FilharmoniaNarodowa

2019 / 2020

Inauguracja sezonu artystycznego2019/2020

Dyrektor ArtystycznyMusic and Artistic Director

Andrzej Boreyko

Dyrektor HonorowyHonorary Director

Kazimierz Kord

Na koncerty zaprasza PKO Bank Polski Strategiczny Mecenas Roku Filharmonii Narodowej

150. rocznica urodzin Stanisława Wyspiańskiego

Koncerty pod patronatem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w ramach przedsięwzięcia TUTTI.pl promującego wykonawstwo muzyki polskiej.

English summary → go to page 29

Inauguracja sezonu artystycznego2019/2020

4.10.2019 piątek / 19:30 / Sala Koncertowa abonament A1 / Z1 5.10.2019 sobota / 18:00 / Sala Koncertowa abonament A2 / Z2

Transmisja internetowa → www.filharmonia.pl Koncert jest transmitowany i rejestrowany przez Polskie Radio SA Program 2

Wykonawcy

Orkiestra i Chór Filharmonii Narodowej

Andrzej Boreyko – dyrygentEwa Vesin – sopran Piotr Anderszewski – fortepianBartosz Michałowski – dyrektor chóru

Program

Karol Szymanowski (1882–1937) Veni Creator op. 57 [10’](1930)na sopran, chór mieszany i orkiestrę do słów Stanisława Wyspiańskiego

Béla Bartók (1881–1945) III Koncert fortepianowy [26’](1945)

AllegrettoAdagio religiosoAllegro vivace

∙∙∙ Przerwa ok. 20 min

Joseph Haydn (1732–1809) Fragment wstępu do oratorium Stworzenie świata [4’](1796–1798)

Igor Strawiński (1882–1971)Muzyka do baletu Święto wiosny [36’] Obrazy z życia pogańskiej Rusi w dwóch częściach(1913, zrewid. 1947)

I Część: Uwielbienie ziemi

IntrodukcjaWiosenne wróżby. Tańce młodych dziewczątRytuał porwaniaWiosenne kręgiGry rywalizujących plemionPochód MędrcaMędrzecTaniec Ziemi

II Część: Ofiara

IntrodukcjaTajemne kręgi dziewczątUwielbienie WybranejWywołanie duchów przodkówRytuał przodkówTaniec ofiarny Wybranej

Zespoły Filharmonii Narodowej po raz ostatni towarzyszyły solistce Iwonie Hossie w Veni Creator Szymanowskiego w październiku 2003 roku pod dyrekcją Antoniego Wita, który poprowadził również Orkiestrę FN w ostatnim wykonaniu III Koncertu fortepianowego Bartóka w marcu 2008 roku (Dezső Ránki – fortepian), a także Stworzenia świata Haydna w maju 2009. Święto wiosny Strawińskiego Orkiestra FN wykonała ostatnio w lutym 2008 roku pod dyrekcją Krzysztofa Urbańskiego.

Filharmonia Narodowa zastrzega sobie możliwość zmiany programu i wykonawców. Podczas koncertu obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania i nagrywania dźwięku. Prosimy również o wyłączenie telefonów komórkowych i sygnałów zegarków elektronicznych.

7

Omówienie programu

Ludwik Erhardt

SzymanowskiVeni Creator op. 57

Po przeszło stu latach istnienia, warszawskie konserwatorium muzyczne w roku 1930 – jako pierwsza z polskich uczelni artystycznych – uzyskało status szkoły wyższej. Było to w znacznej mierze zasługą Karola Szymanow­skiego, który objąwszy w roku 1927 kierownictwo Konserwatorium czynił wszystko, co było w jego mocy, by nadać tej placówce wyższą rangę. Oficjalna uroczystość miała miejsce 7 listopada 1930 roku w siedzibie Konserwatorium przy ul. Okólnik 1, zaś wieczorem w Filharmonii odbył się koncert, który otworzyło prawykonanie Veni Creator – utworu skomponowanego przez Jego Magnificencję rektora specjalnie na tę okazję.

Hymn do Ducha Świętego Veni Creator Spiritus to średniowieczny hymn gregoriański. Jego wzniosły tekst był w ciągu wieków natchnieniem dla wielu kompozytorów; w naszych czasach (2008) sięgnął poń Wojciech Kilar. W przekładach tekst ów niekiedy ulega daleko idącej modyfikacji, przeważnie wskutek oddziaływania określonego momentu historycznego. Przykładem takiej transformacji jest parafraza dokonana w roku 1905 przez Stanisława Wyspiańskiego, tchnąca patriotycznym patosem wyrażonym w młodo­polskiej manierze językowej.

Szymanowski komponował ten utwór bez przekonania, jako rzecz okolicz­nościową; „… z wielu względów musiałem to zrobić” – wyznał w jednym

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

8 9

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020 Omówienie programu

z listów. Tę niechęć do własnego utworu po części tłumaczy fakt, że pisał go w sierpniu 1930 roku w Zakopanem, kradnąc czas, który był przeznaczony na Pieśni kurpiowskie oraz instrumentację Harnasiów. Tym bardziej zasko­czony sukcesem warszawskiego prawykonania musiał przyznać, że jednak muzyka ta „nadzwyczaj efektownie i wspaniale brzmi” oraz że „działa na publiczność”. Czy działa nadal?

Zamknijmy oczy. Niech zadziała duch tego miejsca, genius loci, którego nie imają się bomby, ogień ani czas. Niech ukaże się orkiestra Filharmonii Warszawskiej na estradzie, w głębi chór Konserwatorium. Dużo mło dzieży – na sali, na galerii, w chórze. Wśród studentów znajome twarze – drobny Romek Palester, Witek Lutosławski, Michał Spisak (jeszcze nie wyjechał do Paryża?), Witek Małcużyński, Romek Maciejewski, któremu rektor Szymanowski wróży świetną przyszłość… Sala cichnie. Za moment na es­tradę wejdzie dyrygent Grzegorz Fitelberg, wprowadzając śpiewaczkę, Stanisławę Szymanowską, siostrę kompozytora…

BartókIII Koncert fortepianowy

Słuchając III Koncertu fortepianowego Béli Bartóka wprost trudno uwierzyć, że skomponował go człowiek śmiertelnie chory, aby żonie­pianistce pozostawić utwór, którego wykonania wspomogłyby ją materialnie.

