fizioterapiya və tibbi bərpa

24
060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Kollegiyasının 03.06.2011-ci il tarixli, 22 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir ALİ TİBB TƏHSİL PİLLƏSİNİN DÖVLƏT STANDARTI REZİDENTURA SƏVİYYƏSİ ÜZRƏ 060927 “FİZİOTERAPİYA VƏ TİBBİ BƏRPA” İXTİSASININ TƏHSİL PROQRAMI 1. ÜMUMİ MÜDDƏALAR 1.1. Rezidentura səviyyəsinin 060927 “Fizioterapiya və Tibbi Bərpa” ixtisası üzrə Təhsil Proqramı (bundan sonra ixtisas üzrə Təhsil Proqramı) “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarları ilə təsliq olunmuş “Ali təhsil pilləsinin dövlət standartı və proqramı” tələblərinə,” Rezidentura təhsilinin məzmunu və təşkili Qaydaları”na və “Rezidenturada həkim - mütəxəssis hazırlığı aparılan ixtisasların Təsnifatı”na uyğun hazırlanmışdır. 1.2. 060927 “Fizioterapiya və Tibbi Bərpa” ixtisası üzrə Təhsil Proqramı tabeliyindən asılı olmayaraq Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən və həmin ixtisas üzrə rezidentura proqramını həyata keçirən bütün təhsil, elm və tibb müəssisələri üçün məcburidir. 1.3. İstifadə olunan işarələr: ÜK ümummədəni kompetensiyalar PKpeşə kompetensiyaları (bilik və bacarıqlar) ÜFR ümumi fənnlər, rotasiyalar PFR peşə fənnlər, rotasiyalar ÜHM ümumi hazırlığı mövzuları PHM peşə hazırlığı mövzuları MH Mühazirə (auditoriya saatı) SM Seminar (auditoriya saatı) TM Təcrübə məşğələ (auditoriya saatı) SB Sərbəst məşğələ (auditoriyadan xaric məcburi sərbəst məşğələlər) As-assistentlik (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi) P-sərbəst yerinə yetirilməsi (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi) İ-nəticələrin interpretasiyası (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi) S-simulyasiya (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi) 1.4. 060927 “Fizioterapiya və Tibbi Bərpa” ixtisasının xarakteristikası İTP – nin mənimsənilməsinin normativ müddəti və məzunlara verilən ixtisas dərəcəsi: Ixtisas şifri və adı Verilən həkim- mütəxəssis ixtisası Təhsil müddəti Kreditlərin sayı 060927 “Fizioterapiya Tibbi Bərpa” Həkim-fizioterapevt 3 il 180

Upload: lycong

Post on 07-Feb-2017

331 views

Category:

Documents


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

Azərbaycan Respublikası

Səhiyyə Nazirliyinin Kollegiyasının

03.06.2011-ci il tarixli,

22 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir

ALİ TİBB TƏHSİL PİLLƏSİNİN DÖVLƏT STANDARTI

REZİDENTURA SƏVİYYƏSİ ÜZRƏ

060927 “FİZİOTERAPİYA VƏ TİBBİ BƏRPA”

İXTİSASININ TƏHSİL PROQRAMI

1. ÜMUMİ MÜDDƏALAR

1.1. Rezidentura səviyyəsinin 060927 – “Fizioterapiya və Tibbi Bərpa” ixtisası üzrə Təhsil Proqramı (bundan sonra

ixtisas üzrə Təhsil Proqramı) “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa, Azərbaycan

Respublikasının Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarları ilə təsliq olunmuş “Ali təhsil pilləsinin dövlət standartı və

proqramı” tələblərinə,” Rezidentura təhsilinin məzmunu və təşkili Qaydaları”na və “Rezidenturada həkim -

mütəxəssis hazırlığı aparılan ixtisasların Təsnifatı”na uyğun hazırlanmışdır.

1.2. 060927 – “Fizioterapiya və Tibbi Bərpa” ixtisası üzrə Təhsil Proqramı tabeliyindən asılı olmayaraq Azərbaycan

Respublikasında fəaliyyət göstərən və həmin ixtisas üzrə rezidentura proqramını həyata keçirən bütün təhsil, elm

və tibb müəssisələri üçün məcburidir.

1.3. İstifadə olunan işarələr:

ÜK – ümummədəni kompetensiyalar

PK– peşə kompetensiyaları (bilik və bacarıqlar)

ÜFR – ümumi fənnlər, rotasiyalar

PFR – peşə fənnlər, rotasiyalar

ÜHM – ümumi hazırlığı mövzuları

PHM – peşə hazırlığı mövzuları

MH – Mühazirə (auditoriya saatı)

SM – Seminar (auditoriya saatı)

TM – Təcrübə məşğələ (auditoriya saatı)

SB – Sərbəst məşğələ (auditoriyadan xaric məcburi sərbəst məşğələlər)

As-assistentlik (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)

P-sərbəst yerinə yetirilməsi (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)

İ-nəticələrin interpretasiyası (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)

S-simulyasiya (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)

1.4. 060927 – “Fizioterapiya və Tibbi Bərpa” ixtisasının xarakteristikası İTP – nin mənimsənilməsinin normativ

müddəti və məzunlara verilən ixtisas dərəcəsi:

Ixtisas şifri və adı Verilən həkim- mütəxəssis

ixtisası

Təhsil

müddəti

Kreditlərin

sayı

060927 – “Fizioterapiya və Tibbi Bərpa” Həkim-fizioterapevt 3 il 180

Page 2: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

2. HƏKİM – FİZİOTERAPEVTİN İXTİSAS XARAKTERİTİKASI VƏ SƏRİŞTƏLİYİ (KOMPETENSİYASI)

2.1. Həkim – fizioterapevtin ixtisas xarakteristikası

Fizioterapiya və tibbi bərpa – ixtisası üzrə həkim mütəxəssis tibbi bərpa, tibbi idman, kurortologiya və fizioterapiya, təbii

və sünii fiziki amillərin, fiziki məşğələlərin və başqa müalicəvi idman vasitələrinin, ənənəvi terapiya amillərinin təsir

mexanizmlərinin və tətbiq olunma üsullarının işlənməsini öyrənməklə məşğul olan, sağlam insanların, idmançıların,

xəstələrin və əlillərin profilaktiki, müalicəvi reabilitasiya tədbirlərinin effektivliyini yaxşılaşdıran, insan orqanizmində

funksional ehtiyatları bərpa etmək məqsədilə və ya sağlamlıq səviyyəsini, əhalinin həyat keyfiyyətini yüksəltməkdən

ibarətdir.

2.2. Proqramın mənimsənilməsi nəticəsinlə rezidentin kompetensiyasına qoyulan tələblər

2.2.1. Həkim fizioterapevt aşağıdakı ümummilli kompetensiyalara yiyələnməlidir:

ÜFR-01. BAZA TƏHSİLİ

Ümumi bilik və bacarıqlar

ÜFR-01.01. Cəmiyyətdə qəbul edilmiş əxlaq və hüquq normaları çərçivəsində səlahiyyətlərini icra etməyə hazır olmalı

və praktiki tibbi fəaliyyət göstərməyi bacarmalı, həkimlik etikası qaydalarına, məxfi informasiya ilə işləmək

haqqında qanunlara və normativ hüquqi aktlara riayət etməli, həkimlik sirrini qorumalıdır;

ÜFR-01.02. Azərbaycan Respublikası Konstitutiyasını, əhalinin sağlamlıq haqqında qanunvericilik aktlarını bilməli və

peşə fəaliyyətində istifadə etməyi bacarmalı, tibb müəssisəsi və təşkilatının fəaliyyətini tənzimləyən əsas

qanun və direktiv sənədlərlə tanış olmalı.

ÜFR-01.03. Azərbaycan dilini və tarixini, xarici dillərindən birini, tibbi etikanı, tibbi hüququ, biotibbi fənnləri, tibbi

psixoloğiyanı, biostatistikanı və s. bilməlidir.

ÜFR-01.04. Öz əməyini elmi əsaslarla təmin edə bilməlidir və əldə etdiyi təcrübi nəticələri qiymətləndirməyi bacarmalı,

xəstələrlə və kollektivdə işləmək qabiliyyətinə malik olmalı, xaricidilli mühitdə təhsilini davam etdirmək və

peşə fəaliyyətini yerinə yetirmək qabiliyyətinə malik olmalıdır.

ÜFR-01.05. Öz işini elmi əsaslar üzərində təşkil etmək, peşə fəaliyyətinə aid olan məlumatları toplamağı, onları təhlil

etməyi və bank yaradılmasında kompüter metodlarından istifadə etməyi bacarmalıdır.

ÜFR-01.06. Çalışdığı tiib idarəsində tabeliyində olan tibb işçilərinin işini təşkil etməyi, təhlükəsizlik texnikasına riayət

etməyi, səhiyyə sistemində normativ sənədlərlə işləmək qabiliyyəti olmalı, idarəçilik üsullarını və

metodlarını bilməli, müxtəlif tərəddüdlü vəziyyətlərdə öz professional peşə səriştəliyi çərçivəsində lazımi

məsul idarəçilik qərarını verməyi bacarmalıdır.

ÜFR-01.07. Tibbdə və fizioterapiyada etika və deontologiya əsaslarını bilməlidir.

ÜFR-02. ANATOMİYA

Ümumi biliklər:

ÜFR-02.01. Dinamiki anatomiya.

ÜFR-02.02. Orqan və sistemlərin anatomiyası.

ÜFR-02.03. Anatomik strukturları müxtəlif görüntüləmə üsullarında tanıya bilməlidir.

ÜFR-02.04. Yaşla əlaqədar anatomik strukturlarda baş verən dəyişiklikləri bilməlidir.

Page 3: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

ÜFR-02.05. Orqan və sistemlərin embrioloji inkişafını və ümumi cərrahiyədə çox rast gələn inkişaf qüsurlarının

anatomiyasını bilməlidir.

