gelİŞİmsel kalÇa dİsplazİsİ prognozu ve ...cocukradyolojisi.org/seminer/gkd.pdfpediatrik...
TRANSCRIPT
GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİPROGNOZU VE GÖRÜNTÜLEME
Dr. Öznur Leman BoyunağaGazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Radyoloji Bilim Dalı
Doğal seyir & Prognoz
– Tedavi edilmezse uzun dönemde ekstremite kısalması, hareket kısıtlılığı, dejeneratif değişiklikler, avaskülernekroz gelişebilir
– Erken tanı ve tedavide sonuçlar çok iyi – Geç tanı ve tedavide iliak osteotomi, vb. operasyonlar – Bazı hastalarda kalça protezi gerekebilir
ULTRASONOGRAFİ
Ne Zaman Kalça US Yapılmalı
-Yenidoğanın FMde kalçada belirgin anomali saptanırsa en kısa sürede kalça US’si yapılmalı
-Kalçadan klik sesi alınıyorsa 2-6. haftalarda kalça US’siyapılmalı
-Doğumdan 6. haftaya kadar immatür kalçaların çoğu normale döner
-Risk grubundaki bebeklerde 2-6. haftalarda kalça US’siyapılmalı
Graf Tekniği
• 1980’de pediatrik ortopedist Graf tarafından tanımlandı
• Koronal düzlemde standart kesit alınır• Alfa ve beta açıları ölçülür • Graf yöntemi morfolojik değerlendirmeye
dayanan subjektif bir inceleme
Graf Tekniği• 7.5 MHz’lik lineer prob• Nötral pozisyonda (kalça ve dizler yarı
fleksiyonda, supin veya yan)• Prob büyük trokanterin üzerine konur• Prob pozisyonu vücudun uzun aksı ile aynı
hizada olmalı, kenarlara eğilmemeli• Standart plan: koronal (midasetabuler)
1. adım: Anatomik değerlendirme, standart düzlem (kıkırdak-kemik sınırı, femur başı, kapsül, labrum (kıkırdak çatı), kemik çatı, kemik ucun yuvarlak veya köşeli olması)
2. adım: Üç önemli noktanın belirlenmesi (kemik çatı, kıkırdak çatı (labrum), os iskium)
3. adım : Alfa ve beta açılarının ölçülmesi
Kalça USGiçin gerekli olan noktalar
1. Asetabular fossada iliak kemiğin alt kenarı (kemik çatı)
2. Koronal kesitte asetabulumun en derin noktası (os iskium)
3. Asetabular labrum (kıkırdak çatı)
Ayrıca iliak kanat yere paralel olmalı
Bu 3 noktadan yalnızca biri eksik olursa veya doğru bir şekilde görüntülenemiyorsa, US değersizdir (Desentre kalçalar hariç)
A B
*FB
C
C
Kemik uç
Kemik çatıY kıkırdağı Os iskium
Labrum
α
β
1
23
C
Ölçümler
• Alfa açısı: bazal çizgi ile kemik çatı çizgisi arasındaki açıdır. En önemli ölçüm noktasıdır
• Beta açısı: bazal çizgi ile kıkırdak çatı (labrumun uzun aksı) arasındaki açıdır
Tip Alfa açısı Beta açısı Tedavi
Tip 1a > 60 < 55 normal
Tip 1b > 60 > 55 normal
Tip 2a (+)Tip 2a (-)
Tip 2b
55-59 50-55
50-59
> 55 > 55
> 55
< 3. ay---3.ayda kontrol< 3. ay--- tedavi
> 3. ay -- tedavi (displazi)
Tip 2c 43-49 < 77 tedavi (kritik-unstabil kalça)
Tip D 43-49 > 77 tedavi (erken dönem dislokasyon)
Tip 3 < 43 > 77 tedavi (dislokasyon)
Tip 4 < 43 > 77 tedavi (dislokasyon)
Graf kalça tipleri