Jeśli dwa poprzednie koncerty fortepianowe Bartóka z lat 1926 i 1931 nosiły znamiona utworów awangardowych, to ten ostatni, mimo zaskakujących efektów orkiestrowych i pianistycznych, jest bardziej tradycyjny. Składa się z trzech kontrastowo zestawionych części. Pierwsza jest zbudowana na wzór klasyczny z dwóch przeciwstawnych tematów; druga, piękna w swej nastro­jowej prostocie, ma formę a­b­a i łączy się attacca z końcowym, żywiołowym

rondem, które zamyka utwór rozbudowanym, brawurowym finałem. Kom­pozytor niewątpliwie miał tu na względzie amerykańską publiczność kon­certową, z rezerwą odnoszącą się do utworów radykalnych brzmieniowo. Tym bardziej, że – mimo starań przyjaciół – jako kompozytor pozostawał tej publiczności prawie nieznany.

Bartók długo nie mógł zdecydować się na emigrację. Węgry w latach trzy­dziestych, coraz bardziej zacieśniające przyjaźń z hitlerowską III Rzeszą, stawały się dla człowieka o poglądach liberalno­demokratycznych miejscem nieprzyjemnym, a z chwilą wybuchu wojny 1939 roku – wręcz niebezpiecz­nym. Rok później, szlakiem wielu europejskich uciekinierów, Bartók z żoną przedostał się do Lizbony i jednym z ostatnich rejsów popłynął do Nowego Jorku. Wkrótce po przybyciu zapadł na zdrowiu. Były to zapewne początki leukemii, która pozostawiła mu już tylko pięć lat życia. Z niemocy twórczej dźwignął się dla Koncertu na orkiestrę (1942–43), skomponowanego na zamó­wienie Sergiusza Kusewickiego; rok później napisał Sonatę na skrzypce solo dla Yehudi Menuhina. III Koncert fortepianowy był jego dziełem ostatnim.

HaydnWstęp do Stworzenia świata

Treść oratorium Stworzenie świata Josepha Haydna pochodzi z biblijnej Księgi Rodzaju, przetworzonej przez Johna Miltona w poemacie Raj utracony i na­stępnie opracowanej jako libretto przez Gottfrieda van Swietena. Pośród problemów, jakie musiał rozwiązać kompozytor, był początek dzieła. Biblia zaczyna się po prostu: „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię.” Biblia nie zna pojęcia Chaosu. Znała je grecka teogonia, poetycką wizję Chaosu dał Milton. Skorzysta z tego Haydn. Ale krótki orkiestrowy wstęp do wielkiego oratorium właściwie nie jest utworem muzycznym w sensie tradycyjnym. To raczej ilustracja dźwiękowa stanu, który istniał zanim Bóg przystąpił

10

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

do tworzenia świata – czyli stanu Chaosu. Czy jednak muzyka może być chaosem? Czy chaos może być muzyką? Nie – ale może być wstępem do muzyki. Posłuchajmy…

StrawińskiŚwięto wiosny

29 maja 1913 roku w Théâtre des Champs­Élysées w Paryżu odbyła się burz­liwa premiera baletu Święto wiosny Igora Strawińskiego, wystawiona siłami „Baletów Rosyjskich” Sergiusza Diagilewa. Data pamiętna, niemal sym­boliczna, wskazywana nieraz jako słup graniczny między romantyzmem a modernizmem, punkt, za którym już nic w muzyce nie mogło być takie jak dawniej. Perspektywa historyczna jest jednak przywilejem następnych pokoleń, zaś swój natychmiastowy światowy rozgłos wydarzenie to zawdzię­czało skandalicznej – dziś już tylko anegdotycznej – awanturze, jaka podczas przedstawienia rozpętała się wśród doborowej publiczności paryskiej.

Treść tego widowiska, przedstawiającego domniemane obrzędy wiosenne w pogańskiej Rusi, jak i taniec, szukający formy poza kanonem klasycznym – nie miały znamion arcydzieł. Siłą tego utworu była muzyka, jakiej dotąd nie słyszano. Strawiński nie był już w Paryżu postacią nieznaną. W roku 1910 Diagilew pokazał jego balet Ognisty ptak, rok później balet Pietruszka – oba świadczące o wielkim talencie młodego Rosjanina. Jednak Święto wiosny przeszło wszelkie oczekiwania, obfitując przy tym w pomysły, które zapłod­niły wyobraźnię całego pokolenia kompozytorów.

Śmiałe zestawienia politonalnych płaszczyzn, tworzące brzmienia dysonan­sowe, dla jednych uszu były zgrzytliwą kakofonią, dla innych – ożywczym odkrywaniem nieznanego świata dźwiękowego. Uporczywa, ale zaskakująco zmienna rytmika, z odcinkami polirytmicznymi, jednych wprawiała w ra­dosne podniecenie, u innych wywoływała męczący niepokój lub irytację.

Krótkie, prymitywne motywy melodyczne wnosiły aurę pogańskich rytów z głębiny czasu – odpychająco obcą duchowi paryskich salonów.

Święto wiosny bez wątpienia jest arcydziełem. Ale jego wykonania koncerto­we ujawniają pewien problem: to arcydzieło nie ma ani uchwytnej formy, ani określonej treści. W autobiograficznych Kronikach Strawiński pisze, że gdy pracował nad orkiestracją utworu, w wyobraźni ujrzał nagle „pogań­ski uroczysty obrzęd: mądrych starców siedzących w kręgu wokół młodej dziewczyny tańczącej tak długo, aż skona. Jej śmierć jest ofiarą, która ma zjednać boga wiosny.” Ta wizja jest tu jedyną „treścią”; podział na dwie czę­ści – Uwielbienie ziemi oraz Ofiara – nie tworzy żadnej formy, jest zabiegiem technicznym. Czego więc mamy tu słuchać? – pytają niektórzy. Czego? – odpowiadamy: muzyki.

