g¼mr¼k ve ticaret bakanl±± personeli ve paydalar±n±n etik davran± alg±s±

YOLSUZLUĞUN ÖNLENMESİ VE ETİĞİN TEŞVİKİ İÇİN TEKNİK DESTEK PROJESİ

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI PERSONELİ VE PAYDAŞLARININ ETİK DAVRANIŞ ALGISI

ARAŞTIRMASI

NİCEL VE NİTEL ÇALIŞMA

2017 ANKARA

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI PERSONELİ VE PAYDAŞLARININ ETİK DAVRANIŞ ALGISI ARAŞTIRMASI

- i -

SUNUŞ

“STK’lar, Kamu Sektörü ve Özel Sektörün Etik Farkındalığı Seviyelerinin Anlaşılması Araştırması Projesi”

kapsamında “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Personelinin Etik Davranış Algısı Araştırması” Kamu Görevlileri Etik

Kurulu adına gerçekleştirilmiştir.

Söz konusu projenin amacı; Avrupa standartları ve diğer uluslararası standartlara uygun olarak, Türkiye’de

yolsuzluğun önüne geçilmesine katkı sağlamaktır. Araştırmanın amacı ise; projenin genel amaçları doğrultusunda

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Personelinin etik konusuna yönelik bilgi düzeyini, kurumda yaygın olabilecek etik

dışı hususlar ile ilgili kanaatler, kurumda personele eşit olarak uygulanan kurallar ile ilgili kanaatler ve etik

davranışlarına yönelik kanaatleri tespit etmektir.

Araştırmanın nicel kısmı; Türkiye genelinde NUTS1 Bölgeleme Düzeyi’ni temsil eden 12 ilde (İstanbul, Tekirdağ,

İzmir, Bursa, Ankara, Antalya, Kayseri, Samsun, Trabzon, Ağrı, Malatya, Gaziantep), yönetici / denetçi, memur

ve diğer personeller olmak üzere toplam 1.097 personel ile 2 – 9 Ekim 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.

Saha çalışması yüz yüze anket uygulaması şeklinde gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın nitel kısmı ise Bakanlığın Merkez Teşkilatında 11 – 12 Ekim 2017 tarihleri arasında 30 üst düzey

yönetici ile derinlemesine mülakat yapılarak gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın paydaşlarla yapılan nitel kısmı ise 11 – 12 Ekim 2017 tarihleri arasında 30 paydaş ile derinlemesine

mülakat yapılarak gerçekleştirilmiştir.

Toplanan nicel anket verileri öncelikle sayısal içeriğe dönüştürülmüş, veriler sayısal içerik halinde Excel Office

programına aktarılmıştır. Mantıksal süzmeleri ve kontrolleri yapıldıktan sonra veriler SPSS istatistik programına

aktarılarak tanımlamaları yapılmıştır.

Toplanan nitel verilerin ise deşifreleri gerçekleştirilip yorumlanarak analiz edilmiştir.

Toplanan verilerde betimsel ve bazı istatistiksel analizler yapılmıştır. Verilerin betimsel olarak frekansları, çeşitli

kategorilere göre ise çapraz dağılımları yüzdesel olarak verilmiş, ortalaması alınabilecek soruların ortalamaları ve

standart sapmaları gösterilmiştir. Çalışmanın İstatistiksel analizleri olarak t-testi ve ANOVA testi uygulanmıştır.

Elde edilen veriler testlerin sonuçlarına göre yorumlanmış ve raporlanmıştır.


- ii -


- iii -

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ ..................................................................................................................................................................... i

İÇİNDEKİLER ........................................................................................................................................................ iii

Tablolar Listesi ..................................................................................................................................................... iv

Şekiller Listesi ..................................................................................................................................................... vii

YÖNETİCİ ÖZETİ ................................................................................................................................................. viii

BİRİNCİ KISIM

NİCEL ARAŞTIRMA ............................................................................................................................................... 1

BİRİNCİ BÖLÜM

ÖRNEKLEM VE DEMOGRAFİK BİLGİLER ............................................................................................. 2

İKİNCİ BÖLÜM

ETİK İLE İLGİLİ BİLGİ SAHİPLİĞİ ............................................................................................................ 5

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KURUMDA YAYGIN OLABİLECEK ETİK DIŞI HUSUSLAR İLE İLGİLİ KANAATLER ........................ 19

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KURUMDA KURALLARIN TÜM PERSONELE EŞİT UYGULANMASI İLE İLGİLİ KANAATLER ....... 36

BEŞİNCİ BÖLÜM

ETİK KONULARA YÖNELİK KANAATLER ........................................................................................... 50

ALTINCI BÖLÜM

ETİK İHLALİ DAVRANIŞI İLE İLGİLİ KANAATLER ............................................................................ 108

İKİNCİ KISIM

NİTEL ARAŞTIRMA (DERİNLEMESİNE MÜLAKATLAR) ............................................................................... 115

BİRİNCİ BÖLÜM

KURUM ÇALIŞANLARI İLE YAPILAN NİTEL GÖRÜŞMELER ........................................................... 116

İKİNCİ BÖLÜM

PAYDAŞLAR İLE YAPILAN NİTEL GÖRÜŞMELER ........................................................................... 122

EKLER: SORU FORMLARI

EK-1: NİCEL SORU FORMU ................................................................................................................. 127

EK-2: NİTEL SORU FORMU (PERSONEL) .......................................................................................... 130

EK-3: NİTEL SORU FORMU (PAYDAŞ) .............................................................................................. 131

KAYNAKÇA ........................................................................................................................................................ 133


- iv -

Tablolar Listesi Tablo 1 Araştırma Evreni ve Örneklemi ................................................................................................................. ix Tablo 2 Araştırmanın geçerlik ve güvenirlik testi ................................................................................................... ix Tablo 3 İstatistiki testler ........................................................................................................................................... x Tablo 4 Çalışmanın yapıldığı iller ............................................................................................................................ 3 Tablo 5 Örneklemin coğrafi bölgelere göre dağılımı ............................................................................................... 3 Tablo 6 Öğrencilerin demografik dağılımı ............................................................................................................... 4 Tablo 7 Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahipliği (%) .................................................................................. 7 Tablo 8 Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahipliği (%) .................................................................................. 8 Tablo 9 Kurumda herhangi bir “etik” ihlali ile karşılaşıldığında ne yapması gerektiğini bilenlerin oranı (%) ......... 10 Tablo 10 Kurumda herhangi bir “etik” ihlali ile karşılaşıldığında ne yapması gerektiğini bilenlerin oranı (%) ....... 11 Tablo 11 Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağını bilenlerin oranı (%) ...................................... 13 Tablo 12 Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağını bilenlerin oranı (%) ...................................... 14 Tablo 13 Bakanlıkta “Etik Komisyonu” bilinirlik oranı? (%) ................................................................................... 16 Tablo 14 Bakanlıkta “Etik Komisyonu” bilinirlik oranı? (%) ................................................................................... 17 Tablo 15 Etik konulara yönelik bilgi düzeyi (%) ..................................................................................................... 18 Tablo 16 Etik konulara yönelik bilgi düzeylerinin ortalamaları .............................................................................. 18 Tablo 17 “Yaş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) .................................................................................................. 21 Tablo 18 “Yaş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) .................................................................................................. 22 Tablo 19 “Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) ............................................................................................ 24 Tablo 20 “Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) ............................................................................................ 25 Tablo 21 “Etnik ayrımcılık” hususu (%) ................................................................................................................. 27 Tablo 22 “Etnik ayrımcılık” hususu (%) ................................................................................................................. 28 Tablo 23 “Dinsel / mezhepsel ayrımcılık” hususu (%)........................................................................................... 30 Tablo 24 “Dinsel / mezhepsel ayrımcılık” hususu (%)........................................................................................... 31 Tablo 25 “Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) ..................................................................................... 33 Tablo 26 “Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) ..................................................................................... 34 Tablo 27 Belirtilen hususların yaygınlık oranları (%) ............................................................................................ 35 Tablo 28 Belirtilen hususların yaygınlık ortalamaları ............................................................................................ 35 Tablo 29 “İşe alım” hususu (%) ............................................................................................................................. 38 Tablo 30 “İşe alım” hususu (%) ............................................................................................................................. 39 Tablo 31 “Terfi” hususu (%) .................................................................................................................................. 41 Tablo 32 “Terfi” hususu (%) .................................................................................................................................. 42 Tablo 33 “Yer değiştirme / rotasyon / tayin” hususu (%) ....................................................................................... 44 Tablo 34 “Yer değiştirme / rotasyon / tayin” hususu (%) ....................................................................................... 45 Tablo 35 “Lojman tahsisi” hususu (%) .................................................................................................................. 47 Tablo 36 “Lojman tahsisi” hususu (%) .................................................................................................................. 48 Tablo 37 Belirtilen kuralların uygulanabilirlik oranları (%) ..................................................................................... 49 Tablo 38 Belirtilen kuralların uygulanabilirlik ortalamaları ..................................................................................... 49 Tablo 39 “Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .......................... 52 Tablo 40 “Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .......................... 53 Tablo 41 “Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 55 Tablo 42 “Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 56 Tablo 43 “Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 58 Tablo 44 “Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 59 Tablo 45 “Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 61 Tablo 46 “Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 62


- v -

Tablo 47 “Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 64 Tablo 48 “Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 65 Tablo 49 “Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 67 Tablo 50 “Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 68 Tablo 51 “Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılım düzeyi (%) .............................................................................................................................................................................. 70 Tablo 52 “Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılım düzeyi (%) .............................................................................................................................................................................. 71 Tablo 53 “Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılım düzeyi (%) ............................................................................................................................................................. 73 Tablo 54 “Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılım düzeyi (%) ............................................................................................................................................................. 74 Tablo 55 “Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .............................................................................................................................................................................. 76 Tablo 56 “Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .............................................................................................................................................................................. 77 Tablo 57 “Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................ 79 Tablo 58 “Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................ 80 Tablo 59 “Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 82 Tablo 60 “Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 83 Tablo 61 “Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 85 Tablo 62 “Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 86 Tablo 63 “Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................................................................... 88 Tablo 64 “Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................................................................... 89 Tablo 65 “Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 91 Tablo 66 “Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 92 Tablo 67 “Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 94 Tablo 68 “Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 95 Tablo 69 “Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) ............................................................................................................................................................. 97 Tablo 70 “Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) ............................................................................................................................................................. 98 Tablo 71 “Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................................................................................................ 100 Tablo 72 “Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................................................................................................ 101 Tablo 73 “Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................................................................................................ 103 Tablo 74 “Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................................................................................................ 104 Tablo 75 Etik konulara yönelik ifadelere katılım düzeyi (%) ............................................................................... 105


- vi -

Tablo 76 Etik konulara yönelik ifadelere katılım düzeyi (%) – (Devam) .............................................................. 106 Tablo 77 Etik konulara yönelik ifadelere katılım ortalamaları ............................................................................. 107 Tablo 78 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalışılan süre içerisinde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaşılma durumu (%) .......................................................................................................................................................... 110 Tablo 79 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalışılan süre içerisinde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaşılma durumu (%) .......................................................................................................................................................... 111 Tablo 80 Karşılaşılan etik ihlali davranışları (%) ................................................................................................. 112 Tablo 81 Karşılaşılan etik ihlali davranışlarının şikâyet edilme durumu (%) ....................................................... 113 Tablo 82 Etik ihlallerinin önüne geçilmesi için öneriler (%) ................................................................................. 114 Tablo 83 Belirtilen hususların yaygınlık ortalamaları .......................................................................................... 123 Tablo 84 Etik davranışlara yönelik ifadelere katılımların ortalamaları ................................................................ 123


- vii -

Şekiller Listesi Şekil 1 Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahipliği (%) ................................................................................... 6 Şekil 2 Kurumda herhangi bir “etik” ihlali ile karşılaşıldığında ne yapması gerektiğini bilenlerin oranı (%) ............ 9 Şekil 3 Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağını bilenlerin oranı (%) ......................................... 12 Şekil 4 Bakanlıkta “Etik Komisyonu” bilinirlik oranı? (%) ...................................................................................... 15 Şekil 5 “Yaş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) ...................................................................................................... 20 Şekil 6 “Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) ............................................................................................... 23 Şekil 7 “Etnik ayrımcılık” hususu (%) .................................................................................................................... 26 Şekil 8 “Dinsel / mezhepsel ayrımcılık” hususu (%) .............................................................................................. 29 Şekil 9 “Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%) ........................................................................................ 32 Şekil 10 “İşe alım” hususu (%) .............................................................................................................................. 37 Şekil 11 “Terfi” hususu (%) .................................................................................................................................... 40 Şekil 12 “Yer değiştirme / rotasyon / tayin” hususu (%) ........................................................................................ 43 Şekil 13 “Lojman tahsisi” hususu (%) .................................................................................................................... 46 Şekil 14 “Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) ........................... 51 Şekil 15 “Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 54 Şekil 16 “Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 57 Şekil 17 “Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 60 Şekil 18 “Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 63 Şekil 19 “Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 66 Şekil 20 “Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılım düzeyi (%) 69 Şekil 21 “Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılım düzeyi (%) ............................................................................................................................................................. 72 Şekil 22 “Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) .............................................................................................................................................................................. 75 Şekil 23 “Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................ 78 Şekil 24 “Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 81 Şekil 25 “Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 84 Şekil 26 “Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................................................................... 87 Şekil 27 “Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%) .............................................................................................................................................................................. 90 Şekil 28 “Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%) ......................................................................................................................................................................... 93 Şekil 29 “Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%) ............................................................................................................................................................. 96 Şekil 30 “Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%) .................................................................................................................................. 99 Şekil 31 “Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir” ifadesine katılım düzeyi (%) ................................................................................................................................ 102 Şekil 32 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalışılan süre içerisinde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaşılma durumu (%) .......................................................................................................................................................... 109


- viii -

YÖNETİCİ ÖZETİ ARAŞTIRMA YÖNTEMİ

STK’lar Kamu Sektörü Ve Özel Sektörün Etik Farkındalığı Seviyelerinin Anlaşılması Araştırması Projesi

kapsamında “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Personelinin Etik Davranış Algısı Araştırması” Kamu Görevlileri Etik

Kurulu adına gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın Amacı: Araştırmanın amacı; projenin amaçları (Avrupa standartları ve diğer uluslararası standartlara uygun olarak,

Türkiye’de yolsuzluğun önüne geçilmesine katkı sağlamak) doğrultusunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Personelinin etik konusuna yönelik bilgi düzeyini, kurumda yaygın olabilecek etik dışı hususlar ile ilgili kanaatler,

kurumda personele eşit olarak uygulanan kurallar ile ilgili kanaatler ve etik davranışlarına yönelik kanaatleri tespit

etmektir.

Veri Toplama Aracı ve Geliştirilmesi: Nicel Çalışma

Araştırmanın amacına uygun olarak kapalı ve açık uçlu sorulardan oluşan bir anket formu geliştirilmiştir. Soru

formu 3 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler şunlardır:

Örneklem ve demografik bilgiler

Etik davranışlara yönelik kanaatler

“Etik” kavramına yönelik kanaatler

Nitel Çalışma

Personeller ile yapılan nitel araştırmanın amacına uygun olarak açık uçlu sorulardan oluşan bir görüşme formu

geliştirilmiştir. Paydaşlarla yapılan nitel araştırmanın amacına uyun olarak ise yapılandırılmış soru formu

geliştirilmiştir.

Veri Toplama Aracının Uygulanması: Araştırmanın nicel kısmı; Türkiye genelinde NUTS1 Bölgeleme Düzeyi’ni temsil eden12 ilde (İstanbul, Tekirdağ,

İzmir, Bursa, Ankara, Antalya, Kayseri, Samsun, Trabzon, Ağrı, Malatya, Gaziantep), yönetici / denetçi, memur

ve diğer personeller olmak üzere toplam 1.097 personel ile 2 – 9 Ekim 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.

Saha çalışması yüz yüze anket uygulaması şeklinde gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın nitel çalışmanın ilk kısmı ise Bakanlığın Merkez Teşkilatında 11 – 12 Ekim 2017 tarihleri arasında

30 üst düzey yönetici ile derinlemesine mülakat yapılarak gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın nitel çalışmanın ikinci kısmı ise Bakanlığın paydaşlarıyla 11 – 12 Ekim 2017 tarihleri arasında 30

paydaş ile derinlemesine mülakat yapılarak gerçekleştirilmiştir.


- ix -

Nicel Araştırmanın Evreni ve Örneklemi: Araştırmanın yapıldığı illerin ADNKS 2016 verilerine göre nüfus sayıları araştırmanın evrenini oluşturmuştur.

Tablo 1 Araştırma Evreni ve Örneklemi

NUTS_KOD NUTS_DUZEY (İl) 2016 ADNKS* ARAŞTIRMA ÖRNEKLEMİ

TR1 İSTANBUL (İstanbul) 14.804.116 199

TR2 BATI MARMARA (Tekirdağ) 3.442.229 52

TR3 EGE (İzmir) 10.265.111 139

TR4 DOĞU MARMARA (Bursa) 7.684.187 100

TR5 BATI ANADOLU (Ankara) 7.753.431 101

TR6 AKDENİZ (Antalya) 10.182.776 140

TR7 ORTA ANADOLU (Kayseri) 3.948.240 50

TR8 BATI KARADENİZ (Samsun) 4.551.366 60

TR9 DOĞU KARADENİZ (Trabzon) 2.645.584 41

TRA KUZEYDOĞU ANADOLU (Ağrı) 2.201.368 49

TRB ORTADOĞU ANADOLU (Malatya) 3.827.576 52

TRC GÜNEYDOĞU ANADOLU (Gaziantep) 8.508.887 114

TR0 TÜRKİYE 79.814.871 1.097 *KAYNAK: TÜİK 2016 ADNKS verileri

Nicel Araştırmanın Geçerlik Güvenirlik Testi: Geçerlik ve güvenirlik testinde Cronbach's Alpha değeri 0,60’ın üzerinde olmalıdır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

anket formunun geçerlik ve güvenirlik Cronbach’s Alpha değeri 0,813’tür. Bu da kabul edilen değerin üstündedir.

Tablo 2 Araştırmanın geçerlik ve güvenirlik testi

SORU BÖLÜMÜ Cronbach’s Alpha

B1 Grubu Sorular 0,810



C1 Grubu Sorular 0,818

ORTALAMA 0,813


- x -

Nicel Araştırma Verilerinin Analizi: Toplanan verilerde betimsel ve bazı istatistiksel analizler yapılmıştır. Betimsel olarak verilerin frekansları, çeşitli

kategorilere göre ise çapraz dağılımları yüzdesel olarak verilmiştir. Ortalaması alınabilecek soruların ortalamaları

ve standart sapmaları verilmiştir. İstatistik analizi olarak t-testi ve ANOVA testleri yapılmıştır. .

Bu çalışmada elde edilen belli betimsel bilgiler (yaş, cinsiyet vb.) kategorik değişken olarak ele alınıp, bu

değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediği t-testi ve varyans analizi (ANOVA testi) kullanılarak belirlenmiştir.

Anketlerin analizinde kullanılan analiz ve test yöntemleri ile kategorik değişkenler aşağıda belirtilmiştir.

Tablo 3 İstatistiki testler

Bağımsız Değişken Test türü Cinsiyet t-testi Yaş grubu Anova Eğitim düzeyi Anova

Kamu kesiminde toplam çalışma süresi Anova

Bakanlıktaki toplam çalışma süresi Anova

Bakanlıkta çalışılan birim sayısı Anova Bakanlıktaki unvan / görev t-testi NUTS1 Bölgeleme Düzeyi (İl) Anova

İki kategoriden oluşan değişkenler için t-testi, 3 ve daha fazla kategoriden oluşan değişkenler için varyans analizi

(ANOVA testi) uygulanmıştır. Sonuçlar değişkenler için her soruda farklılık oluşup oluşmadığına bakılarak

yorumlanmıştır. p değerleri 0,05 den büyük olan değişkenler arasında farklılık olmayan değişkenlerdir. Farklılık

olan değişkenler (p<0,05) koyu harflerle yazılmıştır.

Hipotezler:

H1: Ele alınan değişkene verilen cevapların bağımsız değişkene göre ortalamalarından en az birininki farklılık

göstermektedir.

H0: Hepsi aynıdır ve aralarında farklılık yoktur.

Sembolik olarak ifade edilecek olursa;

jH ...: 210

jH :1 Parametrelerinden en az biri farklıdır.

Araştırma %95 güven aralığında ±2,96 hata payına sahiptir.


- xi -

ARAŞTIRMA BULGULARI Nicel Çalışma

Araştırma kapsamında katılımcılardan alınan cevaplar SPSS Programı kullanılarak sayısal verilere

dönüştürülmüş ve istatistiksel olarak anlamlı hale getirilmiştir. Söz konusu veriler ışığında elde edilen bilgiler

değerlendirildiğinde özetle aşağıdaki sonuçlara varmak mümkündür;

ÖRNEKLEM VE DEMOGRAFİK BİLGİLER Araştırma NUTS1 Bölgeleme düzeyini temsil eden 12 ilde (İstanbul, Tekirdağ, İzmir, Bursa, Ankara,

Antalya, Kayseri, Samsun, Trabzon, Ağrı, Malatya, Gaziantep) gerçekleştirilmiştir.

Araştırma %32,0 Marmara, %12,7 Ege, %12,8 Akdeniz, %13,8 İç Anadolu, %9,2 Karadeniz, %9,2 Doğu

Anadolu ve %10,4 Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde gerçekleştirilmiştir.

Araştırmaya katılanların %42,5’i kadın, %57,5’i erkektir.

Araştırmaya katılanların %70,5’i 40 yaş ve altı, %22,5’i 41 - 54 yaş grubu, %7,0’ı 55 yaş ve üzeridir.

Araştırmaya katılanların %9,1’i lise, %11,3’ü ön lisans, %69,9’u lisans ve %10,0’ı yüksek lisans / doktora

mezunudur.

Araştırmaya katılanların %41,4’ü 1 – 5 yıl arası, %26,2’si 6 – 10 yıl arası, %12,7’si 11 – 20 yıl arası ve

%19,8’i 20 yıldan fazla kamu kesiminde çalıştığını belirtmiştir.

Araştırmaya katılanların %46,9’u 1 – 5 yıl arası, %26,1’i 6 – 10 yıl arası, %12,4’ü 11 – 20 yıl arası ve

%14,6’sı 20 yıldan fazla bakanlıkta çalıştığını belirtmiştir.

Araştırmaya katılanların %26,9’u bir birimde, %22,6’sı iki birimde, %18,0’ı üç birimde ve %32,5’i dört ve

üzeri birimde bakanlıkta çalıştığını belirtmiştir.

Araştırmanın Bakanlıktaki unvan / görevlere göre %13,6’sı yönetici / denetçi, %86,4’ü memur ve diğer

personeldir.

ETİK İLE İLGİL BİLGİ SAHİPLİĞİ Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili genel olarak kısmen haberdar olunduğu görülmektedir. Bakanlığın etik

çalışmalar ile ilgili bilgi sahibi olduğunu belirtenlerin oranı %28,0, kısmen bilgi sahibi olduğunu belirtenlerin

oranı %45,1’dir. Bilgi sahibi olmadığını belirtenlerin oranı ise %26,9’dur.

Kurumda herhangi bir “etik ihlali” ile karşılaşıldığında ne yapılması gerektiğinin kısmen bilindiği

görülmektedir. Etik ihlali ile karşılaştığında ne yapması gerektiğini bildiğini belirtenlerin oranı %31,5,

kısmen bildiğini belirtenlerin oranı %42,5’tir. Bilmediğini belirtenlerin oranı ise %26,0’dır.

Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağını kısmen bilindiği görülmektedir. Herhangi bir etik

ihlali durumunda nereye başvuracağını bildiğini belirtenlerin oranı %30,5, kısmen bildiğini belirtenlerin

oranı %35,1’dir. Bilmediğini belirtenlerin oranı ise %34,4’tür.

Bakanlıkta “etik komisyonu”nun varlığının bilindiği görülmektedir. Bakanlıkta “etik komisyonu”nun

olduğunu belirtenlerin oranı %51,1, kısmen olduğunu belirtenlerin oranı %22,0’dır. Olmadığını

belirtenlerin oranı ise %26,9’dur.

Etik ile ilgili bilgi sahipliğinde cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, kamuda hizmet süresi, Bakanlıkta hizmet süresi,

Bakanlıkta çalışılan birim sayısı, unvan / görev ve il değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar

görülebilmektedir.


- xii -

KURUMDA YAYGIN OLABİLECEK ETİK DIŞI HUSUSLAR İLE İLGİLİ KANAATLER Kurumda “yaş nedeniyle ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir. Kurumda “yaş nedeniyle

ayrımcılık” hususunun yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %22,8, yaygın olmadığını belirtenlerin

toplam oranı %55,4’tür. Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %21,8’dir.

Kurumda “cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir. Kurumda “cinsiyet nedeniyle

ayrımcılık” hususunun yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %26,4, yaygın olmadığını belirtenlerin

toplam oranı %52,5’tir. Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %21,1’dir.