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-02.06. Anatomik bilikləri ümumi cərrahi xəstələrin diaqnozu, müalicəsi və aparılmasına tətbiq etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-03. FIZİOLOGİYA

Ümumi biliklər:

ÜFR-03.01. Orqanizmin normal fiziologiyasını bilməlidir;

ÜFR-03.02. Əzələ fiziologiyasını;

ÜFR-03.03. Orqan sistemlərin fiziologiyası;

ÜFR-03.03.a. Yara və sınığ sağalması;

ÜFR-03.03.b. Qidalanma və metabolizm;

ÜFR-03.03.c. Hemostaz və koaqulyasiya;

ÜFR-03.03.d. Su-elektrolit mübadiləsi;

ÜFR-03.03.e. Hüceyrə bölünməsi, diferensasiyası və apoptoz;

ÜFR-03.03.f. İmmun sistem;

ÜFR-03.03.g. Hamiləlik;

ÜFR-03.03.h. Homeostaz;

ÜFR-03.04. Yaşla əlaqədarı fizioloji dəyişikliklər.

ÜFR-03.05. Çox istifadə olunan klinik testlərin normal dəyərlərini və yaşla əlaqədar dəyişikliklər.

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-03.06. Fizioloji biliklər əsasında klinik və laborator sınaqları izah etmək;

ÜFR-03.07. Hamilələrin və yaşlıların fizioloji xüsusiyyətlərini müalicə planlarında nəzərə almaq.

ÜFR-04. KLİNİK BİOKİMYA

Ümumi biliklər:

ÜFR-04.01. Əzələ fəalıyyətinin biokimyası.

ÜFR-04.02. Energetik metabolizm;

ÜFR-04.03. Bədən temperaturunun tənzimi;

ÜFR-04.04. Metabolizmin hormonal tənzimi;

ÜFR-04.05. Aralıq metabolizm;

ÜFR-04.06. Xəstələrdə qan, sidik mayesində aşkar olunan biokimyəvi dəyişiylikləri;

ÜFR-04.07. Metabolizmdə yaşla əlaqədar ortaya çıxan dəyişiklikləri bilməlidir;

ÜFR-04.08. Normal su-elektrolit və turşu-qələvi balans.

Page 4: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

ÜFR-04.08.a. Orqanizmin maye mühitlərini bilməlidir.

ÜFR-04.08.b. Maye mühitləri arasında su mübadiləsinin fiziologiyasını bilməlidir və bunun əhəmiyyətini qavramaq.

ÜFR-04.09. Su-elektrolit homeostazında yaşla əlaqədar dəyişiklikləri bilməlidir.

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-04.10. Su və elektrolit pozulmalarının diaqnostikasını və korreksiyasını bacarmalıdır.

ÜFR-04.11. Turşu-qələvi pozulmalarının diaqnostikasını və düzəldilməsini bacarmalıdır.

ÜFR-04.12. Reabilitasiya xəstələrin gündəlik enerji ehtiyaclarını təyin etmək

ÜFR-04.13. Reabilitasiya xəstələrdə azot mübadiləsini hesablaya bilməlidir;

Həkim-Fisioterapevt-reabilitoloq üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:

ÜFR-04.14. Su-elektrolit korreksiyasının hesablanması 15 (P) 10 (As)

ÜFR-04.15. Turşu-qələvi korreksiyasının planlaşdırması 15 (P) 10 (As)

ÜFR-05. KRİTİK VƏZİYYƏTLƏRDƏ REANİMASİYA

Ümumi biliklər:

ÜFR-05.01. Kritik vəziyyətlərin mexanizmlərini, həyatqurtarma tədbirlərinin prinsiplərini, ardıcıllığını və hədəf

göstəricilərini bilməlidir;

ÜFR-05.02. Ürək dayanmasının səbələrini və mexanizmlərini bilməlidir;

ÜFR-05.03. Ürək dayanmasında istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;

ÜFR-05.04. Mexaniki ventilyasiyanın tənəffüs və ürək-damar sisteminə təsirini bilməlidir;

ÜFR-05.05. Ürək dayanmasının xəstələrin monitorizasiyasında istifadə edilən üsulları bilməlidir;

ÜFR-05.06. Beyin ölümünün kriteriyalarını bilməlidir

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-05.07. Kritik vəziyyətlərdəki xəstələrdə həyatqurtarma tədbirlərini ardıcıllıqla yernə yetirməyi bacarmalıdır;

ÜFR-05.07.a. Tənəffüs yollarının keçiriliciyini bərpa etmək;

ÜFR-05.07.b. Oksigenasiya;

ÜFR-05.07.c. Periferik damarların punksiyası;

ÜFR-05.07.d. Arteriyaseksiya və veneseksiya edilməsi.

ÜFR-05.08. Ürək dayanması və aritmiyaların diaqnostikasını bacarmalıdır;

ÜFR-05.09. Ürək masajı və defibrilyator istifadəsini bacarmalıdır;

ÜFR-05.10. Tənəffüs yollarının tıxanmasının diaqnostikasını və müalicəsini bacarmalıdır;

ÜFR-05.11. Endotraxeal və nazotraxeal intubasiyanı bacarmalıdır;

ÜFR-05.12. Krikotirotomiya və traxeostomiyanı bacarmalıdır;

ÜFR-05.13. Mexaniki ventilyatorlardan istifadə etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-05.14. Körpücükaltı, vidaci və bud venalarına kateter qoymağı bacarmalıdır;

ÜFR-05.15. Beyin ölümü diaqnozunu qoymağı bacarmalıdır

Həkim-fizioterapevt-reabilitoloq üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:

ÜFR-05.16. Ağciyərlərin süni ventilyasiyası 10 (P) 20 (As)

Page 5: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

ÜFR-05.17. Endotraxeal intubasiyanın üsulları 15 (P) 20 (As)

ÜFR-05.18. Tənəffüs yollarının keçiriliciyini bərpa etmək 15 (P) 20 (As)

ÜFR-05.19. Krikotirotomiya 15 (P) 20 (As)

ÜFR-05.20. Traxeostomiya 10 (P) 10 (As)

ÜFR-05.21. Elektrik Defibrillyasiya 10 (P) 20 (As)

ÜFR-05.22. Periferik damarların punksiyası 50 (P)

ÜFR-05.23. Ürəyin qapalı masajı 10 (P) 20 (As)

ÜFR-05.24. Arteriyaseksiya və veneseksiya edilməsi 10 (P) 20 (As)

ÜFR-06. QİDALANMA

Ümumi biliklər:

ÜFR-06.01. Xəstələrin qidalanma vəziyyətlərini qiymətləndirmək;

ÜFR-06.02. Saqlam və dietik qidalandırma üsulları;

ÜFR-06.03. Zəiflədilmiş xəstəliklərin qidalanmaya təsiri;

ÜFR-06.04. Yaşla əlaqədar qidalanmada ortaya çıxan dəyişikliklər;

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-06.05. Xəstələrin qidalanma vəziyətini qiymətləndirmək;

ÜFR-06.06. Qidalandırma üsullarının seçimək;

ÜFR-06.07. Qidalandırmalı olan xəstələrdə qida ehtiyaclarını hesablamaq;

ÜFR-06.08. Qidalandırmada enerji və vitamin pozulmalarını təyin etməyi və aradan qaldırmaq.

ÜFR-07. KLİNİKİ FARMAKOLOGİYA

Ümumi biliklər:

ÜFR-07.01. Kliniki farmakologiyanın predmeti və vəzifələri.Dərman maddələrinin farmakodinamikası.Təsir

mexanizmlərinin prinsipləri, onların spesifikliyi və seçiciliyi.

ÜFR-07.02. Dərman maddələrinin qarşılıqlı təsiri: farmakokinetikliyi, farmakodinamikliyi, fiziolojiliyi. Dərman

maddələrinin yan təsirləri:proqnozlaşdırılan və proqnozlaşdırılmayan. Yan təsirlərin qarşısının alınması və

korreksiyası.

ÜFR-07.03. Hamilələrin,yaşlı və qoca insanlarda kliniki farmakologiyanın aspektləri. Farmakoterapiyanın ümumi

prinsipləri, dərman maddələrinin, dozalarının, onların dozalaşdırma rejimlərinin seçilməsi.

ÜFR-07.04. Reabilitasiyada dərman terapiyasının istifadə olunmasını məqsədi və vacibliyi. Dərman terapiyasının

reabilitasiyada istifadə olunma istiqamətləri

ÜFR-07.05. Geniş tibb təcrübəsində istifadə olunan əsas dərman maddələrinin kliniki farmakologiyası.

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-07.06. Əsas xəstəliyin müalicəsində spesifik dərman pereparatlarından istifadə olunması.

ÜFR-07.07. Orqanizmin sanogenetik reaksiyalarını gücləndirən qeyri spesifik aktifləşdirici pereparatların istifadə

olunması.

Page 6: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

ÜFR-08. SƏHIYYƏ SİSTEMİ, TİBBİ STATİSTİKA VƏ İNFORMATİKA

Ümumi biliklər:

ÜFR-08.01. Azerbaycan Respublikasının Səhiyyə sisteminın və tibbi yardımın strukturu;

ÜFR-08.02. Ümumi reabilitologiyədə araşdırma prinsiplərini bilməlidir;

ÜFR-08.03. Klinik və ekspeimental tədqiqatların planlaşdırılmasını və statistikasını bilməlidir;

ÜFR-08.04. İnsan üzərində tədqiqatların prinsiplərini bilməlidir;

ÜFR-08.05. BXK-10-nun strukturanı və hissələri bilməlidir

ÜFR-08.06. Sübutlu təbabətin prinsiplərini bilməlidir;

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-08.07. Dərman və cihaz firmalarının təqdim etdiyi məlumatlara tənqidi yanaşmaq;

ÜFR-08.08. Tibbi biliklərə yiyələnməyi, tənqidi yanaşmağı və tətbiqində sübutlu təbəbətin prinsiplərinə əsaslanmaq;

ÜFR-08.09. Klinik və eksperimental tədqiqatları planlaşdırmağı, aparmağı, nəticələrini təqidim etməyi və yazmaq;

ÜFR-08.10. Databaz proqramları və statistika proqramları ilə işləməyi bacarmalıdır;

2.3. Həkim fizioterapevt aşağıdakı peşə kompetensiyalarına (PK) yiyələnməlidir:

Həkim fizioterapiya və tibbi bərpanın nəzəri əsaslarına, fizika, biofizika, biokimya, anatomiya və fiziologiya sahəsində

fundamental tədqiqatlara əsaslanan bikiklərə yiyələnməlidir. O, müştərək ixtisaslara (daxili xəstəlıklər, cərrahi xəxstəliklər,

nevrologiya, pediatriya, travmatologiya və ortopediya, dəri xəstəlikləri, uroloğiya, ğinekoloğiya, otolarinqologiya,

oftalmologiya), səhiyyənin təşkili və iqtisadiyyatı, sığorta təbabəti məsələləri ilə yaxıdan tanış olmalıdır.

