fenolojikdegerlendirme mayis 2020 - tmo · bildirilmiştir (dolu etkisi;31 mayıs). aksaray ili...

www.tmo.gov.tr

ANALİZİ(Mayıs 2020 Değerlendirmesi)

Yayınlanma Tarihi: 15 Mayıs 2020

FENOLOJİK DEĞERLENDİRMEHUBUBAT VE BAKLİYATTA YAĞIŞ, EKİLİŞ VE GELİŞİM ANALİZİ (Mayıs 2020 Değerlendirmesi) Sayfa 1 / 7

YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ

Ülkemizde yağış ortalaması;2019 Mayıs ayında ise 35,4 mm2020 Mayıs ayında 63,2 mm, Normali 49,3 mm’dir.

Yağışlar, normaline göre %28, geçen yıla göre %79 daha fazla gözlenmiştir.

Mayıs Ayı Yağışları

Normaline göre İç Anadolu Bölgesinde aynı seviyelerde, diğer bölgelerde %12-92 daha fazla,

Normaline Göre

Geçen yıla göre tüm bölgelerde %22-317 daha fazla,Geçen Yıla Göre

Kümülatif (1 Ekim 2019 – 31 Mayıs 2020) dönemde 478 mm yağış alınmış, bu yağış normaline (491 mm) göre %3, geçen yıla (571 mm) göre %16 azalmıştır.

Kümülatif Yağışlar

Normaline göre Doğu Anadolu Bölgesinde aynı seviyelerde, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde %11-20 daha fazla, diğer bölgelerimizde %3-17 daha az,

Normaline Göre

Geçen yıla göre de tüm bölgelerimizde %4-29 daha az gerçekleşmiştir.Geçen Yıla Göre

Yağış Miktarı

Nisan 2019

63,2 mmNisan 2020

Normali 49,3 mm % 28

% 7935,4 mm

Artış (%)

15

0

30

MARMARA EGE AKDENİZ İÇ ANADOLU KARADENİZ D. ANADOLU GD. ANADOLU ORTALAMA

45

60

75

90

2019 2020 Normali

1-31 Mayıs Yağış Grafiği (mm)

Kümülatif (8 Aylık) Yağış Grafiği (mm)

2019 2020 Normali

75

0

150

MARMARA EGE AKDENİZ İÇ ANADOLU KARADENİZ D. ANADOLU GD. ANADOLU ORTALAMA

225

300

375

450

525

600

675

750

825

May

ıs Y

ağış

ları

Küm

ülat

if Ya

ğışl

ar

HUBUBAT GELİŞİM DEĞERLENDİRMESİMayıs ayı yağışları, ülke genelinde normalin ve geçen yılın üzerinde gerçekleşmiştir.

. Ekilişler, geçen yıla göre buğdayda %1 civarında azalmış (makarnalık buğday %10 civarında artmış), arpada %5 civarında artmıştır.

. Her ne kadar Güneydoğu Anadolu Bölgesinde makarnalık buğday ekilişinde, Akdeniz ve Marmara Bölgesinde de ekmeklik buğday ekilişinde bir miktar artış görünse de özellikle İç Anadolu Bölgesinde ve bir miktar da diğer bölgelerde kışlık ekmeklik buğdaydan kaçış meydana gelmiştir.

. Taban gübresi ve sertifikalı buğday tohum kullanımı geçen yıla göre %20 artmıştır.

16-21 MAYIS YÜKSEK SICAKLIK VE 23-25 MAYIS DON ZARARI

Adana ili İmamoğlu, Kozan ve Sağkaya bölgelerinde buğday ekili alanlarda verimde %20-30 kayıp,

Şanlıurfa’da süt olum dönemindeki buğday taneyi tam olarak doldurmadan tam olum dönemine girdiğinden cılız tane oranında lokal artış,

Ankara’nın yüksek kesimlerindeki kıraç/kumsal alanlardaki arpalar su stresinden dolayı erken başağa kalkma,

Kırıkkale’de arpa ekili kıraç alanlarda başakta yanma, cılız tane ve hektolitre düşüklüğü,

Don Zararı

Konya ili Yunak-Çeltik-Tuzlukçu-Akşehir hattında hububat ekili lokal alanlarda boş başak oluşumu,

Eskişehir’de arpa ekili lokal alanlarda boş başak oluşumu, buğdayda lokal zarar,

Niğde’de 4 köyde fasulye ve bazı meyve ağaçlarında lokal zarar,

Afyonkarahisar’da fasulyede lokal zarar, meydana gelmiştir.

