gemi İnşaatı - 02 - gemi geometrisi ve katsayılar

11/22/16 Sevilay CAN 12007-2008 Güz Yarıyılı

“Gemi geometrisi ve katsayılar”

Gemi İnşaa ve Deniz Yük.Müh.

11/22/16 Sevilay CAN 2


Hull: The structural body of a ship including shell plating, framing, decks and bulkheads.

Afterbody : That portion of a ship’s hull abaft midships.

Forebody: That portion of a ship’s hull forward midships.

Bow : The forward of the ship

Stern : The after end of the ship


Port :The left side of the ship when looking forward

Starboard : The right side of the ship when looking forward

Design Waterline (DWL) or Load Waterline (LWL) : The waterline at which the ship will float when loaded to its designed draught.


Forward Perpendicular (FP) : The vertical line at the point of intersection of the LWL and the forward end of the immersed part of the ship’s hull. Baş Dikey – Baş kaime – Fore Peak (FP) : Gemi baş bodoslaması ile dizayn su hattının kesiştikleri noktadan dizayn su hattına dik olarak geçen düşey doğru

After Perpendicular (AP) : The vertical line at the point of intersection of the LWL and the centerline of the rudderstock. Kıç Dikey – Kıç kaime – Aft Peak (AP) : Dümen rodu ekseni ile dizayn su hattının kesiştiği noktadan dizayn su hattına dik olarak geçen düşey doğru


Midships (⊗) : The point midway between the forward and after perpendiculars. Mastori – Midships (⊗) : Baş ve kıç dikeyler arası uzaklığın ortası

Centerline (CL) : A straight line running from bow to stern, midway between the sides of the ship. All transverse horizontal dimensions are taken from the centerline. Orta Simetri Düzlemi – Centreplane (CL) : Gemiyi boyuna yönde sancak ve iskele olarak iki simetrik parçaya bölen düzlem


Baseline (BL) : The horizontal line parallel to the design waterline, which cuts the midship section at the lowest point of the ship. The vertical heights are usually measured from the baseline. Temel Hattı – Kaide Hattı – Baseline (BL) : Gemi boyunca dip kaplaması ile simetri düzleminin kesiştiği hat. Bu genellikle yatay bir doğru olmakla birlikte balıkçı gemisi veya romorkör gibi kıçta büyük bir pervane yuvasına sahip olması gereken gemi tiplerinde kıça eğimli olabilir


Midship Section : The transverse section with the largest underwater area. The midship section is usually halfway between the AP and the FP.

Orta Kesit - Midship Section : Gemi boyunca en büyük alana sahip kesittir. Genellikle bu kesit gemi ortasında yani mastoride yer alır ancak bazı hallerde daha kıça veya çok daha nadir olarak başa kaymış olabilir


GEMİ GEOMETRİSİ

Güverte Sehimi – Deck Camber : Gemi ana güvertesi üzerinde bordadan orta simetri düzlemine doğru ölçülen yükseklik farkıdır. Standard bir değer olarak gemi genişliğinin 1/50’si alınabilir.


Şiyer Hattı – Sheer Line : Gemi ana güverte profilinin orta simetri düzlemi üzerindeki izdüşümüdür. Şiyerin en düşük noktası genellikle mastoridedir ve özellikle başa doğru şiyer profili artar. Modern gemilerde şiyer hattı daha nadir olarak kullanılmaktadır .


GEMİ GEOMETRİSİ


Tam Boy – Length Overall (LOA): Geminin XOZ düzleminde baş bodoslamadaki en dış nokta ile kıç bodoslamadaki en dış noktadan geçen dikeyler arasındaki mesafedir

Dikeyler Arası Boy – Length Between Perpendiculars (LBP): Baş ve kıç dikeyler arasındaki yatay uzaklıktır

Su Hattı Boyu – Length of Waterline (LWL): Geminin dizayn su hattında yüzerken başta ve kıçta su ile temas eden en uç noktaları arasındaki yatay uzaklıktır


GEMİ GEOMETRİSİ

Batık Boy – Length Overall Submerged (LOS ) : Geminin dizayn su hattı altında

kalan kısmında başta ve kıçta en uç noktalar arasındaki yatay uzaklık olup yumrubaşlı gemilerde önem kazanan bir boy değeridir.

Paralel Gövde – Parallel Body (LP) : Gemi ortasında orta kesidin hiçbir değişikliğe

uğramadan uzandığı bölgedir.

LOS

LP

CL CL


GEMİ GEOMETRİSİ

Derinlik – Depth (D) : Gemi ortasında temel hattı ile ana güverte arasındaki düşey uzaklıktır.

Su Çekimi – Draught (T) : Geminin temel hattı ile yüzdüğü su hattı arasındaki düşey uzaklıktır. Bu değer trimin mevcut olması durumunda gemi boyunca değişken olabilir.

