in focus th indian science congress ah ka tel ve a. lalthanzara indian...science vision 8(4)...

4
101 Science Vision Vol. 8, No. 4 © 2008 MIPOGRASS October - December Science Vision 8(4) 101-104: Indian Science Congress ah ka tel ve a 96 th Indian Science Congress ah Ka Tel ve a H. Lalthanzara Department of Zoology Pachhunga University College, Aizawl - 796001 Bul tanna: Mahni ngaihven zawng chu tiin he Science inkhawmpui a telve hi ka tum khawp mai a. Kutpui tiak tuk January 2, 2009 ah iptepui nen in ah chhuah lawng lawng a ngai dawn tih hrereng mah ila, tun tum chu north east India a thlen vawikhatna ni bawk a tiin nupui fanau tepawh thlahlel zo lovin ka in buatsaih ve ta a ni. Tahrik ni 2 zing dar 6 khan lungleng lawk angreng takin Aizawl kan chhuah san a. Mizoram University faculty ten Sumo an hire ah Dr. Lalnundanga, Head, Dept. of Forestry leh Dr. Hranghmingthanga, Dept. of Physics tenen Shillong panin kan chhuak a. Zan dar 10 a Shillong a NEHU Campus a ISC Registration Counter kan zuk thleng chu(h) a vawh tehreng nen, a phut hian an phu mur mur mai a. Tute dang ni lovin Science Congress hmang tur palai(delegate) vek an ni a. Airport lun tak maia mipui phu mur mur hi ka chan ber a. Counter sawmhnih vel zet hi an intlar put mai a. Khawi berah nge in report tur tih pawh hre manglovin kan hawi he haw a. Engtin tin emaw mi sang tamtak zai silo phu mur mur karah chuan kan in register fel a, Bag leh booklet engemaw min pe teuh mai a, a zir a zir tham a ni. Kan thlenna tur hmun Japfu Hostel an lo tih ruah vekah chuan kan in vawmlut ve a, vawt ti-a khur dar dar chung chuan a zualpui chu tuilum chhawpsa nen chuan kan tleng thla ve luam a, a nikhatna chu. Delegates: India ram hmun hrang hrang atangte, India ram thenawm atang te bakah USA, Canada, Japan, Korea, Australia, Phillipines leh europe ram hrang hrang atang te in Scientist delegates mi 4000 vel an lo kal khawm a. Hetiang zat punkhawm hi chu awmfo mahse Science belpui a chhum hmin tha the thaw, ramchhunga milar tak tak te annih hlawm avangin a namai lo hrim hrim a ni. Ni 2/1 mai ni lovin hapta khat lai a awh ve reng bawk a. A hawnna chu: January Tahrikni 3 -7 chhung hian kumtin khel lovin 1914 atang khan he Science inkhawmpui hi an hmang ziah a. Kumthar kut tiak tuk mai a nih lam an ngaihtuah hranlo, Pathianni anih avanga a hun sawn lam chu khawihah!! Zing dar 9 ah chuan kan breakfast eikham chu Inuaguration Pandalah kan thu ve ta khar mai a. NEHU Football Ground ramhnuai ni a kan hriat thin vel kha khawlai zau pui pui a lo ni tawh a, Field sir lehlam tlang chu an lo rawt zawl durh mai a, tah ngei chuan Dome shape in Pandal ropui tak, mi sing vel leng tur hi a lai/chhungah ban pakhatmah awm lovin an sa a. A hnung lam thu te tan stage a mi te an hlat em avangin hmun rukah LCD projectorin an kap a. India Prime Minister chhuanawm tak Dr. ManMohan Singh chu khuallian a ni a. Shri Kapil Sibal, Union Minister for Science & Technology a lo tel a. DST lama mi pawimawh chu an lo tel kim khawp mai. PM Scientific Advisory Council member, In focus In focus In focus In focus In focus Inuaguration Pandal chhung

Upload: truongthuy

Post on 24-Mar-2018

217 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: In focus th Indian Science Congress ah Ka Tel ve a. Lalthanzara Indian...Science Vision 8(4) 101-104: Indian Science Congress ah ka tel ve a ... a zir a zir tham a ni. ... mi sing

101

Science Vision Vol. 8, No. 4 © 2008 MIPOGRASS October - December

Science Vision 8(4) 101-104: Indian Science Congress ah ka tel ve a

96th Indian Science Congress ah Ka Tel ve a

H. Lalthanzara

Department of Zoology

Pachhunga University College, Aizawl - 796001

Bul tanna: Mahni ngaihven zawng chu tiin he Science inkhawmpui a telve hi ka tum khawp mai a. Kutpui tiak tuk

January 2, 2009 ah iptepui nen in ah chhuah lawng lawng a ngai dawn tih hrereng mah ila, tun tum chu north east India a thlen

vawikhatna ni bawk a tiin nupui fanau tepawh thlahlel zo lovin ka in buatsaih ve ta a ni.

