PANG-URI AT PANG-ABAY

Ano ang pang-abay?

Ito ay mga salitang naglalarawan ng Pandiwa, Pang-uri o kapwa pang-abay.

Ano-ano ang mga uri ng Pang-abay?

Pang-abay na pamaraanPang-abay na pamanahon

Pang-abay na panlunan

Ano ang kahulugan ng Pang-abay na pamaraan?Ito ay sumasagot sa tanong na paano. Ginagamit itong panuring sa Pandiwang pang-uri at kapwa pang-abay.

Tatlong Uri ng Pang-abay na Pamaraan

Panuring sa pandiwaHalimbawa: Taimtim na nananlagin ang mga tao.Panuring sa Pang-uriHalimbawa: Sadyang masigla ang panamaw sa buhay ng lola niya.Panuring sa kapwa pang-abayHalimbawa: Talagang mabilis umunlad ang buhay ng mga taong matitiyaga.

Ano ang kahulugan ng Pang-abay na Pamanahon?Ito ay mga salitang naglalarawan kung kalian naganap kilos o Gawain. Sumasagot ito sa tanong na kailan.

Apat na Uri ng Pang-abay na Pamanahon

Payak: bukas, mamaya, ngayonMaylapi: kagabi, samakalawaInuulit: araw-araw, gabi-gabiParirala: noong nagdaang lingo, sa darating na bakasyon

Ano ang kahulugan ng pang-abay na panlunan?

Ito ay tumutukoy sa lugar na pinangyarihan ng kilos. Sumasagot ito na saan.

Ang pang –abay na Panlunan ito rin ay pinangungunahan ng katagang sa.Halimbawa: Sa silong ng bahay. Sa gitna ng daan.

Ano ang pang-Uri?Ito ay naglalarawan ng pangngalan.

Halimbawa ng Pang-uri: Mainit ang kape.Maganda si Ana.

Mga Ati o Ita

Mga Malayo

Pamagat ng KwentoAng Ati-Atian sa Kalibo, Aklan

Taun-taon ay ginugunita ng mga naninirahan sa Aklan ang pagkaksundo ng mga Ati o Ita at mga Malayo.

Ang mga Ita ang unang naninirahan sa Panay bago dumating ang mga Malayo. Tumira naman sa kabundokan ang mga Ati. Mahirap ang mga Ati sa kabundokan. Samantala, umunlad naman ang buhay ng mga Malayo. Kaya nagalit sa kanila ang mga Ati. Nilusob nila ang mga Malayo. Matalino ang mga Malayo. Naglagay sila ng uling sa buong katawan. Katulad na rin sila ng mga Ati kaitim. Nakipag-usap sila nang maayos. Nagksundo ulit sila. Nagdiwang ang lahat. Masaya silang naglundagan at nagsayawan sa tuwa. Iyan ang ginugunita taon-taon kung pista ng Ati-atian.

Simula noon, ipanakikita ng mga taga Aklan ang kanilang kasiyahan sa pamamagitan ng pagsayaw at paglulundagan sa daan sa saliw ng iba’t ibang tugtog. Sadyang mahuhusay sumayaw ang mga tao ng Ati-atihan. Nagpapahid sila ng makapal na uling sa katawan at nagsusuot sila ng makukulay na damit at naglalagay ng sari-saring palamuti.

Masiglang pinagdarayo ng mga tao kung taga-saang lugar ang pista sa Kalibo Aklan.At sadyang pinaghahandaan ng mga taga kalibo ang kapistahan tuwing unang lingo ng Enero at sila ay nagsasaya bilang pasasalamat sa patrong Santo Nino.

Kaya taun-taon ay umuwi ako sa Pilipinas at sama-sama kaming mag-anak na dumadalaw sa Kalibo, Aklan sa mga lola ko at tuloy nakipagsaya sa kapistahan.

Saan nagsimula ang salitang Ati-atihan?

Ang salitang ati-atihan ay nagsimula sa Ati o Ita.

Bakit sinugod ng mga Ati ang Malayo?

Dahil naghirap ang mga Ati sa kabundukan, samantala umunlad naman ang buhay ng mga Malayo.

Paano nasabing matalino ang mga Malayo?

Dahil naglagay sila ng uling sa buong katawan upang maging katulad na rin sila ng mga Ati kaitim.

Paano nagsimula ang Ati-atihan?

Nagsimula ang mga Ati-atihan ng magkasundo ang Ati at malayo.

1. Alin sa mga salungguhit ang naglalarawan sa pook,panahon at paraan?a. Taun-taon ay ginugunita ng mga naninirahan sa Aklan ang pagkakasundo ng mga Ati

at Ita at mga Malayo.b. Ang mga Ita ay unang naninirahan sa Panay bago dumating ang mga Malayo.c. Nakipag-usap nang maayos ang mga Malayo sa mga Ati.2. Ano ang inilarawan ng mga salitang may salungguhit?d. Matulungin ang pamilyang Dela Cruz.e. Makapal ang kanyang buhok.f. Magaling gumuhit ng mga tanawin ang kapatid ko.g. Talagang mabilis ang mga Kuneho.

Ano ang napansin ninyo sa paggamit ng mga salitang Matulungin at Makapal?Mga Pang-uri ang mga ito, dahil ang tinturingan nito ay mga pangngalan.

Ano ang napansin ninyo sa salitang Magaling at Talagang?Ito ay mga pang-abay sapagkat tinuturing nito ay Pandiwa at Pang-Uri.

Tukuyin kung ang salitang may salungguhit ay Pang-uri o Pang-abay.a. Mabagal kumilos ang Pagong.b. Malakas kumain ng kanin ang aking kapatid.c. Masarap ang pagkain na niluto ni Inay.d. Malambing magsalita ang bunso niyang

kapatid.e. Malabo ang mga mata ni Inay kaya’t

kinakailangan na niyang magsuot ng salamin.

Magkaiba ang Pang-uri at Pang-abay. Ang pang-uri ay Paglalarawan na tinuturing sa pangngalan o panghalip samantalang ang Pang-abay ay tumuturing sa Pandiwa, Pang-Uri at kapwa Pang-abay.

Mayroong mga salita na maaring maging Pang-uri at Pang-abay. Halimbawa: Masarap Masarap ang Ice Cream na binibenta ni Mang Jose sa may kanto. Masarap kumain nang Ice Cream na tinda ni Mang Jose sa may kanto.

Isulat kung ang mga salitang nakahilig ay Pang-uri o Pang-abay sa bawat pangungusap.

1. Malamig na ang kape na inihain ni Inay para sa mga Bisita.

2. Mabilis tumakbo ang mga tinutugis na mga magnanakaw.

3. Ang mga bata ay masiglang naglalaro nang tumbang preso sa bakanteng lote.

4. Madilim na nang umuwi si Carla galling sa eskwelahan.

5. Mahirap ang mga magulang ni Celia ngunit pinilit ng mga ito na siya ay paaralin.

Takdang Aralin:

Gumawa ng isang talata tungkol sa mga taong may kapansanan subalit may nagawang kabayanihan o nagging matagumpay sa buhay. Bilugan ang mga Pang-uri at ikahon ang mga Pang-abay na ginagamit.