ionawr - mehefin january - june 2019 · 16 owen rhoscomyl: comando hanes cymru 2.00pm 29 gig: bryn...

www.llyfrgell.cymru www.library.wales

Ionawr - Mehefin January - June2019FfilmiauFilms Perfformiadau bywLive performancesCyflwyniadau PresentationsTeithiau Tours

CROESO WELCOME CIPOLWG AT A GLANCE

Mae 2019 yn flwyddyn ‘Darganfod’ – felly dewch i ddarganfod sut yr ydym yn dathlu ein treftadaeth#BlwyddynDarganfod #GwladGwlad

2019 is the year of ‘Discovery’ – so come and discover how we are celebrating our heritage#YearofDiscovery#FindYourEpic

Cipolwg At a glance 3 Arddangosfeydd Exhibitions 4Caffi Pen Dinas 9Siop Shop 9Cyflwyniadau Presentations 10Ffilm Film 26Cerddoriaeth Music 28Gweithgareddau i’r Teulu 30 Family ActivitiesArddangosfeydd yn Hwlffordd 33 Exhibitions in HaverfordwestDigwyddiadau yn Hwlffordd 35 Events in HaverfordwestGwybodaeth i Ymwelwyr 38 Visitor Information Cadwch mewn Cysylltiad 42 Keep in Touch

Tocynnau Tickets 01970 632 548 digwyddiadau.llyfrgell.cymru events.library.wales GOSTYNGIAD O 10% I GRWPIAU O 5 NEU FWY 10% DISCOUNT GIVEN TO PARTIES OF 5 OR MORE

C Digwyddiad trwy gyfrwng y Gymraeg Event held in Welsh

E Digwyddiad trwy gyfrwng y Saesneg Event held in English

B Digwyddiad dwyieithog A bilingual event

T Darperir cyfieithu ar y pryd Simultaneous translation provided

Registered Charity Number 525775

Clawr / Front: Peniarth 475GCefn / Back: Humphrey Llwyd

Ionawr / January 09 T. H. Parry-Williams a’i ddiddordeb mewn meddygaeth 1.00pm23 U-boat Project 1914–18: Commemorating the Welsh Experience

of The Great War at Sea 1.00pm26 The Literary Legacy of Humphrey Llwyd 1.30pmChwefror / February06 Prosiect Europeana ‘The Rise of Literacy’ 1.00pm26 Gwastraff i Gampwaith / Trash to Treasure (Gweithgaredd Teulu / Family Activity)28 Bydoedd Rhithiol: Archwiliwch ein Gorffennol Digidol (Gweithgaredd Teulu)

Virtual Worlds: Explore our Digital Past (Family Activity) 10.00am – 4.00pmMawrth / March1 Dathlu Dydd Gŵyl Dewi / Celebrating St David’s Day 12.30pm6 The Lifeboat Station Project 1.00pm8 Myned trwy wledydd Europa: Teithiau Humphrey Llwyd 1.00pm16 Owen Rhoscomyl: Comando Hanes Cymru 2.00pm29 Gig: Bryn Fôn 7.30pmEbrill / April 03 The Albion and the art of emigration 1.00pm06 Gŵyl Ar Lafar 10.00am – 4.00pm10 Ffilmiau’r Bobl – diwylliant cine amatur yng Nghymru (Ffilm / Film) 1.00pm26 Humphrey Llwyd: Hanesydd Cymru 1.00pm

Mai / May 01 Carolau Mai 1.00pm10 Gig: Gwilym Bowen Rhys 7.30pm11 Ffair Hanes Teulu / Family History Fair 10.00am – 4.00pm Specialist imaging services at the National Library 11.00am Family History: Beyond the basics 2.00pm15 Cartographic Imaginaries 1.00pm22 Ffilm / Film: Putting Welsh History on Television 1.00pm31 Carto-Cymru: Humphrey Llwyd – Inventor of Britain 9.30am – 4.30pmMehefin / June05 The Aber Spirit: student life through the decades 1.00pm12 Mansel Thomas 1.00pm19 Cymru a’r Môr: 10,000 o Flynyddoedd o Hanes y Môr / Wales and the Sea: 10,000 Years of Welsh Maritime History. 1.00pm28 Walford and Wales 1.00pm

NODER Bydd nifer o’r cyflwyniadau awr ginio yn cael eu darlledu’n fyw ar ein cyfryngau cymdeithasol. Gwyliwch allan am wybodaeth bellach.

PLEASE NOTE Several of our lunchtime presentations will be broadcast live on our social media platforms. Look out for further details.

JANUARY-JUNE 2019 The National Library of Wales What’s On 3 2 Digwyddiadau Llyfrgell Genedlaethol Cymru IONAWR-MEHEFIN 2019

JANUARY-JUNE 2019 The National Library of Wales What’s On 5

ARDDANGOSFEYDD EXHIBITIONS

4 Digwyddiadau Llyfrgell Genedlaethol Cymru IONAWR-MEHEFIN 2019

Tra Môr yn Fur: Cymru a’r Môr / Wales and the SeaAnecs Gregynog, tan 23.02.19Mae dyfroedd Cymru wedi siapio nid yn unig yr arfordir, ond hefyd hanes a dychymyg y Cymry. Gan ddefnyddio hanes, straeon a delweddau o gasgliadau Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru ac Amgueddfa Cymru, bydd yr arddangosfa hon yn archwilio ein perthynas â’r môr a sut y bu iddo effeithio ar ein tirwedd a’n diwylliant.

Gregynog Annexe, until 23.02.19Welsh waters have shaped not only the coastline, but also the history and imagination of the Welsh people. Inspired by stories and images from the collections of The National Library of Wales, The Royal Commission on the Ancient and Historic Monuments of Wales and Amgueddfa Cymru – National Museum Wales, this exhibition explores our relationship with the sea and how it has impacted on our landscape and culture. Delwedd / Image: Collecting Shells, © Claudia Williams

Dewch i fwynhau casgliadau hynod y Llyfrgell Genedlaethol sy’n cael eu harddangos yn ein horielau. Os mai dyma’ch ymweliad cyntaf, neu os ydych wedi ymweld o’r blaen, mae croeso cynnes yma bob amser. Mae mynediad i’n holl arddangosfeydd yn rhad ac am ddim ac rydym yn croesawu teuluoedd. Come and explore the National Library’s remarkable collections on display in our galleries. Whether it’s your first visit, or you’ve been here before, you’re assured of a warm welcome. All our exhibitions are free and families are welcome.

MYNEDIAD AM DDIM

FREE ADMISSION

Tocynnau digwyddiadau.llyfrgell.cymru Tickets events.library.wales 01970 632 548

Jack Lowe – The Lifeboat Station ProjectUwch Gyntedd, tan 09.03.19Detholiad unigryw o ddelweddau o orsafoedd bad achub Cymru sy’n rhan o ymdrech Jack i dynnu llun o bob un o 238 gorsaf bad achub yr RNLI o gwmpas y DU ac Iwerddon. Caiff y ffotograffau eu creu gan ddefnyddio Colodion ar Blatiau Gwlyb, proses Fictoraidd sy’n llwyddo i greu delweddau syfrdanol ar wydr.

Upper Central Hall, until 09.03.19 A unique selection of images of Welsh lifeboat stations which form part of Jack’s mission to photograph the 238 RNLI lifeboat stations around the UK and Ireland. The photographs are produced using Wet Plate Collodion, a Victorian process that captures stunning images on glass. Delwedd / Image: ‘Tenby Lifeboat Crew’ from The Lifeboat Station Project © Jack Lowe 2016

Lluniwr Prydain: Bywyd a Gwaith Humphrey LlwydHengwrt, 19.01.19 – 29.06.19Roedd Humphrey Llwyd yn gyfrifol am y map cyntaf o Gymru i’w gyhoeddi a hefyd am ysgrifau ar hanes a diwylliant Cymru. Yn ogystal, cynorthwyodd i basio’r ddeddf i ganiatáu i’r Beibl gael ei gyfieithu i’r Gymraeg ac ef sy’n cael y clod am fathu’r term Ymerodraeth Brydeinig. Cynhelir yr arddangosfa hon ar y cyd â’r prosiect “Inventor of Britain: The Complete Works of Humphrey Llwyd” a ariennir gan AHRC, a’i nod yw datgelu ei gyfraniad i ddiwylliant Cymru a thynnu sylw at yr ymchwil newydd a gynhyrchwyd fel rhan o’r prosiect.