Kurumda “etnik ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir. Kurumda “etnik ayrımcılık” hususunun

yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %8,8, yaygın olmadığını belirtenlerin toplam oranı %78,4’tür.

Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %12,9’dur.

Kurumda “dinsel / mezhepsel ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir. Kurumda “dinsel /

mezhepsel ayrımcılık” hususunun yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %7,8, yaygın olmadığını

belirtenlerin toplam oranı %80,9’dur. Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %11,2’dir.

Kurumda “siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir. Kurumda “siyasi görüş

nedeniyle ayrımcılık” hususunun yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %14,8, yaygın olmadığını

belirtenlerin toplam oranı %67,2’dir. Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %18,0’dır.

Kurumda ayrımcılık konusunda ortalamanın biraz üstünde cinsiyet nedeniyle ayrımcılığın olması dikkat

çekmektedir. Diğer ayrımcılık konuları ortalamanın altındadır.

KURUMDA KURALLARIN TÜM PERSONELE EŞİT UYGULANMASI İLE İLGİLİ KANAATLER Kurumda “işe alım” kuralının tüm personele eşit olarak uygulandığı belirtilmektedir. Kurumda “işe alım”

kuralının tüm personele eşit olarak uygulandığını belirtenlerin toplam oranı %51,3, uygulanmadığını

belirtenlerin toplam oranı %20,2’dir. Biraz uygulandığını belirtenlerin oranı ise %28,4’tür.

Kurumda “terfi” kuralının tüm personele eşit olarak uygulandığı belirtilmektedir. Kurumda “terfi” kuralının

tüm personele eşit olarak uygulandığını belirtenlerin toplam oranı %47,9, uygulanmadığını belirtenlerin

toplam oranı %24,0’dır. Biraz uygulandığını belirtenlerin oranı ise %28,2’dir.

Kurumda “yer değiştirme / rotasyon / tayin” kuralının tüm personele eşit olarak uygulanmadığı

belirtilmektedir. Kurumda “yer değiştirme / rotasyon / tayin” kuralının tüm personele eşit olarak

uygulandığını belirtenlerin toplam oranı %29,0, uygulanmadığını belirtenlerin toplam oranı %43,0’dır.

Biraz uygulandığını belirtenlerin oranı ise %28,0’dır.

Kurumda “lojman tahsisi” kuralının tüm personele eşit olarak uygulanmadığı belirtilmektedir. Kurumda

“lojman tahsisi” kuralının tüm personele eşit olarak uygulandığını belirtenlerin toplam oranı %29,0,

uygulanmadığını belirtenlerin toplam oranı %43,8’dir. Biraz uygulandığını belirtenlerin oranı ise %27,3’tür.

Belirtilen kuralların uygulanabilirlikleri ortalamanın üstünde görülmektedir.

ETİK KONULARA YÖNELİK KANAATLER “Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılımın olduğu görülmektedir. İfadeye

katılanların toplam oranı %42,8, katılmayanların toplam oranı %21,7’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını

belirtenlerin oranı ise %35,6’dır.

“Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılımın olduğu

görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %44,5, katılmayanların toplam oranı %23,1’dir. Ne

katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %32,5’tir.


- xiii -

“Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır”

ifadesine katılımın olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %22,6, katılmayanların

toplam oranı %49,1’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %28,3’tür.

“Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir”

ifadesine katılımın olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %22,7, katılmayanların

toplam oranı %44,2’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %33,1’dir.

“Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine

katılımın ne olduğu ne de olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %31,3,

katılmayanların toplam oranı %24,1’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %44,7’dir.

“Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılımın olmadığı

görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %29,0, katılmayanların toplam oranı %42,0’dır. Ne

katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %29,0’dır.

“Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılımın ne olduğu ne

de olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %33,5, katılmayanların toplam oranı

%35,6’dır. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %30,9’dur.

“Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılımın

ne olduğu ne de olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %33,1, katılmayanların toplam

oranı %28,2’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %38,7’dir.

“Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılımın ne olduğu

ne de olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %30,2, katılmayanların toplam oranı

%30,3’tür. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %39,6’dır.

“Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap

verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılımın olmadığı görülmektedir. İfadeye



“Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılımın ne

olduğu ne olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %32,3, katılmayanların toplam oranı

%33,8’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %33,9’dur.

“Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir”

ifadesine katılımın olduğu görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %51,0, katılmayanların toplam

oranı %24,6’dır. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %24,4’tür.

“Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını

arttırmada etkilidir” ifadesine katılımın yüksek olduğu görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı

%56,3, katılmayanların toplam oranı %19,1’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise

%24,5’tir.

“Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılımın yüksek

olduğu görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %63,9, katılmayanların toplam oranı %13,9’dur.

Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %22,2’dir.

“Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılımın ne

olduğu ne de olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %18,1, katılmayanların toplam

oranı %33,9’dur. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %48,1’dir.


- xiv -

“Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine

katılımın ne olduğu ne de olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %21,1,

katılmayanların toplam oranı %25,0’dır. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %54,0’dır.

“Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir”

ifadesine katılımın ne olduğu ne de olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %25,3,

katılmayanların toplam oranı %24,1’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %50,7’dir.

“Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir”

ifadesine katılımın ne olduğu ne de olmadığı görülmektedir. İfadeye katılanların toplam oranı %22,2,

katılmayanların toplam oranı %30,4’tür. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %47,4’tür.

Etik konulara yönelik ifadeler incelendiğinde ortalama olarak en yüksek “personelin iş memnuniyeti

düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesi gelirken, ortalama olarak en düşük “kurumda

kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesi

gelmektedir.

ETİK İHLALİ DAVRANIŞI İLE İLGİLİ KANAATLER Araştırmaya katılanların %17,0’ı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalıştığı süre içerisinde herhangi bir

etik davranış ihlali ile karşılaştığını belirtmiştir. Bağımsız değişkenlere göre anlamlı bir farklılık

görülmemektedir.

Karşılaşılan etik ihlaller incelendiğinde ilk üç olarak rüşvet (%11,5), ayrımcılık (%8,3) ve mobbing (%8,3)

gelmektedir.

Karşılaşılan etik ihlallerinde şikâyet edilen kurumlarda ilk üç olarak üst amirler (%31,4), ilgili amir (%17,1)

ve ilgili birim (%11,4) gelmektedir.

Etik ihlallerin önüne geçmek için önerilen ilk üç husus genel olarak eğitim (%20,7), hizmet içi eğitim

(%14,3) ve caydırıcı cezai müeyyideler (%11,0) gelmektedir.

Nitel Çalışma (Personel)

Nitel çalışma ses kayıtlı derinlemesine mülakatlar şeklinde Merkez Teşkilatında 30 üst düzey yönetici ile

11 – 12 Ekim 2017 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.

Araştırmaya katılanların 12 si kadın 18’i erkektir.

Araştırmaya katılanların 8’i 26 – 40 yaş arası, 13’ü 41 – 54 yaş arası ve 9’u 55 yaş ve üzeridir.

Araştırmaya katılanların 2’si ön lisans, 20’si lisans ve 8’si yüksek lisans / doktora mezunudur.

Araştırmaya katılanların 3’ü 6 – 10 yıl arası, 13’ü 11 – 20 yıl arası ve 14’ü 20 yıldan fazla kamu kesiminde

toplam çalışma süresine sahiptir.

Araştırmaya katılanların 6’sı 6 – 10 yıl arası, 14’ü 11 – 20 yıl arası ve 10’u 20 yıldan fazla Gümrük ve

Ticaret Bakanlığı’nda toplam çalışma süresine sahiptir.

Araştırmaya katılanların, Bakanlık’ta 13’ü bir birimde, 8’i iki birimde, 7’si üç birimde ve 2’si dört ve üzeri

birimde çalıştıklarını belirtmiştir.


- xv -

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda görevli üst düzey yöneticiler ile yapılan yüz yüze derinlemesine mülakat

görüşmelerinde;

Kurumda etik ihlale sebebiyet veren etkenler nelerdir sorusuna katılımcılardan çok çeşitli cevaplar geldiği

görülmektedir. Gümrük kapılarında ve taşrada çalışan personelin mükelleflerle sürekli yüksek meblağlı işlemlerde

yüz yüze çalışmak zorunda olması en önemli sorun olarak göze çarpmaktadır. Bunun yarı sıra eğitimsizlik,

liyakatsizlik, kurumdaki ücret politikaları ve kurum imajının kötü olması gibi etmenler belirtilmiştir. Mali

sorumluluğun fazla olması, iş dağılımındaki dengesizlikler, taşradaki çalışma şartlarının zorluğu personeli etik dışı

davranışlara iten sebepler olarak tespit edilmektedir.

Eğitim ve motivasyon arttırıcı faaliyetler konusunda bir fikir birliği olduğu görülmektedir. Söz konusu çalışmaların

kısa süreli, vurucu, akılda kalıcı olması, personele doğrudan ulaşması gerektiği belirtilmektedir. Merkezden

taşraya, en üst amirden en alttaki personele kadar bakanlığın her biriminde ve kademesinde farkındalık arttırıcı,

bilgilendirici çalışmalarının uygulanması istenmektedir. Etik eğitimi; temel eğitimden kurum içi eğitime kadar

uzanan geniş bir yelpazede ele alınmalı ve mevzuata eklenmelidir.

Amirlerin uygulamaları konusunda farklı görüşler olduğu görülmektedir. Katılımcıların geneli öncelikle personelleri

ile konuştuklarını, sözlü uyarılarda bulunduklarını belirtmişlerdir. Sözlü uyarıların yapıldığı ve cezai uygulamaların

tercih edildiği anlaşılmaktadır. 657 No’lu Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen hükümlerin açık ve yeterli olduğu

ancak bu tarz durumların oluşmamasını sağlayacak kontrol mekanizmaları geliştirmek gerektiği kanısı hâkimdir.

Ayrıca; etik dışı fiillerde bir kasıt olup olmadığı, fiilin suç unsuru teşkil edip etmediği konuları da üzerinde durulan

konulardır.

Kurumsal aidiyetin etik üzerinde etkisi ile ilgili soruda katılımcılar arasında bir fikir birliği görülmemektedir. Aidiyet

duygusu hisseden personelin kurumu benimseyeceği, bu durumda kendisini ve kurumunu etkileyebilecek etik dışı

davranışlardan kaçınacağı şeklinde fikir belirtilmiştir. Bunun yanı sıra etik konusunun kişinin karakteriyle doğrudan

bağı olduğu, aidiyet duygusunun çok önemli olmadığını belirten katılımcılar da olmuştur. Bu konu başlığı altında

Taşra teşkilatında çalışan personelin sorunları dile getirilmiştir. Söz konusu personelin kurumsal aidiyetinin

arttırılmasının, çalışma koşulları, özlük hakları ve ücretlerinin iyileştirilmesinin öncelikli konular olduğu belirtilmiştir.

Sözü edilen düzenlemeler yapıldığı takdirde taşra personelinin etik dışı fiillerinde hissedilir azalma olacağı

öngörülmektedir.

Bakanlığın Etik komisyonunun etkinliği konusunda genelde olumsuz kanı hâkimdir. Birçok katılımcı bir etik

komisyonun varlığından haberdar olmakla birlikte çalışmaların yetersiz olduğunu belirtmektedir. Komisyonun

çalışmalarının evrak ve dokümanlar üzerinde kaldığı, çalışmalardan ancak kurum içi yazışmalar aracılığı ile

haberdar olunduğu belirtilmektedir.

Katılımcılar genel itibariyle Bakanlık bünyesinde bulunan etik ile ilgili bilgilendirme materyallerinin yetersiz olduğu

kanısına sahiptir. Materyallerin dikkat çekici olmadığı, farkındalık arttırıcı eğitim faaliyetlerinin yapılması gerektiği

bildirilmektedir. Panoların daha aktif kullanılması, çalışmaların sürekli tekrarlanarak gerçekleştirilmesi ve tüm

personele ulaştırılması konusuna vurgu yapılmaktadır. Örneğin; Mesai başladığında, bilgisayarlar açıldığında


- xvi -

sistem üzerinden bilgi notu, slogan, özlü sözler gibi çarpıcı bilgilendirme ve hatırlatmaların yapılabileceği

vurgulanmıştır.

Etik mevzuatı ile ilgili soruda genel kanaat mevzuatın yeterli olduğu yönündedir. Birçok katılımcı mevzuatı yeterli

bulmakla birlikte esas problemin uygulama aşamasında olduğunu belirtmektedir. Bunun yanı sıra etik konusunun

sadece mevzuatla çözülebilecek bir konu olmadığı, konunun içselleştirilmesi gerektiği yönünde görüşler de vardır.

Etiğin kişisel ve toplumsal bir olgu olduğu, yazılı metinlerden ziyade insani ilişkiler ile bilincin yerleştirilmesi

gerektiği ve etik dışı davranışı meydana gelmeden önce önleme çalışmalarına önem verilmesi gerektiği

vurgulanmıştır.

Katılımcıların vatandaş ile iletişimi konusunda Bakanlığı yeterli bulmadığı görülmektedir. Bakanlığın vatandaşlara,

aynı şekilde vatandaşların da bakanlığa ulaşabileceği çok çeşitli yollar olduğu, bunların aktif kullanılması gerektiği

belirtilmektedir. Personel vatandaşın sorunlarını çözme konusundaki hassasiyetini dile getirmektedir. Birebir

görüşme, yazılı cevap, BİMER, Cumhurbaşkanlığı, e-Devlet, Bakanlığın Web sayfası üzerinden vatandaşa ulaşım

sağlanmaktadır. Bakanlığın özellikle taşra teşkilatının sürekli vatandaşlarla iç içe olduğu, dolayısıyla bilgilendirme

ve bilinçlendirme çalışmalarının bu kanalla kolaylıkla yapılabileceği belirtilmektedir. Üzerinde durulan en önemli

nokta bakanlığın kamuoyundaki olumsuz imajının iyileştirilmesi gerektiği konusudur. Kısa kamu spotları, yazılı ve

görsel medya, internet üzerinden bu tarz çalışmaların yapılabileceği vurgulanmıştır.

Etik dışı fiillerin önlenmesi konusunda katılımcıların; eğitim, bilgilendirme, bilinçlendirme ve farkındalık faaliyetleri

düzenlenmesi gibi konularda hemfikir oldukları görülmektedir. Toplumda farkındalık, kurumda aidiyet duygusu

yaratmak gerekmektedir. İstihdamda ahlaki değerler ön planda tutulmalıdır. Taşra ve merkez teşkilatı bir bütün

olarak ele alınmalı, eğitimler bütüncül şekilde verilmeli, mevzuat bütüncül şekilde uygulanmalıdır. Denetim

güçlendirilmeli, arttırılmalı, caydırıcı olmalıdır. Etik eğitimi ile personelde ve vatandaşta ahlaki değerler

canlandırılmalıdır. Vatandaş ve kamu görevlisi odaklı etik seminerleri verilebilir. Kurum imajının iyileştirilmesi için

her türlü imkân kullanılmalıdır. Yasalara ve mevzuata uymanın yanında adalet, doğruluk, dürüstlük gibi temel

insani ve etik ilkelere uymak gerekmektedir. Dış paydaşlarla işbirliği ve koordineli çalışma önemlidir. Özellikle

eğitimlerde MEB ile işbirliği yapılmalıdır. Gümrük müşavirleri ve mükelleflerin geniş katılımı ile gerçekleştirilecek

seminer ve konferanslar organize edilebilir. Kamuda ve toplum genelinde etik farkındalığın yaratılması ile ilgili tüm

paydaşların koordinasyon ile çalışacağı proje ve faaliyetler gerçekleştirilmelidir.


- xvii -

Nitel Çalışma (Paydaş)

Çalışmada, yarı yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır. Görüşmeler nicel ve nitel olarak değerlendirilmiştir.

Araştırmaya Gümrük Müşavirleri, meslek odaları temsilcileri ve mükellefler katılmıştır.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı paydaşları ile yapılan görüşmelerde ana hatlarıyla aşağıdaki sonuçlara

ulaşılmaktadır.

Etik ihlale sebep olan etkenlerin başında özellikle sınır kapılarında mükellefler ile personelin birebir ilişki içerisinde

olması gelmektedir. Taşra teşkilatında kurallara özen gösterilmediği ve denetimlerin yeterli olmadığı

belirtilmektedir. Bunun yanı sıra adam kayırma, rüşvet ve yolsuzluk etik ihlale sebebiyet veren etkenler arasında

sayılmaktadır.

Eğitimlerin yaygınlaştırılması, toplumda bilinç oluşturulması gerektiği belirtilmektedir. Seminer, konferans gibi

bilinçlendirme faaliyetleri düzenlenmelidir. Bu tarz organizasyonlarda tüm kamu kurumları ile koordinasyon ve

işbirliği içerisinde hareket edilerek tüm toplumu kapsayan çalışmalar yapılmalıdır. Personel alımında liyakate

önem verilmesi ve personelin özlük haklarının iyileştirilmesi konularının da ayrıca üzerinde durulmuştur.

Genel itibariyle katılımcıların Bakanlığın etki konusundaki çalışmalarından haberdar olmadığı görülmektedir.

Farkındalık yaratmak için tüm iletişim kanalları kullanılmalıdır. Yazılı ve görsel medya aracılığıyla, özellikle kamu

spotları ve reklam kampanyalarıyla vatandaşlar bilinçlendirilmelidir.

Katılımcıların büyük çoğunluğu Bakanlıkla olan ilişkilerinde etik dışı bir davranış ile karşılaşmadıklarını

belirtmektedir. Kamuoyunda Bakanlık ile ilgili olumsuz kanaatler olduğu vurgulanmıştır.

Katılımcıların etik ihlallerinin önüne geçilmesi konusundaki fikirleri genel itibariyle aşağıdaki şekildedir;

Etik detaylı olarak tüm yönleriyle ele alınmalıdır. Etkin bir denetim mekanizması oluşturulmalıdır. Kamuoyu,

Bakanlık çalışmaları ve Bakanlığın etik konusundaki hassasiyeti hakkında sürekli bilgilendirilmelidir. Mükelleflerin

Bakanlık ile olan ilişkilerinde şeffaflık, bürokrasinin azaltılması, otomasyon sisteminin hayata geçirilmesi gibi çeşitli

yollarla mükellefler ve çalışanların karşı karşıya gelmesi engellenmelidir.

GENEL DEĞERLENDİRME Gümrük ve Ticaret Bakanlığı personelinin etik davranış algısı araştırması sonuçları; etik konulara yönelik bilgi,

kurumda yaygın olabilecek etik dışı hususlar, belirtilen kuralların uygulanabilirlik oranları, etik konulara yönelik

kanaatler çerçevesinde tartışılmıştır.

Etik Konulara Yönelik Bilgi Bakanlık çalışanlarının etik konulara yönelik bilgi düzeyleri incelendiğinde, bakanlık nezdinde gerçekleştirilen etik

çalışmalarından kısmen haberdar oldukları diğer bir ifade ile bilgilerini yeterli düzeyde açıklayamadıkları

söylenebilir. Bakanlık bünyesinde etik komisyonunun olup olmadığına ilişkin ise katılımcıların bilgilerinin yeterli

düzeydedir. Ancak bu durumun İstanbul ili çalışanları için geçerli olmadığı ve diğer illere göre etik komisyonu

farkındalıklarının anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur. Türkiye’nin en kalabalık nüfusuna ve gelir düzeyi

bakımından birçok ile göre daha iyi standartlara sahip olmasına rağmen etik komisyonuna ilişkin farkındalığın

düşük olması ilgi çekici bir bulgudur. Nitel verilerde etik komisyonunun etkinliği konusunda olumsuz bir kanı

hâkimdir. Bu komisyonun varlığından bakanlık çalışanlarının yarıdan fazlası haberdar olsa da komisyonun


- xviii -

çalışmalarının yetersiz olduğunu, evrak ve dokümanlar üzerinden ve kurum içi yazışmalar aracılığıyla etik ile ilgili

bilgi ve çalışmalardan haberdar olduklarını belirtmişlerdir. Etik komisyonu kurumlarda çok önemli bir birimdir. Bu

nedenle bu birimin sadece var olması değil kurum içindeki işlerliğinin artırılması gerekmektedir. Bakanlık

çalışanlarının yaş, kamuda çalışma süresi, çalışılan birim sayısı ve unvanın derecesi arttıkça etik ile ilgili bilgi

düzeylerinin de arttığı görülmektedir. Bu bulgular alan yazında diğer meslek gruplarının etik algılarına ilişkin

yapılan (Gülcan, Kılınç ve Çepni, 2012; Sakarya ve Kara, 2010) çalışma sonuçlarıyla tutarlılık göstermektedir.

Ayrıca etik farkındalık ve cinsiyet arasındaki ilişki ele alındığında ise erkeklerin kadınlara göre etik

farkındalıklarının ve bilgilerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bu bulgu daha önce farklı meslek grubuyla

yapılan bir araştırma sonuçlarıyla (Sakarya ve Kara, 2010) tutarlılık göstermektedir. Diğer taraftan etik kavramına

ilişkin, etik ihlali ile karşılaşıldığında ne yapılacağına yönelik bilgi düzeylerinin çalışılan il ve eğitim düzeyine göre

genel olarak anlamlı farklılık göstermeği sadece Tekirdağ ili çalışanlarının ihlal ile karşılaştıklarında ne

yapacaklarına ilişkin bilgi düzeylerinin diğer illerde çalışan bakanlık çalışanlarına göre düşük olduğu bulunmuştur.

Diğer illerde ise bu durumun farklılık göstermediği görülmektedir. Bu bulgu insanların etik algılarının yaşanılan ile

göre değişmediğini göstermektedir. Bu sonuç farklı bölgelerde insanların etik algısını belirlemeye yönelik olarak

yapılan çalışmalarla (Bilen, 2008; Zeytin, 2007) uyumludur. Bireyler farklı bölgelerde yaşamalarına rağmen etiği

ve etik olmayı benimsedikleri belirlenmiştir. Ayrıca etik ile ilgili olarak bilgi düzeyinin katılımcıların eğitim düzeyine

göre farklılaşmadığı yalnızca etik komisyonunun varlığına ilişkin bilgi düzeylerinin eğitim düzeyi arttıkça arttığı

bulunmuştur. Diğer bir ifade ile bu komisyonun varlığına ilişkin bilgi düzeyinin eğitim düzeyi ile doğru orantılı

olduğu ifade edilebilir.

Kurumda Yaygın Olabilecek Etik Dışı Hususlar Araştırma kapsamında elde edilen bir diğer bulgu ise bakanlık çalışanlarının büyük oranda kurumlarında yaş,

cinsiyet, siyasi görüş, dinsel/mezhepsel ve etnik ayrımcılık yapılmadığını belirtmesidir. Elde edilen veriler yaşa

göre ayrımcılık yapmanın araştırmanın demografik değişkenlerinden biri olan cinsiyete göre değişmediğini yani

anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığını göstermektedir. Diğer demografik değişkenler (yaş grubu, eğitim düzeyi,

kamuda çalışma süresi, bakanlıkta çalışma süresi çalışılan birim sayısı, bakanlıktaki unvan/görev ve il) ile yaşa

göre ayrımcılık yapılması arasında anlamlı düzeyde farlılıklar bulunmuştur. Cinsiyete göre ayrımcılık yapma ile

demografik değişkenler (yaş grubu, cinsiyet, eğitim düzeyi, kamuda çalışma süresi, bakanlıkta çalışma süresi

çalışılan birim sayısı, bakanlıktaki unvan/görev ve il) arasında anlamlı düzeyde farklılıklar bulunmuştur. Bu

farklılıklar incelendiğinde Bursa ilinde çalışanlar diğer illere nazaran cinsiyete göre ayrımın daha fazla olduğunu

ifade etmektedirler. Buna ek olarak eğitim düzeyi ve bakanlıkta çalışılan birim sayısı arttıkça cinsiyete göre ayrım

yapmanın da arttığı ifade edilmiştir. Kamuda ve bakanlıkta çalışma süresi ile unvan arttıkça cinsiyete göre

ayrımcılık yapıldığı görüşünün azaldığı görülmektedir. Erkekler cinsiyete göre ayrımcılık yapıldığına kadınlardan

daha fazla katılmaktadır.

