informativni bilten - cso.edu.me csoa/bilten/bilten-06-mne.pdf · ri grupe nastavnika/ca na temu...

I N F O R M A T I V N I B I L T E NC E N T R A Z A S T R U Č N O O B R A Z O V A N J E

B i l t e n o r a d u C S O - a * G o d i n a I I * B r o j 6 * O k t o b a r - d e c e m b a r 2 0 1 1 . g o d i n e

Uvodna riječUvaženi/e čitaoci/čitateljke,

Stručno obrazovanje u Crnoj Gori, u okviru reforme cjelokupnog obrazov-nog sistema, sve više dobija na znača-ju. U toku su intenzivne pripreme za izradu i definisanje koncepta modula-rizacije i kreditnog vrednovanja obra-zovnih programa, pa su uz pomoć Projekta MNE/011 i drugih donatora organizovane brojne aktivnosti u cilju boljeg osmišljavanja ovog koncepta.

Pored toga, organizovan je Regionalni sastanak na temu: „Eksterna evalua-cija i samoevaluacija u srednjim struč-nim školama“ pod pokroviteljstvom ETF-a, gdje je crnogorski model eva-luacije u srednjim stručnim školama predstavljen kao primjer dobre prakse u regionu.

Ove školske godine u 15 srednjih stručnih i mješovitih ško-la osnovano je 68 preduzeća za vježbu u kojima praktična znanja iz preduzetništva stiče oko 1200 učenika, a čiji rad koordinara Servis Centar PZV.

U okviru projekta „Reforma stručnog obrazovanja u pravcu unapređenja zapošljavanja“ uz podršku GIZ-a, zaposleni/e u Centru za stručno obrazovanje (CSO-u) uspješno su završili/e usavršavanje na temu unapređenja kvaliteta upravljanja institucijama, uključujući i osposobljavanje za procjenitelje.

Krajem oktobra održana je Druga Andragoška regionalna akademija „Razvoj kurikuluma/ programa u obrazovanju odraslih“ u Kotoru.

Detaljnije informacije o ovim i mnogim drugim aktivno-stima CSO-a, realizovanim u periodu septembar-decembar 2011. godine, možete pronaći u šestom broju našeg Infor-mativnog biltena.

Hvala na povjerenju,

Redakcija

Institucija JU Centar za stručno obrazovanje i njeni/e zaposleni/e su na kraju uspješne obuke iz oblasti unapređenja kvaliteta upravljanja

dobili/e EFQM sertifikate

U ovom broju:Seminari i radionice•Konferencije i okrugli •stoloviAktuelnosti•Predstavljamo•

Seminari i radionice

Oktobar - decembar 2011. Bilten br. 62

Seminar o energetskoj efikasnostiU periodu 19-23.09.2011. god. u prostorijama Srednje �građevinsko-geodetske škole „Ing. Marko Radević“ u Podgorici održan je završni seminar na temu Energet-ska efikasnost u građevinarstvu na kojem je učestvo-valo devet nastavnika/ca iz pomenute škole i predstav-nik CSO-a Vladislav Koprivica. Na kraju seminara svi učesnici/e su imali/e završni ispit, koji je organizo-van na sličan način kao u Njemačkoj i kandidati/kinje koji/e su završili/e uspješno ispit dobili/e su zvanje Sa-vjetnik/ca za energetsku efikasnost u građevinarstvu. Seminar su vodili dipl. inž. Hans Hajnrih Met i dr. Ru-dolf Bode (Hans Hajnrih Met je član Komisije zanatske komore Libeka koja se bavi energetskom efikasnošću). Seminar i polaganje je organizovalo Njemačko društvo za međunarodnu saradnju (GIZ). Poslije odrađenih pet seminara na ovu temu pristupilo se izradi kataloga znanja za energetsku efikasnost u građevinarstvu, koji će biti uvršten u obrazovne programe četvrtog stepena u području rada Arhitektura, građevinarstvo i geode-zija, kao izborni predmet.

Seminar za obuku nastavnika/ca iz područja rada Ekonomija, pravo i administracija

U periodu 21-23. i 28-30. septembra, u Podgorici su, �pod pokroviteljstvom austrijske organizacije Kultur-Kontakt, održana dva seminara za nastavnike/ce koji od ove školske godine realizuju nastavu iz predmeta Preduzeće za vježbu. Nastavnici/e su se na prvom se-minaru upoznali/e sa specifičnostima i načinom reali-zacije ovog predmeta, sa biznis idejom i biznis planom, registracijom preduzeća, ulogom nastavnika i koordi-nacijom Servis Centra koji obezbjeđuje realno poslov-no okruženje preduzećima za vježbu, preuzimanjem uloge institucija sa kojima stvarna preduzeća sarađuju. Na drugom seminaru, nastavnici/e su imali/e prilike da se upoznaju sa radom u sektorima, marketingom, izradom web sajta i pripremom za sajam preduzeća za vježbu. Predavači su bili treneri za obuku nastavnika/ca J.Đikanović i A.Bogavac, a prisustvovali su i koordi-natori Servis Centra S.Obradović i S.Brkanović.

Obuke iz oblasti evroatlanskih integracija

U toku oktobra mjeseca, u organizaciji Uprave za ka- �drove, realizovana je obuka iz oblasti evroatlanskih in-tegracija koja je obuhvatala tri tematske cjeline: „Me-đunarodna bezbjednost i Crna Gora“ (UN, NATO, EU i OEBS), „Nacionalni sistem bezbjednosti CG“ i „Crna Gora na putu u NATO“. U procesu edukacije državnih službenika obuci je prisustvovala predstavnica CSO-a,

N.Šekarić. Značaj obuke se ogleda u boljoj informisa-nosti službenika koji rade u državnom i javnom sekto-ru o evroatlantskim integracijama Crne Gore i značaju NATO Alijanse.