Fribord – Freeboard (f) : Gemi ortasında dizayn su hattı ile ana güverte arasındaki düşey uzaklıktır. Fribord derinlik ile su çekimi arasındaki farka eşittir.


GEMİ GEOMETRİSİ

Kalıp Genişliği – Moulded Breadth (BM ) : Geminin en geniş kesitinde sancak ve

iskele bordalar arasındaki yatay uzaklıktır. Su Hattı Genişliği – Breadth of Waterline (BWL ) : Geminin yüzdüğü su hattında ve

en geniş kesitinde sancak ve iskele bordalar arasındaki yatay uzaklıktır.

LWL


Gemi Hacim Merkezinin Boyuna Konumu (L.C.B ) : Geminin boy doğrultusunda su altı hacim merkezi veya Archimedes kuvvetlerinin uygulama merkezi olan B noktasının kıç dikeye AP’ye olan yatay uzaklığıdır.


K

B

Gemi Hacim Merkezinin Düşey Konumu (KB) : Geminin su altı hacim merkezinin tabandan yüksekliğidir. Gemiyi yüzdüren Archimedes kuvvetlerinin bileşke değeri bu noktada etkiler


• Deplasman hacmi (∇): Geminin yüzdüğü su hattı altında kalan gövdesinin hacmidir.

• Deplasman (∆): Deplasman, gemi gövdesinin su içinde işgal ettiği hacimdeki su ağırlığına eşittir. Yani:∆=ρ∇dir. Burada: ρ suyun yoğunluğudur. Yaklaşık hesaplamalarda ρ =1.025 t/m3 alınır. Hassas hesaplamalarda (gemilerin meyil deneyi gibi) dansimetre aparatı ile suyun yoğunluğu tespit edilmelidir. ρ değeri denizlerimizde ortalama olarak aşağıdaki gibidir.Karadeniz : ρ = 1.014 t/m3Marmara : ρ = 1.020 t/m3Akdeniz : ρ = 1.030 t/m3


GEMİ FORM KATSAYILARI (NARİNLİK KATSAYILARI)

GEMİ GEOMETRİSİNİN TAM OLARAK TANIMLANABİLMESİ İÇİN BAZI BOYUTSUZ KATSAYILAR KULLANILIR.

BUNLAR BİR GEMİNİN GERÇEK BOYUTLARINDAN SÖZ ETMEKSİZİN FORMU HAKKINDA, NARİN GEMİ , DOLGUN GEMİ, GİBİ GENEL GEOMETRİK ÖZELLİKLERESAHİP GRUPLARA AYRILABİLMESİNİ SAĞLARLAR.

AYRICA GEMİLERİN DENGE, GÜÇ VE MUKAVEMET İLE DİZAYN HESAPLARINDA KULLANILIRLAR.

GEMİ FORM KATSAYILARI:

1) BLOK KATSAYISI(CB)2) ORTA KESİT NARİNLİK KATSAYISI(CM)3) PRİZMATİK KATSAYISI(CP)4) SU HATTI NARİNLİK KATSAYISI(Cwp)5) DÜŞEY PRİZMATİK KATSAYI(CVP)


GEMİNİN SUALTI FORMUNUN DOLGUN YA DA NARİN OLUŞUNU TANIMLAYABİLMEK İÇİN GEMİNİN SUALTI HACMİNİN, GEMİ İLE AYNI BOY ,GENİŞLİK VE DRAFTA SAHİP OLAN BİR DİKDÖRTGEN PRİZMANIN HACMİNE ORANIDIR.

CB=∇ /L.B.d

BLOK KATSAYISI


Gemi orta kesitinin dolgunluğu, gemi orta kesit alanının genişliği geminin o kesitteki genişliğine, yüksekliği o kesitteki draftına eşit bir dikdörtgenin alanına oranı olarak ifade edilen “orta kesit narinlik katsayısı”

CM ile tanımlanır.

ORTA KESİT NARİNLİK KATSAYISI

CM=AM/B.d

AM


Gemi su altı hacminin ,gemi orta kesidi şeklinde sabit taban alanına sahip boyu gemi boyuna eşit dik prizmanın hacmine oranına “prizmatik katsayı” denir.

PRİZMATİK KATSAYISI

CP= CB/C M VEYA CP=∇ / L. AM


Geminin yüzdüğü su alanının bu su hattındaki gemi genişliği ve boyunun çarpılmasıyla bulunacak alanına oranına denir.

SU HATTI ALAN KATSAYISI

CWP=AWP / L.B


Geminin su altı hacminin ,geminin dizayn su hattı alanına eşit tabanı olan ,yüksekliği ise gemi draftına eşit bir prizmanın hacmine oranı “düşey prizmatik katsayı olarak tanımlanır.

DÜŞEY PRİZMATİK KATSAYISI

CVP= CB/C WP VEYA Cvp=∇ / AWP .T


R

4R

Örnek1: Aşağıda en kesiti verilen L boyunda bir lastik botun form katsayılarını bulunuz.

