gemi yardımcı sistemleri.pdf

8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 1/45

HAVA KOMPRESÖRLERİ

Gemilerde kullanılan havayı temin eden ve bunları hava tüplerine

depolamayı sağlayan cihazlara hava kompresörü denir. Kompresör,

pistonu sayesinde check valfleri de kullanarak havayı emer ve yüksek

basınçla hava tüpüne yollar.

ekilde iki kademeli piston ile yine iki kademeye ait check

valfler bulunmaktadır. !istonun a"ağı hareketinde olu"an vakum

nedeniyle #.kademe emme valfı açılır ve filtreden $eçen hava #.kademe

emme valfinden #.kademe pistonun üzerine $elir. !istonun yukarı

hareketinde emme valfı kapanır ve sıkı"tırılan hava #.kademe basma

valfını açar ve havayı %.kademe emme valfine yollar. &u esnada basınç

'() bar*dır. !istonun a"ağı hareketinde %.kademe emme valfı açılır ve

hava, küçük yani %.kademe pistonun üstüne dolar. !istonun yukarı

hareketinde bu hava sıkı"tırılarak %.kademe basma valfını açar ve

hava tüpüne $önderilir. &u esnada basınç hava tüpündeki basınç kadar

yani %+(+ bar arasındadır. -nla"ılacağı $ibi $erçekte hava dört

strokta değil, iki strokta basılır. Kademeli olan elemanların oriinal

ifadeleri #st sta$e suction veya %nd sta$e delivery "eklindedir.

/01234 0563-7

8ürekli bakım tutumlarda, peryodik çalı"ma süresi a"ılmadan9

piston, alt ve üst se$manlar, kademe valfleri, kaver, safety valfler

ve karter yağı ile filtresi kontrol edilmelidir. ekildeki kompresörde

yağ pompası ve deniz suyu pompası mevcuttur. :ağ pompası, denizli

havalarda hava yapabilir. &öyle durumlarda filtre temizlenmeli,

$erekirse yağ yenilenmelidir. &undan sonra kompresör yine yağ basıncı

tutmayacağı için stop edeceğinden9 kompresör, start(stop yapılarak

pompa çıkı"ındaki her han$i bir rekor $ev"etilerek havası atılmalıdır.

;eniz suyu pompası, lastik impeller vasıtasıyla suyu basar,

impeller yedeği olmadığı yada su soğutma için yetersiz olduğunda

eneratör devresindeki basınçlı deniz suyu devresinden direkt devre

çekilebilir. -lt kaver içinde olu"acak çamurun zaman zaman alınması

$erektiği asla unutulmamalıdır.

<ava kompresörlerinin overhollerinde en çok dikkat edilecek

husus pistonu bağlarken üst yani küçük se$manların kırılmasıdır.

&unun için valf yuvalarından tornavida veya benzer bir çubukla destek

38



alınır. =heck valfleri de toplarken iki "eye çok dikkat edilmelidir.

&unlar valf üzerindeki pinler ve yayların doğru "ekilde

bağlanmasıdır.

<ava kompresörlerinde, en az kompresörler kadar bazıi"letmeciler için daha da önemli sayılan bir i" vardır. <ava

kompresörlerinin ve hava tüplerinin safety valfleri ve valflerin ayar

yapılması. <ava kompresörlerinde, #.kademe ve %.kademe olmak üzere %

adet safety valf vardır. Kompresörün birinci kademesinin '() bar*da

çalı"tığını kabul edersek safety valf >(? bar*da attırılır, ikinci

kademe + bar*da çalı"tığından safety valf #(% bar*da attırılır.

<ava tüpleri ise çalı"ma basıncının @#+ fazlasına yani + bar*da

çalı"ıyorsa bar*a attırılır. 8afety valfleri attırmak için "u

yöntem izlenirA /rneğin, hava kompresörü safety valflerini attırmak

isteyelim. Kompresörü çalı"tırıp safety valflerin ayar somunlarını

$ev"etip yay tansiyonunu dü"ürürüz, safety valfler atarken $eyçlerden

kontrollu bir "ekilde ayar somunları sıkılır ve safety valflerin

atmaması sağlanır. Genellikle çalı"ma basıncında safety valfler

attırıldıktan sonra ayar somunları bir tur vira edilir. -yar somunu

yoksa, bu sefer de ayar, yayın altına # mm*lik pullar koyarak yapılır.

-ncak bunun için kompresör birkaç kez çalı"tırılıp stop edilir ve her

seferinde safety valf sökülür.

<ava tüplerinin safety valflerini attırmak için önce hava

tüpleri %? bar*a kadar doldurulur ve presostat basıncı yükseltilerek

kompresörün stop etmemesi sağlanır, bu esnada safety valfın yay

tansiyonu dü"ürülüp attırılır. -yar somunu tekrar sıkılıp %( bar*a

$eldiğinde laçka edilip safety valfın atması sağlanır. <ava tüpü biraz

dreyn edilip tekrar kontrol yapılır ve presostat basıncı ayarlanır.

ekilden de anla"ıldığı $ibi bazı hava kompresörlerinde yağ

pompaları bulunur, bunların ayarı üzerlerindeki ayar civatalarından

yapılır. B-dustin$ screC vira edildiğinde basınç yükselir, laçka

edildiğinde basınç dü"er.D !resostat vasıtasıyla kompresörde yeterli

yağ basıncı yoksa kompresör emniyet olarak stop eder. &ir diğer

emniyet ise kavere monte edilmi" olan a"ırı ısınmada kompresörü stop

ettiren termostattır.

39



Item Description

# =rankcase% &earin$ housin$ Elan$e(Cater pump suction# 1lboC(Cater pump delivery

% 2ain bearin$# ;ipstick# Fater pump# 5il seal

2 =ylinder liner(#st sta$e

3 5 rin$(#st sta$e liner# ;rain plu$(oil# -node# &reather# =rankshaft% ElyCheel# 5il pump#+> 1lement oil filter

## &all(suction 0.7.H.##' 8prin$#%' =onnectin$ rod assembly#%> !iston assembly#+ =ylinder head(#st sta$e## Halve ca$e(#st sta$e#% Halve ca$e(%nd sta$e suction#I+ 7elief valve(#st sta$e#+ Joint(#st sta$e cylinder head to crankcase#) 8uction valve(#st sta$e#> ;elivery valve(#st sta$e#? 8uction valve(%nd sta$e#'I 5 rin$(#st sta$e valve ca$e

#') 5 rin$(%

nd

sta$e valve ca$e#)) 8uction filtersilencer#>% -node%++ =ooler tube(#st sta$e%+# =ooler tube(#st sta$e%+ ;rain valve%%+ =ylinder head(%nd sta$e%%# Halve ca$e(%nd sta$e delivery%%) 7elief valve(%nd sta$e% ;elivery valve(%nd sta$e%) 5 rin$(;elivery valve ca$e%' =ooler tube(%nd sta$e%'> ;rain valve%> #st sta$e pressure $au$e%>' %nd sta$e pressure $au$e-# =onnectin$ rod- &i$ end bearin$ half liner- 8mall end bearin$&# !iston&% =ompression rin$(#st sta$e& 8lotted oil control rin$(#st sta$e&I =ompression rin$(%nd sta$e& Gud$eon pin&' =irclip=# -dustin$ screC

40



41



42



43



SİNTİNE SEPARATÖRÜ-MARSHALL ORR

Gemilerde, makina dairesindeki sintine sularını temizleyerek #

ppm Bpart per millionD altında denize basan cihazlara sintine

separatörü denir. &u separatör, sintineyi direk sintineden, valf

sandığından veya holdin$ tanktan emerek alır. &unun için kullanılan

pompalar, $enellikle helisel rotorlu pompadır. &u pompa helisel bir

rotor ile içi özel bir lastikten yapılmı" statörden olu"ur. !ompa, bu

özelliği dolayısı ile asla kuru çalı"tırılmamalıdır. &u pompa

vasıtasıyla emilen sintine, separatöre "ekilde $örüldüğü $ibi tam

ortasından sokulur. &ir boru içerisinden $eçen kirli su borunun

içindeki perdeden $eçerken yön deği"tirir ve soldaki küresel valften

içeri $irer. 8ol taraftaki kumların altından $iren sintine dört kademe

kumdan $eçer ve sağ taraftaki kumların olduğu bölmeye $elir. &urada da

yine dört kademe kumdan $eçen sintine ikinci kez sepere olmu" olur.

Kumların olduğu mahalli terk eden sintine, separatör dı"ındaki

üç BD no*lu boru vasıtasıyla üst taraftaki plate*lere $elir.

!late*lerden $eçerek son separasyon i"lemi de tamamlandığında buradan

çıkan su ince bir bakır boru ile sensöre B5il =ontent ;etectorD $elir.

&u bakır borunun çıktığı yerde iki çıkı" vardır. &unlardan biri denize

temiz su çıkı"ı, diğeri ise sintineye kirli sudur. 8u, sensör

44



tarafından okunarak # ppm*in altındaysa denize temiz su solenoid

valfı, # ppm*in üstündeyse sintineye kirli su solenoid valfı açılır.

ÖNEMLİ NOTLAR

8intine separatörü, $emilerde port state otoritelerince en çok

kontrol edilen sistemdir. 8adece bunun için değil deniz ve çevre

kirliliğini de önlemek için bu sistemin doğru bir "ekilde

çalı"tırılması $erekir. &u sebeple öncelikle sintine temiz

tutulmalıdır, viskozitesi yüksek yağ ve yakıt kaçakları $iderilmeli ve

sintineye asla kimyevi ilaç atıkları dökülmemelidir. 8eparatörün

bunları ayırma $ibi bir özelliği yoktur, ayırabilse de bir müddet

sonra kendi kirlenir ve çalı"maz.

8intine separatörlerinde state control*ler tarafından yapılan ve

bizim de devamlı kontrol etmemiz $ereken bazı konular vardır.