Inventor of Britain: The Life and Legacy of Humphrey LlwydHumphrey Llwyd was not only responsible for the first published map of Wales but also for writings on Welsh history and culture. In addition to this he helped to pass the law allowing the Bible to be translated into Welsh and is credited with inventing the term British Empire. This exhibition, held in association with the AHRC funded project “Inventor of Britain: The Complete Works of Humphrey Llwyd”, aims to celebrate his contribution to Welsh culture and to highlight the new research produced as part of the project. Delwedd / Image: Cambriae Typus - Humphrey Llwyd,© LlGC NLW Map 5005





Cartographic Imaginaries: Interpreting Literary AtlasAnecs Gregynog / Gregynog Annexe,23.03.19 – 08.06.19Prosiect yw Atlas Llenyddol sy’n archwilio’r cysylltiadau dychmygus, hynod ddiddorol rhwng pobl a llefydd trwy atlas digidol ar-lein: literaryatlas.wales/cy/. Mae’r arddangosfa hon yn rhoi sylw i ddeuddeg gwaith newydd gan artistiaid cyfoes a gomisiynwyd gan y prosiect. Mae’r gweithiau’n cofleidio amrywiaeth o ffurfiau a chyfryngau, ac yn enghreifftiau o’r dewis gwefreiddiol o ffyrdd i weld, profi a dychmygu Cymru. Ar raddfa unigol, mae pob gwaith yn profi bod mwy nag un ffordd o adnabod lle, fel y mae mwy nag un ffordd o ddarllen llyfr. Mae pob gwaith yn creu ac yn cyfanheddu ei ‘fyd dychmygol cartograffig ei hun’.

Literary Atlas is a project that explores the fascinating imaginative connections between people and places through an online digital atlas: literaryatlas.wales. This exhibition showcases twelve new works by contemporary artists commissioned by the project. Traversing a range of forms and media, the works exemplify a

breathtaking array of ways of seeing, experiencing and imagining Wales. Individually, each work proves that just as there is no single way to read a book, there is no single way to know a place. Each creates and inhabits its own unique ‘cartographic imaginary’.Delwedd / Image: Locus, The Blue Hawk

Casglu Cyfoes Collecting Contemporary Uwch Gyntedd / Upper Central Hall Agor ar / Opens 06.04.19Dewch i ddarganfod ychwanegiadau trawiadol newydd i'n casgliad celf Cymreig cyfoes.

Come and discover some striking new additions to our contemporary Welsh art collection. Delwedd / Image: Croesor Uchaf - © Elfyn Lewis, 2018

CAFFI PEN DINAS SIOP Y LLYFRGELL / LIBRARY SHOP

Caffi Pen DinasMae Caffi Pen Dinas yn ymfalchïo mewn darparu bwyd o ansawdd uchel.Dewch i fwynhau’r amrywiaeth o frechdanau, panini, tatws trwy’u crwyn, cawl cartref a phrydau’r dydd. Mae diodydd poeth ac oer ar gael trwy’r dydd, a beth am flasu ein teisennau cartref godidog? Lleolir Caffi Pen Dinas mewn man cyfleus yn ymyl y brif fynedfa, a darperir mynediad rhwydd a chyfleusterau i deuluoedd. Rydym ar agor rhwng 9.00am a 4.30pm o ddydd Llun i ddydd Gwener, a rhwng 10.00am a 4.00pm ar ddydd Sadwrn.

Caffi Pen Dinas prides itself on providing quality food freshly prepared on site. Come along and enjoy the range of sandwiches, panini, jacket potatoes, homemade soup and daily specials. Hot and cold beverages are served all day, and why not indulge in our delicious homemade cakes?Caffi Pen Dinas is conveniently situated near the main entrance, and is family friendly with easy access. We are open from 9.00am until 4.30pm Monday to Friday, and from 10.00am until 4.00pm on Saturdays.

Siop / ShopYn siop y Llyfrgell, gallwch brynu eitemau unigryw, gwaith wedi’i wneud â llaw a chrefftau a rhoddion anarferol a ysbrydolir gan gasgliadau’r Llyfrgell.Rydym yn gwerthu nwyddau hardd i’r cartref, gemwaith o ansawdd uchel a wneir â llaw yng Nghymru, teganau, llyfrau a llawer mwy...Rydym ar agor rhwng 9.00am a 5.00pm, o ddydd Llun i ddydd Sadwrn.Siop Ar-lein: siop.llgc.org.uk

The Library shop offers unique, well-crafted items, handmade and unusual crafts and gifts inspired by the Library’s collections.We sell beautiful homeware, quality jewellery hand made in Wales, toys, books and much more…We are open from 9.00am until 5.00pm, Monday to Saturday.Online Shop: siop.llgc.org.uk



Keith Morris Artswebwales.com

Dydd Mercher 23 Ionawr | Wednesday 23 January, 1.00pmU-boat Project 1914–18: Commemorating the Welsh Experience of The Great War at Sea Deanna Groom Mae’r arolygon tanddwr a wnaed ar gyfer Prosiect Llongau-U 1914-18: Coffáu Profiad Cymru o’r Rhyfel Mawr ar y Môr, wedi cynnig golygfeydd ysgytwol newydd o rai o’r 170 llongddrylliad ar wely’r môr sy’n gysylltiedig â brwydro. Yn ystod y gwaith ymchwil a wnaed mewn archifau lleol a chenedlaethol, datgelwyd gwybodaeth newydd am y colledion, ac am y criwiau, y teithwyr a’r cysylltiadau gyda’n cymunedau arfordirol. Bydd y cyflwyniad hwn yn archwilio cyfeiriadau newydd niferus y gwaith ymchwil. Deanna Groom yw Uwch Ymchwilydd (Morwrol) Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru.Mynediad am ddim trwy docyn

E

The underwater surveys undertaken for the U-boat Project 1914–18: Commemorating the Welsh Experience of The Great War at Sea, have provided startling new views of some of the 170 wrecks on the seabed associated with combat. The research carried out in local and national archives has uncovered new information about the losses, as well as about the crews, passengers and links to our coastal communities. This talk will explore the many new directions that the research is now taking. Deanna Groom is the Senior Investigator (Maritime) for the Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales.Free admission by ticket

Dydd Mercher 9 Ionawr | Wednesday 9 January, 1.00pmT. H. Parry-Williams a’i ddiddordeb mewn meddygaeth Dr Bleddyn Owen HuwsBwriadodd T. H. Parry-Williams newid cwrs ei yrfa a mynd yn feddyg ddwywaith, ac yntau eisoes wedi treulio pymtheg mlynedd yng Nghadair y Gymraeg yng Ngholeg Aberystwyth. Er mai penderfynu peidio â mynd a wnaeth yn y diwedd, ni phallodd ei ddiddordeb mewn meddygaeth. Bydd y ddarlith hon yn ymdrin â’r diddordeb a oedd ganddo yn y maes trwy dynnu ar dystiolaeth y casgliad o lyfrau meddygol a oedd yn ei feddiant, gan ddatgelu gwybodaeth newydd am hyd a lled ei ddiddordebau. Mynediad am ddim trwy docyn

C T

Twice, T. H. Parry-Williams was intent on changing direction in his career and becoming a doctor, having already spent fifteen years as Aberystwyth’s College Professor of Welsh. Although he ultimately decided against this, his interest in medicine never diminished. This lecture will look at his keen interest in the field of medicine, drawing on evidence from the collection of medical books in his possession, and revealing new information about the range of his interests. Free admission by ticketDelwedd / Image: T.H.Parry Williams © Julian Sheppard, Casgliad LlGC / NLW Collection


CYFLWYNIADAU PRESENTATIONS



A wyddech chi fod y Comisiwn

Brenhinol bellach wedi’i leoli ar yr un

safle a’r Llyfrgell Genedlaethol? Did you know that the Royal Commission is now located on the same site

as the National Library?