PFR-01. TRAVMATOLOGİYA VƏ ORTOPEDİYA

Peşə bilikləri:

PFR-01.01. Travmatoloji və ortopedik köməyin təşkili və travmatizmin əsas məsələləri:

PFR-01.02. Dayaq- hərəkət sisteminin xəstəlikləri və travmanın klassifikasiyası:

PFR-01.03. Dayaq- hərəkət sisteminin travmalarının mexanizmi, səbəbi və tezliyi:

PFR-01.04. Ortopedik xəstəliklərin etiologiyası və patogenezi:

PFR-01.05. Dayaq-hərəkət sisteminin xəstəliklərinin və zədələnmələrinin müasir diaqnostik metodları:

PFR-01.06. Dayaq-hərəkət sisteminin xəstəliklərinin və zədələnmələrinin ümumi müalicə prinsipləri:

PFR-01.07. Travmatik zədələnmələr zamanı və ortopedik xəstəliklər zamanı orta əmək qabiliyyətinin bərpası və

proqnozu:

PFR-01.08. Travmalar və ortopedik xəstəliklər zamanı reabilitasiya metodları:

PFR-01.09. Zədələlərin və xəstəliklərin ağırlığnı qiymətləndirilməsi və müalicələrinin harada aparılmasını

müəyyənləşdirilməsi:

PFR-02. NEVROLOGİYA

Peşə bilikləri:

PFR-02.01. Ölkədə nevroloji yardımın təşkilinin ümumi məsələləri, xəstəxana-ambulator müəssisələrin işinin, əhaliyə

təcili və təxirəsalınmaz yardımın təşkili;

PFR-02.02. Nevroloji şöbələrə təcili hospitalizasiyası tələb olunan reabilitasiya usulları;

Page 7: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-02.03. Nevrologiya və reabilitologiyada xüsusi tədqiqat üsulları (rentgenoloji, ultrasəs, biokimyəvi, angioqrafik

və s.);

PFR-02.04. Nevroloji klinikada farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri qrupunun təsir

mexanizmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadlar;

PFR-02.05. Ürəkdə və əsas magistral damarlarda əməliyyat aparmaq üçün göstəriş və əks-göstərişlər;

Peşə bacarıqları:

PFR-02.06. Xəstəlik haqqında obyektiv informasiyanı almaq;

PFR-02.07. Aparıcı sindromu aşkar etmək;

PFR-02.08. Xəstəliyin etiologiyasını aşkar etmək;

PFR-02.09. Lazım olan əsas və əlavə müayinə üsullarının həcmini təyin etmək;

PFR-02.10. Xəstə və onun ailəsi ilə düzgün münasibət qurmaq;

PFR-02.11. Xəstələrdən, ailəsindən, ətrafdan müvafiq məlumatları toplamaq və onlarla işləmək;

PFR-02.12. Müvafiq məlumatları xəstələrlə, onların ailə üzvləri və şöbənin işçiləri ilə müzakirə etmək;

PFR-02.13. Reabilitasiya programı başlamaq və yerinə yetirmək.

PFR-03. REVMATOLOGİYA

Peşə bilikləri:

PFR-03.01. İmmunobiologiya və orqanizmin reaktivliyinin əsasları;

PFR-03.02. Ölkədə revmatoloji yardımın təşkilinin ümumi məsələləri, xəstəxana-ambulator müəssisələrin işinin və

reabilitasiya yardımın təşkili;

PFR-03.03. Revmatologiya və reabilitologiyada xüsusi tədqiqat üsulları (rentgenoloji, ultrasəs, biokimyəvi, angioqrafik

və s.);

PFR-03.04. Revmatoloji klinikada farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri qrupunun təsir

mexanizmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadlar;

Peşə bacarıqları:

PFR-03.05. Xəstəlik haqqında obyektiv informasiyanı almaq;

PFR-03.06. Aparıcı sindromu aşkar etmək;

PFR-03.07. Xəstəliyin etiologiyasını aşkar etmək;

PFR-03.08. Lazım olan əsas və əlavə müayinə üsullarının həcmini təyin etmək;

PFR-03.09. Xəstə və onun ailəsi ilə düzgün münasibət qurmaq;

PFR-03.10. Xəstələrdən, ailəsindən, ətrafdan müvafiq məlumatları toplamaq və onlarla işləmək;

PFR-03.11. Müvafiq məlumatları xəstələrlə, onların ailə üzvləri və şöbənin işçiləri ilə müzakirə etmək.

PFR-03.12. Reabilitasiya programı başlamaq və yerinə yetirmək.

PFR-04. ENDOKRİNOLOGİYA

Peşə bilikləri:

Page 8: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-04.01. Endokrinoloji şöbələrə təcili hospitalizasiyası tələb olunan reabilitasiya usulları;

PFR-04.02. Endokrinologiya və reabilitologiyada xüsusi tədqiqat üsulları (rentgenoloji, ultrasəs, biokimyəvi,

angioqrafik və s.);

PFR-04.03. Endokrinoloji klinikada farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri qrupunun təsir

mexanizmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadlar;

Peşə bacarıqları:

PFR-04.04. Zəruri təcili yardımı göstərmək;

PFR-04.05. Xəstəlik haqqında obyektiv informasiyanı almaq;

PFR-04.06. Aparıcı sindromu aşkar etmək;

PFR-04.07. Xəstəliyin etiologiyasını aşkar etmək;

PFR-04.08. Lazım olan əsas və əlavə müayinə üsullarının həcmini təyin etmək;

PFR-04.09. Xəstə və onun ailəsi ilə düzgün münasibət qurmaq;

PFR-04.10. Xəstələrdən, ailəsindən, ətrafdan müvafiq məlumatları toplamaq və onlarla işləmək;

PFR-04.11. Müvafiq məlumatları xəstələrlə, onların ailə üzvləri və şöbənin işçiləri ilə müzakirə etmək.

PFR-04.12. Reabilitasiya programı başlamaq və yerinə yetirmək.

PFR-05. KARDIOLOGİYA

Peşə bilikləri:

PFR-05.01. Kardioloji şöbələrə təcili hospitalizasiyası tələb olunan reabilitasiya usulları;

PFR-05.02. Kardiologiya və reabilitologiyada xüsusi tədqiqat üsulları (rentgenoloji, ultrasəs, biokimyəvi, angioqrafik

və s.);

PFR-05.03. Kardioloji klinikada farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri qrupunun təsir

mexanizmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadlar;

Peşə bacarıqları:

PFR-05.04. Zəruri təcili yardımı göstərmək;

PFR-05.05. Xəstəlik haqqında obyektiv informasiyanı almaq;

PFR-05.06. Aparıcı sindromu aşkar etmək;

PFR-05.07. Xəstəliyin etiologiyasını aşkar etmək;

PFR-05.08. Lazım olan əsas və əlavə müayinə üsullarının həcmini təyin etmək;

PFR-05.09. Xəstə və onun ailəsi ilə düzgün münasibət qurmaq;

PFR-05.10. Xəstələrdən, ailəsindən, ətrafdan müvafiq məlumatları toplamaq və onlarla işləmək;

PFR-05.11. Müvafiq məlumatları xəstələrlə, onların ailə üzvləri və şöbənin işçiləri ilə müzakirə etmək.

PFR-05.12. Reabilitasiya programı başlamaq və yerinə yetirmək.

PFR-06. DAXİLİ XƏSTƏLİKLƏR

Peşə bilikləri:

Page 9: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-06.01. Terapiya və pediatriya şöbələrə hospitalizasiyası tələb olunan reabilitasiya usulları;

PFR-06.02. Terapiya, peşə xəstəlikləri, pediatriya və reabilitologiyada xüsusi tədqiqat üsulları (rentgenoloji, ultrasəs,

biokimyəvi, angioqrafik və s.);

PFR-06.03. Terapiya və pediatriya klinikada farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri

qrupunun təsir mexanizmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadlar;

Peşə bacarıqları:

PFR-06.04. Zəruri təcili yardımı göstərmək;

PFR-06.05. Xəstəlik haqqında obyektiv informasiyanı almaq;

PFR-06.06. Aparıcı sindromu aşkar etmək;

PFR-06.07. Xəstəliyin etiologiyasını aşkar etmək;

PFR-06.08. Lazım olan əsas və əlavə müayinə üsullarının həcmini təyin etmək;

PFR-06.09. Xəstə və onun ailəsi ilə düzgün münasibət qurmaq;

PFR-06.10. Xəstələrdən, ailəsindən, ətrafdan müvafiq məlumatları toplamaq və onlarla işləmək;

PFR-06.11. Müvafiq məlumatları xəstələrlə, onların ailə üzvləri və şöbənin işçiləri ilə müzakirə etmək.

PFR-06.12. Reabilitasiya programı başlamaq və yerinə yetirmək.

PFR-07. RUHİ XƏSTƏLİKLƏR

Peşə bilikləri:

PFR-07.01. Psixiatrik şöbələrə hospitalizasiyası tələb olunan reabilitasiya usulları;

PFR-07.02. Psixiatrik klinikada farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri qrupunun təsir

mexanizmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadlar;

Peşə bacarıqları:

PFR-07.03. Zəruri təcili yardımı göstərmək;

PFR-07.04. Xəstəlik haqqında obyektiv informasiyanı almaq;

PFR-07.05. Aparıcı sindromu aşkar etmək;

PFR-07.06. Lazım olan əsas və əlavə müayinə üsullarının həcmini təyin etmək;

PFR-07.07. Xəstə və onun ailəsi ilə düzgün münasibət qurmaq;

PFR-07.08. Xəstələrdən, ailəsindən, ətrafdan müvafiq məlumatları toplamaq və onlarla işləmək;

PFR-07.09. Müvafiq məlumatları xəstələrlə, onların ailə üzvləri və şöbənin işçiləri ilə müzakirə etmək.

PFR-07.10. Reabilitasiya programı başlamaq və yerinə yetirmək.

