H F S AHUKUK FELSEFES‹ VE SOSYOLOJ‹S‹ ARK‹V‹

22. K‹TAP

Haz›rlayanlarHayrettin ÖKÇES‹Z / Gülriz UYGUR

‹STANBUL BAROSU YAYINLARI‹stanbul 2010

Yard›mc›larSaim ÜYE / Eylem ÜM‹T / Zeynep ‹spir TOPRAK

Emine ‹rem AKI

Genel Yay›n S›ra No: 1672010/9

ISBN: 978-605-5614-38-6

HFSA - Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi ArkiviHayrettin Ökçesiz

Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Kampus, AntalyaTelefon: (0242) 227 69 75 - 76

Faks: (0242) 227 69 77E-posta: hayret@akdeniz.edu.tr

‹stanbul Barosu Yay›nlar›‹stiklal Cad. Orhan A. Apayd›n Sk. Baro Han Beyo¤lu-‹ST

Tel: (0212) 251 63 25 Belgeç (Fax): (0212) 293 89 60www.istanbulbarosu.org.tr dergi@istanbulbarosu.org.tr

Kapak Karikatürü: Honoré Daumier

Elektronik ortamda iletilen imla ve dizgi hatalar› yazar›n/çevirmenin sorumlulu¤undad›r.

•Tasar›m /Uygulama

Referans AjansTel: +90.212.347.32.47 / e-mail: info@referansajans.com

•Bask›

Sanat Matbac›l›k Medya ve Reklam Hizm. San. Tic. Ltd. fiti.Hattat Halim Sokak No:13 Balmumcu-Befliktafl / ‹stanbulTel: +90.212.267.04.23 / e-mail: as@sanatmatbaacilik.com

HFSA 22 3

SUNUfi

18. Kitapta duyurdu¤umuz ve 25-28 A¤ustos 2008 tarihinde gerçeklefltirdi¤imiz geleneksel“Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bak›fllar” adl› sempozyumumuzun dördüncüsünün bildirilerini bukitaplarda (19-22) soyad› s›ras›na göre sunuyoruz. 22. Kitapta ayr›ca bu sempozyumda yeralmayan yaz›lardan oluflan bir “Ek Dosya” da bulunmaktad›r. HFSA her yay›m f›rsat›n› okurlar›nadaha çok yaz› sunmak düflüncesiyle de¤erlendirmektedir. Gelecek kitab›m›zda Eskiflehir AnadoluÜniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Anabilim Dal›n›n 30 Nisan – 02 May›s2009 tarihinde gerçeklefltirdi¤i “Yarg›: Kurallar, Kurumlar, Kararlar Kolokyumu”nda sunulanbildiriler yay›mlanacakt›r. Bunlar program ak›fl›na göre flöyledir:

Ülker Yükselbaba, Dworkin’in Kurallar Modelini De¤erlendirme: Kurallar ve ‹lkelerinYarg›lamada kullan›lmas›; Nazime Beysan, Hohfeld’in Hak Kavram› Analizinin HukukiMuhakemede Kullan›lmas›; Gökçe Çataloluk, Luhmann’›n Sistem Teorisinde Mahkemelerin Rolü;Halit Uyan›k, Kurumsallaflm›fl Bir Normatif Sistem Olarak Hukuk ve ‹kincil Eylem Sebepleri;Abdullah Dinçkol, Karar Verme Süreci ‹çinde Hükmün Oluflmas› ve Hâkimin Fonksiyonu; YaseminIfl›ktaç, Hukukta Boflluk ve Takdir Yetkisi; Zeynep Üskül Engin,Yarg›c›n Özgürlük Alan›: Yorum;Eylem Ümit, Hâkimler Hakkaniyetten Ne Anl›yorlar?; Sercan Gürler, Ça¤dafl Hukuk FelsefesindeFormalist Yaklafl›mlar ve Ernest Weinreb; Vahap Coflkun, Anayasan›n De¤iflmez ‹lkeleri ileDemokrasi Aras›ndaki Gerilim; Serkan Gölbafl›, Bentham’›n Düflüncesi Ba¤lam›ndaCezaland›rman›n ve Ceza Yarg›lamas›n›n Rasyonalleflmesi; Aydan Ömür Surlu, H.L.A. Hart’taYarg›c›n Takdir Hakk›; Ceren Akçabay, Yarg› ve ‹nsan Haklar›n›n Liberal Yorumu; Vecdi Aral, Yarg›Ba¤›ms›zl›¤›; Mustafa Tören Yücel, Türkiye’de Yarg›n›n Yap›sal Analizi; Ali fiafak Bal›,Yarg›laman›n ‹fllevselli¤i; A. Ulvi Türkba¤, Bir Karar Örne¤inde Postmodern Yarg›laman›nOlanakl›l›¤› Sorunu; fiule fiahin Ceylan,Uyuflmazl›k Çözümünde Yarg› Alternatifleri; Sevtap Metin,Avrupa ‹nsan Haklar› Mahkemesi Kararlar›nda Bio-Etik Sorunlar; Zeynep ‹spir, Bir Etik ‹liflki OlarakYarg›çl›k ve Hüküm Verme - Edebiyatta Hukuk Arac›l›¤›yla Bir De¤erlendirme; Emine ‹rem Ak›, BirEdebiyat Eseri Olarak ‘Reis Bey’ Örne¤i Üzerinden Endüktif Muhakeme Yönteminin ‹ncelenmesi;Harun Bodur, Adalet Tanr›ças› Themis…

