ထပါးမႈမားရလာပါက ကာ ကြယ ေပးမႈလညး လအပပါသည။

သ႔ေသာလညး ျမနမာႏငင၏ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ တြင ထအခြငအေရးမားက ကာကြယမႈေပးထားျခငး မရပါ။ ထ႔အျပင ဗဟအစးရက အာဏာပမေပးထားျခငးအားျဖငလညး အခြငအေရး မားက ပယဖကသကသ႔ ရေနပါသည။ ဥပမာ - လတဥး၏ အသက ေမြးဝမးေကာငးမႈ အတြက ရငးျမစတချဖစေနသည ေျမက သမး ဆညး ခြငေပးထားျခငး၊ ေဒသခ ေျမယာ ပင ဆငသမားက အကး ယတေစရန ေျမယာသမးဆညးခြင ျပထား ျခငးတ႔ ျဖစပါသည။

အးအမ၊ ေျမယာႏငပငဆငမႈဆငရာ (HLP) အခြငအေရးမားတြငလညး စေကာ လကက ႏင အကဇကယ ဆငပရငး ဟမ (Scott Leckie and Ezekiel Simperingham) တ႔၏ ေနရာေျပာငးေရႊ႔ အေျခခ မႈဆငရာ အေျဖမား (Displacement Solutions) INGO ၂၀၀၉ ခႏစ အစရငခစာတြင ေဖာျပထားရာ၌ “နအဖ စစအစးရ အေနျဖင အာဏာႏင ထနးခပႏငေရးအတြက အးအမ၊ ေျမယာႏင ပငဆငမႈ ဆငရာ အခြငအေရးမားက႑က အစတအပငးတခ အေနျဖငျဖစေစ၊ တစလးအေနျဖငျဖစေစ တငးကပစြာခပ ကငထားသည” ဟ ေဖာျပ ထားသည။39

တဘကတြငလညး ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ၏ အခနး ၁၊ ပဒမ ၃၇ တြင ႏငငေတာသည ႏငငေတာရ ေျမအားလး၊ ေျမေပၚ ေျမေအာက၊ ေရေပၚေရေအာကႏင ေလထအတြငးရ သယဇာတ ပစၥညးမားအားလး၏ ပငရငးပငရငဟ ေဖာျပထားသည။40

အျခားတဘကတြင ၁၉၉၄ ခႏစမစ၍ စစအစးရက ျမနမာႏငင အေရ႕ေတာငပငးေဒသ အတြငးရ ေကးရြာေပါငး ၃,၃၀၀ ေကာက ဖကဆးပစခရာ ထအခကသည “လကရတညဆ အးအမ၊ ေျမ ယာႏင ပငဆငမႈဆငရာ ဥပေဒမားအရ ေျမယာသမးဆညးမႈ ဥပေဒ အသးျပ၍ အစးရ၏ ထနးခပမႈက တရား၀ငသဖြယ ကင သးေနျပနသည။” 41 42

အမနတြင ယခလကရတင အသကဝငေနဆ ျဖစသည ေျမယာ သမးဆညးမႈ ဥပေဒမာ မရငးေျမပငရငက ေလာေၾကးေပး၍ အစးရ ကေျမက ျပနလညသမးဆညးပငခြငက တရားဝင ျပဌာနးထားျခငး ျဖစ ၿပး ၁၉၅၃ ခႏစ လယယာေျမ ႏငငပငျပလပေရး ဥပေဒ၊ ၁၉၆၃


ခႏစ သးစားခထားေရး ဥပေဒမားအရ ႏငငေတာ အစးရက ေျမယာ သမးဆညးခြငႏင ျပနလညေနရာခထားေရး အတြက အာဏာမား ပ၍အပႏငးထားျခငးပင ျဖစသည။43 ၂၀၁၂ ခႏစ မတလတြင ဥပေဒ အသစ ၂ ခ ထြကေပၚလာခသည။ လယယာေျမ ဥပေဒ ႏင ေျမလြတ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြမႈ ဥပေဒမားက ျမနမာႏငင၏ ေျမ ယာျပျပငေျပာငးလေရး အစအစဥအရ ျပဌာနးချခငး ျဖစၿပး ကြမးကင သမားႏင တကကြလႈပရားသမား၏ ေဝဖနမႈမား၊ အႀကေပးမႈမားက ဆန႔ကင၍ လႊတေတာက အတညျပချခငး ျဖစသည။

ယငးလယယာေျမ ဥပေဒက အမနတြင ၁၉၆၃ ခႏစ သးစားခ ထားေရး ဥပေဒႏင ၁၉၆၃ ခႏစ လယသမားအခြငအေရး ကာကြယေရး ဥပေဒ မားက ပယဖကအစားထးျခငး ျဖစၿပး ၁၉၅၃ ခႏစ လယယာေျမ ႏငငပငျပလပေရး ဥပေဒက ပယဖကခသည။ သ႔ေသာလညး ယခ ဥပေဒအသစတြင ယခငျပဌာနးထားသည ႏငငေတာက ေျမယာ သမး ဆညးပငခြငႏင ေျမယာမား သမးဆညးျခငးႏင ထေျမမား မညသ႔ အသးျပမညက ေနရာခထားရာ၌ ႏငငေတာက အာဏာရသည အေန အထားက ျပန၍ ေဖာျပ အတညျပထားျခငးသာ ျဖစပါသည။

ထ႔အျပင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြမႈ ဥပေဒက ႏငင ျခား ရငးႏးျမႇပႏမႈ ဥပေဒအတြက ျဖညဆညးမႈတခအျဖစ ျပဌာနးခ ျခငးလညး ျဖစသည။ ပမာဏႀကးမားသည ရငးႏးျမႇပႏမႈ စမကနးမား အတြက ေျမအသးခခြငက အဓပၸာယ ဖြငဆႏငရနႏင ျဖန႔ေဝေပးႏင ရန အေထာကအပ တခအေနျဖင ျပဌာနးေပးချခငးျဖစသည။ ေျမ လြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြမႈ ဥပေဒသည အႏစသာရ အားျဖင ေျမယာက အကျဖတျခငး၊ ေနရာခထားျခငးႏင ေစာငၾကည ႀကးၾကပၿပး အသးမျပရေသးသည ေျမမားက ကာကြယမႈေပးေရး အတြက ေရးဆြထားသည ဥပေဒ တရပ ျဖစသည။

ယခဥပေဒက သ႔ခညး သကသကျဖင ေျမယာသစမားႏင အသး မျပရေသးသည ေျမမားအတြက အသးခႏငေသာလညး ခ႕ထြင၍ သးလာပါက အစးရက ေျမမားက ေလာေၾကး မေပးဘ သမးယႏငၿပး ေဒသချပညသမားက အကးယတေစမည အေျခအေန အထ ဥပေဒက တလြအသးျပႏငပါသည။ အထးသျဖင တငးရငးသားလမးမား၏ ေဒသမားတြင ဤသ႔ ကငသးလာႏငဖြယ ရပါသည။

ဤဥပေဒအရ အစးရက တငးရငးသားလမးမား ပငဆငသည ေျမမား က “ပငရငမရေသးသည ေျမမား”ဟ သတမတႏငသည။ သ႔မဟတ ေယဘယအားျဖင ဤေျမမားႏင ပတသက၍ တရားဝင စာရြကစာ တမး၊ အေထာကအထားမားမရသည အေျခအေနတြင တရားဝင မတ ပ တငထားျခငး မရသည ေျမမားဟ သတမတႏငပါသည။ ႐းရာဓေလ ထးတမးအရ ေရႊ႔ေျပာငး ေတာငယာ စကပးၾကရာ မစကပးဘ လစ လပထားသည ကာလမား၌ “ထတလပမႈမရသည ေျမမား” ဟလညး သတမတႏငပါသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး မား စမခန႔ခြမႈ ဥပေဒသည အစးရက ေလာေၾကးမေပးဘ သမးဆညး ပငခြင အာဏာက တရားဝင ခြငျပထားသကသ႔ ျဖစေစပါသည။

လကေတြ႕ အေျခအေနမာ ယခဥပေဒမားက အးအမ၊ ေျမယာႏင ပငဆငမႈ အခြငအေရးမားအတြက စမအပခပရန တညရေနေသာ

လညး ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒအရ တပမေတာက အရပဘက အပခပေရးဥပေဒမားႏင ကငးလြတေနၿပး လအပပါက ေျမမားက ဆကလကသမးဆညးခြင ရေနျခငးပင ျဖစပါသည။ သဘာဝသယ ဇာတ ထတလပမႈ လပငနးမားသည ေျမယာမားက သမးဆညး ရယ ရနႏင သယဇာတ ေပါကြယသည ေျမယာမားက ရယ ပငဆငရန အတြက ေစေဆာမႈ မကလးမား ျဖစလာေသာေၾကာင ၎ သယဇာတ ထတလပေရး လပငနးမားအေပၚ ဥပေဒျပဌာနးေပးမႈႏင အပခပေရး စနစတ႔က ကငသးရန ပ၍ အေရးႀကး လာပါသည။

tvkyform;tcGifUta&;rsm;ESifU tvkyftudkifrsm;

အျပညျပညဆငရာ အလပသမား အခြငအေရးမားအရ လတဥးသည သ၏ အလပအကင ေရြးခယမႈမတဆင အသကေမြးဝမးေကာငး လပငနးတခက ထနးသမးထားရန အခြငအေရး ရပါသည။ တရားမ တသည၊ ကနးမာေရးႏင ေလာညသည လပငနးခြင အေျခအေနမား ရရမည ျဖစၿပး အလပလကမ မျဖစရေစရန ကာကြယေပးမႈ လၿခမႈမား ရေစရပါမည။ တနးတေသာ လပခႏင မတသည လပခကလညး ရရ ခစားရပါလမမည။ လပငနးခြငတြင ခြျခား ဆကဆျခငးမားလညး ကငး ေဝးေနေစရမည။ ထ႔အျပင အလပ သမားသမဂၢမား ထေထာငခြင၊ လြတလပစြာ ပါဝငခြငလညး ရၾကရမည ျဖစပါသည။44

သ႔ေသာ ျမနမာႏငငရ ဥပေဒမားတြင ဤသ႔ အေျခခ အခြငအေရးမား မရသေလာက ျဖစေနပါသည။ သ႔အတြကေၾကာင ေကာပေရးရငးႀကး မားႏင စစတပအငအားစမားက ေကးကြနနးပါး အတငးအကပ ခငးေစ ႏငၿပး မေလာကနသည လပငနးခြင အေျခအေနမား ေအာက တြင လပကငေနၾကရပါသည။ မတရား အလပထတပစျခငးႏင လ ေလာ ချခငးမား ခေနၾကရသည။ မတရားသည၊ မမတသည လပခ မားျဖင လပကငေနၾကရသည။ အမးသမးမားႏင တငးရငးသား လ နညးစမားအေပၚတြငလညး ခြျခားဆကဆမႈမား ရေနသည။ ထ႔အျပင လြတလပစြာျဖင သမဂၢမား၊ အသငးအဖြ႕မား ဖြ႔စညးခြငက အားမေပး ထား႐မမက ေျပာငေျပာငတငးတငး ပတပငမႈမားရေနၿပး လပငနးခြင ျပနာမား အေပၚတြငလညး ေဆြးေႏြးခြင မရၾကေပ။

