hegðun og samskipti í skólastarfi. Ársþing samtaka áhugafólks um skólaþróun...
Post on 19-Dec-2015
224 views
TRANSCRIPT
Hegðun og samskipti í skólastarfi. Ársþing Samtaka áhugafólks um skólaþróunSjálandsskóla 6.–7. nóvember 2009
Að rækta farsæl samskipti
Hlúð að félags- og tilfinningaþroskanemenda
Sigrún Aðalbjarnardóttir, prófessor Háskóla Íslands
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Virðing og umhyggja er lykill
að gefandi og þroskandi samskiptum
(S.A., 2007, s. 429)
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Markmið: ‘Hlúð að félags- og tilfinningaþroska nemenda’
• Að efla samskiptahæfni og siðferðiskennd barna og
unglinga
sem felur í sér að þroska hugsun þeirra um ýmis félagsleg, tilfinningaleg og siðferðileg efni og
efla um leið hæfni þeirra í daglegum samskiptum.
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Samskiptahæfni
• hugsun
(t.d. hvernig leysa megi ágreiningsmál)
• hegðun, athafnir
(t.d. hvernig ágreiningsmál eru leyst)
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Samskiptahæfni
• hvernig við vinnum með öðrum, sýnum hjálpsemi (merki um félagsþroska);
• hvernig við finnum til með öðrum, sýnum samúð og samlíðan (merki um tilfinningaþroska)
• hvernig við hugum að því hvað sé réttlátt og sýnum sanngirni í samskiptum
(merki um siðferðiskennd)
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Að setja sig í spor annarra
• að setja sig inn í huganir, líðan og aðstæður annarra
• að greina að mismunandi sjónarmið• að samræma mismunandi sjónarmið, finna lausn
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Gildi í samskiptum í öndvegi
RÉTTLÆTI KÆRLEIKUR Frelsi Traust
Réttur VIRÐING Tillitssemi og Ábyrgð UMHYGGJA Góðvild
Skyldur Samlíðan
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Markmið: ‘Hlúð að félags- og tilfinningaþroska nemenda’
• Að rækta gagnkvæma virðingu og umhyggju
• Að efla samskiptahæfni og siðferðiskennd barna og unglinga:- að þroska hugsun - að efla hæfni þeirra í daglegum samskiptum
Sigrún Aðalbjarnardóttir
‘Hlúð að félags- og tilfinningaþroska nemenda’
• Námsefnisgerð
• Námskeið
• Rannsókn
á framförum nemenda
á ígrundun kennara
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Hlúð að félags- og tilfinningaþroska nemenda
Fræðilegur bakgrunnur verkefnisins:
• Virknihyggja: (Dewey, Mead)• Þroskakenningar; Félagsleg hugsmíðahyggja:
(Piaget, Kohlberg, Selman, Vygotsky)• Fjölgreindakenning: (Gardner)• Tengslakenningin: (Bowlby, Ainsworth)
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Kennarinn gegnir lykilhlutverki
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Markmið: ‘Hlúð að félags- og tilfinningaþroska nemenda’
Markmið/frh
Að skapa kennurum aðstæður til að ígrunda starf sitt
• að þróa sig í starfi – að vaxa í starfi
• að efla skilning sinn á eigin kennslu
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Þroskamiðaður agi(developmental discipline)
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Fjölbreyttir kennsluhættir –Áhersla á samræðuna
Umræður nemenda, tjáning í mynd, leik, tónlist
• tjá hugsun sína, mynda sér skoðun
• hlusta hver á annan
• rökræða
• vinna saman
• setja sig hver í annars spor
• skoða mál frá mismunandi sjónarhornum
• leysa ágreiningsmál
• taka ákvarðanir sameiginlega
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Lykilspurningar
1. Hver er vandinn? Hvers vegna er það vandi?
2. Hvernig líður A (B)? Hvers vegna líður A (B) þannig?
3. Hvernig geta ... leyst vandann? Af hverju er það góð leið ...?
4. Hver er besta leiðin? Af hverju er það góð leið?
5. Hvernig liði A og B ef það yrði gert? Hvers vegna?
6. Hvernig geta ... vitað að vandinn er leystur?Sigrún Aðalbjarnardóttir
Virðing og umhyggja Ákall 21. aldar
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Framfarir nemenda í samskiptahæfni
Íslenskar rannsóknir
• Hugsun
• Hegðun
• Tengsl hugsunar og hegðunar
• Tengsl framfara í hugsun og framfara í hegðun
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Árangur kennara - Meiri framfarir í tilraunahópi en
í samanburðarhópi
Samskiptahæfni nemenda jókst, bæði • í hugsun og • í hegðun þeirra í daglegum aðstæðum
Nemendur huguðu oftar að mismunandi sjónarmiðum ... settu sig oftar í spor ... – spurðu í stað þess að skipa– ræddu í stað þess að rífast
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Þroskamiðaður agi(developmental discipline)
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Árangur: Hvað sögðu kennarar um framfarir nemenda og bekkjarbrag?
• Jákvæðari bekkjarandi; meiri samheldni og samkennd
• Meiri vinir, léku sér meira saman sem hópur; minni stríðni
• Nemendur urðu opnari, einlægari og vinsamlegri
• betri í umgengni, kurteisari, samvinnuþýðari
• skilningsríkari, þolinmóðari, meiri tillitssemi í samskiptum sínum, ekki eins dómharðir
• leituðust sjálfir við að leysa ágreiningsmál sín
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Hvað sögðu kennarar um eigin framfarir?
1. Aukið öryggi vegna meiri skilnings
• Faglega styrkari
• Skoða samskipti á annan hátt
• Kynnast nýjum hliðum á nemendum
• Fæ mikilvæg skilaboð frá nemendum
2. Aukið öryggi vegna meiri færni
• Skipulegri og markvissari
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Hvað sögðu nemendur (9 ára)?
Hvað finnst þér þú hafa lært af verkefninu um vináttu?
• ”Ég lærði að eignast vini og vera vinur sjálfur, ekki niðurlægja fólk og ekki stríða öðrum; og leysa vandann ef ég á í vanda við vini mína”
• “Að maður getur verið traustur vinur til æviloka ef maður ræktar vináttuna”
Sigrún Aðalbjarnardóttir
Hvað sögðu foreldrar?
• Meiri sjálfskoðun
• Ýtir undir samræðu heima
• Notaleg samvera
• Þjálfar rökhugsun
• Hefur tvímælalaust þroskandi áhrif á börnin
• Börnin skilja betur sjónarmið okkar fullorðinna og við erum hæfari til að setja okkur í spor þeirra
• Samræming á milli heimila
Sigrún Aðalbjarnardóttir
“Þetta svínvirkar”
Skólastjóri þátttökuskóla í verkefninu vísar hér til umræðuaðferðarinnar (okt., 2009)
Sigrún Aðalbjarnardóttir