Tip I
β: 55
α: 75
Yuvarlak kemik uç
< 3 ay Tip II a
> 3 ay Tip II b
α: 58
β: 65
β: 68
α: 52
Tip II b
β:80
α: 48
Tip D
Tip III
17 günlük kız
makat geliş
α: 42
β: 78
β: 78
α: 40
DİREKT RADYOGRAFİ
GKD’nin Radyografik özellikleri:
• Sığ asetabulum• 30 dereceden büyük asetabular açı• Küçük femur proksimal epifizi• Femur başı ossifikasyonunda gecikme • Asetabular skleroz • Shenton - Menard arkında bozulma • Femur başı Perkin's çizgisinin lateralinde• Femur başı Hilgenreiner çizgisinin superiorunda
Yaş Asetabular Açı-Kız
Asetabular Açı-Erkek
Yenidoğan 28.8 ± 4.8 26.4 ± 4.4
3 ay 25 ± 3.5 22 ± 4
6 ay 23.2 ± 4.0 20.3 ± 3.7
1 yaş 21.2 ± 3.8 19.8 ± 3.6
2 yaş 18 ± 4 19 ± 3.6
Asetabuler indeks açısı
Redüksiyon sonrası
1 yaş öncesi redüksiyon ve N fonksiyon sağlandıysa femoralanteversiyon ve asetabular displazi spontan olarak düzelir
4 yaş sonrası spontan düzelme pek mümkün değildirEklem deformitesini önlemek için redüksiyona cerrahi düzeltme eşlik etmelidir
Genç Erişkinlerde Kalça DisplazisindeGörüntüleme
Radyografik değerlendirme
-Merkez-kenar açısı-asetabular indeks açısı-femur boynu- diafiz açısı
-radyografinin erken koksartrozu gösterme duyarlılığı düşük -radyografide suboptimal hasta pozisyonu ve osseöz ölçüm noktalarının tanınma güçlüğü nedeniyle belirgin ölçme hataları görülebilir -radyografik görüntülerde 3B bilgi yok
Yaş Merkez-Kenar Açısı(°)3 ay 18° - 20°2 yaş 30°
5-8 yaş alt sınır 19°
9-12 yaş alt sınır 25°
13-20 yaş alt sınır 26° - 30°
• 120-135 N• < 120 koksa vara• > 120 koksa valga 120
6 ay
6 ay 1 y
3 y 9 ay k
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
BT• Komplike dislokasyonları ve postoperatif kalçayı
değerlendirmede faydalı – Redüksiyonu engelleyen osseöz blokları, – İliopsoas tendonu ile eklem ilişkisini, – Kalın ligamentum teresi, – Fibröz-yağ dokudan oluşan pulvinar hipertrofisini gösterir
• BT ile femoral ve asetabular anteversiyon açıları ölçülebilir
• Alçı içindeki bebeklerde BT ile konsantrik redüksiyonun olup olmadığı saptanır
AcV 1-15 y arası N: 12.70 (7-180)
Yetişkin15-250
Çocuk3-12 ay: 390
1-2 yaş: 310
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
• Tanı için kullanılmıyor
• Postoperatif kalçada ve komplikasyonların değerlendirilmesinde
– avasküler nekroz
– eklem efüzyonu
• MR labrum, kapsül, asetabuler kartilaj, iliopsoas tendon kompresyonu
kalın ligamentum teres ve pulvinar hipertrofisinin
değerlendirilmesinde
MRG
1 y e
6 ay k
27y K
32 y K
28 y K
11 ay kız
9 ay kız
1.5 y k
• Adolesan ve genç erişkinlerde hafif kalça displazisinin radyografik ve kesitselgörüntüleme bulgularını bilmek zamanında tanı konmasını, tedavi planlanmasını sağlayacak ve erken osteoartrit gelişmesini önlemeye yardımcı olacaktır.
Teşekkürler