#(!ompa emi" yapıyor fakat basamıyorsa filtre temizlenmeli,

sonra da alıcı valfın dili kontrol edilmelidir. !ompa iyi ememiyor ve

de iyi basamıyorsa pompa statorunu yenilemek $erekebilir.

%(1mme ve basmanın normal olduğu durumlarda solenoid valflerin

doğru çalı"ıp çalı"madığı kontrol edilmelidir. # ppm*in altında ve

üstünde valflerin doğru bir "ekilde açılıp kapandığı $örülmelidir.

&unun için # ppm*in üstünde alarm çalarak sintineye çıkı" valfı, #

ppm*in altında ise denize çıkı" solenoid valfı açılmalıdır. B&azı

separatörlerde # ppm*in üzerinde pompa stop eder ya da sintineyi

bil$e tanka $önderir.D

(8ensör içine çalı"ma esnasında bir çubuk sokularak denize ve

sintineye $idi" solenoid valfleri açıp kapattırılır. &u sırada #

ppm*in üstünde alarmın çaldığı kontrol edilir.

I(8intine separatörünün üstünde bulunan yağ Bslud$eD tahliye

valfleri state kontrollerindeki en önemli konudur. &azı separatörlerde

üst kapakta bulunan probe*un Byağ seviyesini ölçen bir çe"it "amandraD

fi"i çekilir ve solenoid valfler açılır, bazılarında ise ve$atörün

arkasındaki düğme &*den -*ya ya da -*dan &* ye $etirilir ve solenoid

valflerin açıldığı test edilir. &u esnada solenoid valfler

elektriklenmi" ve sintine separatöründeki basınç dü"mü"tür. -ncak üçsolenoid valf elektriki olarak açsa da mekanik olarak açmamı"

45



olabilir, bu sebeple çıkı"lar elle kontrol edilmeli veya her bir çıkı"

rekoru $ev"etilerek su veya yağın $eldiği $örülmelidir. 8intine

separatör üzerindeki solenoid valfler elektriki olarak doğru açılıyor

fakat su kaçırıyor ise valflerin içine kum tanecikleri veya pislik

$itmi" olabileceğinden valfler sökülüp temizlenmelidir.

(&ir de separatörün # ppm altında normal çalı"tığını

farzedelim, bu esnada ppm düğmesini kapatırsak temiz su çıkı"ı

kapanmalı ve sintineye çıkı" valfı açılmalıdır. B-utomatic stoppin$

deviceD B&azı separatörlerde pompa stop eder.D

'(8intine separatörü çalı"tırılırken sensör BcamD, temiz bir bez

ya da fırça ile temizlenmelidir. &una rağmen sensörün doğru

okuduğundan emin olamazsak sensörün altında valf var ise kapatılır ve

sensörün içi ılık tatlı su ile doldurularak 5 ppm okunur. <er"eye

rağmen ppm yüksek okunuyorsa sensörün içi temizlenir veya yan kapağı

açılarak $ev"ek elemanlar sıkılır.

)(8eparatör içindeki kumlar dört çe"ittir. 1n alttaki kum daha

kaba olup en üstteki en ince $özeneklidir. 8eparatör kumlarına

coalescer denir ve her farklı kum katmanı arasında filtre mevcuttur.

&u kumlar sepere yapamaz duruma $eldiklerinde yenilenmeleri $erekir,

seyirde ve yenileme imkanı yoksa kumlar dı"arı alınıp ilaçla

temizlenir. 8intine separatörünün sintine $iri" valflerinin yönü B#(%D

her mevsim deği"tirilmelidir. Lok uzun süredir açılmadığı biliniyorsa

separatör üst kapağı sökülerek plate*ler ve aralarında birikmi" pislik

temizlenebilir. 8intine separatörü $övdesinde ve çıkı"ında olan basınç

$eyçleri ile, kumların kirlenip kirlenmediği anla"ılabilir. Gövdedeki

$eyç basıncı çıkı" basıncından büyük ise kumlar kirlenmi" olup

yıkanmaları $erekir.

>(8intine separatörlerinde unutulmamalıdır ki, hava aynen yağ

$ibidir. &u sebeple de sensöre $elen su, bakır boru ile +,> mt

yükseltilip hava firar BM boruD yapılarak havasızlandırılmalıdır.

&öylece ppm*in $ereksiz yere yüksek $östermesi ve $ezinmesi de

önlenmi" olur.

Günümüz kurallarına $öre sintine separatörü9 filtreleme cihazı,

alarmı ve otomatik stop cihazı varsa seyir halinde her zaman ve

-ntarktika dı"ında her yerde kullanılabilir.

46



SİNTİNE SEPARATÖRÜNÜ DEVREYE ALMA

-8intine separatörüne deniz suyu hidraforundan $elen valfı açarak

separatörü deniz suyu ile doldurun.

!-8eparatör üzerindeki adet hava firar valfını açarak havalarını

çıkarın ve deniz suyu $elen valfı kapatın.

"-8intine alıcı ve pompa alıcı valflerini açın.

#-8intine separatörü çıkı" ve dischar$e valflerini açın.

$-!!2 tablosunu açın ve numune suyu valfı açık olsun.

%-6ulumbayı birkaç tur el ile döndürdükten sonra çalı"tırın.

&-8intine basma i"lemi bittikten sonra i"lem sırasını terstenuy$ulayın.

NOT' 8intine separatörü yönlü valflerinin yönünü her mevsim

deği"tirin.

SİNTİNE SEPARATÖRÜNÜN TEMİ(LENMESİ

- no*lu valf kapalı, > no*lu valf açık olsun. 8intine separatörü

deniz suyu alıcı valfını açarak separatörü deniz suyu ile çalı"tırın.

!-8eparatör içinin temiz olduğunu $ördükten sonra no*lu valfı açıp >

no*lu valfı kapatın. 8eparatör üzerindeki adet hava firar valfını

47



açarak yıkama i"lemine devam edin. :ıkama i"lemini # saat yaptıktan

sonra tulumba ve valfleri kapatın. B yönlü valfleri çevirerek her iki

taraf yıkanabilir.D

DÜMEN MAKİNASI

4skele sancak pompaların çıkı"larındaki valfler BI adetD açık

olmalı ve safematic valve block cross BND konumuna alınmalıdır.

/ncelikle pompaların sump tankları doldurma valfleri açılarak

eOpansion tankındaki yağ ile doldurulmalıdır. B&u valflerin

kapatılmasına $erek olmayıp açık kalabilir.D /rneğin, iskele pompa

devrede olsun. !ompa9 sump tanktaki yağı, solenoid valfa Bcontrol

valve blockD yollar. 8olenoid valf enerilenmedikçe yağ, control

valfından $eri döner. ;ümen elektriki olarak iskeleye basıldığında

solenoid valfı enerilenip valfı çapraz konuma $eçirir. &öylece yağ

valf bloğundan iskele ba" silindire B!# bağlantısınaD, aynı zamanda

safematic valve block üzerinden sancak kıç silindire B!% bağlantısınaD

$ider. B-ncak resimde $örüldüğü $ibi bypass valfı açık olduğundan !%

ve 8% bağlantılarında basınç e"ittir.D 4skele ba" ve sancak kıç

silindirde yağ basıncı arttığından ba" piston sancağa, kıç piston

iskeleye doğru hareket eder. &öylece yeke sancağa, $emi iskeleye

döner.

&u esnada iskele kıç silindirdeki yağ, solenoid valf bloğundaki

yoluyla iskele pompanın sump tankına $eri döner.

&ir silindirin keçesi kaçırdığı durumda bir çift silindir $rubu

çalı"ma dı"ı tutulup manuel çalı"tırma valfı Bsafematic valve blockD

vasıtasıyla diğer çift silindir $rubu devreye alınabilir. 2anuel

çalı"ma kolu #*e $etirilirse noA# pump ve kıç silindirler çalı"acak,

kol %*ye $etirilirse noA% pump ve ba" silindirler çalı"acaktır. &öyle

bir durum olursa tork artacağından $emi sürati dü"ürülür ve alabandabasılmaz.

Köprü üstünden noA# pump çalı"tırılıp diğeri 86-0;(&:*a

alındığında $enellikle "u durumlarda yedek pompa noA% devreye $irer 9

-( noA# motor sıcaklığı a"ırı artarsa

&( noA# pompanın yağ tankındaki yağ seviyesi çok dü"erse

=( noA# motorda elektrik kesilirse

48



49



su üreten sisteme evaporatör denir. 1vaporatörün elemanları

diyebileceğimiz parçaları eector pump, distille BEFD pump, heat

eOchan$er, condenser, bir ya da iki eector BnozulD, check valf,

orifis, salinometre, elektrod, safety BreliefD valf ve vakum

breaker*dır.

EVAPORATÖRÜ DEVREYE ALMA

1vaporatörü devreye almak için önce $iri" ve çıkı" deniz suyu

valfleri açılarak eector pump devreye alınır, bundan sonra vacuum

breaker kapatılır ve evaporatör vakum tutmaya ba"lar, minimum '>' mm<$

veya +,?+ bar vakum tuttuğunda silindir soğutma suyu $idi" ve dönü"

valfleri açılıp by(pass valfı yakla"ık % veya I tur kapatılır.

8ilindir soğutma suyu pek çok $emide '+(> =*dir. &u sıcaklıklardaki

tatlı su, vakum altında deniz suyunu ısıtarak kaynatır ve

buharla"tırır. &u kaynamayı $ördükten ( dakika sonra condensere

deniz suyu $iri" ve çıkı" valfleri açılır, bypass valfı varsa, bu valf

istenen basınca $öre kısılır. &uharla"ıp condensere yükselen su

tanecikleri burada yoğu"arak suya dönü"ür ve tavada toplanır. :ine (

dakika sonra ya da tesviye "i"esinde su $öründüğü zaman valfleri

açılarak distille pump çalı"tırılır. !ompanın bastığı su bir

elektroddan $eçer, tuzluluk az ise tanka $idi" solenoid valfı,

tuzluluk fazla ise sintineye $idi" veya evaporatöre dönü" solenoidvalfı açılır. 1vaporatör devreden çıkartılırken yaptığımız i"lemlerin

tersi yapılır.