Zajednički modul usavršavanja nastavnika/ca mašinstva i elektrotehnike – Elektropneumatika

U periodu od 29. septembra do 13. novembra 2011. �godine u Centru za obuku nastavnika u Podgorici, u okviru četvrtog modula usavršavanja profesora/ica i nastavnika/ca iz područja rada Mašinstvo i obrada metala i Elektrotehnika, održane su radionice za četi-ri grupe nastavnika/ca na temu „Elektropneumatika“. Radionice su organizovane u okviru projekta „Refor-ma stručnog obrazovanja u pravcu unapređenja zapo-šljavanja“ koji sprovode GIZ i CSO, a vodili su ih pre-davači iz crnogorskih škola i institucija A.Grgurević, M.Drašković, D.Mojović, D. Dubljević, A. Božanović i V.Koprivica.Preko devedeset nastavnika/ca iz SEŠ „Vaso Aligrudić“ �iz Podgorice, Prve SSŠ iz Nikšića, SSŠ iz Pljevalja, SMŠ „Mladost“ iz Tivta, SSŠ „Vukadin Vukadinović“ iz Be-rana, Srednje elektro-ekonomske škole i SSŠ iz Bijelog Polja, izradilo je više kompleta iz elektropneumatike koje će kasnije koristiti u redovnoj nastavi. Za izradu kompleta polaznici/e su koristili/e softvere FluidSim i LOGO! Soft (za projektovanje i simuliranje), kao i ci-lindre, ventile, LOGO! uređaj za automatizaciju, kom-presore, ručni alat (za izradu) i primijenili/e kompeten-cije koje su stekli/e tokom prethodnih obuka, a koje će sada imati priliku da prenesu svojim učenicima/ama.

Seminar „Kodeks ponašanja u firmi i poslovna kultura“

Privredna komora Crne Gore je u saradnji sa Zavo- �dom za međunarodnu saradnju, 03. oktobra 2011. go-dine organizovala seminar na temu „Kodeks ponaša-nja u firmi i poslovna kultura“, u cilju sticanja znanja o


3Bilten br. 6 Oktobar - decembar 2011.

značaju kodeksa ponašanja u firmi i važnosti kreiranja odgovarajuće poslovne kulture. Predavač na ovom se-minaru bio je prof. dr Č.Čupić. Seminaru su prisustvo-vale predstavnice CSO-a Lj.Garić i J.Radunović.

II Andragoški seminar „Primjena metoda u obrazovanju odraslih“ za učesnike/ce iz sjeverozapadne i sjeveroistočne regije Crne Gore

U periodu od 30. septembra do 01. oktobra u hotelu �Onogošt u Nikšiću i od 07. do 08. novembra u hote-lu „Dominus“ u Bijelom Polju, održan je II Andragoš-ki seminar na temu „Primjena metoda u obrazovanju odraslih“. Seminare je organizovao CSO uz podršku dvv internationala (Njemačko društvo za obrazovanje odraslih). Cilj drugog, u ciklusu od četiri andragoška seminara, je primjena interaktivnih metoda u nastavi za odrasle polaznike/ce. Učesnici/e seminara su bili/e nastavnici/e i stručni/e saradnici/e iz srednjih stručnih škola i licenciranih ustanova za obrazovanje odraslih, koji/e su uključeni/e u program andragoškog osposo-bljavanja kadra.

Kick off seminar za nastavnike/ce koji/e predaju predmet Preduzeće za vježbu

U Bečićima je 07-09.10.2011. godine, u organizaci- �ji KulturKontakta iz Austrije i Servis Centra PZV-a, održan Kick off seminar za nastavnike/e koji/e predaju predmet Preduzeće za vježbu. Seminar je vodio austrij-ski ekspert Johanes Linder, a prisustvovali su i pojedi-ni direktori škola iz ECO NET Projekta. U plenarnoj diskusiji je identifikovano postojeće stanje Preduzeća za vježbu, a onda su detaljno razrađeni predlozi za bu-duće korake do kraja 2012. godine. Fokus je bio na ve-ćem motivisanju učenika/ca, međunarodnoj saradnji, izradi priručnika za učenike/ce, kao i promociji PZV-a i većoj angažovanosti privrednih subjekata. Seminaru su prisustvovali koordinatori Servis Centra Preduzeća za vježbu S.Brkanović i S.Obradović.

Radionica „Obuka nastavnika/ca na nivou škole za ključne kompetencije: Gdje se sada nalazimo?“

U okviru projekta „Razvoj ključnih kompetencija u �obrazovanju“, Evropska fondacija za stručnu obuku (ETF) uz podršku CSO-a, organizovala je 12. oktobra 2011. godine radionicu na temu „Obuka nastavnika/ca na nivou škole za ključne kompetencije: Gdje se sada nalazimo?“ za obučene trenere za ključnu kompeten-ciju „Učiti kako se uči“, čime su nastavljene aktivnosti na razvoju i testiranju novog modela za razvoj ključ-nih kompetencija, uspostavljanjem zajednice praktiča-ra, u okviru devet pilot škola. Ovo je bila prilika da ra-nije obučeni treneri unaprijede stečena znanja, kao i da prezentuju na koji način su ista podijelili/e sa kole-gama/inicama-nastavnicima/ama u svojim školama u cilju unapređivanja ključne kompetencije „Učiti kako se uči“.

Radionica „Procesi i aktivnosti na obezbjeđivanju kvaliteta – interna evaluacija u stručnim školama“

U organizaciji CSO-a i Britanskog savjeta u Podgori- �ci je 13. i 14. oktobra 2011. godine organizovana radi-onica na temu „Procesi i aktivnosti na obezbjeđivanju kvaliteta - Interna evaluacija u stručnim školama“. Cilj radionice bio je obuka timova za kvalitet u sred- �njim stručnim školama. Na radionici su učestvovali ti-movi 20 stručnih i mješovitih škola sastavljeni od di-rektora/ica, pedagoga/pedagoškinja i nastavnika/ca. Obuka je dio aktivnosti na uspostavljanju održivog sistema interne evaluacije – samoevalacije u školama koje realizuju programe stručnog obrazovanja u Crnoj Gori, u skladu sa normama koje su definisane izmje-nama i dopunama Opšteg zakona o obrazovanju i vas-pitanju. Obuku je vodila ekspertkinja T.Kazempour iz Hackney Community College iz Londona, angažovana uz podršku Britanskog savjeta.