ပ၍ တကစြာဆရလင အလပသမားေရးရာႏင ပတသက၍ ျပညတြငး ရ လ႔အခြငအေရးဆငရာ ဥပေဒမားမာ မားစြာ စတပကဖြယ အားနညး ခကမား ရေနသညဟ ႏငငတကာ လြတၿငမးခမးသာခြငအဖြ႔၏ ၂၀၁၂ ခႏစ ႏစပတလည အစရငခစာတြင ေဖာျပထားပါသည။ အျပညျပည ဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ခပ (ILO) ကလညး ၎တ႔၏ အႀကျပခက မားက ျပညတြငး အလပသမားဆငရာ ဥပေဒမားတြင ထညသြငး ျဖညဆညးျခငး မရ၊ “သသာထငရားသည တးတကမႈမား မရ” ဟ မတခကျပခပါသည။45

ျပနၾကားေရးဝနႀကးေဟာငး ဥးေကာဆနးက ျမနမာႏငငတြင အဓမၼ လပအားေပးခငးေစမႈ မရဟ အခငအမာ ေျပာဆခေသာလညး လစဥ အဓမၼလပအားေပးခငးေစခရမႈႏင ပတသက၍ တငၾကားစာ ၂၀၀၉ ခ ႏစတြင တလလင ၁၀ ခသာ ရရာမ ၂၀၁၀ တြင တလလင ၂၁ ခ၊ ယခ အခါ ၃၀ အထ တးတကရရေနသညဟ ၂၀၁၁ ခႏစတြင ILO က မတ တမးတငခပါသည။46


ဤသ႔ အတငးအကပ လပအားခငးေစခရမႈ၏ အမားစမာ အသက မျပညဘ စစသားစေဆာငးျခငးႏင သကဆငေနၿပး ကနးဂဏနးမား က ၾကညျခငးအားျဖင တာဝနယမႈ တာဝနခမႈ မရျခငး၊ ႏငငသားမား အဓမၼလပအားေပး ခငးေစခရမႈ မရရေစရန ဥပေဒျဖင ကာကြယေပးမႈ မရျခငးမားက ထငဟပေနပါသည။ ဤလပငနးမားသည တဘက တြင ႏငငျဖတေကာ ကမၸဏမား၏ သဘာဝ သယဇာတ ထတယေရး စမကနးမားႏငလညး ဆကစပေနၾကပါသည။

yGifUvif;jrifomrIESifU obm0o,HZmw pDrHcefhcJGrI

ပြငလငးျမငသာသည အစးရစနစ ကငသးမႈမားႏင ေျမ၊ သယဇာတ မား စမခန႔ခြရာတြင ပြငလငးျမငသာမႈရျခငးတ႔ အေရးပါပက ၂၀၁၃ အတြငး မၾကာေသးခငက ကငးပသည ကမၻာစးပြားေရး ဖရမ (WEF) ၏ အစရငခစာ “သဘာဝ ကြယဝမႈေပေလာ” ပဋပကၡျဖစပြားေန သည ႏငငမား၌ သဘာဝအရငးအျမစမား အေပၚ တာဝနသသည စမခန႔ခြမႈႏင ပတသက၍ အလားအလာတြင အႀကမႀကမ ေဖာျပထား ပါသည။ "သဘာဝရငးျမစမား ထတလပမႈ ျဖစစဥ တစေလာကလး တြင ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာဝနယမႈ တာဝနခမႈ မရမျဖစ လအပ သည အခကမား" အခနးတြင ေဖာျပထားရာ၌ ထက႑၏ အယဒ တာ ပကထရစ အယလ (Patrick Alley) က “သဘာဝရငးျမစ ကနစာ” ဟ လသမားၾကသည သေဘာတရားက ေဆြးေႏြး ေဖာျပထားသည။ ဤကနစာေၾကာင ဖြ႔ၿဖးေရးႏင ကြယဝခမးသာမႈက ျဖစေပၚေစမည အစား၊ သဘာဝသယဇာတမား ထတလပ တးေဖာမႈေၾကာင ဆငးရ မြေတမႈ၊ လမႈဒကၡမား ပ၍ ေတြ႔ႀကၾကရသည အေျခအေန ျဖစပါသည။ သယဇာတ ေပါကြယဝသည ႏငငမားတြင ေယဘယအားျဖင ဖြ႔ၿဖးမႈ၊ တနးတညမမႈ၊ ႏငငေရး တညၿငမမႈ မေပးစြမးႏငဘ အၾကမးဖကမႈ ပဋပကၡမားလညး ႀကၾကရပါသည။ သယဇာတ မရသည ႏငငမားက ဤသ႔ ႀကေတြ႔ရန နညးသည အေျခအေနမး ျဖစပါသည။47

ဤသ႔ ကနစာမး ေရာငလႊႏငေစရနအတြက အစးရႏင ပဂၢလကက႑ တ႔တြင ပြငလငးျမငသာေသာ ေကာငးမြနသည အစးရ အပခပမႈ စနစ မး အဓက လအပပါေသာလညး ႏငငတြငးရ သယဇာတ ထတလပေရး လပငနးမားတြင ပြငလငးျမငသာမႈ ျဖစေစမည ဥပေဒစညးမဥး ျပဌာနး ခကမား ခ႕တ အားနညးေနျပနပါသည။

ေဝါလစထရ ဂာနယ ႏင မတဖကပးတြတငျပသည ဟာရတတခ ေဖာငေဒးရငး (Heritage Foundation) ၏ ၂၀၁၃ ခႏစ “စးပြားေရး လြတလပမႈ ညႊနးကနးမား အစရငခစာ” အရ ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရး လြတလပမႈ ရမတက ၁၀၀ အနက ၃၉.၂ သာ ေပးထားပါသည။ ကမၻာ ေပၚရႏငငမားက စးပြားေရးလြတလပမႈ အရ စဥၾကညပါက ၁၇၂ ႏငင ေျမာကေနရာတြင ရေနပါသည။ အရ ထရး ယား (၃၆. ၃)၊ ဗငန ဇြလား (၃၆. ၁)၊ ဇငဘာေဘြ (၂၈. ၆)၊ ကးဘား (၂၈. ၅) ႏင ေျမာက ကရးယား (၁. ၅) တ႔သာ ေနာကတြင ကနရေနပါေတာသည။48

ျမနမာႏငင၏ ရမတမာ ၂၀၁၂ ခႏစအတြငး အဖြ႔အစညးဆငရာ စနစ မား ျပျပငေျပာငးလလာမႈေၾကာင ၀. ၅ ျမငတကလာေသာလညး အာရ-ပစဖတႏငင ၄၁ ႏငငအနက ေနရာ ၄၀ ၌ ရေနဆ ျဖစပါသည။50

ဤသ႔ေသာ အေျခအေနတြင ဟာရတတခ ေဖာငေဒးရငးက “ျမနမာ ႏငငတြင ဥပေဒေၾကာငးအရ ပြငလငးျမငသာမႈမရသည လပေဆာင ခကမား” က ဆကလကကငသးေနဆ ျဖစသညဟ စြပစြခပါသည။ စးပြားေရးလပငနး လပကငေနမႈ အမားစမာ ႏငငေတာပင စးပြားေရး လပငနးမားတြင အမားစ တညရေနဆ ျဖစသည။51

ထ႔အျပင ယခင ျမနမာစစအစးရ၏ ကယကယျပန႔ျပန႔ အကငပကျခ စားမႈမားေၾကာင ၂၀၁၂ ခႏစအတြငး ေဆာငရြကခသည ျပျပငေျပာငး လေရးလပငနးမား အေပၚ မထေရာက၊ ဆးရြားမႈမား ျဖစေစခသည။

jrefrmEdkifiH\ o,HZmw tkyfcsKyfpDrHrIpepf nTef;udef;&rSwf - 2013 ckESpf

အဖြ႔အစညးစနစႏင ဥပေဒေၾကာငး ဖြ႔စညးမႈ

အစရငခမႈ လပငနးစဥ ကာကြယလၿခမႈႏင အရညအေသြး ထနးသမးမႈ

လပေဆာငႏငသည ဝနးကင

မညသည အဓပၸာယက ဆလသနညး။

ဥပေဒ၊ စညးမဥးမားႏင အဖြ႔အစညးဆငရာ စနစမား ၏ ဒဂရ အတငးအဆေၾကာင ပြငလငးျမငသာမႈ၊ တာဝနခမႈ ႏင ပြငလငး/ မတသည ယဥၿပငမႈက ျဖစေစသည။

အစးရဌာနမားက အမနတကယ သတငး ထတျပနေပးျခငး

ျပနလနစစေဆးမႈမားႏင ႀကးၾကပ မႈ လပငနးစဥတ႔ရျခငးႏင ၎ တ႔၏ အရညအေသြး၊ ဤ လပငနး စဥမားမ တဆင တညၾကညမႈႏင အကးစးပြားအရ ပဋပကၡတ႔က ေရာငရားေစႏငသည။

အကယအျပန႔ျဖစသည အစးရစနစ ဝနးကင သည တငးထြာမႈ ညႊနးကနး ၃၀ ေကာတ႔ အေပၚတြင မတညသည။ ၎တ႔တြင တာဝန ယမႈ တာဝနခမႈ၊ အစးရ၏ ထေရာက ထက ျမကမႈ၊ ဥပေဒနညးက အပခပမႈ၊ အကငပက ျခစားမႈႏင ဒမကေရစတ႔ ပါဝငသည။

ရမတ (၁၀၀ တြင) ၈/၁၀၀ ၅/၁၀၀ ၂/၁၀၀ ၂/၁၀၀

အဆင (၅၈ တြင) ၅၈/၅၈ ၅၇/၅၈ ၅၇/၅၈ ၅၈/၅၈

စစေပါငးရမတ ၄/၁၀၀

ေနာကဆးအဆငအတနး ၅၈ ႏငငတြင ၅၈ ခေျမာက

Z,m; 1 - b@ma&;qdkif&m apmifUMunfUavUvma&; tifpwDusLY (Revenue Watch Institute)49


obm0o,HZmw pDrHcefhcGJrIwGif yGifUvif;jrifomrIESifU wm0ef,lrI wm0efcHrI

“အကးအျမတမားက ထနးခပႏငရနႏင အႏရာယမားက ေရာင ရားႏငရနမာ အစးရႏင ပဂၢလကက႑တ႔တြင ပြငလငးျမငသာမႈ မရဘ၊ တာဝနယမႈ တာ၀နခမႈ မရဘႏင မျဖစႏငပါ။”52

ဘ႑ာေရးဆငရာ ေစာငၾကညေလလာေရး အငစတက (Revenue Watch Institute) က မၾကာေသးခငက ၂၀၁၃ ခႏစ သယဇာတ အပခပစမမႈစနစ ညႊနးကနးရမတမား ထတျပနခရာ၌ ျမနမာႏငင က မေအာငျမင ကရႈးသညဟ ေဖာျပခသည။ အမတ (၁၀၀) အနက (၄) မတသာ ေပးခသည။ ေရန၊ သဘာဝဓာတေငြ႔ႏင သတတြငး လပငနးမား လပကငေနၾကသည ႏငင ၅၈ ႏငင အနကတြင ေအာက ဆး၌သာ ျမနမာႏငင၏ အဆင အတနးက ေဖာျပခသည။53