ÖNEMLİ NOTLAR

1vaporatördeki eector*lerden biri heat eOchan$erdaki suyun

fazlasını alarak deniz suyu seviyesini sabit tutar Bbrine eectorD,

diğeri ise condenser mahallindeki havayı emerek vakumu sağlar Bvacuum

ya da air eectorD. &azı zamanlarda bu eektorlerde kı"ır, midye vs.

olabileceğinden temizlenmesinde fayda vardır. ayet bu eector*lerden

önce check valfler var ise bunların da klapelerinin çalı"ır olduğunu

kontrol etmek $erekir.

Qaman zaman evaporatörün kapasitesi dü"er ve kaynama kötüle"ir.

&öyle durumlarda heat eOchan$er uy$un ise sökülüp dı"arı alınır ve

ilaçla kaynatılır. My$un değilse içeriye ilaç dökülerek yerinde

kaynatılır ve sonra dreyn edilir.

51



ayet silindir soğutma suyu eOpansion tankı eksiliyorsa Bdiğer

sebepler hariçD heat eOchan$er delinmi" demektir, "ekildeki $ibi bir

heat eOchan$er*da, evaporatöre silindir soğutma suyu açılır ve alt

kapak sökülür. ;elik olan borudan su $eleceğinden boru her iki

taraftan Balttan ve üsttenD tapalanır. ayet heat eOchan$er yatay ise,dı" kapak sökülür ve içerisi eector pump*la deniz suyu doldurulur ve

delik boru dı"arıdan $özlenerek kar"ılıklı tapalanır.

1vaporatör her "eyiyle normal ve elektrod da temizlenmi" olduğu

halde tuzluluk fazla ise condenser delik demektir. &unun için

evaporatörün içi eector pump*la deniz suyu doldurulup kapak sökülür

ve delik tespit edilerek kar"ılıklı tapalanır.

1vaporatörlerde, distille pump çıkı" basıncı ile condenser deniz

suyu basıncının $enellikle # bar olması istenirse de farklı sistem ve

farklı $emilerde bu değerler deği"ebilir. 1ector pump basıncı da

$enelde %,>(I,+ bar civarındadır. Gemilerde evaporatörlerde en büyük

sorun eector basıncının dü"mesiyle vakumun azalmasıdır. Hakumun pompa

dı"ında yükselmeme sebebi sistemde bir kaçak olmasıdır. &unun için de

evaporatör içi Bvakum $eyci sökülüp körlendikten sonraD eector pompa

vasıtasıyla #(% bar basınç olacak "ekilde doldurulur. ;ı"arı deniz

suyu kaçağı olan yer vakumu kıran BbozanD yerdir.

ekilde $örülen orifis bir rekor içerisindeki içi delik bir nevi

rondela BpulD dır. &u devreden $eçen suyun basıncı feed valfteki yayın

tansiyonunu a"tığında deniz suyu beslemesi yapılmı" olur. -ncak

zamanla eector pump*ın basıncı azaldığı için yaylı feed BbeslemeD

valf i" $örmez duruma $elir, bu sebeble pek çok $emide bu valfler

sökülüp yerine sarı $ate veya $lobe valfler bağlanmı"tır.

52



&ilinmesi $ereken ve yine en önemli vakum kırıcı yerlerden biri

distille pump*ın boğazıdır, tatlı suyu basarken damla damla kaçıran bu

pompa vakum tutma esnasında vakumu en$eller. &u yüzden bu pompa

çıkı"larında zaten basınç ayarı için valf olduğu $ibi eğer yoksa $iri"

tarafına da valf monte etmek $erekir. &una rağmen pompa sorun

53



yaratmaya devam ediyorsa evaporatör devreden çıkarılacağı zaman

içeride bir miktar tatlı su bırakılır ve vakum tutturulurken distille

pump dü"ük kapasitede suyla çalı"tırılıp sorun $eçici olarak

$iderilir. &ir diğer husus ta zaman zaman $özetleme camının kontrol

edilmesi $erektiğidir.

54



OIL MIST DETE)TOR-*RAVINER

5il mist detektör, ana makina karterinde, yataklardan dolayı

veya pistonun kompresyon kaçırması $ibi nedenlerle olu"acak ısının

neticesinde çıkan duman veya yağ buharı vasıtasıyle makineyi ağır yola

çeken veya stop ettiren bir emniyet sistemidir.

2akinanın karter veya palamar yatak hizalarından, devreler

çekilmi" ve hortumlarla detektör cihazına bağlanmı"tır. 5il mist

detektör çalı"tırıldığında bir rotary valf vasıtasıyla her bir

karterdeki hava fanla emilerek dı"arı atılır. Eanla rotary valf

arasında iki tüp vardır. &unlardan biri reference tube Breferans

tüpüD, diğeri ise measurin$ tube Bölçme tüpüD dür. ekilden

anla"ıldığı $ibi iki tip dedektör vardır. =omparator BmukayeseD typeve level BseviyeD type.

55



=omparator tip detektörde, bir silindir havası ölçme tüpünden

$eçerken diğer tüm silindirlerin havaları referans tüpünden $eçirilir.

<er iki tüpün açık olan ağızlarının önünde birer ayna ve bu aynaların

tam ortasında bir lamba vardır. Eotosel, her iki tüpten çıkan havayıbu lambanın aydınlattığı aynalar vasıtasıyla mukayese eder ve bu değer

$eyçte mikroamper olarak okunur. ayet ölçme tüpünden $eçen silindirin

yataklarında ısınma varsa veya se$manlar kaçırıp ta kompresyon a"ağı

inerse, ölçme tüpü önündeki ayna dumandan kirlenip ı"ığı

yansıtamadığından fotosel hemen makinayı ağır yola çeker. -ynaların

açı ayarına Rzero adustment* B+ ayarıD, lambanın makinayı ağır yola

çekmesini istediğimiz mikroamper ayarına Rlevel adustment* Bseviye

ayarıD denir. /rneğin, makinamız ? silindirli ise ## adet port vardır.

&unların ? tanesi herbir silindire ait olup 3 portu bizim ayarımız

içindir. + portunda ise fan karterden değil makina dairesinden temiz

havayı emer, bu sebeple de değeri + olmalıdır.

+ ayarında, rotary valf dönerken +*a $eldiğinde select düğmesine

basılır ve rotary valf dönmez, ön taraftan tornavida ile mikroamper

+*a ayarlanır. -ynı i"lem level ayarında yapılır, rotary valf 3*ye

$eldiğinde sol taraftaki potansiyometreden kitabın tavsiye ettiği

değer olan > mikroamper ayarlanır.

3evel tip dedektörde de aynı ayarlar yapılır. -ncak çalı"ma

prensibinde bir fark vardır. &u detektörde bir silindirdeki hava ölçme

tüpünden $eçirilirken diğer silindirlerden çekilen hava referans

tüpünden $eçirilmeden by(pass edilir, böylece fotosel sadece o

silindirden çekilen havayı, ayarlanan > mikroampere mukayese eder,

buhar ya da duman o değere ula"tığında makina ağır yola çekilir.

5il mist detektörler çok dikkat edilmesi $ereken önemli

cihazlardır. Lünkü $ereksiz yere makinanın çökertilmesi pek çok sorunu

da beraberinde $etirir. &u sebeple de bazı "eylere önem vermek

$erekir.

(Qaman zaman hortumlar yağ ile dolar, bunlar ilk fırsatta

bo"altılmalıdır. -ksi takdirde buhar yapıp aynayı kirleteceğinden

$ereksiz yere makina çökebilir.

(-yarlar, limandan kalktıktan ve # saat tam yolda $idildikten

sonra yapılmalıdır. &u esnada makina çökme ihtimali olduğundan oilmist detektörün fi"i çekilip ayar yapılır, böylece oil mist çalı"mı"

56



olur, ama makinaya kumanda etmez. 2akina ve karterin, normal çalı"ma

sıcaklıklarına ula"madan yapacağımız ayarların, bunların normal seyir

değerlerine ula"tığında daha farklı olacağı bilinmelidir.

(;ikkat edilecek bir diğer husus da, $erek makinadan $elen,$erek tüplerin hortumlarının $ev"ek ve delik olmamasıdır. &öyle bir

durumda diğerlerinin değeri kötü olmasa da delik ve $ev"ek olanlar +

mikroamper olacağından, hortumları sağlam olanlar diğerlerine $öre

nispi olarak kötü $örünebilirler. &u olay da, bizim yanlı" değer

okumamıza ve yanlı" değerlendirmeler yapmamıza sebep olur.

(7utin olarak da aynalar ve tüpler kontrol edilmeli ve kirlilik

var ise temizlenmelidir, böylece okunan değerler doğru olacağından

makinanın da $ereksiz yere çökmesinin önüne $eçilmi" olur.