Katılımcıların görüşüne sunulan diğer bir soru ise etnik ayrımcılık yapılıp yapılmadığına ilişkindir. Araştırmada

yer alan demografik değişkenler ile (yaş grubu, cinsiyet, eğitim düzeyi, kamuda çalışma süresi, bakanlıkta çalışma

süresi çalışılan birim sayısı, bakanlıktaki unvan/görev ve il) sadece yaş grubu değişkeni ile etnik ayrımcılık

arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Cinsiyete göre etnik ayrımcılık yapıldığı ve bu hususun kadınlar tarafından

daha yaygın görüldüğü, eğitim düzeyi ve bakanlıktaki unvan arttıkça etnik ayrımcılığın yapıldığına ilişkin bildirilen

görüşün azaldığı, bakanlık ve kamuda 6-10 yıl aralığında çalışanların diğer yıllara göre etnik ayrımcılık yapıldığına

ilişkin görüşlerinin arttığı, çalışılan birim sayısı arttığında da etnik ayrımcılık yapıldığına ilişkin görüşün arttığı

görülmektedir. İle göre ise Kayseri ili çalışanları etnik ayrımcılığın yaygınlık göstermediğini belirterek diğer illerde


- xix -

çalışanlardan anlamlı düzeyde farklılaşmıştır. Diğer bir konu ise dinsel/mezhepsel ayrımcılığın demografik

değişkenlere (yaş grubu, cinsiyet, eğitim düzeyi, kamuda çalışma süresi, bakanlıkta çalışma süresi çalışılan birim

sayısı, bakanlıktaki unvan/görev ve il) değişip değişmediğinin belirlenmesidir. Elde edilen veriler incelendiğinde

yaş grubu, cinsiyet, eğitim düzeyi ile dinsel/mezhepsel ayrımcılık arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığı

diğer bir ifade ile yaşa cinsiyete ve eğitim durumuna göre dinsel/mezhepsel ayrımcılığın değişmediği ifade

edilebilir. Diğer taraftan bakanlık ve kamuda çalışma süresi 1-5 yıl arasında olanların diğerlerine göre bu durumu

yaygın görme oranı daha düşüktür. Bakanlıkta çalışılan birim sayısı arttıkça dinsel/mezhepsel ayrımcılığın da

arttığı ifade edilmektedir. Ayrıca Kayseri, Ağrı illerinin dinsel/mezhepsel ayrımcılığı diğer illerdeki çalışanlara göre

daha az gördüklerini belirtmişlerdir. Son olarak katılımcıların siyasi görüşlerine ilişkin ayrımcılık yapılıp

yapılmadığının belirlenmesi amacıyla görüşlerine başvurulmuştur. Siyasi görüşlerinin (yaş grubu, cinsiyet, eğitim

düzeyi, kamuda çalışma süresi, bakanlıkta çalışma süresi çalışılan birim sayısı, bakanlıktaki unvan/görev ve il)

değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda elde edilen

veriler yaş grubuna, cinsiyete, eğitim düzeyine ve çalışılan il ile siyasi görüş arasında anlamlı düzeyde bir farlılık

olmadığı bulunmuştur. Bakanlık ve kamuda çalışma süresi ile bakanlıkta çalışılan birim sayısı arttıkça siyasi

görüşe göre ayrımcılık yapıldığının da arttığı görülmektedir. Diğer taraftan unvan arttıkça siyasi görüşe göre

ayrımcılık yapıldığı görüşü azalmaktadır. Tüm bu sonuçları özetlemek gerekirse yaş, cinsiyet, siyasi görüş,

dinsel/mezhepsel ve etnik ayrımcılığın demografik değişkenlere göre (yaş grubu, cinsiyet, eğitim düzeyi, kamuda

çalışma süresi, bakanlıkta çalışma süresi çalışılan birim sayısı, bakanlıktaki unvan/görev ve il) anlamlı düzeyde

farklılık gösterdiği görülmektedir. Önemli bulgulardan biri bakanlıkta çalışılan birim sayısı artıkça yaşa, cinsiyete,

siyasi görüşe, dinsel/mezhepsel ve etnik kökene göre ayrımcılığın arttığı görülmektedir. Bakanlık nezdinde farklı

birimlerde çalışanların böyle bir görüş bildirmesi oldukça manidardır çünkü bakanlığın birden fazla biriminde daha

fazla yönetici ya da çalışanla bir araya gelerek, kurum ikliminin her birimde teneffüs edilmesi sonucunda böyle bir

görüş belirtilmesi üzerinde çalışması gereken bir durumdur.

Belirtilen Kuralların Uygulanabilirlik Oranları Araştırma kapsamında elde edilen veriler ışığında terfi, işe alım, yer değiştirme ve lojman tahsisi kurallarının

uygulanmasına ilişkin görüşlerin değiştiği görülmektedir. Terfi ve işe alım kuralının uygulanmasına ilişkin bakanlık

çalışanları bu iki kuralın büyük oranda uygulandığını ifade etmektedirler. Diğer taraftan yer değiştirme/

rotasyon/tayin ve lojman tahsisi kurallarının yeterli düzeyde uygulanmadığını ifade etmektedirler. Katılımcıların

bu görüşleri doğrultusunda bakanlığın işe alım ve terfi kurallarını yeterli ve kabul edilebilir düzeyde uyguladığı

söylenebilir ancak yer değiştirme/ rotasyon/tayin ve lojman tahsisi kurallarının bakanlık tarafından yeterince

uygulanmadığı ifade edilebilir.

Etik konulara yönelik kanaatler Araştırmada bakanlık çalışanlarının etik konulara uyma, iş memnuniyetinin etik ihlalini önleme, kontrol veya

denetim mekanizmaları tarafından izlenmenin etik ihlalini önleme, kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb.

vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırma gibi kanaatleri incelendiğinde araştırmaya

katılanların bu kanaatlere ilişkin görüşlerinin olumlu olduğu bulunmuştur. Bu bulgular daha önce etik algısına

ilişkin farklı meslek gruplarıyla yapılan çalışma bulgularıyla uyumludur (Topaloğlu,2010; Dundar, 2011; Demirhan,

2013). Diğer taraftan farklı meslek gruplarının etik kurallara uyma ve etik ihlali yapıp yapmadıklarının belirlenmesi

açısından yapılan başka bir araştırmada ise (Gökçe ve Örselli, 2011) vatandaşların meslek gruplarının etik

kuralları ihlal ettiği algısına sahip oldukları özellikle gümrük memurlarına ilişkin dürüstlük algılarının düşük olduğu

görülmektedir. Bu bulgular vatandaşların bu meslek gruplarıyla ile ilgili algılarının farklılaştığını göstermektedir.


- xx -

Nitekim bu araştırmada açık uçlu sorularda kurumunuzda etik ihlale sebebiyet veren etmenler nelerdir sorusuna

katılımcılar gümrük memurlarının mükellefler ile sürekli yüz yüze ve yüksek meblağlı işler yapmalarının,

kurumdaki ücret politikalarının, eğitimsizlik ve kurum imajının kötü olması gibi etmenler belirtmişlerdir.

Katılımcıların bu cevapları vatandaşın algısını doğrulamaktadır. Toplumda meslek gruplarıyla ilgili bir takım

olumsuz algıların oluştuğu izlenimi edinilmektedir.

İkinci olarak bakanlık çalışanlarının fiziksel çalışma ortamının etik ihlallerin artmasında etkisine, kurumda herhangi

bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte ve ilgili makamlara bildirilmediğine ve kurumda kamu kaynakları

(hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanıldığına dair kanaatlere katılmadıkları görülmektedir.

Bu sonuçlar bakanlık çalışanlarının çalıştığı kuruma karşı bu konularda güven duyduklarını göstermektedir. Bu

bulgu daha önceki bazı araştırma (Gökçe ve Örselli, 2010; Kayıkçı ve Uygur, 2012) tutarlılık göstermektedir.

Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde, kurumunda sorularına cevap verebilecek bir

yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmesine, göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterli

olduğuna, hizmet içi eğitimlerin etik dışı davranışları engelleme konusunda etkili olduğuna, bakanlığın internet

sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunduğuna katılmadıklarını belirtmişlerdir. Bu sonuç da etik konusunda

kurumda yeterli eğitim ve bilgilendirmenin yapılmadığını göstermektedir. Bu bulguları destekleyecek nitelikte nitel

verilerde “Sizce, personelin etik ilke ve değerleri benimsemesi ve bilinçlenmesi için yapılması gerekenler

nelerdir”? sorusuna eğitim ve motivasyonu artırıcı faaliyetlerin artırılması gerektiği cevabı verilmiştir. Ayrıca

bilgilendirme materyallerinin yetersiz olduğu nitel görüşmelerde belirtilmiştir. Bu nedenle eğitim ve bilgilendirme

konusunda daha etkin, dikkat çekici ve farkındalığı artırıcı çalışmaların kurum bazında yapılması önerilir.

Son olarak etik komisyonunun çalışmalarının bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine, gümrük müşavirlerinin

görev ve pozisyonlarını kötüye kullanmalarına, bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum

konusundaki hassasiyet derecelerinin iyi olduğuna, bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum

konusundaki çalışmaları yeterli olduğuna, gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi

yüksek olduğuna ilişkin kanaatleri yeterince açıklayamadıkları kararsız kaldıkları bulunmuştur. Bu sonuçlara göre

bakanlığın etik ilkeler ve değerlere uyum ve yaptırımlarında problemler olduğunu göstermektedir.


- 1 -

BİRİNCİ KISIM NİCEL ARAŞTIRMA


- 2 -

BİRİNCİ BÖLÜM ÖRNEKLEM VE DEMOGRAFİK BİLGİLER


- 3 -

Çalışmanın yapıldığı iller (frekans, yüzde)

Tablo 4 Çalışmanın yapıldığı iller

NUTS1 DÜZEYİ (İL) f %

İSTANBUL (İSTANBUL) 199 18,1

BATI MARMARA (TEKİRDAĞ) 52 4,7

EGE (İZMİR) 139 12,7

DOĞU MARMARA (BURSA) 100 9,1

BATI ANADOLU (ANKARA) 101 9,2

AKDENİZ (ANTALYA) 140 12,8

ORTA ANADOLU (KAYSERİ) 50 4,6

BATI KARADENİZ (SAMSUN) 60 5,5

DOĞU KARADENİZ (TRABZON) 41 3,7

KUZEYDOĞU ANADOLU (AĞRI) 49 4,5

ORTADOĞU ANADOLU (MALATYA) 52 4,7

GÜNEYDOĞU ANADOLU (GAZİANTEP) 114 10,4

TOPLAM 1.097 100,0

Tablo 5 Örneklemin coğrafi bölgelere göre dağılımı

COĞRAFİ BÖLGELER f %

MARMARA 351 32,0

EGE 139 12,7

AKDENİZ 140 12,8

İÇANADOLU 151 13,8

KARADENİZ 101 9,2

DOĞUANADOLU 101 9,2

GÜNEYDOĞUANADOLU 114 10,4

TOPLAM 1.097 100,0


- 4 -

Katılımcıların demografik dağılımı (frekans, yüzde) Tablo 6 Öğrencilerin demografik dağılımı

f % Cinsiyete Göre Dağılım

Kadın 466 42,5 Erkek 631 57,5

Yaşa Göre Dağılım 40 yaş ve altı 773 70,5 41 - 54 yaş 247 22,5 55 yaş ve üzeri 77 7,0

Eğitim Düzeyine Göre Dağılım Lise 100 9,1 Ön lisans 124 11,3 Lisans 763 69,6 Yüksek lisans / Doktora 110 10,0

Kamu Kesiminde Toplam Çalışma Süresine Göre Dağılım 1 – 5 yıl arası 454 41,4 6 – 10 yıl arası 287 26,2 11 – 20 yıl arası 139 12,7 20 yıldan fazla 217 19,8

Bakanlıktaki Toplam Çalışma Süresine Göre Dağılım 1 – 5 yıl arası 515 46,9 6 – 10 yıl arası 286 26,1 11 – 20 yıl arası 136 12,4 20 yıldan fazla 160 14,6

Bakanlıkta Çalışılan Birim Sayısına Göre Dağılım Bir 295 26,9 İki 248 22,6 Üç 197 18,0 Dört ve üzeri 357 32,5

Bakanlıktaki Unvan / Göreve Göre Dağılım Yönetici / denetçi 149 13,6 Memur ve diğer personel 948 86,4

TOPLAM 1.097 100,0

Katılımcıların;

%42,5’i kadın, %57,5’i erkektir.

%70,5’i 40 yaş ve altı, %22,5’i 41 - 54 yaş grubu, %7,0’ı 55 yaş ve üzeridir.

%9,1’i lise, %11,3’ü ön lisans, %69,9’sı lisans ve %10,0’ı yüksek lisans / doktora mezunudur.

%41,4’ü 1 – 5 yıl arası, %26,2’si 6 – 10 yıl arası, %12,7’si 11 – 20 yıl arası ve %19,8’i 20 yıldan fazla

kamu kesiminde çalıştığını belirtmiştir.

%46,9’u 1 – 5 yıl arası, %26,1’i 6 – 10 yıl arası, %12,4’ü 11 – 20 yıl arası ve %14,6’sı 20 yıldan fazla

bakanlıkta çalıştığını belirtmiştir.

%26,9’u bir birimde, %22,6’sı iki birimde, %18,0’ı üç birimde ve %32,5’i dört ve üzeri birimde bakanlıkta

çalıştığını belirtmiştir.

Bakanlıktaki unvan / görevlere göre %13,6’sı yönetici / denetçi, %86,4’ü memur ve diğer personel

olduğunu belirtmişlerdir.


- 5 -

İKİNCİ BÖLÜM ETİK İLE İLGİLİ BİLGİ SAHİPLİĞİ


- 6 -

Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahibi misiniz? (%)

Şekil 1 Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahipliği (%)

Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili genel olarak kısmen haberdar olunduğu görülmektedir1. Bakanlığın etik

çalışmalar ile ilgili bilgi sahibi olduğunu belirtenlerin oranı %28,0, kısmen bilgi sahibi olduğunu belirtenlerin oranı

%45,1’dir. Bilgi sahibi olmadığını belirtenlerin oranı ise %26,9’dur.

Cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,032)2. Erkek katılımcıların farkındalık oranı kadın katılımcılara göre yüksektir.

Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)3. Yaş grubu arttıkça farkındalık düzeyi de artmaktadır.

Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,053)3.

Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)3. Kamuda toplam çalışma süresi arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)3. Kamuda toplam çalışma süresi arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.

Bakanlıkta çalışılan birim sayısı değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)3. Çalışılan birim sayısı arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.

Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)2. Yönetici ve denetçilerin farkındalık oranı memur ve diğer personellere göre yüksektir.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,152)3.

1 t(1096)=0,489, p=0,625. Test değeri olarak “kısmen” seçeneği alınmıştır. 2t-testi değerleri 3Anova testi değerleri

28,0

45,1

26,9

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Evet Kısmen Hayır


- 7 -

Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahibi misiniz? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 7 Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahipliği (%)

Evet Kısmen Hayır TOPLAM

Cinsiyete Göre Dağılım

Kadın 22,1 48,7 29,2 100,0

Erkek 32,3 42,5 25,2 100,0

Yaşa Göre Dağılım

40 yaş ve altı 22,6 45,9 31,4 100,0

41 - 54 yaş 39,7 42,9 17,4 100,0

55 yaş ve üzeri 44,2 44,2 11,7 100,0

Eğitim Düzeyine Göre Dağılım

Lise 36,0 39,0 25,0 100,0

Ön lisans 28,2 56,5 15,3 100,0

Lisans 25,8 45,5 28,7 100,0

Y. Lisans / Doktora 35,5 35,5 29,1 100,0

Kamu Kesiminde Toplam Çalışma Süresine Göre Dağılım

1 – 5 yıl arası 18,7 46,5 34,8 100,0

6 – 10 yıl arası 27,9 46,7 25,4 100,0

11 – 20 yıl arası 28,8 48,2 23,0 100,0

20 yıldan fazla 47,0 38,2 14,7 100,0

Bakanlıktaki Toplam Çalışma Süresine Göre Dağılım

1 – 5 yıl arası 18,8 46,2 35,0 100,0

6 – 10 yıl arası 30,4 45,1 24,5 100,0

11 – 20 yıl arası 33,8 47,8 18,4 100,0

20 yıldan fazla 48,1 39,4 12,5 100,0

Bakanlıkta Çalışılan Birim Sayısına Göre Dağılım

Bir 21,4 44,4 34,2 100,0

İki 24,6 46,0 29,4 100,0

Üç 28,9 46,2 24,9 100,0

Dört ve üzeri 35,3 44,5 20,2 100,0

Bakanlıktaki Unvan / Göreve Göre Dağılım

Yönetici / denetçi 44,3 43,0 12,8 100,0

Memur ve diğer personel 25,4 45,5 29,1 100,0

ORTALAMA 28,0 45,1 26,9 100,0


- 8 -

Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahibi misiniz? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 8 Bakanlığın etik çalışmalar ile ilgili bilgi sahipliği (%)


İstanbul (İstanbul) 24,6 53,8 21,6 100,0

Batı Marmara (Tekirdağ) 19,2 36,5 44,2 100,0

Ege (İzmir) 32,4 42,4 25,2 100,0

Doğu Marmara (Bursa) 24,0 49,0 27,0 100,0

Batı Anadolu (Ankara) 23,8 42,6 33,7 100,0

Akdeniz (Antalya) 30,0 43,6 26,4 100,0

Orta Anadolu (Kayseri) 32,0 48,0 20,0 100,0

Batı Karadeniz (Samsun) 31,7 45,0 23,3 100,0

Doğu Karadeniz (Trabzon) 26,8 43,9 29,3 100,0

Kuzeydoğu Anadolu (Ağrı) 26,5 34,7 38,8 100,0

Ortadoğu Anadolu (Malatya) 30,8 53,8 15,4 100,0

Güneydoğu Anadolu (Gaziantep) 33,3 37,7 28,9 100,0

ORTALAMA 28,0 45,1 26,9 100,0


- 9 -

Kurumda herhangi bir “etik ihlali” ile karşılaştığınızda ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz? (%)

Şekil 2 Kurumda herhangi bir “etik” ihlali ile karşılaşıldığında ne yapması gerektiğini bilenlerin oranı (%)

Kurumda herhangi bir “etik ihlali” ile karşılaşıldığında ne yapılması gerektiğinin kısmen bilindiği görülmektedir4.

Etik ihlali ile karşılaştığında ne yapması gerektiğini bildiğini belirtenlerin oranı %31,5, kısmen bildiğini belirtenlerin

oranı %42,5’tir. Bilmediğini belirtenlerin oranı ise %26,0’dır.





Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)6. Kamuda toplam çalışma süresi arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.

Bakanlıkta çalışılan birim sayısı değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)6. Dört ve üzeri birimde çalışanların farkındalık oranı daha yüksektir.

Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)5. Yönetici ve denetçilerin farkındalık oranı diğer görevlilere göre yüksektir.



31,5

42,5

26,0

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Evet Kısmen Hayır


- 10 -


Demografiye Göre Dağılım

Tablo 9 Kurumda herhangi bir “etik” ihlali ile karşılaşıldığında ne yapması gerektiğini bilenlerin oranı (%)



Kadın 23,8 47,2 29,0 100,0

Erkek 37,2 39,0 23,8 100,0


40 yaş ve altı 25,1 44,9 30,0 100,0

41 - 54 yaş 44,1 37,7 18,2 100,0

55 yaş ve üzeri 55,8 33,8 10,4 100,0


Lise 43,0 38,0 19,0 100,0

Ön lisans 26,6 46,8 26,6 100,0

Lisans 30,5 42,9 26,6 100,0

Y. Lisans / Doktora 33,6 39,1 27,3 100,0


1 – 5 yıl arası 22,9 46,3 30,8 100,0

6 – 10 yıl arası 27,2 44,6 28,2 100,0

11 – 20 yıl arası 34,5 42,4 23,0 100,0

20 yıldan fazla 53,5 31,8 14,7 100,0


1 – 5 yıl arası 23,1 46,0 30,9 100,0

6 – 10 yıl arası 30,4 43,4 26,2 100,0

11 – 20 yıl arası 37,5 38,2 24,3 100,0

20 yıldan fazla 55,6 33,1 11,3 100,0


Bir 26,1 44,7 29,2 100,0

İki 28,2 40,3 31,5 100,0

Üç 25,9 46,2 27,9 100,0

Dört ve üzeri 41,5 40,1 18,5 100,0




ORTALAMA 31,5 42,5 26,0 100,0


- 11 -


İllere Göre Dağılım

Tablo 10 Kurumda herhangi bir “etik” ihlali ile karşılaşıldığında ne yapması gerektiğini bilenlerin oranı (%)




Ege (İzmir) 34,5 41,0 24,5 100,0



Akdeniz (Antalya) 37,1 35,0 27,9 100,0







ORTALAMA 31,5 42,5 26,0 100,0


- 12 -

Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağınızı biliyor musunuz? (Kurul ve/veya kurullar ile ilgili)? (%)

Şekil 3 Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağını bilenlerin oranı (%)

Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağını kısmen bilindiği görülmektedir7. Herhangi bir etik ihlali

durumunda nereye başvuracağını bildiğini belirtenlerin oranı %30,5, kısmen bildiğini belirtenlerin oranı %35,1’dir.

Bilmediğini belirtenlerin oranı ise %34,4’tür.




Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)9. Kamudaki toplam çalışma süresi arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)9. Bakanlıktaki toplam çalışma süresi arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.

Bakanlıkta çalışılan birim sayısı değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)9. Bakanlıkta çalışılan birim sayısı arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.


İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)9. Tekirdağ’da çalışan personelin farkındalık oranı diğer illere göre düşüktür.


30,535,1 34,4

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Evet Kısmen Hayır


- 13 -



Tablo 11 Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağını bilenlerin oranı (%)



Kadın 21,7 39,1 39,3 100,0

Erkek 37,1 32,2 30,7 100,0


40 yaş ve altı 24,1 36,2 39,7 100,0

41 - 54 yaş 42,5 33,6 23,9 100,0

55 yaş ve üzeri 57,1 28,6 14,3 100,0


Lise 41,0 32,0 27,0 100,0

Ön lisans 27,4 34,7 37,9 100,0

Lisans 29,4 36,6 34,1 100,0

Y. Lisans / Doktora 32,7 28,2 39,1 100,0


1 – 5 yıl arası 21,8 36,6 41,6 100,0

6 – 10 yıl arası 25,8 37,3 36,9 100,0

11 – 20 yıl arası 33,1 34,5 32,4 100,0

20 yıldan fazla 53,5 29,5 17,1 100,0


1 – 5 yıl arası 21,9 37,1 41,0 100,0

6 – 10 yıl arası 29,7 36,0 34,3 100,0

11 – 20 yıl arası 36,8 32,4 30,9 100,0

20 yıldan fazla 54,4 29,4 16,3 100,0


Bir 25,8 34,2 40,0 100,0

İki 25,4 34,3 40,3 100,0

Üç 26,9 38,1 35,0 100,0

Dört ve üzeri 40,1 34,7 25,2 100,0




ORTALAMA 30,5 35,1 34,4 100,0


- 14 -



Tablo 12 Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağını bilenlerin oranı (%)




Ege (İzmir) 31,7 36,0 32,4 100,0



Akdeniz (Antalya) 39,3 27,1 33,6 100,0







ORTALAMA 30,5 35,1 34,4 100,0


- 15 -

Bakanlığınızda “Etik Komisyonu” var mı? (%)

Şekil 4 Bakanlıkta “Etik Komisyonu” bilinirlik oranı? (%)

Bakanlıkta “etik komisyonu”nun varlığının bilindiği görülmektedir10. Bakanlıkta “etik komisyonu”nun olduğunu

belirtenlerin oranı %51,1, kısmen olduğunu belirtenlerin oranı %22,0’dır. Olmadığını belirtenlerin oranı ise

%26,9’dur.



Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,001)12. Lisans ve yüksek lisans / doktora mezunlarının farkındalık oranı diğer mezuniyet düzeylerine göre yüksektir.


Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)12. Bakanlıkta toplam çalışma süresi arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.

Bakanlıkta çalışılan birim sayısı değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)12. Bakanlıkta çalışılan birim sayısı arttıkça farkındalık oranı da artmaktadır.


İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)12. İstanbul’da çalışan personelin farkındalık oranı diğer illere göre çok düşüktür.


51,1

22,026,9

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Evet Kısmen Hayır


- 16 -

Bakanlığınızda “Etik Komisyonu” var mı? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 13 Bakanlıkta “Etik Komisyonu” bilinirlik oranı? (%)



Kadın 45,5 23,8 30,7 100,0

Erkek 55,3 20,6 24,1 100,0


40 yaş ve altı 47,5 23,9 28,6 100,0

41 - 54 yaş 58,3 17,4 24,3 100,0

55 yaş ve üzeri 64,9 16,9 18,2 100,0


Lise 46,0 28,0 26,0 100,0

Ön lisans 37,1 23,4 39,5 100,0

Lisans 52,6 22,1 25,3 100,0

Y. Lisans / Doktora 61,8 13,6 24,5 100,0


1 – 5 yıl arası 46,3 26,4 27,3 100,0

6 – 10 yıl arası 44,6 22,6 32,8 100,0

11 – 20 yıl arası 55,4 13,7 30,9 100,0

20 yıldan fazla 67,3 17,1 15,7 100,0


1 – 5 yıl arası 45,2 26,4 28,3 100,0

6 – 10 yıl arası 48,3 21,3 30,4 100,0

11 – 20 yıl arası 61,0 12,5 26,5 100,0

20 yıldan fazla 66,9 16,9 16,3 100,0


Bir 44,4 26,8 28,8 100,0

İki 47,2 19,0 33,9 100,0

Üç 48,7 20,8 30,5 100,0

Dört ve üzeri 60,8 20,7 18,5 100,0




ORTALAMA 51,1 22,0 26,9 100,0


- 17 -

Bakanlığınızda “Etik Komisyonu” var mı? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 14 Bakanlıkta “Etik Komisyonu” bilinirlik oranı? (%)




Ege (İzmir) 46,0 32,4 21,6 100,0



Akdeniz (Antalya) 57,9 27,1 15,0 100,0







ORTALAMA 51,1 22,0 26,9 100,0


- 18 -

Aşağıdaki konular ile ilgili bilgi sahibi misiniz? (%)

Tablo 15 Etik konulara yönelik bilgi düzeyi (%)

Evet* Kısmen Hayır TOPLAM

Bakanlığınızda “etik komisyonu” var mı? 51,1 22,0 26,9 100,0

Kurumda herhangi bir “etik ihlali” ile karşılaştığınızda ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz?