ေဖာျပထားသည က႑ ၄ ခက သးျခားစ ဆနးစစအကျဖတ ခသည။ ေလလာအကျဖတသည က႑မားမာ အဖြ႔အစညးစနစႏင ဥပေဒ ေၾကာငး ဖြ႔စညးမႈ၊ အစရငခမႈ လပငနးစဥ၊ ကာကြယ လၿခမႈ၊ အရည အေသြး ထနးသမးမႈႏင လပေဆာငႏငသည ဝနးကငတ႔ ျဖစသည။ ႏငင ၅၈ ႏငငအနက ျမနမာႏငငက အကျဖတရာတြင ေအာကဆး ၅၇ ခေျမာက ႏငငအျဖစ အႀကမႀကမ ေဖာျပခသည။54

ထ႔ေၾကာင ျမနမာႏငငတြင ပြငလငးျမငသာမႈအတြက ေနာကထပ ဥပေဒမေဘာင ကငးမေနပက သကေသေဖာျပေနပါသည။

သယဇာတရငးျမစ ထတလပမႈ လပငနးမား ပြငလငးျမငသာမႈ ေဖာ ေဆာငေရး (EITI) က လကနာမည ႏငငတခ ျဖစေစေရး အတြက ျမနမာႏငငသည ပြငလငးျမငသာမႈႏင ပတသက၍ ဥပေဒေၾကာငးအရ ဖြ႔စညးထားပက တးတကေစရန ျပျပငရမည ျဖစပါသည။

EITI ဆသညမာ ဂ-၈ (G-8) ဟဆသည စကမႈအငအားႀကး ၈ ႏငင က သယဇာတ ထတလပသည လပငနးမားက႑တြင ဘ႑ာေရး ဆငရာ ပြငလငးမႈရေစေရးအတြက အသအမတျပထားေသာ ႏငင တကာ စခနစႏႈနး ျဖစပါသည။ EITI အဖြ႔အစညးက ၂၀၀၂ ခႏစ တြင စတငထေထာငခၿပး ၂၀၀၆ ခႏစတြင လပငနးမား စတင အေကာင အထည ေဖာႏငခပါသည။

ထအခနမစ၍ လကမတေရးထး အဖြ႔ဝငျဖစလာသည ႏငင အမား အျပား ရလာၿပး ဖြ႔ၿဖးဆႏငငမားႏင သကဆငသည တကေသာ မဟာ ဗဟာမား၊ အစးရမား၊ အရပဘကလမႈ အဖြ႔အစညးမား၊ အစရယယာ ထညဝငထားသည ကမၸဏမား စသည အေရးပါေသာ အငအားစမား (MSG) အၾကား ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ မားျဖင ဘ႑ာဝငေငြက ပြင လငးျမငသာမႈရေစေရး လကဘကညစြာ ေဆာငရြကၾကျခငး ျဖစသည။ အထးသျဖင သဘာဝ သယဇာတ ေပါကြယဝသည ႏငငမားတြင ပ၍ လအပပါသည။

EITI မဝါဒမားက လကနာၾကသညႏငငမားတြင ကမၸဏမားက အစး ရက မညမေပးရသညက ထတျပနေၾကညာရန လအပသကသ႔ အစးရမားကလညး ကမၸဏမားထမ မညမရရသညက ထတျပနေၾက ညာရန တာဝနရပါသည။ သးျခားလြတလပသည အရာရမားက ဤ ကနးဂဏနးမားက ညႇႏႈငးတြကခကၾကသည။

ႏစစဥ EITI အစရငခစာက ထတျပန၍ ေပးေဆာငရေသာေငြမား၊ ကမၸဏမားထမ ရရသညေငြေၾကးမားက ကမၸဏမားႏင ၎တ႔ႏင သယဇာတ ထတလပမႈက႑တြင ဖကစပေဆာငရြကသည အစးရမား က ထတျပနၾကရပါသည။

သမၼတဥးသနးစန ဥးေဆာငသညအစးရက EITI ႀကးပမးမႈတြင အဖြ႔ဝငအျဖစ ပါဝငလကမတေရးထးလေၾကာငး ၂၀၁၂ ခႏစ ဇလငလ တြင ထတျပနေၾကညာခပါသည။

ဇယား ၂ - ျမနမာႏငငက EITI ကစၥ လကမတေရးထး အဖြ႔ဝငျဖစရန လအပခကမား မျပညမ ျဖစေနျခငး။55

vufrSwfa&;xdk; tzGJY0ifjzpf&ef vdktyfcsufrsm; (5) tajctae

အစးရက EITI က အေကာငအထညေဖာလေၾကာငး လသရငၾကား ထတျပနေၾကညာခက ျပရန လအပသည။ ေဆာငရြကၿပး

အစးရက EITI က အေကာငအထညေဖာႏငေရးအတြက အရပဖကလမႈ အဖြ႔အစညးမား၊ ကမၸဏမားႏင သႏၷဌာနခမတ လပကငေဆာငရြကရန လအပသည။

လပေဆာငဆ

အစးရက EITI က အေကာငအထညေဖာႏငေရးအတြက အဆငျမင ဥးေဆာငသတဥးက တာဝနေပး ခန႔အပရန လအပသည။ ေဆာငရြကၿပး

အစးရက EITI က အေကာငအထညေဖာမႈမားက ႀကးၾကပရန အငအားစအားလးပါဝငသည အပစတခ ဖြ႔စညးတညေထာငရန လအပသည။

မေအာငျမင

အငအားစအားလး ပါဝငသညအပစက ညႇႏႈငးတငပငမႈျဖင၊ အဓကကသည (EITI) ကစၥ အေရးပါ သည အငအားစမား (stakeholders) ျဖင သေဘာတညၿပးေနာက ကနကစရတမား အျပညအဝ တြကခက ေဖာျပထားသည လပငနးအစအစဥ ထတျပနျခငး၊ ၎တြင တငးတာႏငသည ပစမတ ရညမနးခကမား၊ အေကာငအထညေဖာရနအတြက အခနဇယား၊ အရညအေသြးဆငရာ အကန႔ အသတမား အေပၚ အကျဖတျခငးကစၥမား ထညသြငးေပါငးစညး ေဖာျပရမည ျဖစသည။

မေအာငျမင


ထသ႔ EITI အဖြ႕ျဖစေရးႏငပတသကၿပး “မမတ႔သည သဘာဝ သယ ဇာတမား ထတလပေရး လပငနးမားတြင ပြငလငးျမငသာမႈ ရေစရန ႀကးပမးခက EITI တြင အဖြ႔ဝငအျဖစ ပါ၀ငလၿပး ၎က႑မားတြင အျမငဆး ပြငလငးျမငသာမႈ ရေစေရးက အေသအခာ ေဆာငရြက သြားပါမည။ ထ႔အျပင အကးခစားခြငမားကလညး ျပညသလထ အမား စႀကး ခစားရရႏငရနႏင လနညးစလကတြငးသာ ျဖစမေနရေစရန ႀကးပမးသြားပါမည” ဟ ဥးသနးစန အစးရက ေဖာျပခသည။

ျမနမာအစးရ၏ EITI အဖြ႔ဝင ျဖစေစရန အခနကာလ သတမတမႈ အရ ျမနမာႏငငသည ၂၀၁၃ ခႏစ အကနတြင အဖြ႔ဝငေလာငး ႏငင ျဖစသြားမည ျဖစသည။ အမနဆလင ျမနမာႏငငသည လကမတ ေရးထး အဖြ႔ဝငႏငငတချဖစရန လအပခက ၅ ခက ရသည အနက ၂ ခကသာ ျပညမပါေသးသည။ ျမနမာႏငငသည EITI အဖြ႔ဝင ျဖစရနအတြက အေကာငအထည ေဖာရန လသ ရငၾကား ထတျပန ေၾကညာခက ျပျခငးႏင EITI က အေကာင အထညေဖာရန အဆငျမင ဥးေဆာငသတဥးက တာဝနေပး ခန႔ အပျခငးတ႔ ျဖစပါသည။

အရပဘက လမႈအဖြ႔အစညးမား၊ ကမၸဏမားႏင EITI ကစၥအေပၚတြင ပးတြလပငနး ေဆာငရြကျခငး၊ EITI က အေကာငအထညေဖာေနသည ကစၥမားက ေစာငၾကညေလလာရန အငအားစအမား ပါဝငသည အပ စ (MSG) ဖြ႔စညးထေထာငျခငး၊ အငအားစေပါငးစအဖြ႔မား ပါဝင၍ ထ ေထာငျခငး၊ ကနကစရတမား အျပညအဝ ေဖာျပထားသည လပငနး အစအစဥ စသည လအပခကမားမာ ယခတငၿပးေျမာကျခငး မရေသး ပါ။

ဤအခကမားက ထညသြငးစဥးစားပါက ျမနမာႏငငတြင ယခ EITI ႀကးပမးေဆာငရြကမႈႏင ပတသက၍ အေျခခမေဘာင မရေသး႐ မမက ကယစားလယေလာငးအျဖစ ေဖာျပရန အရပဘက လမႈအဖြ႔ အစညးမား၏ ပါဝငေဆာငရြကမႈလညး ရယႏငျခငး မရေသးပါ။

သ႔ေသာလညး ျမနမာႏငငတြင ပြငလငးျမငသာမႈ ျဖစေပၚလာေစေရး အတြက ဖအားမား ေအာကတြင သ႔မဟတ သယဇာတ ထတယေန သည လပငနးမား၊ စာခပမား ရပတန႔ပါရန ဖအားေပးခေနရသည အေနအထားမးတြင၊ တစတရာေသာ ပြငလငးျမငသာမႈ အေျခခမ ေဘာငက အရငထေထာငရန လအပပါသည။

EITI ႀကးပမး ေဆာငရြကမႈမာ ႏငငတခက မမဘာသာ ဆးျဖတ လပ ကငသည လပငနးစဥတခ ျဖစသညအေလာက စာခပအဖြ႔ဝင ျဖစ ေရးအတြက အလငစလ မေဆာငရြကရနလညး သတႀကးစြာထားရန လအပမည ျဖစပါသည။ EITI လပငနးစဥက အေလာတႀကး ေဆာင ရြကမႈေၾကာင၊ အရပဘက လမႈအဖြ႔အစညးမား၏ အဓပၸာယ ရသည ပါဝငေဆာငရြကမႈမား လစဟာ ကနရစေနႏငသလ မထေရာက အႏစ သာရမသည ဥပေဒမားလညး ေပၚထြကလာႏငပါသည။ ဤသ႔ အကး ဆက ၂ ခအနက တစခခ ျဖစလာပါက ျမနမာႏငင၏ ပြငလငးျမငသာ မႈကလညး ထေရာကစြာ ျမႇငတငႏငမည မဟတဘ EITI လပငနးစဥ တခလးသညလညး တရားမဝင ျဖစသြားႏငပါသည။