PFR-08. ONKOLOGİYA

Peşə bilikləri:

PFR-08.01. Ölkədə onkolojı yardımın təşkilinin ümumi məsələləri, xəstəxana-ambulator müəssisələrin işinin və

reabilitasiya yardımın təşkili;

PFR-08.02. Onkologiya şöbələrə hospitalizasiyası tələb olunan reabilitasiya usulları;

Page 10: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-08.03. Onkologiya və reabilitologiyada xüsusi tədqiqat üsulları (rentgenoloji, ultrasəs, biokimyəvi, angioqrafik və

s.);

PFR-08.04. Onkoloji klinikada farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri qrupunun təsir

mexanizmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadlar;

Peşə bacarıqları:

PFR-08.05. Zəruri təcili yardımı göstərmək;

PFR-08.06. Xəstəlik haqqında obyektiv informasiyanı almaq;

PFR-08.07. Aparıcı sindromu aşkar etmək;

PFR-08.08. Xəstəliyin etiologiyasını aşkar etmək;

PFR-08.09. Lazım olan əsas və əlavə müayinə üsullarının həcmini təyin etmək;

PFR-08.10. Xəstə və onun ailəsi ilə düzgün münasibət qurmaq;

PFR-08.11. Xəstələrdən, ailəsindən, ətrafdan müvafiq məlumatları toplamaq və onlarla işləmək;

PFR-08.12. Müvafiq məlumatları xəstələrlə, onların ailə üzvləri və şöbənin işçiləri ilə müzakirə etmək.

PFR-08.13. Reabilitasiya programı başlamaq və yerinə yetirmək.

PFR-09. AUDIOLOGİYA

Peşə bilikləri:

PFR-09.01. Karlıq, karlallıq, onun yayılması, etiologiyası, diaqnostikası, müalicəsi, eşitmənin protezləşdirilməsini;

PFR-09.02. Surdologiya, loqopediya, surdoloqopedik yardımın, kabinetlərin təşkili, eşitmənin protezləşdirilməsi,

eşitmə aparatları, növləri, koxlear implantasiyanı;

PFR-09.03. Əhalinin kütləvi profilaktik müayinəsi zamanı eşitmə zəifliyinin erkən aşkarlanma üsulları, ağıreşitmə və

karlığın risk faktorlarını;

PFR-09.04. Standart və qeyri-parametrik statistik təhlli üsulları;

PFR-09.05. Xəstələrin dispanser müşahidəsi, prifilaktik tədbirləri;

PFR-09.06. Profilaktikanın prinsipləri və variantları, onun təşkili;

Peşə bacarıqları:

PFR-09.07. Əmək qabiliyyətinin müvəqqəti və davamlı surətdə itirilməsi tibbi sosial ekspertizanın aparılması;

PFR-09.08. Akumetriyanı və audioloji müayinə üsullarının (tonal, danışıq audiometriyası, impedansometriya, BERA,

otoakustik emissiya) aparılmasını;

PFR-10. MÜALİCƏ BƏDƏN TƏRBİYƏSİ (MBT)

Peşə bilikləri:

PFR-10.01. Müalicə bədən tərbiyəsi. Hərəki rejimlər.MBT-nə göstəriş və əks göstərişlər;

PFR-10.02. Fiziki məşqlərin texnikası anlayışı. Texniki hərəkətlərin xarakteristikası. Gərginlik və istirahət qarşılıqlı

əlaqə komponenti kimi. Müalicə gimnastikasının klassik və qeyri ən-ənəvi variantları. Fiziki məşqlərin

təsir mexanizmləri(tonuslaşdırıcı, trofiki, kompensasiyanın formalaşdırılması).

Page 11: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-10.03. Məşq məşğələlərinin qurulması. Fiziki məşq hissələrinin ardıcıllığı. Həkim nəzarətinin əsasları və üsulları.

Məşğələlərin hərəki sıxlığı. Fizioloji əyri.Həkim-pedaqoji müşahidə. Məşğələlərin ümumi və hərəki sıxlığı.

PFR-10.04. Mexanoterapiya. Üsulun xarakteristikası. Mexanoterapiyanın növləri. Göstəriş və əks göstəriş.

PFR-10.05. Kabbat-terapiya yaxud proprioseptiv sinir əzələ yüngülləşdirilməsi. Üsulun xarakteristikası. Göstəriş və

əks göstərişlər. Bobat üsulu. Üsulun xarakteristikası. Ekstenzion terapiyanın növləri.

PFR-10.06. Əmək terapiyası.Üsulun xarakteristikası , göstəriş və əks göstəriş.

Peşə bacarıqları:

PFR-10.07. Ürək damar sistemi xəstəlikləri zamanı MBT;

PFR-10.07.a. Kəskin miokard infartı və ürəyin xroniki işemik xəstəlikləri;

PFR-10.07.b. Hipertoniya və hipotoniya xəstəliyi. Damar distoniyası;

PFR-10.07.c. Miokarditlər. Ürək qüsurları.Revmatizm;

PFR-10.07.d. Ürək çatmamazlığı;

PFR-10.07.e. Arteriyaların obliterasiya edici xəstəlikləri;

PFR-10.07.f. MBT vasitələri ilə ürək-damar xəstəliklərinin profilaktikası.Psixomotor adaptasiyanın bioekonomik

diaqnostikası və idarə olunması.

PFR-10.08. Ağ ciyər xəstəlikləri zamanı MBT;

PFR-10.08.a. Kəskin pnevmoniya;

PFR-10.08.b. Kəskin bronxit. Xroniki bronxit. Xroniki obstruktiv bronxit.;

PFR-10.08.c. Bronxial astma.

PFR-10.08.d. Plevritlər;

PFR-10.08.e. Bronxoektaziya xəstəliyi;

PFR-10.08.f. Ağ ciyərlərin mukovisçidozu;

PFR-10.08.g. Emfizema. Pnevmoskleroz və pnevmofibroz.

PFR-10.09. Həzm üzvlərinin xəstəlikləri və maddələr mübadiləsi pozğunluqları zamanı MBT;

PFR-10.09.a. Diafraqmanın yemək borusu keçəcəyinin yırtığı;

PFR-10.09.b. Xroniki qastritlər;

PFR-10.09.c. Mədə və 12 barmaq bağırsağın xora xəstəliyi;

PFR-10.09.d. Bağırsaq xəstəlikləri;

PFR-10.09.e. Öd yollarının diskineziyası;

PFR-10.09.f. Xolesistit;

PFR-10.09.g. Splanxnoptoz;

PFR-10.09.h. Şəkərli diabet;

PFR-10.09.i. Piylənmə.Podaqra.

PFR-10.10. Nevroloji xəstəliklər zamanı MBT;

PFR-10.10.a. Baş və onurğa beynin xəstəlikləri və zədələnmələri: spastik parez və ifliclər, süst parezlər və ifliclər,

ataksiya,hiperkinrzlər, kəllə-beyin travmaları, beyin qan dövranının kəskin pozulmaları, onurğa

beyninn travmaları;;

PFR-10.10.b. Nevrozlar;

Page 12: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-10.10.c. Uşaq serebral iflici. Miotoniya, miasteniya. Polimielit;

PFR-10.10.d. Periferik sinir sisteminin xəstəlikləri və zədələnmələri:üz sinirinin nevriti, dirsək sinirinin nevriti, orta

sinirin nevriti, mil sinirinin nevriti, pleksit, oturaq sinirin nevriti,incik və qamış sinirlərinin nevriti,

radikulit, polinevritlər;

PFR-10.11. Travmatoloji xəstəliklər zamanı MBT;

PFR-10.11.a. Körpücüyün sınığı və çıxığı.Kürək sümüyünün sınığı;

PFR-10.11.b. Bazunun yuxarı1/3-nin sınığı.Bazunun diafizar sınığı;

PFR-10.11.c. Dirsək oynağının travması;

PFR-10.11.d. Saidin diafizar sınığı;

PFR-10.11.e. Said və əlin sınığı və çıxığı.Əl və barmaqların vətərlərinin zədələnmələri;

PFR-10.11.f. Boyun,döş, bel və büzdüm fəqərələrinin onurğa beyninin zədələnmədən sınıqları. Çanaq sümüklərinin

sınığı;

PFR-10.11.g. Bud sümüyü boynunun sınığı.Budun diafizar sınığı;

PFR-10.11.h. Diz oynağının travmaları;

PFR-10.11.i. Topuğun sınığı;

PFR-10.11.j. əncə və barmaq sümüklərinin sınığı;

PFR-10.11.k. Bağ-vətər aparatının zədələnmələri;

PFR-10.11.l. Döş qəfəsinin travmaları;

PFR-10.11.m. Çoxsaylı və müştərək travmalar;

PFR-10.11.n. Ətrafların amputasiyası;

PFR-10.11.o. Yanıqlar və don vurmalar.

PFR-10.12. Ortopedik profilli xəstəliklər zamanı MBT;

PFR-10.12.a. Onurğa octeoxondrozu;

PFR-10.12.b. Dayaq-hərəkət aparatının fiksə olunmamış dəyişiklikləri;

PFR-10.12.c. Qamətin pozulmaları və qüsurları;

PFR-10.12.d. Pəncənin funksional çatmamazlıqları;

PFR-10.12.e. Dayaq-hərəkət aparatının statik deformasiyaları: skolioz, kifoz, lordoz, yastıpəncəlilik, bud sümüyü

boynunun əyrilikləri,O- və X-ə bənzər ayaqlar, budun anadangəlmə çıxığı, döş qəfəsinin

deformasiyaları, anadangəlmə yastı pəncəlilik, əyriboyunluq, osteoxondropatiya;

PFR-10.12.f. Oynaq xəstəlikləri:revmatoidli artrit, Bexterev xəstəliyi, böyük oynaqların artozu;

PFR-10.13. Cərrahi xəstəliklər zamanı MBT;

PFR-10.13.a. Döş qəfəsi üzvlərində aparılmış əməliyyatlar:ağ ciyərlərdə və ürəkdə aparılmış əməliyyatlardan sonra

MBT, miasteniyanın operativ müalicəsi, mastektomiyadan sonra MBT;

PFR-10.13.b. Qarın boşluğunda aparılmış əməliyyatlar:mədə və 12 barmaq bağırsaqda aparılmış əməliyyatdan sonra

MBT;

PFR-10.13.c. Periferik damarların xəstəlikləri: obliterasiya edici ateroskleroz,tromboflebit, venaların varikoz

geniçlənməsi;

PFR-10.14. Mama- ginekoloji xəstəliklər zamanı MBT;

PFR-10.14.a. Mamalıqda MBT: hamiləlik, doğuş, doğuşdan sonrakı dövrdə,cərrahi əməliyyat aparılmaqla doğuşdan

sonrakı MBT.