PİS S+ ÜNİTESİ-SE,A*E +NIT-NEPT+MATI)

57



!is su ünitesi, $emilerdeki tuvalet Bnadiren de banyoD

atıklarını temizleyerek $emi dı"ına $önderen sisteme denir. &unun için

önce dischar$e valfı kapatılır ve inlet tankına B#+D $iri" valfı

açılır. Snlet tankı yükselip belli bir seviyeye $elince "amandıra

devreyi tamamlayarak inlet pump BI+D, circulation pump BI#D veinection pump*ları BI%(ID çalı"tırır. Snlet pump, pis suyu eOpansion

tanka B##D yollar, bu esnada pis su, bu tanka $irerken filtreden B#D

$eçirilir ve buradan da circulation pump BI#D ile pressure tanka B#%D

$önderilir. &u tankın çıkı"ında kısma hortumu BnozulD B%D olduğundan

atıkların burada basıncı artar ve atıkların bir kısmı nozuldan

flotation tanka B#D, bir kısmı da eector BI'D vasıtasıyla eOpansion

tanka $eri döner. &u dönü" sırasında da slud$e tankın B#D üst

tarafındaki hava filtresinden BID $eçirdiği havayı emer ve bu hava ile

pis su içindeki maddelerin parçalanması sağlanır, bu "ekilde sürekli

bir sirkülasyon yapılır. -ynı anda nozuldan B%D $eçen pis su

flotation tanka B#D $önderilirken pis suya, inection pumplar BI%(ID

vasıtasıyla chlorine Bkalsiyum klorürD ve floc a$ent Bdemir üç klorürD

enekte edilir. 1nekte edilecek miktarlar instruction book*taki

değerlere uy$un bir "ekilde pompa üzerinden stroke ayarı ile yapılır.

Elotation tankta B#D enekte edilen ilaçlarla da temizlenmi"

olan pis su, perdelerin arasından $eçerek clean Cater outlet tanka

B#ID $ider, suyun üst tarafındaki tortular ise scraper band BID ile

slud$e tankına B#D $eçer. 8craper band da BD, diğer pompalar $ibi

inlet tanktaki "amandıra B'+D sayesinde çalı"ır.

=lean Cater outlet tanktaki B#ID temizlenmi" su, yükselip

"amandırayı B'#D hareket ettirir, o da devreyi tamamlayarak dischar$e

pump*ı BIID çalı"tırır ve temiz su dı"arı basılır. 8u azaldığında yine

"amandıra vasıtasıyla pompa stop eder.

8lud$e tankta biriken tortular ise $emi, demir veya limandan

ayrıldıktan sonra açıkta Bkurallara $öre "imdilik sahilden en az I mil

uzaktaD denize basılır. :ine açıkta tüm tanklar temiz su ile

doldurulup yıkanarak denize basılabilir.

!is su ünitesi çalı"ırken %# ve %% no*lu valfler sürekli açık

tutulur. emadan da anla"ılacağı $ibi %, %', %), %> ve %? no*lu

valfler tankları dı"arı basmakta veya yıkamakta kullanılır. :ıkama

için su, + no*lu valften verilir.

58



&u ünitenin bakım tutumu kolaydır, $enellikle "u kontroller

yapılır.

(!ressure tank B#%D üzerindeki basınç $eyci +, bar civarında

olmalıdır. ayet $eyç çalı"ıyor ve basınç $östermiyorsa nozzle B%D ve

eector BI'D sökülerek hava ve suyla temizlenir.(Qaman zaman pis suyun $eçtiği filtrenin B#D kontrol edilerek

temizlenmesi $erekir.

(Qaman zaman da hava filtresinin BID temizlenmesi $erekebilir.

(Lalı"ma esnasında kontrol lambalarından pompaların otomatik

olarak devreye $irdiği ve yine otomatik olarak stop ettiği kontrol

edilmelidir. &öylece inlet tanktaki "amandıranın i"levini yerine

$etirdiği ve normal çalı"tığı kontrol edilmi" olur. -ksi taktirde,

inlet tank ta"ar.

(-yrıca dischar$e pump*ın otomatik yapıp yapmadığı kontrol

edilir ve böylece clean Cater outlet tanktaki "amandıranın da $örevini

yapıp yapmadığı kontrol edilmi" olur. -ksi taktirde ise, bu tank ta

ta"ar.

(8on olarak ta tankların yüksek seviye alarmları elektriki

olarak kontrol edilmelidir.

!is su ünitesinin kapasitesinin yeterli olup olmadığı

hesaplanırken tuvalet atıklarının ki"i ba"ına )+ lt, banyo(lavabo

atıklarının da yine ki"i ba"ına %++(%+ lt olduğu varsayılır.

59



60



ISITMA VE SO+TMA

A-.+(L+K' Gemilerde kullanılan buzluk sistemi $enellikle E#% veya E%%

$azı ile çalı"ır. &uzluk kompresörü, soğutucu olarak kullanılan $azı

yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkla kondensere yollar. Gaz, önce yağ

separatöründen $eçer ve içinde bulunan yağı separatörde bırakır ve

yağ, oradan da kompresör karterine döner. 8eparatörden $eçen freon,

kondenserde BkulerD soğuyup yüksek basınçlı sıvı haline $elir.

Kulerden çıkan $az, filter dryer*den ve solenoid valften $eçerek

soğutma odasındaki eOpansion valfe $elir. 1Opansion valfte basıncı

dü"en ve çevre ısısını alan freon, yüksek basınçlı sıvıdan alçak

basınçlı $aza dönü"ür ve soğuma yapar. 1tlik, balıklık, sebzelik ve

kuru kumanyalıktaki fanlar serpantin Bsoğutma kan$alıD lerdeki soğuğu

çevreye vererek buzluk odalarını soğuturlar. 4"ini bitiren alçakbasınçlı $az kompresöre $eri döner ve soğutma i"lemi tamamlanmı" olur.

&uzluk devresindeki dryer, freon içindeki nem ve suyu alır.

Qaman zaman bu su, eOpansion valf ve solenoid valflerin normal

çalı"masını en$elleyerek olmaması $ereken yerde freonun soğutma

yapmasına sebep olur. ;ryer $örevini yapamaz hale $eldiğinde

yenilenmeli veya içindeki silika$el deği"tirilmelidir. &una rağmen

devrede su kalıyorsa devreye az miktarda metanol çektirilebilir.

-yrıca dryer elemanı olarak sadece silika$el değil, kalsiyum klorür de

kullanılmaktadır.

ayet sistemde herhan$i bir sebeple $az eksilmesi olursa devreye

$az çektirilir. Kondenser çıkı"ındaki valf kapatılarak $az kulerde

toplanır ve $az çektirme hortumu kuler çıkı"ı ile tüpe bağlanır. 6üpün

valfı ile $az çektirme valfı açılarak sisteme $az $önderilir.

Kompresör aralıklı çalı"tırılıp $az kulere toplanır. BGaz çektirme

i"lemi buzluk kompresörüne dönü" devresi üzerinden de yapılabilir.842D

0adiren kompresör karter yağı eksilir veya rutin olarak yağının

yenilenmesi $erekir, böyle bir durumda kompresör $iri"(çıkı" valfleri

kapatılarak kör tapa alınıp karter yağı ilave edilir ya da kompresör

stopta iken karter, vakum pompası ile vakuma $eçirilip karter yağ

çektirme borusu ile vakum altında yağ çektirilir. &ir diğer yol da

kompresör devrede iken alçak basınç presostatı ile kompresörün vakuma

$eçirilmesi ve yine karter yağ çektirme borusu ile yağ

çektirilmesidir.

61



&uzluk kompresörü alçak basıncı +,#(#,> bar, yüksek basıncı ise

#+(# bar civarındadır. :ani dönü" basıncı alçak basınç presostatında

#,> bar olduğunda kompresör devreye $irer ve basınç 5*a yakla"tığında

yani +,#(+,% bar*da kompresör stop eder. &u esnada yüksek basınç #+(#%

bar civarında tutulur. -yrıca deniz suyunun $elmemesi veya az $elmesi$ibi durumlarda emniyet olarak yüksek basınç presostatı kullanılır.

/rneğin, deniz suyunun az $elmesi $ibi durumlarda #> bar civarına

ayarlanan yüksek basınç presostatı kompresörü stop ettirir. 8orun

$iderildikten sonra kompresörün devreye sokulabilmesi için yüksek

basınç presostatının, üzerindeki düğmeden resetlenmesi $erekir.

Kuler üzerinde sistemi a"ırı basınçtan koruyan bir de safety

valf bulunur. :üksek basınç presostatının $örevini yapamadığı veya

sistemde a"ırı $az olduğu durumlarda safety valf açarak a"ırı basınç

ve $azı sistemden dı"arı atar.

SOR+NLAR VE /Ö(ÜMLERİ

&uzluk sistemi, ayarları ve kontrolleri iyi yapılırsa pek sorun

çıkarmasa da "u hususlara dikkat etmekte fayda vardır.

(Kompresöre dönü" karlanıyorsa

a(1Opansion valf fazla açık olabilir.

b(ayet valf fazla açık değilse fan çalı"mıyor olabilir, ancak

normal çalı"an sistemlerde fan çalı"mıyorsa kompresör stop etmelidir.

c(Heya serpantinler karla dolmu" olduğundan ısı transferi

olmayacaktır, bu durumda da serpantinlerin defrost edilmesi

$erekiyordur.

(Kompresör sık sık devreye $iriyorsa Bkısa çalı"ıyor(çok bekliyorsaD

ve soğutma az ise

a(1Opansion valf fazla kapalıdır.

b(Gaz azdır.

c(1Opansion valfın filtresi tıkalıdır.

(Kompresör yüksek basınçtan devreden çıkıyorsa

a(;eniz suyu pompası stop etmi"tir Bbu durumda kompresör stop

etmelidirD veya yeteri kadar su basamıyor.

b(Kuler tıkalı.

c(Kompresörde normalden fazla $az var.d(1Opansion valfler fazla kısık.

62



63



(8istemde $az eksiliyorsa

a(Kompresör "aft boğazında mekanik sealden kaçak vardır.

b(Kompresör ve kuler üzerindeki valflerin boğazında ve tesviye

"i"esinde kaçak var.c(Kuler borusu delik veya aynadan kaçak var.

d(1Opansion valf $iri" çıkı" bağlantılarında veya valflerinde

kaçak var.

e(8erpantinlerde delik var.

(Karter yağı eksiliyorsa

a(<arici kaçak var.

b(8eparatör yağı sepere edemiyor yada kartere $eri döndürmüyor.