Dydd Sadwrn 26 Ionawr | Saturday 26 January, 1.30pmThe Literary Legacy of Humphrey Llwyd Yr Athro/ Professor Philip SchwyzerDylanwadodd gweledigaeth Humphrey Llwyd ar gyfer Prydain ar nifer fawr o awduron llenyddol diweddarach, yng Nghymru ac yn Lloegr. Ffocws y ddarlith hon fydd sut y dylanwadodd gwaith Llwyd ar feirdd a dramodwyr mawr Lloegr, gan gynnwys Edmund Spenser, William Shakespeare, a Michael Drayton. Cyn ac ar ôl uno ynys Prydain dan Iago I, trodd awduron Lloegr at fapiau Llwyd a’i weithiau hanesyddol er mwyn deall yr hyn y gallai ei olygu i gofleidio hunaniaeth gyffredin fel ‘Prydeinwyr’.Agorir yr arddangosfa am 1.30pm, gyda chyflwyniad gan Yr Athro Philip Schwyzer am 2.30pm, ac fe gynhelir derbyniad i ddilyn am 3.15pm.Mynediad trwy docyn £4.00, am ddim i gyfeillio y Llyfrgell. #HumphreyLlwyd450 #BlwyddynDarganfod

Humphrey Llwyd’s vision of Britain influenced many later literary writers, both in Wales and in England. This lecture will focus on how Llwyd’s work influenced major English poets and playwrights including Edmund Spenser, William Shakespeare, and Michael Drayton. Before and after the unification of the island of Britain under James I, English writers turned to Llwyd’s maps and historical works to understand what it might mean to embrace the common identity of ‘Britons’.The exhibition will open at 1.30pm,with a presentation by Professor Philip Schwyzer at 2.30pm, followed by a reception at 3.15pm.Admission by ticket £4.00, free to NLW Friends#InventorOfBritain #HumphreyLlwyd450 #YearofDiscoveryE

Dydd Mercher 6 Chwefror | Wednesday 6 February, 1.00pmProsiect Europeana ‘The Rise of Literacy’ Dr Dafydd Tudur & Elen Haf JonesCyfle i glywed mwy am rôl y Llyfrgell ym mhrosiect ‘The Rise of Literacy’, a gydlynwyd gan Europeana, llwyfan ddiwylliannol ddigidol Ewropeaidd. Fel rhan o’r fenter, mae 13 sefydliad ar draws Ewrop wedi digido, rhannu a dehongli llu o wrthrychau ar blatfform Europeana er mwyn olrhain hanes llythrennedd yn Ewrop.Mynediad am ddim trwy docyn

Learn more about the Library’s role in ‘The Rise of Literacy’ project, co-ordinated by Europeana, a European digital cultural platform. As part of the initiative, 13 institutions across Europe have digitized, shared and interpreted a host of objects on the Europeana platform in order to track the ‘rise of literacy’ in Europe.Free admission by ticket

C T

Delwedd / Image: Boy sitting in a chair reading a book © LlGC NLW P B Abery Collection

Dydd Gwener 1 Mawrth Friday 1 March, 12.30pmDathlu Dydd Gŵyl Dewi St David’s Day Celebrations Ymunwch â ni wrth i ni ddathlu diwrnod ein nawddsant. Dewch i ymweld â ni i fwynhau bwyd traddodiadol Cymreig yng Nghaffi Pen Dinas, a chael eich diddanu gan gerddoriaeth fyw ar y delyn gan Siân Ifan Price, Telynores Bro Mynach.

Join us as we celebrate the patron saint of Wales. Come and enjoy traditional Welsh food at Caffi Pen Dinas to the live accompaniment of the harpist Siân Ifan Price, Telynores Bro Mynach.



Delwedd / Image: Angliae Regina - Humphrey Llwyd © LlGC NLW map 3178



Dydd Mercher 6 Mawrth | Wednesday 6 March, 1.00pmThe Lifeboat Station Project Jack LoweErs yn fachgen, roedd bryd Jack Lowe ar fadau achub a ffotograffiaeth. Nawr, mae wedi dechrau ar antur aruthrol sy’n uno’i ddau gariad: The Lifeboat Station Project. Mae’n ymweld â phob un o 238 gorsaf bad achub yr RNLI yn y Deyrnas Unedig ac Iwerddon, er mwyn tynnu ffotograffau o’r criwiau gwirfoddol, gan ddefnyddio Colodion ar Blât Gwlyb, sef dull Fictoraidd sy’n defnyddio gwydr. Mae Jack eisoes wedi ymweld â 120 gorsaf bad achub, sy’n golygu ei fod hanner ffordd ar hyd ei daith epig. Ni fu’r daith yn fêl i gyd, ond cewch gyfle i glywed beth sy’n digwydd wrth i chi benderfynu dilyn eich calon. Mynediad am ddim trwy docyn

Jack Lowe has loved lifeboats and photography since he was a boy. Now he has embarked on an epic adventure that unites his two passions: The Lifeboat Station Project. He is visiting all 238 of the rnli lifeboat stations in the UK and Ireland to photograph the volunteer crews, using the traditional Victorian glass Wet Plate Collodion. With 120 lifeboat stations already behind him, Jack has now reached the half-way point of his odyssey. It hasn’t always been plain sailing, but come and discover what happens when you follow your heart Free admission by ticketE

Delwedd / Image: Jack Lowe © Duncan Davis

Dydd Gwener 8 Mawrth Friday 8 March, 1.00pmMyned trwy wledydd Europa: Teithiau Humphrey Llwyd Dr Paul Bryant-QuinnYn 1566–7, teithiodd Humphrey Llwyd drwy’r Iseldiroedd a’r Almaen i’r Eidal. Ymwelodd â rhai o ddinasoedd mwyaf diddorol y gwledydd hyn gan gyfarfod ag ysgolheigion a llenorion nodedig y cyfnod. Yn y sgwrs hon fe ystyriwn gysylltiadau Llwyd yn Ewrop a’u harwyddocâd i Gymru. Mynediad am ddim trwy docyn

In 1566-7, Humphrey Llwyd travelled through the Low Countries and Germany to Italy. Llwyd visited some of those countries’ most interesting cities, and met with some of the periods noted scholars and authors. In this talk we shall consider Llwyd’s European connections and their significance for Wales.Free admission by ticket

C T

#BlwyddynDarganfod #InventorOfBritain #HumphreyLlwyd450 #YearofDiscovery Delwedd / Image: Ortelius map o Ewrop/of Europe

Dydd Sadwrn 16 Mawrth Saturday 16 March, 2.00pmOwen Rhoscomyl: Comando Hanes Cymru Bob MorrisRoedd Owen Rhoscomyl (neu Arthur Owen Vaughan, neu Robert Scourfield Milne) yn ffigwr anghyffredin yng Nghymru ar drothwy’r ugeinfed ganrif. Roedd yn anturiaethwr, cowboi, milwr, nofelydd, rhamantydd, brenhinwr ymerodrol ac ar dân dros boblogeiddio hanes Cymru. Dyma ymgais i bwyso a mesur ei gyfraniad, ganrif union ar ôl iddo farw. Mynediad trwy docyn £4.00, am ddim i Gyfeillion y Llyfrgell

Owen Rhoscomyl (or Arthur Owen Vaughan, or Robert Scourfield Milne) was an unusual figure in Wales at the threshold of the twentieth century. He was an adventurer, cowboy, soldier, novelist, romanticist, imperial royalist and keen to popularize the history of Wales. This is an attempt to evaluate his contribution, a century since his death.Admission by ticket £4.00, free to NLW Friends

C T Delwedd / Image: Owen Rhoscomyl Casgliad LlGC NLW


Dydd Mercher 3 Ebrill | Wednesday 3 April, 1.00pm

The Albion and the art of emigration Dr Rowan O’Neill Mae’r ddau adeilad amlwg ar y doc yn Aberteifi yn sefyll fel cofadeiliau i hanes morwrol cyfoethog y dref. Cafodd stordy Pen-y-Bont ei adeiladu fel stordy ym 1745. Ym 1785, prynwyd yr adeilad gan y brodyr Thomas a John Davies, a fu’n gwasanaethu’r diwydiant cychod gyda llofft i weithgynhyrchu hwyliau yn y storfa a ffowndri ym Mhen-y-Bont. Erbyn troad y 19eg ganrif, roedd y brodyr hefyd wedi prynu cychod gan gynnwys y llong ddeufast gyflym, yr Albion. Cludodd yr Albion 27 o deuluoedd o Sir Aberteifi i New Brunswick, Canada ym 1819 i sefydlu anheddiad Aberteifi. Bydd y cyflwyniad hwn yn ystyried hanes mudo o Aberteifi a’r ffyrdd o goffau’r digwyddiad, gan gynnwys cynlluniau ar gyfer 2019, deucanmlwyddiant siwrnai wreiddiol yr Albion.Mynediad am ddim trwy docyn