Omówienie programu

Stefan Spiess, Karol Szymanowski, Jadwiga Spiessowa, Grzegorz Fitelberg (dyrygent prawykonania Veni Creator w 1930 roku w Filharmonii Warszawskiej na koncercie z okazji otwarcia zreformowanej Wyższej Szkoły Muzycznej), 1912 źródło: Biblioteka Narodowa

Zamknijmy oczy. Niech zadziała duch tego miejsca, genius loci, którego nieimają się bomby, ogień ani czas. Niech ukaże się orkiestra FilharmoniiWarszawskiej na estradzie, w głębi chór Konserwatorium. […] Sala cichnie. Za moment na estradę wejdzie dyry- gent Grzegorz Fitelberg, wprowadzając śpiewaczkę, Stanisławę Szymanowską, siostrę kompozytora…

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

Ludwik Erhardt

14

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

Stanisław Wyspiański Hymn Veni Creator *

Narodu śpiew Ducha Świętego Wezwanieczyliw sejmowem kolew świątyni świętychw katedrzew gromadzie gminyw zborze pracującychw hufie żołnierzyw polu na roliw domiew zagrodzie rękodzielnikawe dworze w pałacu w zamkuw chat okolujak rzek strumienieod poników górpo wód roztoczewe wichrze w promieniu w gromiew orceprzy ziaren siejbiejak mowa sięgaorędzie

Hymn Veni Creator

Zstąp Gołębica, Twórczy Duch,byś myśli godne wzbudził w nas,ku Tobie wznosim wzrok i słuch,spólnie żyjący, wzrośli wraz.Który się zwiesz Biesiadą dusz,Wszechmogącego Boży dar,płomieniem duszom piętno włóż,przez czułość serc, zdrój żywy, żar.Zbrój nas we siedem darów łask,Prawicą Ojca ojce wskrzesz,w Obrzędzie roztocz wieszczy blask,we Słońce dusze w lot Twój bierz.Zestąp Światłości w zmysłów mrok,dobądź serc naszych zapał z łon,by człowiek przemógł cielska troki mocen wzniósł się w męski ton.Odwołaj wroga z naszych dróg,w pokoju pokój zbawczy nam,powiedziesz nas Wieszczący Bóg,przejdziemy cało złość i kłam.Zwól przez cię w Tobie Ojca znać,zwól, by był przez Cię poznan Syn,zwól w Tobie Światłość światu dać,zwól z Wiarą wieków podjąć CZYN.

* Utwór Szymanowskiego rozpoczyna się od słów: Zstąp Gołębica

16 17

WykonawcyInauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

Andrzej Boreyko dyrygent

W sezonie 2019/20 Andrzej Boreyko, sprawujący od sześciu sezonów funkcję dyrektora muzycznego Naples Philharmonic na Florydzie (USA), obejmu­je również stanowisko dyrektora artystycznego Filharmonii Narodowej w Warszawie.

Często zapraszany do współpracy z  wiodącymi orkiestrami na całym świecie, Andrzej Boreyko w tym sezonie odbędzie europejskie tournée z Państw ową Akademicką Orkiestrą Symfoniczną Rosji (obejmujące kon­certy w Hamburgu, Kolonii, Frankfurcie i Monachium), a także występy m.in. z National Arts Centre Orchestra w Ottawie, Seoul Philharmonic Orchestra, Orquesta Sinfónica de Galicia, Mozarteumorchester Salzburg, Praską Orkiestrą Symfoniczną, New Jersey Symphony Orchestra, Rundfunk­­Sinfonieorchester Berlin, Philharmonisches Staatsorchester Hamburg,

Dresdner Philharmonie oraz Orchestre Philharmonique de Monte­Carlo. W ubiegłym sezonie wraz z zespołem Filarmonica della Scala artysta koncer­tował na festiwalach w Lublanie, Rheingau, Gstaad oraz Grafenegg. Pracował także z ORF Radio­Symphonieorchester Wien, Orchestra Sinfonica Nazionale della RAI, Sinfonią Varsovia (występ z Piotrem Anderszewskim podczas festiwalu Bridging Europe w budapeszteńskim Pałacu Sztuk), zespołem Museumsgesellschaft we Frankfurcie, a także z orkiestrami symfonicznymi z Seattle, Minneapolis, Toronto, San Francisco oraz Sydney. Sezon zakończył występem z Cleveland Orchestra podczas Blossom Festival.

Andrzej Boreyko z upodobaniem popularyzuje mniej znane dzieła, m.in. kompozycje Victorii Borisovej­Ollas, którym poświęcił w ubiegłym sezonie duży projekt koncertowo­fonograficzny zrealizowany z Royal Stockholm Philharmonic Orchestra. W ramach festiwalu Praska Wiosna 2018 zapre­zentował wraz z Praską Orkiestrą Symfoniczną kantatę Dido Jana Nováka; w tym sezonie przedstawi rzadko wykonywany utwór Zdenka Fibicha Vodník. W lutym 2018 wraz z Rundfunk­Sinfonieorchester Berlin wykonał Requiem for Larissa Walentyna Sylwestrowa.

Wśród rejestracji płytowych Andrzeja Boreyki z Radio­Sinfonieorchester Stuttgart des SWR, której był pierwszym dyrygentem gościnnym, ważne miejsce zajmują interpretacje Lamentate Arvo Pärta oraz VI Symfonii Sylwe­strowa (obie pod szyldem wytwórni ECM), a także premierowe nagranie oryginalnej wersji suity z Lady Makbet mceńskiego powiatu oraz I, IV, V, VI, VIII, IX i XV Symfonii Szostakowicza (Hänssler Classic). Z Düsseldorfer Sym­phoniker artysta utrwalił symfonię Manfred Czajkowskiego, a z Los Angeles Philharmonic – Łańcuch II Lutosławskiego (Yarlung Records). Wytwórnia Nonesuch wydała rejestrację IV Symfonii H. M. Góreckiego wkrótce po pra­wykonaniu tego dzieła przez Andrzeja Boreykę z London Philharmonic Orchestra. Artysta ma na swoim koncie także amerykańskie pierwsze wyko­nanie utworu z Los Angeles Philharmonic.

fot.

Mic

hał Z

agór

ny

18 19

WykonawcyInauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

W latach 2012–17 Andrzej Boreyko był dyrektorem muzycznym Orchestre National de Belgique. Sprawował także funkcję pierwszego dyrygenta Orkiestry Filharmonii Poznańskiej, Jenaer Philharmonie (z którą zdobył w trzech kolejnych sezonach nagrodę Deutscher Musikverleger­Verband za naj bardziej oryginalne programy koncertowe; obecnie jest dyrygentem honorowym tej orkiestry), Hamburger Symphoniker, Winnipeg Symphony Orchestra, Berner Symphonieorchester, a także dyrektora muzycznego Düsseldorfer Symphoniker.