Gaz kaçağı kontrolü için "u yöntemler uy$ulanır.

a(Gaz detektörü ile kontrol yapılır. ;etektörün üzerinde

fleOible hortum ile hassasiyet ayarı için bir düğme mevcuttur. Kaçak

olan yere yakla"tırıldığında alarm verir ancak çe"itli $az ve boyalara

da tepki $österebilir.

b(!ropan $az detektörü ile yapılan kontrolde propan $az valfı

açılarak yakılır. 2avi renkte olan alev kaçağa yakla"tıkça ye"ile

döner.

c(Kaçak olması muhtemel olan eOpansion valf bağlantıları v.s.

yerlere köpük veya tükürük sürülerek kontrol yapılır.

.-AIR)ONDITION 0A1)2' &uzlukla aynı prensiple çalı"ır, ancak alçak

basıncı (' bar arasındadır. Hakuma yakın çalı"tırılmadığı için yağ

separatörü olmayabilir. Herimi arttırmak için fanlar dı"arıdan içeriye

değil, içeriden içeriye çalı"tırılır.

)-ISITMA' ;ı"arıdan içeriye hava üfleyen fanın önündeki steam

kan$allarına steam açılmasıyla ısıtma temin edilir, böylece ya"am

mahalline sıcak hava üflenmi" olur. -ncak bazı $emilerde nadiren de

olsa steam yerine elektrikli ısıtıcılar kullanılır.

D-MAKİNA 3ANLARI' 1mici ve basıcı olmak üzere iki çe"ittir. Eanların

verimli çalı"abilmesi için fan kanatlarının keyslere mümkün mertebe

Bsürtmeyecek "ekildeD yakın olması $erekir. &ize dü"en $örev ise tel

filtrelerini sürekli temiz tutmak ve hasarlı filtreleri derhal

deği"tirmektir, bu aynı zamanda survey kontrollerinde çok dikkatedilen bir husustur.

64



IN)INERATOR4Ü DEVREYE ALMA

/ÖP KOYMA

-:anma mahalinde yabancı madde olup olmadığını kontrol et.

!-8Citch*i noA#*e $etirdiğinde panele elektrik $elecek. :anma

mahalli kapağı üzerindeki lamba yanacak.

"-Kapak üzerindeki düğmeye basarak kapağı aç ve yakılacak

maddeleri Büstübü, bez, vs.D içeri koy.

#-Kapağı kapat.

/ALI5TIRMA

$-8Citch*i noA%*ye $etir, bu durumda baca $az fanı çalı"acak.

%-&aca $az fanının damperlerini ne$atif basınç minimum %

mmF= olacak "ekilde ayarla.

&-8Citch*i noA*e $etirdiğinde burner pro$ram devreye

$irer ve burner #. kademede çalı"ır. 1ğer içeride yakılacak fazla

madde yoksa bu pro$ram yeterlidir. ayet daha fazla ısı

isteniyorsa sCitch noAI* e $etirilir. &öylece burnerde #. ve %.

kademe aynı anda çalı"ır.

6-Löp yakma i"lemi bitirildiği zaman sCitch noA%* ye

$etirilir. 1ğer yanma mahalindeki ısı %++P=*nin altına inerse

kapağın üzerindeki lamba yanacak, böylece içeriye yeniden yakılacak

çöp konabilir.

NOT' :ağlı parçalar ve separatör slud$e*ı $ibi "eyler k$

$ibi küçük miktarlarda yakılabilir.

SL+D*E YAKMA

7-+ dakika kadar diesel oil ile çalı"tırılıp ısıtma sürecinden

sonra sCitch*i noA* e $etir, slud$e pompası çalı"acaktır.

8-<ava devresindeki ve slud$e tankındaki suyu dreyn et.

-8Citch*i noA'*ya $etir. 8lud$e valfı BpresostatD açıldığı

zaman Rslud$e dosa$e valve*ı BpompasıD çalı"acaktır, slud$e*ı atomize

edecek havanın valfını aç, böylece havanın solenoid valfı açılır.

!-2otor di"li valfı üzerinden, slud$e*ı yakmak istediğinmiktarda ayarla. <avayı da, yanma parlak olacak "ekilde ayarla.

65



&aca $azı sıcaklığının +P=* yi a"madığını $ör. &u, diesel oil

ile slud$e*ın birlikte yanma konumudur.

"-8Citch*ı noA)*ye $etirdiğinde diesel oil solenoid*i

kapanacak. :alnız slud$e iyi kalitede ise yanacaktır. B8lud$e*ın

yakla"ık >+(?+P=*ye kadar ısıtılması $erektiği unutulmamalıdır.D

NOT'&u durumda iyi yanma olabilmesi için incinerator*un içi

sıcak olmalıdır.

STOP ETME

#-Gözetleme camından sıvı veya katı yakıtın bitip yanma

olmadığını $örünce sCitch*i noA#*e $etir.

$-8ıcaklık %++P=*nın altına inerse baca $az fanı stop

edecektir.

%-4çerisinin yeterince soğumasını bekle ve yanmamı" parçalar

ile külleri alarak içerisini temizle.

NOT'&aca $az sıcaklığı maO.I++P=*dir. 0ormal sıcaklğı ise +P=*

dır.

66



STERN T+.E-SIMPLE9 SEAL

8tern tube $eminin kıç tarafında içinden pervane "aftı $eçen ve

içi yağ ile dolu olup her iki tarafındaki seal rin$ler sayesinde deniz

suyunun makina dairesine $irmesini önleyen yerdir.

8impleO seal*lere çalı"ırken a"ırı basınç uy$ulanmamalıdır. &u

yüzden, $emi yüklü veya balastlı Byani bo"D iken $ravity tankı ile

deniz suyu basıncından ancak +,%(+, bar daha fazla bir basınç

sağlanır. :ük veya balast su hattı ile $ravity tank yağ seviyesi

arasında "u formül $eçerlidir. <T+,#'<U%,>BmD

&urada <, pervane "aft merkezi ile yük veya balast su hattı

arasındaki dikey mesafedir, ölçüsü mt cinsindendir. ayet $emi

balastlı iken <9 #I metreden fazla ise emniyet için ikinci bir $ravity

tank monte edilir. &u, !erbunan seal rin$ler için $eçerlidir. Hiton

seal rin$ler için ikinci bir tanka ihtiyaç yoktur. -mbalalı bir

"ekilde $emilere $önderilen seal rin$ler zedelenmesin diye açılmazlar,

sadece kullanılacakları zaman sandıktan çıkarılırlar.

SIMPLE9 SEAL4İN MONTA:I

8eal rin$ler bağlanmadan önce tüm mahallin temizliği ve sökülen

elemanların a"ınma toleransları kontrol edilir. Kontrolü yapılacak

elemanlar pervane, sterntube, pervane "aftı ve yatak klerensleridir.

!ervane "aftı içeriye sürülmeden önce iyice temizlenir. &u

temizlik dizel oil ya da yağ ile zımparalanarak yapılır. afta i"lem

yapılmadığı süre içinde muhakkak surette "aft çar"af yada benzeri bir

"eyle sarılarak tozdan muhafazası sağlanır.

aft içeri sürülmeden önce "aftın çatlak kontrolü yapılır. &unun

için önce pervanenin kama yuvası tekrar tekrar temizlenir, bu

kontrolde üç farklı spray kullanılır. 4lk spray temizlik içindir.

4kinci spray sıkıldığında "ayet kama yuvasında çatlak var ise bu spray

çatlağı doldurur. &u spray tüm kama yuvası boyunca sıkılır. &u i"lemin

ardından #(%+ dakika spray çatlağa i"lesin diye beklenir. Vçüncü

spray tüm kama yuvası boyunca sıkılır ve çatlak var ise bu kısımlarda

renk deği"ikliği meydana $elir. Latlak kontrolünün kama yuvasından

67



yapılmasının sebebi en büyük stresin bu böl$ede bulunması ve "aftın da

en zayıf böl$esinin burası olmasındandır.

!ervane "aftı içeri sürüldüğü zaman ba" seal "afta $eçirilir ama

sıkılmaz. aftın makine dairesindeki ucu kaplinden $eçirilerekrondelası konup

somunu bağlanır ve

setuskuru sıkılır. &u

i"lemi takiben kıç

seal "afta $eçirilir,

civataları yardımıyla

sterntube $övdesine

monte edilir. -ynı

anda ba" seal de

makine dairesinden

yerine bağlanır.

2akine tarafındaki krom layner flence monte edildikten sonra kıç

sealin krom laynerini tutan mesnetleri sökülerek "afta $eçirilmi" olan

pervane $övdesine kıç sealin layneri monte edilir.

68



ayet krom laynerlerde seal rin$lerden dolayı a"ınma varsa

laynerler tornada paso verilerek yüzeyleri tashih edilir. /rneğin I%+

mm çapında olan bir krom laynerde verilecek maOimum paso miktarı .%

mm*dir. ;eğerler tablolardan bakılarak bulunabilir. Krom laynerlerin

bağlanmasında i"arete dikkat edilir. &u i"aret pervanedeki marka ile

çakı"tırılarak bağlanır ve bu markalar yukarı konumda iken Cear doCn

$au$e ile üstten ve alttan ölçü alınır. &unun için kör tapa sökülerek

Cear doCn $au$e yuvaya sıkıca viralanır ve ölçü alınır. -lınan ölçülerCear doCn $au$e kutusundaki diğer değerlerin yanına not edilir.