Page 13: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-10.14.b. Ginekologiyada MBT:qadın cinsiyyət üzvlərinin xəstəlikləri,qadın cinsiyyət üzvlərinin

anomaliyaları,qadınlarda gərginlik zamanı sidik saxlaya bilməmək.

PFR-10.15. Stomotoloji xəstəliklər zamanı MBT;

PFR-10.15.a. Üz-çənə nahiyyəsinin iltihabi xəstəlikləri;

PFR-10.15.b. Çənənin sınıqları;

PFR-10.15.c. Gicgah-çənə oynağının kontrakturası;

PFR-10.15.d. Dodaq və damağın anadangəlmə çatmamazlıqları zamanı cərrahi əməliyyatdan sonra MBT;

PFR-10.15.e. Filatov mili və yerli toxumaların cərrahi əməliyyatları zamanı MBT.

PFR-10.16. Pediatrik profilli xəstəliklər zamanı MBT;

PFR-10.16.a. Hipotrofiya;

PFR-10.16.b. Raxit;

PFR-10.16.c. Pilorospazm.

PFR-10.17. Aktiv və passiv aparatlarda mexanoterapiya.

PFR-10.17.a. Hidrokinezoterapiya. Su mühitinin orqanizmə təsiri. Suda fiziki hərəkətlərə göstəriş və əks göstəriş.

PFR-10.17.b. Tənəffüs gimnastikası. Tənəffüs gimnastikasının növləri. Tənəffüs hərəkətlərinin aparılmasının

xüsusiyyətləri. Hipoksik tənəffüs hərəkətlərinin aparılması. Hipoksik-hiperkapnik tənəffüs

hərəkətlərinin aparılması.

Həkim-fizioterapevt-reabilitoloq üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:

PFR-10.18. Ürək damar sistemi xəstəlikləri zamanı MBT 20(P)

PFR-10.19. Tənəffüs sistemi xəstəlikləri zamanı MBT 10(P)

PFR-10.20. Həzm üzvlərinin xəstəlikləri zamanı MBT 10(P)

PFR-10.21. Maddələr mübadiləsi pozğunlqları zamanı MBT 10(P)

PFR-10.22. Nevroloji profilli xəstəliklər zamanı MBT 25(P)

PFR-10.23. Travmatoloji profilli xəstəliklər zamanı MBT 20(P)

PFR-10.24. Ortopedik profilli xəstəliklər zamanı MBT 25(P)

PFR-10.25. Cərrahi profilli xəstəliklər zamanı MBT 10(P)

PFR-10.26. Mama-ginekoloji profilli xəstəliklər zamanı MBT 20(P)

PFR-10.27. Stomotoloji profilli xəstəliklər zamanı MBT 10(P)

PFR-10.28. Pediatrik profilli xəstəliklər zamanı MBT 20(P)

PFR-11. MÜALİCƏVİ MASSAJ VƏ ELEKTROSTIMULASIYA

Peşə bilikləri:

PFR-11.01. Masaj. Müalicəvi masajın əsasları, təsir mexanizmi, prinsipləri. Masajın əsas üsulları,göstəriş və əks

göstərişlər. Masajın xüsusi üsulları.

PFR-11.02. Masajın orqanizmə təsiri:sinir,ürək-damar,tənəffüs , əzələ sisteminə,oynaq bağ aparatına;

Page 14: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-11.03. Masaj edən və masaj olunan üçün tələb olunan ərazi və inventar.

PFR-11.04. Gigiyenik əsaslar. Masajın forma və sistemləri. Seqmentar-reflektor masaj. Nöqtəvi masaj. Masajın

texnikası və yerinə yetirilməsi.

PFR-11.05. Kinezoterapiya. Manual terapiyanın sadə üsulları. Kinezoterapiya qəbuluna göstəriş və əks göstərişlər.

PFR-11.06. Refleksoterapiya. Refleksoterapiyanın növləri. Müalicənin təsir mexanizmi. Refleksoterapiyaya əsas

göstəriş və əks göstərişlər, qəbul qaydası.

Peşə bacarıqları:

PFR-11.07. Dayaq-hərəkət aparatının xəstəlikləri və travmaları zamanı masaj;

PFR-11.08. Sınıqlar zamanı masaj;

PFR-11.09. Oynaq xəstəlikləri zamanı masaj;

PFR-11.10. Sinir sisteminin xəstəlikləri və travmaları zamanı masaj;

PFR-11.11. Sinir sisteminin spondilogen xəstəlikləri zamanı masaj;

PFR-11.12. Daxili üzvlərin xəstəlikləri zamanı masaj;

PFR-11.13. Masaj pediatriyada;

PFR-11.14. Masaj və elektrostimulyasiya kompleks reabilitasiya proqramının elementi kimi.

PFR-12. TİBBİ – SOSİAL EKSPERTİZA VƏ REABİLİTOLOGİYA

Peşə bilikləri:

PFR-12.01. Həyat fəaliyyətinin məhdudlaşmasının tibbi-sosial ekspertizası. Həyat fəaliyyətinin məhdudlaşmasının

tibbi-sosial ekspertizasının hüquqi-normativ bazası.

PFR-12.02. Kəmiyyət pozğunluqlarının funksional siniflər (FS) üzrə qiymətləndirilməsi. Reabilitasiyanın

effektivliyinin FS üzrə qiymətləndirilməsi , sosial çatmamazlığın təyini.

PFR-12.03. Həyat fəaliyyətinin məhdudlaşmasının ekspert-reabilitasiyasının diaqnostikasına ümumi metodiki

yanaşma.

PFR-12.04. Xəstəliyin nəticəsinin qiymətləndirilməsi. Həyat fəaliyyətinin pozulma kateqoriyasının təyini. Həyat

fəaliyyətinin məhdudlaşması iıə əlaqədar sosial çatmamazlıq dərəcəsinin təyini. Sosial yardıma və

müdafiəyə ehtiyacın təyini.

PFR-12.05. Ekspertizada istifadə olunan əlillik anlayışının seçilməsi. Əlilliyin təyini.

PFR-12.06. Erqoterapiya. Erqoterapiyanın məqsəd və vəzifələri. Erqoterapiyanın növləri.

PFR-12.07. Məişət reabilitasiyası. Özünə qulluq vərdişlərinin bərpaolunma effektivliyinin qiymətləndirilməsi. Əmək

terapiyası , növləri. Əmək terapiyasının təsir mexanizmi. Əmək terapiyasının təyininə əks göstərişlər.

PFR-12.08. Sosial reabilitasiya. Peşə vərdişlərinin bərpası və işlənməsi. Peşə vərdişlərinin bərpa olunma effektivliyinin

qiymətləndirilməsi, optimal və maksimal verilə biləcək yük.

PFR-12.09. Xəstənin psixoloji vəziyyətinin rolu və onun motivasiya mühiti.

PFR-13. STRESS TESTLƏR VƏ KARDİOMONİTORİNQ

Peşə biliklərı:

Page 15: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-13.01. Orqanizmin fiziki yükə reaksiyasını qiymətləndirmək üçün funksional sınaqların tətbiqi. Təqdim olunan

testlərə təlabat.

PFR-13.02. Orqanizmin funksional vəziyyətinin göstəricilərinin qiymətləndirilməsi, fiziki iş qabiliyyətinin ümumi

göstəricisi kimi. Fiziki iş qabiliyyəti mexanizminin kompleks komponenti. Kardiorespirator dözümlülük.

Əzələ dözümlülüyü.

PFR-13.03. Fiziki yük gərginliyinin zonaları: maksimal, submaksimal, böyük, mötədil. Enerji təchizatının yolları.

Maksimal oksigen tələbatı (MOT). Ümumi anaerob-aerob iş qabiliyyətinin təyini. Oksigen borcu.

PFR-13.04. Yük testləri.Standart yüklər: veloerqometriya, tredmil, step-test.Fiziki yük zamanı ÜYS və AT

dəyişmələri.Test keçirmənin şərtləri.Yük testinıə əks göstərişlər. Yük vermənin dayandırılmasının

kriteriyaları:kliniki və EKQ – kriteriyası.

PFR-13.05. Elektrokardioqrafik interpretasiyanı (normal EKQ, keçiriciliyin pozulmaları və aritmiyalar, hipertoniyalar,

kəskin işemiya/infarkt);

PFR-13.06. Elektrokardioqramma, exokardioqramma, fonokardioqramma, ürəyin zondla müayinəsi, radioloji müayinə

məlumatlarını qiymətləndirmək və onlara görə yekun qərarın çıxarılması;

PFR-13.07. Sakitlik, vertikal və arxasıüstə uzanmış vəziyyətdə normal göstəricilər;

Peşə bacarıqları:

PFR-13.08. MOT təyini. MOT dolayısı ilə təyin olunması

PFR-13.09. Holter müayinəsinin aparılması və interpretasiyası;

PFR-13.10. Stress testlərin aparılması;

PFR-13.11. İzometrik və isotonik sınaqların aparılması;

PFR-13.12. Ultrasəsdən istifadə edərək hemodinamika prinsiplərini və qan axınının sürətinin dəyişmə prinsipləri;

PFR-13.13. Exo-KQ üsullarından istifadə etməklə klinik praktikada ürəyin funksiyalarının qiymətləndirilməsi;

PFR-13.14. Exo-KQ aparmağı bacarmalı və Exo-KQ interpretasiyasını bilməlidir;

PFR-13.15. Exo-KQ də alınan nətisələri EKQ-də, döş qəfəsinin rentgen müayinəsində, ürəyin kateterizasiyası və

auskultasiyasında alınan nəticələrlə əlaqələndirilməsi;

Həkim-fizioterapevt-reabilitoloq üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:

PFR-13.16. ECG 100 (I)

PFR-13.17. ECG-ın sutkalı monitorinqi (Holter sistemləri) 50 (I)

PFR-13.18. Respiratoroergometriya 40 (P/I)

PFR-13.19. Stress-testlərin aparılması 50 (P/I)

PFR-13.20. Exo-Doppler tədqiqatlar 40 (P/I)

PFR-14. RADİOLOGİYA

Peşə bilikləri:

PFR-14.01. Patologiyasının nüvə-maqnit müayinə üsullarının ümümi prinsiplərini;

Page 16: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-14.02. Nüvə-maqnit rezonansı müayinə üsularının aparılması üçün dəqiq göstərişi və əks- göstərişləri;

PFR-14.03. Reabilitologiyada rentgen müayinə üsullarının prinsiplərini;

PFR-14.04. Reabilitologiyanın nüvə metodlarının klinik istifadəsi və məhdudiyyətlərini;

PFR-14.05. Radiasion fizika və radiasion təhlükəsizlik prinsiplərinə yiyələnmək;

Peşə bacarıqları:

PFR-14.06. Radiasion müayinələrin interpretasiyasını (normal şəkili və patologiya);

Həkim-kardiоlоq üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:

PFR-14.07. Rentgen müayinəsi 200 (As/I)

PFR-14.08. Ürək və damarların tomoqrafiyası KT, NMR ya PET 100 (As/I)

PFR-15. FİZİOTERAPİYA APPARATLARI VƏ TƏBİİ FAKTORLARLA MÜALİCƏ

Peşə bilikləri:

PFR-15.01. Ürək- damar sistemi xəstəlikləri: hipertoniya xəstəliyi və arterial hipertenziya, hipotonik vəziyyət,

ateroskleroz, ÜİX, qrək qüsurları, ətraf damarların xəstəlikləri

PFR-15.02. Tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri: traxeobronxit, pnevmoniya, bronxial asnma, bronxoektaziya xəstəliyi,

pnevmoskleroz.