Ewa Vesin sopran

Śpiewaczka i pedagog. Dyrektor artystyczny Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Antoniny Campi z Miklaszewiczów w Lublinie. Odznaczona Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2010).

Z pasją wykonuje zarówno partie operowe, jak i muzykę symfoniczną i oratoryjną. Wielokrotnie kreowała główne role w dziełach takich, jak m.in. Halka Moniuszki, Umarłe miasto Korngolda, Otello, Don Carlo i Trubadur Verdiego, Czarodziejski flet i  Łaskawość Tytusa Mozarta, Carmen Bizeta, Opowieści Hoffmanna Offenbacha, Tosca Pucciniego, Walkiria i Tannhäuser Wagnera. W repertuarze artystki znajdują się również m.in. III Symfonia H.M. Góreckiego, II i VIII Symfonia Mahlera, Messa da Requiem Verdiego, Stabat Mater Szymanowskiego, IX Symfonia Beethovena, Credo i VIII Symfonia „Pieśni przemijania” Pendereckiego.

Ewa Vesin współpracuje z Orkiestrą Akademii Beethovenowskiej, Teatrem Wielkim w Łodzi, Operą Krakowską, Operą Śląską, Operą i Filharmonią Podlaską, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, Orkiestrą

fot.

Mic

hał H

elle

r

Polskiego Radia w  Warszawie, Polską Orkiestrą Sinfonia Iuventus, NFM Leopoldinum i NFM Filharmonią Wrocławską, Filharmonią Narodową w Warszawie, a także Filharmonią Narodową w Pekinie, z którą wykonała VIII Symfonię Krzysztofa Pendereckiego pod batutą kompozytora. W 2013 roku z okazji 80. urodzin Krzysztofa Pendereckiego wystąpiła w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie, wykonując Credo z orkiestrą Sinfonia Varsovia pod batutą Valery’ego Gergieva.

W ubiegłym sezonie artystycznym śpiewaczka debiutowała partią Renaty w operze Ognisty anioł Prokofiewa na deskach Opery Rzymskiej, z którą będzie współpracować w kolejnych sezonach jako odtwórczyni innych głów­nych ról. W sezonie 2019/2020 zaśpiewa partię Maddaleny w operze Andrea Chénier Giordana w Opera Nacional de Chile, a do Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie powróci w tytułowych rolach Toski i Halki, a także Renaty w operze Ognisty anioł. 

20

WykonawcyInauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

Piotr Anderszewskifortepian

Uważany za jednego z najwybitniejszych muzyków swojego pokolenia. Koncertował m.in. z Berliner Philharmoniker, Staatskapelle Berlin, London Symphony Orchestra, Philharmonia Orchestra oraz NHK Symphony Orchestra. Wiele uwagi artysta poświęca również dyrygowaniu od forte­pianu, pracując z takimi zespołami, jak Scottish Chamber Orchestra czy Chamber Orchestra of Europe.

W sezonie 2019/2020 Piotr Anderszewski koncertuje m.in. z Czeską Orkiestrą Filharmoniczną, City of Birmingham Symphony Orchestra, Orchestre de Paris, Deutsches Symphonie­Orchester Berlin, Tonhalle­Orchester Zürich oraz Chicago Symphony Orchestra. Wystąpi również z recitalami m.in. w Kolonii, Hamburgu, Frankfurcie, Rzymie i Moskwie.

Piotr Anderszewski jest związany wyłącznym kontraktem nagraniowym z wytwórnią Warner Classics/Erato. Jego pierwsza rejestracja dla tej firmy, Wariacje na temat walca Diabellego Beethovena, zdobyła liczne nagrody. Artysta utrwalił również nominowane do nagrody Grammy, a także wyróżnione innymi nagrodami, Partity i Suity angielskie Bacha oraz utwory fortepianowe Szymanowskiego. Jego album z muzyką Roberta Schumanna zdobył tytuł Płyty Roku 2012 BBC Music Magazine. Najnowszy album artysty – rejestracja dwóch późnych koncertów Mozarta z Chamber Orchestra of Europe – ukazał się w styczniu 2018 roku.

Ceniony za wyrazistość i oryginalność swoich interpretacji, Piotr Anderszew­ski otrzymał nagrody Gilmore Artist, Fundacji im. K. Szymanowskiego oraz Royal Philharmonic Society. Artysta jest bohaterem kilku filmów dokumen­talnych w reżyserii Bruna Monsaingeona. Piotr Anderszewski gra Wariacje na temat Diabellego (2001) ukazuje szczególne związki muzyka ze sztandarowym dziełem Beethovena, zaś Niespokojny podróżnik (2008) to niezwykły portret artysty, przedstawiający jego refleksje na temat muzyki, wykonawstwa muzycznego oraz polsko­węgierskich korzeni. W 2016 roku pianista sam stanął za kamerą, by pokazać swoje związki z rodzinną Warszawą w filmie zatytułowanym Je m’appelle Varsovie.

fot.

M.G

. de

Sai

nt V

enan

t

Scena z premiery Święta wiosny w choreografii Wacława Niżyńskiego, Paryż, 1913, autor nieznany, źródło: Wikimedia Commons

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

Widok pleców dyrygenta Monteaux jest dziś bardziej żywy w mej pamięci [...] Stał pozornie nie-wzruszony i zimny jak krokodyl. Wciąż jeszcze wydaje mi się to nie do wiary, że jednak doprowadził orkiestrę do końca. Kiedy hałas się wzmógł – lekki szum trwał od samego początku – opuściłem swoje miejsce i poszedłem za kulisy, do Niżyńskiego. Stał na krześle, wykrzykując do tancerzy […]. Oczywiście biedni tancerze nie słyszeli nic z powodu zgiełku na Sali i własnego tupania. Musiałem trzymać Niżyńskiego za ubranie, gdyż wściekał się, gotów w każdej chwili wyskoczyć na scenę i wywołać skandal.

Igor Strawiński, Kroniki mojego życia, PWM, Kraków 1974, s. 47–48.

24 25

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

Z muzyką o muzyce

Wprowadzenia do piątkowo-sobotnich koncertów symfonicznych

Serdecznie zapraszamy melomanów przed wszystkimi piątkowymi koncer­tami symfonicznymi o godz. 18:30, na wykłady omawiające dzieła wykony­wane danego wieczoru.