Seminar stručnog usavršavanja „Stručno je ključno“

U Kolašinu je od 13. do 15. oktobra održan seminar �stručnog usavršavanja „Stručno je ključno“. Učesnici/e seminara su bili/e predstavnici/e Ministarstva prosvje-te i sporta (MPS-a), CSO-a, Ispitnog centra (IC-a) i predstavnici/e šest stručnih škola sa sjevera Crne Gore. Kampanja je osmišljena u okviru Projekta MNE/011 „Jačanje stručnog osposobljavanja na sjevero-istoku Crne Gore“ koji realizuju MPS i CSO u partnerstvu sa LuxDevelopment-om (Agencija Luksemburga za ra-zvojnu saradnju). Cilj seminara je bio unapređivanje kompetencija učesnika/ca za rad u oblasti odnosa sa javnostima u smislu boljeg predstavljanja institucija iz kojih dolaze. Predavači na seminaru su bili gospođa Danijela Knežević iz agencije Incognito i gospodin Mi-odrag Strugar, ekspert iz oblasti odnosa sa javnostima. Predstavnice CSO-a na seminaru bile su I.Mihailović i M.Jovanović.

Seminar „Timski rad“U organizaciji CSO-a, uz podršku Hans Sajdel Fon- �dacije iz Njemačke, 19. oktobra je organizovan semi-nar na temu „Timski rad“ za predstavnike/ce MPS-a, CSO-a, Zavoda za školstvo (ZZŠ-a) i IC-a. Učesnici/e su imali/e priliku da se upoznaju sa fazama u razvoju tima, karakteristikama uspješnih timova, načinima od-lučivanja, karakteristikama vođe i ostalih uloga u timu. Seminar je vodio gospodin Nebojša Andrić, novinar i trener iz oblasti odnosa sa javnostima iz Srbije.

Radionica „Definisanje politika u stručnom i obrazovanju odraslih na bazi indikatora“ održana u Dušanbeu - Tadžikistan

„Torino proces“, koji se vodi od 2010. godine je nagla- �sio potrebu da se u partnerskim zemljama poboljšaju institucionalni kapaciteti, oslanjanje i korišćenje rele-

vantnih pokazatelja u kreiranju politika i strategija. U cilju prenošenja iskustava, ETF preko svojih stručnih timova vrši obuke za unapređivanje ljudskih resursa u partnerskim zemljama za metode koje se primjenjuju u oblasti planiranja strategija na relevantnim pokazate-ljima. Opšti cilj projekta je da doprinese povećanju efi-kasnosti razvoja politike stručnog obrazovanja. Član delegacije Evropske fondacije za obuku ETF-a na �radionici u Dušanbeu – Tadžikistan, bio je Ž. Raiče-vić iz CSO-a. Evropska fondacija za obuku je 21. okto-bra 2011. godine organizovala u Dušanbeu, glavnom gradu Republike Tadžikistan, radionicu „Definisanje politika u stručnom i obrazovanju odraslih na bazi in-dikatora“ na kojoj je Ž. Raičević prezentirao iskustva Crne Gore na procesima eksterne i interne evaluacije u stručnim školama, načine mjerenja kvaliteta, defini-sanja indikatora u svrhu razvoja kvaliteta. Osim pred-stavnika/ca centara za obuku odraslih na radionici su učestvovali/e i predstavnici/e ministarstva obrazova-nja, ministarstva rada i socijalne zaštite, ministarstva ekonomije i agencije za statistiku.

Seminar „Evropa u fokusu obrazovanja“ Internacionalni forum Burg Liebenzell, dvv internati- �onal – Centrala u Bonnu i dvv international- Regio-nalni ured za Jugoistočnu Evropu organizovali su se-minar „Evropa u fokusu obrazovanja“. Seminar je realizovan u periodu 23-30. oktobra u Bad Libenzelu. Seminaru su prisustvovali/e predstavnici/e iz većine zemalja Zapadnog Balkana: Srbije, Bosne i Hercego-vine, Crne Gore, Kosova i Makedonije. Cilj seminara bio je da polaznici/e steknu znanja o nastanku i funk-cionisanju Evropske Unije (EU) i procesima odlučiva-nja u EU. Tokom seminara organizovane su posjete re-levantnim institucijama EU i predstavljeni su različiti instrumenti i metode koje bi se mogle koristiti u ka-snijem (svakodnevnom) radu u cilju promocije evrop-ske ideje. Učesnici/e iz Crne Gore bili/e su: predstavnik MPS-a, Ć.Fetahović, predstavnica fakulteta Političkih nauka, K. Milačić i predstavnici CSO-a, M.Vuković i M.Jovanović.



Informatička obuka nastavnika/ca iz područja rada Ekonomija, pravo i administracija

U okviru projekta ECO NET Montenegro, na Prirod- �no-matematičkom fakultetu u Podgorici je, u periodu 03-05. novembra, organizovan drugi ciklus informa-tičke obuke za nastavnike/ce iz srednjih stručnih škola. Radi se o nastavnicima/ama iz područja rada Ekono-mija, pravo i administracija i koji/e vode Preduzeća za vježbu u okviru predmeta praktična nastava. Drugom ciklusu obuke je prisustvovalo ukupno 14 nastavnika/ca iz škola u Rožajama, Nikšiću, Pljevljima, Kotoru i Podgorici. Kroz niz praktičnih vježbi učesnici/e obuke su se upoznali/e sa naprednim mogućnostima: u obra-di teksta, tabelarnim proračunima, pravljenju prezen-tacija i organizaciji podataka. Predavač je bio D. Stanić iz CSO-a.

Radionica „Obuka evaluatora za procjenjivanje kvalitativnih indikatora u okviru procesa internog obezbjeđivanja kvaliteta“

Škole sve više preduzimaju aktivnosti na jačanju ljud- �skih resursa u oblasti internog obezbjeđivanja kvalite-

ta. U tom smislu je Srednja mješovita škola „Mladost“ iz Tivta uz podršku CSO-a organizovala radionicu „Obuka evaluatora za procjenjivanje kvalitativnih indi-katora u okviru procesa internog obezbjeđivanja kva-liteta“. Radionica je planirana u cilju obuke nastavni-ka/ca i drugih zaposlenih za učešće u procesu internog utvrđivanja kvaliteta. U cilju obezbjeđivanja održivosti i kvaliteta interne evaluacije Odbor za interno obezbje-đivanje kvaliteta Srednja mješovita škola „Mladost“ iz Tivta je pripremio plan obuke nastavnika/ca ocjenji-vača/evaluatora. Predstavnik CSO-a Ž. Raičević je za 18 nastavnika/ca i drugih zaposlenih realizovao obu-ku kako bi ocjenjivači/evaluatori bili u mogućnosti da sprovode aktivnosti na procjenjivanju specifičnih kva-litativnih indikatora i predlažu mjere za unapređivanje kvaliteta.