PFR-15.03. Həzm sistemi xəstəlikləri: diskineziya, qastrit, mədənin xora xəstəliyi, kolit, xolesistit, xolangit, kolit,

pankreatit, infeksion hepatit, hepatit, hepatoz, əməliyyat olunmuş mədənin xəstəlikləri.

PFR-15.04. Böyrək və sidik ifrazat yollarının xəstəlikləri: qlomerulonefrit, pielonefrit, sidik daşı xəstəliyi, sistit,

uretrit, prostat vəzinin xəstəlikləri, əməliyyatdan sonrakı vəziyyət.

PFR-15.05. Oynaq və fəqərələrin xəstəlikləri:deformasiya edici artroz, revmatoidli artrit və Bexterev xəstəliyi,

osteoxondroz, osteoxondropatiya.

PFR-15.06. Endokrin sistemin, maddələr mübadiləsinin və peşə xəstəlikləri: şəkərli liabet, Bazedov xəstəliyi,

piylənmə.

PFR-15.07. Dəri xəstəlikləri: ekzema, psoriaz, neyrodermit, gicişən dermatozlar, allopesiya, ziyillər, hiperkeratoz.

PFR-15.08. Ruhi xəstəliklər: şizofreniya, reaktiv vəziyyət.

PFR-15.09. Onkoloji xəstəliklər, infeksiyalar və vərəm.

PFR-15.10. Mərkəzi və periferik sinir sistemin xəstəlikləri: infeksion, damar, travmatik, irsi.

PFR-15.11. Mama-ginekologiya: patoloji hamiləliklər, doğuşdan sonrakı xəstəliklər, menstrual funksiyanın

pozğunluqları, cinsiyyət sisteminin iltlhabi xəstəlikləri.

PFR-15.12. Oftalmologiya: gözün iltihabi,damar və degenerativ xəstəlikləri, gözün travmaları və onun fəsadları, sinir-

əzələ və akkomodasiya aparatının xəstəlikləri.

PFR-15.13. Otolarinqologiya: burunun,burun artımlarının,udlağın, qırtlağın, qulağın xəstəliləri.

PFR-15.14. Stomotologiya: dişlərin və parodontun xəstəlikləri,iltihabi xəstəliklər,ağız boşluğu selikli qişasının, ağız

suyu vəzlərinin,gicgah-çənə oynağının xəstəlikləri.

Page 17: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-15.15. Travmatologiya və ortopediya: bağların, əzələlərin, oynaqların travmaları, sümük- əzələ sisteminin

anadangəlmə xəstəlikləri.

PFR-15.16. Cərrahiyyə: ətraf damarların obliterasiyaedici xəstəlikləri, varikoz xoralar, qızılyel xəstəliyi, yanıqlar və

donvurmalar, yumşaq toxumaların, vəzlərin və sümükləlin iltihabi xəstəlikləri,əməliyyatdan sonrakı

vəziyyət və fəsadlar.

PFR-15.17. Su müalicənin əsasları, təsir mexanizmi, prinsipləri, üsulları, göstərişləri və əks göstərişləri. Vannalar və

duşlar.

Peşə bacarıqları:

PFR-15.18. Elektroterapiya: qalvanizasiya, dərman elektroforezi, kameralı vannalar, elektro - yuxu,

diadinamoterapiya, amplipulsterapiya, interferensterapiya, fluktorizasiya, elektro diaqnostika,

elektrostimulyasiya, darsonvalizasiya, induktotermiya, UYT- terapiya, mikrodalğalı terapiya,

maqnitoterapiya, franklinizasiya, aeroionoterapiya.

PFR-15.19. Fototerapiya: infraqırmızı və görünən şüalar, koqerent şüalar (lazerteraiya).

PFR-15.20. Mexanoterapiya: Ultrasəsterapiyası və fonoforez, baroterapiya, vibroterapiya, masaj.

PFR-15.21. Hidroterapiya: Vannalar (şirin su, aromatik, dərman, skipidar, burulğan, köpüklü, Vibrasiya edən və s.),

duşlar, hovuz və şəlalədə cimmək, bağırsaq yumaları, hamamlar, balneoterapiya (mineral suları xaricə və

daxilə işlətməklə müalicə)

PFR-15.22. İstiliklə müalicə: palçıqla müalicə, ozokerit, parafin, gil, qum ilə müalicə. Naftalanla müalicə.

Krioterapiya.

PFR-15.23. İnhalyasiya terapiyası: aerozol - və elektroaerozolterapiya, qaloterapiya, aerofito-terapiya.

PFR-15.24. Kurortologiya. Kurort müalicə üsulları (aeroterapiya, helioterapiya, talassoterapiya, speleoterapiya).

Sanator-kurort müalicəsi.

PFR-16. PASİYENTLƏRİN MAARİFLƏNDİRMƏ PROQRAMI

Peşə bilikləri:

PFR-16.01. Maarifləndirmə proqramının rolu. Məşğələlərin təşkili və aparılma üsulları. Xəstəliklərin

proqressivləşməsinə qarşı aparılan profilaktik tədbirlər.

Peşə bacarıqları:

PFR-16.02. AH xəstələr və əlillər üçün maarifləndirici proqram;

PFR-16.03. ÜİX xəstələri və əliləri üçün maarifləndiriçi proqram;

PFR-16.04. ŞD xəstələr və əlillər üçün maarifləndirici proqram;

PFR-16.05. BA xəstələr və əlillər üçün maarifləndirici proqram;

PFR-16.06. Onurğa sütunu ilə davranış qaydaları;

PFR-16.07. Oynaqların total endoprtezləşməsindən sonrakı davranış qaydaları;

PFR-16.08. Hamilələr üçün maarifləndirici proqram.

3. TƏHSİLİN MƏZMUNUNA VƏ SƏVİYYƏSİNƏ QOYULAN MİNİMUM TƏLƏBLƏR

Page 18: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

3.1. Peşə fəaliyyətinin xarakteristikası

Həkim fizioterapevt dərin fundamental kliniki peşə hazırlığı tələb edən müasir müalicə, reabilitasiya, profilaktika və

diaqnostika üsullarından istifadə etməklə əhaliyə ixtisaslaşmış fizioterapevtik yardımın göstərilməsinə nail olmalıdır.

3.1.1. Həkim fizioterapevt-reabilitoloq peşə fəaliyyətinin əsas istiqamətləri:

- praktiki təbabət;

- elmi – tədqiqat ;

- təşkilati – inzibatçılıq;

- elmi – pedaqoji sahə üzrə ;

3.1.2. Peşə fəaliyyəti üzrə hazırlıq səviyyəsinə qoyulan tələblər:

3.1.2.1. Praktik tibb sahəsi üzrə: (ÜFR-01. və PFR- 01-PFR-16. bəndlər aiddir).

3.1.2.2. Elmi – tədqiqat sahəsi üzrə:

- xəstəliklərin inkışafıda tibbi-sosial amillərin rolunu qiymətləndirmə üsullarını bilməlidir;

- elmi-tədqiqat işlərini planlaşdırmalıdır;

- tədqiqat mövzusunun seçilməsini bacarmalıdır;

- elmi – tədqiqat işi aparmalıdır;

- elmi – tədqiqat işinin nəticəlcrini təhlil etməlidir;

- alınmış nəticəlcrin praktik əhəmiyyətini və onun tətbiqi imkanlarını müəyyənləşdir- məli, nəşr materiallarının

hazırlanmasıda iştirak etməlidir.

3.1.2.3. Təşkilati – inzibatçılıq sahəsi üzrə:

- səhiyyə sistemində qəbul olunmuş normativ sənədlərdən (Azərbaycan Respublika- sının qanunlarını, texniki

reqlamentləri, beynəlxalq və milli standartları, əmrləri, tövsiyələri, beynəlxalq vahidlər sistemini, fəaliyyətdə olan

beynəlxalq təsnifatları) isnifadə etməyi, həmçinin tibbi müəssisələrin işinin keyfiyyətini və effektivliyini

qiymətlənlirmək üçün aparılmış sənədləşmələrdən istifadə etməyi bacarmalıdır.

- fizioterapiya sahəsinin təşkilati quruluşunu, tibbi yardım göstərən müxtəlif tibbi müəssisələrin idarəçilik

fəaliyyətini bilməli, müəssisələrin struktur bölmələrinin (ixtisas profilinə görə) iş göstəricilərini təhlil etməli,

xəstələrə (fizioterapiya ixtisası profilinə görə) tibbi xidmətin göstərilməsində müasir tibbi-təşkilati və sosial-

iqtisadi texnologiyaların səmərəsini qiymətləndirməyi bacarmalıdır.

- peşə səriştəsinin formalaşması üçün professional biliklər, bacarıqlar, vərdişlər sisteminə yiyələnməlidir.