Spotkania przygotowują wybitni polscy muzykolodzy oraz popularni dzien­nikarze i krytycy muzyczni, którzy w ciekawy sposób opowiadają o utworach wykonywanych podczas nadchodzącego koncertu. Swój wykład ilustrują wybranymi przez siebie fragmentami nagrań. Dzięki temu uczestnicy spot­kań mogą w czasie koncertu słuchać dzieł muzycznych z większą wiedzą i świadomością ich przebiegu.

Wykłady odbywają się w Sali Kameralnej (wejście od ul. Sienkiewicza) i są otwarte dla posiadaczy biletów i abonamentów na dany koncert (lub jego sobotnie powtórzenie) oraz dla członków Klubu Przyjaciół Filharmonii.

4.10.2019 piątek / 18:30 / Sala Kameralna

Wykład poprowadzi:Andrzej Sułek

11.10.2019 piątek / 18:30 / Sala Kameralna

Wykład poprowadzi:Stefan Münch

Andrzej Sułek

Dziennikarz muzyczny i  menedżer kultury. Szef Redakcji Muzycznej Programu 2 Polskiego Radia. Z wykształcenia pianista, absolwent zarządzania w mediach i dyplomacji publicznej. W tej ostatniej dziedzinie interesuje się zwłaszcza kulturą jako czynnikiem i narzędziem budowania „soft power”. Autor audycji radiowych i recenzji muzycznych. W Programie 2 Polskiego Radia prowadzi m.in. autor ski cykl „Fortepianiści” oraz szereg programów muzycznych.

Stefan Münch

Recenzent i prezenter muzyczny, pracownik naukowy UMCS, dziennikarz Radia Lublin i Akademickiego Radia Centrum, występuje na scenie Teatru Muzycznego w Lublinie. Współpracuje z najważniejszymi festiwalami i insty tucjami muzycznymi w Polsce. Autor książek Metamorfozy Don Juana. Studia z historii opery XVIII i XIX wieku (Polihymnia, Lublin 2010), Uśmiech anioła. Pogranicza muzyki, malarstwa i literatury (Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012) oraz Opera i polityka. Historyczne i polityczne konteksty grand opéra w czasach monarchii lipcowej (Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015).

Orkiestra Filharmonii NarodowejWarsaw PhilharmonicOrchestra

Andrzej BoreykoDyrektor Artystyczny /Music and Artistic Director

Maciej TomasiewiczDyrygent – asystent / Assistant Conductor

I Skrzypce / First Violins

Maria Machowskakoncertmistrz / leaderKrzysztof Bąkowskikoncertmistrz / leaderJustyna BogusiewiczJoanna JakobsMarian KowalskiAleksandra KupczykAgnieszka LewandowskaJan LewtakMateusz MarczykMarcin MazurekMarzena MazurekGrzegorz OsińskiKrzysztof PlochMarek PowidełDobrosława SiudmakMichał SzałachKrystyna Wilczyńska

II Skrzypce / Second Violins

Piotr Tadziksolista / soloistBogdan ŚnieżawskiDariusz DęgaAda DobrowolskaKatarzyna DulGrzegorz GroblewskiIzabela HodorAndrzej KurekZuzanna MaślankaBożena MichalskaPaweł RybkowskiPiotr SękowskiMagdalena SmoczyńskaAnna StokowskaKrzysztof TrzcionkowskiNatalia TuszyńskaMarek Bojarski

Altówki / Violas

Marzena Hodyrsolistka / soloistMarek IwańskiPiotr BertlingWiesława DuszakAgnieszka Duź-DymusKatarzyna HenrychTomasz KarwanJakub KowalikMaciej KucharekIwona Kuchna-FrancoPaulina Różańska-CzopkaKrzysztof Szczepański

Wiolonczele / Cellos

Karolina Jaroszewska-Rajewska

solistka / soloistAleksandra Ohar-

-Sprawkasolistka / soloistRobert Putowskisolista / soloist

Agata BąkKazimierz GruszczyńskiPiotr SapilakMateusz Szmytzastępca inspektora orkiestry / assistant to orchestra personnel managerBogusław TomkówMariusz TonderaAngelica WaisJerzy Wołochowicz

Kontrabasy / Double Basses

Jerzy Cembrzyńskisolista / soloistJanusz Długokęckisolista / soloistPiotr ChyłaTomasz JanuchtaAndrzej JekiełekMichał KotowskiKarol KowalMarcin WilińskiMarcin Rokita

Flety / Flutes

Krzysztof MalickiUrszula Janik-LipińskaJoanna GatniejewskaSeweryn ZapłatyńskiTomasz Bielski

Oboje / Oboes

Aleksandra RojekPiotr LisŁukasz DzikowskiJoanna Monachowicz

Klarnety / Clarinets

Adrian JandaGrzegorz WołczańskiMirosław PokrzywińskiKrystyna SakowskaDariusz Elbe

Fagoty / Bassoons

Andrzej BudejkoLeszek WachnikGrzegorz GołąbMariusz Oczachowski

Waltornie / Horns

Grzegorz SabełGabriel CzopkaDaniel Otero CarneiroAleksander SzebesczykRobert DudaMaciej Kostrzewa

Trąbki / Trumpets

Krzysztof BednarczykKazimierz AdamskiDorota CholewaMariusz Niepiekło

Puzony / Trombones

Andrzej SienkiewiczPaweł CieślakKrzysztof Wojtyniak

Puzon basowy / Bass Trombone

Krzysztof Kott

Tuba / Tuba

Arkadiusz Więdlak

Kotły/Timpani

Piotr DomańskiDaniel Kamiński

Perkusja / Percussion

Bogdan LauksTomasz BielakPaweł Pruszkowski

Harfa / Harp

Barbara WitkowskaKlara Wośkowiak

Fortepian / Piano

Grzegorz Gorczyca

Inspektor Orkiestry /Orchestra Personnel Manager

Tadeusz Boniecki

Bibliotekarze Orkiestry / Librarians

Sławomir BychawskiMaciej TarnowskiRoman Wawreczko

Stroiciele / Tuners

Szymon Jasnowskikierownik sekcji / head of the tuning teamJarosław BednarskiKrzysztof Dymek