2akineye dı"arıdan su $irmesini önleyen keçeler kıçta adet

ba"ta % adettir. &u keçeler #*den *e kadar numaralandırılmı" olup #

no*lu keçe en kıçta pervaneye en yakın keçedir. ;ört parçadan olu"an

kıç rin$lerin arasına adet seal rin$, üç parçadan olu"an ba"

rin$lerin arasına % adet seal rin$ konur. &u rin$lerin ağız

konumlarına çok dikkat etmek $erekir. &u seal rin$lerin konumlarının

nasıl olacağı kutusunun içindeki instruction*da açıkça $österilir. &u

seal rin$lerin içinde krom laynere basmaya yardım eden yaylar bulunur.

ayet krom laynere paso verilirse yayların kesilerek kısaltılması

$erekir. Krom laynerin çapındaki # mm ufaltmaya kar"ı9 yay, mm

kısaltılır. :ine dı"arıdan krom laynerin içinden deniz suyunun

69



$irmesini önleyen bir adet o(rin$ mevcuttur. Krom laynerler monte

edilirken o(rin$in bulunduğu taraftan feeler $au$e ile klerensleri

kontrol edilir.

&ütün monta i"leri tamamlandıktan sonra ba" sealdeki sealin$

rin$lerin arasına bir yerden, kıç sealdeki sealin$ rin$lerin arasına %yerden tapaları sökülerek yağ doldurulur. &undan sonra seallerin

arasındaki "aft bo"luğuna sterntube $ravite yağ tankı vasıtasıyla yağ

alınır. &u yağ alımı esnasında hiçbir basınç uy$ulanmayacağı $ibi

sterntube*ün hava firarı $ev"etilerek havasının çıkarılması sağlanır.

&u yağ alımı i"lemlerinden sonra birkaç saat beklenerek yağ kaçağı

kontrolü yapılır.

8terntube*te kullanılacak yağlarda tavsiye edilen yağ 8-1

+*dur. /rneğin, 8hell türü bir yağ kullanılacaksa -r$ina 5il +

kullanılır. Kullanılan yağların sıcaklıklarının !erbunan seal

rin$lerde '+P=*yi, Hiton seal rin$lerde ise ##+P=*yi a"maması istenir.

:ine aralıklı olarak sterntube*deki yağdan numune alınması ve yağın

kirli olup olmadığının kontrol edilmesi tavsiye edilir. &a" seal

rin$ler için kullanılan yağın ayda bir yenilenmesi en iyi yoldur. -z

miktarda olan yağ kaçağı sorun olmasa da kaçaklar devam ederse yağın

viskozitesini arttırmak $erekir, bunun için de 8-1 + yerine 8-1 I+(+

yağ kullanılır. :ine örnek verirsek, 8hell türü bir yağ kullanıyorsak

Gadinia 5il I+ kullanılır.

70



+* 6 *OVERNOR

-SYN)HRONI(ER 0SPEED AD:+STIN* )ONTROL2-THE SYN)HRONI(IN*

MOTOR' 8enkronizör ya da hız ayar kontrolü, yalnız çalı"an motorun

hızını veya paralel çalı"an motorların yükünü deği"tirmek ve ayarlamak

için kullanılır. 8enkronizörün tam altına bunun tur sayısını $österen

bir indikatör konmu"tur.

Mzaktan devir kontrolünü sağlamak için MG> $avernörün özel kapağı

üzerinde bir senkronize motoru monte edilmi"tir. 8enkronizasyondanönce motorun frekansını, senkronizasyondan sonra da yük dağılımını

deği"tirmek amacıyla kullanılır. ;= ya da -= $erilimde olabilir.

5peratörün $avernör üzerindeki senkronize kontrol düğmesini

çevirerek devir ayarlamasını sağlamak için motor "aftı ve senkronize

ayar di"lisi arasında bir sürtünmeli kaplin mevcuttur. &u kaplin, hız

ayarı bitme limitine vardığında motorun hasar almasını en$eller.

!-SPEED DROOP' 8peed droop kontrolü, aynı "aftı döndüren eneratör

sistemlerinde veya paralel çalı"an makineler arasında yükü otomatik

olarak bölmeyi ve den$elemeyi sağlar.

8peed droop, terminal "aft dönerken devir ayar yayının

tansiyonunun deği"mesi yoluyla olur. -rttırılmı" yakıt, yay

tansiyonunu azaltır, buna bağlı olarak $avernör devir ayarını dü"ürür

ve makina yük altında çalı"ıyorsa kademe kademe devrini dü"ürecektir.

:ük ve devir arasındaki bu ili"ki, ünite mekanik veya elektriksel

olarak diğer ünitelerle beraber çalı"ırken yük deği"imlerine kar"ı bir

direnç rolü oynar.

8peed droop sıfıra yakla"tırıldığında ünite devir

deği"tirmeden yükü deği"tirebilir. Genel bir kural

olarak, tek ba"ına çalı"an üniteler sıfır speed droop*a

ayarlanmalı, birbirine bağlı çalı"an üniteler ise

yeterli yük dağıtımını sağlayacak en dü"ük droop

ayarında çalı"tırılmalıdır. ;iğer ünitelerle bağlı

çalı"an -= eneratör üniteleri, üniteler arasında yük

71



kaymasını önlemek amacıyla yeterince yüksek B$öster$ede +(+

arasındaD bir droop ayarına sahip olmalıdır. 1ğer tesisteki bir ünite

yeterli kapasiteye sahipse $avernörü sıfır dü"üme ayarlanabilir ve bu

ayar sistemin frekansını düzenleyecektir. &u ünite kapasitesinin

sınırları dahilinde tüm yük deği"imlerini üzerine alacak ve eğerkapasitesi a"ılmazsa frekansı kontrol edecektir. 8ıfır speed droop*lu

$avernörün sistem frekansı senkronizörünü çalı"tırmak suretiyle

ayarlanır. Vniteler arasında yük dağılımı ise speed droop*lu

$avernörlerin senkronizörlerini çalı"tırmak suretiyle ayarlanır.

"-LOAD LIMIT'3oad limit, $avernörün terminal shaft*ının dönü"üyle

makineye yüklenecek yükü ve yakıt miktarını, hidrolik olarak sınırlar.

-yrıca bu kontrol sıfıra ayarlamak suretiyle makinenin shut doCn*ı

için de kullanılabilir.

056A /nceden load limit düğmesini #+*a ayarlamaksızın, manuel olarak

makine bağlantısını yakıtı arttırmaya zorlamayınız.

Gavernör makineye bağlanırken line*da bağlanmasına ve makineden

hareket alan iletim bağlantısının Bdi"liD düz$ün yerle"tirilmesine

büyük özen $österilmelidir. Gavernör tabanı ve makinenin üzerindeki

monta zemini arasına bir conta konulmalıdır. 1ğer $avernörün tırtıllı

BerkekD bir "aftı var ise, Bdi"iD yuva üzerine kendi ağırlığıylaoturacak "ekilde serbestçe kaymalıdır. BGavernörü hiçbir zaman kendi

tahrik "aftı üzerine bindirmeyiniz.D

1ğer kamalı bir $avernör "aftı kullanılıyorsa di"linin kamalı

"aftı düz$ün kavradığından emin olunmalıdır. 0e çok fazla bo"luk, ne

de sıkılık olmalıdır. &ozuk di"ler, "aft(kama a"ınması vb. den

kaynaklanan düzensizlikler $avernör tarafından yakıt kontrol sistemine

aktarılarak hatalı kontrole sebep olacaktır.

3oad limit cihazı mekanik değil de, daha çok hidrolik olarak

çalı"tığından, $avernör çalı"madığında Bveya akümülatörlerde yağ

basıncı olmadığındaD, load indikatör konumu, load limit control elle

çevrilerek deği"tirilemez. Gavernörü monte ederken, yakıtın kesik

olduğu Bsıfır yükD konumu elde etmek için terminal "aftı bir kolla

çevirmeden önce load limit düğmesini #+* a $etirin. 6erminal "aft ile

yakıt kontrol sistemi arasındaki bağlantıda hiçbir kayıp hareket veya

a"ırı sürtünme olmamalıdır. -"ınmadan dolayı olu"an kayıp hareketi

üzerine almak amacıyla, yakıtı azaltacak, hafif bir yay bağlanması

72



$enellikle tavsiye edilir. Lok $üçlü yay kullanarak $avernörün çalı"ma

kapasitesini zorlamaktan kaçının.

2akinayı çalı"tırmadan önce load limiti *e ayarlayın9 bu,

makinenin a"ırı yakıt harcamını ve çok çabuk hızlanmasını en$eller.

2akina ısındıktan sonra bu limiti #+*a ayarlayın. 8enkronizöryardımıyla makinenin normal devri ayarlanır. ;eneyimlerle bundan

sonraki çalı"tırmalarda daha fazla yakıt sınırlandırmalarına $erek

olup olmadığı anla"ılacaktır.

#-)OMPENSATIN* AD:+STMENT' <er ne kadar makina yüksüzken sabit

devirde tatminkar "ekilde çalı"ıyor $özükse de aslında makinenin

$avernör ayarı doğru olmayabilir. :ük

deği"imlerinden sonra a"ırı yüksek ve a"ırı dü"ük

devir, normal devire $eç dönme yanlı" yapılmı"

compensatin$ ayarındandır. -ynı zamanda belli

devirler arasında $ezinme durumunda da bu ayar

yapılmalıdır.

2akina ve $avernör yağı normal çalı"ma

sıcaklıklarına ula"tığı zaman makina yüksüzken

a"ağıdaki ayarlama prosedürü uy$ulanır 9

-=ompensation indikatör somunu $ev"etilir ve indikatör maO.B#+D

seviyeye $etirilir.

!-6apası çıkartılıp compensatin$ iğne valfi tornavida ile tur veya

daha fazla $ev"etilir. 6ornavidanın iğne valf üzerindeki derin

olmayan tornavida yarığına $irdiğine emin olun. 8onra $avernörün yağ

kanallarında sıkı"an havayı dı"arı atabilmesi için B$ezinen devirleD

bir buçuk dakika kadar çalı"masına izin verilir.