ထ႔အျပင EITI အဖြ႔ဝင ႏငငတခ ျဖစရနမာ ပြငလငးျမငသာမႈ အတြက

ႀကးပမးေဆာာငရြကရာ၌ ေလခါးထစ တထစသာ ျဖစေၾကာငး သရထားရန လအပပါသည။ EITI အဖြ႔ဝင ျဖစ႐မႏင ဖြငဟေျပာဆ ျခငး မရသည၊ မားေသာအားျဖင လကနာလပေဆာငျခငး မရၾက သည EIA ႏင SIA ျပနာမားက အလအေလာက ေျဖရငးႏင လမမည မဟတပါ။ ထမမက အရပဘက လမႈအဖြ႔အစညးမား၏ အဓပၸာယရသည ပါဝငေဆာငရြကမႈႏင မဝါဒ ျပျပငေျပာငးလေရးမား လညး အလအေလာက ျဖစေပၚလာလမမည မဟတပါ။

အဆငတငးတြင ပြငလငးျမငသာမႈ ရေစေရးအတြက တျခားေသာ ေနာကထပ အဆငမားက အေသအခာ လပေဆာငၾကရပါလမမည။ ဥပမာ ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပ အေျခခ ဥပေဒ ၏ ပဒမ ၃၇ ကသ႔ေသာ ပဒမ မးက ျပနလညဆနးစစရန လအပပါသည။ ထပဒမအရ ႏငငေတာ အစးရက (က) ေျမအားလး၊ ေျမေပၚေျမေအာကႏင ေရေပၚေရေအာက၊ ေလထအတြငးရ သယဇာတမား အားလး၏ ပငရငးပငရင အျဖစ သတမတထားျခငး၊ (ခ) ႏငငပင သယဇာတမားက စးပြားေရး အငအား စမားက ထတယသးစြျခငးက လအပသည ဥပေဒမား ျပဌာနးႏငျခငး စသည အခြငအာဏာမား အပႏငးထားေသာေၾကာင ျဖစသည။

ထ႔အျပင ပဒမ ၉၆ ႏင ၁၈၈ တ႔ကလညး ျပနလညဆနးစစ သင လေပသည။ ထပဒမမားအရ ျပညေထာငစအစးရက စးပြားေရး စနစ အေပၚခပကငရန ပ၍ အခြငအာဏာ ေပးထားသည။ ပ၍တကစြာ ဆရမညဆလင ဗဟအစးရအေနျဖင သယဇာတ ထတလပမႈမားက တငးရငးသားျပညနယမား အတြငး ျဖစေနသညတင၊ စမခန႔ခြခြငႏင ရရလာသည အကးအျမတမားက ခစားခြငရေနေသာေၾကာင ျဖစ သည။ မတသည လေလာကသည ဝငေငြခြေဝျဖန႔ျဖးမႈ ျဖစေစရန လညး တကစြာ ျပဌာနးထားမႈ မရ ပါ။

ျမနမာႏငငတြင ၆၅ ရာခငႏႈနးေသာ ျပညသလထ၊ တနညးအားျဖင ျပညသ ၃၅ သနးခန႔မာ အသကေမြးဝမးေကာငးမႈ အတြက ေျမႏင သစေတာမားက မခအားထားေနၾကရပါသည။56

ဤအေျခအေနတြင အားနညးခြတယြငးခက ရေနေသာ ဥပေဒျပဌာနး မႈ၊ ဗဟအစးရမ ေျမႏင သဘာဝသယဇာတမားက ခပကငထားျခငးမာ အေျခအေနအမားစတြင ေဒသခ ျပညသမား၏ အကးက ကာကြယမႈ မေပးႏငဘ အကငပက ျခစားမႈမားႏင ေနာကဆးတြင လတနးစား မညမ ကြာဟမႈမား၊ ဆငးရခမးသာ ကြာဟမႈမားေၾကာင ျဖစသည မေကနပမႈမား ေပၚေပါကေစႏငပါသည။ ထမသာမက မတကြျပား သည လမးမား၊ တငးရငးသားမားႏင ေဒသမား အခငးခငး ၾကားတြင လညး မညမမႈမား ျဖစေပၚေစႏငပါသည။

တဖန ကမၻာစးပြားေရးဖရမ ၂၀၁၃ ခႏစ အစရငခစာတြင ဒန စမစ (Dan Smith) က တငျပထားရာ၌ ဤသ႔ေသာ ရလဒမားသည လမႈ ဘ၀ ညညြတမႈအေပၚ ထခကေစၿပး အဖြ႔အစညးစနစ အားနညးခ႕တ ေနသည အခန၊ စးပြားေရးအရ ခ႕တေနသည အခန၌ “ပဋပကၡမား ေပၚေပါက၊ ႀကးထြား၊ ေပါကကြေစမည ေရခေျမခ ျဖစေနေပေတာ သည” ဟ တငျပခသည။57

ဤသ႔ေသာ အေျခအေနတြင အစးရႏင ပဂၢလကကမၸဏမား၏ ကင


သး ေဆာငရြကမႈ၌ ပြငလငးျမငသာမႈ အားနညးျခငးျဖင ပဋပကၡမား ႏင ျပညတြငးစစအထ ဆးကး သကေရာကႏငသညက ေဖာျပေန ပါသည။

ထ႔အျပင ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒက ျပငဆငရန ခကခလြနးေန ျခငးေၾကာင ပြငလငးျမငသာသည အစးရစနစႏင ပတသက၍ သသယ မား ေပၚေပါကလာေစပါသည။ ဖြ႔စညးပျပငရန လအပသည လႊတ ေတာ ကယစားလယ အေရအတြက ၇၅ ရရရန ဆသညမာ လကရ အေျခအေနတြင လးဝ မျဖစႏငသေလာက ရပါသည။ ထ႔အျပင လက ရ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ ျပဌာနးခကမားအရ စစတပကယစားလယ မားမာ လႊတေတာေနရာ ၂၅ ရာခငႏႈနးတြင တရားဝင ေရြးခယတင ေျမႇာကခရရန မလအပဘ အလအေလာက ပါဝငခြငျပထားပါသည။

အခပဆရလင လကရႏငင၏ အေျခအေနမာ ႏငငေတာပင စးပြားေရး လပငနး ၃ ခမာ သဘာဝဓာတေငြ႔ က႑က ခပကငထားၾကၿပး အစးရ ကယစား ႏငငျခားကမၸဏမားထမ ေပးေဆာငေငြမားက ထနးသမး ရယ ခစားႏငၾကပါသည။58

ျမနမာအစးရက ျမနမာေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔လပငနး (MOGE) ထမတဆင လးဝ အကးအျမတ ရရေနခန၌ ျပညေထာငစ ႀကခငေရး ႏင ဖြ႔ၿဖးေရးပါတ (USDP) ႏင စစတပ ကယစားလယမားက ၇၅ ရာခငႏႈနးေကာ လႊတေတာကယစားလယ ေနရာမားက လကရ ဖြ႔စညး ပအေျခခဥပေဒ ေအာကတြင ရယထားၾကပါသည။ ေသခာသညမာ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ ျပဌာနးခကမားမ အစးရႏင စစတပတ႔က အကးအျမတမားစြာ ခစားေနရၿပး သယဇာတမားမလညး အေရးပါ သည ဝငေငြက ရရႏငၾကပါသည။ ထ႔ေၾကာင လာမည အနာဂတကာလ ၌ ပြငလငးျမငသာမႈ အေျခခမေဘာငမား အစးရက ထညသြငး ေဆာင ရြကမည ဆသညမာလညး သသယပြားစရာ ျဖစေနပါေတာသည။

ဗဟအစးရ၏ အာဏာအတြက ကယစားျပထားျခငး မရသည ဥပေဒ မေဘာင ေပၚထြကလာမသာလင၊ ျမနမာ ျပညသမားႏင သဘာဝ ပတဝနးကင၏ အကးစးပြားက ေရးရႈမသာလင၊ ျမနမာႏငငရ သယ ဇာတ တးေဖာ ထတလပေရး လပငနးမားသည လမႈဘ၀ဆငရာႏင သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရးအရ ေလာညသည ျပညတြငး စမခန႔ခြမႈမား ေပၚေပါကလာရန အေၾကာငးရပါေတာသည။

2/ EdkifiHwumtzGJYtpnf;rsm;

ႏငငတကာ အဖြ႔အစညးမားသညလညး ႏငငေတာအစးရ အျပင အပခပမႈက႑ နယပယတခ အျဖစ တာဝနရၿပး သယဇာတ ထတ လပေရး လပငနးမားအေပၚ စမအပခပမႈ ျပႏငပါသည။ ယခ အခန တြင ကလသမဂၢႏင ၎၏ဌာနခြမားက ႏငငတကာ သေဘာတည ခက မားစြာႏင ျပဌာနးခကမား၊ စတနဖးမား၊ ႏငငမားက လကနာ ေစာငထနးရမည ဝတရားမားႏင ရဖနရခါ ေကာပေရးရငးမားက လကနာေစာငထနးရမည ဝတရားမားအေပၚ ေစာငၾကည ႀကးၾကပ ေနၾကပါသည။ အထးသျဖင လ႔အခြငအေရး၊ သဘာဝပတဝနးကင ေရးရာ၊ ပြငလငးျမငသာမႈဆငရာ အေရးမားတြင ေလလာေစာငၾကည ေနၾကျခငး ျဖစသည။ ျမနမာႏငင အေနျဖင သဘာဝပတဝနးကငႏင သကဆငသည ႏငငတကာ သေဘာတညခက ၃၁ ခက လကမတေရး ထးထားပါသည။59

အနညးစမာ သယဇာတ ထတလပေရးလပငနးမား၊ ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမကနး ကသ႔ေသာ လပငနး ေဆာငရြကေနမႈမားႏင သက ဆငပါသည။ ထ႔အျပင ျမနမာႏငငက လ႔အခြငအေရးဆငရာ သေဘာ တညခက အနညးငယကလညး လကမတ ေရးထးထားပါသည။60

ျမနမာႏငငက ဇဝသတမးကြမႈဆငရာ ႏငငတကာ သေဘာတညခက (CBD) က ၁၉၉၄ ခႏစတြင လကမတေရးထး ထားပါသည။ ထ စာခပအရ ဇဝသတမးကြမႈဆငရာ ထနးသမးမႈႏင ေရရည တညတ ေစရန ေဒသချပညသမား၏ ဗဟသတမား၊ တထြငဖနတးမႈမား လပ ေဆာငေနမႈမားက ေလးစားလကနာေရး၊ ကာကြယ ေစာငေရာကေရး၊ ျမႇငတငေပးေရး ကစၥရပမား အတြက အာမခခက ေပးထားပါသည။ (ပဒမ-၈)။61

ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမကနးသည ဇဝမးကြစလငသည အဓက နယ ေျမႀကးက ျဖတသနးသြားမည ျဖစရာ ကမၻာေပၚတြင ထခကနစနာ ႏငေျခ အရဆးဟ သတမတထားၾကသည သစေတာႀကးက ႏစျခမးခြ ျဖတသနးသြားမည ျဖစပါသည။62

နာဂ-မဏပ-ခငး စြတစေတာငတနးမားႏင ေျမာကပငး အေကြတာ အစြန အငဒခငးနား သစေတာမားက ျဖတသနးသြားမည ျဖစပါ