Regionalna radionica „Kreiranje politika u stručnom obrazovanju na temelju dokaza: primjeri iz prakse Zapadnog Balkana i Turske“

U Torinu je 08-09. novembra 2011. godine u organiza- �ciji ETF-a održana regionalna radionica na temu „Kre-iranje politika u stručnom obrazovanju na temelju dokaza:primjeri iz prakse u zemljama Zapadnog Bal-kana i Turske“. Prezentovanjem primjera dobre prakse u ovoj oblasti u zemaljama Zapadnog Balkana, Turske i državama članicama EU, potvrđen je značaj kreiranja politika na temelju dokaza. Predstavljeni su različiti alati, metode i pristupi pri kreiranju politika u cilju da-ljeg unapređivanja procesa reforme stručnog obrazo-vanja u regionu. Radionici su prisustvovali predstavni-ci CSO-a J.Radunovic i D.Bosković, koji je prezentovao značaj i refleksije dokumenta „Razvoj ljudskih resursa u Crnoj Gori 2010.“

Seminar za nastavnike/ce iz područja rada Arhitrektura, građevinarstvo i geodezija

U periodu 10-13. novembra u organizaciji CSO-a i pro- �jekta „Reforma stručnog obrazovanja u pravcu una-pređenja zapošljavanja“ koji sprovodi Njemačko druš-tvo za međunarodnu saradnju (GIZ VET), u Srednjoj građevinsko-geodetskoj školi „Ing. Marko Radević“ u Podgorici, održao se, u okviru drugog ciklusa obuka, četvrti modul obuke nastavnika/ca stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave u području rada Arhi-tektura, građevinarstvo i geodezija na temu „Nastava orijentisana ka aktivnostima primijenjena na nastavnu temu tesarski radovi“.Ova obuka je okupila 12 nastavnika/ca iz srednjih �stručnih škola iz Podgorice, Nikšića, Berana i Plava.



Osim proširivanja svojih metodičko-didaktičkih zna-nja nastavnici/e su unaprijedili/e i svoje praktične vje-štine, što je jedna od najbitnijih komponenti same obu-ke, dakle povezivanje teorije i prakse. Obuku su vodili gospođa Vesna Radišić i gospodin Milan Jočić, nastav-nici iz Srednje građevinsko-geodetske škole „Ing. Mar-ko Radević“ iz Podgorice, koji su u prvom ciklusu obu-ka već prošli ovaj koncept usavršavanja.

Obuka nastavnika/ca osnovnih škola na temu „Profesionalna orijentacija“

U okviru projekta GIZ-a „Osmišljavanje prelaska mla- �dih u svijet rada na jugozapadnom Balkanu“, nakon re-alizovanih modula „Samospoznaja“ i „Informisanje“, nastavljena je obuka nastavnika/ca u periodu 07-08. oktobra (treći modul „Realni susreti“) i 10-12. novem-bra (četvrti modul „Odlučivanje“). Obuka je realizova-na u 15 osnovnih škola u Crnoj Gori za predstavnike/ce pedagoško-psihološke službe, nastavnike/ce i pred-stavnike/ce ZZZCG. U okviru modula „Realni susre-ti“ učesnici/e su se upoznali/e sa znanjima i vještinama neophodnim u procesu pripreme, realizacije i evalua-cije realnih susreta, koji će pomoći učenicima/ama da kroz konkretne susrete sa ljudima iz struke dobiju de-taljnije informacije o željenim zanimanjima. U okvi-ru modula „Odlučivanje“ učesnici/e su se upoznali/e sa tehnikama provjere prikupljenih informacija o za-nimanju i pripremi učenika/ca za vođenje intervjua sa poslodavcima. U realizaciji obuke nastavnika/ca uče-stvovala je predstavnica CSO-a, J. Knežević.

Radionica u okviru projekta „Mladi pronalazači Crne Gore“

U okviru projekta „Mladi pronalazači Crne Gore“ koji �sprovodi istoimena fondacija, zajedno sa CSO-om, MPS-om, Univerzitetom CG, Ministarstvom nauke i Biznis inkubatorom Inventivnost, 15. novembra, u zgradi Rektorata u Podgorici, održana je radionica za

nastavnike - mentore, učenike/ce i direktore/ice škola, kao i za studente/kinje i profesore/ice, na kojoj su bili predstavljeni detalji projekta, date smjernice i podrška za rad na pronalascima, kao i kriterijumi za takmiče-nje na sajmu koji će se održati u februaru 2012. godi-ne. Prisutne su pozdravili zamjenik prorektoraV.Jaći-mović, direktor CSO-a D.Rajković, direktor Fondacije S.Kadić, direktor Biznis inkubatora V.Bošković, kao i profesionalni inovator u Crnoj Gori Z.Ilinčić. Radioni-ci je prisustvovala i S.Brkanović kao koordinator ovog projekta ispred CSO-a.

Regionalna radionica o modularizaciji i kreditnom vrednovanju obrazovnih programa u stručnom obrazovanju

U periodu 21-22. novembra 2011. godine, CSO je bio �domaćin drugog po redu Partnerskog sastanka insti-tucija stručnog obrazovanja jugoistočne Evrope. Inici-jativu za organizovanje ovih partnerskih sastanaka u vidu regionalnih radionica pokrenuo je Federalni insti-tut za stručno obrazovanje iz Bona, čiji su predstavnici J.Kissling i M.Hoppe. Cilj ove inicijative jeste razmjena iskustva i primjera dobre prakse u procesu sprovođenja reforme stručnog obrazovanja u zemljama učesnica-ma. Tema ovogodišnjeg sastanka bila je Modularizaci-ja i kreditno vrednovanje obrazovnih programa u struč-nom obrazovanju, a učesnici/e su bili/e predstavnici/e institucija stručnog obrazovanja iz Austrije, Njemačke, Rumunije, Srbije i Crne Gore. U okviru ove radionice organizovana je posjeta SSŠ „Sergije Stanić“ i školskom restoranu „Radovče“ gdje su učesnici/e imali/e priliku da steknu uvid u realizaciju časova praktične nastave u školi, da se uvjere u dobru opremljenost kabineta i učionica, kao i da probaju hranu koju pripremaju i ser-viraju učenici/e. Naredna radionica planirana je da se održi u Lajpcigu 2013. godine.