Tahrik ni 2 zing dar 6 khan lungleng lawk angreng takin Aizawl kan chhuah san a. Mizoram University faculty ten Sumo an

hire ah Dr. Lalnundanga, Head, Dept. of Forestry leh Dr. Hranghmingthanga, Dept. of Physics tenen Shillong panin kan chhuak

a. Zan dar 10 a Shillong a NEHU Campus a ISC Registration Counter kan zuk thleng chu(h) a vawh tehreng nen, a phut hian an

phu mur mur mai a. Tute dang ni lovin Science Congress hmang tur palai(delegate) vek an ni a. Airport lun tak maia mipui phu

mur mur hi ka chan ber a. Counter sawmhnih vel zet hi an intlar put mai a. Khawi berah nge in report tur tih pawh hre manglovin

kan hawi he haw a. Engtin tin emaw mi sang tamtak zai silo phu mur mur karah chuan kan in register fel a, Bag leh booklet

engemaw min pe teuh mai a, a zir a zir tham a ni. Kan thlenna tur hmun Japfu Hostel an lo tih ruah vekah chuan kan in vawmlut

ve a, vawt ti-a khur dar dar chung chuan a zualpui chu tuilum chhawpsa nen chuan kan tleng thla ve luam a, a nikhatna chu.

Delegates: India ram hmun hrang hrang atangte, India ram thenawm atang te bakah USA, Canada, Japan, Korea,

Australia, Phillipines leh europe ram hrang hrang atang te in Scientist delegates mi 4000 vel an lo kal khawm a. Hetiang zat

punkhawm hi chu awmfo mahse Science belpui a chhum hmin tha the thaw, ramchhunga milar tak tak te annih hlawm avangin

a namai lo hrim hrim a ni. Ni 2/1 mai ni lovin hapta khat lai a

awh ve reng bawk a.

A hawnna chu: January Tahrikni 3 -7 chhung hian

kumtin khel lovin 1914 atang khan he Science inkhawmpui

hi an hmang ziah a. Kumthar kut tiak tuk mai a nih lam an

ngaihtuah hranlo, Pathianni anih avanga a hun sawn lam

chu khawihah!! Zing dar 9 ah chuan kan breakfast eikham

chu Inuaguration Pandalah kan thu ve ta khar mai a. NEHU

Football Ground ramhnuai ni a kan hriat thin vel kha khawlai

zau pui pui a lo ni tawh a, Field sir lehlam tlang chu an lo rawt

zawl durh mai a, tah ngei chuan Dome shape in Pandal ropui

tak, mi sing vel leng tur hi a lai/chhungah ban pakhatmah

awm lovin an sa a. A hnung lam thu te tan stage a mi te an hlat

em avangin hmun rukah LCD projectorin an kap a. India

Prime Minister chhuanawm tak Dr. ManMohan Singh chu

khuallian a ni a. Shri Kapil Sibal, Union Minister for Science &

Technology a lo tel a. DST lama mi pawimawh chu an lo tel

kim khawp mai. PM Scientific Advisory Council member,

In focusIn focusIn focusIn focusIn focus

Inuaguration Pandal

chhung

Page 2: In focus th Indian Science Congress ah Ka Tel ve a. Lalthanzara Indian...Science Vision 8(4) 101-104: Indian Science Congress ah ka tel ve a ... a zir a zir tham a ni. ... mi sing

102

Science Vision Vol. 8, No. 4 © 2008 MIPOGRASS October - December

UGC hotute, CSIR hotute, ISRO, DRDO, DBT leh adang te

an tel thahnem hle. PM meuh lo kal chu secutiry an uluk hle,

mobile phone & camera te chu pawn lamah kan deposit hmasa

vek a.