Obsługa techniczna estrady / Stagehands

Waldemar FrelakRafał IżykiewiczZbigniew WierzbickiMichał DrewnikTomasz ŚpiewakSebastian Michałek

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020 Wykonawcyfo

t. M

icha

ł Zag

órny

28 29

Inauguracja sezonu artystycznego 2019/2020

Chór Filharmonii Narodowej Warsaw Philharmonic Choir

Bartosz Michałowski dyrektor chóru, dyrygent / choir director, conductor

Kazimierz Bukat dyrygent / conductor

Henryk Wojnarowski honorowy dyrektor chóru / honorary choir director

Soprany / Sopranos

Katarzyna BieniasUrszula BozikEwa CupryjakMagdalena DobrowolskaMonika

Dobrzyńska-KrysiakJoanna DudzińskaElżbieta Gołębiowska-

-KapturBożena GrabowskaAnna JasińskaKinga JaskowskaJustyna

Jedynak-ObłozaKatarzyna

Kalisz-KędziorekAneta KaplaMałgorzata MiłkowskaMarta MularczykDorota MularzukMaria Muszyńska Danuta Opacka

Inga Poškutė-KrólakMagdalena SchabowskaEwelina

Siedlecka-KosińskaEliza SikoraSylwia SikorskaAlina SmorgaSamitra SuwannaritBarbara

SzczerbaczewiczDorota Żwirdowska

Alty / Altos

Jadwiga BartnikGrażyna CesarczykBeata DąbrowskaBrygida DobberAnna FijałkowskaDorota FilipczakAnna GodlewskaJoanna GontarzMałgorzata HennigMarzanna JadczakOlga JaniecJolanta

Kaczyńska-LechnioBożena KołodziejczykAnna KozłowskaMirosława Marcinkiewicz Ewa MatuszewskaEwa MieczkowskaUrszula RodowiczJolanta RzewuskaMałgorzata

Spodniewska-SzyndlerAnna StawarzMałgorzata Stupnicka

Tenory / Tenors

Jakub BurzyńskiMariusz CyciuraMarcin JaskowskiJanusz KazaneckiWojciech KołbukHenryk KutyszMariusz LatekRobert LawrenceMarcin LewickiArkadiusz Malec

Andrzej MarusiakAdam MiroszczukAdam PoławskiAdam SławińskiKrzysztof SzroborzMarek SzwajkowskiZbigniew TupczyńskiTomasz WarmijakGrzegorz WiśniewskiTadeusz WiśniewskiDaniel WoźniakEmil Zwoliński

Basy / Basses

Krzysztof ChalimoniukStanisław DaglisDariusz GolecMirosław GrabskiSebastian GunerkaAdam KaczyńskiSławomir KaszubaMiłosz KondraciukAndrzej KozłowskiBogumił KozłowskiRyszard OpackiMarian ParczałaPiotr StawarskiRoman WawreczkoPiotr WidlarzMarek WotaPrzemysław Żywczok

Korepetytorzy pianiści / Répétiteurs

Ariadna PustołaEwa Wilczyńska

Inspektor Chóru / Choir Presonnel Manager

Sławomir Kaszuba

Bibliotekarz / Librarian

Roman Wawreczko

4.10.2019 Friday / 7.30 pm / Concert Hall season ticket A1 / Z1

5.10.2019 Saturday / 6.00 pm / Concert Hall season ticket A2 / Z2live online streaming at the www.filharmonia.pl; live broadcast and recording by Polish Radio Channel 2 Opening of the 2019/2020 Concert Season150th Anniversary of the Birth of Stanisław Wyspiański

The Warsaw Philharmonic Strategic Patron of the Year – PKO Bank Polski – warmly welcomes you to join us in these concerts.

These concerts were produced under the patronage of PWM Edition as part of the project TUTTI.pl promoting the performance of Polish music.

Performers

Warsaw Philharmonic Orchestra and ChoirAndrey Boreyko – conductorEwa Vesin – sopranoPiotr Anderszewski – pianoBartosz Michałowski – choir director

English summaryfo

t. W

eron

ika

Kosi

ńska

30 31

Opening of the 2019/2020 Concert Season

Programme

Karol Szymanowski (1882–1937)Veni Creator, Op. 57 [10’](1930) for soprano solo, mixed choir and orchestra to words by Stanisław Wyspiański

Béla Bartók (1881–1945)Piano Concerto No. 3 [26’](1945)

AllegrettoAdagio religiosoAllegro vivace

∙∙∙ Intermission (ca 20 min)

Joseph Haydn (1732–1809)Fragment of the introduction to the oratorio Die Schöpfung [4’](1796–1798)

Igor Stravinsky (1882–1971)Music to the ballet The Rite of Spring [36’]Pictures of Pagan Russia in Two Parts(1913, rev. 1947)

Part I: Adoration of the EarthIntroductionThe Augurs of Spring. Dances of the Young GirlsRitual of AbductionSpring RoundsRitual of the Rival TribesProcession of the SageThe SageDance of the Earth

Part II: The SacrificeIntroductionMystic Circles of the Young GirlsGlorification of the Chosen OneEvocation of the AncestorsRitual Action of the AncestorsSacrificial Dance (The Chosen One)

Short programme note

Ludwik Erhardt

Karol Szymanowski wrote his Veni Creator for soprano, choir and orchestra for a special concert held at the Warsaw Philharmonic on 7 November 1930 to celebrate the Warsaw Conservatory’s elevation to full academy status. Despite bearing the title of a medieval Gregorian chant, the text of the piece is a poetic paraphrase penned by Stanisław Wyspiański in 1905. The occasion imparted a slightly pompous character to the piece, yet its attractiveness lies in the sounds and rhythms of the Harnasie ballet and Kurpie Songs, which the composer was writing at that time.

Piano Concerto No. 3 was the last ever piece composed by Béla Bartók. Written in America, where Bartók found shelter after the outbreak of the war in 1939, it differs from his previous concertos because of its traditional form, its less radical sound and its less demanding, yet still quite spectacular, piano part. The composer, a consum­mate pianist himself, wrote the two earlier concertos for himself; while he dedicated the third to his wife, who was also a pianist. He also took into account the needs of American audiences, which were quite reserved towards the avantgarde style.