Two prominent buildings on the dock in Cardigan stand as monuments to the town’s rich maritime history. The Bridge End storehouse built in 1745 was purchased by brothers Thomas and John Davies in 1785, who served the shipping industry with a sail making loft in the warehouse and a foundry at Bridge End. By the turn of the 19th century, the brothers had also purchased ships including the fast sailing brig, the Albion. The Albion transported 27 families from Cardiganshire to New Brunswick, Canada in 1819 to found the Cardigan settlement. This talk will consider the history of emigration from Cardigan and the ways in which it has been commemorated, including plans for 2019, the bicentenary of the Albion’s original journey.Free admission by ticket

EDelwedd / Image: Cardigan Quay c.1860 © Tony Bowen Collection




Dydd Sadwrn 6 Ebrill | Saturday 6 April, 10.00am – 4.00pmGŵyl Ar LafarGŵyl i ddysgwyr Cymraeg a’u teuluoedd wedi ei threfnu ar y cyd rhwng y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol, y Llyfrgell Genedlaethol a’r Amgueddfa Genedlaethol yw Gŵyl Ar Lafar. Gŵyl Ar Lafar is a festival for Welsh learners and their families organised as a joint event by the National Centre for Learning Welsh, the National Library and National Museum Wales.

AmdaniUn o awduron cyfres llyfrau Amdani yn trafod ei gwaith.One of the authors of the series entitled Amdani discusses her work.

Films FfilmiauDetholiad o ffilmiau o Archif Genedlaethol Sgrin a Sain Cymru. A selection of films from The National Screen and Sound Archive of Wales.

Cystadleuaeth Ffotograffiaeth Photography Competition Tynnu lluniau ar y dydd a’u trydar #ArLafar19

Photographs from the day tweeted with the hashtag #ArLafar19

Helfa Drysor Treasure HuntCasglu atebion neu eitemau wedi eu cuddio yn adeilad y Llyfrgell.

A hunt for answers and items hidden in the Library.

Mynediad am ddim | Free admission #ArLafar19

C

Gweithdy gwaith llaw Practical workshop Cynhyrchu map hynafol yn null Cambriae Typus. Gweithdy ‘galw heibio’ sy’n rhedeg trwy gydol y dydd.

An opportunity to produce an ancient map in the Cambriae Typus style. ‘Drop in’ workshop throughout the day.

Lolfa LafarSesiwn sgwrsio i ddysgwyr Cymraeg yng Nghaffi Pen Dinas.

An opportunity for Welsh learners to chat in Caffi Pen Dinas.

Taith yr IaithSioe ‘un dyn’ gan gwmni Mewn Cymeriad yn adrodd hanes a datblygiad yr iaith Gymraeg.

‘One man show’ by Mewn Cymeriad drama company, on the history and development of the Welsh language.

Teithiau tywys Teithiau o amgylch yr adeilad a chyfle i ymweld â storfeydd ac ardaloedd caeedig Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

Guided tours of the building and a chance to visit the storage and restricted areas.




Dydd Gwener 26 Ebrill | Friday 26 April 1.00pmHumphrey Llwyd: Hanesydd Cymru Yr Athro/ Professor Huw Pryce Yn 1559 cwblhaodd Humphrey Llwyd waith Saesneg yn adrodd hanes Cymru’r oesoedd canol, a adwaenir fel y Cronica Walliae. Dyma osod sylfaen ar gyfer y ddealltwriaeth o hanes Cymru tan y 19eg ganrif, ar ôl i David Powel addasu’r gwaith a’i gyhoeddi o dan y teitl The Historie of Cambria (1584). Yn ôl Powel, roedd Llwyd wedi cyfieithu cronicl canoloesol Cymraeg. Ond ai dyna’r gwir? Sut aeth Humphrey Llwyd ati i ysgrifennu ei lyfr mewn gwirionedd, a beth oedd ei amcanion? Mynediad am ddim trwy docyn#HumphreyLlwyd450 #BlwyddynDarganfod

In 1559 Humphrey Llwyd completed an English work narrating the history of medieval Wales, known as the Cronica Walliae. This laid the foundations for the understanding of Welsh history until the 19th century after David Powel adapted the work and published it under the title The Historie of Cambria (1584). According to Powel, Llwyd had translated a medieval chronicle in Welsh. But was that true? How in fact did Humphrey Llwyd set about writing his book, and what were his aims?Free admission by ticket

C T

#InventorOfBritain Delwedd / Image: Cambriae Typus - Humphrey Llwyd, © LlGC NLW Map 5005

Dydd Mercher 1 Mai Wednesday 1 May 1.00pmCarolau Mai Dr Rhiannon Ifans Mae’r Cymry wedi bod yn dathlu dyfodiad Mai ers canrifoedd. Rhan o’r dathliadau hapus hynny oedd canu carolau i gyfarch tymor yr haf a’i hyfrydwch.Mynediad am ddim trwy docyn #BlwyddynDarganfod

May Day has been celebrated in Wales for centuries. During these celebrations May carols were sung to greet the arrival of the summer season.Free admission by ticket #YearofDiscovery

C TDelwedd / Image: Dr Rhiannon Ifans

The National Library of Wales What’s On 19 18 Digwyddiadau Llyfrgell Genedlaethol Cymru

Dydd Sadwrn 11 Mai | Saturday 11 May, 10.00am – 4.00pmFfair Hanes Teulu a Hanes Lleol Diwrnod llawn o sgyrsiau, cyflwyniadau a stondinau, a chyfle i siarad ag arbenigwyr yn y maes. Diwrnod delfrydol i bawb sy’n ymddiddori ym mhob agwedd ar Hanes Teulu a Hanes Lleol.

A full day of talks, presentations and stands, with an opportunity to talk to experts. A fascinating day for everyone interested in all aspects of Family and Local History.

11.00am Specialist imaging services at the National Library Scott Waby Pennaeth Digido’r Llyfrgell sy’n trafod y gwasanaethau delweddu arbenigol a ddefnyddir gan y Llyfrgell i ddatgelu testunau cudd mewn archifau, paratoi ffacsimilïau o ansawdd uchel a thrwsio ac adfer ffotograffau a ddifrodwyd, yn ddigidol. Dangosir enghreifftiau o’r gwaith hwn hefyd. Mynediad am ddim trwy docyn

The Library’s Head of Digitisation, discusses and shows examples of the specialist imaging services used by the Library to reveal hidden texts in archives, prepare high quality facsimiles and digitally repair and restore damaged photographs. Free admission by ticket

E

Delwedd / Image: Findmypast Collection

2.00pm Family History: Beyond the basics Myko Clelland Rydych wedi llunio coeden deulu, wedi defnyddio cofnodion cyfrifiadau ac wedi dod o hyd i berthnasau yng nghasgliadau cofnodion plwyfi, ond beth yw’r cam nesaf? Ymunwch ag achrestrydd preswyl Findmypast, Myko Clelland, wrth i ni archwilio cofnodion milwrol, trethiant, cyfeirlyfrau masnach, cofnodion troseddol, ewyllysiau a phrofiant, prentisiaethau, papurau newydd hanesyddol a mwy, i ddarganfod stori gyflawn eich cyndeidiau. Mynediad am ddim trwy docyn

You’ve built a family tree, made use of census records and found relatives in parish record collections, but what comes next? Join Findmypast resident genealogist Myko Clelland as we explore military records, taxation, trade directories, criminal records, wills & probate, apprenticeships, historic newspapers and more to discover the full story of your ancestors. Free admission by ticket E

Delwedd / Image: Peniarth 475G

A wyddech chi fod y Llyfrgell yn cynnal sesiynau gwybodaeth am Hanes Teulu? Gweler ein gwefan am wybodaeth bellach.Did you know that the Library holds Family History information sessions? For further details see our website.

