HARFLER‹VE

ATATÜRKALFABES‹’N‹N

EfiS‹ZL‹⁄‹Yazan: AL‹ SERDAR BOLAT

2

‹lk bölümüne Ocak say›m›zda yer verdi¤imiz yaz›m›z›nikinci ve son bölümünü bu ay yay›ml›yoruz.

A harfini ele alal›m: ‹ngilizce bir yaz›daki A harfiyerine göre A, O, Ey veya E olarak okunur. At yaz›l›r,Et okunur. Say yaz›l›r Sey okunur. Nature yaz›l›r,Neyç›r okunur. Taxi yaz›l›r, Taksi okunur. Wateryaz›l›r Vot›r okunur. Kat olarak okumak için de, Cutyazmal›s›n›z. Yani A sesini vermek için U yaz›yorsunuz.

BD MART 2014

11

12

E harfine bakal›m:‹ngilizce bir yaz›daki E harfi yerinegöre ‹ veya E olarak okunur. He yaz›pHi ; Sheriff yaz›p fierif okuyorsunuz.Tenk olarak okumak için de Thank

yaz›yorsunuz.

‹ harfine bakal›m:‹ce yaz›p ays okuyorsunuz. I harfi

burada ay olarak okunuyor. Sit yaz›psit okuyorsunuz. Haydaa. fiimdi de iharfini i olarak okudunuz. tri olarakokumak için de tree yazd›n›z. Yani isesini okumak için 2 tane e harfiniyan yana yazd›n›z.

O harfine bakal›m:Frans›zca eau yaz›p o okuyorsu-

nuz. Bir O sesi ç›karmak için 3 ayr›harfi yan yana dizmek zorundas›n›z.

Yine Frans›zca Bordeaux yaz›pBordo okuyorsunuz. Önce O harfiniO olarak, sonra da eaux harflerini Oolarak okuyorsunuz. 4 harf bir O edi-yor...

Ö sesiFrans›zcada Je yaz›l›p Jö, Petit yaz›l›pPöti okunuyor. E yaz›p Ö okudun,sondaki T harfi ise uçtu gitti.

fi harfi‹ngilizce She yaz›p fii okuyorsu-

nuz. fi sesini ancak 2 harf kullanarakyazabiliyorsunuz: Sh

Almanca daha da berbat. fi sesiniyazmak için 3 harf kullanman›z gerek:Sch. Yani Bofl okumak için Bosch

yazman›z gerekiyor.‹ngilizcede fi sesini her zaman

Sh ile yazam›yorsunuz. Neyfl›n oku-mak için Nation yazmal›s›n›z. Yaniburada T yaz›p fi okuyorsunuz. fi se-sini vermek için bazen de C kullan›l›-

yor: Precious yaz›p Prefl›s okuyoruz.

Ç harfiAlmanca Ç yazmak için 4 harf

gerekiyor: Tsch. Yani Çek okumakiçin Almancada Tschek yaz›yorsunuz.‹ngilizcede Check yani 2 harf: Ch

Frans›z Ç harfini bulmufl ama alfabedeayr›ca bir S harfi oldu¤u halde, Ç'yide S okuyor. Garçon yaz›p Garson

okuyor. Ak›l m› bu?

I harfi‹ngilizcede I (›) harfi yok. I sesini

yazmak için e, io veya u yaz›yoruz.Water yaz›p Vot›r, Nation yaz›pNeyfl›n okuyoruz. Lecture yaz›p Lek-

ç›r okuyoruz.

M harfiFrans›zcada M harfi bazen N

okunuyor. Champs-Élysées yaz›pfianzelize, Comte yaz›p Kont okuyor-sunuz.

T harfi‹ngilizce Cultural yaz›p Kalç›r›l

okuyoruz. ‹lk U, A olarak, ikinci U I

olarak, T de Ç olarak seslendiriliyor.Bir de heceler var. Onlar daha berbat:Almanca Eu yaz›p Oy, Ae yaz›p E,Ue yaz›p Ü, Oe yaz›p Ö, Ei yaz›p Ey

okuyorsunuz. Doyç olarak okumakiçin Deutsch yaz›yorsunuz.

Frans›zcada Roi yaz›p Rua, Lo-

uis yaz›p Lui okuyorsunuz.Bir de yok olan harfler var.Frans›zca Elle yaz›p El, Fille

yaz›p Fiy, L'Homme yaz›p Lom,Quest yaz›p Kes, Cette yaz›p Set,Mont Blanc yaz›p Mon Blan, Don

Quichotte yaz›p Don Kiflot, Jules

Verne yaz›p Jül Vern, Paris yaz›p

BD MART 2014

13

Pa¤i okuyorsunuz. Bir sürü harf okun-muyor, bofl yere yaz›l›yor yani.

Yer de¤ifltiren harfler:‹talyanca Mignon yaz›p Min-

yon okuyorsunuz.