A short orchestral introduction to Joseph Haydn’s great oratorio Die Schöpfung is not a work of music in a traditional sense but rather a musical illustration of the state of things before God embarked on his creation of the world, i.e. the state of Chaos. Can music be chaos? Can chaos be music? No, but it can be an introduction to music. Listen for yourself.

Since its premiere in 29 May 1913 in Paris, Igor Stravinsky’s ballet The Rite of Spring has been an emblematic work, the musical frontier between Romanticism and Modernism, a point beyond which nothing in music could ever be the same again. Its audacity in terms of sound caused uproar in the audience that came to that first performance, and at the same time brought Stravinsky worldwide renown. These days, The Rite of Spring is mainly included in symphonic music programmes, and – although still quite demanding for the performers – the listener’s aesthetic experience tends to be more positive.

English summary

The Warsaw Philharmonic reserves the right to change the programme and performers. It is prohibited to take photos, make videos and record sound during the concert. The audience is also kindly requested to switch off their mobile phones and digital watch alarms.

32 33

Opening of the 2019/2020 Concert Season

Performers’ notes

Andrey Boreyko conductor

2019/20 season marks the sixth year in which Andrey Boreyko has served as Music Director of Naples Philharmonic in Florida, USA. It also marks the start of Andrey Boreyko’s tenure as Music and Artistic Director of the Warsaw Philharmonic.

A popular guest conductor with major orchestras across the globe, Andrey Boreyko’s highlights this season include a substantial tour of Europe with the State Academic Symphony Orchestra of Russia (including Hamburg, Cologne, Frankfurt and Munich), engagements with National Arts Centre Orchestra in Ottawa, Seoul Philharmonic Orchestra, Orquesta Sinfónica de Galicia, Mozarteumorchester Salzburg, Prague Symphony Orchestra, New Jersey Symphony Orchestra, Rundfunk­Sinfonieorchester Berlin, Philharmonisches Staatsorchester Hamburg, Dresdner Philharmonie, and Orchestre Philharmonique de Monte­Carlo. Last season, Andrey Boreyko toured with the Filarmonica della Scala to the Ljubljana, Rheingau, Gstaad, and Grafenegg festivals. He also worked with the ORF Radio­Symphonieorchester Wien, Orchestra Sinfonica Nazionale della RAI, Sinfonia Varsovia (with Piotr Anderszewski at the Bridging Europe festival at Müpa in Budapest), Museumsgesellschaft ensemble in Frankfurt, as well as the Seattle, Minnesota, Toronto, San Francisco, and Sydney Symphony orchestras. He ended the season with Cleveland Orchestra at the Blossom Festival.

A passionate advocate for lesser­known works, Andrey Boreyko championed compositions by Victoria Borisova­Ollas in an extensive concert and recording project with the Royal Stockholm Philharmonic Orchestra last season. As part of the Prague Spring Festival 2018, Andrey Boreyko conducted the Prague Symphony Orchestra in a rendition of Jan Novák’s cantata Dido, and this season conducts Zdeněk Fibich’s rarely performed Vodník. He returned to Rundfunk­Sinfonieorchester Berlin in February 2018 with a performance of Valentin Silvestrov’s Requiem for Larissa.

Notable amongst Andrey Boreyko’s discography with the Radio­Sinfonieorchester Stuttgart des SWR (of whom he was Principal Guest Conductor), are Arvo Pärt’s Lamentate and Silvestrov’s Symphony No. 6 (both for ECM records), the premiere

recording of his original version of the Suite from Lady Macbeth of Mtsensk and Shostakovich’s symphonies No. 1, 4, 5, 6, 8, 9 and 15, all on Hänssler Classic. He has also recorded Tchaikovsky’s Manfred Symphony with the Düsseldorfer Symphoniker, and Lutosławski’s Chain 2 with the Los Angeles Philharmonic for Yarlung Records. Nonesuch released a recording of H.M. Górecki’s Symphony No. 4 with the London Philharmonic Orchestra, shortly after Andrey Boreyko conducted the work in con­cert with them, subsequently performing the American premiere with Los Angeles Philharmonic.

In the years 2012–2017, Andrey Boreyko was Music Director of the Orchestre National de Belgique. He has also held the  positions of Principal Conductor of Poznań Philharmonic, Chief Conductor of the Jenaer Philharmonie (of whom he is now Honorary Conductor and with whom he received awards for the most innovative concert programming in three consecutive seasons from the Deutscher Musikverleger­Verband), Hamburger Symphoniker, Winnipeg Symphony Orchestra, Berner Symphonieorchester, and Music Director of the Düsseldorfer Symphoniker.

Ewa Vesin soprano

Eva Vesin is a singer and a teacher. She currently holds the post of Artistic Director of the International Antonina Campi Vocal Competition in Lublin and is the recipient of the Gloria Artis Bronze Medal for Merit to Culture (2010).

Her operatic repertoire includes leading parts in such masterpieces as Moniuszko’s Halka, Korngold’s Die tote Stadt, Verdi’s Otello, Don Carlo and Il trovatore, Mozart’s The  Magic Flute and La clem enza di Tito, Bizet’s Carmen, Offenbach’s Les contes d’Hoffmann, Puccini’s Tosca, and Wagner’s Die Walküre and Tannhäuser. Her career has also encompassed symphonic and oratorio works, such as H.M. Górecki’s Symphony No. 3, Mahler’s Symphony No. 2 and No. 8, Verdi’s Messa da Requiem, Szymanowski’s Stabat Mater, Beethoven’s Symphony No. 9, and Krzysztof Penderecki’s Credo and Symphony No. 8 “Lieder der Vergänglichkeit”.

She has collaborated with the Beethoven Academy Orchestra, the Grand Theatre in Łodź, the Krakow Opera, the Silesian Opera, the Podlasie Opera and Philharmonic, the Polish National Radio Symphony Orchestra, the Polish Radio Symphony Orchestra in Warsaw, the Polish Sinfonia Iuventus Orchestra, the NFM Leopoldinum Chamber

English summary

34

Opening of the 2019/2020 Concert Season

Orchestra and the NFM Wrocław Philharmonic, the Warsaw Philharmonic as well as with the  Beijing National Philharmonic, with which she performed Krzysztof Penderecki’s Symphony No. 8 under the composer’s own baton. In 2013, on the occasion of Krzysztof Penderecki’s 80th birthday, she appeared at the Teatr Wielki – Polish National Opera, where she sang the latter’s Credo with the Sinfonia Varsovia conducted by Valery Gergiev.