Yüksek Sıcaklık Zararı

DOLU HADİSESİ


Tekirdağ ili Hayrabolu ve Şarköy ilçelerinde yaşanan dolu yağışları kayda değer bir sorun oluşturmamıştır.

Çorum Merkez ve İskilip ilçesindeki köylerde etkili olan dolu yağışı ayçiçeği ve buğday alanlarında lokal zarara yol açmıştır.

Şanlıurfa ili Siverek ve Suruç ilçelerinde aşırı yağış ve dolu, fıstık ve badem ağaçlarına zarar vermiş, hububat ve kırmızı mercimekte yer yer yatmalara neden olmuştur (yağış etkisi;24-25 Mayıs).

Diyarbakır’da aşırı yağış ve dolu, nohut ve mercimek ekili alanlarda yatma, hububat ve pamuk ekili alanlarda kayda değer bir sorun oluşturmamıştır (yağış etkisi;24-25 Mayıs).

Adıyaman ili Kahta ilçesinde 8 bin dekar hububat ekili alanda dolu zararı oluşmuş ortalama yüzde %40 kayıp olacağı tahmin edilmektedir (dolu etkisi;24-25 Mayıs).

Edirne ili Uzunköprü ilçesi Çöpköy bölgesinde yaklaşık 2 bin dekar buğday ve ayçiçeği ekili alanda dolu zararı nedeniyle % 20 zarar oluştuğu belirtilmiştir (dolu etkisi; 29 Mayıs).

Ankara ili Bala ilçesindeki Sırapınar ve Ergin köylerinde ekili alanda % 10 zarar oluştuğu bildirilmiştir (dolu etkisi;31 Mayıs).

Aksaray ili Eskil ilçesinde hububat ekili alanın bir kısmında % 15-20 zarar oluştuğu belirtilmiştir (dolu etkisi; 2 Haziran).

Kayseri ili Felahiye ilçesine bağlı beş köyde 40 bin dekar makarnalık buğday arazisinde yaklaşık % 50 dolu zararı oluştuğu belirtilmiştir (dolu etkisi; 3 Haziran).

24 Mayıs-3 Haziran tarihleri arasında bazı illerimizde yaşanan yer yer şiddetlidolu yağışları ekili alanlarda etkili olmuş, detayı aşağıda sunulmuştur.

Ülkemiz buğday ekilişinin

% 11’i2020 Yılı Ekiliş Tahmini

Buğday % 0,5 Arpa % 1

Buğday % 4 Arpa % 4






Marmara Bölgesi


% 10’u2020 Yılı Ekiliş Tahmini

Karadeniz Bölgesi



Doğu Anadolu Bölgesi



Ege Bölgesi



Akdeniz Bölgesi


% 37’si2020 Yılı Ekiliş Tahmini

İç Anadolu Bölgesi


% 15’i2020 Yılı Ekiliş Tahmini

Güneydoğu Anadolu B.


Böl

gese

l Değ

erle

ndir

me

Doğu Kesimleri (Kırşehir, Nevşehir, Kayseri, Yozgat, Sivas)

Ekmeklik buğday ve nohuttan arpaya geçiş görülmüştür. Sonbahar (Eylül-Kasım) yağışları yetersiz olması nedeniyle hububat ekilişlerinde yaşanan gecikmeye bağlı

olarak bitki geç çimlenmiş ve kışa zayıf girmiştir. Ancak Aralık-Nisan döneminde alınan yağışlar bitki gelişiminde olumlu katkı sağlayarak bu zayıflığı bertaraf etmiştir. Her ne kadar Nisan ayında az yağış alınsa da topraktaki suyun yeterli olması sebebiyle bitki gelişiminde olumsuzluk yoktur. Mayıs yağışları da normal seviyelerde alınmıştır.

Bitki gelişimi iyi durumda, başaklanma dönemindedir. Kayseri’de Mayıs ayındaki yağış rejiminin düzensizliği ve düşük sıcaklıklar bitkide strese neden olmuş,

hububat veriminde bir miktar kayba neden olmakla birlikte verimin geçen yılın üzerinde olacağı tahmin edilmektedir.

Kayseri’de survey çalışmaları devam etmekte olup Kırşehir’de süne miktarında geçen yıla göre azalma olacağı tahmin edilmektedir.