သည။ ဤေနရာမားသည ကမၻာ႔ေတာ႐ငးတရစာၦနမား ရနပေငြအဖြ႔ (WWF) က ကမၻာလးဆငရာ ဇဝမးကြ စလငမႈအတြက အေရးပါ၍ ေဂဟ စနစေဒသႀကး ၂၀၀ ဟ သတမတထားသည ေဒသမားတြင ပါဝငေနသည ေနရာမားလညး ျဖစသည။

သ႔ျဖစရာ ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ စမကနးေၾကာင ဇဝသတမးကြမႈ ဆင ရာ ႏငငတကာ သေဘာတညခက (CBD) အေပၚတြငလညး သသာ ထငရားစြာ ထခကလာေစေတာမည ျဖစပါသည။ သ႔တငေအာင ဤ စာခပအေပၚ ျမနမာႏငင၏ ေနာကဆကတြ ေဆာငရြကခကမား ျဖစသည ျမနမာႏငင၏ အမးသား ဇ၀မးကြဆငရာ မဟာဗဟာလပ ငနးအစအစဥ (NBSAP) တြင ေဒသချပညသမား၏ ဇဝမးကြ စလငမႈ ထနးသမးေစာငေရာကေရး အတြက ပါဝငျဖညဆညးေပးႏငမႈ အခနး က႑က ပစပယ လစလရႈထားဆ ျဖစၿပး ဌာေနတငးရငးသားမား သ႔မဟတ သဘာဝပတဝနးကငေရးရာ ေဆာငရြကေနၾကသည အပစ မားက NBSAP ႏင ပတသက၍ ညႇႏႈငးတငပင အႀကရယျခငး မရပါ။ ထ႔ေၾကာင CBD ၏ အေျခခမမားႏင ကြလြလကရပါသည။63

ကလသမဂၢ ဌာေနတငးရငးသားမား၏ အခြငအေရးဆငရာ ႏငငတကာ သေဘာတညခကက ျမနမာႏငငက ၂၀၀၇ ခႏစ စကတငဘာလ တြင အသအမတျပ လကမတေရးထး ခပါသည။ ဤအခကမာ ျမနမာႏငငအေနျဖင စာခပတခ၊ ထတျပနေၾကညာခက တခပါ မဝါဒ မားအေပၚ ေလးစားလကနာမႈ၊ လအပသည အေကာငအထည ေဖာ မႈမား လပေဆာငျခငးမရဘ လကမတေရး ထး႐မသာ ျပလပသညက ေဖာျပသည သာဓကေကာငးတခ ျဖစပါသည။ ဥပမာအားျဖင- ဌာေန တငးရငးသားမား၏ အခြငအေရးဆငရာ ႏငငတကာ သေဘာတည ခက ပဒမ ၃၂ ၌ စမကနးမား လပေဆာငရာတြင ဌာေနတငးရငး သားမားက သတငးအခကအလကမား လြတလပစြာ ႀကတငသရခြင ႏင ဆးျဖတပငခြင (FPIC) အခြငအေရးက ေဖာျပထားပါသည။ ပဒမ ၁၀ တြင အတငးအကပ ေျပာငးေရႊ႔ေနရာခထားျခငးႏင ပတသက၍ ဥပေဒမားက ေဖာျပထားသည။ ပဒမ ၂၆ တြင ေျမယာပငဆငမႈ အခြင အေရးက ေဖာျပထားပါသည။64

အလားတပင အျပညျပညဆငရာအလပသမားအဖြ႔ခပ (ILO) ႏငငတ ကာ သေဘာတညခက ၁၆၉၊ ပဒမ ၁၄ တြငလညး “ထးတမးစဥလာ အရ ေျမယာရယ ပငဆငထားၾကသမား၏ ပငဆငမႈ အခြငအေရးမား က အသအမတျပရမည” ဟ ေဖာျပထား ပါသည။

ပဒမ ၁၅ တြင“၎တ႔က အသးခရာတြင၊ စမခန႔ခြရာတြင၊ ေစာငေရာက ထနးသမးရာတြင ပါဝငေဆာငရြကခြင အပါအဝင သဘာဝအရငး အျမစမား အေပၚ အခြငအေရး” က ေဖာျပထားပါသည။65

ILO ႏငငတကာ သေဘာတညခက ၂၉ အဓမၼလပအားေပး ခငးေစမႈ ႏင ပတသက၍လညး လကမတေရးထး အဖြ႔ဝငျဖစေနသည ႏငင အစးရမားက အဓမၼလပအား အသးခမႈက ကန႔သတရန လအပသည လပေဆာငခကမား ျပရမညဟ ေဖာျပထားသည။66

သ႔ေသာလညး ယခငက ေဆြးေႏြးေဖာျပခသညအတငး ျမနမာႏငငရ ျပညတြငးဥပေဒမားမာ ယခႏငငတကာ စာခပစာတမးမားႏင ထတ

ျပန ေၾကညာခကမားပါ မဝါဒမားက လးဝပစပယထားလက ရပါသည။

ျမနမာႏငငသည အဓကကသည လ႔အခြငအေရးဆငရာ ႏငငတကာ စာခပ ၂ ခက လကမတေရးထး အဖြ႔ဝငျဖစေနသည ႏငင ျဖစပါသည။ ကေလးသငယဆငရာ အခြငအေရးႏင အမးသမးမားအေပၚ ခြျခား ဖႏပ ဆကဆေနမႈမား အဆးသတေစေရး ႏငငတကာ သေဘာတည ခကတ႔က လကမတေရးထး ထားပါသည။67

လကမတေရးထး အဖြ႔ဝငျဖစေနျခငးသည အထကေဖာျပပါ လ႔အခြင အေရးဆငရာမား၌ ျမနမာႏငငတြငး ေဆြးေႏြးေျဖရငးႏငရန အတြက မနကနေသာလမးေၾကာငးပင ျဖစေသာလညး ေဖာျပခကမားအရ ျမန မာႏငငက လကမတေရးထးထားသည ႏငငတကာ စာခပ ၂ ခက ထ ေရာက ေလာကနစြာ အေကာငအထည ေဖာႏငျခငး မရေသးပါ။

3/ EdkifiHjzwfausmf aumfydka&;&Sif;rsm; (TNCs- Transnational Cooperations)

တ႐တအမးသား ေရနေကာပေရးရငး (CNPC) ကသ႔ေသာ ေကာပ ေရးရငးႀကးမား၊ အစရယယာ ပငဆငသမားသညလညး အပခပေရး စနစ၏ အရငးအျမစတခ ျဖစႏငပါသည။ သ႔ေသာလညး ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမကနးတြင ကမေကာငး အေၾကာငး မလစြာပင CNPC က ေလာကနသည၊ တာဝနသသည အခနးက႑က ရယ လပေဆာငျခငး မရခပါ။ CNPC က နာမညဆးျဖင ေကာၾကားေနၿပး အထးသျဖင ဆဒန ႏငငအတြငး လမးတးသတ ျဖတမႈမားတြင ဆဒနအစးရက ႐ပဝတ ပစၥညးမား တကကြစြာ ပပးကညေပးေနသည အတြကေၾကာင ပ၍ သကၡာ ကဆငးေစပါသည။

ထမမက "ေရနအစငအခမား စတငတးေဖာျခငး (Crude Beginn-ings)- တ႐တအမးသား ေရနေကာပေရးရငး (CNPC) ၏ ႏငငတ ကာ စမကနးမားတြင သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈေရး စြမးေဆာင မႈဆငရာ အကျဖတခက" ဟသည အစရငခစာတြင CNPC က လပ ငနးစဥမား ပကကြက ခြတယြငးေနပက ေဖာျပ ထားပါသည။ “ရပရြာ အဖြ႔အစညးမား၊ အရပဘက လမႈအဖြ႔အစညးမား၊ ရငးႏးျမႇပႏသမား က ကမၸဏႏင သကဆငသည ျပနာမားတြင ပါဝငပတသကခြင ရရမည”68 ဟသည အခကက ခြတယြငး ပကကြက ေနေစသည။ CNPC အေနျဖင မားစြာေသာ သဘာဝပတဝနးကင ညစညမးမႈမား က ကးလြနခးေဖာကခသည၊ သမား႐းကနညးျဖင မဟတဘ သဘာဝ ပတဝနးကငအေပၚ ညစေထးေစသည ေလာငစာမား ထတလပခ သည” ဟ ကးကား ေဖာျပထားသည။

ထ႔အျပင ဆးကးျဖစေစမည ရငးႏးျမႇပႏမႈမားလညး ျပခသညဟဆ သည။ ဥပမာအားျဖင- ဗငနဇြလားႏငငရ ဇဝသတမးကြမား ရေန ေသာ၊ Orinoco (အရႏက) ကမးေျခတြင ညစညမးေစသည ေရနအစငအခ (super-heavy oil) ထတလပျခငးႏင ကေနဒါႏငင အယလဘာ တာတြင ကတရာသ ထတလပျခငး စမကနးမး ျဖစသည။ ၎တ႔က “ကမၻာေပၚတြင ဖကဆးမႈအရဆး စမကနးမားဟလညး ရညညႊနး ေခၚေဝၚေနၾကသည။”69


CNPC ကမၸဏက မမဘာသာ ေလာကနသည စညးမဥးမား ျပဌာနး ထနးသမးလာမည အလားအလာမာလညး မေတြ႕ျမငရေသးေပ။

၂၀၁၁ ခႏစ ပြငလငးျမငသာမႈဆငရာ ႏငငတကာအဖြ႔ (Transparency International) ၏ အကငပကျခစားမႈ ညႊနးကနးအရ CNPC ကမၸဏ သည အကငပကျခစားမႈ အရဆး ႏငင ၁၀ ခ အနက ၇ ခတြင စမ ကနးမား လပကငလက ရသည။70

ထ႔အျပင သမငးအရ CNPC ကမၸဏက ဘ႑ာေရးဆငရာ ပြငလငးျမင

သာမႈတြင ကမၸဏ၏တခလး ရမတ၌ အၿမတေစနမကေနခသည။ ရဖန ရခါ ပထဝတညေနရာမကသာ ေဖာျပ၍ ဘ႑ာေရးဆငရာ ပြငလငး ျမငသာမႈႏင ပတသကၿပး မညသညသတငး အခကအလကမ ေဖာ ျပချခငး မရေပ။ ေဖာျပလငလညး အနညးငယမသာ ေဖာျပသည။71

ထမမက CNPC ကမၸဏက ႏငငတကာ ေရနထတလပ ေရာငး၀ယမႈ လပငနးမား၏ နယပယ ၃ ချဖစသည ေငြေပးေငြယ ပြငလငးျမငသာမႈ၊ လပငနးဆငရာ ပြငလငးျမငသာမႈ၊ အကငပက ျခစားမႈ တကဖကေရး အစအစဥတ႔တြငလညး ရမတမား နမကစြာ ရေနပါသည။72


ျမနမာႏငင အစးရအတြက သဘာဝ ပတဝနးကငေရးရာႏင

ပတသက၍

လ႔အခြငအေရးႏင ပတသက၍

ed*Hk;csKyf rSwfcsufESifU tMuHjyKcsufrsm;