Mizo Delegates: Keini thian ho pathuma bakah a ni hnihna

ah hian Miss Mazami of Govt. Zirtiri Residential Science Col-

lege a lo thleng ve a. Mizoram Sorkar aiawh a lokal a ni a, a

rawn thleng tlai bawk a! He Science Congress neih rual hian

Children Science Congress pawh neih ve a ani a. Mizoram

atangin St. Pauls HSS zirlai pahnih an tel a. Solid Waste

chungchang leh animal fossils lam an rawn pholang ve a ni.

Shillong lama mizo research Scholar thenkhat Dr. G.

Rosangkima, Saipari Sailo, Juliana leh KC-a tepawhin Poster

an present ve a. Fela, research Scholar, Dept. of Biotechnol-

ogy, MZU chuan Poster a present bawk a. RIPANS, Aizawl

atangin faculty pahnih ten he khawmpui hi an chhim bawk a.

Dr. Zodinpuia Pachuau, MZU leh John Zothanzama, MZU te

pawh an khua Shillong a an awm lai a lo ni bawk a, an tel ve

a bawk a ni.

Nitin in: Nitin hian zing dar 7-9 hi Breakfast hun a ni a. 1-

2:30 chhungin Lunch leh zan dar 7-9 hi Dinner hun a ni a.

Food Court a luhna Coupon kher hi chu kan theihnghilh ngailo

ve khawp mai. Heng hun inkar zawng hi chu Programme chi

hrang hrangin a khat vek a ni. Science department hrang

hrang te chu hlawm 14 ah an then darh a. Basic Science kan

tih ho te, advance science, New science, Agriculture, Engi-

neering leh medical tenen a huam kim vek a. Heng section 14

te hian a rualin hall hrang hranga programme an hmang a.

Section khat pawh a rualin Hall 2/3 ah inthen sawmin

programme a kal rual thup thup mai a. Chutiang taka

Programme hrang tamtak a rual a neih na hmun chu eng

dang ni lovin School of Technology Building ah chauh kanin

khung khawm a ni. Inuaguration Pandal kha chu a khar nan

bak chuan tum 2/3 bak an hmang lo. A tlang puiin zing dar 9

ah hian a nawlpui ngaihthlak tur chu common topic deuh ah

milar tak tak ten Lecture an pe thin.

A tawi zawngin sawi ta ila. Inkhawmpui thupui chu “Sci-

ence Education and Attraction of Talent for Excellence in

Research” a ni. India rama Scientist lar tak tak chu an tel kim

thawkhat a. Congress neih chungin heng mite hian plenary/

Public lecture an pe a ni. Dr. M.S.Swaminathan, Green Revo-

lution bul tantu te, Prof. CNR Roa, Dr. G. Madhavan Nair, Prof.

MGK Menon, Dr. T. Ramasami bakah mi thahnem takin

Lecture an pe thin. Farmers Virtual Congress, National Sci-

ence Communicator’s meet, Teachers Mibilization Prog.,

Special Lecture leh Endowment Lecture tepawh a awm. Heng

bakah hian Cultural Prog. a awm ve thin a, scientist ho chuan

an hlutpui tehchiam lo, keini pawh kan kal miahlo. NEHU

Convention hall that zia leh a awhawm zia chu sawi thuii lo mai

ang.

Climate change te, Biodiversity of NER te, Clean energy

generation leh Disaster Management chungchang te, Agri-

culture hi a nawlpui a kan ngaihthlak tamber chu a ni. Tin,

physics lam, vanlam chanchin te kan ngaithla a, a ngaihnawm

viau zel mai. Medical, Engineering, New Biology leh Earth

system sciences, IT, Materail Science, Mathematics tih vel

lam kha ka chhim(attend) lem lo a.

A pawi mange: Dr. APJ Abdul Kalam chu damloh vangin

a rawn tel thei lova. Mumbai a terrorist chetna avang leh

Gwahati a Bomb puak avangin Foreign delegates leh India

ram chhung hmun thenkhat atangin an lo tel ngamlo a. Nobel

laureate pathum ngawt pawh an ramin India rama kal him lo

va an ngaih avangin an rawn tel theilo bawk.

Haihawt:Dr. Hranghmingthanga'n Food Coupon a theihnghilh

leh keiin ICSA membership Card ka theihnghilh bawk chu!