Batı Kesimleri (Ankara, Aksaray, Kırıkkale, Eskişehir, Konya, Karaman, Niğde)

Ekmeklik buğday ve nohuttan arpa ve makarnalık buğdaya geçiş görülmüştür. Sonbahar (Eylül-Kasım) yağışları yetersiz olması nedeniyle hububat ekilişlerinde yaşanan gecikmeye bağlı

olarak bitki geç çimlenmiş ve kışa zayıf girmiştir. Ancak Aralık-Nisan döneminde alınan yağışlar bitki gelişiminde olumlu katkı sağlayarak bu zayıflığı bertaraf etmiştir. Her ne kadar Nisan ayında az yağış alınsa da serin esen Kuzey rüzgarları bitki gelişimine olumlu etki sağlamıştır. Mayıs yağışları da normal seviyelerde alınmıştır.

Bitki gelişimi iyi durumda, süt olum-tam olum dönemindedir. Mart ortasında yaşanan düşük sıcaklıklar (-5/-8 oC arası) nedeniyle Konya’nın Ahırlı, Altınekin, Akören,

Ereğli, Kulu, Meram, Yunak ve Kadınhanı ilçelerinde özellikle makarnalık buğday ve arpa üretim alanlarında sarı cücelik virüsü semptomlarına benzer semptomlar görülmüştür. Ancak bu semptomlar görülmesine rağmen verimin il genelinde geçen yılın üzerinde olacağı tahmin edilmektedir.

Konya ili Kulu-Cihanbeyli hattında süne yoğunluğunun il geneline nazaran bir miktar yüksek olacağı, Ankara’da ise süne zararındaki azalmaya bağlı olarak buğday kalitesinde bir miktar artış, verimin ise geçen yılın %10-15 üzerinde olacağı öngörülmektedir.

Arpa hasadı 7 Haziran’da Çerikli’de başlamış olup önümüzdeki günlerde yoğunlaşacağı tahmin edilmektedir.

İç A

nado

lu B

ölge

si

Pamuk ve nohuttan buğday/arpaya geçiş görülmüştür. Hasat, arpada, 7 Mayıs’ta Şanlıurfa’da başlamış ve bölge genelinde yoğun olarak devam etmektedir. Verim oldukça yüksek, buğday kalitesi ortalama (protein %12-12,5) seviyelerdedir.

Gün

eydo

ğu A

nado

lu B

.


Trakya’da ayçiçeğinden buğday/arpaya, diğer yörelerde buğdaydan mısır/ayçiçeğine geçiş görülmüştür. Bitki gelişimi iyi durumda, sarı olum-tam olum dönemindedir. Trakya yöresinde (Tekirdağ, Kırklareli, Edirne ili İpsala ve Keşan ilçelerinde) sarı cücelik virüsü tespit

edilmiştir. Virüse karşı herhangi bir kimyasal mücadele yöntemi bulunmamaktadır. Virüsün, daha çok erkenci ekmeklik buğday çeşitlerinde görüldüğü, ilk azotlu gübrelemenin erken yapıldığı

alanlarda, Mart ve Nisan aylarında havaların serin ve nemli geçmesiyle epidemiye neden olduğu tahmin edilmektedir.

Virüs ile mücadele yöntemlerinin başında; “erken ekimden kaçınmak, ekim nöbeti uygulamak, yabancı ot mücadelesi yapmak ve sık ekimden kaçınmak” gelmektedir.

Özellikle Edirne’de (Keşan-İpsala-Enez-Gelibolu) süne ile mücadele yapılmasına izin verilmiştir. Arpa hasadı 8 Haziran’da, buğday hasadı ise 15 Haziran’da Edirne’de başlamıştır. Buğday veriminin

ortalama düzeyde olacağı tahmin edilmektedir.

Mar

mar

a B

ölge

si

Buğdaydan arpa, mısır ve ayçiçeğine geçiş görülmüştür. Bitki gelişimi iyi durumda, başaklanma-erme dönemindedir. Merzifon ve Havza’da kuraklık nedeniyle bitki strese girmiş ve erken başak çıkarmış, verimin düşük

olacağı tahmin edilmektedir. Çorum-Çankırı-Kastamonu hattında Mayıs ayı yağışlarının az, hava sıcaklıklarının yüksek seyretmesi

nedeniyle hububatta %10-15 arasında kayıplar yaşanacağı, ayrıca cılız tane oranının yüksek olacağı tahmin edilmektedir.