PROBLEMLER


R

4R


Örnek2: Aşağıda en kesiti verilen L boyunda eş kenar üçgen şeklindeki dubanın form katsayılarını bulunuz.

PROBLEMLER

5m


5m


Örnek3: Aşağıda en kesiti verilen 100m boyunda sabit kesitli dubanın form katsayılarını bulunuz.

PROBLEMLER

1m

10m

1.5m


10m

1.5m


PROBLEMLER

Örnek4: Su hattı boyu 60m, genişliği 10m, su çekimi 4.5m olan bir geminin form katsayıları CB=0.52, CM=0.72 ve CWP=0.63 olarak verilmektedir.Geminin tam ortasına sonradan 15m boyunda bir paralel gövde eklenmektedir. Su çekiminin değişmediğini varsayarsakyeni form katsayılarını bulunuz.


PROBLEMLER

Örnek5: Temel geometrik özellikleri aşağıda verilen gemiye ait form katsayılarını hesaplayınız.

Su hattı boyu LWL 200m

Su hattı genişliği BWL 22m

Su çekimi T 7m

Prizmatik Katsayı CP 0.75

Yüklü su hattı alanı AWP 3500m2

Deplasman tonajı ∆ 23 000t

Deniz suyu yoğunluğu ρ 1.025 t/m3


PROBLEMLER


1.Kaimeler arası boy aşağıdakilerden hangisidir?

a)LBA

b)LWL

c)LPB

d)LBP

e)LOA

7.Yük gemilerinde , gemi ortasındaki sehim, B gemi genişliği olmak üzere ........ dir.

a)B/30

b)B/40

c)B/50

d)B/20

e)B/75


8.Güvertenin baş-kıç yönünde yükselen egrisine ......... denir.a)Öksüz kemereb)Şiyerc) Sehimd)Stralyae)Fribord

9.Aşagıdaki gemilerden hangisinde sehim bulunmaz?a)Tankerb)Yatc)Balıkçıd)Buz Kırane)Tren Ferisi


10.Blok katsayısı CB ,aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?LWL = Gemi suhattı boyu, BWL = Mastoride Geminin su hattı

genişliği, T = Drafta)Geminin sualtında kalan hacminin, gemi ağırlığına oranıb) Geminin sualtında kalan hacminin, suhattı alanına oranıc) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları LWL, BWL, T’den oluşan

prizmaya oranıd) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları LWL, BWL’den oluşan

dikdörtgene oranıe) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları T, BWL’den oluşan

dikdörtgene oranı

11.Bütün narinlik katsayıları eşit olan bir geminin su hattı altında kalan formu nasıldır?

a)Üçgen prizmab)Dikdörtgen prizmac)Yarım daired)Küree)Koni


12. Orta kesit narinlik katsayısı CM ,aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?LWL = Gemi suhattı boyu, BWL = Mastoride Geminin su hattı genişliği, T

= Drafta)Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları BWL ve T olan diktörtgenin

alanına oranıb) Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları LWL ve T olan diktörtgenin

alanına oranıc) Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları BWL ve LWL olan diktörtgenin

alanına oranıd) Geminin mastorideki kesit alanının, suhattı alanına oranıe) Geminin mastorideki kesit alanının, su altı hacmine oranı

13. Suhattı alanı narinlik katsayısı CWP ,aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?

LWL = Gemi suhattı boyu, BWL = Mastoride Geminin su hattı genişliği, T = Draft

a) Geminin suhattı alanının, boyutları BWL ve T olan diktörtgenin alanına oranıb) Geminin suhattı alanının, boyutları LWL ve T olan diktörtgenin alanına oranıc) Geminin suhattı alanının, boyutları BWL ve LWL olan diktörtgenin alanına

oranıd) Geminin suhattı alanının, orta kesit alanına oranıe) Geminin suhattı alanının, su altı hacmine oranı


14.Orta kesit narinlik katsayısı hesabında aşağıdakilerden hangisi kullanılır?

a)Deplasman

b)Gemi ağırlığı

c)Gemi derinliği

d)Gemi boyu

e)Orta kesit alanı


18. KG sembolu neyi tanımlamaktadır?a) Yüzme merkezinin yatay konumub) Ağırlık merkezinin yatay konumuc) Ağırlık merkezinin dikey konumud) Sephiye merkezinin dikey konumue) Sephiye merkezinin yatay konumu

30-Bir geminin sualtı hacim merkezinin tabandan yüksekliğine ne denir?a)KGb)BMc)KBd)GMe)GG1


31-Bir geminin boyuna deplasman hacim merkeziaşağıdakilerden hangisidir?

a)LCF

b)LCG

c)LCB

d)LCC

e)LLF

gemi İnşaatı - 02 - gemi geometrisi ve katsayılar

Engineering