EFQM (European Foundation for Quality Management) standard kvaliteta uveden u CSO

U okviru projekta GIZ-VET koji se odnosi na sprovo- �đenje komponente unapređenja kvaliteta upravljanja, u sali CSO-a je 23-25. novembra 2011. godine, održan završni EFQM seminar koji su vodili strani eksper-ti M.Klauke i V.Hartman. Poslije jednogodišnje obu-ke, instituciji i njenim zaposlenima koji su pohađali seminar, nakon završnog zadatka prilikom polaganja, sertifikate je uručio J.Rotluf, sertifikovani evaluator za EFQM, kojima se potvrđuje da je uspješno uspostav-ljen sistem rukovođenja institucijom utemeljen na ele-mentima ovog modela. Osim CSO-u, EFQM sertifikati su uručeni i rukovodstvu i nastavnicima/ama Srednje građevinsko-geodetske škole „Ing. Marko Radević“ i SSŠ „Sergije Stanić“ iz Podgorice, kao i SMŠ „Danilo Kiš“ iz Budve, koji su u prethodnom periodu pohađali ove seminare, čime je svih sedam škola iz GIZ projekta, uvelo ovaj sistem kvaliteta upravljanja.

Konferencije i okrugli stoloviRegionalna konferencija ETF-a u Budvi

U periodu 27-30. septembra u Budvi je održan Regio- �nalni sastanak na temu: „Eksterna evaluacija i samo-evaluacija u srednjim stručnim školama“ u organizaciji ETF-a. Ciljevi sastanka su bili: prezentacija iskustava relevantnih institucija u Crnoj Gori koje se bave ek-sternom evaluacijom stručnih škola i ulogom ključnih indikatora u razvoju kvaliteta u stručnom obrazovanju; uloga interne evaluacije za razvoj kvaliteta u stručnom obrazovanju; istraživanje strategija i aktivnosti koje mogu biti korisne stručnim školama i kreatorima poli-tike stručnog obrazovanja u regionu za razvoj kvalite-ta; prezentacija razvoja standarda u školama itd. Ekspertkinja Evropske fondacije za obuku Margare- �ta Nikolovska, kao konsultantkinja na razvoju meto-dologije interne evaluacije u Crnoj Gori, podržala je održavanje Regionalnog sastanka u Crnoj Gori. Osim učesnika/ca iz regiona, sastanku su prisustvovali/e predstavnici/e Turske i Albanije, Anastasia Fetsi ru-

kovodilac u ETF-u, Monika Mott iz KulturKontakt-a Austrija, Barbara Hoeller iz Nacionalne agencije za cjeloživotno učenje iz Austrije i Evgenia Petkova pred-stavnica ETF-a za Crnu Goru.Značajno mjesto na sastanku zauzela je prezentacija �Priručnika o internoj evaluaciji u srednjim stručnim školama Crne Gore, koji je urađen uz podršku Britan-skog savjeta. Metodologija predstavlja primjer dobre prakse u oblasti obezbjeđivanja kvaliteta u regionu. Regionalnu konferenciju je otvorio Slavoljub Stijepo- �vić, ministar prosvjete i sporta u Vladi Crne Gore, a Mubera Kurpejović, pomoćnica ministra uzela je uče-šća u radnom dijelu skupa. Direktor CSO-a Duško Raj-ković vodio je tematske sesije, a rukovodilac u Odjelje-nju za evaluaciju, Ž.Raičević u velikoj mjeri je doprinio izradi priručnika i unapređenju koncepta evaluacije u stručnom obrazovanju u Crnoj Gori.

Okrugli sto „Obrazovanje i razvoj ljudskih resursa malih i srednjih preduzeća“

U okviru obilježavanja Evropske nedjelje malih i sred- �njih preduzeća Privredna komora Crne Gore je 09. no-vembra 2011. godine organizovala okrugli sto na temu „Obrazovanje i razvoj ljudskih resursa malih i srednjih preduzeća“. Pored visokih zvaničnika i predstavnika/ca mnogih institucija okruglom stolu su prisustvovale predstavnice CSO-a, N.Šekarić i Lj. Garić.Lj.Garić je održala prezentaciju projekta „Obrazova- �nje odraslih“, ističući da je stvorena zakonska osnova i pozitivan trend sve većeg uključivanja poslodavaca u utvrđivanju programa obrazovanja odraslih i realizaci-ji programa razvoja ljudskih resursa kao preduslova za razvoj malih i srednjih preduzeća.

Aktuelnosti


Eksterno utvrđivanje kvaliteta – Obrazovni centar Plužine, Srednja likovna škola „Petar Lubarda“ Cetinje, Obrazovni centar Šavnik

U periodu 26.09-05.10.2011. izvršeno je eksterno utvr- �đivanje kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada u Obra-zovnom centru Plužine. Tim savjetnika/ca CSO-a utvrđivao je kvalitet ključnih oblasti rada škola, kvali-tet nastave stručno-teorijskih predmeta i praktične na-stave za oblasti ekonomske, turističke i pravne grupe predmeta. Tokom procesa utvrđivanja kvaliteta nasta-ve izvršen je obilazak sedam časova stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave kod pet nastavnika. U periodu 03.10-08.10.2011. godine izvršeno je ek- �sterno utvrđivanje kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada u Srednjoj likovnoj školi „Petar Lubarda“ na Cetinju. Tokom procesa utvrđivanja kvaliteta nastave izvršen je obilazak 16 časova stručno-teorijskih predmeta kod deset nastavnika. Tim savjetnika/ca CSO-a utvrđivao je kvalitet nastave za oblasti: grafike, nacrtne geometri-je s perspektivom, vajanja, restauracije i teorije forme, crtanja i slikanja, tehnologije štampe, ilustracija, teo-rije forme, grafičke obrade knjiga, kulturno-istorijske baštine itd.U periodu 31.10-04.11.2011. izvršeno je eksterno utvr- �đivanje kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada u Obra-zovnom centru Šavnik. Tim savjetnika/ca CSO-a utvr-đivao je kvalitet ključnih oblasti rada škola, kvalitet nastave stručno-teorijskih predmeta i praktične nasta-ve za oblasti poljoprivredne grupe predmeta i stočar-stva. Tokom procesa utvrđivanja kvaliteta nastave izvr-šen je obilazak šest časova stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave kod tri nastavnika.