3.1.2.4. Elmi pedaqoji sahə üzrə:

- orta tibbi ixtisas təhsil müəssisələrində və baza ali tibbi təhsilin səviyyəsindəixtisasa uyğun olaraq tədris edə bilər

(mühazirə oxumağı, seminar aparmagı, laboratoriya işləri və s.).

3.2. 060927 – “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezident hazırlığını təmin edən auditoriyada olan təhsil

proqramının strukturu və əsas hazırlıq mövzuları üç il ərzində saatlarla (Əlavə 1 – də illər üzrə açıqlanır).

Əsas tədris fənnləri \mövzular M S T

ÜHM Ümumi hazırlıq mövzuları:

Page 19: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

ÜHM-B01 Səhiyyə sisteminin təşkilinin əsasları 6 4 2

ÜHM-B02 Tibbi stastika və informatika 2 6 8

PHM Peşə hazırlığı mövzuları

PHM-B03 Fiziki üsulların təsnifatı.Fiziki amillərin orqanizmə təsirinin müasir

təsəvvürləri.Fiziki üsullarla müalicənin prinsipləri 4 4 0

PHM-B04 Elektrik cərəyanı ilə müalicə 32 30 26

PHM-B05 Fototerapiya.Lazerlə müalicə. 8 6 4

PHM-B06 Ultrasəslə müalicə.Masaj.Müalicə idmanı. 10 8 16

PHM-B07 Aerozol-,aeroiono -, ozonoterapiya 2 4 2

PHM-B08 Hidroterapiya. Balneoterapiya 18 14 10

PHM-B09 İstiliklə müalicə. Krioterapiya.Naftalanla müalicə 16 10 6

PHM-B10 İqlimlə müalicə. Fizioprofilaktika 6 8 2

PHM-B11 Daxili xəstəliklərin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 34 40 44

PHM-B12 Cərrahi xəstəliklərin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 32 34 30

PHM-B13 Uşaq xəstəliklərinin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 16 14 14

PHM-B14 Sinir sistemi xəstəliklərinin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 22 20 22

PHM-B15 Mama-ginekoloji xəstəliklərin müalicəsində fiziki amil. tətbiqi 10 14 10

PHM-B16 Stomotoloji xəstəliklərin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 6 4 4

PHM-B17 Kosmetik qüsurların müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi.Fiziki

amillərin herontologiyada tətbiqi 6 6 4

PHM-B18 Fizioprofilaktika. Sağlamlaşdırıcı üsullar. SPA - texnologiyalar 8 6 2

PHM-B19 Kurortlar. İqlim terapiyasının rejimləri 6 6 2

Cəmi 244 238 208

3.3. 060927 – “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə fənn bölümləri, fənnlərin kreditləri onların mənimsənilməsinin

nəticəlcri (bilik, bacarıq və vərdişlər baxımından) və qazanılması nəzərdə tutulan kompetensiyaların kodları (Əlavə

2-də illər üzrə açıqlanır)

Fənn bölümünün

kodu Fənn bölümünün (tematik rotasiyanın) adı Kreditlər

Qazanılması nəzərdə tutulan

kompetensiqaların kolları

Üm

um

i h

azı

rlıq

fən

nlə

ri v

ə ro

tasi

yala

rı ÜFR-01. Baza təhsili 1 ÜFR-01.01.–ÜFR-01.07.

ÜFR-02. Anatomiya 1 ÜFR-02.01.–ÜFR-02.06.

ÜFR-03. Fiziologiya 1 ÜFR-03.01.–ÜFR-03.07.

ÜFR-04. Klinik biokimiya 1 ÜFR-04.01.–ÜFR-04.15.

ÜFR-05. Kritik vəziyyətlərdə reanimasiya 3 ÜFR-05.01.–ÜFR-05.24.

ÜFR-06. Qidalanma 1 ÜFR-06.01.–ÜFR-06.08.

ÜFR-07. Kliniki farmakologiya 3 ÜFR-07.01.–ÜFR-07.07.

Page 20: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

ÜFR-08. Səhiyyə sistemi, tibbi statistika və

informatika 1

ÜFR-08.01.–ÜFR-08.10.

Peş

ə fə

nn

ləri

rota

siy

ala

PFR-01. Travmatologiya və ortopediya 15 PFR-01.01.–PFR-01.09.

PFR-02. Nevrologiya 11 PFR-02.01.–PFR-02.13.

PFR-03. Revmatologiya 7 PFR-03.01.–PFR-03.12.

PFR-04. Endokrinologiya 5 PFR-04.01.–PFR-04.12.

PFR-05. Kardiologiya 10 PFR-05.01.–PFR-05.12.

PFR-06. Daxili xəstəliklər 9 PFR-06.01.–PFR-06.12.

PFR-07. Ruhi xəstəliklər 5 PFR-07.01.–PFR-07.10.

PFR-08. Onkologiya 5 PFR-08.01.–PFR-08.13.

PFR-09. Audiologiya 5 PFR-09.01.–PFR-09.08.

PFR-10. Müalicə bədən tərbiyəsi 10 PFR-10.01.–PFR-10.28.

PFR-11. Müalicəli massaj və elektrostimulasiya 13 PFR-11.01.–PFR-11.14.

PFR-12. Tibbi – sosial ekspertiza və

reabilitologiya 3

PFR-12.01.–PFR-12.09.

PFR-13. Stress testlər və kardiomonitorinq 5 PFR-13.01.–PFR-13.20.

PFR-14. Radiologiya 15 PFR-14.01.–PFR-14. 08.

PFR-15. Fizioterapiya apparat və təbii faktola

müalicəsi 25

PFR-15.01.–PFR-15.24.

PFR-16. Pasiyentlərin maarifləndirmə proqrami 10 PFR-16.01.–PFR-16.08.

Könüllü seçilmiş fənni dərindən öyrənilmə dövrü 9

Elmi-tədqiqat işi(klinikivə ya baza elmi) 3

Dövrü və yekun attestasiya 3

Cəmi 180

3.4. 060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə həkim – rezidentin təhsil proqramının yerinə yetirilməsinin

müddəti:

Ümumi həftələrin sayı – 156 həftə

- əmək məzuniyyəti - 12 həftə

- təlim həftələrınin sayı – 144 həftə

o cümlədən:

- kliniki təlim (praktiki və kliniki iş )- 132 həftə

- nəzəri təlim – 6 həftə

- təcrübələr (elmi – tədqiqat) -3 həftə

- attestasiyalar - 3 həftə

3.4.1. Hazırlığın son ilində həkim-rezident ixtisas üzrə 3 aylıq müddətinə Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən müəyyən edilmiş

respublikanın tibb müəssisələrinin birində sərbəst stajorluq keçməlidir.

Page 21: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

4. MADDİ –TEXNİKİ, TƏDRİS BAZASI VƏ KADR POTENSİALI

4.1. 060927 – “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ıxtısası üzrə təhsil proqramına müvafiq tərtib edilmiş tədris planında nəzərdə

tutulan həkim -fizioterapevtin hazırlanması üçün SəhiyyəNazirliyi tərəfindən baza kimi müəyyən edilmiş təhsil və elmi

tibb müəssisələri, habelə xəstələrə fizioterapiya və reabilitasiyanı həyata keçirməyi təmin edə biləcək yüksək səviyyəli

maddi – texniki bazaya malik olan klinikalar olmalıdır.

4.2. Fizioterapiya və tibbi bərpa üzrə Təhsil Proqramı Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən baza kimi müəyyən edilmiş təhsil,

elm və aparıcı klinikalarda yüksək ixtisaslı mütəxəssislər (rəhbər-kuratorlar tərəfindən əyani formada aparılır.

4.3. Həkim fizioterapevt-reabilitoloqun hazırlığına rəhbərlik edən kuratorlara qoyulan tələblər:

4.3.1. Peşə vərdişlərinə yiyələnməsini təmin etmək üçün praktiki təcrübəsi 5 ildən çox olan yüksək ixtisaslı

mütəxəssislər tərəfindən aparılır.

4.3.2. Tədris olunan nəzəri mövzuları ali təhsil müəssisəsinin elmi dərəcəsi və (və ya) elmi adı olan professor – müəllim

heyəti tədris edir.

4.3.3. Rezidentin elmi-tədqiqat işinə qarşılıqlı razılığı əsasında ali təhsil və ya elmi – tədqiqat müəssisəsinin heyəti

rəhbərlik edə bılər.

4.4.Rezidentin rotasiyalar keçdiyi müəssisələrin maddi-texniki bazalarına qoyulan tələblər:

ÜFR-01. Baza təhsili. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

ÜFR-02. Anatomiya fənni. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

ÜFR-03. Fiziologiya fənni. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

ÜFR-04. Klinik biokimiya fənni. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

ÜFR-05. Kritik vəziyyətlərdə reanimasiya. Endotraxeal narkoz, invaziv monitorizasiya üçün cihaz və avadanlıq.

Böyük və özəlikkli əməliyyatları yerinə yetirmək üçün vasitələr, defibrilyator və s.

ÜFR-06. Qidalanma fənni. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

ÜFR-07. Kliniki farmakologiya fənni. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

ÜFR-08. Səhiyyə sistemi, tibbi statistika və informatika fənni. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

PFR-01. Travmatologiya və ortopediya rotasiyada reabilitasiya və fizioterapevtik müalicəsinin sualları.

PFR-02. Nevrologiya rotasiyada reabilitasiya və fizioterapevtik müalicəsinin sualları.

PFR-03. Revmatologiya rotasiyada reabilitasiya və fizioterapevtik müalicəsinin sualları.

PFR-04. Endokrinologiya rotasiyada reabilitasiya və fizioterapevtik müalicəsinin sualları.

PFR-05. Kardiologiya rotasiyada reabilitasiya və fizioterapevtik müalicəsinin sualları.

PFR-06. Daxili xəstəliklər rotasiyada reabilitasiya və fizioterapevtik müalicəsinin sualları.

PFR-07. Ruhi xəstəliklər rotasiyada reabilitasiya və fizioterapevtik müalicəsinin sualları.

PFR-08. Onkologiya rotasiyada reabilitasiya və fizioterapevtik müalicəsinin sualları.

PFR-09. Audiologiya rotasiya. Audiometrik kamera. Klinik audiometr, impedansometr, OAE və BERA aparatları.

PFR-10. Müalicə bədən tərbiyəsi rotasiya. Aktiv və passiv trenajorlar.