Dydd Mercher 15 Mai Wednesday 15 May, 1.00pmCartographic Imaginaries Yr Athro / Professor Jon Anderson Mae Atlas Llenyddol yn archwilio’r cysylltiadau hynod ddiddorol rhwng pobl, llefydd a gweithiau llenyddol dychmygus yng Nghymru. Fel cangen o’r prosiect, comisiynwyd artistiaid cyfoes i greu gweithiau gweledol newydd sy’n ailddychmygu llefydd a llyfrau Cymru mewn ffyrdd newydd. Ffrwyth y gwaith oedd ‘Cartographic Imaginaries’, sef arddangosfa deithiol sy’n cynnwys y gweithiau celf newydd a chyffrous hyn. Jon Anderson fydd yn trafod tarddiad y comisiwn, ac yn siarad am y syniad o gelfyddyd gartograffig.Mynediad am ddim trwy docyn

Literary Atlas explores the fascinating relations between people, places and works of imaginative literature in Wales. As an offshoot, the project commissioned contemporary artists to create new visual works that reimagine Welsh places and books in new ways. The result was ‘Cartographic Imaginaries’, a touring exhibition of these exciting new artworks. Jon Anderson will discuss the origins of the commission, and talk about the idea of cartographic art.Free admission by ticket E

Delwedd / Image: ‘Enlli, A Learning Aid’- Iwan Bala


Dydd Gwener 31 Mai Friday 31 May 9.30am – 4.30pmCarto-Cymru – Symposiwm Mapiau Cymru 2019: Humphrey Llwyd: Lluniwr Prydain

Ffocws symposiwm eleni fydd gwaith Humphrey Llwyd, arfarniad o waith a dylanwad tad cartograffeg Cymru.Bydd y siaradwyr yn cynnwys: Keith Lilley, Athro Daearyddiaeth Hanesyddol, Prifysgol Queen’s, Belfast; Joost Depuydt, Curadur Casgliadau Argraffiaeth a Thechnegol, Amgueddfa Plantin-Moretus, Antwerp; a James January-McCann, Swyddog Enwau Lleoedd ac Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru.Bydd y symposiwm hefyd yn cynnwys teithiau tywys o amgylch arddangosfa Humphrey Llwyd gan y curadur Huw Thomas, yn ogystal â chyfle i weld deunyddiau a ddewiswyd yn arbennig ar gyfer y symposiwm gan Gomisiwn Brenhinol Henebion Cymru yn eu Hystafell Ddarllen. Mynediad trwy docyn i gyflwyniadau’r bore £10.00 – darperir te / coffi wrth gofrestru.

This year’s symposium will concentrate on the work of Humphrey Llwyd, an appraisal of the work and influence of the father of Welsh cartography.Speakers will include: Keith Lilley, Professor of Historical Geography, Queen’s University Belfast; Joost Depuydt, Curator of Typographical and Technical Collections, Plantin-Moretus Museum, Antwerp; and James January-McCann, Place Names Officer and Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales.The symposium will also include guided tours of the Humphrey Llwyd exhibition by the curator Huw Thomas, together with a display of materials especially selected for the symposium by the Royal Commission in their Reading Room. Admission by ticket to the morning presentations £10.00 – tea / coffee served during registration

C E T

#BlwyddynDarganfod #InventorOfBritain #HumphreyLlwyd450 #YearofDiscovery Delwedd / Image: Humphrey Llwyd

Dydd Mercher 5 Mehefin Wednesday 5 June 1.00pmThe Aber Spirit: student life through the decades Gwenda Sippings, Llywydd Cymdeithas Cyn-fyfyrwyr Aberystwyth a Julie Archer, Rheolwr Cofnodion Prifysgol Aberystwyth Yn 2017 dathlodd Cymdeithas Cyn-fyfyrwyr Aberystwyth ei phen-blwydd yn 125 oed. Mae archifau’r Gymdeithas, a ddelir yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, ac archifau’r Brifysgol ei hun, yn dyst i amrediad y profiadau a gynigiwyd i fyfyrwyr dros y blynyddoedd, ac i’r ffordd y mae’r Brifysgol wedi effeithio ar y dref. Yn ystod y cyflwyniad hwn, tynnir sylw at straeon o ddegawdau gwahanol, a defnyddir eitemau o’r ddwy archif. Mynediad am ddim trwy docyn

In 2017 the Old Students’ Association celebrated its 125th anniversary. The archives of the Association, held at The National Library of Wales, and those of the University itself, demonstrate the range of student experiences over the years, and how the University has had an impact on the town. This talk will highlight some of the stories from different decades and will be illustrated by items from both archives. Free admission by ticketE Delwedd / Image: Kicking The Bar, Casgliad Coleg

Prifysgol Aberystwyth Ciii 212

Dydd Mercher 12 Mehefin Wednesday 12 June 1.00pmMansel Thomas Terence Gilmore-James Cyfle i ddathlu bywyd a gwaith un o gyfansoddwyr a cherddorion campus Cymru ar y dyddiad a fyddai wedi bod yn ben-blwydd arno.Mynediad am ddim trwy docynAn opportunity to celebrate the life and work of one of Wales’s consummate composers and musicians on what would have been his birthday.Free admission by ticketE

Delwedd / Image: Mansel Thomas


Dydd Mercher 19 Mehefin Wednesday 19 June 1.00pmCymru a’r Môr: 10,000 o Flynyddoedd o Hanes y Môr Cyflwyniad gan Dr Mark Redknap, a chyd-gyfranwyr i gyd-gyhoeddiad diweddaraf y Comisiwn Brenhinol, Cymru a’r Môr. Yn y llyfr hwn ceir dros 400 o ddelweddau cydraniad uchel sy’n dod yn bennaf o gasgliadau helaeth Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru, Llyfrgell Genedlaethol Cymru ac Amgueddfa Cymru. Bydd y cyflwyniad hwn sy’n llawn lluniau yn cyflwyno stori gyffrous ond digon anghyfarwydd hanes morwrol cynhanesyddol, Rhufeinig, canoloesol a mwy diweddar Cymru.Mynediad am ddim trwy docyn

Wales and the Sea: 10,000 Years of Welsh Maritime History A presentation by Dr Mark Redknap, and fellow contributors to the Royal Commission’s latest joint publication, Wales and the Sea. This new book has over 400 high-resolution images largely drawn from the vast collections of the Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales, The National Library of Wales and Amgueddfa Cymru–National Museum Wales. This illustrated presentation will introduce the exciting but little-known story of the prehistoric, Roman, medieval and more recent maritime history of Wales.Free admission by ticket E

Dydd Gwener 28 Mehefin Friday 28 June 1.00pmWalford and Wales Dr Rhian Davies Daeth Henry Walford Davies yn Athro Cerddoriaeth Gregynog yn Aberystwyth ac yn Gyfarwyddwr Cyngor Cerdd Cenedlaethol Cymru yn 1919.Ganrif yn ddiweddarach, Rhian Davies sy’n ystyried ei weledigaeth “i wthio mynegiant cenedligrwydd Cymru mewn cerddoriaeth ymhellach” a’i fentrau arloesol a ariannwyd gan “haelioni di-ben-draw” Gwendoline a Margaret Davies.Mynediad am ddim trwy docyn

Henry Walford Davies became Gregynog Professor of Music at Aberystwyth and Director of the National Council of Music for Wales in 1919.A century later, Rhian Davies considers his vision “to further the expression of Welsh nationality in music” and his trailblazing initiatives that were bankrolled by the “boundless generosity” of Gwendoline and Margaret Davies.Free admission by ticket

E Delwedd / Image: Aber Music Dept 1926, NLW Photo, Box 1258




FFILM FILM


Dydd Mercher 10 Ebrill Wednesday 10 April 1.00pm

Ffilmiau’r Bobl – diwylliant cine amatur yng Nghymru Dafydd O’Connor

Bydd y cynhyrchydd teledu Dafydd O’Connor yn rhannu’r ffilmiau amatur o gasgliad Archif Genedlaethol Sgrin a Sain Cymru a roddodd y mwyaf o bleser iddo wrth wneud rhaglenni ‘Wales’s Home Movies’, ac yn adrodd y straeon personol y tu ôl iddynt. Cawn gipolwg unigryw ar hanes cymdeithasol y genedl trwy lygaid pobl gyffredin.Mynediad am ddim trwy docyn

TV producer Dafydd O’Connor shares the amateur films from the National Screen and Sound Archive of Wales collection that gave him the most pleasure whilst producing programmes in the ‘Wales’s Home Movies’ series, and relates the personal stories behind them. We are given a unique insight into the nation’s social history through the eyes of ordinary people.Free admission by ticket