Evaluacija realizacije prve polovine Projekta MNE/011

Projekat MNE/011 - Jačanje stručnog osposobljava- �nja na sjevero-istoku Crne Gore - koji finansiraju Vla-

da Crne Gore i Vlada Velikog vojvodstva Luksembur-ga, a sprovode MPS, CSO i LuxDevelopment (Agencija Luksemburga za razvojnu saradnju), nalazi se na sre-dini četvorogodišnjeg perioda implementacije. Tim povodom konsultanti SPAN agencije iz Holandije, R. Lugg i T. Milenković sproveli su evaluaciju prve polo-vine realizacije Projekta. Nakon toga, konsultanti su održali jednodnevnu radionicu sa ključnim učesnici-ma/ama Projekta radi predstavljanja mišljenja i dis-kusije o evaluaciji. Radionica je održana 24. oktobra u MPS-u, a CSO su predstavljali D. Bošković i I. Mihai-lović. Krajnji izvještaj konsultanata biće sačinjen i po-slat svim interesnim stranama sredinom novembra te-kuće godine.

Sastanak radne grupe nastavnika/ca poljoprivrednih škola

01.11.2011. godine u prostorijama CSO-a održan je �treći sastank radne grupe sastavljene od nastavnika/ca poljoprivrednih škola. Tema sastanka je bila utvrđiva-nje preporuka za povećanje broja učenika/ca koji/e se upisuju na zanimanja iz oblasti poljoprivrede u sred-njim stručnim školama. Tom prilikom su prisutni nastavnici/e predložili/e određene aktivnosti i institu-cije kao i rokove za koje te institucije trebaju da spro-vedu predložene aktivnosti, kako bi se kod djece po-pularizovala poljoprivredna zanimanja i povećao broj učenika/ca koji ih pohađaju. Sastanak je održan uz po-dršku Projekta MNE/011, a osim predstavnika Projek-ta prisutni su bili direktor CSO-a, D.Rajković i savjet-nik za oblast poljoprivrede D.Pejović.

Odobren udžbenik „Njemački jezik“ za srednje stručne škole

Udžbenik „Njemački jezik“ autora Lj. Omerdić i �R.Ćulafić, za područje rada Trgovina, turizam i ugosti-teljstvo, odobren je za upotrebu na IX sjednici Nacio-nalnog savjeta za obrazovanje, održanoj dana 31. okto-

Aktuelnosti


bra 2011. godine. Namijenjen je učenicima/cama prvog i drugog razreda srednjih stručnih škola, koji pohađaju obrazovni program Turistički tehničar. U sklopu udž-benika urađena je radna sveska što će omogućiti savre-meno učenje ovog stranog jezika.

Saradnja CSO-a i Zavoda za školovanje i rehabilitaciju lica sa poremećajima sluha i govora Kotor na internom obezbjeđivanju kvaliteta

Zavod za školovanje i rehabilitaciju lica sa poremeća- �jima sluha i govora iz Kotora intenzivno radi na obuci nastavnika/ca evaluatora i timova za procjenu indikato-ra kvaliteta u okviru internog obezbjeđivanja kvaliteta. U tom cilju je Ž. Raičević realizovao 16.11.2011. godi-ne radionicu „Definisanje internih standarda kvaliteta indikatora i procjena nivoa“ na kojoj su učestvovali/e nastavnici/e evaluatori.S obzirom da je Zavod tokom školske 2010/11. godi- �ne realizovao prvi ciklus interne procjene indikatora, na radionici su prezentovana iskustva iz procesa pro-cjene indikatora, problemi sa kojima se susreću eva-luatori i potrebe za uvođenjem dodatnih indikatora u Zavodu Kotor.

Četvrti poziv za podnošenje predloga projekata u okviru transnacionalnog programa Jugoistočna Evropa (SEE)

Povodom Četvrtog poziva za podnošenje predloga �projekata u okviru transnacionalnog programa Jugo-istočna Evropa (SEE), u četvrtak 17. novembra 2011. godine u Podgorici, održan je informativni sastanak. Na sastanku je bilo riječi o učešću predstavnika pod-nosilaca projekata u ovom pozivu i daljim koracima u apliciranju. Prezentaciju na ovu temu održali su nacio-nalni koordinator SEE programa i službenik nadležan za praćenje i implementaciju transnacionalnih progra-ma iz Ministarstva vanjskih poslova i evropskih inte-gracija. Sastanku su prisustvovali predstavnici CSO-a Ž.Raičević i J.Radunović.

Studijska posjeta IrskojU okviru realizacije programa „Mladi preduzetnik“ �koji podržava Projekat MNE¬¬/011, 19-25. septembra je organizovana studijska posjeta Irskoj za članove uže tehničke radne grupe u cilju posjete relevantnim insti-tucijama i školama koje realizuju istoimeni program u toj zemlji. Članovi radne grupe, sačinjeni od predstav-nika škole, Direkcije za razvoj malih i srednjih predu-zeća, CSO-a i LuxDevelopment-a imali su priliku da se upoznaju sa detaljima irskog programa za razvoj preduzetničkog učenja „Young entrepreneur“, da raz-

govaraju i razmjene iskustva sa organizatorima i ko-ordinatorima programa, sa nastavnicima/ama, učeni-cima/ama kao i mentorima - preduzetnicima. Na kraju je organizovano i prisustvo značajnom interaktivnom i medijski praćenom događaju „Blue sky day“ koji se organizuje svake školske godine u cilju upoznavanja učenika/ca sa programom, davanja savjeta i podrške za razvoj njihovih biznis planova i realizaciju biznis ideja. Studijskoj posjeti su prisustvovali S.Obradović i S.Brkanović kao koordinatori ovog programa ispred CSO-a.