ျမနမာႏငငအေနျဖင လမးေၾကာငးမနေပၚသ႔ ေျခလမးလကရသညဟ ဆႏငေသာလညး၊ ျမနမာအစးရမာ ေကာငးမြနသည အစးရအပခပေရး စနစ ျဖစရန အလမးေဝးေနပါေသးသည။ ျမနမာအစးရအေနျဖင ၎ကယ၌က သဘာဝသယဇာတမား ကာကြယထနးသမးေရးႏင ေရရည တညတေစေရးအတြက၊ ‘ေကာငးမြနသည အစးရအပခပေရးစနစ’ လမးညႊနမမားႏင ကကညသည၊ ေလာကနေသာ မဝါဒအေျခခ မေဘာငတစခ မခမတႏငသမ ကာလပတလး၊ ႏငငတကာ စာခပစာတမးမားႏင ေကာပေရးရငးႀကးမား၏ စညးမဥးမားက သဘာဝသယဇာတမား အေဟာသ ကျဖစရမႈ၊ ပကစး ဆးရႈးေနရမႈက ေလာနညး ကဆငးေစလမမည မဟတေပ။ ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔ စမကနးသညလညး ဤသ႔ပတဝနးကင ဆးရႈးထခက ပကစးေစမည စမကနးတစခ ျဖစပါသည။

ျမနမာႏငင၏ ျပညတြငး ဥပေဒမေဘာငမားက အထးသျဖင သဘာဝသယဇာတ ထတလပသညလပငနးမားတြင ဤသ႔ ႏငငတကာ စခနစႏႈနး မားက ျပညမသညအခါမသာ၊ ႏငငတကာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမား ျပသငပါသည။ ထသ႔မဟတပါက စဥးစားဖြယပင မရပါ။ ဤအခကမာ ရငးႏးျမႇပႏ သမား၊ ေကာပေရးရငးႀကးမား၊ ပါဝငပတသကေနသည အစးရမား၊ အစးရမား အၾကား ပးေပါငးေဆာငရြကေရး အသငးအဖြ႔မားႏင ျမနမာအစးရ အေပၚ နညးလမးေပါငးစႏင ဖအား သကေရာကေစသည အပစမားအတြက သတျပရမည ေတာငးဆခကပင ျဖစပါသည။ ေျပာငးလရန လအပ ေနသည မဝါဒ ဆငရာအေရးက ဆငးငဖငေလးထားပါက၊ ပါဝငပတသကေနသည အငအားစအားလးအေနျဖင ေကာငးမြနသည ကမၻာလးဆငရာ အပခပမႈစနစ ျဖစေပၚေစရန လအပခကတာဝနမားက လစလရႈထားသည သဖြယ ျဖစေနေစပါလမမည။

ေအာကေဖာျပပါ အၾကျပခကမားက ကလသမဂၢ၏ အခြငအေရးမားဆငရာ ရႈေထာငမ ခညးကပ၍ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကသငပါသည။ ၎တ႔၏ ခညးကပမႈအရ ‘ျပညသမားက သတ႔ကယပင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအတြက အေရးပါသည လႈပရားေဆာငရြကသမားဟ အသအမတ ျပၾကရမည ျဖစပါသည။ အေထာကအပခ အျပခမားဟ၍ မသတမတသငပါ။’

• ႏငငတကာ သဘာဝပတဝနးကင တနဖးထားမႈမား၊ စႏႈနးမားႏင ညသည ျပညတြငး သဘာဝပတဝနး ကငဆငရာ မဝါဒမား ေရးဆြရန၊ အတညျပရန ႏင အေကာငအထညေဖာရန။ အခ႔ကစၥမားက ဥပမာ အျဖစ ေဖာျပရလင သယဇာတထတလပသည လပငနးတငးအတြက၊ စမကနးမား လပေဆာငရာ တြင ႀကတငအသေပးၿပး လြတလပစြာ ဆႏၵရယမႈ (FPIC)၊ သဘာဝ ပတဝနးကငအေပၚ ထခက သကေရာကႏငမႈ အကျဖတစစစ မႈ (EIA)၊ လမႈေရးဆငရာ ထခကသကေရာကႏငမႈ အကျဖတစစစမႈ (SIA) တ႔က သးျခားလြတလပစြာ အျပညအဝ လပေဆာငရန ေတာငးဆပါသည။ သ႔ေသာ ဤအခက မားမသာ ကန႔သတခက မဟတပါ။

• ထ႔အျပင ယခကသ႔ အကျဖတစစစမႈမားက ေဒသချပညသလထမား၊ ထခကနစနာခရမည ျပညသ လထမား ႏင ပးေပါငးလပေဆာငရန၊ ထ႔အျပင ဤေလလာအကျဖတခက ေတြ႔ရခကမားကလညး မျဖစမေန ထတျပန ေပးရန လအပပါသည။

• သဘာဝ ပတဝနးကငႏင ပတသက၍ အဓကကသည ႏငငတကာ စာခပစာတနးမားက အသအမတ ျပရန ႏင အေကာငအထညေဖာရန။

• သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ အမးသားေကာမရင (NCEA) ၏ တာဝနမားႏင လပငနးစဥမားက ျပနလညစစစရန၊ လအပပါက သးျခားလြတလပသည အဖြ႔အစညးတစရပက လေလာကေသာ ဘတဂကေထာကပေပးမႈျဖင ထေထာငရန၊ လမႈေရးႏင သဘာဝ ပတဝနးကငဆငရာ တရားမတမႈ အတြက အေလးထား၍ အာမခခကေပး ႏငမည ဆးျဖတခကအခြငအာဏာက တရားဝင အပႏငး ထားပါရန။

• လကရတညဆ ျပညတြငးဥပေဒမားသည ႏငငတကာ လ႔အခြငအေရး စခနစႏႈနး၊ တနဖးမားႏင ကကညေစရန လကရဥပေဒ ျပဌာနးမႈမား ႏင ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒတ႔က ျပနလည မြမး မျပငဆငရန လအပ ပါသည။ ဤမသာ ကန႔သတထားျခငး မဟတေသာလညး၊ ဥပမာအခ႔က ေဖာျပ ရလင လြတလပစြာစေဝးခြင၊ လြတလပစြာ ေဖာျပေျပာဆခြငတ႔က မတရား ကန႔သတခပခယထား သည ဥပေဒမား (- ၿငမးခမးစြာ စေဝးခြငႏင ၿငမးခမးစြာ စတနးလညလညခြငဆငရာ ဥပေဒႏင ရာဇသတႀကး ဥပေဒမ သကဆငသည အျခားျပဌာနးခကမားတ႔မ ႏငငတကာ လ႔အခြငအေရး တနဖး၊ စႏႈနးျဖင မညသညအခကမားက) ပယဖကရန လအပပါလမမည။ လြတလပစြာ အသငးအပငး ဖြ႔စညးခြငက ကန႔သတသည ဥပေဒျပဌာနးခကမားကလညး ပယဖကရန လအပပါမည။ (ဥပမာ-


၁၉၀၈ ခႏစ မတရားအသငး အကဥပေဒ၊ ၁၉၈၈ ခႏစ အသငးအပငးမား ဖြ႔စညးျခငးဆငရာ ဥပေဒ၊ အဆျပထားသည အစးရမဟတသည အဖြ႔အစညး (အနဂအ) မား မတပတငျခငးဆငရာ ဥပေဒ)။ အေျခခ စးပြားေရးႏင လမႈေရး အခြငအေရးမားက ကန႔သတခပခယထားသည ဥပေဒ ျပဌာနးခကမားက ျပနလညဆနးစစ၍ မြမးမျပငဆငရန လအပပါမည။ (ဥပမာ- အစးရအေပၚ အေျချပ သည အးအမ၊ ေျမယာႏင ပငဆငမႈဆငရာ HLP ဥပေဒမား၊ ေျမယာသမးဆညးမႈ ဥပေဒ၊ “ေျမယာ ျပျပငေျပာငးလေရး” အတြက ရည ရြယသည ဥပေဒ ၂-ခ၊ လယယာေျမ ဥပေဒ၊ ေျမလြတ ေျမလပႏင ေျမရငးမား စမခန႔ခြမႈ ဥပေဒ)။73

• ဥပေဒအသစမားက ႏငငတကာ အလပသမားအခြငအေရး ေတာငးဆခကမားႏင ပတသက၍ ေရးဆြ၊ အတည ျပ၊ အေကာငအထညေဖာရန ႏင ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒက ျပငဆငေပးပါရန။ ဥပေဒအသစမား သည (ILO) ၏ တနဖးမား၊ စခနစႏႈနးမားႏင ကကညရန လအပပါသည။

• ျမနမာႏငင အမးသားလ႔အခြငအေရး ေကာမရင (MNHRC) ႏင ပတသက၍ အဆျပတငျပထားသည ဥပေဒ သည၊ ပရစ အေျခခမမားႏင ေသခာကကညမႈ ရေစရန၊ သကဆငရာ အငအားစ အသးသး (ဥပမာ-အတက အခ အငအားစမား၊ အရပဖက လမႈအဖြ႔အစညးမားႏင တငးရငးသားလမးစမား) မ ေရးဆြျပစရာတြင ပါဝင ေဆာငရြကခြင ရေစရန လအပပါသည။

• လ႔အခြငအေရး စာခပစာတမးမားႏင သကဆငသည ေနာကဆကတြ ျပဌာနးခက (protocols) မားက အသအမတျပရမသာ မဟတဘ၊ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကပါရန။ ဥပမာအားျဖင- ႏငငသားႏင ႏငငေရး အခြငအေရးဆငရာ ႏငငတကာ သေဘာတညခက (ICCPR) .. စသညျဖင။

• ဆကလက ေဆာငရြကေနသည ျပျပငေျပာငးလမႈ လပငနးမားအတြက ကလသမဂၢ လ႔အခြငအေရး ဆငရာ မဟာမငးႀကးရး (OHCHR) ႏင တကကြစြာ ဆကသြယေဆာငရြကပါရန။

• (EITI) သေဘာတညခက လကမတေရးထး၍ အဖြ႔ဝင ျဖစလာေစရန။ (EITI) ကစၥ ျပငဆငမႈ မားႏင အေကာငအထညေဖာမႈမားတြင အရပဖကလမႈ အဖြ႔အစညးမား ပါဝငႏငမႈက ေသခာ ေဆာငရြကေပးရန။