31,5 42,5 26,0 100,0

Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağınızı biliyor musunuz? (kurul ve/veya kurullar ile ilgili)

30,5 35,1 34,4 100,0

Bakanlığın etik çalışmaları konusunda bilginiz var mı? 28,0 45,1 26,9 100,0

*”Evet” ifadesine göre sıralanmıştır.

Aşağıdaki konular ile ilgili bilgi sahibi misiniz? (Aşağıdaki tabloda “1” hayır, “2” kısmen, “3” evet

anlamına gelmektedir. ‘Tablodaki rakamlar ifade değerlendirmelerinin ortalamalarını göstermektedir)

Tablo 16 Etik konulara yönelik bilgi düzeylerinin ortalamaları

Ortalama St. Sapma

Bakanlığınızda “etik komisyonu” var mı? 2,24 0,850

Kurumda herhangi bir “etik ihlali” ile karşılaştığınızda ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz? 2,06 0,757

Bakanlığın etik çalışmaları konusunda bilginiz var mı? 2,01 0,741

Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağınızı biliyor musunuz? (kurul ve/veya kurullar ile ilgili)

1,96 0,805


- 19 -

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KURUMDA YAYGIN OLABİLECEK ETİK DIŞI HUSUSLAR İLE İLGİLİ KANAATLER


- 20 -

Kurumunuzda “yaş nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%)

Şekil 5 “Yaş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)

Kurumda “yaş nedeniyle ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir13. Kurumda “yaş nedeniyle ayrımcılık”

hususunun yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %22,8, yaygın olmadığını belirtenlerin toplam oranı

%55,4’tür. Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %21,8’dir.

Cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,383)14.

Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)15. 40 yaş ve altındakilerin belirtilen hususu yaygın görme oranı yüksektir.

Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)15. Yüksek lisans / doktora mezunlarının belirtilen hususu yaygın görme oranı yüksektir.

Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)15. Toplam çalışma süresi arttıkça belirtilen hususu yaygın görme oranı azalmaktadır.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,043)15. Toplam çalışma süresi arttıkça belirtilen hususu yaygın görme oranı azalmaktadır.

Bakanlıkta çalışılan birim sayısı değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)15. Bakanlıkta çalışılan birim sayısı arttıkça belirtilen hususu yaygın görme oranı da artmaktadır.

Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)14. Yönetici ve denetçiler memur ve diğer personellere göre belirtilen hususu daha az yaygın görmektedir.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)15. İstanbul’da çalışan personel belirtilen hususun yaygınlığını daha az görmektedir.

13 t(1096)=13,421, p=0,000. Test değeri olarak “biraz yaygın” seçeneği alınmıştır. 14t-testi değerleri 15Anova testi değerleri

9,113,7

21,827,1 28,4

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Çok yaygın Yaygın Biraz yaygın Ender Hiç yok


- 21 -

Kurumunuzda “yaş nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 17 “Yaş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)

Çok yaygın Yaygın Biraz

yaygın Ender Hiç yok TOPLAM


Kadın 7,5 13,7 23,4 26,2 29,2 100,0

Erkek 10,3 13,6 20,6 27,7 27,7 100,0


40 yaş ve altı 10,1 15,7 23,9 25,9 24,5 100,0

41 - 54 yaş 5,7 8,5 17,8 29,1 38,9 100,0

55 yaş ve üzeri 10,4 10,4 13,0 32,5 33,8 100,0


Lise 9,0 13,0 12,0 24,0 42,0 100,0

Ön lisans 7,3 8,9 18,5 21,8 43,5 100,0

Lisans 8,9 14,4 22,7 28,4 25,6 100,0

Y. Lisans / Doktora 12,7 14,5 28,2 26,4 18,2 100,0


1 – 5 yıl arası 11,0 16,5 22,2 24,2 26,0 100,0

6 – 10 yıl arası 7,7 15,3 26,8 26,5 23,7 100,0

11 – 20 yıl arası 7,2 7,2 23,0 30,9 31,7 100,0

20 yıldan fazla 8,3 9,7 13,4 31,3 37,3 100,0


1 – 5 yıl arası 10,1 16,3 22,7 24,1 26,8 100,0

6 – 10 yıl arası 7,7 12,9 23,4 28,0 28,0 100,0

11 – 20 yıl arası 7,4 9,6 22,1 27,2 33,8 100,0

20 yıldan fazla 10,0 10,0 15,6 35,0 29,4 100,0


Bir 7,5 9,2 20,0 23,7 39,7 100,0

İki 7,3 12,9 23,8 24,6 31,5 100,0

Üç 9,6 13,2 24,9 28,9 23,4 100,0

Dört ve üzeri 11,5 18,2 20,2 30,5 19,6 100,0


Yönetici / denetçi 5,4 9,4 17,4 29,5 38,3 100,0

Memur ve diğer personel 9,7 14,3 22,5 26,7 26,8 100,0

ORTALAMA 9,1 13,7 21,8 27,1 28,4 100,0


- 22 -

Kurumunuzda “yaş nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 18 “Yaş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)



İstanbul (İstanbul) 4,5 12,6 17,1 28,6 37,2 100,0

Batı Marmara (Tekirdağ) 11,5 17,3 30,8 23,1 17,3 100,0

Ege (İzmir) 9,4 7,9 25,2 30,9 26,6 100,0

Doğu Marmara (Bursa) 13,0 16,0 30,0 23,0 18,0 100,0

Batı Anadolu (Ankara) 9,9 18,8 19,8 23,8 27,7 100,0

Akdeniz (Antalya) 9,3 15,7 13,6 27,9 33,6 100,0

Orta Anadolu (Kayseri) 18,0 8,0 16,0 22,0 36,0 100,0

Batı Karadeniz (Samsun) 3,3 18,3 31,7 30,0 16,7 100,0

Doğu Karadeniz (Trabzon) 4,9 12,2 12,2 29,3 41,5 100,0

Kuzeydoğu Anadolu (Ağrı) 12,2 12,2 28,6 36,7 10,2 100,0

Ortadoğu Anadolu (Malatya) 3,8 13,5 19,2 28,8 34,6 100,0

Güneydoğu Anadolu (Gaziantep) 13,2 13,2 25,4 21,9 26,3 100,0

ORTALAMA 9,1 13,7 21,8 27,1 28,4 100,0


- 23 -

Kurumunuzda “cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) Şekil 6 “Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)

Kurumda “cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir16. Kurumda “cinsiyet nedeniyle

ayrımcılık” hususunun yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %26,4, yaygın olmadığını belirtenlerin toplam

oranı %52,5’tir. Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %21,1’dir.

Cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,024)17. Erkek katılımcılar kadın katılımcılara göre belirtilen hususu daha yaygın görmektedir.

Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)18. 40 yaş ve altı katılımcılar diğer yaş grubundaki katılımcılara göre belirtilen hususu daha yaygın görmektedir.

Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)18. Eğitim düzeyi arttıkça belirtilen hususu yaygın görme oranı da artmaktadır.

Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)18. Kamuda toplam çalışma süresi arttıkça belirtilen hususu yaygın görme oranı azalmaktadır.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)18. Bakanlıkta toplam çalışma süresi arttıkça belirtilen hususu yaygın görme oranı azalmaktadır.


Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,001)17. Yönetici ve denetçilerin memur ve diğer personele göre belirtilen hususu daha az yaygın görmektedir.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,041)18. Bursa’da çalışan personel belirtilen hususun yaygınlığını daha çok görmektedir.


11,914,6

21,126,3 26,2

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0



- 24 -

Kurumunuzda “cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 19 “Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)




Kadın 6,2 15,7 23,6 30,3 24,2 100,0

Erkek 16,0 13,8 19,2 23,5 27,6 100,0


40 yaş ve altı 14,6 17,3 22,1 24,3 21,6 100,0

41 - 54 yaş 5,7 7,3 19,0 32,0 36,0 100,0

55 yaş ve üzeri 3,9 10,4 16,9 28,6 40,3 100,0


Lise 4,0 10,0 16,0 21,0 49,0 100,0

Ön lisans 5,6 16,9 21,8 31,5 24,2 100,0

Lisans 13,1 14,3 21,2 26,6 24,8 100,0

Y. Lisans / Doktora 17,3 18,2 23,6 23,6 17,3 100,0


1 – 5 yıl arası 13,2 17,2 21,4 24,7 23,6 100,0

6 – 10 yıl arası 14,3 16,7 24,0 25,4 19,5 100,0

11 – 20 yıl arası 12,9 14,4 23,0 28,8 20,9 100,0

20 yıldan fazla 5,1 6,5 15,2 29,5 43,8 100,0


1 – 5 yıl arası 12,4 17,1 20,4 25,4 24,7 100,0

6 – 10 yıl arası 14,0 15,0 22,7 25,5 22,7 100,0

11 – 20 yıl arası 11,8 12,5 24,3 27,9 23,5 100,0

20 yıldan fazla 6,3 7,5 17,5 29,4 39,4 100,0


Bir 10,5 8,5 21,4 22,7 36,9 100,0

İki 10,5 15,3 19,4 31,9 23,0 100,0

Üç 12,2 17,8 24,4 29,4 16,2 100,0

Dört ve üzeri 13,7 17,4 20,2 23,8 24,9 100,0




ORTALAMA 11,9 14,6 21,1 26,3 26,2 100,0


- 25 -

Kurumunuzda “cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 20 “Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)





Ege (İzmir) 5,8 15,1 19,4 32,4 27,3 100,0



Akdeniz (Antalya) 8,6 11,4 22,9 25,0 32,1 100,0







ORTALAMA 11,9 14,6 21,1 26,3 26,2 100,0


- 26 -

Kurumunuzda “etnik ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%)

Şekil 7 “Etnik ayrımcılık” hususu (%)

Kurumda “etnik ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir19. Kurumda “etnik ayrımcılık” hususunun yaygın

olduğunu belirtenlerin toplam oranı %8,8, yaygın olmadığını belirtenlerin toplam oranı %78,4’tür. Biraz yaygın

olduğunu belirtenlerin oranı ise %12,9’dur.

Cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,038)20. Kadın katılımcılar erkek katılımcılara nispeten belirtilen hususu daha yaygın görmektedir.

Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,104)21.

Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,043)21. Lise ve ön lisans mezunlarının belirtilen hususu yaygın görme oranı düşüktür.

Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)21. 6-10 yıl arası çalışanların belirtilen hususu yaygın görme oranı diğer çalışma sürelerine göre yüksektir.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)21. 6-10 yıl arası çalışanların belirtilen hususu yaygın görme oranı diğer çalışma sürelerine göre yüksektir.


Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,032)20. Yönetici ve denetçiler memur ve diğer personele göre belirtilen hususu daha az yaygın görmektedir.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,005)21. Kayseri’de çalışan personel belirtilen hususun yaygınlığını daha az görmektedir.


1,96,8

12,9

26,6

51,8

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0



- 27 -

Kurumunuzda “etnik ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 21 “Etnik ayrımcılık” hususu (%)




Kadın 1,7 7,1 15,7 28,5 47,0 100,0

Erkek 2,1 6,7 10,8 25,2 55,3 100,0


40 yaş ve altı 2,2 7,8 12,7 27,3 50,1 100,0

41 - 54 yaş 1,2 4,0 13,8 25,1 55,9 100,0

55 yaş ve üzeri 1,3 6,5 11,7 24,7 55,8 100,0


Lise 0,0 5,0 20,0 20,0 55,0 100,0

Ön lisans 2,4 12,1 19,4 17,7 48,4 100,0

Lisans 1,8 6,0 11,0 28,8 52,3 100,0

Y. Lisans / Doktora 3,6 8,2 11,8 27,3 49,1 100,0


1 – 5 yıl arası 1,3 5,3 11,9 26,7 54,8 100,0

6 – 10 yıl arası 2,8 11,5 16,4 27,2 42,2 100,0

11 – 20 yıl arası 2,9 7,2 13,7 30,9 45,3 100,0

20 yıldan fazla 1,4 3,7 9,7 23,0 62,2 100,0


1 – 5 yıl arası 1,4 4,7 12,4 25,8 55,7 100,0

6 – 10 yıl arası 2,4 11,9 14,3 26,9 44,4 100,0

11 – 20 yıl arası 2,9 6,6 15,4 25,7 49,3 100,0

20 yıldan fazla 1,9 5,0 9,4 29,4 54,4 100,0


Bir 0,7 3,1 12,5 20,0 63,7 100,0

İki 2,0 6,0 12,9 28,2 50,8 100,0

Üç 1,0 8,1 16,8 31,0 43,1 100,0

Dört ve üzeri 3,4 9,8 10,9 28,6 47,3 100,0




ORTALAMA 1,9 6,8 12,9 26,6 51,8 100,0


- 28 -

Kurumunuzda “etnik ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 22 “Etnik ayrımcılık” hususu (%)





Ege (İzmir) 1,4 3,6 18,0 33,1 43,9 100,0



Akdeniz (Antalya) 1,4 5,0 8,6 19,3 65,7 100,0







ORTALAMA 1,9 6,8 12,9 26,6 51,8 100,0


- 29 -

Kurumunuzda “dinsel / mezhepsel ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%)

Şekil 8 “Dinsel / mezhepsel ayrımcılık” hususu (%)

Kurumda “dinsel / mezhepsel ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir22. Kurumda “dinsel / mezhepsel

ayrımcılık” hususunun yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %7,8, yaygın olmadığını belirtenlerin toplam

oranı %80,9’dur. Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %11,2’dir.




Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)24. Çalışma süresi 1-5 yıl olanların belirtilen hususu yaygın görme oranı düşüktür.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)24. Çalışma süresi 1-5 yıl olanların belirtilen hususu yaygın görme oranı düşüktür.


Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,835)23.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)24. Kayseri ve Ağrı’da çalışan personel belirtilen hususun yaygınlığını daha az görmektedir.


2,7 5,111,2

25,4

55,5

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0



- 30 -

Kurumunuzda “dinsel / mezhepsel ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 23 “Dinsel / mezhepsel ayrımcılık” hususu (%)




Kadın 1,3 5,2 13,3 26,8 53,4 100,0

Erkek 3,8 5,1 9,7 24,4 57,1 100,0


40 yaş ve altı 2,5 5,7 10,7 26,3 54,9 100,0

41 - 54 yaş 3,2 4,0 11,7 24,3 56,7 100,0

55 yaş ve üzeri 3,9 2,6 14,3 20,8 58,4 100,0


Lise 5,0 2,0 14,0 22,0 57,0 100,0

Ön lisans 0,8 7,3 16,9 24,2 50,8 100,0

Lisans 2,6 5,0 10,0 25,7 56,7 100,0

Y. Lisans / Doktora 3,6 6,4 10,9 28,2 50,9 100,0


1 – 5 yıl arası 0,9 3,5 9,9 23,3 62,3 100,0

6 – 10 yıl arası 4,2 9,1 14,6 29,3 42,9 100,0

11 – 20 yıl arası 3,6 6,5 10,8 33,8 45,3 100,0

20 yıldan fazla 4,1 2,3 9,7 19,4 64,5 100,0


1 – 5 yıl arası 1,0 3,7 10,1 23,3 61,9 100,0

6 – 10 yıl arası 3,8 9,1 12,9 28,7 45,5 100,0

11 – 20 yıl arası 4,4 4,4 12,5 30,9 47,8 100,0

20 yıldan fazla 5,0 3,1 10,6 21,9 59,4 100,0


Bir 2,7 2,7 8,5 19,3 66,8 100,0

İki 1,2 3,6 10,9 30,2 54,0 100,0

Üç 1,5 7,6 14,2 28,4 48,2 100,0

Dört ve üzeri 4,5 6,7 12,0 25,5 51,3 100,0




ORTALAMA 2,7 5,1 11,2 25,4 55,5 100,0


- 31 -

Kurumunuzda “dinsel / mezhepsel ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 24 “Dinsel / mezhepsel ayrımcılık” hususu (%)





Ege (İzmir) 0,7 5,0 12,9 31,7 49,6 100,0



Akdeniz (Antalya) 1,4 2,9 5,7 21,4 68,6 100,0







ORTALAMA 2,7 5,1 11,2 25,4 55,5 100,0


- 32 -

Kurumunuzda “siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%)

Şekil 9 “Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)

Kurumda “siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” hususunun olmadığı belirtilmektedir25. Kurumda “siyasi görüş

nedeniyle ayrımcılık” hususunun yaygın olduğunu belirtenlerin toplam oranı %14,8, yaygın olmadığını belirtenlerin

toplam oranı %67,2’dir. Biraz yaygın olduğunu belirtenlerin oranı ise %18,0’dır.




Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)27. Toplam çalışma süresi arttıkça belirtilen hususu yaygın görme oranı da artmaktadır.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,010)27. Toplam çalışma süresi arttıkça belirtilen hususu yaygın görme oranı da artmaktadır.


Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,001)26. Yöneticiler ve denetçiler memur ve diğer personele göre belirtilen hususu daha az yaygın görmektedir.



6,6 8,2

18,0

28,4

38,8

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0



- 33 -

Kurumunuzda “siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 25 “Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)




Kadın 4,7 8,2 19,5 28,5 39,1 100,0

Erkek 7,9 8,2 17,0 28,2 38,7 100,0


40 yaş ve altı 7,0 9,1 17,9 28,3 37,8 100,0

41 - 54 yaş 4,9 6,5 18,6 28,3 41,7 100,0

55 yaş ve üzeri 7,8 5,2 18,2 28,6 40,3 100,0


Lise 8,0 3,0 17,0 29,0 43,0 100,0

Ön lisans 0,0 11,3 24,2 22,6 41,9 100,0

Lisans 6,7 8,3 17,6 28,7 38,8 100,0

Y. Lisans / Doktora 11,8 9,1 15,5 31,8 31,8 100,0


1 – 5 yıl arası 5,9 7,7 15,0 28,6 42,7 100,0

6 – 10 yıl arası 7,7 8,1 25,4 28,8 30,0 100,0

11 – 20 yıl arası 6,5 10,8 17,3 34,5 30,9 100,0

20 yıldan fazla 6,5 12,1 15,2 25,8 40,5 100,0


1 – 5 yıl arası 5,4 7,2 16,1 29,3 41,9 100,0

6 – 10 yıl arası 7,7 10,5 21,7 25,5 34,6 100,0

11 – 20 yıl arası 7,4 11,3 18,4 33,1 29,9 100,0

20 yıldan fazla 7,5 11,6 17,5 26,3 37,1 100,0


Bir 5,8 4,7 15,3 25,1 49,2 100,0

İki 5,2 8,9 19,8 27,4 38,7 100,0

Üç 4,1 10,7 22,3 31,0 32,0 100,0

Dört ve üzeri 9,5 9,2 16,8 30,3 34,2 100,0




ORTALAMA 6,6 8,2 18,0 28,4 38,8 100,0


- 34 -

Kurumunuzda “siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” ne derecede yaygındır? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 26 “Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık” hususu (%)





Ege (İzmir) 5,0 5,8 19,4 33,1 36,7 100,0



Akdeniz (Antalya) 5,0 8,6 18,6 25,7 42,1 100,0







ORTALAMA 6,6 8,2 18,0 28,4 38,8 100,0


- 35 -

Kurumunuzda aşağıdaki hususlar ne derece yaygındır? (%)

Tablo 27 Belirtilen hususların yaygınlık oranları (%)

Çok yaygın* Yaygın Biraz


Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık 11,9 14,6 21,1 26,3 26,2 100,0

Yaş nedeniyle ayrımcılık 9,1 13,7 21,8 27,1 28,4 100,0

Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık 6,6 8,2 18,0 28,4 38,8 100,0

Dinsel / mezhepsel ayrımcılık 2,7 5,1 11,2 25,4 55,5 100,0

Etnik ayrımcılık 1,9 6,8 12,9 26,6 51,8 100,0

*”Çok yaygın” ifadesine göre sıralanmıştır.

Aşağıdaki konular ile ilgili bilgi sahibi misiniz? (Aşağıdaki tabloda “1” hiç yok, “3” biraz yaygın, “5” çok yaygın


Tablo 28 Belirtilen hususların yaygınlık ortalamaları

Ortalama St. Sapma

Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık 2,60 1,330

Yaş nedeniyle ayrımcılık 2,48 1,280

Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık 2,15 1,211

Etnik ayrımcılık 1,80 1,027

Dinsel / mezhepsel ayrımcılık 1,74 1,025


- 36 -

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KURUMDA KURALLARIN TÜM PERSONELE EŞİT UYGULANMASI İLE İLGİLİ

KANAATLER


- 37 -

Kurumunuzda “işe alım” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%)

Şekil 10 “İşe alım” hususu (%)

Kurumda “işe alım” kuralının tüm personele eşit olarak uygulandığı belirtilmektedir28. Kurumda “işe alım” kuralının

tüm personele eşit olarak uygulandığını belirtenlerin toplam oranı %51,3, uygulanmadığını belirtenlerin toplam

oranı %20,2’dir. Biraz uygulandığını belirtenlerin oranı ise %28,4’tür.




Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,069)30.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,025)30. Toplam çalışma süresi 1-5 olanların belirtilen kuralın daha çok eşit olarak uygulandığını görmektedir.

Bakanlıkta çalışılan birim sayısı değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,060)30.


İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)30. İstanbul’da çalışan personel belirtilen kuralın daha az eşit olarak uygulandığını görmektedir.

28 t(1096)=11,162, p=0,000. Test değeri olarak “biraz uygulanıyor” seçeneği alınmıştır. 29t-testi değerleri 30Anova testi değerleri

15,1

36,2

28,4

12,08,2

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Tamamenuygulanıyor

Uygulanıyor Birazuygulanıyor

Uygulanmıyor Hiçuygulanmıyor


- 38 -

Kurumunuzda “işe alım” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 29 “İşe alım” hususu (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM


Kadın 10,9 42,7 30,0 11,2 5,2 100,0

Erkek 18,2 31,4 27,3 12,7 10,5 100,0


40 yaş ve altı 13,6 37,6 28,3 12,2 8,3 100,0

41 - 54 yaş 18,2 33,2 28,3 12,6 7,7 100,0

55 yaş ve üzeri 20,8 31,2 29,9 9,1 9,1 100,0


Lise 21,0 39,0 22,0 8,0 10,0 100,0

Ön lisans 12,9 25,8 39,5 16,1 5,6 100,0

Lisans 14,7 38,0 28,4 11,4 7,5 100,0

Y. Lisans / Doktora 15,5 32,7 21,8 15,5 14,5 100,0


1 – 5 yıl arası 15,0 39,4 28,2 9,7 7,7 100,0

6 – 10 yıl arası 11,1 34,8 30,7 15,3 8,0 100,0

11 – 20 yıl arası 15,1 33,1 27,3 14,4 10,1 100,0

20 yıldan fazla 20,7 33,2 26,7 11,1 8,3 100,0


1 – 5 yıl arası 15,9 39,6 28,2 9,1 7,2 100,0

6 – 10 yıl arası 11,9 34,6 29,7 15,0 8,7 100,0

11 – 20 yıl arası 16,2 28,7 28,7 16,2 10,3 100,0

20 yıldan fazla 17,5 34,4 26,9 12,5 8,8 100,0


Bir 20,3 34,9 26,1 9,8 8,8 100,0

İki 13,7 39,5 30,2 12,1 4,4 100,0

Üç 11,7 37,1 29,4 15,7 6,1 100,0

Dört ve üzeri 13,7 34,5 28,6 11,8 11,5 100,0




ORTALAMA 15,1 36,2 28,4 12,0 8,2 100,0


- 39 -

Kurumunuzda “işe alım” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 30 “İşe alım” hususu (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM



Ege (İzmir) 20,9 36,7 25,9 9,4 7,2 100,0



Akdeniz (Antalya) 19,3 35,0 25,7 10,7 9,3 100,0







ORTALAMA 15,1 36,2 28,4 12,0 8,2 100,0


- 40 -

Kurumunuzda “terfi” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%)

Şekil 11 “Terfi” hususu (%)

Kurumda “terfi” kuralının tüm personele eşit olarak uygulandığı belirtilmektedir31. Kurumda “terfi” kuralının tüm

personele eşit olarak uygulandığını belirtenlerin toplam oranı %47,9, uygulanmadığını belirtenlerin toplam oranı

%24,0’dır. Biraz uygulandığını belirtenlerin oranı ise %28,2’dir.


Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,019)33. Yaş grubu arttıkça belirtilen kuralın eşit bir şekilde uygulandığını belirtme oranı da artmaktadır.

Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,044)33. Lise mezunlarının belirtilen kuralın eşit bir şekilde uygulandığını belirtme oranı diğer mezuniyetlere göre yüksektir.

Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,012)33. Çalışma süresi 20 yıldan fazla olanlar belirtilen kuralın eşit bir şekilde uygulandığını görmektedir.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,071)33.





16,0

31,928,2

14,59,5

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Tamamenuygulanıyor




- 41 -

Kurumunuzda “terfi” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 31 “Terfi” hususu (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM


Kadın 13,7 35,8 29,8 14,4 6,2 100,0

Erkek 17,6 29,0 26,9 14,6 11,9 100,0


40 yaş ve altı 13,5 32,2 29,5 16,0 8,8 100,0

41 - 54 yaş 21,5 27,5 27,5 11,7 11,7 100,0

55 yaş ve üzeri 23,4 42,9 16,9 7,8 9,1 100,0


Lise 24,0 38,0 20,0 9,0 9,0 100,0

Ön lisans 13,7 31,5 29,0 16,1 9,7 100,0

Lisans 15,3 31,5 29,9 14,4 8,9 100,0

Y. Lisans / Doktora 15,5 30,0 22,7 18,2 13,6 100,0


1 – 5 yıl arası 15,0 33,9 28,9 14,3 7,9 100,0

6 – 10 yıl arası 10,5 32,4 28,9 19,2 9,1 100,0

11 – 20 yıl arası 16,5 25,9 31,7 12,9 12,9 100,0

20 yıldan fazla 24,9 30,9 23,5 9,7 11,1 100,0


1 – 5 yıl arası 15,7 33,8 28,5 14,8 7,2 100,0

6 – 10 yıl arası 13,3 31,8 26,9 16,4 11,5 100,0

11 – 20 yıl arası 17,6 24,3 30,1 14,7 13,2 100,0

20 yıldan fazla 20,0 32,5 27,5 10,0 10,0 100,0


Bir 16,9 34,6 25,4 13,9 9,2 100,0

İki 17,7 28,2 34,7 13,7 5,6 100,0

Üç 13,7 32,5 22,3 21,8 9,6 100,0

Dört ve üzeri 15,1 31,9 29,1 11,5 12,3 100,0




ORTALAMA 16,0 31,9 28,2 14,5 9,5 100,0


- 42 -

Kurumunuzda “terfi” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 32 “Terfi” hususu (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM



Ege (İzmir) 20,9 36,0 23,7 10,8 8,6 100,0



Akdeniz (Antalya) 21,4 31,4 21,4 14,3 11,4 100,0







ORTALAMA 16,0 31,9 28,2 14,5 9,5 100,0


- 43 -

Kurumunuzda “yer değiştirme / rotasyon / tayin” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%)

Şekil 12 “Yer değiştirme / rotasyon / tayin” hususu (%)

Kurumda “yer değiştirme / rotasyon / tayin” kuralının tüm personele eşit olarak uygulanmadığı belirtilmektedir34.

Kurumda “yer değiştirme / rotasyon / tayin” kuralının tüm personele eşit olarak uygulandığını belirtenlerin toplam

oranı %29,0, uygulanmadığını belirtenlerin toplam oranı %43,0’dır. Biraz uygulandığını belirtenlerin oranı ise

%28,0’dır.


Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)36. Yaş grubu arttıkça belirtilen kuralın eşit olarak uygulandığını belirtme oranı da artmaktadır.

Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,003)36. Eğitim düzeyi arttıkça belirtilen kuralın eşit olarak uygulandığını belirtme oranı azalmaktadır.

Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)36. Çalışma süresi 20 yıldan fazla olanların belirtilen kuralın eşit olarak uygulandığını belirtme oranı yüksektir.




İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,002)36. İstanbul, Tekirdağ ve Bursa’da çalışan personel belirtilen kuralın daha az eşit olarak uygulandığını görmektedir.


9,7

19,3

28,023,7

19,3

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Tamamenuygulanıyor




- 44 -

Kurumunuzda “yer değiştirme / rotasyon / tayin” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 33 “Yer değiştirme / rotasyon / tayin” hususu (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM


Kadın 7,9 21,7 29,4 25,3 15,7 100,0

Erkek 10,9 17,6 26,9 22,5 22,0 100,0


40 yaş ve altı 8,8 17,9 26,6 25,2 21,5 100,0

41 - 54 yaş 11,7 19,8 31,6 21,1 15,8 100,0

55 yaş ve üzeri 11,7 32,5 29,9 16,9 9,1 100,0


Lise 15,0 33,0 22,0 16,0 14,0 100,0

Ön lisans 8,9 21,0 27,4 29,0 13,7 100,0

Lisans 9,2 18,2 27,3 24,5 20,8 100,0

Y. Lisans / Doktora 9,1 12,7 39,1 19,1 20,0 100,0


1 – 5 yıl arası 10,1 18,9 24,9 26,7 19,4 100,0

6 – 10 yıl arası 7,3 17,1 27,9 23,3 24,4 100,0

11 – 20 yıl arası 5,8 18,0 35,3 23,0 18,0 100,0

20 yıldan fazla 14,3 24,0 30,0 18,4 13,4 100,0


1 – 5 yıl arası 10,1 19,4 24,7 26,2 19,6 100,0

6 – 10 yıl arası 8,0 18,2 30,4 19,9 23,4 100,0

11 – 20 yıl arası 8,1 18,4 31,6 25,7 16,2 100,0

20 yıldan fazla 12,5 21,9 31,3 20,6 13,8 100,0


Bir 13,6 21,4 23,1 23,4 18,6 100,0

İki 8,9 17,7 33,1 21,8 18,5 100,0

Üç 6,1 21,8 29,4 21,3 21,3 100,0

Dört ve üzeri 9,0 17,4 27,7 26,6 19,3 100,0




ORTALAMA 9,7 19,3 28,0 23,7 19,3 100,0


- 45 -

Kurumunuzda “yer değiştirme / rotasyon / tayin” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 34 “Yer değiştirme / rotasyon / tayin” hususu (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM



Ege (İzmir) 12,9 29,5 25,9 19,4 12,2 100,0



Akdeniz (Antalya) 10,7 19,3 20,7 27,1 22,1 100,0







ORTALAMA 9,7 19,3 28,0 23,7 19,3 100,0


- 46 -

Kurumunuzda “lojman tahsisi” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%)

Şekil 13 “Lojman tahsisi” hususu (%)

Kurumda “lojman tahsisi” kuralının tüm personele eşit olarak uygulanmadığı belirtilmektedir37. Kurumda “lojman

tahsisi” kuralının tüm personele eşit olarak uygulandığını belirtenlerin toplam oranı %29,0, uygulanmadığını

belirtenlerin toplam oranı %43,8’dir. Biraz uygulandığını belirtenlerin oranı ise %27,3’tür.


Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)39. Yaş grubu arttıkça belirtilen kuralın eşit olarak uygulandığını belirtenlerin oranı da artmaktadır.


Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)39. Toplam çalışma süresi arttıkça belirtilen kuralın eşit olarak uygulandığına dair kanaatler de artmaktadır.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)39. Toplam çalışma süresi arttıkça belirtilen kuralın eşit olarak uygulandığına dair kanaatler de artmaktadır.


Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,015)38. Yönetici ve denetleyicilerin memur ve diğer personele göre belirtilen kuralın daha çok eşit olarak uygulandığını görmektedir.


37 t(1096)=8,049 p=0,000. Test değeri olarak “biraz uygulanıyor” seçeneği alınmıştır. 38t-testi değerleri 39Anova testi değerleri

8,6

20,4

27,3

18,924,9

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Tamamenuygulanıyor




- 47 -

Kurumunuzda “lojman tahsisi” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 35 “Lojman tahsisi” hususu (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM


Kadın 6,9 21,2 27,3 20,6 24,0 100,0

Erkek 9,8 19,8 27,3 17,6 25,5 100,0


40 yaş ve altı 7,1 18,4 26,6 19,8 28,1 100,0

41 - 54 yaş 10,9 25,9 27,9 17,4 17,8 100,0

55 yaş ve üzeri 15,6 23,4 31,2 14,3 15,6 100,0


Lise 11,0 21,0 30,0 15,0 23,0 100,0

Ön lisans 9,7 21,0 21,8 26,6 21,0 100,0

Lisans 7,7 20,1 27,3 18,5 26,5 100,0

Y. Lisans / Doktora 10,9 21,8 30,9 16,4 20,0 100,0


1 – 5 yıl arası 7,0 19,4 23,8 19,4 30,4 100,0

6 – 10 yıl arası 6,6 16,4 29,6 20,9 26,5 100,0

11 – 20 yıl arası 7,2 22,3 30,9 20,9 18,7 100,0

20 yıldan fazla 15,2 26,7 29,0 13,8 15,2 100,0


1 – 5 yıl arası 7,2 19,4 23,7 19,4 30,3 100,0

6 – 10 yıl arası 7,3 17,8 30,1 19,6 25,2 100,0

11 – 20 yıl arası 6,6 23,5 30,1 23,5 16,2 100,0

20 yıldan fazla 16,9 25,6 31,3 11,9 14,4 100,0


Bir 9,5 19,3 23,1 23,4 24,7 100,0

İki 6,9 18,1 32,7 15,7 26,6 100,0

Üç 6,1 22,3 26,4 20,8 24,4 100,0

Dört ve üzeri 10,4 21,8 27,5 16,2 24,1 100,0




ORTALAMA 8,6 20,4 27,3 18,9 24,9 100,0


- 48 -

Kurumunuzda “yer değiştirme / rotasyon / tayin” kuralı tüm personele eşit olarak uygulanıyor mu? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 36 “Lojman tahsisi” hususu (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM



Ege (İzmir) 12,9 19,4 33,8 18,0 15,8 100,0



Akdeniz (Antalya) 6,4 14,3 31,4 18,6 29,3 100,0







ORTALAMA 8,6 20,4 27,3 18,9 24,9 100,0


- 49 -

Kurumunuzda aşağıdaki hususlar ne derece yaygındır? (%)

Tablo 37 Belirtilen kuralların uygulanabilirlik oranları (%)

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r*

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

TOPL

AM

Terfi 16,0 31,9 28,2 14,5 9,5 100,0

İşe alım 15,1 36,2 28,4 12,0 8,2 100,0

Yer değiştirme/rotasyon/tayin 9,7 19,3 28,0 23,7 19,3 100,0

Lojman tahsisi 8,6 20,4 27,3 18,9 24,9 100,0

*”Tamamen uygulanıyor” ifadesine göre sıralanmıştır.

Aşağıdaki konular ile ilgili bilgi sahibi misiniz? (Aşağıdaki tabloda “1” hiç uygulanmıyor, “3” biraz uygulanıyor, “5” tamamen uygulanıyor


Tablo 38 Belirtilen kuralların uygulanabilirlik ortalamaları

Ortalama St. Sapma

İşe alım 3,38 1,128

Terfi 3,30 1,179

Yer değiştirme/rotasyon/tayin 2,76 1,239

Lojman tahsisi 2,69 1,279


- 50 -

BEŞİNCİ BÖLÜM ETİK KONULARA YÖNELİK KANAATLER


- 51 -

“Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 14 “Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılımın olduğu görülmektedir40. İfadeye




Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,025)42. Yaş grubu arttıkça ifadeye katılım oranı da artmaktadır.

Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,007)42. Lise mezunlarının ifadeye katılım oranı diğer eğitim düzeylerine göre yüksektir.

Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,002)42. Kamuda toplam çalışma süresi 20 yıldan fazla olanların ifadeye katılım oranı yüksektir.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,016)42. Bakanlıkta toplam çalışma süresi 20 yıldan fazla olanların ifadeye katılım oranı yüksektir.



İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)42. İstanbul’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre düşüktür.

40 t(1096)=7,904 p=0,000. Test değeri olarak “ne katılıyorum ne katılmıyorum” seçeneği alınmıştır. 41t-testi değerleri 42Anova testi değerleri

9,4

33,4 35,6

15,7

6,0

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Tamamenkatılıyorum

Katılıyorum Ne katılıyorumne katılmıyorum

Katıılmıyorum Hiçkatılmıyorum


- 52 -

“Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%) Demografiye Göre Dağılım

Tablo 39 “Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM

Cinsiyete Göre Dağılım Kadın 6,4 33,3 38,2 17,0 5,2 100,0 Erkek 11,6 33,4 33,6 14,7 6,7 100,0

Yaşa Göre Dağılım 40 yaş ve altı 8,0 32,7 36,5 16,3 6,5 100,0

41 - 54 yaş 10,5 32,7 31,6 19,2 6,1 100,0

55 yaş ve üzeri 19,5 26,0 39,0 14,3 1,3 100,0

Eğitim Düzeyine Göre Dağılım Lise 15,0 36,0 34,0 11,0 4,0 100,0

Ön lisans 8,1 29,8 28,2 25,8 8,1 100,0

Lisans 9,3 34,3 36,2 14,2 6,0 100,0

Y. Lisans / Doktora 6,4 28,2 40,9 19,1 5,5 100,0

Kamu Kesiminde Toplam Çalışma Süresine Göre Dağılım 1 – 5 yıl arası 8,4 33,9 35,2 16,3 6,2 100,0

6 – 10 yıl arası 7,3 30,3 38,7 17,4 6,3 100,0

11 – 20 yıl arası 7,9 33,1 35,3 13,7 10,1 100,0

20 yıldan fazla 15,2 36,4 32,3 13,4 2,8 100,0

Bakanlıktaki Toplam Çalışma Süresine Göre Dağılım 1 – 5 yıl arası 8,0 35,1 35,5 15,5 5,8 100,0

6 – 10 yıl arası 8,7 31,5 35,3 17,5 7,0 100,0

11 – 20 yıl arası 9,6 28,7 37,5 15,4 8,8 100,0

20 yıldan fazla 15,0 35,0 34,4 13,1 2,5 100,0

Bakanlıkta Çalışılan Birim Sayısına Göre Dağılım Bir 9,2 39,0 29,5 17,6 4,7 100,0

İki 8,9 32,7 39,1 13,3 6,0 100,0

Üç 7,6 32,5 33,5 19,8 6,6 100,0

Dört ve üzeri 10,9 29,7 39,2 13,4 6,7 100,0

Bakanlıktaki Unvan / Göreve Göre Dağılım Yönetici / denetçi 13,4 30,2 33,6 16,1 6,7 100,0


ORTALAMA 9,4 33,4 35,6 15,7 6,0 100,0


- 53 -

“Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%) İllere Göre Dağılım

Tablo 40 “Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 8,6 37,4 39,6 10,8 3,6 100,0



Akdeniz (Antalya) 13,6 38,6 28,6 13,6 5,7 100,0







ORTALAMA 9,4 33,4 35,6 15,7 6,0 100,0


- 54 -

“Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 15 “Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılımın olduğu

görülmektedir43. İfadeye katılanların toplam oranı %44,5, katılmayanların toplam oranı %23,1’dir. Ne katıldığını

ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %32,5’tir.






Bakanlıkta çalışılan birim sayısı değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,011)45. Bakanlıkta bir birimde çalışanların ifadeye katılım oranı diğer birim sayılarına göre yüksektir.

Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,013)44. Yönetici ve denetçilerin ifadeye katılım oranı memur ve diğer personellere göre yüksektir.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)45. İstanbul’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre düşüktür.


10,8

33,6 32,5

16,2

6,8

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 55 -



Tablo 41 “Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 12,6 38,9 27,1 13,0 8,5 100,0

55 yaş ve üzeri 19,5 32,5 29,9 18,2 0,0 100,0


Ön lisans 10,5 30,6 33,9 17,7 7,3 100,0

Lisans 10,6 33,6 32,9 15,7 7,2 100,0

Y. Lisans / Doktora 8,2 32,7 30,9 20,0 8,2 100,0


6 – 10 yıl arası 6,6 29,3 36,6 18,5 9,1 100,0

11 – 20 yıl arası 8,6 33,8 30,2 15,1 12,2 100,0

20 yıldan fazla 18,9 35,5 27,6 14,3 3,7 100,0


6 – 10 yıl arası 8,0 29,7 35,7 17,5 9,1 100,0

11 – 20 yıl arası 10,3 31,6 29,4 18,4 10,3 100,0

20 yıldan fazla 18,8 34,4 28,1 14,4 4,4 100,0


İki 9,3 33,9 36,3 12,9 7,7 100,0

Üç 4,1 32,5 35,5 20,8 7,1 100,0

Dört ve üzeri 14,3 31,4 30,0 15,4 9,0 100,0



ORTALAMA 10,8 33,6 32,5 16,2 6,8 100,0


- 56 -



Tablo 42 “Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 10,8 39,6 37,4 8,6 3,6 100,0



Akdeniz (Antalya) 17,9 39,3 23,6 14,3 5,0 100,0







ORTALAMA 10,8 33,6 32,5 16,2 6,8 100,0


- 57 -

“Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 16 “Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesine

katılımın olmadığı görülmektedir46. İfadeye katılanların toplam oranı %22,6, katılmayanların toplam oranı

%49,1’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %28,3’tür.


Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,012)48. 55 yaş ve üzeri grupların ifadeye katılım oranı diğer yaş gruplarına göre yüksektir.


Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,001)48. Kamuda toplam çalışma süresi arttıkça ifadeye katılım oranı azalmaktadır.



Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,018)47. Yönetici ve denetçilerin ifadeye katılım oranı memur ve diğer personellere göre düşüktür.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,023)48. Antalya, Samsun, Ağrı ve Bursa’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre düşüktür.


5,8

16,8

28,332,3

16,9

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 58 -



Tablo 43 “Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 2,8 16,2 27,5 30,0 23,5 100,0

55 yaş ve üzeri 2,6 22,1 28,6 20,8 26,0 100,0


Ön lisans 3,2 16,1 33,1 30,6 16,9 100,0

Lisans 5,1 16,1 28,0 33,3 17,4 100,0

Y. Lisans / Doktora 10,9 14,5 25,5 32,7 16,4 100,0


6 – 10 yıl arası 6,6 18,5 35,5 28,6 10,8 100,0

11 – 20 yıl arası 7,2 13,7 28,1 35,3 15,8 100,0

20 yıldan fazla 2,8 18,4 24,4 26,7 27,6 100,0


6 – 10 yıl arası 7,3 17,5 33,9 29,4 11,9 100,0

11 – 20 yıl arası 2,2 13,2 33,8 33,1 17,6 100,0

20 yıldan fazla 2,5 22,5 21,9 24,4 28,8 100,0


İki 4,0 14,1 28,6 39,5 13,7 100,0

Üç 8,6 13,2 33,0 29,4 15,7 100,0

Dört ve üzeri 5,0 19,6 28,3 27,7 19,3 100,0



ORTALAMA 5,8 16,8 28,3 32,3 16,9 100,0


- 59 -



Tablo 44 “Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 7,2 16,5 28,1 26,6 21,6 100,0



Akdeniz (Antalya) 3,6 12,9 18,6 44,3 20,7 100,0







ORTALAMA 5,8 16,8 28,3 32,3 16,9 100,0


- 60 -

“Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 17 “Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir” ifadesine

katılımın olmadığı görülmektedir49. İfadeye katılanların toplam oranı %22,7, katılmayanların toplam oranı

%44,2’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %33,1’dir.


Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,023)51. 55 yaş ve üzeri grupların ifadeye katılım oranı diğer yaş gruplarına göre yüksektir.


Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,009)51. Kamuda çalışma süresi 6-10 yıl olanların ifadeye katılım oranı diğer hizmet yıllarına göre yüksektir.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,043)51. Bakanlıkta çalışma süresi 6-10 yıl olanların ifadeye katılım oranı diğer hizmet yıllarına göre yüksektir.


Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,001)50. Yönetici ve denetçilerin ifadeye katılım oranı memur ve diğer personellere göre düşüktür.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)51. Kayseri’de çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre yüksektir.


5,9

16,8

33,128,8

15,4

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 61 -



Tablo 45 “Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 4,5 15,8 29,6 30,0 20,2 100,0

55 yaş ve üzeri 7,8 26,0 27,3 26,0 13,0 100,0


Ön lisans 4,0 15,3 36,3 33,1 11,3 100,0

Lisans 5,8 15,5 32,9 29,5 16,4 100,0

Y. Lisans / Doktora 9,1 16,4 33,6 25,5 15,5 100,0


6 – 10 yıl arası 7,0 19,5 38,7 23,7 11,1 100,0

11 – 20 yıl arası 4,3 16,5 36,0 28,8 14,4 100,0

20 yıldan fazla 6,0 17,1 26,7 29,0 21,2 100,0


6 – 10 yıl arası 7,7 19,6 35,3 24,8 12,6 100,0

11 – 20 yıl arası 3,7 16,2 36,0 28,7 15,4 100,0

20 yıldan fazla 6,3 20,0 26,9 24,4 22,5 100,0


İki 4,0 18,5 32,7 33,1 11,7 100,0

Üç 8,1 16,2 35,5 27,9 12,2 100,0

Dört ve üzeri 7,3 19,0 29,7 25,2 18,8 100,0



ORTALAMA 5,9 16,8 33,1 28,8 15,4 100,0


- 62 -



Tablo 46 “Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 9,4 16,5 28,8 27,3 18,0 100,0



Akdeniz (Antalya) 2,1 9,3 29,3 37,9 21,4 100,0







ORTALAMA 5,9 16,8 33,1 28,8 15,4 100,0


- 63 -

“Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 18 “Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine

katılımın ne olduğu ne de olmadığı görülmektedir52. İfadeye katılanların toplam oranı %31,3, katılmayanların





Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,032)54. Kamuda toplam çalışma süresi arttıkça ifadeye katılım oranı da artmaktadır.




İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,003)54. Tekirdağ’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre düşüktür.


6,9

24,3

44,7

16,0

8,0

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 64 -



Tablo 47 “Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 8,1 30,0 37,2 14,2 10,5 100,0

55 yaş ve üzeri 9,1 35,1 29,9 22,1 3,9 100,0


Ön lisans 4,8 28,2 34,7 21,0 11,3 100,0

Lisans 6,9 23,3 46,7 15,1 8,0 100,0

Y. Lisans / Doktora 7,3 21,8 43,6 17,3 10,0 100,0


6 – 10 yıl arası 5,2 22,6 42,2 21,6 8,4 100,0

11 – 20 yıl arası 8,6 23,7 40,3 15,1 12,2 100,0

20 yıldan fazla 8,8 34,6 33,6 14,7 8,3 100,0


6 – 10 yıl arası 5,9 25,2 39,9 20,6 8,4 100,0

11 – 20 yıl arası 9,6 22,1 36,0 18,4 14,0 100,0

20 yıldan fazla 8,8 34,4 34,4 13,1 9,4 100,0


İki 6,0 23,4 45,2 17,3 8,1 100,0

Üç 5,6 23,4 42,1 20,8 8,1 100,0

Dört ve üzeri 8,4 23,0 45,4 13,4 9,8 100,0



ORTALAMA 6,9 24,3 44,7 16,0 8,0 100,0


- 65 -



Tablo 48 “Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 12,2 24,5 42,4 16,5 4,3 100,0



Akdeniz (Antalya) 8,6 30,0 40,7 13,6 7,1 100,0







ORTALAMA 6,9 24,3 44,7 16,0 8,0 100,0


- 66 -

“Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 19 “Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılımın olmadığı

görülmektedir55. İfadeye katılanların toplam oranı %29,0, katılmayanların toplam oranı %42,0’dır. Ne katıldığını

ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %29,0’dır.



Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)57. Lise mezunlarının ifadeye katılım oranı diğer mezunlara göre yüksektir.


Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)57. Toplam çalışma süresi arttıkça ifadeye katılım oranı da artmaktadır.



İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,001)57. Malatya’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre yüksektir.