PFR-11. Müalicəli massaj və elektrostimulasiya rotasiya. Elektromassajorlar, elektomiografiya və elektrostimulyasiya

apparatları.

PFR-12. Tibbi – sosial ekspertiza və reabilitologiya fənni. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

PFR-13. Stress testlər və kardiomonitorinq rotasiya. EKQ, monitor elektrokardioskopiya, EKQ-nın Holter,

veloerqometer, tredmil.

Page 22: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

PFR-14. Radiologiya rotasiya. Kompyter tomoqrafiya (ən az 64 sürətli), MRT (ən az 1,5 T), 3-4 ülçülü, dopler

xüsusiyyətli USM, rentgen, perkutan işləmlər, embolizasiya üçün alət və avadanlıqlar.

PFR-15. Fizioterapiya apparat və təbii faktola müalicəsi rotasiya. ANA KAFEDRASI. Fizioterapiyanın nəzəri

əsasları rotasiyası. Müasir fizioterapevtik aparatlar, su, palçıq, Naftalan, parafin və müalicə idmanını

həyata keçirmək üçün avadanlıqlar.

PFR-16. Pasiyentlərin maarifləndirmə proqrami fənni. Ana kafedrasinda keçirməlidir.

5. TƏDRİS PROSESİNİN FORMA VƏ METODLARI

5.1. 060927 –“Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə həkim-fizioterapevtin hazırlığı, nəzəri təlim, həkim hazırlığı,

ixtisaslaşma fənlərinin mühazirə, məşğələ,seminar, məsləhət, kuratorun rəhbərliyi və nəzarəti altında müalicə-

reabilitasiya-profilaktika işlərini aparılması və s. formada öyrənilməsi ilə təmin olunur.

5.2. 060927 – “Fizioterapiya və nibbi bərpa” ixtisası üzrə həkim – fizioterapevtin hazırlığında elmi-tədqiqat və

praktiki tibbi təcrübələr nəzərdə tutulur.

5.3. Rezidentura ərzində 1 rezidentə müxtəlif patoloğiyalar üzrə fizioterapiya və reabilitasiyaya ehtiyacı olan 250

stasionar, 1000 ambulator müraciət olmalıdır.

6. YEKUN DÖVLƏT ATTESTASİYASINA QOYULAN TƏLƏBLƏR VƏ QİYMƏTLƏNDİRMƏ

1.1.1. 060927-“Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə fərdi iş planları rezidentura hazırlığını həyata keçirən

müəssisələrin müvafiq elmi və ya tibb şuralarının iclaslarında təsdiq edilir. Rezidentlər hər tədris ilinin sonunda

kuratorun iştirakı ilə təhsil aldığı müəssisənin elmi şurası (tibbi şurası) qarşısında hesabat verərək attestasiya

olunur.

6.1. Rezidenturada təhsil alan həkimlərinn yekun aatestasiyası Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin təsdiq

etdiyi attestasiya komissiyası tərəfindən ali təhsil müəssisəsində aparılır.

6.2. Yekun attestasiya nəticəsində rezidentə “həkim- fizioterapevt” ali peşə - ixtisas dərəcəsi və dövlət nümunəli

diplom verilir.

7. 060927 – “FİZİOTERAPİYA VƏ TİBBİ BƏRPA” İXTİSASI ÜZRƏ YEKUN ATTESTASİYA FORMATI

Yekun attestasiya imtahanı iki mərhələdə - yazılı və praktiki komponent üzrə həyata keçirilir.Yekun attestasiyanın hər

hansı mərhələsindən keçə bilməyən rezidentlər attestasiya komissiyasının müəyyən etdiyi vaxtda həmin mərhələ üzrə

təkrar yekun attestasiyadan keçirlər.

7.1.Birinci mərhələ - Yazılı komponent. Birinci mərhələdə rezident üç saat ərzində 100 test suala cavab verir. Test

informasiya texnologiyaları və xüsusi optik cihazlar vasitəsilə oxunan sual vərəqəsi üzrə aparılır.Testin yekununa görə 60

və ya daha çox bal toplayan rezidentlər yekun attestasiyanın ikinci mərhələsinə buraxılırlar.

7.2. İkinci mərhələ- Praktiki Komponent. İkinci mərhələdə rezident 8 müxtəlif nozoloji vahidə fizioterapevtik

proseduranı təyin edir və onu icrasını həyata keçirir.Təyinatın nəticələri attestasiya komissiyası tərəfindən məqbul

hesab edildikdə rezident yekun attestasiyanın ikinci mərhələsindən müvəffəqiyyətlə keçmiş hesab olunur.

Page 23: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

Əlavə 1. 060927-“Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə təhsil proqramının strukturu (illər və saatlar üzrə

Əsas tədris fənnləri \mövzular M S T 1-ci il 2-ci il 3-cü il

M S T M S T M S T

ÜHM Ümumi hazırlıq mövzuları:

ÜHM-B01 Səhiyyə sisteminin təşkilinin əsasları 6 4 2 6 4 2

ÜHM-B02 Tibbi stastika və informatika 2 6 8 2 6 8 2 2 2

PHM Peşə hazırlığı mövzuları

PHM-B03 Fiziki üsulların təsnifatı. Fiziki amillərin orqanizmə təsirinin müasir

təsəvvürləri. Fiziki üsullarla müalicənin prinsipləri

4 4 0 4 4 0

PHM-B04 Elektrik cərəyanı ilə müalicə 32 30 26 32 30 26

PHM-B05 Fototerapiya. Lazerlə müalicə. 8 6 4 8 6 4

PHM-B06 Ultrasəslə müalicə.Masaj.Müalicə idmanı. 10 8 16 10 8 16

PHM-B07 Aerozol-, aeroiono -, ozonoterapiya 2 4 2 2 4 2

PHM-B08 Hidroterapiya. Balneoterapiya 18 14 10 18 14 10

PHM-B09 İstiliklə müalicə. Krioterapiya.Naftalanla müalicə 16 10 6 16 10 6

PHM-B10 İqlimlə müalicə. Fizioprofilaktika 6 8 2 6 8 2

PHM-B11 Daxili xəstəliklərin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 34 40 44 10 12 18 14 16 16 10 6 10

PHM-B12 Cərrahi xəstəliklərin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 32 34 30 6 8 8 14 14 12 12 12 10

PHM-B13 Uşaq xəstəliklərinin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 16 14 14 4 4 4 8 6 6 4 4 4

PHM-B14 Sinir sistemi xəstəliklərinin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 22 20 22 2 4 4 10 8 10 8 8 8

PHM-B15 Mama-ginekoloji xəstəliklərin müalicəsində fiziki amil. tətbiqi 10 14 10 2 4 4 4 6 4 4 4 2

PHM-B16 Stomotoloji xəstəliklərin müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi 6 4 4 2 2 2 2 2 2 2 0 0

PHM-B17 Kosmetik qüsurların müalicəsində fiziki amillərin tətbiqi.Fiziki amillərin

herontologiyada tətbiqi

6 6 4 4 4 2 2 4 2

PHM-B18 Fizioprofilaktika. Sağlamlaşdırıcı üsullar. SPA - texnologiyalar 8 6 2 4 4 2 4 2 0

PHM-B19 Kurortlar. İqlim terapiyasının rejimləri 6 6 2 2 2 2 4 4 0

Cəmi 244 238 208 130 128 116 62 62 56 52 46 38

Page 24: Fizioterapiya və tibbi bərpa

060927- “Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

Əlavə 2. 060927-“Fizioterapiya və tibbi bərpa” ixtisası üzrə tematik rotasiyaların strukturu(həftələr və kreditlər üzrə)

Fənn bölümünün kodu Fənn bölümünün (tematik rotasiyanın) adı Həftələr Kreditlər Həftələrin sayı Kreditlərin sayı

1 il 2 il 3 il 1 il 2 il 3 il Ü

mu

mi

hazı

rlıq

fən

nlə

ri v

ə ro

tasi

yala

rı ÜFR-01. Baza təhsili 1 1 1 0 0 1 0 0

ÜFR-02. Anatomiya 1 1 1 0 0 1 0 0

ÜFR-03. Fiziologiya 1 1 1 0 0 1 0 0

ÜFR-04. Klinik biokimiya 1 1 1 0 0 1 0 0

ÜFR-05. Kritik vəziyyətlərdə reanimasiya 2 3 2 0 0 3 0 0

ÜFR-06. Qidalanma 1 1 1 0 0 1 0 0

ÜFR-07. Kliniki farmakologiya 2 3 2 0 0 3 0 0

ÜFR-08. Səhiyyə sistemi, tibbi statistika və informatika 1 1 1 0 0 1 0 0

Peş

ə fə

nn

ləri

rota

siyala

PFR-01. Travmatologiya və ortopediya 12 15 4 4 4 5 5 5

PFR-02. Nevrologiya 8 11 4 2 2 5 3 3

PFR-03. Revmatologiya 6 7 4 2 0 5 2 0

PFR-04. Endokrinologiya 4 5 4 0 0 5 0 0

PFR-05. Kardiologiya 8 10 4 4 0 5 5 0

PFR-06. Daxili xəstəliklər 8 9 4 2 2 5 2 2

PFR-07. Ruhi xəstəliklər 4 5 2 0 2 3 0 2

PFR-08. Onkologiya 4 5 0 4 0 0 5 0

PFR-09. Audiologiya 4 5 0 4 0 0 5 0

PFR-10. Müalicə bədən tərbiyəsi 8 10 0 4 4 0 5 5

PFR-11. Müalicəli massaj və elektrostimulasiya 10 13 0 2 8 0 3 10

PFR-12. Tibbi – sosial ekspertiza və reabilitologiya 2 3 0 0 2 0 0 3

PFR-13. Stress testlər və kardiomonitorinq 4 5 0 0 4 0 0 5

PFR-14. Radiologiya 12 15 4 4 4 5 5 5

PFR-15. Fizioterapiya apparat və təbii faktola müalicəsi 20 25 4 8 8 5 10 10

PFR-16. Pasiyentlərin maarifləndirmə proqrami 8 10 0 4 4 0 5 5

Könüllü seçilmiş fənni dərindən öyrənilmə dövrü 6 9 2 2 2 3 3 3

Elmi-tədqiqat işi(klinikivə ya baza elmi) 3 3 1 1 1 1 1 1

Dövrü və yekun attestasiya 3 3 1 1 1 1 1 1

Cəmi 144 180 48 48 48 60 60 60