Last season, Ewa Vesin made her debut as Renata in Prokofiev’s The Fiery Angel at the Teatro dell’Opera di Roma, where in the coming seasons she will also appear in a number of other leading roles. In the 2019/2020 season, she will tackle the part of Maddalena in Giordano’s opera Andrea Chénier at the Opera Nacional de Chile, as well as return to the Teatr Wielki – Polish National Opera in Warsaw, where she will take on the major roles of Tosca and Halka, and also sing the part of Renata in The Fiery Angel.

Piotr Anderszewski piano

Piotr Anderszewski is regarded as one of the outstanding musicians of his genera­tion. His collabora tions with orchestras have included appearances with the Berliner Philharmoniker, Staatskapelle Berlin, the London Symphony Orchestra, Philharmonia Orchestra, and the NHK Symphony Orchestra. He has also placed special emphasis on directing from the keyboard, working with orchestras such as the Scottish Chamber Orchestra and Chamber Orchestra of Europe.

In the 2019/2020 season Piotr Anderszewski appears with the Czech Philharmonic, City of Birmingham Symphony Orchestra, Orchestre de Paris, Deutsches Symphonie­ ­Orchester Berlin, Tonhalle­Orchester Zürich and Chicago Symphony Orchestra. He will also give recitals in Cologne, Hamburg, Frankfurt, Rome and Moscow.

Piotr Anderszewski has been an exclusive artist with Warner Classics/Erato. His first recording for the label was Beethoven’s Diabelli Variations, which went on to receive a number of prizes. He has also recorded nominated to Grammy and awarded with other prizes discs of Bach’s Partitas and English Suites, and Szymanowski’s solo piano works. His recording devoted to works by Robert Schumann received the BBC Music Magazine’s Recording of the Year Award in 2012. His most recent recording of two late Mozart concertos with the Chamber Orchestra of Europe was released in January 2018.

Recognised for the intensity and originality of his interpretations, Piotr Andersze­wski has been a recipient of the Gilmore Artist Award, the Karol Szymanowski Foundation Prize, and the Royal Philharmonic Society Award. He has also been the subject of several documentaries by the filmmaker Bruno Monsaingeon. Piotr Anderszewski plays Diabelli Variations (2001) explores artist’s particular relationship with Beethoven’s iconic work. Unquiet Traveller (2008) is an unusual portrait, capturing Piotr Anderszewski’s reflections on music, performance and his Polish­Hungarian roots. In 2016 pianist got behind the camera himself to explore his relationship with his native Warsaw, creating a film entitled Je m’appelle Varsovie.

English summary

Kalendarz koncertowy

6.10.2019niedziela / 11:00 – Dm1 / 14:00 – Ds1Sala Koncertowa

Poranny i popołudniowy koncert dla dzieci

Co w organach piszczy?W krainie… miechów i registrów

Adrianna Furmanik-Celejewska – prowadzenie koncertów

9.10.2019środa / 19:00 / Sala Kameralna

Scena dla Muzyki Polskiej

Cuore Piano Trio:Zuzanna Budzyńska – skrzypceJadwiga Roguska – wiolonczelaSzymon Ogryzek – fortepian

Lipiński / Lessel / Malawski / L. Różycki

10.10.2019czwartek / 19:00 / Sala Koncertowa abonament K2

Orkiestry świata

Orkiestra Kameralna ErdődyZsolt Szefcsik – dyrygent, dyrektor artystyczny zespołu

Laks / Rózsa / Sugár / Orbán / Kilar

11.10.2019piątek / 18:30 / Sala Kameralna

Wykład wprowadzający do koncertu: Stefan Münch

11.10.2019piątek / 19:30 / Sala Koncertowaabonament B1 / Z1

12.10.2019sobota / 18:00 / Sala Koncertowaabonament B2 / Z2

Orkiestra Filharmonii Narodowej Lionel Bringuier – dyrygentRenaud Capuçon – skrzypce

Chausson / Ravel / Rachmaninow

15.10.2019wtorek / 19:00 / Sala Kameralna abonament K1

100. rocznica urodzin Mieczysława Weinberga

Linus Roth – skrzypceJosé Gallardo – fortepian

Weinberg / Szostakowicz

PKO Bank Polski

PKO Bank Polski obchodzi jubileusz 100­lecia powstania. Od początku anga żował się w życie gospodarcze i społeczne kraju. Kojarzony z jakością, zaufaniem i bezpieczeństwem stał się ważną częścią rozwoju państwa. Dziś PKO Bank Polski to lider nowoczesnej bankowości, dla którego oprócz zapewnie nia najlepszej oferty finansowej milionom Polaków, ważne są także wartości i tradycje.

Jako instytucja odpowiedzialna społecznie, Bank angażuje się w działania oraz wydarzenia przypominające o dokonaniach i postawach wybitnych Polaków, tożsamości narodowej i dziedzictwie kulturowym.

Bank jest ważnym na rynku mecenasem sztuki i promotorem dokonań arty­stów. Włącza się w wydarzenia kulturalne, wystawy malarskie, festiwale muzyczne czy konkursy literackie. Najważniejszym celem tych działań jest popularyzacja ponadczasowych wartości, pogłębienie wiedzy histo­rycznej, a przede wszystkim wzmacnianie więzi i wrażliwości społecznej, zarówno na poziomie lokalnym, jak i ogólnopolskim.

PKO Bank Polski od lat wspiera instytucje kultury, aby w sposób nieskrępo­wany mogły się rozwijać, zapewniając szerokiej widowni repertuar na naj­wyższym światowym poziomie.

Filharmonia Narodowa / Warsaw Philharmonic

ul. Jasna 500-950 Warszawatel. 22 55 17 111filharmonia@filharmonia.plwww.filharmonia.pl

wydawca / published byFilharmonia Narodowa

tłumaczenie / translationXymena Plater-Zyberk, Tomasz Zymer

projekt graficzny /graphic designbeton.

skład /desktop editingstudio typek

cena / price: 10 zł

Sponsorzy

Patroni medialni

Strategiczny Mecenas Roku

Mecenas Roku

Partner

4792-4793-Filharmonia wizerunkowe muzyka 150x235.indd 1 23.09.2019 12:33