6,5

22,529,0 28,3

13,8

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 67 -



Tablo 49 “Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 8,1 27,9 36,0 19,4 8,5 100,0

55 yaş ve üzeri 11,7 28,6 28,6 19,5 11,7 100,0


Ön lisans 4,8 20,2 33,9 27,4 13,7 100,0

Lisans 5,9 21,6 28,2 30,3 14,0 100,0

Y. Lisans / Doktora 7,3 20,0 27,3 26,4 19,1 100,0


6 – 10 yıl arası 3,5 18,1 31,0 31,7 15,7 100,0

11 – 20 yıl arası 6,5 20,9 41,0 20,1 11,5 100,0

20 yıldan fazla 11,5 30,9 28,1 19,4 10,1 100,0


6 – 10 yıl arası 3,8 20,6 28,7 31,8 15,0 100,0

11 – 20 yıl arası 8,8 22,1 36,0 21,3 11,8 100,0

20 yıldan fazla 11,3 28,1 28,8 21,3 10,6 100,0


İki 6,9 19,4 27,8 32,7 13,3 100,0

Üç 5,1 19,3 29,4 29,4 16,8 100,0

Dört ve üzeri 7,0 21,6 30,5 26,9 14,0 100,0



ORTALAMA 6,5 22,5 29,0 28,3 13,8 100,0


- 68 -



Tablo 50 “Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 11,5 25,9 36,0 15,8 10,8 100,0



Akdeniz (Antalya) 6,4 27,1 23,6 27,1 15,7 100,0







ORTALAMA 6,5 22,5 29,0 28,3 13,8 100,0


- 69 -

“Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 20 “Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılımın ne olduğu ne de

olmadığı görülmektedir58. İfadeye katılanların toplam oranı %33,5, katılmayanların toplam oranı %35,6’dır. Ne

katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %30,9’dur.



Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,015)60. Eğitim düzeyi arttıkça ifadeye katılım oranı azalmaktadır.


Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)60. Bakanlıkta toplam çalışma süresi arttıkça ifadeye katılım oranı da artmaktadır.



İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)60. Antalya, Kayseri ve Malatya’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre yüksektir.


6,4

27,230,9

25,7

9,8

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 70 -



Tablo 51 “Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 10,1 30,8 33,2 19,4 6,5 100,0

55 yaş ve üzeri 11,7 42,9 22,1 11,7 11,7 100,0


Ön lisans 7,3 28,2 29,8 29,0 5,6 100,0

Lisans 5,9 26,5 31,7 25,4 10,5 100,0

Y. Lisans / Doktora 5,5 22,7 30,0 28,2 13,6 100,0


6 – 10 yıl arası 3,1 22,6 31,7 31,0 11,5 100,0

11 – 20 yıl arası 6,5 26,6 35,3 23,7 7,9 100,0

20 yıldan fazla 13,8 36,9 27,2 13,8 8,3 100,0


6 – 10 yıl arası 4,2 25,9 29,7 29,4 10,8 100,0

11 – 20 yıl arası 7,4 25,7 32,4 25,0 9,6 100,0

20 yıldan fazla 15,0 38,1 25,0 12,5 9,4 100,0


İki 6,5 25,4 30,2 28,2 9,7 100,0

Üç 3,6 25,4 32,0 28,9 10,2 100,0

Dört ve üzeri 8,7 27,2 29,4 24,1 10,6 100,0



ORTALAMA 6,4 27,2 30,9 25,7 9,8 100,0


- 71 -



Tablo 52 “Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 10,1 28,1 38,1 17,3 6,5 100,0



Akdeniz (Antalya) 5,7 43,6 21,4 21,4 7,9 100,0







ORTALAMA 6,4 27,2 30,9 25,7 9,8 100,0


- 72 -

“Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 21 “Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılımın ne olduğu

ne de olmadığı görülmektedir61. İfadeye katılanların toplam oranı %33,1, katılmayanların toplam oranı %28,2’dir.

Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %38,7’dir.

Cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,001)62. Erkeklerin ifadeye katılım oranı kadınlara göre yüksektir.





Bakanlıkta çalışılan birim sayısı değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,022)63. Bakanlıkta bir birimde çalışanların ifadeye katılım oranı yüksektir.

Bakanlıktaki unvan / görev değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,028)60. Yönetici ve idarecilerin ifadeye katılım oranı memur ve diğer personellere göre yüksektir.

İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)63Tekirdağ’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre düşüktür.


7,3

25,8

38,7

20,1

8,0

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 73 -



Tablo 53 “Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 11,3 30,8 37,7 14,2 6,1 100,0

55 yaş ve üzeri 7,8 36,4 31,2 18,2 6,5 100,0


Ön lisans 6,5 26,6 32,3 26,6 8,1 100,0

Lisans 7,2 25,3 40,4 19,1 8,0 100,0

Y. Lisans / Doktora 6,4 24,5 35,5 25,5 8,2 100,0


6 – 10 yıl arası 5,6 22,6 38,0 22,0 11,8 100,0

11 – 20 yıl arası 8,6 21,6 42,4 20,9 6,5 100,0

20 yıldan fazla 12,4 35,5 31,3 14,7 6,0 100,0


6 – 10 yıl arası 6,6 24,8 37,1 21,0 10,5 100,0

11 – 20 yıl arası 8,1 21,3 40,4 22,1 8,1 100,0

20 yıldan fazla 11,9 34,4 30,6 16,3 6,9 100,0


İki 4,4 27,0 38,7 21,0 8,9 100,0

Üç 5,1 24,4 35,0 25,4 10,2 100,0

Dört ve üzeri 9,2 24,9 38,7 19,0 8,1 100,0



ORTALAMA 7,3 25,8 38,7 20,1 8,0 100,0


- 74 -



Tablo 54 “Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 9,4 34,5 39,6 11,5 5,0 100,0



Akdeniz (Antalya) 10,7 32,9 37,1 15,7 3,6 100,0







ORTALAMA 7,3 25,8 38,7 20,1 8,0 100,0


- 75 -

“Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 22 “Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılımın ne olduğu ne de

olmadığı görülmektedir64. İfadeye katılanların toplam oranı %30,2, katılmayanların toplam oranı %30,3’tür. Ne

katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %39,6’dır.


Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)66. 40 yaş ve altının ifadeye katılım oranı diğer yaş gruplarına göre düşüktür.

Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,001)66. Lise mezunlarının ifadeye katılım oranı diğer mezuniyet gruplarına göre yüksektir.





İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,003)66. İzmir’de çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre yüksektir.


6,3

23,9

39,6

22,1

8,2

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 76 -



Tablo 55 “Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 10,5 32,4 34,0 15,0 8,1 100,0

55 yaş ve üzeri 6,5 31,2 42,9 15,6 3,9 100,0


Ön lisans 8,9 16,9 37,1 27,4 9,7 100,0

Lisans 5,4 24,2 39,1 22,8 8,5 100,0

Y. Lisans / Doktora 5,5 21,8 42,7 21,8 8,2 100,0


6 – 10 yıl arası 4,2 24,7 38,3 22,6 10,1 100,0

11 – 20 yıl arası 7,2 18,0 41,0 23,7 10,1 100,0

20 yıldan fazla 11,5 34,6 35,9 14,3 3,7 100,0


6 – 10 yıl arası 4,5 25,5 37,8 22,0 10,1 100,0

11 – 20 yıl arası 9,6 21,3 35,3 25,0 8,8 100,0

20 yıldan fazla 11,3 33,8 37,5 12,5 5,0 100,0


İki 5,2 23,8 37,5 25,8 7,7 100,0

Üç 5,1 21,8 36,5 25,9 10,7 100,0

Dört ve üzeri 7,8 25,2 39,8 19,6 7,6 100,0



ORTALAMA 6,3 23,9 39,6 22,1 8,2 100,0


- 77 -



Tablo 56 “Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 8,6 32,4 36,0 17,3 5,8 100,0



Akdeniz (Antalya) 7,1 28,6 37,1 22,1 5,0 100,0







ORTALAMA 6,3 23,9 39,6 22,1 8,2 100,0


- 78 -

“Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 23 “Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir

yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılımın olmadığı görülmektedir67. İfadeye katılanların toplam oranı

%31,9, katılmayanların toplam oranı %36,1’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %32,0’dır.








İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)69. Tekirdağ’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personellere göre düşüktür.


7,4

24,532,0

25,0

11,1

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 79 -



Tablo 57 “Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 13,0 28,7 30,0 19,4 8,9 100,0

55 yaş ve üzeri 9,1 41,6 31,2 11,7 6,5 100,0


Ön lisans 8,9 23,4 28,2 26,6 12,9 100,0

Lisans 6,6 23,5 32,9 26,0 11,1 100,0

Y. Lisans / Doktora 4,5 21,8 30,9 28,2 14,5 100,0


6 – 10 yıl arası 4,2 20,9 32,8 29,3 12,9 100,0

11 – 20 yıl arası 9,4 19,4 37,4 23,0 10,8 100,0

20 yıldan fazla 14,3 34,6 27,2 15,7 8,3 100,0


6 – 10 yıl arası 5,9 21,0 32,2 28,7 12,2 100,0

11 – 20 yıl arası 9,6 19,9 36,0 22,1 12,5 100,0

20 yıldan fazla 14,4 37,5 25,0 13,8 9,4 100,0


İki 4,4 25,0 37,5 23,4 9,7 100,0

Üç 6,1 21,3 29,9 31,0 11,7 100,0

Dört ve üzeri 9,5 24,9 29,7 23,0 12,9 100,0



ORTALAMA 7,4 24,5 32,0 25,0 11,1 100,0


- 80 -



Tablo 58 “Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 8,6 30,9 33,8 18,7 7,9 100,0



Akdeniz (Antalya) 10,7 32,9 31,4 17,9 7,1 100,0







ORTALAMA 7,4 24,5 32,0 25,0 11,1 100,0


- 81 -

“Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 24 “Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılımın ne olduğu ne

olmadığı görülmektedir70. İfadeye katılanların toplam oranı %32,3, katılmayanların toplam oranı %33,8’dir. Ne

katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %33,9’dur.


Yaş grubu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,004)72. 40 yaş ve altının ifadeye katılım oranı diğer yaş gruplarına göre yüksektir.


Kamuda toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,004)72. Kamuda toplam çalışma süresi arttıkça ifadeye katılım oranı azalmaktadır.

Bakanlıkta toplam çalışma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,028)72. Bakanlıkta toplam çalışma süresi arttıkça ifadeye katılım oranı azalmaktadır.





9,6

22,7

33,9

22,4

11,4

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 82 -



Tablo 59 “Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 6,5 19,8 31,2 27,9 14,6 100,0

55 yaş ve üzeri 9,1 22,1 42,9 16,9 9,1 100,0


Ön lisans 4,0 21,8 37,9 21,8 14,5 100,0

Lisans 10,2 21,8 34,5 22,8 10,7 100,0

Y. Lisans / Doktora 10,0 22,7 25,5 27,3 14,5 100,0


6 – 10 yıl arası 11,8 22,6 35,5 20,9 9,1 100,0

11 – 20 yıl arası 5,0 22,3 33,1 25,2 14,4 100,0

20 yıldan fazla 6,5 20,3 33,6 24,9 14,7 100,0


6 – 10 yıl arası 11,9 20,3 35,0 23,4 9,4 100,0

11 – 20 yıl arası 5,1 24,3 30,9 22,8 16,9 100,0

20 yıldan fazla 6,3 22,5 32,5 23,8 15,0 100,0


İki 10,1 21,0 35,5 22,6 10,9 100,0

Üç 13,2 18,3 37,6 20,8 10,2 100,0

Dört ve üzeri 7,0 26,3 32,8 20,4 13,4 100,0



ORTALAMA 9,6 22,7 33,9 22,4 11,4 100,0


- 83 -



Tablo 60 “Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 9,4 28,1 34,5 18,7 9,4 100,0



Akdeniz (Antalya) 10,0 16,4 35,7 25,0 12,9 100,0







ORTALAMA 9,6 22,7 33,9 22,4 11,4 100,0


- 84 -

“Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 25 “Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir” ifadesine

katılımın olduğu görülmektedir73. İfadeye katılanların toplam oranı %51,0, katılmayanların toplam oranı %24,6’dır.

Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %24,4’tür.

Cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,046)74. Kadınların ifadeye katılım oranı erkeklere göre yüksektir.







İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)75. İstanbul’da çalışanların ifadeye katılım oranı diğer illere göre düşüktür.


13,9

37,0

24,4

14,79,9

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 85 -



Tablo 61 “Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 14,2 35,2 21,9 16,2 12,6 100,0

55 yaş ve üzeri 20,8 31,2 24,7 15,6 7,8 100,0


Ön lisans 13,7 27,4 27,4 21,0 10,5 100,0

Lisans 14,0 37,5 24,9 14,0 9,6 100,0

Y. Lisans / Doktora 10,9 48,2 20,9 10,0 10,0 100,0


6 – 10 yıl arası 10,5 36,2 27,5 17,8 8,0 100,0

11 – 20 yıl arası 11,5 34,5 27,3 13,7 12,9 100,0

20 yıldan fazla 18,0 34,1 20,7 16,1 11,1 100,0


6 – 10 yıl arası 10,8 36,4 26,6 17,8 8,4 100,0

11 – 20 yıl arası 12,5 28,7 31,6 13,2 14,0 100,0

20 yıldan fazla 19,4 35,0 16,9 17,5 11,3 100,0


İki 12,9 39,5 23,0 16,9 7,7 100,0

Üç 11,2 34,0 25,9 18,3 10,7 100,0

Dört ve üzeri 12,6 37,0 25,8 12,0 12,6 100,0



ORTALAMA 13,9 37,0 24,4 14,7 9,9 100,0


- 86 -



Tablo 62 “Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 17,3 37,4 25,2 12,9 7,2 100,0



Akdeniz (Antalya) 17,1 46,4 16,4 12,1 7,9 100,0







ORTALAMA 13,9 37,0 24,4 14,7 9,9 100,0


- 87 -

“Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 26 “Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada

etkilidir” ifadesine katılımın yüksek olduğu görülmektedir76. İfadeye katılanların toplam oranı %56,3,

katılmayanların toplam oranı %19,1’dir. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %24,5’tir.



Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,008)78. Eğitim düzeyi arttıkça ifadeye katılım oranı da artmaktadır.





İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)78. Samsun’da çalışanların ifadeye katılım oranı diğer illere göre yüksektir.


12,9

43,4

24,5

13,9

5,3

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 88 -



Tablo 63 “Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 13,4 42,9 24,7 14,2 4,9 100,0

55 yaş ve üzeri 20,8 42,9 23,4 10,4 2,6 100,0


Ön lisans 12,1 33,1 23,4 21,8 9,7 100,0

Lisans 12,3 45,3 23,9 13,5 5,0 100,0

Y. Lisans / Doktora 14,5 47,3 21,8 10,9 5,5 100,0


6 – 10 yıl arası 9,1 35,5 32,8 15,3 7,3 100,0

11 – 20 yıl arası 15,8 45,3 22,3 10,8 5,8 100,0

20 yıldan fazla 17,1 47,5 19,8 12,9 2,8 100,0


6 – 10 yıl arası 9,8 37,1 31,1 14,7 7,3 100,0

11 – 20 yıl arası 14,7 41,2 25,0 12,5 6,6 100,0

20 yıldan fazla 17,5 45,6 18,8 15,0 3,1 100,0


İki 12,1 41,1 25,4 15,7 5,6 100,0

Üç 9,1 45,2 24,9 15,7 5,1 100,0

Dört ve üzeri 13,7 43,7 26,6 11,8 4,2 100,0



ORTALAMA 12,9 43,4 24,5 13,9 5,3 100,0


- 89 -



Tablo 64 “Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 22,3 39,6 24,5 11,5 2,2 100,0



Akdeniz (Antalya) 8,6 55,0 22,1 9,3 5,0 100,0







ORTALAMA 12,9 43,4 24,5 13,9 5,3 100,0


- 90 -

“Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 27 “Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılımın yüksek olduğu

görülmektedir79. İfadeye katılanların toplam oranı %63,9, katılmayanların toplam oranı %13,9’dur. Ne katıldığını

ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %22,2’dir.



Eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)81. Eğitim düzeyi arttıkça ifadeye katılım oranı da artmaktadır.





İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)81. Antalya ve Samsun’da çalışanların ifadeye katılım oranı %70’in üzerindedir.


24,0

39,9

22,2

10,53,5

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 91 -



Tablo 65 “Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 17,4 43,7 21,9 13,0 4,0 100,0

55 yaş ve üzeri 26,0 40,3 27,3 3,9 2,6 100,0


Ön lisans 13,7 40,3 21,0 16,9 8,1 100,0

Lisans 26,0 39,2 21,5 10,4 3,0 100,0

Y. Lisans / Doktora 29,1 46,4 16,4 5,5 2,7 100,0


6 – 10 yıl arası 25,4 35,2 22,6 12,9 3,8 100,0

11 – 20 yıl arası 23,7 38,1 23,0 12,2 2,9 100,0

20 yıldan fazla 23,0 45,6 19,4 9,2 2,8 100,0


6 – 10 yıl arası 21,7 40,2 20,6 13,6 3,8 100,0

11 – 20 yıl arası 25,0 34,6 22,8 13,2 4,4 100,0

20 yıldan fazla 23,8 48,1 18,8 6,9 2,5 100,0


İki 21,0 41,5 21,8 12,9 2,8 100,0

Üç 21,8 38,1 21,8 12,7 5,6 100,0

Dört ve üzeri 26,1 40,1 22,1 8,4 3,4 100,0



ORTALAMA 24,0 39,9 22,2 10,5 3,5 100,0


- 92 -



Tablo 66 “Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 30,9 49,6 13,7 5,0 0,8 100,0



Akdeniz (Antalya) 26,4 47,1 17,1 5,0 4,3 100,0







ORTALAMA 24,0 39,9 22,2 10,5 3,5 100,0


- 93 -

“Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 28 “Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılımın ne olduğu ne

de olmadığı görülmektedir82. İfadeye katılanların toplam oranı %18,1, katılmayanların toplam oranı %33,9’dur. Ne

katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %48,1’dir.








İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)84. İstanbul’da çalışanların ifadeye katılım oranı diğer illere göre düşüktür.


3,4

14,7

48,1

21,0

12,9

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 94 -



Tablo 67 “Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 3,6 19,4 47,0 18,2 11,7 100,0

55 yaş ve üzeri 1,3 27,3 41,6 22,1 7,8 100,0


Ön lisans 3,2 17,7 43,5 23,4 12,1 100,0

Lisans 2,9 12,5 51,5 20,6 12,6 100,0

Y. Lisans / Doktora 3,6 12,7 42,7 19,1 21,8 100,0


6 – 10 yıl arası 2,4 15,7 43,2 25,1 13,6 100,0

11 – 20 yıl arası 3,6 14,4 45,3 19,4 17,3 100,0

20 yıldan fazla 3,2 20,7 47,0 19,8 9,2 100,0


6 – 10 yıl arası 2,4 16,4 42,0 24,8 14,3 100,0

11 – 20 yıl arası 3,7 11,0 44,9 22,1 18,4 100,0

20 yıldan fazla 3,8 23,1 43,1 21,3 8,8 100,0


İki 2,0 16,9 47,2 22,6 11,3 100,0

Üç 3,6 13,2 43,7 21,8 17,8 100,0

Dört ve üzeri 3,1 14,6 46,5 21,8 14,0 100,0



ORTALAMA 3,4 14,7 48,1 21,0 12,9 100,0


- 95 -



Tablo 68 “Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 5,8 23,7 48,2 14,4 7,9 100,0



Akdeniz (Antalya) 1,4 12,9 55,7 20,7 9,3 100,0







ORTALAMA 3,4 14,7 48,1 21,0 12,9 100,0


- 96 -

“Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 29 “Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine katılımın ne

olduğu ne de olmadığı görülmektedir85. İfadeye katılanların toplam oranı %21,1, katılmayanların toplam oranı

%25,0’dır. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %54,0’dır.










6,0

15,0

54,0

16,6

8,4

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 97 -



Tablo 69 “Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 6,5 14,2 42,9 22,7 13,8 100,0

55 yaş ve üzeri 3,9 18,2 55,8 18,2 3,9 100,0


Ön lisans 3,2 13,7 50,0 19,4 13,7 100,0

Lisans 5,6 14,8 55,6 16,8 7,2 100,0

Y. Lisans / Doktora 8,2 15,5 53,6 12,7 10,0 100,0


6 – 10 yıl arası 7,3 17,1 50,9 16,7 8,0 100,0

11 – 20 yıl arası 7,2 16,5 46,0 20,1 10,1 100,0

20 yıldan fazla 5,1 13,8 49,8 20,7 10,6 100,0


6 – 10 yıl arası 7,3 16,1 51,4 16,8 8,4 100,0

11 – 20 yıl arası 7,4 19,1 44,1 19,1 10,3 100,0

20 yıldan fazla 5,6 15,0 47,5 21,9 10,0 100,0


İki 6,5 13,7 56,0 16,5 7,3 100,0

Üç 7,6 15,7 49,7 19,8 7,1 100,0

Dört ve üzeri 6,7 15,1 53,8 15,4 9,0 100,0



ORTALAMA 6,0 15,0 54,0 16,6 8,4 100,0


- 98 -



Tablo 70 “Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 8,6 18,0 51,1 17,3 5,0 100,0



Akdeniz (Antalya) 0,0 15,7 58,6 18,6 7,1 100,0







ORTALAMA 6,0 15,0 54,0 16,6 8,4 100,0


- 99 -

“Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 30 “Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir” ifadesine










İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)90. Kayseri’de çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personele göre yüksektir.


5,0

20,2

50,7

17,1

6,9

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 100 -



Tablo 71 “Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 7,7 25,5 43,3 15,8 7,7 100,0

55 yaş ve üzeri 10,4 26,0 45,5 11,7 6,5 100,0


Ön lisans 5,6 21,0 47,6 16,9 8,9 100,0

Lisans 4,2 18,9 53,3 17,6 6,0 100,0

Y. Lisans / Doktora 3,6 18,2 43,6 21,8 12,7 100,0


6 – 10 yıl arası 3,8 17,4 53,0 19,2 6,6 100,0

11 – 20 yıl arası 4,3 20,9 46,8 18,0 10,1 100,0

20 yıldan fazla 10,6 26,7 43,3 12,9 6,5 100,0


6 – 10 yıl arası 4,2 16,4 54,2 18,9 6,3 100,0

11 – 20 yıl arası 4,4 20,6 44,1 18,4 12,5 100,0

20 yıldan fazla 12,5 26,9 41,3 13,1 6,3 100,0


İki 4,0 19,0 52,4 18,5 6,0 100,0

Üç 5,6 19,3 46,7 19,3 9,1 100,0

Dört ve üzeri 6,4 20,4 50,7 15,1 7,3 100,0



ORTALAMA 5,0 20,2 50,7 17,1 6,9 100,0


- 101 -



Tablo 72 “Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 8,6 28,1 48,9 10,8 3,6 100,0



Akdeniz (Antalya) 2,1 28,6 46,4 15,7 7,1 100,0







ORTALAMA 5,0 20,2 50,7 17,1 6,9 100,0


- 102 -

“Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir” ifadesine katılım düzeyinizi belirtiniz? (%)

Şekil 31 “Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir” ifadesine katılım düzeyi (%)

“Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir” ifadesine


toplam oranı %30,4’tür. Ne katıldığını ne de katılmadığını belirtenlerin oranı ise %47,4’tür.








İl değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p=0,000)93. Ankara’da çalışan personelin ifadeye katılım oranı diğer illerde çalışan personele göre düşüktür.


4,4

17,9

47,4

22,9

7,5

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0





- 103 -



Tablo 73 “Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Ta

mam

en

katıl

ıyor

um

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



41 - 54 yaş 6,9 23,5 43,3 21,1 5,3 100,0

55 yaş ve üzeri 6,5 27,3 40,3 20,8 5,2 100,0


Ön lisans 4,0 20,2 46,0 20,2 9,7 100,0

Lisans 3,4 17,4 48,2 23,9 7,1 100,0

Y. Lisans / Doktora 4,5 14,5 47,3 23,6 10,0 100,0


6 – 10 yıl arası 4,2 15,3 46,0 25,1 9,4 100,0

11 – 20 yıl arası 2,9 18,0 48,2 21,6 9,4 100,0

20 yıldan fazla 8,8 25,8 41,0 20,3 4,1 100,0


6 – 10 yıl arası 4,9 16,1 45,8 24,1 9,1 100,0

11 – 20 yıl arası 5,1 21,3 43,4 20,6 9,6 100,0

20 yıldan fazla 8,1 25,0 40,0 22,5 4,4 100,0


İki 3,6 15,7 49,6 24,2 6,9 100,0

Üç 2,5 19,3 40,6 28,4 9,1 100,0

Dört ve üzeri 5,3 18,5 47,9 20,7 7,6 100,0



ORTALAMA 4,4 17,9 47,4 22,9 7,5 100,0


- 104 -



Tablo 74 “Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir” ifadesine katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM



Ege (İzmir) 7,2 25,9 46,8 17,3 2,9 100,0



Akdeniz (Antalya) 4,3 23,6 45,7 20,0 6,4 100,0







ORTALAMA 4,4 17,9 47,4 22,9 7,5 100,0


- 105 -

Etik konulara yönelik ifadelere katılım düzeyinizi belirtiniz. (%)

Tablo 75 Etik konulara yönelik ifadelere katılım düzeyi (%)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

*

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne

katıl

mıy

orum

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM

Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir.

24,0 39,9 22,2 10,5 3,5 100,0

Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir.

13,9 37,0 24,4 14,7 9,9 100,0

Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. Vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir.

12,9 43,4 24,5 13,9 5,3 100,0

Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir.

10,8 33,6 32,5 16,2 6,8 100,0

Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır.