";=ompensation indikatör somunu $ev"etilerek mandal min.B+D konuma

$etirilir. 4ğne valf, makinenin devir sayısı sabitlenene kadar kademe

kademe sıkılır. 8abitlenme noktasından öteye $eçilmez. 4ğne valfi

sonuna kadar sıkarak önceki konumda ne kadar açık olduğu tespit edilir

ve tur sayısı not edilir. Half daha önce tespit edilen devrin

sabitlendiği noktaya kadar $ev"etilir. 2anuel olarak makina devrine

müdahale etmek suretiyle ayar test edilir. 1ğer $avernör tek

compensatin$ yaylı ve valf #> turdan fazla açıksa ya da iki

compensatin$ yaylı ve valf > turdan fazla açıksa yaptığımız ayar

doğrudur ve I(('. adımlara $erek kalmamı"tır.

73



#-1ğer devir üçüncü adımın sonunda sabitlenmediyse indikatör iki

kademe yükseltilir B%*ye $etirilirD ve iğne valf açılarak makinenin

sabit olmayan devirde çalı"masına izin verilir.

$-.adım tekrar edilir.

%-Gerekirse .,I.,. adımları ayar doğru olana kadar tekrar edin. 6ekcompensatin$ yaylı $avernörlerde #>W#I tur, iki compensatin$ yaylı

$avernörlerde #%(I tur uy$undur.

&-2ümküm olduğu kadar az compensatıon olması istenir. =ompensation

iğne valfinin $ereğinden fazla kapatılması yük deği"iminden sonra

$avernörün normal devire yava" dönmesine sebep olur. =ompensation

ayarının maksimum noktaya yakın ayarlanmasından dolayı ;ashpot

plun$erin a"ırı hareketi yük deği"iminde a"ırı devir deği"imine

sebep olur.

+Y*+N YA Ö(ELLİKLERİ VE YA DEİ5İMİ

1n iyi $avernör performansını ve en uzun servis ömrünü elde

edebilmek için uy$un yağ seçimi $erekmektedir. :ağ köpürmeye , slud$e

olu"turmaya , hava yapmaya minumum eğilimli olmalıdır. Gavernörün

parçalarını korozyona kar"ı koruyup , seallere ve boyaya zarar

vermemelidir. 8entetik yağlar $enellikle tavsiye edilmez. 8eçilen yağ

yüksek viskozite indeksine sahip olmalıdır9 normal çalı"tırma

sıcaklıklarında viskozitesi #++(%++ 8.M.8. B8aybolt Mniversal 8econdsD

arasıdır.

Genellikle çalı"ma sıcaklığı +°=*den dü"ükse 8.-.1. #+, +('+°=

arasındaysa 8.-.1. %+, '+()+°= arasındaysa 8.-.1.+, )+(>+°=

arasındaysa 8.-.1. I+, >+°=*den büyükse 8.-.1. +*lik yağ tatminkar

sonuç verir. 2akinanın $avernöründe kullanılacak yağ bu $ereksinimleri

kar"ılamalıdır. Gavernördeki sorunların ana sebebi yağ kirliliğidir.

8adece yeni ya da filtre edilmi" yağ kullanılmalıdır. Gavernör yağı

için kullanılan yağ tenekeleri temiz olmalı ve kullanılmadan önce aynı

yağın ince bir katmanı ile sıvanmalıdır.

Gavernörün yağının kirlendiği, a"ırı ısınmadan dolayı kullanılmaz

hale $eldiği zamanlarda yağı sıcakken dreyn edip aynı yağın dü"ük

viskoziteli olanıyla yıkayın ve tekrar yeni yağla doldurun. Gavernörü

temizlemek için solvent kullanılacaksa bu solvent, oil seallere ve

$asketlere zarar vermeyecek türde olmalıdır. 6ekrar yağ konulmadan

74



önce hazne tamamen bo"altılıp temizlenmelidir. Gemilerde $avernör

temizliği için K175810 kullanılır.

Gavernör yağı yabancı maddelerden arındılmı" olmalıdır. My$un

ko"ullarda yağ deği"tirilmeden ' ay kadar kullanılabilir. Gavernördüz$ün çalı"mıyorsa yağ kirlenmesi problemin asıl sebebi olabilir.

:ağı deği"tirmek için $avernörün üst kapağı açılır, $avernör makineden

ayrılır ters çevrilerek yağı bo"altılır ve ince yakıtla BkerosenD

içi temizlenir. Eriction cover eğer $ev"ekse dü"er ama diğer parçalar

kasten sökülmedikçe dü"mezler. 4yice dreyn edip temiz yağla tekrar

doldurun. 1ğer $avernörü sökecek kadar vakit yoksa yağı dreyn ederek

temiz, ince yakıtla BkerosenD doldurun ve + saniye kadar iğne valf

açık konumda çalı"tırıp dreyn edip temiz yağ ile doldurun. BGavernörü,

yağ ile doldurup store*da saklayın.D

ÖNEMLİ NOTLAR VE SOR+NLAR İLE /Ö(ÜMLERİ

-;G*yi çalı"tırdığımızda devir sabit durmayıp sürekli $eziniyorsa

B)++(>++ rpm $ibiD compensation ayarı $ereklidir.

!-Gavernör sağır yani $eç tepki veriyorsa yapılacak ilk i"

a(Gavernörün temizlenmesi ve yağının yenilenmesidir.

b(Eriction kaplin somunu çok sıkıdır, az $ev"etilmesi $erekebilir.

c(=ompensation ayarı $ereklidir.

"-8enkronize indikatörünün bir ayar değil $öster$e olduğu

unutulmamalıdır.

#-;G çalı"tırıldığında overspeed*e $eçiyorsa,

a(;G normalden yüksek devirde stop edilmi" olabilir, senkronize

kontrolünden devir %( tur dü"ürülüp ;G öyle çalı"tırılmalıdır.b(5verspeed ayarı dü"ük ise normal ayarı yapılmalıdır. Lalı"ma

devrinden @#+(# fazlası tavsiye edilir.

c(:akıt pompası indeO kolları Bveya en azından biriD tutmu"

olabilir, bu kollar elle alı"tırılmalıdır.

d(:akıt filtresi kirlenmi" veya herhan$i bir sebeple devreye yakıt

$elmiyordur.

e(5verspeed tırnağı a"ınmı" olabilir.

$-Gavernör yağı sürekli eksiliyorsa $avernörün en altında drive shaftüstündeki oil seal*in Byağ keçesiD deği"mesi $erekebilir.

75



%-!ratik olarak bilinmesi $ereken, ;G veya ana makina yüksüz olarak

çalı"ıyorsa $avernör üzerindeki yük $öster$esi %*dir. 4ndeO kolları da

makinalar stopta iken $enellikle %(I mm civarındadır.

&-;G üzerindeki yük az olmasına kar"ın $avernör B$az koluD yüklenmi"

ise yakıt pompa indeOleri çok kısılmı" demektir, indeOlere e"it olarak

yol vermek $erekir.

6-;G üzerindeki yük çok olmasına kar"ın $avernör B$az koluD çok az

yüklenmi" ise yakıt pompa indeOleri çok açık demektir, indeOlerin e"it

olarak kısılması $erekir.

7-MG> $avernörde senkronize kontrol maO.#)(#> turdur.

8-;G devri dü"ük kalıyor ve belirli bir devrin üzerine çıkmıyorsa

senkronize kontrol maO.*a ula"mı" olabilir, bu durumda

a(8enkronize kontrol düğme vasıtasıyla $eri alınabilir.

b(6erminal "afttan bir(iki di" kaydırılabilir.

c(8enkronize motor arızalı olabilir.

d(8enkronize motor çalı"ıyor, ama rodunun ağzı Bdört kö"eD

bozulduğundan kumanda edemiyor olabilir.

e(Gavernorün erkek di"lisi veya kar"ısındaki di"i olanı sıyırmı"

olabilir.

-2akina fazla yük kaldıramadan stop ediyorsa

a(4ndeO kolları çok kısılmı"tır.

b(:akıt az $eliyordur.

c(3oad limit dü"ük ayarlanmı"tır, tecrübeye ve duruma $öre load

limit )(#+*a ayarlanmalıdır.

76



LİMAN VEYA .A)A KA(ANI SÖRVEYİ

/rnek olarak alev borulu bir baca kazanını ele alalım.

#(Kazanın su doldurma valfleri, blöf valfı, brayn valfı, tesviye

"i"eleri ve valfleri, menhol kapağı ve handhol kapakları, "amandra

valfleri, boruların üstten kontrolü için üst kapak, alttan kontrolü

için alt kapak ve safety valfler ile stop valf sökülür. &u valflerin

$öbekleri sitlere alı"tırılır, salmastraları deği"tirilip varsa kesik

civatalar yenilenir. -lı"tırılamayan yaralı valfler tornada paso

verilerek tashih edilir, bu da yeterli olmuyorsa $öbek veya sitlerin

tornada yenisi yapılır. &u imkan da yoksa bu tür valfler komple

yenilenir.

%(2enhol kapaklarından su mahalli kontrolü yapılır ve içerideki

birikmi" çamurlar handhol kapaklarından alınır. &u kontrolde boruların

dı"ı çok kı"ırlı veya yağ(yakıt bulanmı" ise kazanın özel ilaçlarla

kaynatılması $erekir. &unun için su mahalli kapakları kapatılır ve bir

seyyar tulumba ile devre hazırlanır. Kazanın alt tarafından bir devre

pompa alıcısına, üst tarafından bir yer ise Bmesela tesviye

"i"elerinin flençleriD pompanın çıkı"ına bağlanır. Kazana bir miktar

su alınır ve tavsiye edilen ilaç $erekli miktarda kazana dökülür veya

pompa ile çektirilir. 3iman kazanı surveye açık değilse kaynatma

i"lemi için steam kullanılır, bu imkan yok ise elektrikli heater*in

termostatından sıcaklığı yükseltilir ve sıcak su kullanılır ki

kaynatma i"leminden iyi sonuç alınsın. Kazan, kirliliğine $öre birkaç

saat veya bir(iki $ün pompanın sürekli çalı"ması vasıtasıyla

kaynatılır ve ilaçlı su bo"altılır, borulara sıvanmı" pislikler yayıkanarak temizlenir ya da kazana tekrar kaynar su alınıp bo"altılır.