• ျမနမာႏငငက (EITI) အဖြ႔ဝငအျဖစ ေလာကထားသညႏငင ျဖစလာေစရန၊ အစးရက သယ ဇာတထတလပသည လပငနးမား အပခပစမမႈစနစ74 တြင ရေနသည အမားအယြငးမား ေလာနညး ေစရနအတြက၊ ေအာကေဖာျပပါ မဝါဒလမးညႊနမား ခမတေပးပါရန။ (သယဇာတ တးေဖာ ထတ လပသည လပငနးကမၸဏမားႏင သေဘာတ လကမတေရးထးသည စာခပမားက လသရငၾကား ထတျပနေပးရန၊ စညးမဥးၾကပမတသည ေအဂငစ ဌာနမားအေနျဖင ဘကစ အစရငခစာမားက ေရန၊ သဘာဝဓာတေငြ႔ႏင သတတြငး စမကနးမားတြင အခနႏငအမ ထတေဝျဖန႔ခေပးေရး ေသခာေဆာငရြကရန၊ ယငးတြင ဘ႑ာဝငေငြမားႏင စမကနး၏ အေသးစတ အခကအလက မားလညး ပါဝငရန လအပပါသည။ ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာဝနခမႈဆငရာ စႏႈနး မားက ႏငင ေတာ ပင စးပြားေရးလပငနးမားအထ၊ သဘာဝ သယဇာတေရာငးခမႈမ ရရသည ရနပေငြ ဘ႑ာမားအထ ခ႔ထြငကငသးရန။)

• ဥပေဒအသစမားက ေရးဆြ၊ အတညျပ၊ အေကာငအထညေဖာရနႏင ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခ ဥပေဒက ျပငဆငေပးပါရန။ (ပြငလငးျမငသာမႈ မရဘႏင အစးရကေသာလညးေကာငး၊ ႏငငေတာပင စးပြားေရးလပငနး မားကေသာလညးေကာငး လပကငေဆာငရြကႏငသည အခြငအေရးက ပယ ဖကေပးရန လအပပါသည။) သ႔ ျဖစေစရန ႏငငေတာအစးရက သဘာဝ သယဇာတအားလး ထနးခပထားခြင (ဥပမာအားျဖင ဖြ႔စညးပဥပေဒ ပဒမ-၃၇) က ပယဖကေပးရန လအပပါမည။ ထ႔အျပင ဝငေငြခြေဝမတမႈအတြက ျပဌာနးခက မပါရဘ ဗဟ အစးရက စးပြားေရးအေပၚ ထနးခပခြငေပးထားျခငး (ဖြ႔စညးပ ဥပေဒ၏ ပဒမ ၉၆ ႏင ၁၈၈) တ႔က ပယဖကေပး ရန လအပပါမည။ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒက ျပငဆငရန လႊတေတာကယစားလယ ၇၅% လအပ သညဟသည ျပဌာနးခကကလညး ျပနလညမြမးမ ျပငဆငရန လအပမည ျဖစပါသည။ ေနာကဆးအေနျဖင စစတပက ေရြးခယတငေျမႇာကခရရန မလအပဘ လႊတေတာကယစားလယ ၂၅% အလအေလာက ရပငခြင ကလညး ပယဖကေပးရန လအပပါမည။

• အစးရမားႏင ကမၸဏမားအတြက ႏငငတကာ အစရငခမႈ စႏႈနးမားက သတမတေပးရန။

ပြငလငးျမငသာမႈႏင သဘာဝရငးျမစမား စမခန႔ခြမႈႏင

ပတသက၍


• ႏငငတကာ စာခပမား၊ သေဘာတညခကမား၊ စသညႏင ပတသက၍ ေကာငစြာ ဆကလကေစာငၾကညေန သငပါသည။ ထစာခပစာတမး သေဘာတညခကမားတြင ျပဌာနးထားသည တနဖးမား၊ စခနစညႊနးမားက အစးရမားက ပကကြကပါက၊ ထသ႔ မလကနာပကကြကသည အစးရမားက တာဝနယ တာဝနခမႈ ျဖစေပၚလာ ေစရန ၾကပမတေဆာငရြကသငပါသည။ ျမနမာႏငငက ဇဝသတမးကြ စလငေထြျပားမႈဆငရာ ႏငငတကာ သေဘာတညခက၊ ဌာေန ျပညသမား၏ အခြငအေရးဆငရာ ထတျပန ေၾကညာခက၊ ကေလးမားဆငရာ အခြငအေရး၊ အမးသမးမားအေပၚ နညးမးစျဖင ခြျခားဖႏပဆကဆမႈမား အဆးသတေစေရး ႏငငတကာ သေဘာတညခကတ႔က တရားဝင အသအမတျပထားေသာလညး၊ ၎စာခပ စာတမးမားပါ ျပဌာနးခကမား က လကနာအေကာငအထညေဖာရန ပကကြကေနပါသည။ ျမနမာအစးရအေနျဖင ဤႏငငတကာစာခပမား ပါ စႏႈနးမားက လကနာျပညမမႈ မရမခငး၊ စးပြားဒဏခတ အေရးယထားသည ႏငငမားအေနျဖင အေရးယမႈ မားက ရပသမးျခငးမျပၾကပါရန ႏင ႏငငျခားတကရက ရငးႏးျမႇပႏမႈအသစမား ျမနမာႏငငတြင မျပၾကပါရန တကတြနးေတာငးဆလပါသည။

• ျမနမာႏငငတြင တရားဝင မဝါဒျပျပငေျပာငးလမႈမား ျဖစေပၚလာေစရန ေရ႔ေဆာငပပးေပးသငပါသည။ ဤကစၥ မားတြင သကဆငပတသကေနသ အပစမားအားလးက အဓပၸါယရစြာ ႏင ကယတငကယက ပါဝငေဆာငရြက ႏငၾကရနလညး လအပပါသည။

• ေကာပေရးရငးမား လမႈေရး တာဝနရမႈ စခနစႏႈနးမားအတငး ကငသးမႈ၊ အတအက လကနာမႈ၊ ေရရညတည တသည ဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာ မဝါဒမားက ျမနမာႏငင၌ ေဆာငရြကေနသညကစၥမားအားလး၌ ကငသးသငပါသည။

• ျမနမာႏငင၏ ျပညတြငး ဥပေဒစညးမဥးမား မရသည ကစၥမား၊ သ႔မဟတ မလေလာကသညကစၥမားတြင လညး အထကေဖာျပပါ ကငထးမားက ေသခာလကနာ ေဆာငရြကသငပါသည။ ေကာပေရးရငးမားႏင ရငးႏး ျမႇပႏသမားက သတ႔အမရငႏငငမား၊ သ႔မဟတ ႏငငတကာ ေကာပေရးရငးမား၏ တာဝနရမႈ စႏႈနးမားက လကနာ ေဆာငရြကရန လပါသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ေကာပေရးရငးတစခက လမားႏင သဘာဝ ပတဝနးကင တ႔ ေနထငေပာရႊငေရးက ျမႇငတငေဆာငရြကရန လအပပါသည။

• ျမနမာႏငင အစးရ အထကေဖာျပပါ လအပသည ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးမားက ထေရာကစြာ ေရးဆြ၊ အေကာငအထည မေဖာမမခငး၊ သယဇာတ ထတလပေရး စးပြားေရးလပငနးမားက ရပတန႔ထားသငပါသည။ သ႔မဟတ ေနာကထပ အသစ ဆကဆမႈမား မျပဘ ေနသငပါသည။

• အရပဖကလမႈအဖြ႔အစညးမား (CSOs) မားသည သတ႔အခငးခငးသာ အလပမလပေဆာငသငၾကပါ။ ျမနမာ ႏငင လထလတနးစား အားလးႏင ပးေပါငးေဆာငရြကသငပါသည။ ျမနမာအစးရႏင သကဆငရာ ေကာပေရး ရငးမားက မဝါဒျပျပင ေျပာငးလလာေစေရးအတြက တကတြနးႏႈးေဆာ၍ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအတြက လပ ေဆာငပါရန။ ဤလပငနးစဥမားသညလညး အဓပၸါယရ၍ လအမား ပါဝငေဆာငရြကႏငရန လအပပါသည။

• အရပဖကလမႈအဖြ႔အစညးမား (CSOs) မားသည ျပညသလထက သဘာဝ ပတဝနးကင၊ လ႔အခြငအေရး၊ ပြငလငးျမငသာမႈအေရးမားႏင ပတသက၍ ပညာေပးႏငရန ဝငးဝနး ေဆာငရြကသငပါသည။ ထအခါ ျပညသ လထမားက ႏငငေရး ျပျပငေျပာငးလရန မညသညအတြကအေရးႀကးေၾကာငး သေဘာေပါကနားလညလာၾက မည ျဖစပါသည။ သတ႔၏ တစသးပဂၢလ ျပနာမားအတြက အေရးႀကး၍ ျပျပငေျပာငးလမႈမား ျဖစေပၚလာ ေစရနလညး အခနးက႑တစခမ ပါဝငေဆာငရြကႏငၾကေၾကာငး သေဘာေပါကလာၾကမည ျဖစပါသည။

• အရပဖကလမႈအဖြ႔အစညးမား (CSOs) မားသည အစးရ၊ ပဂၢလကက႑ ႏင ႏငငေဘာငေကာ ကမၸဏမားက သယဇာတ ထတလပေနမႈ လပငနးမားတြင ပါဝငပတသကေနပါက၊ ကစၥအလးစက ေစာငၾကညေလလာေန သငပါသည။ စမခကမား တးတက ေဆာငရြကေနသညႏငအမ သဘာဝ ပတဝနးကငႏင လမႈေရးရာ စးရမ ပပနမႈမားအေပၚ ေသခာ အာမခမႈ ရေစေရးအတြက ျဖစပါသည။

ႏငငတကာ အဖြ႔အစညးမားႏင ပတသက၍

ႏငငျဖတေကာ ေကာပေရးရငးမားႏင

ပတသက၍

အရပဖကလမႈ အဖြ႔အစညးမားထသ႔ အျခား

အၾကျပခကမား


Endnotes1 Stiglitz, Joseph. Globalization and Its Discontents. 2003. ix.