Arpa hasadı Çorum’da 15 Haziran’da başlamıştır.Kar

aden

iz B

ölge

si

Pamuk ve ayçiçeğinden hububata geçiş görülmüştür. Hasat, 14 Mayıs’ta Hatay ve Osmaniye’de başlamış, 12 Haziran’da tamamlanmıştır. Verim Hatay’da yüksek, Adana’da düşük seviyelerde kalmıştır. Buğday kalitesi ortalama (protein

%12-12,5) seviyelerdedir.

Akd

eniz

Böl

gesi

Buğday ve arpadan yem bitkilerine geçiş görülmüştür. Hasat, 1 Mayıs’ta Söke’de başlamış, Kıyı Ege’de yoğun şekilde devam etmektedir. Hububat, iç kesimlerde

tam olum dönemindedir. Hasat olan bölgelerde buğday verimi düşük/orta seviyede, kalite ise yüksektir (protein %13-13,5)

Ege

Böl

gesi

MISIR EKİLİŞ ve GELİŞİM DEĞERLENDİRMESİ

I.ürün mısır ekilişleri; Ülke genelinde ilk olarak 14 Şubatta Adana’da başlamış olup 27 Mayıs itibariyle Türkiye genelinde tamamlanmıştır. Bitki boyu 25-130 cm civarında olup gelişimde herhangi bir problem bulunmamaktadır.

II. ürün mısır ekilişleri ise 20 Mayısta Adana’da, 04 Haziranda İskenderun’da başlamış olup diğer yörelerde hububat hasadına müteakip haziran ayı içerisinde başlayacağı tahmin edilmektedir.

Ülke geneli mısır ekim alanlarında geçen yıla göre %8-10 civarında bir artış olacağı tahmin edilmektedir.

ÇELTİK EKİLİŞ ve GELİŞİM DEĞERLENDİRMESİ

İlk ekim yapılan alanlarda yaklaşık 1 aylık süreç tamamlanmıştır. Genel olarak bitkide fide gelişimi ve yaprak çıkışları iyi olup önümüzdeki günlerde kardeşlenme devresine girilecektir.

Ekim alanlarında yoğun bir şekilde yabancı ot mücadelesine yönelik ilaçlama işlemlerine başlanılmıştır.

Baraj doluluk oranlarına bağlı olarak Keşan ve Hayrabolu yöresinde su kısıntısı nedeniyle ekim alanlarında bir miktar azalış olmuştur. Diğer bölgelerde ise sulamadan kaynaklı herhangi bir sıkıntı yaşanmamıştır. Dolayısıyla ülke geneli çeltik ekim alanlarında geçen yıla göre %1-2 civarında bir azalma olduğu tahmin edilmektedir.

3039 sayılı Çeltik Ekim Kanunu kapsamında çeltik ekim ruhsat başvuruları Nisan ayı içerisinde başlamış olup Haziran ayı sonunda tamamlanacaktır. Çeltik ekilişleri Mayıs ayının ilk haftasında başlamış, Haziran ayının ilk haftasında tamamlanmıştır.


Buğdaydan arpa, mısır ve ayçiçeğine geçiş görülmüştür. Özellikle Muş, Bitlis, Bingöl ve Van’da buğday ekilişinde %20 azalma meydana gelmiştir. Üreticiler,

yağışların ekim öncesi alınamaması nedeniyle buğday yerine arpa ekimi yapmışlardır. Belirtilen illerde düşük sıcaklık nedeniyle verimin yaklaşık %15 düşük olacağı öngörülmektedir. Hububat; Erzincan, Iğdır ve Gümüşhane’de sapa kalkma döneminde olup bazı yerlerde başaklanma

dönemine girmek üzeredir. Erzurum, Bayburt, Ağrı, Kars ve Ardahan’da ise kardeşlenme dönemindedir. Malatya’da arpa hasadı 5 Haziran’da başlamış ve devam etmektedir.D

oğu

Ana

dolu

Böl

gesi

BAKLİYAT EKİLİŞ VE GELİŞİM DEĞERLENDİRMESİ

NOHUT EKİLİŞLERİ

YEŞİL MERCİMEK EKİLİŞLERİ

İç Anadolu Bölgesinde Şubat ayının sonunda başlayan ekilişler Nisan ayının ortasında tamamlanmıştır. Geçen yıla göre ekilişlerde %5-10 azalış olmuştur. Bitki gelişimi iyi durumda olup çiçeklenme dönemine girilmiştir. Hasatın Temmuz ayı başlarında başlaması beklenmektedir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Aralık ayının son haftasında başlayan ekilişler Şubat ayı sonunda tamamlanmıştır. Bu bölgedeki ekilişlerde geçen yıla göre %20-25 azalış olmuştur. Bölgede bitki gelişimi iyi olup tane dolum dönemindedir. Hasatın Haziran ayı ortasında başlaması beklenmektedir.