&öyle bir $üç durumda kalmamak için, kazanların çalı"tığı

sürelerde sular her$ün bir miktar alt ve üst taraflardan blöf edilip

kazanlarda evaporatör suyu kullanılır ve kazan su testleri uy$un

aralıklarla yapılır. &una rağmen herhan$i bir "ekilde kazan suyuna

yakıt karı"mı" ise bu yakıt mümkün olduğunca kazan sıcakken blöf

edilerek en aza indirilmesi $erekir. &unun için de, liman kalkı"ından

önce kazana ilaç çektirilir ve kalkı"tan bir saat sonra steam

77



tuttuğunda kazan tümüyle blöf edilir ve kazana temiz ve sıcak su

alınır.

(Kazanın su tarafı dı"ında bir de boruların iç tarafı kontrol

edilir. &oruların içi zamanla kurum dolarak delik çapları küçülür.Kazan bu durumda doğal olarak $eç steam tutar. Kurumun sakıncası,

yalnız $eç steam tutmasına değil belki de daha önemlisi baca

kazanlarında böyle bir durumun ana makina e$zost sıcaklıklarını

yükseltmeye neden olu"udur. Gemilerde alev ve payanda borularının

temizlenmesi amacıyla kazan sandıklarında farklı çaplarda çelik telli

fırçalar bulunur. &u fırçalar vasıtasıyla borular tomar edilir.

I(Kazan surveylerindeki en önemli kontrol, boru ağızları ve

özellikle alt aynanın kontrolüdür. Kazanda boru delindiği zaman su

bo"altılarak delinen borunun alt ve üst taraflarına hafif konik olan

tapalar çakılır. &azen iki tapanın arasında zincir ve zincirin de

ağzında saplama bulunur, bu tür tapalar çektirme yoluyla sıkılır.

ayet boru delinmeyip te ağzından su kaçırıyorsa bu durumda tapa

çakılmayıp boru ağzına makineto çekilir. ayet tapalı boruların sayısı

fazla ise survey bu durumda tüm boruların yenilenmesini ister. &orular

oksienle kesilip delikler rayba salınarak düzeltilir ve ayna

temizlenip tekrar aynanın çatlak kontrolu yapılır. Latlak varsa ayna

yenilenir. &orular standartlara uy$un olup surveye onaylattırıldıktan

sonra yenilenebilir. &oruların montesi kaynaklı veya makinetolu ya da

bir taraf kaynaklı diğer taraf makinetolu olur. ayet kazan baca

kazanı değil de, liman kazanı ise ate" tuğlaları B"amotD kontrol

edilir, tuğlalar parçalanmı" ise yenilenir.

&ütün bu i"lemlerin sonrasında kazanın komple bir temizliği

yapılarak survey kontrolüne tabi tutulur9

(Kazan, baca kazanı ise baca damperinin de çalı"ıp çalı"madığı

kontrol edilir ve kazan toplanır.

'(&undan sonra kazana su alınır ve ? bar*da Bçalı"ma basıncının

@ + fazlasınaD su testi yapılır.

)(Kazana su alınırken "amandraya elle kumanda edilerek aldatılır

ve feed pump*ın otomatik yapıp yapmadığı kontrol edilir.

>(Kazan, baca kazanı ise safety valfı seyirde attırılır. 3iman

kazanı ise fire up edilip survey nezaretinde safety attırılır. I(

bar*da çalı"tırılan bir kazanın safety valfı yakla"ık ' bar*daattırılır. &unun için önce presostat basıncı yükseltilerek kazanın

78



stop etmemesi sağlanır. Kazan I( bar*a $elince safety valf

attırılarak safety çalı"tırılır ve bir tur sıkılır. ' bar*a $elince

safety valf ayar saplaması yava"ça $ev"etilir ve safety valfın atması

sağlanır. !resostat eski durumuna $etirilir.

79



80



EMER*EN)Y SİSTEMLER

A-<+I)K )LOSIN* VALVES 0/A.+K KAPAMA VAL3LERİ2' &u valfler $emilerde

;5 ve E5 servis ve settlin$ tanklarının yakıt çıkı"larında

kullanılmakta olup $enelde konsol tip stop valflerdir. &u valflere

hidrolik, pnömatik veya ör$ülü çelik telle kumanda edilir. &u

tanklardan yakıt çıkı"ını Byan$ın vs.$ibi durumlardaD en$ellemek

istediğimizde çabuk kapama valflerine uzaktan kumanda edip bu valfleri

makina dairesi dı"ından kapatırız.

&u sistemle çalı"an valflerin arada bir kontrol edilmeleri

$erekir. Qaman zaman hidrolik ve pnömatik sistemle çalı"anlar da hava

ve yağ kaçağı olabilir, telli olanlarda ise bazen teller çürür ya da

makaralarından çıkabilir. &u valfleri uzaktan kapattığımız zaman

tekrar kurmak $erekir, bunun için spındılı a"ağı dü"en valfı

handle*ından tümüyle kapatırız, sonra da çen$elini elimizle pine

$eçirip valfı, pine takılıyken açarız. Gemilerde skyli$ht ve "aft yolu

kaportaları da pnömatik veya hidrolik sistemle uzaktan kapatılır.

&unların da zaman zaman kontrol edilmeleri $erekir.

.-OTOMATİK STOPLAR' 2akina dairesi ve ya"am mahalli fanları,

incinerator fanı, booster pumplar, ;5(E5 transfer pompaları, kazan ve

separatörler makina dairesi dı"ından buttonlarla kumanda edilerek stop

edilirler. &unların da kumanda tabloları, çabuk kapama valfleri $ibi

ya"am mahallinde veya $üvertede olur.

)-YAN*IN SÖNDÜRME' Gemilerde yan$ına müdahele =5%, köpük sistemi, kuru

kimyasal toz veya sprinkler sistemi ile yapılır. =5% sistemine, hem

=5% dairesinden hem de dı"arıdan müdahele edilebilir. ;ı"arıdan

müdahele edildiğinde =5% boO açıldığında alarm çalar ve makina dairesifanları stop eder Bsurvey kontrolüD.

8prinkler sistemi ise yan$ın pompası ile basılan suyun

nozullarla pulvarize edildiği bir sistemdir. &azı $emilerde bu iki

sistem aynı anda bulunur. <er hafta yapılan role talimlerinde =5% boO

açılmalı ve alarmın çaldığı ve fanların stop ettiği kontrol

edilmelidir. Qaman zaman da sprinkler sistemindeki nozulların açık

olduğu $örülmelidir. ;eniz suyu hidrafor sistemine benzeyen bu

sistemde ısının çoğaldığı mahalde nozullardaki diyafram patlayarak

81



veya diyaframsız sistemlerde manual olarak yan$ın mahalline pulvarize

su verilerek yan$ın söndürülür.

D-3İLİKA MOTORLARI' Gemilerde bir ya da iki tane olan filika motorları

mar" motoruyla veya elle hareket alan türde olabilir ve haftada bir

kesinlikle çalı"tırılmalıdır. &u esnada yağ(yakıt kontrolleriyapılmalıdır. 1n çok rastlanan ilk hareket sorunları Bsoğuk hava

dı"ındaD, kaver contasının patlaması ve valf ayarlarının bozulmasıdır.

E-EMER*EN)Y 3IRE P+MP' 2akina dairesi dı"ında $eminin ba" veya kıç

taraflarında olup el, mar" motoru, hava ile tahrik edilebilir veya

elektrik motorlu olurlar. Gemideki en önemli sistem olup her hafta

çalı"tırılmalı ve $eminin en yüksek yerinde yakla"ık %, bar deniz

suyu basıncı $örülmelidir.

3-EMER*EN)Y D*' 2ar" motoru veya elle tahrikli olabilir. &azı ;G*ler

hava, bazıları ise su soğutmalıdır. <aftalık tornaçarklarda yağ, yakıt

ve su kontrolleri de yapılmalıdır. Gemi karardığında otomatik olarak

devreye $irmesi $erekir. &azı $emilerde önce akü aydınlatması devreye

$irer ve birkaç saniye sonra da emer$ency ;G otomatik olarak çalı"ır.

*-EMER*EN)Y )OMPRESSOR' 1lle çalı"an, elektrikli veya emer$ency ;G*ye

akuple türde olabilir.

H-SMOKE DETE)TOR' Köprüüstü veya makina dairesinden ya da her iki

yerden de kontrol edilebilir. -mbarlar, ya"am mahalli ve kamaralar ile

makina dairesinde pek çok yere monte edilmi" olan detektörler

normalden çok duman ve ısıyı $ördükleri zaman alarm çalar ve

köprüüstündeki kumanda panelinden duman mahalli okunarak $erekirse

müdahele edilir. Qaman zaman si$ara dumanı veya spray ile

detektörlerin kontrollerinin yapılması $ereklidir. -telyelerdeki

detektörlerin dirençleri daha fazladır.

I-EMER*EN)Y DÜMEN DONANIMI' Genellikle solenoid kumandalı olurlar.

&unun için en azından bir dümen pompası çalı"mak zorundadır.

Köprüüstünden istenen kumanda, solenoid valflerin ortasındaki yaylara

Bdümen üzerindeki mü"irden istenen dereceye kadarD bir çubuk

vasıtasıyla bastırılmasıyla sağlanır. &u esnada haberle"me manyetolu

telefonlarla sağlanır. 6elemotor sisteminde ise, telemotor

çalı"tırılır ve el tekeriyle kumanda edilir.

gemi yardımcı sistemleri.pdf

Documents