2010 y›l› iki y›lda bir gerçeklefltirdi¤imiz sempozyumumuzun beflincisini yapaca¤›m›z y›ld›r.‹stanbul Barosu’nun her defas›nda Adli Y›l aç›l›fl etkinli¤i olarak da program›na ald›¤› bu sem-pozyuma okurlar›m›z› kat›lmaya ça¤›r›yoruz.

De¤erli meslektafllar›m›z Say›n Saim Üye, Eylem Ümit, Zeynep ‹spir Toprak ve Emine ‹remAk›’ya bu kitaplar›n haz›rlanmas›nda gösterdikleri üstün gayret için içten teflekkürlerimizi sunu-yoruz. Kendilerini HFSA’n›n künyesinde “Editör Yard›mc›lar›” olarak anmaktan onur duyuyoruz.

‹stanbul Barosu Yay›n ve Yönetim Kurullar›n›n de¤erli üyelerine, Baro Baflkan› Say›nMuammer Ayd›n’a gösterdikleri bu uzun soluklu iflbirli¤inden dolay› HFSA Çevresi ad›na teflekkürediyoruz.

Sempozyuma kat›larak, bildiri sunarak bu kitaplar›n oluflmas›na imkan vermifl yazarlar›m›zaflükran borcumuz daima en önde gelmektedir.

Nihayet bu kitaplar›n somut birer nesne olarak elimizin alt›na gelmesini sa¤layan SanatMatbaac›l›k çal›flanlar›na ve bu sorumlulu¤u kendi ad›na üstlenen Say›n Serdar Savafl’a teflekkürediyoruz.

Hayrettin Ökçesiz / Gülriz Uygur

HFSA 224

‹Ç‹NDEK‹LER

• Kat›lan›n Perspektifi Bak›m›ndan Hukuk ve Etik ‹liflkisi - Gülriz Uygur .............. 6

• Hukuksal Usavurmada Dedüksiyonun Yersizli¤i Üzerine - Ertu¤rul Uzun ........... 11

• Ceza Hukuku Felsefesi Aç›s›ndan ‹nsan Onuru ve Mevzuat›m›z

Yener Ünver............................................................................................................ 26

• ‹de, Kavram, Olgu Ba¤lam›nda Hukuk Kavram› - Ogün Ürek .............................. 62

• Yarg›n›n Tarafs›zl›¤› Sorunu - Baflar Yalt› ............................................................. 68

• Halk›n ‹radesi Ba¤lam›nda Halkoylamalar›: Bir Hukuk

Sosyolojisi Denemesi - Mehtap Yeflilorman .......................................................... 74

• Suç Ma¤durlar›n›n Haklar› ve Psikososyal Profilleri - Mustafa Tören Yücel ........ 96

• Türk Hukukunun Seküler Kaynaklar›: ‹mparatorluk’tan Cumhuriyet’e

Mehmet Yüksel ..................................................................................................... 112

• Kant’›n Ahlak Felsefesinden Habermas’›n Söylem Eti¤ine Geçifl

Ülker Yükselbaba ................................................................................................ 142

• Devlet-Toplum Aras›nda Hukukun Ruhu - Abdülkadir Zorlu ............................. 167

EK DOSYA ........................................................................................................... 177

• ‹nsan Haklar›n›n Uluslararas› Alanda Korunmas› - 21.YY Gerçekli¤inde

Temel Sorunlar ve Öneriler - Neval O¤an Balk›z ................................................ 178

• Bir Pozitif Hukuk Kayna¤› Olarak Avrupa Birli¤i Hukuk Sistemi

Abdullah Dinçkol ................................................................................................. 189

• Bentham ve Kodifiyeciler - Charles Noble Gregory .......................................... 215

• “Freirechtsschule” - Hayrettin Ökçesiz ................................................................ 227

• Hukuka Felsefe Düflünmek - Hayrettin Ökçesiz .................................................. 233

• Toprak, Toplum ve Devlet (1900) - Friedrich Ratzel ........................................... 241

• Felsefe, Kant ve Karar Alma Sistemi - Victor Shreiber ....................................... 249

• Nesnel Gerekçe Anlay›fl› ve Bu Anlay›fl› Tasfiyeye E¤ilimli Yarg›sal

Deneyimler - Hilmi fieker .................................................................................... 260

• Ceza Hukuku Perspektifinde ‹nternetin Temel Problemleri - ‹lker Tepe ............. 294

HFSA 22 5