9,6 22,7 33,9 22,4 11,4 100,0

Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır. 9,4 33,4 35,6 15,7 6,0 100,0

Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir.

7,4 24,5 32,0 25,0 11,1 100,0

Bakanlık mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır.

7,3 25,8 38,7 20,1 8,0 100,0

Etik komisyonunun çalışmaları bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır.

6,9 24,3 44,7 16,0 8,0 100,0

*”Tamamen katılıyorum” ifadesine göre sıralanmıştır.


- 106 -

Etik konulara yönelik ifadelere katılım düzeyinizi belirtiniz. (%)

Tablo 76 Etik konulara yönelik ifadelere katılım düzeyi (%) – (Devam)

Tam

amen

ka

tılıy

orum

*

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne

katıl

mıy

orum

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

TOPL

AM

Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir.

6,5 22,5 29,0 28,3 13,8 100,0

Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir.

6,4 27,2 30,9 25,7 9,8 100,0

Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır.

6,3 23,9 39,6 22,1 8,2 100,0

Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır.

6,0 15,0 54,0 16,6 8,4 100,0

Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir.

5,9 16,8 33,1 28,8 15,4 100,0

Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) Şahsi amaçlar için kullanılmaktadır.

5,8 16,8 28,3 32,3 16,9 100,0

Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir.

5,0 20,2 50,7 17,1 6,9 100,0

Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir.

4,4 17,9 47,4 22,9 7,5 100,0

Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir.

3,4 14,7 48,1 21,0 12,9 100,0

*”Tamamen katılıyorum” ifadesine göre sıralanmıştır.


- 107 -

Etik konulara yönelik ifadelere katılım düzeyinizi belirtiniz. (Aşağıdaki tabloda “1” hiç katılmıyorum, “3” ne katılıyorum ne katılmıyorum, “5” tamamen katılıyorum


Tablo 77 Etik konulara yönelik ifadelere katılım ortalamaları

Ortalama St. Sapma

Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir. 3,70 1,052

Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. Vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir. 3,45 1,050

Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir. 3,30 1,175

Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir. 3,25 1,069

Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır. 3,24 1,024

Etik komisyonunun çalışmaları bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır. 3,06 1,000

Bakanlık mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır. 3,04 1,035

Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir. 2,99 0,923

Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır. 2,98 1,020

Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır. 2,97 1,136

Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir. 2,95 1,084

Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır. 2,94 0,943

Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir.

2,92 1,109

Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir. 2,89 0,933

Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir. 2,80 1,130

Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir. 2,75 0,971

Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir. 2,69 1,102

Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) Şahsi amaçlar için kullanılmaktadır. 2,62 1,122


- 108 -

ALTINCI BÖLÜM ETİK İHLALİ DAVRANIŞI İLE İLGİLİ KANAATLER


- 109 -

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalıştığınız süre içerisinde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaştınız mı? (%)

Şekil 32 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalışılan süre içerisinde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaşılma durumu (%)

Araştırmaya katılanların %17,0’ı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalıştığı süre içerisinde herhangi bir etik

davranış ihlali ile karşılaştığını belirtmiştir.








94t-testi değerleri 95Anova testi değerleri

Evet; 17,0

Hayır; 83,0


- 110 -



Tablo 78 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalışılan süre içerisinde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaşılma durumu (%)

EVET HAYIR TOPLAM


Kadın 13,7 86,3 100,0

Erkek 19,3 80,7 100,0


40 yaş ve altı 17,9 82,1 100,0

41 - 54 yaş 14,2 85,8 100,0

55 yaş ve üzeri 16,9 83,1 100,0


Lise 11,0 89,0 100,0

Ön lisans 10,5 89,5 100,0

Lisans 17,7 82,3 100,0

Y. Lisans / Doktora 24,5 75,5 100,0


1 – 5 yıl arası 17,2 82,8 100,0

6 – 10 yıl arası 16,0 84,0 100,0

11 – 20 yıl arası 16,5 83,5 100,0

20 yıldan fazla 18,0 82,0 100,0


1 – 5 yıl arası 17,1 82,9 100,0

6 – 10 yıl arası 14,7 85,3 100,0

11 – 20 yıl arası 14,7 85,3 100,0

20 yıldan fazla 22,5 77,5 100,0


Bir 15,6 84,4 100,0

İki 14,1 85,9 100,0

Üç 17,3 82,7 100,0

Dört ve üzeri 19,9 80,1 100,0


Yönetici / denetçi 15,4 84,6 100,0

Memur ve diğer personel 17,2 82,8 100,0

ORTALAMA 17,0 83,0 100,0


- 111 -



Tablo 79 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalışılan süre içerisinde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaşılma durumu (%)

EVET HAYIR TOPLAM

İstanbul (İstanbul) 18,6 81,4 100,0

Batı Marmara (Tekirdağ) 17,3 82,7 100,0

Ege (İzmir) 16,5 83,5 100,0

Doğu Marmara (Bursa) 22,0 78,0 100,0

Batı Anadolu (Ankara) 13,9 86,1 100,0

Akdeniz (Antalya) 14,3 85,7 100,0

Orta Anadolu (Kayseri) 10,0 90,0 100,0

Batı Karadeniz (Samsun) 20,0 80,0 100,0

Doğu Karadeniz (Trabzon) 22,0 78,0 100,0

Kuzeydoğu Anadolu (Ağrı) 18,4 81,6 100,0

Ortadoğu Anadolu (Malatya) 15,4 84,6 100,0

Güneydoğu Anadolu (Gaziantep) 15,8 84,2 100,0

ORTALAMA 17,0 83,0 100,0


- 112 -

Ne tür bir etik davranış ihlali ile karşılaştınız? (%) Açık uçlu soruya verilen cevaplardan derlenmiştir.

Tablo 80 Karşılaşılan etik ihlali davranışları (%)

%

Rüşvet 11,5

Ayrımcılık 8,3

Mobbing 8,3

Atamalarda adaletsizlik 7,7

Genel olarak adaletsizlik 6,4

Sözlü hakaret 5,8

Rotasyonlarda kayırmacılık, ayrımcılık 5,8

Saygısızlık 5,1

Görevi kötüye kullanma (suistimal) 5,1

Adam kayırma 3,8

Cinsiyet ayrımcılığı 3,8

Torpil 2,6

Görevlendirmelerde haksızlık 2,6

İdarecilerin kötü/ keyfi davranışları 2,6

Menfaat temini, hediye kabul edilmesi 2,6

Mükelleflerle ilgili ilişkiler 2,6

Kamu malının özel işlerde kullanımı 1,9

Genel baskılar 1,9

İdarecilerin makamlarının gücünden faydalanması 1,3

Tehdit 1,3

Haksız iş yükü ve görev değişiklikleri 1,3

Ast-üst/amir memur ilişkilerindeki problemler 1,3

Diğer 6,4

TOPLAM 100,0


- 113 -

Etik davranış ihlali ile karşılaştıysanız herhangi bir yere şikâyet ettiniz mi? Ettiyseniz nereye başvurdunuz? (%)

Açık uçlu soruya verilen cevaplardan derlenmiştir.

Tablo 81 Karşılaşılan etik ihlali davranışlarının şikâyet edilme durumu (%)

%

Üst amirlere 31,4

İlgili amir 17,1

İlgili birim 11,4

Bölge müdürlükleri 11,4

BİMER 8,6

Bakanlık 5,7

İdare mahkemesi 5,7

Kurum amirlerine 2,9

Diğer 5,7

TOPLAM 100,0


- 114 -

Sizce etik ihlallerin önüne geçilmesi için özellikle yapılması gereken şeyler nelerdir? Belirtiniz. (%) Açık uçlu soruya verilen cevaplardan derlenmiştir.

Birden fazla cevap alındığından toplam %100’ü geçmektedir.

Tablo 82 Etik ihlallerinin önüne geçilmesi için öneriler (%)

%

Genel olarak eğitim 20,7

Hizmet içi eğitim 14,3

Caydırıcı cezai müeyyideler 11,0

Personel memnuniyetinin sağlanması, motivasyon çalışmalarının yapılması 8,3

Bilinçlendirme/ farkındalık çalışmaları 8,1

Çalışma koşullarının düzenlenmesi 8,1

Ekonomik koşulların iyileştirilmesi, ücret politikalarının düzenlenmesi 7,4

Adaletli olmak/ adil davranmak 6,2

Eşitlik 5,6

Düzenli kontroller, denetim 4,5

Denetimler arttırılmalı 4,1

Personel memnuniyetinin sağlanması, motivasyon çalışmalarının yapılması 4,1

İdarecilerin eğitimi 3,9

Eğitim seminerleri ve konferanslar 3,5

Amirlerin duyarlı olması 3,3

Bilgilendirme 3,3

Şeffaflık 2,3

Özlük hakları eşitlenmeli, düzenlenmeli 2,3

Rotasyonun adil uygulanması veya kaldırılması 2,3

Farklı görüşlere saygılı olmak 1,9

Dürüstlük 1,9

Adam kayırma ve kadrolaşmanın engellenmesi 1,7

Kurumsal aidiyet çalışmalarının arttırılması 1,7

Ahlaki ve manevi değerler 1,4

Yasal düzenlemeler 1,4

Tarafsızlık/ objektif değerlendirme 1,2

Vicdan 1,2

Açık ve uygulanabilir kavramlar/kurallar 1,0

Diğer 11,8


- 115 -

İKİNCİ KISIM NİTEL ARAŞTIRMA

(DERİNLEMESİNE MÜLAKATLAR)


- 116 -

BİRİNCİ BÖLÜM KURUM ÇALIŞANLARI İLE YAPILAN NİTEL GÖRÜŞMELER


- 117 -

Nitel çalışma; ses kayıtlı derinlemesine mülakatlar şeklinde Merkez Teşkilatında 30 üst düzey yönetici ile 11 – 12

Ekim 2017 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.

DEMOGRAFİK BİLGİLER

Araştırmaya katılanların 12 si kadın 18’i erkektir.

Araştırmaya katılanların 8’i 26 – 40 yaş arası, 13’ü 41 – 54 yaş arası ve 9’u 55 yaş ve üzeridir.

Araştırmaya katılanların 2’si ön lisans, 20’si lisans ve 8’si yüksek lisans / doktora mezunudur.

Araştırmaya katılanların 3’ü 6 – 10 yıl arası, 13’ü 11 – 20 yıl arası ve 14’ü 20 yıldan fazla kamu kesiminde

toplam çalışma süresine sahiptir.

Araştırmaya katılanların 6’sı 6 – 10 yıl arası, 14’ü 11 – 20 yıl arası ve 10’u 20 yıldan fazla Gümrük ve

Ticaret Bakanlığı’nda toplam çalışma süresine sahiptir.

Katılımcıların 13’ü bir birimde, 8’i iki birimde, 7’si üç birimde ve 2’si dört ve üzeri birimde Gümrük ve

Ticaret Bakanlığı’nda çalıştığını belirtmiştir.

Sizce, kurumunuzda etik ihlale sebebiyet veren etmeler nelerdir? DEĞERLENDİRME: Kurumda etik ihlale sebebiyet veren etkenler nelerdir sorusuna katılımcılardan çok çeşitli cevaplar geldiği


yüz yüze çalışmak zorunda olması, en önemli sorun olarak göze çarpmaktadır. Bunun yarı sıra eğitimsizlik,


sorumluluğun fazla olması, iş dağılımındaki dengesizlikler, taşradaki çalışma şartlarının zorluğu, personeli etik

dışı davranışlara iten sebepler olarak tespit edilmektedir.

Sizce, personelin etik ilke ve değerleri benimsemesi ve bilinçlenmesi için yapılması gerekenler nelerdir? DEĞERLENDİRME: Eğitim ve motivasyon arttırıcı faaliyetler konusunda bir fikir birliği görülmektedir. Söz konusu çalışmaların kısa

süreli, vurucu, akılda kalıcı olması, personele doğrudan ulaşması gerektiği belirtilmektedir. Merkezden taşraya,

en üst amirden en alttaki personele kadar bakanlığın her biriminde ve kademesinde farkındalık arttırıcı,

bilgilendirici çalışmalarının uygulanması istenmektedir. Eğitim; temel eğitimden kurum içi eğitime kadar uzanan

geniş bir yelpazede mevzuata eklenmelidir.


- 118 -

Personelinizin kamu malını kişisel amaçlar için kullanması, işini zamanında ve usulüne uygun olarak yapmaması gibi durumlarda amirler ne yapmalıdır? Yöneticilerin etik ihlalleri ile ilgili uygulayabilecekleri yaptırımlar nelerdir? Bunların yeterli olup olmadığı hakkında ne düşünüyorsunuz? (Bir yönetici olarak daha önce herhangi bir personel ile ilgili etik ihlalinden dolayı Etik Komisyonuna başvurdunuz mu? Amir sıfatıyla herhangi bir idari işlem yaptınız mı?) DEĞERLENDİRME: Amirlerin uygulamaları konusunda farklı görüşler olduğu görülmektedir. Katılımcıların geneli öncelikle personelleri


tercih edildiği anlaşılmaktadır. Davranışın devam etmesi halinde yaptırım yoluna gidilebileceği ancak bu durumun

çok nadir olduğu görülmektedir. 657 No’lu Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen hükümlerin açık ve yeterli

olduğu ancak bu tarz durumların oluşmamasını sağlayacak kontrol mekanizmaları geliştirmek gerektiği kanısı

hâkimdir. Ayrıca; etik dışı fiillerde bir kasıt olup olmadığı, fiilin suç unsuru teşkil edip etmediği konuları da üzerinde

durulan konulardır.

Sizce, personelin kurumsal aidiyetinin artmasının etik davranışlar üzerinde bir etkisi var mıdır? DEĞERLENDİRME: Kurumsal aidiyetin etik üzerinde etkisi ile ilgili soruda bir fikir birliği görülmemektedir. Aidiyet duygusu hisseden

personelin kurumu benimseyeceği, bu durumda kendisini ve kurumunu etkileyebilecek etik dışı davranışlardan

kaçınacağı şeklinde fikir belirtilmiştir. Bunun yanı sıra etik konusunun kişinin karakteriyle doğrudan bağı olduğu,

aidiyet duygusunun çok önemli olmadığını belirten katılımcılar da olmuştur. Bu konu başlığı altında Taşra

teşkilatında çalışan personelin sorunları dile getirilmiştir. Söz konusu personelin kurumsal aidiyetinin

arttırılmasının, çalışma koşulları, özlük hakları ve ücretlerinin iyileştirilmesinin öncelikli olduğu belirtilmiştir. Sözü

edilen düzenlemeler yapıldığı takdirde taşra personelinin etik dışı fiillerinde hissedilir azalma olacağı

düşünülmektedir.

Bakanlığın Etik Komisyonunun etkinliği hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? (Etkinliğinin artırılması, yetki ve sorumluluklar vb.) DEĞERLENDİRME: Bakanlığın Etik komisyonunun etkinliği konusunda genelde olumsuz kanı hâkimdir. Birçok katılımcı bir etik

komisyonun varlığını bilmekle beraber çalışmalarından habersiz olduğunu belirtmektedir. Komisyonun




- 119 -

Bakanlık bünyesinde bulunan etik ile ilgili bilgilendirme amaçlı materyaller sizce yeterli midir? Geliştirilmesi için neler yapılmalıdır? (İnternet sitesi, bilgilendirme panoları, broşürler vb.) DEĞERLENDİRME: Katılımcılar genel itibariyle bakanlık bünyesinde bulunan etik ile ilgili bilgilendirme materyallerinin yetersiz olduğu

konusunda hemfikirdir. Materyallerin yetersiz olduğu, dikkat çekici olmadığı, farkındalık arttırıcı eğitim

faaliyetlerinin yapılması gerektiği bildirilmektedir. Panoların daha aktif kullanılması, çalışmaların sürekli

tekrarlanarak gerçekleştirilmesi ve tüm personele ulaştırılması konusuna vurgu yapılmaktadır. Örneğin; Mesai

başladığında, bilgisayarlar açıldığında sistem üzerinden bilgi notu, slogan, özlü sözler gibi çarpıcı bilgilendirme

ve hatırlatmaların yapılabileceği vurgulanmıştır.

Sizce, etik ihlallerini engellemek için ilgili mevzuat hükümlerinde (kanun, yönetmelik, genelge, yönerge, vs.) çeşitli değişiklikler ve/veya eklemeler yapılması gerekli midir? Değiştirilmesini gerekli gördüğünüz hükümler var mıdır? Varsa nelerdir? DEĞERLENDİRME: Etik mevzuatı ile ilgili soruda genel kanaat mevzuatın yeterli olduğu yönündedir. Birçok katılımcı mevzuatı yeterli

bulmakla birlikte esas problemin uygulama aşamasında olduğunu belirtmektedir. Bunların yanı sıra etik

konusunun sadece mevzuatla çözülebilecek bir konu olmadığı, konunun içselleştirilmesi gerektiği yönünde

görüşler de vardır.

Sizce, Bakanlığın etik ilkeler konusundaki özeni ve çalışmaları vatandaşlara yeterince aktarabiliyor mu? Ne gibi uygulamalarla aktarılabilir? Vatandaşların Bakanlık hizmetlerinden daha fazla bilgi sahibi olmaları nasıl sağlanabilir? DEĞERLENDİRME: Katılımcıların bakanlığı yeterli bulmadığı görülmektedir. Bakanlığın vatandaşlara, aynı şekilde vatandaşların da

bakanlığa ulaşabileceği çok çeşitli yollar olduğu, bunların aktif kullanılması gerektiği belirtilmektedir. Personel

vatandaşın sorunları çözme konusundaki hassasiyetini dile getirmektedir. Birebir görüşme, yazılı cevap, BİMER,

Cumhurbaşkanlığı, e-Devlet, bakanlığın web sayfası üzerinden vatandaşa ulaşım sağlanmaktadır. Bakanlığın

özellikle taşra teşkilatının sürekli vatandaşlarla iç içe olduğu dolayısıyla bilgilendirme ve bilinçlendirme

çalışmalarının bu kanalla kolaylıkla yapılabileceği belirtilmektedir. Bu başlık altında üzerinde durulan en önemli



Kamu kurumlarında etik dışı faaliyetlerin önlenmesi konusunda önerileriniz var mıdır? (Eklemek istedikleriniz nelerdir?) DEĞERLENDİRME: Katılımcıların etik dışı faaliyetlerin önlenmesi konusunda katılımcıların eğitim, bilgilendirme, bilinçlendirme ve

farkındalık faaliyetleri düzenlenmesi konusunda hemfikir oldukları görülmektedir. Toplumda farkındalık, kurumda

aidiyet duygusu yaratmak gerekmektedir. İstihdamda ahlaki değerler ön planda tutulmalıdır. Taşra ve merkez


- 120 -

teşkilatı bir bütün olarak ele alınmalı, eğitimler bütüncül şekilde verilmeli, mevzuat bütüncül şekilde

uygulanmalıdır. Denetim güçlendirilmeli, arttırılmalı, caydırıcı olmalıdır. Personelde ve vatandaşta eğitim ile ahlaki

değerler canlandırılmalıdır. Kurum imajının iyileştirilmesi için her türlü imkân kullanılmalıdır. Yasalara ve mevzuata

uymanın yanında adalet, doğruluk, dürüstlük gibi temel etik ilkelere uymak gerekmektedir. Vatandaş ve kamu

görevlisi odaklı etik seminerleri verilebilir. Dış paydaşlarla işbirliği ve koordineli çalışma önemlidir. Özellikle




SONUÇ: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda görevli üst düzey yöneticiler ile yapılan yüz yüze derinlemesine mülakat

görüşmelerinde;

Kurumda etik ihlale sebebiyet veren etkenler nelerdir sorusuna katılımcılardan çok çeşitli cevaplar geldiği


yüz yüze çalışmak zorunda olması en önemli sorun olarak göze çarpmaktadır. Bunun yarı sıra eğitimsizlik,


sorumluluğun fazla olması, iş dağılımındaki dengesizlikler, taşradaki çalışma şartlarının zorluğu personeli etik dışı

davranışlara iten sebepler olarak tespit edilmektedir.

Eğitim ve motivasyon arttırıcı faaliyetler konusunda bir fikir birliği olduğu görülmektedir. Söz konusu çalışmaların

kısa süreli, vurucu, akılda kalıcı olması, personele doğrudan ulaşması gerektiği belirtilmektedir. Merkezden

taşraya, en üst amirden en alttaki personele kadar bakanlığın her biriminde ve kademesinde farkındalık arttırıcı,

bilgilendirici çalışmalarının uygulanması istenmektedir. Etik eğitimi; temel eğitimden kurum içi eğitime kadar

uzanan geniş bir yelpazede ele alınmalı ve mevzuata eklenmelidir.

Amirlerin uygulamaları konusunda farklı görüşler olduğu görülmektedir. Katılımcıların geneli öncelikle personelleri


tercih edildiği anlaşılmaktadır. 657 No’lu Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen hükümlerin açık ve yeterli olduğu

ancak bu tarz durumların oluşmamasını sağlayacak kontrol mekanizmaları geliştirmek gerektiği kanısı hâkimdir.

Ayrıca; etik dışı fiillerde bir kasıt olup olmadığı, fiilin suç unsuru teşkil edip etmediği konuları da üzerinde durulan

konulardır.

Kurumsal aidiyetin etik üzerinde etkisi ile ilgili soruda katılımcılar arasında bir fikir birliği görülmemektedir. Aidiyet

duygusu hisseden personelin kurumu benimseyeceği, bu durumda kendisini ve kurumunu etkileyebilecek etik dışı

davranışlardan kaçınacağı şeklinde fikir belirtilmiştir. Bunun yanı sıra etik konusunun kişinin karakteriyle doğrudan

bağı olduğu, aidiyet duygusunun çok önemli olmadığını belirten katılımcılar da olmuştur. Bu konu başlığı altında

Taşra teşkilatında çalışan personelin sorunları dile getirilmiştir. Söz konusu personelin kurumsal aidiyetinin

arttırılmasının, çalışma koşulları, özlük hakları ve ücretlerinin iyileştirilmesinin öncelikli konular olduğu belirtilmiştir.

Sözü edilen düzenlemeler yapıldığı takdirde taşra personelinin etik dışı fiillerinde hissedilir azalma olacağı

öngörülmektedir.

Bakanlığın Etik komisyonunun etkinliği konusunda genelde olumsuz kanı hâkimdir. Birçok katılımcı bir etik

komisyonun varlığından haberdar olmakla birlikte çalışmaların yetersiz olduğunu belirtmektedir. Komisyonun


- 121 -



Katılımcılar genel itibariyle Bakanlık bünyesinde bulunan etik ile ilgili bilgilendirme materyallerinin yetersiz olduğu

kanısına sahiptir. Materyallerin dikkat çekici olmadığı, farkındalık arttırıcı eğitim faaliyetlerinin yapılması gerektiği

bildirilmektedir. Panoların daha aktif kullanılması, çalışmaların sürekli tekrarlanarak gerçekleştirilmesi ve tüm

personele ulaştırılması konusuna vurgu yapılmaktadır. Örneğin; Mesai başladığında, bilgisayarlar açıldığında

sistem üzerinden bilgi notu, slogan, özlü sözler gibi çarpıcı bilgilendirme ve hatırlatmaların yapılabileceği

vurgulanmıştır.

Etik mevzuatı ile ilgili soruda genel kanaat mevzuatın yeterli olduğu yönündedir. Birçok katılımcı mevzuatı yeterli

bulmakla birlikte esas problemin uygulama aşamasında olduğunu belirtmektedir. Bunun yanı sıra etik konusunun

sadece mevzuatla çözülebilecek bir konu olmadığı, konunun içselleştirilmesi gerektiği yönünde görüşler de vardır.

Etiğin kişisel ve toplumsal bir olgu olduğu, yazılı metinlerden ziyade insani ilişkiler ile bilincin yerleştirilmesi

gerektiği ve etik dışı davranışı meydana gelmeden önce önleme çalışmalarına önem verilmesi gerektiği

vurgulanmıştır.