C T Delwedd / Image: Casgliad Evan Morgan Collection

Dydd Mercher 22 Mai Wednesday 22 May 1.00pm

Putting Welsh History on Television Colin Thomas

I rai, mae dehongli hanes Cymru yn frwydr. Yn wir, roedd cyfres Channel 4 ar hanes Cymru, The Dragon Has Two Tongues, yn ddadl angerddol mewn 13 pennod, rhwng dau olwg hollol wahanol ar y gorffennol, a fynegwyd gan Wynford Vaughan Thomas a’r Athro Gwyn Alf Williams. Bydd Colin Thomas, cynhyrchydd/cyfarwyddwr y gyfres honno, ac enillydd gwobr Rhaglen Ddogfen Orau BAFTA Cymru deirgwaith, yn edrych yn ôl ar ei ymgais bersonol i gyflwyno hanes Cymru ar deledu ac yn cyffwrdd ag ymgais cyfresi eraill fel The Story of Wales a Wales – Horrible Histories. Mynediad am ddim trwy docyn

For some the interpretation of Welsh history is a battleground. Indeed Channel 4’s history of Wales The Dragon Has Two Tongues was a 13-part passionate argument between two totally different versions of the past, articulated by Wynford Vaughan Thomas and Professor Gwyn Alf Williams. Colin Thomas, the producer/director of that series and a three times winner of BAFTA Cymru’s Best Documentary award, will look back at his own attempts to put Welsh history on television and touch on those of other series like The Story of Wales and Wales – Horrible Histories. Free admission by ticket

E Delwedd / Image: The Dragon Has Two Tongues © ITV Cymru/Wales

A wyddech chi fod gan y Llyfrgell dros 7,000,000 troedfedd o ffilm yn ei chasgliad?Did you know that the Library has over 7,000,000 feet of film in its collection?


CERDDORIAETH MUSIC


Nos Wener / Friday 29 Mawrth / March 7.30pm

GIG: Bryn Fôn (acwstig)gyda / with Rhys Parry + John Williams

Mynediad trwy docyn Admission by ticket £12.00

Bar ar gael | Bar availableC

Nos Wener / Friday 10 Mai / May

7.30pm

GIG: Gwilym Bowen Rhys

Noson o ganu gyda chymysgedd o’i ganeuon ei hun a threfniannau cyfoes a chyffrous o hen ganeuon traddodiadol An evening of songs with a selection of his own songs and modern and exciting arrangements of old traditional songs

Mynediad trwy docyn Admission by ticket £6.00Bar ar gael / Bar available C

CYNIGIR GOSTYNGIAD I

GRWPIAU O 5 NEU FWY

DISCOUNT GIVEN TO GROUPS OF

5 OR MORE

The National Library of Wales What’s On 29 28 Digwyddiadau Llyfrgell Genedlaethol Cymru

GWEITHGAREDDAU I’R TEULU FAMILY ACTIVITIES


Tuesday 26 February, 11:30am (RNLI Station) & 2:00 pm (The National Library of Wales)Trash to Treasure - Art WorkshopLed by the Under the Sun company, you’ll have an opportunity to gain inspiration from our Tra Môr yn Fur exhibition and create your own nautical puppets. Join us in an exciting workshop that will transform your trash into treasure worthy of display on the world’s most prestigious stages!The workshop will be held in the Library and you’re welcome to bring your recycling from home. Or you can join us on a beach comb in the morning which will start at 11:30am by the RNLI Station (South Beach, Aberystwyth). The workshop will be suitable for all ages, but a parent / adult should accompany their child / childrenAdmission by ticket £4.00 per childB

Dydd Mawrth 26 Chwefror, 11:30am (Gorsaf RNLI) a 2:00pm (Llyfrgell Genedlaethol Cymru)Gwastraff i Gampwaith – Gweithdy Celf Dan ofal cwmni Dan yr Haul bydd cyfle i chi gael eich ysbrydoli gan arddangosfa Tra Môr yn Fur a chreu pypedau morwrol. Ymunwch â ni mewn gweithdy cyffrous i droi’ch gwastraff yn gampwaith a fyddai’n deilwng o gael ei arddangos ar lwyfannau ar draws y byd!Cynhelir y gweithdy yn y Llyfrgell ac mae croeso i chi ddod ag eitemau ailgylchu o adref. Neu ymunwch â ni am 11:30am wrth orsaf yr RNLI (Traeth y De, Aberystwyth) am drip i’r traeth i dwrio am eitemau i’w hailgylchu.Mae’r gweithdy yn addas i bob oedran, ond disgwylir rhiant / oedolyn gyda’u plentyn / plant.Mynediad trwy docyn £4.00 y plentyn

Dydd Iau 28 Chwefror | Thursday 28 February 10.00am – 4.00pmBydoedd Rhithiol: Archwiliwch ein Gorffennol Digidol Dewch i archwilio cestyll, abatai a chapeli trwy brofiad rhithwir, teithiau 360-gradd ac amgylcheddau gêmau. Digwyddiad rhyngweithiol gyda chyfle i chi alw heibio. Addas i deuluoedd a phlant 3+. Bydd y digwyddiad hwn yn dangos adnoddau arloesol a chyffrous y Comisiwn Brenhinol. Cynhelir y digwyddiad yn Ystafell Addysg y Llyfrgell.Mynediad am ddim

Virtual Worlds: Explore our Digital Past Come and explore castles, abbeys and chapels through virtual reality, 360-degree tours and gaming environments. An interactive, drop-in event suitable for families and children aged 3+.This event will showcase the innovative and exciting digital resources of the Royal Commission. The event will be held in the Library’s Education Room.Free admission B

Delwedd / Image: © CraftsbyAmanda.com


Dewch i weld oriel newydd y Llyfrgell Genedlaethol ochr yn ochr â llyfrgell gyhoeddus newydd, canolfan gwybodaeth i ymwelwyr a chaffi yng nghanol tref Hwlffordd. Yn arddangos pob agwedd ar gasgliadau’r Llyfrgell, o eitemau eiconig i rai sydd ddim yn cael eu harddangos yn aml.

Ewch i’n gwefan www.llyfrgell.cymru am fanylion pellach #Glanyrafon

Come and see our exciting new gallery situated alongside a new public library, tourist information centre and café in the centre of Haverfordwest.Showcasing all aspects of the National Library’s collections, with iconic greats alongside items rarely seen.

Further information on our website www.library.wales #Riverside

DIGWYDDIADAU AC ARDDANGOSFEYDD YN HWLFFORDD EVENTS AND EXHIBITIONS IN HAVERFORDWEST

ARDDANGOSFEYDD YN HWLFFORDD EXHIBITIONS IN HAVERFORDWEST

MYNEDIAD AM DDIM

FREE ADMISSION

Stori Sir Benfro The Story of PembrokeshireTan / Until 11.05.19Yng nghornel de-orllewinol Cymru mae sir o fynyddoedd garw ac arfordir dramatig, gyda’r môr yn ffin iddi ar dair ochr. Dyma Sir Benfro, gwlad y cestyll a’r cromlechi. Yn yr arddangosfa hon daw chwedlau hudol, hanes cythryblus a thirlun ysblennydd Sir Benfro yn fyw trwy gasgliadau amryfal ac unigryw Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

In the southwest corner of Wales, there is a land of rugged mountains and dramatic coastlines bordered on three sides by sea. This is Pembrokeshire, the land of castles and cromlechs. In this exhibition the magical legends, colourful history and spectacular landscape of Pembrokeshire are brought to life through the diverse and unique collections of The National Library of Wales.

Delwedd / Image: Vase of Flowers - Gwen John. Casgliad LlGC / NLW Collection


ARDDANGOSFEYDD YN HWLFFORDD EXHIBITIONS IN HAVERFORDWEST

Kyffin: Tir a Môr / Land and SeaTan / Until 11.05.19Arddangosfa sy’n coffáu canmlwyddiant un o ffigyrau enwocaf y byd celf yng Nghymru – Syr Kyffin Williams. Wedi’i ysbrydoli gan dirlun Cymru ar hyd ei fywyd, bydd yr arddangosfa gofiadwy hon yn gyfle prin i weld rhai o dirluniau a morluniau mwyaf eiconig yr arlunydd, ochr yn ochr â thrysorau o’r archif.