Bag lianpui min pe a, kan ak ve ran a, a pawimawh ber, te

takte si kan theihnghilh tlat mai si a! Hemi tuma Miss Mazami‘n

min nuih sawh ber kher kha chu a nuam lo ngawt mai. Thlenin

a hla si a; a ni lah pum na urhin, pum dawm ngawih ngawihin

a lo nui tliah tliah mai a. ISCA Card tel lovin Proceeding ka la

theilova, khami ni khan(mahse a hnu chuan ka la ta tho a, Pu

Hranga pawh mazami’n a sawifel sak a, lunch chu a ei puk

puk kha maw. E.. Food court sawi takah chuan Fela of Biotech.

kha a puar thin ngang mai, counter a tam si a, a hran hran ah

tum 3/4 vel chu a khawn kual awm kha! Eikham lama ice

Indian Science Congress ah Ka tel ve a

Page 3: In focus th Indian Science Congress ah Ka Tel ve a. Lalthanzara Indian...Science Vision 8(4) 101-104: Indian Science Congress ah ka tel ve a ... a zir a zir tham a ni. ... mi sing

103

Science Vision Vol. 8, No. 4 © 2008 MIPOGRASS October - December

Indian Science Congress ah ka tel ve a

cream, sweets tih vel pawh double/triple dose hlirin a dawh

nawn thin kha maw le!).

An lo ngaisang angreng: MZU Vice Chancellor Prof.

A.N. Rai pawh he Science Congress Organising Committee

member a nih angin a tir nihnih chu a tel a. NEHU lam chuan

rin ai daihin an lo ngaisang phian a. Congress chhunga nitin

bulettin an tihchhuah ah

tepawh a thlalak nen

Mizoram University Vice

Chancellor tiin an tichhuak

nghe nghe.

Sum chu sum chu: He ISC2009 thleng tur hian

NEHU hian 20 Crores tehmeuh mai an lo budget ni awm a ni

a. An inbuatsaih tha thawkhat hle a, an hmasawn zia chu

hahip a sawi tham a ni. Shillong mai bakah Barapani leh

NEIGHRIMS lama Hotel, rest House leh mikhual thlen theihna

chi chu an book vek a. Mikhual te tualchhung a phur kual turin

an City Bus kha tamtak an hire a. Tourist taxi ringawt pawh 60

lai ISC chhung zawngin an hire bawk. NEHU Staff zingah

pawh Science department faculty chu mawngvawm ba ang

sek in an buai reng a.

He Science Congress meuh thleng tura an thawhrim zia

leh Central lamah pawh an tlaktlum a an chak viau nachhan

chu NEHU VC Prof. Pramod Tandon vang a ni an ti. A chakin

thil a ti thei hle tih a hriat khawp mai.

Pride India Expo: NEHU Football Ground khuh deuh vek

khawp a lian in Expo neihna tur Pandal hi an lo sa kum put

mai a. India ram chhunga Scientific Body lianpui pui, State

hrang hranga S&T department/Council bakah Scientifc in-

strument/chemical/books tih vel ho an rawn in phochhuak

chu mit a tlai hle zawng a ni. A hming reng pawh Pride India a

ni miauva. Hmuh nawm, ropui leh zawhfiah tur hlir a ni mai.

Tlawhtu an tam thei em em mai a. Dr. Hranga phei chu vawi

3/4 lai a kal ta in ka hria. ZSI, Shillong ten NER fauna an lo

tarchhuak ve a. Fauna of Mizoram an tihchhuah a kimloh thu

leh Mizo zirlai te duhkhawp a tlin loh thu an hotupa hnena ka

sawi chuan pawi a ti hle a, “Tihleh hunah chuan kan rawn

berawn tawh ang che u, kim deuhin kan telh dawn nia” a ti ve

luam a.

Ka telve tak tak ta: 2008 September a ka paper thawn kha

an hmu na in an pawm thu ka dawng lem lova. Kal hma lawk

Dec. 31 khan Poster present na te kan chan/dil chawp theih

beiseiin Poster presentation atan ka in buatsaih thuak a. A

hmun thlen hnu in Poster a tel angin ka in hria , mahse thianpa

Dr. Sama’n ‘Oral a present tur list ah i tel’ min tih avangin

chawpchilh takin kan in buatsaih leh chuk chuk a. Pu

Nundanga leh Pu Hranga te bulah ka awm bawk a, ka

thlamuang ve tawp a. Vanneih thlak takin Laptop computer ka

lo keng hlauhva, ppt. present tur kan siam ve leh a. Tichuan

Jan. 6 thimhlim ah ka present ve

ta hlauh mai a. Miss Mazami’n

‘i present tha kher mai’ a ti a, dik

ni maw ka ti ve mai. ICS Me-

mento min pek hi ka

damchhunga hun mawi ve reng

tawh ka tum a ni.