Katılımcıların vatandaş ile iletişimi konusunda Bakanlığı yeterli bulmadığı görülmektedir. Bakanlığın vatandaşlara,

aynı şekilde vatandaşların da bakanlığa ulaşabileceği çok çeşitli yollar olduğu, bunların aktif kullanılması gerektiği

belirtilmektedir. Personel vatandaşın sorunlarını çözme konusundaki hassasiyetini dile getirmektedir. Birebir

görüşme, yazılı cevap, BİMER, Cumhurbaşkanlığı, e-Devlet, Bakanlığın Web sayfası üzerinden vatandaşa ulaşım

sağlanmaktadır. Bakanlığın özellikle taşra teşkilatının sürekli vatandaşlarla iç içe olduğu, dolayısıyla bilgilendirme

ve bilinçlendirme çalışmalarının bu kanalla kolaylıkla yapılabileceği belirtilmektedir. Üzerinde durulan en önemli



Etik dışı fiillerin önlenmesi konusunda katılımcıların; eğitim, bilgilendirme, bilinçlendirme ve farkındalık faaliyetleri

düzenlenmesi gibi konularda hemfikir oldukları görülmektedir. Toplumda farkındalık, kurumda aidiyet duygusu

yaratmak gerekmektedir. İstihdamda ahlaki değerler ön planda tutulmalıdır. Taşra ve merkez teşkilatı bir bütün

olarak ele alınmalı, eğitimler bütüncül şekilde verilmeli, mevzuat bütüncül şekilde uygulanmalıdır. Denetim

güçlendirilmeli, arttırılmalı, caydırıcı olmalıdır. Etik eğitimi ile personelde ve vatandaşta ahlaki değerler

canlandırılmalıdır. Vatandaş ve kamu görevlisi odaklı etik seminerleri verilebilir. Kurum imajının iyileştirilmesi için

her türlü imkân kullanılmalıdır. Yasalara ve mevzuata uymanın yanında adalet, doğruluk, dürüstlük gibi temel

insani ve etik ilkelere uymak gerekmektedir. Dış paydaşlarla işbirliği ve koordineli çalışma önemlidir. Özellikle





- 122 -

İKİNCİ BÖLÜM PAYDAŞLAR İLE YAPILAN NİTEL GÖRÜŞMELER


- 123 -

Nitel çalışma; ses kayıtlı derinlemesine mülakatlar şeklinde Bakanlık ile ilgili 30 paydaş ile 11 – 12 Ekim 2017

tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.

Çalışmada, yarı yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır. Görüşmeler nicel ve nitel olarak değerlendirilmiştir.

Araştırmaya Gümrük Müşavirleri, meslek odaları temsilcileri ve mükellefler katılmıştır.

Sizce, Milli Eğitim Bakanlığı’nda aşağıdaki hususlar ne derece yaygındır? (Aşağıdaki tabloda “1” hiç yok, “3” biraz yaygın, “5” çok yaygın


Tablo 83 Belirtilen hususların yaygınlık ortalamaları

Ortalama St. Sapma

Dinsel / mezhepsel ayrımcılık 2,60 0,894

Yaş nedeniyle ayrımcılık 2,60 0,894

Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık 2,20 1,095

Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık 2,20 1,095

Etnik ayrımcılık 1,80 1,095

Aşağıda belirtilen etik davranışlara ilişkin ifadelere katılım düzeyinizi belirtiniz. (Aşağıdaki tabloda “1” hiç katılmıyorum, “3” ne katılıyorum ne katılmıyorum, “5” tamamen katılıyorum


Tablo 84 Etik davranışlara yönelik ifadelere katılımların ortalamaları

Ortalama St. Sapma

GTB’de etik ile ilgili çalışmalar paydaşlarla (gümrük müşavirleri, STK’lar, sendikalar, vb.) işbirliği içerisinde yürütülmektedir.

3,20 0,837

Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir. 3,20 0,837

Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır. 3,20 0,837

Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir. 3,20 0,837

GTB’de etik konusunda konferans ve seminerler düzenlenerek paydaşların katılımı sağlanmaktadır. 3,20 0,447

GTB çalışanlarının etik konusunda duyarlılıkları yüksektir. 3,20 1,095

GTB vatandaşın (mükelleflerin) bilgi taleplerini en hızlı şekilde değerlendirmektedir. 3,00 1,000

GTB’den hizmet alan vatandaşların (mükelleflerin) etik konusunda hassasiyet derecesi yüksektir. 3,00 1,000

GTB’de atamalar liyakat esaslarına göre yapılmaktadır. 2,60 0,548

GTB ile ilgili STK’ların etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir. 2,60 0,894


- 124 -

Sizce, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda etik ihlale sebep olan etkenler nelerdir? DEĞERLENDİRME: Etik ihlale sebebiyet veren etkenlerin başında mükellefler ile personelin birebir ilişki içerisinde olması gelmektedir.

Taşra teşkilatında çalışan personelin kurallara özen göstermediği ve denetimlerin yeterli olmadığı belirtilmektedir.

Adam kayırma, rüşvet ve yolsuzluk etik ihlale sebebiyet veren diğer etkenler arasında sayılmaktadır.

Sizce Gümrük ve Ticaret Bakanlığı personelinin etik ilke ve değerleri benimsemesi ve bilinçlenmesi için yapılması gerekenler nelerdir? DEĞERLENDİRME: Eğitimlerin yaygınlaştırılması gerekmektedir. Toplumda etik konularında bilinç oluşturulması gerektiği

belirtilmektedir. Seminer, konferans gibi farkındalık faaliyetleri düzenlenmelidir. Tüm kamu kurumları ile

koordinasyon ve işbirliği içerisinde hareket edilerek tüm toplumu kapsayan çalışmalar yapılmalıdır. Personel

alımında liyakate önem verilmeli, personelin özlük hakları düzenlenmelidir.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın etik konusundaki çalışmalarından haberdar mısınız? Vatandaşların bu konudaki çalışmalardan daha fazla bilgi sahibi olmaları nasıl sağlanabilir? DEĞERLENDİRME: Katılımcılar genel itibariyle Bakanlığın etki konusundaki çalışmalarından haberdar olmadığını belirtmektedir. Etik

konusunda farkındalık yaratmak için tüm iletişim kanalları kullanılmalıdır. Yazılı ve görsel medya aracılığıyla,

özellikle kamu spotları ve reklam kampanyalarıyla vatandaşlar bilinçlendirilmelidir.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile ilişkinizde/ işlemlerinizde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaştınız mı? Karşılaştıysanız ne tür bir etik davranış ihlali ile karşılaştınız? Herhangi bir yere şikâyet ettiniz mi? Ettiyseniz nereye başvurdunuz? DEĞERLENDİRME: Katılımcıların büyük çoğunluğu Bakanlıkla olan ilişkilerinde etik dışı bir davranış ile karşılaşmadıklarını


Sizce Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda etik ihlallerin önüne geçilmesi için yapılması gereken şeyler nelerdir? DEĞERLENDİRME: Katılımcıların etik ihlallerinin önüne geçilmesi konusundaki farklı fikirleri olduğu görülmektedir. Etkin bir denetim

mekanizması oluşturulmalıdır. Kamuoyu, Bakanlık çalışmaları ve Bakanlığın etik konusundaki hassasiyeti

hakkında sürekli bilgilendirilmelidir. Etik detaylı olarak tüm yönleriyle ele alınmalıdır.


- 125 -

SONUÇ: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı paydaşları ile yapılan görüşmelerde ana hatlarıyla aşağıdaki sonuçlara

ulaşılmaktadır.

Etik ihlale sebep olan etkenlerin başında özellikle sınır kapılarında mükellefler ile personelin birebir ilişki içerisinde

olması gelmektedir. Taşra teşkilatında kurallara özen gösterilmediği ve denetimlerin yeterli olmadığı

belirtilmektedir. Bunun yanı sıra adam kayırma, rüşvet ve yolsuzluk etik ihlale sebebiyet veren etkenler arasında

sayılmaktadır.

Eğitimlerin yaygınlaştırılması, toplumda bilinç oluşturulması gerektiği belirtilmektedir. Seminer, konferans gibi

bilinçlendirme faaliyetleri düzenlenmelidir. Bu tarz organizasyonlarda tüm kamu kurumları ile koordinasyon ve

işbirliği içerisinde hareket edilerek tüm toplumu kapsayan çalışmalar yapılmalıdır. Personel alımında liyakate

önem verilmesi ve personelin özlük haklarının iyileştirilmesi konularının da ayrıca üzerinde durulmuştur.

Genel itibariyle katılımcıların Bakanlığın etki konusundaki çalışmalarından haberdar olmadığı görülmektedir.

Farkındalık yaratmak için tüm iletişim kanalları kullanılmalıdır. Yazılı ve görsel medya aracılığıyla, özellikle kamu

spotları ve reklam kampanyalarıyla vatandaşlar bilinçlendirilmelidir.

Katılımcıların büyük çoğunluğu Bakanlıkla olan ilişkilerinde etik dışı bir davranış ile karşılaşmadıklarını


Katılımcıların etik ihlallerinin önüne geçilmesi konusundaki fikirleri genel itibariyle aşağıdaki şekildedir;

Etik detaylı olarak tüm yönleriyle ele alınmalıdır. Etkin bir denetim mekanizması oluşturulmalıdır. Kamuoyu,

Bakanlık çalışmaları ve Bakanlığın etik konusundaki hassasiyeti hakkında sürekli bilgilendirilmelidir. Mükelleflerin

Bakanlık ile olan ilişkilerinde şeffaflık, bürokrasinin azaltılması, otomasyon sisteminin hayata geçirilmesi gibi çeşitli

yollarla mükellefler ve çalışanların karşı karşıya gelmesi engellenmelidir.


- 126 -

EKLER: SORU FORMLARI


- 127 -

EK-1: NİCEL SORU FORMU GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI PERSONELİNİN ETİK DAVRANIŞ ALGISI ARAŞTIRMASI - 2017

Sayın Katılımcı; Bu anket formu, Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu’nun faydalanıcısı olduğu “Yolsuzluğun Önlenmesi ve Etiğin Teşviki için Teknik Destek Projesi” kapsamında hazırlanmıştır. Bu anket ile toplanan bilgiler yalnızca araştırma amaçları doğrultusunda kullanılacak, gizlilik ilkelerine uyulacak, başka bir kişi ya da kuruma verilmeyecektir. Araştırmaya sağlayacağınız değerli katkı ve desteğiniz için teşekkür ederiz.

A1. Cinsiyetinizi belirtiniz: 1. Kadın 2. Erkek A2. Yaş aralığınız nedir?

1. 18-25 yaş 2. 26-40 yaş 3. 41-54 yaş 4. 55 yaş ve üzeri

A3. Eğitim düzeyiniz nedir?

1. İlköğretim 2. Lise 3. Ön lisans 4. Lisans 5. Y. Lisans / Doktora

A4. Kamu kesiminde toplam çalışma süreniz nedir?

1. 1-5 yıl arası 2. 6-10 yıl arası 3. 11-20 yıl arası 4. 20 yıldan fazla

A5. Bu Bakanlıktaki toplam çalışma süreniz nedir?


A6. Bu Bakanlıkta bugüne kadar toplam kaç birimde çalıştınız?

1. Bir 2. İki 3. Üç 4. Dört ve üzeri

A7. Bu Bakanlıktaki çalışma durumunuz / unvanınız nedir?

1. Yönetici 2. Denetçi 3. Memur 4. Diğer (Belirtiniz) ……………..

B1. Aşağıdaki konular ile ilgili bilgi sahibi misiniz?

Evet

Kıs

men

Hay

ır

1. Bakanlığın etik çalışmaları konusunda bilginiz var mı? 3 2 1 2. Kurumda herhangi bir “etik ihlali” ile karşılaştığınızda ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz? 3 2 1

3. Herhangi bir etik ihlali durumunda nereye başvuracağınızı biliyor musunuz? (Kurul ve/veya kurullar ile ilgili) 3 2 1

4. Bakanlığınızda “Etik Komisyonu” var mı? 3 2 1

B2. Kurumunuzda aşağıdaki hususlar ne derece yaygındır?

Çok

yay

gın

Yayg

ın

Bira

z

yayg

ın

Ende

r

Hiç

yok

1. Yaş nedeniyle ayrımcılık 5 4 3 2 1 2. Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık 5 4 3 2 1 3. Etnik ayrımcılık 5 4 3 2 1 4. Dinsel / mezhepsel ayrımcılık 5 4 3 2 1 5. Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık 5 4 3 2 1


- 128 -

B3. Kurumunuzda aşağıdaki hususlarda tüm personele kurallar EŞİT bir şekilde uygulanıyor mu?

Tam

amen

uy

gula

nıyo

r

Uyg

ulan

ıyor

Bira

z

uygu

lanı

yor

Uyg

ulan

mıy

or

Hiç

uy

gula

nmıy

or

1. İşe alım 5 4 3 2 1 2. Terfi 5 4 3 2 1 3. Yer değiştirme/rotasyon/tayin 5 4 3 2 1 4. Lojman tahsisi 5 4 3 2 1

C1. Aşağıda “Etik Konulara” yönelik ifadelere katılım düzeyinizi belirtiniz.

Tam

amen

ka

tılıy

orum

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne k

atılm

ıyor

um

Kat

ılmıy

orum

Hiç

ka

tılm

ıyor

um

1. Bakanlık personeli etik davranış ilkelerine uymaktadır. 5 4 3 2 1 2. Üst düzey yöneticiler etik ilkelere uyma konusunda hassasiyet göstermektedir. 5 4 3 2 1

3. Kurumda kamu kaynakları (hizmet veya makam araçları, vb.) şahsi amaçlar için kullanılmaktadır. 5 4 3 2 1

4. Kurumda herhangi bir personelin etik dışı davranışı gizlenmekte, ilgili makamlara bildirilmemektedir. 5 4 3 2 1

5. Etik Komisyonunun çalışmaları Bakanlıktaki etik ihlallerini engellenmesine katkı sağlamaktadır. 5 4 3 2 1

6. Göreve yeni başlayanlara verilen etik eğitimlerin süresi ve kapsamı yeterlidir. 5 4 3 2 1

7. Hizmet içi eğitimler etik dışı davranışları engelleme konusunda etkindir. 5 4 3 2 1

8. Bakanlık Mevzuatının etik dışı davranışlara karşı yaptırımları yeterli ve caydırıcıdır. 5 4 3 2 1

9. Bakanlığın internet sitesinde etik konularla ilgili yeterli bilgi bulunmaktadır. 5 4 3 2 1

10. Personel etik ile ilgili herhangi bir konuda tereddütte düştüğünde kurumunda sorularına cevap verebilecek bir yetkiliye rahatlıkla ulaşabilmektedir.

5 4 3 2 1

11. Bakanlıktaki fiziksel çalışma ortamı, etik ihlallerin artmasına neden olmaktadır. 5 4 3 2 1

12. Vatandaşla iletişimde bulunulan alanlarda kameralı sistem uygulaması etik ihlalleri önlemede etkilidir. 5 4 3 2 1

13. Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir. 5 4 3 2 1

14. Personelin iş memnuniyeti düzeyi, etik ihlallerinin engellenmesinde etkilidir. 5 4 3 2 1

15. Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir. 5 4 3 2 1

16. Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır. 5 4 3 2 1

17. Bakanlıktan hizmet alan vatandaşların etik değerlere uyum konusundaki hassasiyet derecesi yüksektir. 5 4 3 2 1

18. Bakanlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir. 5 4 3 2 1


- 129 -

D1. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda çalıştığınız süre içerisinde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaştınız mı?

1. Evet (D2. Sorusundan devam ediniz!) 2. Hayır (D4. Sorusundan devam ediniz!)

D2. Ne tür bir etik davranış ihlali ile karşılaştınız? (Lütfen belirtiniz)

………………………………………………………………………………………………………………….

D3. Etik davranış ihlali ile karşılaştıysanız herhangi bir yere şikâyet ettiniz mi? Ettiyseniz nereye başvurdunuz? (Lütfen belirtiniz)

…………………………………………………………………………………………………………………..

D4. Sizce etik ihlallerin önüne geçilmesi için özellikle yapılması gereken şeyler nelerdir? Belirtiniz. ………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………... İL / İLÇE …………………………………… ANKETÖR: ……………………………… TARİH …………………………………….... İMZA: ……………………………………….


- 130 -

EK-2: NİTEL SORU FORMU (PERSONEL) ÜST DÜZEY YÖNETİCİLER İÇİN DERİNLEMESİNE MÜLAKAT SORU FORMU - 2017

Sayın Katılımcı; Yapacağımız bu görüşme, Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu’nun faydalanıcısı olduğu “Yolsuzluğun Önlenmesi ve Etiğin Teşviki için Teknik Destek Projesi” kapsamında hazırlanmıştır. Bu anket ile toplanan bilgiler yalnızca araştırma amaçları doğrultusunda kullanılacak, gizlilik ilkelerine uyulacak, başka bir kişi ya da kuruma verilmeyecektir. Araştırmaya sağlayacağınız değerli katkı ve desteğiniz için teşekkür ederiz.

A1. Cinsiyeti: 1. Kadın 2. Erkek

A2. Yaş aralığınız nedir?




A4. Kamu kesiminde toplam çalışma süreniz nedir?


A5. Bu Bakanlıktaki toplam çalışma süreniz nedir?


A6. Bu Bakanlıkta bugüne kadar toplam kaç birimde çalıştınız?

1. Bir 2. İki 3. Üç 4. Dört ve üzeri B1. Sizce, kurumunuzda etik ihlale sebebiyet veren etkenler nelerdir?

B2. Sizce, personelin etik ilke ve değerleri benimsemesi ve bilinçlenmesi için yapılması gerekenler nelerdir?

B3. Personelinizin kamu malını kişisel amaçlar için kullanması, işini zamanında ve usulüne uygun olarak yapmaması

gibi durumlarda amirler ne yapmalıdır? Yöneticilerin etik ihlalleri ile ilgili uygulayabilecekleri yaptırımlar nelerdir?

Bunların yeterli olup olmadığı hakkında ne düşünüyorsunuz? (Bir yönetici olarak daha önce herhangi bir personel ile

ilgili etik ihlalinden dolayı Etik Komisyonuna başvurdunuz mu? Amir sıfatıyla herhangi bir idari işlem yaptınız mı?)

B4. Sizce, personelin kurumsal aidiyetinin artmasının etik davranışlar üzerinde bir etkisi var mıdır?

B5. Bakanlığın Etik Komisyonunun etkinliği hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? (Etkinliğinin artırılması, yetki ve

sorumluluklar vb.)

B6. Bakanlık bünyesinde bulunan etik ile ilgili bilgilendirme amaçlı materyaller sizce yeterli midir? Geliştirilmesi için

neler yapılmalıdır? (İnternet sitesi, bilgilendirme panoları, broşürler vb.)

B7. Sizce, etik ihlallerini engellemek için ilgili mevzuat hükümlerinde (kanun, yönetmelik, genelge, yönerge, vs.) çeşitli

değişiklikler ve/veya eklemeler yapılması gerekli midir? Değiştirilmesini gerekli gördüğünüz hükümler var mıdır?

Varsa nelerdir?

B8. Sizce, Bakanlığın etik ilkeler konusundaki özeni ve çalışmaları vatandaşlara yeterince aktarabiliyor mu? Ne gibi

uygulamalarla aktarılabilir? Vatandaşların Bakanlık hizmetlerinden daha fazla bilgi sahibi olmaları nasıl sağlanabilir?

B9. Kamu kurumlarında etik dışı faaliyetlerin önlenmesi konusunda önerileriniz var mıdır? (Eklemek istedikleriniz

nelerdir?)

KURUM ADI: ………………………………… MÜLAKATI YAPAN: ……………………….. TARİH: ……………………………………….. SAAT: …………………………………………


- 131 -

EK-3: NİTEL SORU FORMU (PAYDAŞ) GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI

PAYDAŞLAR İÇİN DERİNLEMESİNE MÜLAKAT SORU FORMU - 2017 Sayın Katılımcı; Yapacağımız bu görüşme, Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu’nun faydalanıcısı olduğu “Yolsuzluğun Önlenmesi ve Etiğin Teşviki için Teknik Destek Projesi” kapsamında hazırlanmıştır. Bu anket ile toplanan bilgiler yalnızca araştırma amaçları doğrultusunda kullanılacak, gizlilik ilkelerine uyulacak, başka bir kişi ya da kuruma verilmeyecektir. Araştırmaya sağlayacağınız değerli katkı ve desteğiniz için teşekkür ederiz.

A1. Cinsiyeti: 1. Kadın 2. Erkek

A2. Yaş aralığınız nedir?




A4. Temsil ettiğiniz grup nedir? (Lütfen belirtiniz) ………………………………………………………………………………………… A5. Mesleğiniz nedir? (Lütfen Belirtiniz) :…………………………………….

B1. Sizce, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda aşağıdaki hususlar ne derece yaygındır?

Çok

ya

ygın

Yayg

ın

Bira

z

yayg

ın

Ende

r

Hiç

yok

1. Yaş nedeniyle ayrımcılık 5 4 3 2 1 2. Cinsiyet nedeniyle ayrımcılık 5 4 3 2 1 3. Etnik ayrımcılık 5 4 3 2 1 4. Dinsel / mezhepsel ayrımcılık 5 4 3 2 1 5. Siyasi görüş nedeniyle ayrımcılık 5 4 3 2 1

B2. Aşağıda belirtilen etik davranışlara ilişkin ifadelere katılım düzeyinizi belirtiniz.

Tam

amen

K

atılı

yoru

m

Kat

ılıyo

rum

Ne

katıl

ıyor

um

ne

katıl

mıy

orum

Kat

ılmıy

orum

Hiç

K

atılm

ıyor

um

1. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı çalışanlarının etik konusunda duyarlılıkları yüksektir. 5 4 3 2 1

2. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan hizmet alan vatandaşların (mükelleflerin) etik konusunda hassasiyet derecesi yüksektir. 5 4 3 2 1

3. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile ilgili STK’ların etik ilkelere uyum konusundaki çalışmaları yeterli seviyededir. 5 4 3 2 1

4. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda atamalar liyakat esaslarına göre yapılmaktadır. 5 4 3 2 1

5. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda etik konusunda konferans ve seminerler düzenlenerek paydaşların katılımı sağlanmaktadır. 5 4 3 2 1

6. Gümrük müşavirlerinin etik ilkeler konusunda uyum ve bilinç seviyesi yüksektir. 5 4 3 2 1

7. Gümrük müşavirleri görev ve pozisyonlarını kötüye kullanarak menfaat sağlamaktadır. 5 4 3 2 1

8. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı vatandaşın (mükelleflerin) bilgi taleplerini en hızlı şekilde değerlendirmektedir. 5 4 3 2 1

9. Kamu spotları / broşürler / afişler / reklam vb. vatandaşların etik kurallar konusundaki farkındalığını arttırmada etkilidir. 5 4 3 2 1


- 132 -

10. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda etik ile ilgili çalışmalar paydaşlarla (Gümrük müşavirleri, STK’lar, Sendikalar, vb.) işbirliği içerisinde yürütülmektedir.

5 4 3 2 1

C1. Sizce, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda etik ihlale sebep olan etkenler nelerdir?

C2. Sizce, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı personelinin etik ilke ve değerleri benimsemesi ve bilinçlenmesi için

yapılması gerekenler nelerdir?

C3. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın etik konusundaki çalışmalarından haberdar mısınız? Vatandaşların bu konudaki

çalışmalardan daha fazla bilgi sahibi olmaları nasıl sağlanabilir?

C4. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile ilişkinizde/işlemlerinizde herhangi bir etik davranış ihlali ile karşılaştınız mı?

Karşılaştıysanız ne tür bir etik davranış ihlali ile karşılaştınız? Herhangi bir yere şikâyet ettiniz mi? Ettiyseniz nereye

başvurdunuz?

C5. Sizce Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda etik ihlallerin önüne geçilmesi için yapılması gereken şeyler nelerdir?

MÜLAKATI YAPAN: ……………….. TARİH: …………………….. SAAT: ……………………….


- 133 -

KAYNAKÇA Bilen, A. (2008). Doğu Anadolu Bölgesindeki muhasebe meslek mensuplarının

profilleri, etik kurallarına bakışları ve meslek sorunları üzerine bir araştırma, Mali

Çözüm Dergisi, 85, Ocak-Şubat, 27-42.

Demirhan, M.F. (2013). Akademisyenlerin Adalet ve Etik Algılarının Örgütsel Adanmışlıklarına Etkisi, Yüksek

Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.

Dundar, F. (2011). Hizmet Sektöründe Çalışanların Etik Algılarının İşletme Performansına Etkileri: Gaziantep

İlindeki Dört Ve Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.

Gökçe, O. ve Örselli, E. (2011). Kamu yönetiminde etik ve etik dışı davranış algısı, Turkish Journal of Business

Ethics, 4(7), 47-63.

Gülcan, M.G. Kılınç, A.Ç. ve Çepni, O. (2012) İlköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışları gösterme

düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (1), 123-142.

Kayıkçı, K. ve Uygur, Ö. (2012). İlköğretim okullarının denetiminde mesleki etik: Bir durum çalışması. Kuram ve

Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1), 65-94.

Sakarya, Ş. ve Kara, S. (2010), Türkiye’de muhasebe meslek etiğine yönelik düzenlemeler ve meslek mensupları

tarafından algılanması üzerine bir alan araştırması, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,12

(18), 57-72.

Topaloğlu, I. G. (2010), İşgörenlerin Adalet ve Etik Algıları Açısından Örgütsel Güven İle Örgütsel Bağlılık

İlişkisi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.

Zeytin, M. (2007), Bağımsız Muhasebe Meslek Mensuplarını Hata ve Etik Dışı

Davranışlara Yönlendiren Faktörler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.

g¼mr¼k ve ticaret bakanl±± personeli ve paydalar±n±n etik davran± alg±s±

Documents