İç bölgelerde ise ekilişler Şubat sonu başlamış, Mayıs ayı ortasında tamamlanmış olup bölge genelinde Ankara ve Eskişehir (desteklerden dolayı bir miktar artış) hariç ekilişte geçen yıla oranla büyük bir değişim olmamıştır. Bölgede Mayıs ayı içerisinde yaşanan yağış ve sonrasındaki aşırı sıcaklara bağlı olarak bazı lokal alanlarda antraknoz hastalığının görülmesi üzerine mücadeleye başlanmıştır. Genel olarak bitki gelişimi iyi olup çiçeklenme evresi tamamlanmıştır. İç bölgelerde hasatın Temmuz ayı içerisinde başlaması beklenmektedir.

KIRMIZI MERCİMEK EKİLİŞLERİ

Kışlık ekim yapılan Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Ekim ayı sonu itibariyle başlayan ekilişler Aralık ayı sonu itibariyle tamamlanmıştır. Bölgedeki ekilişlerde geçen yıla göre %20 artış olmuştur.

Mayıs ayı içerisinde Şanlıurfa ve Silvan yöresinde yaşanan şiddetli yağmur ve dolu nedeniyle mercimek ekili alanlarında % 5 oranında bir zarar meydana gelmiştir. Diğer bölgelerde herhangi bir sorun yaşanmamıştır.

Hasat; Şanlıurfa bölgesinde 14 Mayıs, Mardin bölgesinde 17 Mayıs, Gaziantep ve Batman bölgesinde ise 27 Mayıs tarihinde başlamıştır. Hasat edilen ürünlerde verim ve kalite geçen yıldan daha iyidir.

Cüzi miktarda yazlık ekim yapılan İç Anadolu Bölgesinde ise Şubat ayında başlayan ekilişler Nisan ayı içerisinde tamamlanmıştır. Genel olarak bitki gelişimi iyi durumda olup çiçeklenme evresindedir. Hasatın Temmuz ayı içerisinde başlaması beklenmektedir.

Güneydoğu Anadolu’da Nisan ayının ilk haftası, İç Anadolu ve Marmara Bölgelerinde ise Nisan ayı ortasında başlayan ekilişler Mayıs ayı sonu itibariyle tamamlanmıştır.

Doğu Anadolu Bölgesinde ekilişler Mayıs ayı sonu itibariyle başlamış, Haziran ayı sonu itibariyle tamamlanması beklenmektedir.

Marmara Bölgesinde ikinci ürün olarak (arpa, buğday, fiğ ve yonca yerlerine) yapılan ekilişler Haziran ayının ilk haftasında başlamış olup Haziran ayı sonu itibariyle tamamlanması beklenmektedir.

Fasulye fiyatlarının yüksek seyretmesi nedeniyle ekilişin yoğun olduğu özellikle Niğde ve Nevşehir yöresinde patates ekim alanlarından fasulye ekim alanlarına geçiş görülmüştür. Dolayısıyla ülke geneli ekilişlerde geçen yıla göre %5-10 artış olduğu tahmin edilmektedir.

İç Anadolu bölgesinde 23-25 Mayıs tarihlerinde yaşanan don hadisesinden erken ekim yapılan ve çıkış gösteren bitkiler kısmen etkilenmiş olsa da havaların ısınmasıyla birlikte bitkiler yeniden normal gelişim evresine geçmiştir.

Bitki gelişimi iyi durumda olup sürgün verme ve yapraklanma dönemindedir. Hasatın Ağustos ayının ikinci yarısından itibaren başlaması beklenmektedir.

Doğu Anadolu Bölgesi ile Marmara Bölgesinde 2. ürün olarak ekimi yapılan kuru fasulyelerin hasatının ise Eylül-Ekim ayları içerisinde yapılması beklenmektedir.

KURU FASULYE EKİLİŞLERİ


fenolojikdegerlendirme mayis 2020 - tmo · bildirilmiştir (dolu etkisi;31 mayıs). aksaray ili...

Documents