2 Stiglitz, Joseph. Globalization and Its Discontents. 2003. ix-x.

3 Governance for Sustainable Human Development: A UNDP Policy Document. ကလသမဂၢ ဖြ႔ၿဖးေရးအစအစဥ၏ မဝါဒဆငရာ မတတမး။ "ေရရညတညတသည လသားဖြ႔ၿဖးမႈအတြကလအပသည အစးရအပခပမႈစနစ". United Nations Development Program. 1994. ေအာကေဖာျပပါ အငတာနကစာမကႏာတြင ရယႏငသည။ http://mirror.undp.org/magnet/policy/chapter1.htm4 Deciphering Myanmar’s Peace Process: A Reference Guide 2013. Burma News International. 2013. 1.5 Deciphering Myanmar’s Peace Process: A Reference Guide 2013. Burma News International. 2013. 1.6 Natural Riches? Perspectives on Responsible Natural Resource Management in Confl ict-affected Countries. World Economic Forum. 2013. 38.7 www.ecoworld.org/trees/articles2.cfm?TID=2438 New Energy Architecture: Myanmar. World Economic Forum, Accenture, Asian Development Bank. June 2013. 19. Available at: http://www3.weforum.org/docs/IP/2013/EN/WEF_New_Energy_Architecture_Myanmar.pdf9 New Energy Architecture: Myanmar. World Economic Forum, Accenture, Asian Development Bank. June 2013. 19. Available at: http://www3.weforum.org/docs/IP/2013/EN/WEF_New_Energy_Architecture_Myanmar.pdf10 Millenium Development Goals: A compact among nations to end human poverty. United Nations Development Program (UNDP).11 Tha Lun Zaung Htet. “Burma Parliament Approves Controversial Defense Budget”. The Irrawaddy. 1 March 2013. Available at: http://www.irrawaddy.org/ar-chives/2816212 Tha Lun Zaung Htet. “Burma Parliament Approves Controversial Defense Budget”. The Irrawaddy. 1 March 2013. Available at: http://www.irrawaddy.org/ar-chives/2816213 Huxley, Andrew. The Last Fifty Years of Burmese Law: E Maung and Maung Maung, LAWASIA. 1998.14 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 17.15 Leckie, Scott, and Ezekiel Simperingham. Housing, Land And Property Rights in Burma, Displacement Solutions and the HLP Institute. 2009.16 Burma: Beyond the Law. “Article 19”. 1996.17 Leckie, Scott, and Ezekiel Simperingham. Housing, Land And Property Rights in Burma, Displacement Solutions and the HLP Institute. 2009.18 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 20.19 Constitution of the Republic of the Union of Myanmar. The Republic of the Union of Myanmar. 2008. Chapter 4, Section 96.20 Constitution of the Republic of the Union of Myanmar. The Republic of the Union of Myanmar. 2008. Chapter 4, Section 196.21 Constitution of the Republic of the Union of Myanmar. The Republic of the Union of Myanmar. 2008. Chapter 8, Section 390.22 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 20.23 Gutter, Peter. “Environment and Law in Burma”. Legal Issues on Burma Journal. Burma Lawyers Council. No. 9. August 2001. Available at: http://www.ibiblio.org/obl/docs/LIOB09-environment_and_law_in_burma.htm24 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 18.25 For a more extensive brieing on the Environmental Conservation Law, we would urge readers to take a look at Burma Environmental Working Group’s analysis, Update: The Envrionmental Conservation Law (March 30, 2012), which can be found at the following link: http://bewg.org/en/pubs/inish/12/63 26 Mulqueeny, Kala K. Myanmar’s Environmental Legal Framework. , Asian Development Bank. 29 November 2012. Available at: http://www.gms-eoc.org/uploads/resources/144/attachment/3b_Mulqueeny_ADB_Myanmar_environmental_laws.pdf27 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 17.28 Universal Declaration of Human Rights (UDHR). United Nations. Articles 3, 5, 7. Available at: http://www.un.org/en/documents/udhr/; International Convention on Civil and Political Rights (ICCPR). United Nations. Articles 6.1, 7, 8, 9.1. Available at: http://www.ohchr. org/EN/ProfessionalInterest/Pages/CCPR.aspx.29 The Paris Principles play the role of assuring that National Human Rights Institutions (NHRI) meet minimum standards of assessment and accreditation, and are the principles by which an institution’s legitimacy on human rights is assured. 30 Burma/Myanmar: New Forms of Control and Threats to Freedoms of Expression, Assembly and Association amidst Reforms Fan- fare. Asian Forum for Human Rights and Development (FORUM-ASIA). 2012. 6. Available at: http://www.forum-asia.org/ uploads/books/2013/March/FA-FFM-Burma-2013March.pdf31 Id.32 “The World’s Most Repressive Regimes 2003”. Freedom in the World 2003: The Annual Survey of Political Rights and Civil Liberties. Freedom House. Special Report to the 59th Session of the United Nations Commission on Human Rights Geneva, 2003. 2003. vii.33 World Report 2012: Burma. Human Rights Watch. 2012. Available at: http://www.hrw.org/world-report-2012/world-report-2012-burma34 Burma/Myanmar: New Forms of Control and Threats to Freedoms of Expression, Assembly and Association amidst Reforms Fan- fare. Asian Forum for Human Rights and Development (FORUM-ASIA). 2012. 2. Available at: http://www.forum-asia.org/ uploads/books/2013/March/FA-FFM-Burma-2013March.pdf 35 Id.36 Id.37 Id. 38 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 21.39 Leckie, Scott, and Ezekiel Simperingham. Housing, Land And Property Rights in Burma, Displacement Solutions and the HLP Institute. 2009. 15.40 Constitution of the Republic of the Union of Myanmar. The Republic of the Union of Myanmar . Chapter 1, Article 37. 2008.41 Pinherio, Paulo Sergio, “Ending Burma’s System of Impunity”. New York Times. 27 May 2009. Cited in: Leckie, Scott, and Ezekiel Simperingham. Housing, Land And Property Rights in Burma, Displacement Solutions and the HLP Institute. 2009. 42 Leckie, Scott, and Ezekiel Simperingham. Housing, Land And Property Rights in Burma, Displacement Solutions and the HLP Institute. 2009. 15.43 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 38.44 Universal Declaration of Human Rights (UDHR). United Nations. Article 23. Available at: http://www.un.org/en/documents/udhr/45 “Myanmar”. Annual Report 2012: The State of the World’s Human Rights. Amnesty International. 2012. Available at: http://www.amnesty.org/en/region/myanmar/report-201246 Id.47 Alley, Patrick. “Essentials: Transparency and Accountability across the Resource Chain”. Natural Riches? Perspectives on Responsible Natural Resource Management


in Conlict-affected Countries. World Economic Forum. 2013. 26.

48 “Country Rankings”. 2013 Index of Economic Freedom. The Heritage Foundation. 2013. Available at: http://www.heritage.org/index/ranking

49 The 2013 Resource Governance Index: A Measure of Transparency and Accountability in the Oil, Gas and Mining Sector. Revenue Watch Institute. 2013. 6. Available

at: http://www.revenuewatch.org/sites/default/iles/rgi_2013_Eng.pdf

50 “Burma”. 2013 Index of Economic Freedom. The Heritage Foundation. 2013. Available at: http://www.heritage.org/index/country/burma

51 Id.

52 Alley, Patrick. “Essentials: Transparency and Accountability across the Resource Chain”. Natural Riches? Perspectives on Responsible Natural Resource Management in

Conlict-affected Countries. World Economic Forum. 2013. 26.

53 “Myanmar”. The 2013 Resource Governance Index. Revenue Watch Institute. 2013. Available at:

http://www.revenuewatch.org/countries/asia-paciic/myanmar/overview

54 Id.

55 The EITI Requirements. Extractive Industries Transparency Initiative. 2013. Available at: http://eiti.org/eiti/requirements

56 Myanmar Country Proile. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Statistics Division. 2011. Available at:

http://faostat.fao.org/CountryProiles/Country_Proile/Direct.aspx?lang=en&area=28

57 Smith, Dan. “Introduction”. Natural Riches? Perspectives on Repsonsible Natural Resource Management in Conlict-affected Countries. World Economic Forum. 2013. 6.

58 “Myanmar”. The 2013 Resource Governance Index. Revenue Watch Institute. 2013. Available at:

http://www.revenuewatch.org/countries/asia-paciic/myanmar/overview

59 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 17.

60 Leckie, Scott, and Ezekiel Simperingham. Housing, Land And Property Rights in Burma, Displacement Solutions and the HLP Institute. 2009. 15.

61 Sustaining Life on Earth: How the Convention of Biological Diversity Promotes Nature and Human Well-Being. Secretariat of the Convention on Biological Diversity.

2000. Available at: http://www.cbd.int/doc/publications/cbd-sustain-en.pdf

62 www.ecoworld.org/trees/articles2.cfm?TID=243

63 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 24.

64 United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples. United Nations. Available at:

http://www.iwgia.org/iwgia_iles_publications_iles/UNDRIP.pdf;

65 Burma’s Environment: People, Problems, Policies. The Burma Environmental Working Group. 2011. 24.; Indigenous and Tribal Peoples Convention. International

Labor Organization. 1989. Available at: http://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.pl?C169

66 Convention Concerning Forced Labour. International Labor Organization. Article 1.1. 1930. Available at:

http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:12100:0::NO::P12100_INSTRUMENT_ID:312174

67 Leckie, Scott, and Ezekiel Simperingham. Housing, Land And Property Rights in Burma, Displacement Solutions and the HLP Institute. 2009. 8.

68 Matisoff, A. Crude beginnings: An Assessment of China National Petroleum Corporation’s Environmental and Social Performance Abroad. Friends of the Earth. February

2012. 29.

69 Matisoff, Adina. Crude beginnings: An Assessment of China National Petroleum Corporation’s Environmental and Social Performance Abroad. Friends of the Earth.

February 2012. 31. Available at: http://libcloud.s3.amazonaws.com/93/51/b/1118/1/Crude_beginnings.pdf

70 Kowalezyk-Hoyer , Barbara. Promoting Revenue Transparency: 2011 Report on Oil and Gas Companies. Revenue Watch Institute and Transparency International. Feb

2011. Available at: http://www.euractiv.com/sites/all/euractiv/iles/TI_PRT_2011_report_FINAL_EN.pdf

71 Promoting Revenue Transparency: 2008 Report on Revenue Transparency of Oil and Gas Companies. Revenue Watch Institute and Transparency International. 2008.

72 Id.

73 Many of these recommendations directly complement the Asian Forum’s 2012 Recommendations to the government of the Union of Myanmar; Please reference the

Asian Forum for Human Rights and Development 2012 report, entitled Burma/Myanmar: New Forms of Control and Threats to Freedoms of Expression, Assembly and As-

sociation amidst Reforms Fanfare, for an extensive list of Human Rights related legislative recommendations, not only to the government but also to the judiciary, relevant

national commissions, and the UN Human Rights Committee. The full report may be found online at:

http://www.forum-asia.org/uploads/books/2013/March/FA-FFM-Burma-2013March.pdf

74 These reforms are three of the ive directly outlined by the Revenue Watch Institute and represent more general overarching guidelines from the RGI 2013 indings;

Please reference the Revenue Watch Institute 2013 Resource Governance Index: A Measure of Transparency and Accountability in the Oil, Gas and Mining Sector, for a more

extensive look at these guidelines and the 2013 Resource Governance indings. The full report may be found online at:

http://www.revenuewatch.org/sites/default/iles/rgi_2013_Eng.pdf

ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔လႈပရားမႈ (SHWE GAS MOVEMENT)ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ လႈပရားမႈအဖြ႕ (SGM) သည ရပရြာအေျချပ အဖြ႔အစညးတစခ ျဖစ၍၊ ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔စမကနးႏင ျမနမာႏငငက ျဖတသနး သြားမည တရတႏငင၏ ေရန-ဓာတေငြ႔ပကလငးက လ႔ အခြငအေရး၊ သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ တရားမတမႈမား၊ ျမနမာႏငင၏ ေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႔ ထတလပေရးက႑တြင ဘ႑ာဝငေငြဆငရာ ပြငလငးျမင သာမႈအေၾကာငးမားအေပၚ အေျခခ၍ ကန႔ ကြက လႈပရားေနေသာ အဖြ႔အစညး ျဖစပါသည။

ေရႊသဘာဝ ဓာတေငြ႔လႈပရားမႈ (Shwe Gas Movement) က ဒဇငးျပငဆငသည။ ဓာတပမား မပငျဖစသည။

ေရႊသဘာဝဓာတေငြ႔ လႈပရားမႈအဖြ႔ (Shwe Gas Movement)

www.shwe.orgဇလငလ၊ ၂၀၁၃ ခႏစ

jrerf mou bm0o,zh mw xwk vf yk rf vi yk if e;frsm;eis u f ... · phcr physical cultural resources...

Documents