Y harfi‹spanyolca Mallorca yaz›p Ma-

yorka, Frans›zca Fille yaz›p Fiy, Ver-

sailles yaz›p Versay okuyorsunuz.LL= Y oluyor!

unlar birkaç örnek yaln›zca.Daha ne gariplikler var. Bun-dan dolay›, seslerin karfl›l›¤›

olan harfleri ö¤renen herkes a¤z›ndanç›kan kelimeyi yanl›fls›z yazmay› vegördü¤ü her kelimeyi okumay› çabu-cak ö¤renebilir. Bir ‹ngiliz çocu¤aharfleri ö¤ret, hiç bir fley yazamaz.Su (vot›r) yaz diyorsun. Çocuk Water

yazmal›. V sesini V ile mi, W ile miyazacak? O sesinin A harfi ile yaz›la-ca¤›n› nereden bilebilir ki? T harfiniyazabilir. Geçelim...

I harfine geldik ama ‹ngilizcedeböyle bir harf yok ki. I sesini E harfi

ile yazmal› ama bilmesi olanaks›z.‹ngiliz çocuk, harfleri de¤il, Kelime-

nin tümünü ayn› anda görerek nas›lokunaca¤›n› görür ve ezberler: Water.

Ancak bu kelimeyi ezberlediktensonra yazabilir. Türk çocuk ise S veU harflerini arka arkaya dizerek Su

yazabilir. ‹flte en büyük üstünlük bu.Ama bu üstünlü¤ü elimizden almakiçin, harflerle de¤il, hece ezberleterekokumay› ö¤retmeye bafllad›lar ilkokul-lar›m›zda. Gayr› milli iktidarlar Ame-rikal› e¤itimcilerin zorlamas› ile buihaneti de yapt›lar.

Atatürk Alfabesi ile biz hangidilde olursa olsun her kelimeyi yazabi-liriz, ama onlar yazamazlar.

Bir Avrupal›ya veya Amerikal›yaK›l›ç, Cac›k yazd›ramazs›n›z. Arapçasesleri de yazamazlar. El M›sr El

Yevm yazamazlar örne¤in. Al Mari

Al Yovm yaz›yorlar, ayn› sesi vermi-yor. Halbuki Atatürk Alfabesi ile El

BD MART 2014

B

Atatürk Alfabesi ilebiz hangi dilde olursaolsun her kelimeyiyazabiliriz, amaonlar yazamazlar.

14

M›sr El Yevm yazd›m gitti iflte...‹flte bu kadar basit bir fleyi, yani

her sesi yaln›zca tek bir harfle yazmay›ve yaz›l› her harfi yaln›zca tek birsesle okumay› ak›l edememifller.fiimdi görüyorlar, itiraf da ediyorlar,ama bu devrimi yapmaya cesaretleriyok. Onlar›n bir Atatürkü yok çünkü.

Atatürk Alfabesinin Osmanl›

Alfabesine üstünlü¤ü

Bir örnekle bu üstünlü¤ü kan›tlayal›m:Afla¤›daki Osmanl›ca yaz› foto¤raf›n›nafla¤›s›na, bu yaz›n›n okunuflunu koy-dum. Oraya bakmadan, bu yaz›y› oku-maya çal›fl›n›z. Bakal›m okuyabilecekmisiniz.

Bu foto¤raftaki Arapça harfleriyan yana dizersek flöyle oluyor:

anatvly asmanly tymvr yvly

aykyncy mvka hydrpafladn

bvstancyyh

v yahvd

bvstancydn hydrpaflayh

eli saçmas› de¤il, hay›r. Bubir tren bileti. Okunuflu flöyle:anatvly asmanly tymvr yvly

(Anadolu Osmanl› Demir Yolu)

aykyncy mvka (‹kinci Mevki)hydrpafladn bvstancyyh (Hay-

darpafla'dan Bostanc›'ya)v yahvd (veyahut)bvstancydn hydrpaflayh (Bos-

tanc›'dan Haydarpafla'ya)Aç›klamas›:V olarak yazd›¤›m Vav harfi V

- O - U - Ö - Ü olarak okunur. Yanibir harf 5 ayr› ses için kullan›l›yor.A olarak yazd›¤›m Ay›n harfi A veya‹ olarak okunur. H olarak yazd›¤›mHe harfi H veya E olarak okunur.Y olarak yazd›¤›m Ye harfi Y - ‹ - I

- A olarak okunur.Örnek:

Mustafa yazarken, kelimenin so-nundaki a harfi y olarak yaz›l›r.Bilmeyen kifli Mustafa kelimesinimüstafi (istifa etmifl) olarakokuyabilir.Örnek:

fiunu okuyunuz bakal›m: asy

(ay›n - sat - ye) . "Asi" dedi¤iniziduyar gibi oluyorum. Yan›ld›n›z."‹sa" okunuyor. Yaa iflte böyle.Örnek:

Mevki mvka olarak yaz›l›yor, son-daki a (ay›n) i olarak okunuyor.Cami kelimesinin cama (cim elif

mim ay›n) yaz›l›p sondaki a’n›n iokunmas› gibi.

Mürekkep yalam›fllar bile yalanyanl›fl okurlard›. Örne¤in, fliirde geçen"Heraklit" kelimesini "Her ekalli-

yet" olarak okuyan müddeiumumi (ozamanki savc›) Naz›m için tutuklamaemri kesmiflti.

Atatürk Devrimi'nin de¤erini an-lamak istemeyenler, flimdi anlam›fl-lard›r umar›z. •

BD MART 2014

D