Nacionalna strategija cjeloživotne karijerne orijentacije (2011-2015)

U okviru III komponente IPA projekta 2008 „Refor- �ma tržišta rada i razvoj radne snage II“ izrađena je Na-cionalna strategija cjeloživotne karijerne orijentacije (2011-2015. godine). U izradi strategije učestvovali/e su predstavnici/e: MPS-a, ZZZ-a, CSO-a, ZZŠ-a, Mi-nistarstva rada i socijalnog staranja, Univerziteta CG i Unije poslodavaca. Strategijom su identifikovane mje-re, aktivnosti i zadaci u okviru navedenih institucija, koji će građanima (mladima i odraslima) obezbijedi-ti kvalitetne usluge karijerne orijentacije, kao podršku u cjeloživotnom razvijanju karijere u skladu sa ličnim sposobnostima, interesovanjima, osobinama i potre-bama tržišta rada. Predstavnica CSO-a za ovu kompo-nentu je J. Knežević.

Drugi sastanak članova Klastera znanja – Modernizovanje sistema stručnog obrazovanja kroz poboljšanje učinka, kvaliteta i privlačnosti stručnog obrazovanja

KulturKontakt iz Austrije je u Beču 24-25. novembra �2011. godine organizovao drugi sastanak članova Kla-stera znanja – Modernizovanje sistema stručnog obra-

Aktuelnosti


zovanja kroz poboljšanje učinka, kvaliteta i privlačno-sti stručnog obrazovanja za predstavnike/ce institucija stručnog obrazovanja iz Albanije, Bosne i Hercegovine, Bugarske, Crne Gore, Hrvatske, Kosova, Makedonije, Moldavije, Rumunije i Srbije, kao i za predstavnike/ce Centra za obrazovne politike i ETF-a. Na sastanku su učesnici/e predstavili/e nacrte radova koji će se naći u Zborniku primjera dobre prakse, koji će ujedno biti i krajnji rezultat saradnje na nivou Klastera, kojim pred-sjedava Rumunija. U okviru ovog sastanka organizo-vana je posjeta Ministarstvu obrazovanja Austrije kao i dvijema stručnim školama u Beču. Crnogorsku de-legaciju su činili D.Rajković i I.Mihailović iz CSO-a i Z.Bogićević iz MPS-a.

Druga Andragoška regionalna akademija „Razvoj kurikuluma/programa u obrazovanju odraslih“

U Kotoru je 27-29. oktobra održana Druga Andragoš- �ka regionalna akademija „Razvoj kurikuluma/ progra-ma u obrazovanju odraslih“. Predavači na akademiji su bili prof. dr M. Despotović i A. Bulajić sa Filozofskog fakulteta iz Beograda.

Na akademiji su obrađene sljedeće teme: Značaj i ulo- �ga razvoja kurikuluma/ programa u obrazovanju odra-slih, Osnovni principi u razvoju kurikuluma/programa u obrazovanju odraslih, Funkcionalna analiza poslova-ideja, koncepta i procedure, Razvoj mapa za funkcio-nalnu analizu poslova, Razvoj programa baziranih na funkcionalnoj analizi poslova, DACUM i drugi pristu-pi za razvoj kurikuluma/programa obrazovanja odra-slih, Razvoj kurikuluma/programa i njegova imple-mentacija i Procjena programa i ishodi učenja. Za učesnike akademije organizovana je posjeta Po- �morskoj školi iz Kotora, Trening centru Azalea iz Bi-jele i Perastu. Predstavnici CSO-a na akademiji bili su Lj.Garić i Dušan Bošković.

Aktivnosti u okviru projekta „Korak po korak- PROMJENA“

U periodu od 29. septembra do 3. novembra 2011. go- �dine, nastavljena je realizacija planiranih aktivnosti u okviru projekta „Korak po korak – PROMJENA“, pri-likom čega su organizovane radionice za domicilne Rome na sljedeće teme:

„Brak“, sa ciljem podizanja svijesti polaznika o važ- �nosti braka, shvatanja njegove suštine, dominantnih osjećaja i potrebe za njegovim očuvanjem koju je vo-dila G.Bošković iz CSO-a; „Položaj djeteta u porodici“, sa ciljem razumijeva- �nja položaja djeteta u porodici kao faktora individu-alnog psihosocijalnog razvoja, korpusa dječijih po-treba, specifičnosti dječjeg mentalizma u odnosu na odrasle kao i osnovnih teškoća, problema i poreme-ćaja u razvoju djeteta, školskih postignuća, dinamike razvoja u periodu mladalaštva, adolescentnih kriza i puteva njihovog prevazilaženja, kao i pružanja po-drške djetetu na putu ka njegovom potpunom osa-mostaljivanju;„Uloga roditelja u životu i školovanju djeteta“ koja se �realizovala u okviru Škole za roditelje, sa ciljem razu-mijevanja suštinskih motiva roditeljstva i zajedničke uloge roditelja u procesu podizanja i vaspitanja dje-ce, procjena efikasnosti nagrade i kazne u kontekstu unapređenja odnosa roditelj-dijete, načina rješava-nja sukoba kao temeljnog pokretača razvoja budućih kvalitetnih odnosa roditelj-dijete;„Komunikacija i prevazilaženje konfliktnih situaci- �ja“, sa ciljem razumijevanja značaja vođenja dobre komunikacije i uspješnog prevazilaženja konfliktnih situacija. Radionice je pripremila i vodila Lj.Garić iz CSO-a.