Ka lawm ve: Mizo zinga 96thISC a Oral presentation

nei awmchhun ka ni hlauh chu ka vannei a(Sectional Prog.,

Animal, Veterinary and Fishery Sciences section ah ka present

ve a) . Chu mai ni lovin ka fapa Joseph Lalmawizuala, SSMS

a Cl-VI zirlai chu Mizoram aiawhin National Children Science

Congress, Dimapur a 27-31 Dec. 2008 a neih ah khan a tel

ve a, Poster presentation a nei ve a, pafa a hetiang ram pum

huap Science inkhawmpui liana kan han tel thei hlauh hi ka

lawm ve a ni.

Chhinchhiah tlak thenkhatte:

# India Hmarchhak a Indian Science Congress a thlen

vawikhatna a ni a. NE region a University VC te chu organising

NEHU Field ah Pride of India Expo

Page 4: In focus th Indian Science Congress ah Ka Tel ve a. Lalthanzara Indian...Science Vision 8(4) 101-104: Indian Science Congress ah ka tel ve a ... a zir a zir tham a ni. ... mi sing

104

Science Vision Vol. 8, No. 4 © 2008 MIPOGRASS October - December

Committee ah an tel vek.

Dr. Manmohan Singh, Prime Minister thusawi-

# S&T atana tuna National Income 1% ni mek hi 2% ah

kan ti pung ang.

# UGC chuan Scinec subject a Ph.D student zawng zawng

te Fellowship pek vek a tum a ni.

# Science tha ber thawkchhuaktu chu thalai te anni a,

chuvangin scientific institutions te hi a thiam apiang in an

hruai ang, kum lam ngaihtuah lovin.

# PURSE- Promotion for University Research and Scien-

tific Excellence leh Bioechnology lama Special Package

for NE region te bul kan tan tawh a.

Shri Kapil Sibal, Minister, S&T and Earth Sciences-

# Tun a NE region a DST fund 5% kal mek thin hi tun plan

tawpah chuan a let 10% a tihpun kan tum a ni.

# Basic Science lama Research beitu te hi Industrial Re-

searchers te ang bawkin zah leh ngaihhlut tur an ni.

Meghalaya tan Malsawmna: ISC chhunga sum chevel ringawt

piah lamah DST Nodal Cetre for NE Region for Conserva-

tion and Protection of Biodiversity chu Shillongah din tur a ni.

Final recommendations of ISC(NER tan bik)

# National Commision on Indigenous knowledge din

# NER a state tinah State level Scientific Advisory Council

siam

# NER a science education leh research tih hma-sawn nan

special package siam

# S&T sector lamah thalai te tan carreer opportunities tam

zawk siam belh, leh a dang te.

Nakkum 2010 a 97 thISC thlenna tur chu

Thiruvananthapuram, Kerala a ni. ISC hi Indian Science Con-

gress Association, Kolkatta a mi ten an buatsaih thin a ni. Dr. T.

Ramasami, Secretary, DST chu ISCA General President a ni.

7th Jan. 09 tlai 6:00 p.m. ah a Valedictory function neih a ni a, mi

kan tlem tawh deuh. A tuk zingah MZU Sumo hire bawkin Aizawl

kan pan a, zing khawvar hma in kan thleng tawk.

Vai ho kan tih te hi thiam ril thuk tak tak an awm laiin a

thiam rilm lemlo tepawhin an thiam ang tawk hi chu an

zahpui lo va. A hre ber ang hrima in lantir na hun

remchang an zawng reng. Mizoram chanchin leh a

hming a ri khat khawp mai. Mizote kan tan a kan ram

a natural resource awm ang te kan haichhuah a, In-

dia ram pum huap a lar tham scientist kan in

chherchhuah ve vat a ngai a ni. Mizo ten ISC kan dai

pawh tanna hian Zoram Science Khawvelah

hmasawnna duhawm tak rawn thlen mawlh teh se.

An lungleng

ve ngei ang...

NEHU Campus lo danglam nasat tawh zia

leh a ropui tawh zia mai chu!! ISC an thlen

hi nasa takin hma an sawn phah lehnghal!

Indian Science Congress ah ka tel ve a