An exhibition commemorating the centenary of one of the most famous figures in Welsh art – Sir Kyffin Williams. Inspired by Wales’ landscape throughout his life, this exhibition is a rare opportunity to view some of the artist’s most iconic landscapes and seascapes alongside treasures from the archive.

Delwedd / Image: Eryri / Snowdonia, Kyffin Williams ©LlGC / NLW

DIGWYDDIADAU YN HWLFFORDD EVENTS IN HAVERFORDWEST

Dydd Llun 11 Chwefror Monday 11 February 1.00pmSir Kyffin Williams in the National Collection Lona Mason & Morfudd Bevan Mewn cydweithrediad â’r arddangosfa bresennol, Kyffin: Tir a Môr / Land and Sea, Pennaeth Graffeg, Sgrin a Sain Llyfrgell Genedlaethol Cymru a’i Churadur Celf sy’n cyflwyno eitemau o’r casgliad cyfoethog ac amrywiol o waith yr artist annwyl hwn, a adawyd ganddo i’r genedl.Mynediad am ddim trwy docyn

In conjunction with the current exhibition, Kyffin: Tir a Môr / Land and Sea, the National Library of Wales’s Head of Graphic, Screen and Sound, together with its Art Curator, present some of the rich and diverse collection of this much loved artist, which he bequeathed to the nation.Free admission by ticket

E

Delwedd / Image: Above Carneddi no2 - Kyffin Williams ©LlGC NLW


Tocynnau ar gael o Swyddfa Docynnau Glan-yr-Afon, HwlfforddTickets available from The Riverside Ticket Box Office, Haverfordwest

(01437) 775244 neu / or www.ticketsource.co.uk/glan-yr-afon

Dydd Gwener 1 Mawrth Friday 1 March 11.00am (event in Welsh) / 1.00pm (event in English)

Chwarae â geiriau; gweithdy gyda Ceri Wyn Jones11.00amSesiwn hwyliog er mwyn cael blas ar greu syniadau, llinellau a phenillion, addas i blant 7–11 mlwydd oed. Mynediad am ddim trwy docynC

Play on words: a workshop with Ceri Wyn Jones 1.00pmA taster session exploring the fun involved in creating ideas, lines and verses, suitable for children aged 7–11.Free admission by ticketE

DIGWYDDIADAU YN HWLFFORDD EVENTS IN HAVERFORDWEST

Dydd Llun 15 Ebrill Monday 15 April 1.00pmGofalu am ein Casgliadau / Caring for our Collections Iwan Bryn JamesCyflwyniad gan Bennaeth Cadwraeth Llyfrgell Genedlaethol Cymru, sy’n rhoi ychydig o hanes a chefndir cadwraeth archifol yn y Llyfrgell, ac yn disgrifio rhai o’r prosesau a ddefnyddir i drin ac adfer gwahanol wrthrychau o’r casgliadau. Yn ogystal, bydd y cyflwyniad yn gyfle i gynghori ar ffyrdd o estyn oes eitemau yn y cartref. Mynediad am ddim trwy docyn

A presentation by The National Library of Wales’s Head of Conservation, who gives some of the history and background to archival preservation at the Library, and describes some of the processes used to treat and restore various objects from the collections. The presentation will also be an opportunity to advise on ways of extending the life of items at home. Free admission by ticket

C T

Ymgyrch Fframio’r Dyfodol Mae Ymgyrch Fframio’r Dyfodol yn ariannu fframiau cadwraeth ar gyfer paentiadau eiconig Kyffin Williams. Eisoes, mae cyfraniadau hael gan y cyhoedd wedi ein galluogi i fframio’r paentiad hwn o waith Kyffin. Gyda’ch cefnogaeth chi byddwn yn medru cyflawni mwy o’r gwaith cadwraeth hanfodol hwn gan sicrhau y bydd paentiadau Kyffin yma i’w gwerthfawrogi gan genedlaethau’r dyfodol.I gefnogi anfonwch rodd trwy’r post, cyfrannwch ar-lein, neu tecstiwch KYFF10 i 70070 i roi £10 i’r ymgyrch.

Framing the Future CampaignThe Framing the Future Campaign aims to fund conservation frames for Kyffin Williams’s iconic paintings. Generous donations by the public have already enabled us to frame this painting by Kyffin. With your support, we will able to carry out more of this essential conservation work and ensure that Kyffin’s paintings will be here to be appreciated by future generations.To support please send a donation by post, contribute online, or text KYFF10 to 70070 to donate £10 to the campaign.

Delwedd / Image: Ffermwr Ymysg y Creigiau / Farmer Among the Rocks, Kyffin Williams © LlGC / NLW


GWYBODAETH I YMWELWYR VISITOR INFORMATION


YSTAFELLOEDD DARLLEN READING ROOMS• Hanes Lleol • Hanes y Teulu • Ymchwil Beth bynnag fo’ch diddordebau, dyma’r lle delfrydol i gael mynediad at gasgliadau eang y Llyfrgell. Dewch i ddefnyddio’n dwy ystafell ddarllen groesawgar a deniadol a gwneud y gorau o’n holl adnoddau, gyda chymorth staff profiadol a chyfeillgar.

• Local History • Family History • Research Whatever your interests, this is the ideal place to gain access to the Library’s vast collections. Come and use our two welcoming and attractive reading rooms and make the most of all our resources, with support from experienced and friendly staff.

YMWELD VISITINGCynhelir teithiau tywys wythnosol o amgylch y Llyfrgell. I archebu tocyn cysylltwch â’r Swyddfa Docynnau ar 01970 632 548 neu archebwch ar y we trwy fynd i digwyddiadau.llyfrgell.cymruMae’r Llyfrgell hefyd yn cynnig teithiau tywys i grwpiau a chymdeithasau – am ragor o wybodaeth ffoniwch 01970 632 800 neu anfonwch e-bost at [email protected]

Weekly guided tours of the Library are available. To book a ticket contact the Box Office on 01970 632 548 or book on-line at events.library.walesThe Library also offers tours for groups and organisations – for further information contact 01970 632 800 or e-mail [email protected]

DARGANFOD DISCOVERYdych chi eisiau manteisio i’r eithaf ar gasgliadau a gwasanaethau’r Llyfrgell? Os felly, cynhelir sesiynau gwybodaeth ar y pynciau canlynol:• Sesiwn Groeso• Catalogau ac e-Adnoddau• Hanes Teulu a Hanes Lleol• Hanes Adeiladau Am ragor o wybodaeth neu i gadw lle yn un o’r sesiynau, ewch i www.llyfrgell.cymru/cymorthfeydd neu ffoniwch 01970 632 933

Do you want to know how to get the best out of the Library’s collections and services? If so, information sessions are held on the following topics:• Welcome Session• Catalogues and e-resources• Family and Local history• Property History For more information or to book your place, please visit www.library.wales/surgeries or telephone 01970 632 933

Ystafell Ddarllen y Gogledd | Library’s North Reading Room

GWASANAETH LLETYGARWCH HOSPITALITY FACILITIESOs ydych yn chwilio am leoliad godidog ac unigryw ar gyfer seremoni briodas, cynhadledd neu ddigwyddiad, mae Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn cynnig nifer o ystafelloedd i’w llogi, ynghyd â chymorth technegol a gwasanaeth arlwyo i hyd at 100 o bobl. Cysylltwch â’r Swyddog Lletygarwch ar [email protected] neu 01970 632 801 i drafod eich anghenion ymhellach.

If you’re looking for a magnificent and unique venue for your wedding ceremony, conference or event, The National Library of Wales has a number of rooms available for hire and can provide technical support and catering for up to 100 people. Contact our Hospitality Officer on [email protected] or 01970 632 801 to discuss your requirements.

PLEASE NOTE Your seat will be kept in the Drwm until 5 minutes after the event commences. If the seat is vacant, the Library will reserve the right to offer the seat to anyone else on our waiting list. This will only apply to tickets offered free of charge. If you know that you will be late arriving, you should try to inform the Library if possible. Please make every effort to be in your seat promptly. Thank you for your co-operation.The Library’s photographers may take photos or film at events and exhibitions. It is also possible that the Library will want to use these images in our promotional and marketing materials. If you object to us using an image in which you appear for these purposes, please inform a member of Library staff. We also use CCTV inside the building and outside on the Library’s premises.The Library retains the right to change the scheduling of events or exhibitions. The details listed are correct at the time of publication.In the event of a cancellation, every effort will be made to inform ticket holders.