Predstavljamo


JU Srednja stručna škola „Sergije Stanić“ - Podgorica

JU Srednja stručna škola „Sergije Stanić“ je obrazovno-vaspitna �ustanova sa tradicijom dugom 45 godina. Osnovana je 27. jula 1966. godine pod nazivom „Školski centar za obrazovanje kadrova u ugostiteljstvu, turizmu i trgovini“, spajanjem Ugostiteljske i Tr-govinske škole. Odmah po osnivanju u Školi su bila 23 odjeljenja sa 714 učenika/ �ca. JU Srednja stručna škola „Sergije Stanić“ danas broji 37 odje-ljenja, 1239 učenika raspoređenih u sedam obrazovnih profila: tu-ristički tehničar, tehničar usluživanja, tehničar kulinarstva, tehni-čar prodaje, kuvar, konobar, poslastičar. Ulažući znatana sredstva u opremanje stvoreni su optimalni uslovi za stručno-teorijsku i praktičnu nastavu, tako da Škola danas ima dva kabineta usluživa-nja, kabinet kuvarstva, dva kabineta jezika, dva kabineta informa-tike, kabinet za turističke tehničare i kabinet za tehničare prodaje.Kroz sve godine postojanja Škola je postizala izuzetne rezultate: �đaci škole su na prestižnim takmičenjima u okviru struke, na pro-storima bivše Jugoslavije, osvajali zlatne medalje i ta tradicija je nastavljena i danas. Visoka postignuća učenici/e su potvrdili/e i na eminentnim takmičenjima van granica države: osvojeno je prvo mjesto i zlatna medalja (apsolutni pobjednici) – 11. aprila 2010. godine na Braču (Hrvatska) na međunarodnom festivalu kuvar-stva „Biser mora“ u konkurenciji 16 država. Iste godine osvojena je zlatna medalja na Međunarodnom takmičenju kuvara i kono-bara u Burgasu (Bugarska). Na državnom takmičenju u Budvi 24– 27.03.2011. godine Škola je bila apsolutni pobjednik. Na takmi-čenju u Sarajevu 11. novembra 2011. godine, u konkurenciji 18 škola, učenici/e naše škole osvajaju šest zlatnih medalja.

Ostvarene je izvanredna saradnja Škole sa socijalnim partnerima, �elitnim hotelima na crnogorskom primorju, gdje učenici/e obav-ljaju profesionalnu praksu u boljim ugostiteljskim i trgovinskim objektima u gradu. Škola je uključena u niz projekata koje finansiraju međunarodne �institucije: KulturKontakt, GIZ i dr. U sastavu Škole su restoran „Radovče“, samoposluga Zabjelo, pekara, mesara i poslastičarni-ca, koje su ujedno i školske radionice gdje se odvija dio praktične nastave. Takođe, u sastavu Škole radi i Škola za obrazovanje odra-slih (bivši R.U. „Milun Božović“). U Školi je 146 zaposlenih: 67 na-stavnika/ca i saradnika/ca u nastavi, dok su ostali zaposleni upra-va (direktor, dva zamjenika direktora), pedagog, psiholog, pravna služba, računovodstvena služba i osoblje pomenutih objekata u sa-stavu Škole. Školi je 04. januara 1975. godine dodijeljeno najviše društveno priznanje za izuzetan doprinos obrazovanju mladih – nagrada „Oktoih“.

JU Srednja ekonomska škola „Mirko Vešović“ - Podgorica

Ekonomska škola „Mirko Vešović“ je najstarija stručna ško- �la ove vrste u Crnoj Gori. Prema raspoloživim podacima nju je pod brojem 4668 od 15. oktobra 1923. godine osnovalo Ministarstvo trgovine i industrije Kraljevine SHS na osno-vu Zakona o državnim trgovačkim školama. Poslije nekoli-ko godina uspješnog rada Ministarstvo trgovine i industrije svojim aktom br. 15764 od 08. avgusta 1927. godine odluču-je da dotadašnja dvogodišnja (dvorazredna) trgovačka škola postane Državna trgovačka akademija (četvorogodišnja ško-la).

Sve do Drugog svjetskog rata Škola je radila pod ovim ime- �nom. Po završetku rata Škola nastavlja sa normalnim radom školske 1945/46. godine pod imenom Trgovačka akademija. Školske 1948/49. godine nastavlja rad kao Ekonomski teh-nikum, a od školske 1952/53. godine pod nazivom Srednja ekonomska škola.Škola sada radi pod imenom JU Srednja ekonomska škola �„Mirko Vešović“ i u njoj se realizuju tri obrazovna programa (četvrti stepen stručne spreme): tehničar marketinga i trgo-vine, ekonomski tehničar i pravno-administrativni tehničar.Prvog septembra 2006. godine Škola je uselila u novi objekat �koji je savremeno projektovan i opremljen i pruža optimal-ne uslove za rad.U školskoj 2011/2012 godini upisano je 1550 učenika u 45 �odjeljenja.Škola je ostvarila saradnju sa raznim institucijama i socijal- �nim partnerima u kojima učenici/e imaju priliku da stiču praktična znanja i vještine. Pored toga, Škola je uključena u projekat ECO NET koji finansira međunarodna organizacija KulturKontakt, a ima i potpisan sporazum o saradnji sa Eko-nomskim fakultetom iz Podgorice.Stručno znanje stečeno u školskoj nastavi učenici/e tre- �ćeg i četvrtog razreda smjera ekonomski tehničar uspješ-no su prezentirali/e učešćem na nacionalnim i međunarod-nim sajmovima školskih preduzeća za vježbu na kojima su osvojili/e brojne nagrade i priznanja.Učenici/e škole su bili/e učesnici/e Drugog međunarodnog sajma investicija u Crnoj Gori održanog u Miločeru, a učestvovali/e su i u mnogim sportskim takmičenjima gdje su ostvarili/e značajne rezulta-te i humanim akcijama dobrovoljnog davanja krvi.Rad Škole i sve nastavne i nenastavne aktivnosti učenika/ca �veoma su dobro propratili razni mediji sa kojima Škola ima veoma dobru saradnju.

Međunarodna saradnja


ETF(Evropska fondacija za stručnu obuku)

GIZ(Njemačko društvo za međunarodnu saradnju)

KulturKontakt

dvv international(Institut za međunarodnu saradnju Udruženja za obrazovanje odraslih Njemačke)

Delegacija Evropske unije

LuxDevelopment(Luksemburška agencija za razvojnu saradnju)

Britanski savjet

BiBB(Federalni institut za stručno obrazovanje i obuku)

Glavni i odgovorni urednik: Duško Rajković Urednik: Srđan Obradović Redakcija: Ivana Mihailović, Sandra Brkanović, Gordana Bošković, Jadranka Radunović Lektura: Magdalena Jovanović

Tehnički urednik: Dejan Stanić* * *

Izdavač: Centar za stručno obrazovanjeAdresa: Vaka Đurovića bb, 81000 Podgorica Telefon: +382 20 664 713 Faks: +382 20 664 714 e-mail: [email protected] Website: www.cso.gov.me

* * *Podgorica, decembar 2011.

informativni bilten - cso.edu.me csoa/bilten/bilten-06-mne.pdf · ri grupe nastavnika/ca na temu...

Documents