NODER Cedwir eich sedd yn y Drwm tan 5 munud wedi i’r digwyddiad ddechrau. Os bydd y sedd yn wag, cedwir yr hawl gan y Llyfrgell i gynnig y sedd i unrhywun arall sydd ar ein rhestr aros. Bydd hyn yn weithredol ar gyfer tocynnau a gynigir am ddim. Os gwyddoch y byddwch yn hwyr yn cyrraedd, dylid ymdrechu i roi gwybod i’r Llyfrgell os yw’n bosib. Dylid ymdrechu i fod yn eich sedd yn brydlon, er hwylustod. Diolch am eich cydweithrediad.Mae’n bosib y bydd ffotograffwyr y Llyfrgell yn tynnu lluniau neu’n ffilmio mewn digwyddiadau ac arddangosfeydd. Mae’n bosib hefyd y bydd y Llyfrgell yn dymuno defnyddio’r delweddau hyn mewn deunydd hyrwyddo a marchnata. Os ydych yn gwrthwynebu gweld llun sy’n eich cynnwys chi yn cael ei ddefnyddio at y dibenion hyn, rhowch wybod i aelod o staff y Llyfrgell. Rydym hefyd yn defnyddio Camerâu Cylch Cyfyng y tu mewn i’r adeilad a thu allan ar safle’r Llyfrgell.Mae’r Llyfrgell yn cadw’r hawl i newid amseroedd a dyddiadau unrhyw ddigwyddiad neu arddangosfa. Mae’r manylion a geir yn y llyfryn hwn yn gywir adeg ei gyhoeddi.Os bydd digwyddiad yn cael ei ohirio, gwneir pob ymdrech i hysbysu deiliaid y tocynnau.


GWYBODAETH I YMWELWYR VISITOR INFORMATION


SUPPORTFRIENDS OF THE LIBRARY Join the Friends of the NLW and play your part in our future. Also enjoy a 10% discount on some of the items in the Library shop: www.library.wales/friends

THE COLLECTIONS FUND - Building the future To ensure that our collecting continues to be effective and our collections remain current, we will need to establish long-term sustainable sources of income. One way of doing so is our new Collection Fund. The money will be invested in order to earn income which will be used to purchase new items for the collections. If you would like to support us, either regularly or by making a one-off gift, contributing on-line is easy:www.library.wales/collectionfund

For further information please contact us: [email protected]

‘CWRDD A CHYFARCH’Os oes gennych chi ddiddordeb gwirfoddoli yn

ystod rhai o ddigwyddiadau’r Llyfrgell, beth am ymuno â’n cynllun ‘Cwrdd a Chyfarch’?

Rydym yn croesawu gwirfoddolwyr, dros 18 oed, sy’n rhugl yn y Gymraeg neu’n dysgu’r iaith.

Os am wybod mwy, cysylltwch â Gwyneth Davies, Cydlynydd Gwirfoddolwyr:

01970 632 991 [email protected]

‘MEET & GREET’If you’re interested in volunteering at

some of the Library’s events, why not join our ‘Meet & Greet’ scheme?

We welcome volunteers, 18 years and over, who are Welsh speakers or learners. For more information, please contact

Gwyneth Davies, Volunteers’ Co-ordinator: 01970 632 991

[email protected]

CEFNOGICYFEILLION Y LLYFRGELL Ymunwch â Chyfeillion Llyfrgell Genedlaethol Cymru i gefnogi ac i chwarae eich rhan yn ein dyfodol. Cewch ostyngiad o 10% ar rai o’r eitemau yn Siop y Llyfrgell:www.llyfrgell.cymru/cyfeillion

Y GRONFA GASGLIADAU - Adeiladu’r Dyfodol I sicrhau bod ein gwaith casglu’n parhau i fod yn effeithiol a’n casgliadau’n gyfredol, bydd rhaid i ni sefydlu ffynonellau ariannu hirdymor a chynaliadwy. Un ffordd o wneud hyn yw annog rhoddion i’r Gronfa Gasgliadau newydd. Buddsoddir yr arian er mwyn ennill incwm, a fydd ar gael i’w wario ar eitemau newydd i’r casgliadau.Os hoffech ein cefnogi’n rheolaidd neu drwy gyfrannu unwaith yn unig mae cyfrannu ar-lein yn hawdd: www.llyfrgell.cymru/cronfagasgliadau

Am wybodaeth bellach cysylltwch â ni:[email protected]

TEITHIO TRAVELLINGMae maes parcio cyfleus ger y Llyfrgell neu gallwch deithio ar fws 03 sy’n dilyn taith gylch rhwng tref Aberystwyth, Llyfrgell Genedlaethol Cymru a Phrifysgol Aberystwyth. Ample parking is available at the Library or, alternatively, you can use the 03 bus which travels on a circular route between Aberystwyth town, The National Library of Wales and Aberystwyth University.

BARN Y BOBL PEOPLE’S CHOICEBeth, neu bwy, hoffech chi eu gweld yn y Llyfrgell? Os oes gennych unrhyw awgrym am siaradwr, cerddor neu ddigwyddiad yr hoffech ei gynnig, cysylltwch â ni. Byddwn yn falch iawn o glywed gennych.

What or who would you like to see at the Library? If you have a suggestion for a speaker, musician or event, please get in touch. We’d like to hear from you.

CYSYLLTWCH Â CONTACTUned Hyrwyddo a Marchnata Llyfrgell Genedlaethol Cymru Aberystwyth SY23 3BU01970 632 471 [email protected]

The Promotion and Marketing Unit The National Library of Wales Aberystwyth SY23 3BU01970 632 471 [email protected]


KEEP IN TOUCH Tickets 01970 632 548 | events.library.wales

KEEP IN TOUCH!To join our free mailing list and keep up to date with Library events and activities, please complete and return this form.Name

Address

Telephone no

Email

How would you like to receive your copy?

By post By email

I obtained this brochure from

(please specify e.g. The National Library, Tourist Information Centre, Aberystwyth etc.)

I understand that this information will only be held at the Library, and will not be used by any other company or organisation. Our NLW Mailing list Privacy Notice:www.library.wales/MailingListPrivacy provides additional clarity regarding how we store and process your information.

Please return the completed slip to: The Promotion and Marketing UnitThe National Library of WalesAberystwyth SY23 3BU

Or email [email protected]

CADW’CH MEWN CYSYLLTIAD

Tocynnau 01970 632 548 | digwyddiadau.llyfrgell.cymru

CADWCH MEWN CYSYLLTIAD!Ymunwch â’n rhestr bostio yn rhad ac am ddim i gael yr wybodaeth ddiweddaraf am ddigwyddiadau a gweithgareddau yn y Llyfrgell. Llenwch y ffurflen a’i dychwelyd i’r cyfeiriad isod.Enw

Cyfeiriad

Rhif ffôn

E-bost

Sut hoffech chi dderbyn eich copi?

Drwy’r post Drwy e-bost

Cefais y llyfryn hwn yn

(nodwch ble, er enghraifft, y Llyfrgell Genedlaethol, Canolfan Groeso Aberystwyth ayyb)

Rwy’n deall y caiff yr wybodaeth uchod ei chadw yn y Llyfrgell yn unig, ac na fydd unrhyw gwmni na sefydliad arall yn ei defnyddio. Mae Datganiad Preifatrwydd Rhestrau Cyswllt LLGC: www.llyfrgell.cymru/PreifatrwyddRhestrauCyswllt yn darparu eglurder ychwanegol ynglŷn â sut rydym yn storio a phrosesu’ch gwybodaeth.

Dychwelwch y ffurflen wedi’i chwblhau at: Uned Hyrwyddo a MarchnataLlyfrgell Genedlaethol CymruAberystwyth SY23 3BU

Neu drwy e-bost at [email protected]


Llyfrgell Genedlaethol CymruThe National Library of WalesAberystwythCeredigionSY23 3BU

01970 632 [email protected] [email protected]

Oriau Agor Cyffredinol General Opening Hours Dydd Llun – Dydd Gwener Monday – Friday 9.30am – 6.00pm Dydd Sadwrn Saturday 9.30am – 5.00pm

ionawr - mehefin january - june 2019 · 16 owen rhoscomyl: comando hanes cymru 2.00pm 29 gig: bryn...

Documents